Γκραφίτι: Τι είναι

29

Transcript of Γκραφίτι: Τι είναι

Page 1: Γκραφίτι: Τι είναι
Page 2: Γκραφίτι: Τι είναι

• νεανικι κουλτοφρα-μορφι τζχνθσ

• εξαιρετικά ςφνκετθ και κυρίωσ αντιφατικι

• κάκε απόπειρα ερμθνείασ, όπωσ και κάκε άποψθ ι κριτικι, χαρακτθρίηεται από ςχετικότθτα

Page 3: Γκραφίτι: Τι είναι

• Στθν ελλθνικι γλϊςςα χρθςιμοποιείται ςυνικωσ τονιηόμενο ςτθν προπαραλιγουςα (γκράφιτι) ι ςπανιότερα ςτθν παραλιγουςα (γκραφίτι).

• Η ξζνθ λζξθ graffiti είναι ςτον πλθκυντικό, ενϊ ςτον ενικό γίνεται graffito.

• Στθν ελλθνικι γλϊςςα είναι ςυνθκζςτερθ θ χριςθ του γκράφιτι και ςτον ενικό και ςτον πλθκυντικό (άκλιτο – ωσ ξζνθ λζξθ).

• Μια λιγότερο ςυνθκιςμζνθ ορκογραφία είναι θ ελλθνοποιθμζνθ μορφι "γράφιτθ", "γκράφιτο" ι άτονο: "γραφιτι", "γκραφιτο".

Page 4: Γκραφίτι: Τι είναι

• Οι ελλθνικοί όροι που περιγράφουν εν μζρει το γκράφιτι είναι τοιχογράφθμα, ακιδογράφθμα. Στθν αργκό των γκραφιτάδων θ πράξθ του να κάνεισ γκράφιτι λζγεται ςυνικωσ "βάψιμο".

Page 5: Γκραφίτι: Τι είναι

• Ζωγραφικι γκράφιτι• Σε εξωτερικοφσ τοίχουσ (ςυνικωσ ςε τοίχουσ ςτουσ δρόμουσ). Όταν γίνονται ςε ζνα προςωπικό χϊρο που το

βλζπουν ελάχιςτοι, δεν κεωρείται γκραφίτι.• Συνκιματα• Ζωγραφικι (φαινόμενο προερχόμενο από τθν Αμερικι – ΗΠΑ)• Διαμαρτυρία (για παράδειγμα ςτθν Βόρεια Ιρλανδία, με τα murals που απακανατίηουν νεκροφσ και κζματα από τισ

ςυγκροφςεισ με τουσ Βρετανοφσ)• Σε εςωτερικοφσ τοίχουσ και επιφάνειεσ (ςυνικωσ μικροφ μεγζκουσ), π.χ. τουαλζτεσ, ςκοπιζσ, κρανία• Αυτοςχζδια ποιιματα• Το ςτζνςιλ χρθςιμοποιείται ςυχνά ςε πορείεσ διαμαρτυρίασ για "γριγορα" γκράφιτι. Σε οριςμζνεσ πόλεισ του

κόςμου υπάρχουν τοίχοι μόνο για γκραφίτι. Κάποιεσ φορζσ το γκραφίτι γίνεται κατά επικυμία του ιδιοκτιτθ του κτιρίου, για διακόςμθςθ, ςυνικωσ με ςυγκεκριμζνθ κεματολογία.

• Κατά τα όςα ςυνθκίηονται ανάμεςα ςτουσ γκραφιτάδεσ, υπάρχουν και τοίχοι που είναι μόνο για καλοφσ γκραφίςτεσ, και οι υπόλοιποι δεν δικαιοφνται να κάνουν πάνω ςτο δικό τουσ γκραφίτι μια μουτηοφρα ι κάποιο άλλο ςχζδιο (εκτόσ αν ζχει χαλάςει με το πζραςμα του χρόνου και ειδοποιθκοφν ότι κα γίνει άλλο ςχζδιο πάνω ςτο δικό τουσ).

• Αυξθμζνθ δθμοτικότθτα, ειδικά ςτθν Ευρϊπθ, ζχει αποκτιςει θ τεχνικι του ςτζνςιλ, όπου το ςχζδιο προετοιμάηεται από πριν ςτο χϊρο του γκραφιτά κόβοντασ λεπτι λαμαρίνα ι ξφλο, που χρθςιμοποιείται ςε επαφι με τον τοίχο ψεκάηοντασ από πάνω τθ μπογιά, αφινοντασ αποτφπωμα μόνο όπου υπάρχει κενό ςτθ λαμαρίνα. Σθμαντικόσ καλλιτζχνθσ αυτισ τθσ τεχνικισ είναι ο Βρετανόσ Banksy.

Page 6: Γκραφίτι: Τι είναι

• εκκζςεισ ςε γκαλερί ι μουςεία, οι εκκζςεισ και εκδθλϊςεισ που διοργανϊνονται από κρατικοφσ φορείσ, ιδιϊτεσ και ιδρφματα, οι εκδόςεισ μεγάλων εκδοτικϊν οίκων, θ προβολι τουσ ςτον Τφπο

• τα ηωγραφιςμζνα-διακοςμθμζνα (εςωτερικά και εξωτερικά) με γκραφίτι μαγαηιά και οι επιγραφζσ τουσ

• θ γενικευμζνθ χριςθ τθσ εικόνασ του ι αναφορϊν του ςτθ μόδα, τθ γραφιςτικι και τθ διαφιμιςθ

• θ ςυνολικι επιρροι τουσ ςτθ ςφγχρονθ (πρϊτα παγκόςμια, και μετά τοπικι) οπτικι κουλτοφρα και τα δάνειά τουσ ςε άλλεσ εικαςτικζσ τζχνεσ.

Page 7: Γκραφίτι: Τι είναι

• ο αρικμόσ των γκραφίτι writers ι artists

• θ αφοςίωςθ και διάρκειά τουσ

• οι δουλειζσ τουσ ςτθν πόλθ, θ ποςότθτα του tagging και bombing

• τα βαμμζνα τρζνα

• οι παράνομα ηωγραφιςμζνοι τοίχοι

• ο αρικμόσ των παραχωρθμζνων τοίχων που μπορεί κανείσ να βάψει νόμιμα

• ο αρικμόσ των κλιςεων ςτθν αςτυνομία ι οι ςυλλιψεισ

• θ ςυχνότθτα ςβθςίματοσ των γκραφίτι και αποκακιλωςθσ των εγκαταςτάςεων.

Page 8: Γκραφίτι: Τι είναι

• οι διοργανϊςεισ τηαμ, εκκζςεων και εκδθλϊςεων από τουσ ίδιουσ τουσ writers

• τα ζντυπα (φανηίν-περιοδικά), όπωσ και οι αυτοςχζδιεσ ταινίεσ-ντοκιμαντζρ που βγαίνουν μζςα από τθ ςκθνι

• θ ατμόςφαιρα και οι ςχζςεισ που δθμιουργοφνται ςυνολικά ςε μία τοπικι ι εγχϊρια ςκθνι

• θ ανταπόκριςι τουσ ςτισ απαιτιςεισ τθσ κλθρονομιάσ τθσ γκραφίτι κουλτοφρασ.

Page 9: Γκραφίτι: Τι είναι

• οι τάςεισ μζςα ςτο ίδιο το γκραφίτι

• θ ποικιλία και θ κεματολογία του

• οι writers που φεφγουν (και διαπρζπουν) ζξω, όπωσ και οι ξζνοι που επιςκζπτονται τθ χϊρα.

Page 10: Γκραφίτι: Τι είναι

Συνολικότερα, μπορεί να είναι και θ αποδοχι, αδιαφορία, ι εναντίωςθ τθσ κοινωνίασ

απζναντι ςτισ επεμβάςεισ των (κατά κανόνα) νεαρϊν γκραφιτάδων, και θ γενικότερθ χριςθ

και μαηικότερθ φπαρξθ-ποικιλότροπθ παρουςία του γκραφίτι και τθσ street art ςτθ ηωι

ανκρϊπων, ςτο λεξιλόγιο και ςτθν κακθμερινότθτά τουσ.

Page 11: Γκραφίτι: Τι είναι

Δεν υπάρχει μία ιςτορία του γκραφίτι αλλά πολλζσ. Κάκε γειτονιά, κάκε περιοχι,

κάκε πόλθ (όπωσ και κάκε χρονικι περίοδοσ) ζχει τισ δικζσ τθσ ιςτορίεσ και

τουσ δικοφσ τθσ ιρωεσ.

Page 12: Γκραφίτι: Τι είναι

• μζχρι τϊρα οι κριτικοί τζχνθσ δεν είχαν κζςθ (και λόγο) ςτο γκραφίτι και αδυνατοφςαν πρϊτα να καταλάβουν, και ζπειτα να κρίνουν ζνα «κομμάτι» γκραφίτι.

• Τουσ ζλειπε θ εμπειρία και θ γνϊςθ, οι πολλζσ εικόνεσ από ζργα, θ επαφι με τισ ιςτορίεσ και τθ «φιλοςοφία» των writers, αλλά και το όλο κοινωνικό πλαίςιο

Page 13: Γκραφίτι: Τι είναι

• το γκραφίτι μετράει περίπου εφτά χρόνια από τθν εμφάνιςθ των πρϊτων ζργων

• θ χρονιά που ζγινε το «μπουμ»

• ξεκινάει επιδθμία παράνομου γκραφίτι με το ςυςτθματικό βάψιμο (των βαγονιϊν) του ΟΣΕ και του ΗΣΑΠ, και των δρόμων τθσ Θεςςαλονίκθσ και τθσ Ακινασ

• εμφανίηεται νζα γενιά writers

• «μασ ζρχονται» πρϊτθ φορά καινοφρια βελτιωμζνα ςπρζι

Page 14: Γκραφίτι: Τι είναι

• «μασ ζρχεται» αρικμόσ γκραφίτι περιοδικϊν από το εξωτερικό, με αποτζλεςμα θ πρόςβαςθ ςτθν «γκραφίτι πλθροφορία» να είναι ευκολότερθ. • φανηίν Βαλβίδα Εκτόνωςθσ Πιζςεων

• φανηίν Swag Life

• ΤsuTsu

• Carpe Diem

• Undercover

• Vandal Art

• ενϊ είχε εκδοκεί και το βιβλίο To graffiti ςτθν Ελλάδα.

• Το γκραφίτι εμφανίηεται ςε πολλζσ επαρχιακζσ πόλεισ (ενϊ ιδθ είχε ζντονθ παρουςία ςε πόλεισ όπωσ θ Δράμα και θ Κομοτθνι)

Page 15: Γκραφίτι: Τι είναι

• οι μετακινιςεισ των writers εντόσ τθσ Ελλάδασ είναι ςυχνζσ, ξζνοι επιςκζπτονται τθ χϊρα, ενϊ για πρϊτθ φορά ζλλθνεσ περιοδεφουν ςτο εξωτερικό.

• πρωτοβάφτθκαν τα νεοφερμζνα βαγόνια του Μετρό, που ακόμθ εκτελοφςαν δοκιμαςτικά δρομολόγια.

• Αξιοςθμείωτο είναι ότι ςτθν ελλθνικι ςκθνι τότε υπιρχαν διαφορετικζσ τάςεισ και προςεγγίςεισ, τόςο ωσ προσ τθν αιςκθτικι αλλά και τθν κοινωνικι αντίλθψθ του κζματοσ.

• το Σεπτζμβριο πραγματοποιείται το μεγαλφτερο μζχρι τότε φεςτιβάλ γκραφίτι (και όχι το «πρϊτο πανελλινιο», όπωσ ζχουν βαφτιςτεί αρκετά φεςτιβάλ!) ςτθν οδό Ερμοφ, ςτθν Ακινα.

Page 16: Γκραφίτι: Τι είναι

• ο αζρασ του 1998 κράτθςε δφο με τρία χρόνια.

• Από εκεί και πζρα θ κινθτικότθτα ιταν ςχετικά υποτονικι για να αρχίςει να ανεβαίνει ξανά από το 2004.

• μετά το τζλοσ των Ολυμπιακϊν Αγϊνων αρχίηει να αναηωογονείται.

Page 17: Γκραφίτι: Τι είναι

• προβολι τθσ street art, και κάπωσ λιγότερο του γκραφίτι (θ street art είναι πιο εμπορικι – με ειςαγωγικά ι χωρίσ), από τα εξϊφυλλα των free-press, των εφθμερίδων και των lifestyle περιοδικϊν μζχρι τισ διαφθμίςεισ του υφυπουργείου Νζασ Γενιάσ.

• είναι θ ϊρα των «αντεργκράουντ καλλιτεχνϊν να ειςβάλουν ςτα ςαλόνια τθσ τζχνθσ», κάτι που είναι αναπόφευκτο και όχι εξ οριςμοφ κακό.

• επανεμφανίηεται μεγάλο κφμα παράνομου γκραφίτι

Page 18: Γκραφίτι: Τι είναι

• Το tagging και το bombing εξακολουκοφν να είναι το άλφα και βιτα του γκραφίτι, αλλά και ςυντθροφν το μφκο του.

• τα γκραφίτι παγκοςμίωσ δεν ζχουν ζντονα τοπικά χαρακτθριςτικά, αλλά πιο «οικουμενικά»

• Στθν Ελλάδα υπάρχει εξαιρετικά αυξθμζνθ κινθτικότθτα ςε όλεσ τισ εκδοχζσ του γκραφίτι και τθσ street art.

Page 19: Γκραφίτι: Τι είναι

• Βζβαια, μία δυςάρεςτθ οπτικι βλζπει το γενικότερο επίπεδο του γκραφίτι, τθσ παιδείασ του και τθσ κοινωνίασ του ςτθν Ελλάδα να μθν είναι πολφ ςπουδαίο, και να κυμαίνεται ςε αυτό που λίγο πολφ βρίςκονται και οι υπόλοιπεσ τζχνεσ μασ ςτο παγκόςμιο ςτερζωμα, το οποίο κατά κανόνα ακολουκοφν χωρίσ να πρωτοποροφν.

Page 20: Γκραφίτι: Τι είναι

• Η περίοδοσ 1971-1974 αναφζρεται ωσ μία "πρωτοποριακι εποχι", κατά τθν οποία τα γκράφιτι υποβλικθκαν ςε ζνα κφμα ςτισ μορφζσ και τθ δθμοτικότθτα.

• μετά από τθ μετανάςτευςθ ςτθ Νζα Υόρκθ, το Μπρονξ (Μανχάτταν) παριγαγε ζναν από τουσ πρϊτουσ καλλιτζχνεσ γκράφιτι για να κερδίςει τθν προςοχι των μζςων ςτθ Νζα Υόρκθ.

• Ο TAKI 183 ιταν ζνασ ελλθνοαμερικάνοσ από τθν Ουάςιγκτον που χρθςιμοποίθςε ζνα μίγμα του ονόματόσ του dimitris, TAKI, και τον αρικμό τθσ οδοφ του, 183rd ωσ tag.

• Λόγω του παράξενου ονόματοσ και του αρικμοφ, οι άνκρωποι άρχιςαν να παίρνουν το μινυμα του, γράφοντασ ςτουσ τοίχουσ Mary 122, George 21 κτλ.

• Αυτό καταγράφθκε ςε ζνα άρκρο του 1971 ςτο New York Times με τον τίτλο Taki 183 και ζτςι ο TAKI 183 ζγινε ο πρϊτοσ που αναγνωρίςτθκε από τθν κοινωνία ζξω από τθν υποομάδα γκράφιτι.

Page 21: Γκραφίτι: Τι είναι

• ςαράντα χρόνια μετά τα πρϊτα tags ςτθ Φιλαδζλφεια

• γκραφίτι ςε κάκε γωνιά του πλανιτθ

• Οι εικόνεσ από γκραφίτι και street art ςτο διαδίκτυο είναι περιςςότερεσ από κάκε άλλου ηωγραφικοφ κινιματοσ ι μορφισ τζχνθσ.

• Πλζον, αν και αναμφίβολα αγγίηει όπωσ και ςυναγωνίηεται τθν υψθλι τζχνθ, άλλο τόςο πλθςιάηει τθ λαϊκι τζχνθ, με τθ μαηικότθτά του και τθν απιχθςι του.

• Σιμερα εξακολουκεί να ποινικοποιείται, μα ςυγχρόνωσ κεςμοποιείται (με τθν παρουςία του ςε μουςεία και εκδόςεισ, ςε ςχολεία και ςτθν ακαδθμία)

• χρθςιμοποιείται κατά κόρον ςτισ διαφθμίςεισ πολυεκνικϊν, απλϊν προϊόντων ι εκδθλϊςεων, και κάκε είδουσ προπαγάνδα.

• μποροφμε πια να μιλάμε και για μερικοφσ «graffiti stars», γνωςτοφσ ςτο ευρφ κοινό.

Page 22: Γκραφίτι: Τι είναι

Θα μποροφςε κανείσ να προβλζψει ι να προτείνει κάτι για τθν εξζλιξθ ενόσ φαινόμενου

που ζτςι και αλλιϊσ μζχρι τϊρα εξελιςςόταν πζρα από τον ζλεγχο οποιουδιποτε; Όπωσ ζχει φανεί μζχρι τϊρα, δεν είναι κακόλου εφκολο, αν όχι αδφνατο, όπωσ βζβαια είναι αδφναμεσ ςτθν απιχθςι τουσ και οι κεωρθτικζσ διατυπϊςεισ

και με διαφορά ςε ςχζςθ με παλιότερα, ότι ςιμερα βριςκόμαςτε ςε ζνα ςθμείο που θ

αγορά αςκεί πικανϊσ μεγαλφτερθ επιρροι από αυτιν που θ κοινωνία των writers και του

αλθκινοφ γκραφίτι μπορεί να αντζξει.

Page 23: Γκραφίτι: Τι είναι

• Eςωςτρέφεια, γιατί παρότι μόνο εςωςτρζφεια δεν είναι να ηωγραφίηεισ-βάφεισ-γράφεισ (με άδεια ι χωρίσ) μικρζσ, μεγάλεσ ι τεράςτιεσ επιφάνειεσ, αυτόσ ο νεανικόσ πολιτιςμόσ-μορφι τζχνθσ κατ’ αυτόν τον τρόπο ξεκίνθςε, ζτςι μεγάλωςε και μόνο ζτςι κα μποροφςε να διατθρεί τον ςεβαςμό των εξωτερικϊν παρατθρθτϊν αλλά και των περιςςότερων καινοφριων και παλιϊν writers.

• Εςωςτρζφεια μπορεί να ςθμαίνει δθμιουργία καταςτάςεων από τουσ ίδιουσ του writers, με λιγότερθ ι καμία μεςολάβθςθ, με ελάχιςτθ ι κακόλου χορθγία.

• Επίςθσ, εξαιρετική ςοβαρότητα και υπευθυνότητα και ςχετική εγκράτεια όταν πρόκειται να δθμοςιοποιιςουν τθ δουλειά τουσ ςε πλαίςιο εκτόσ του δρόμου, όπωσ επίςθσ ςοβαρι και υπεφκυνθ αντιμετϊπιςθ και παροχι ελευκεριϊν ςτον καλλιτζχνθ από μεριάσ διοργανωτϊν-επιμελθτϊν εκκζςεων και εκδθλϊςεων.

• Οι πρϊτοι για να διαφυλάξουν να ςεβαςτοφν και να προςτατεφςουν τθν κουλτοφρα τουσ (ι ζςτω τθν κουλτοφρα από τθν οποία προζρχονται) και τθν αυκεντικότθτα τθσ τζχνθσ τουσ και τθσ τεχνοτροπίασ τουσ, οι δεφτεροι για να μθν καταναλϊςουν λαίμαργα το «καινοφριο» φροφτο τθσ street art , τισ αναφορζσ ςτο γκραφίτι ι το γκραφίτι το ίδιο, και τελικά τουσ δϊςουν «τρζντι» χαρακτθριςτικά, πλαδαρι και κακαρά εμπορεφςιμθ υπόςταςθ, και εντζλει τα καταςτιςουν αναλϊςιμα.

Page 24: Γκραφίτι: Τι είναι

Ακολουκοφν μερικζσ φωτογραφίεσ που ζχουν κυρίωσ να κάνουν με τον κυμό προσ

τθ κυβζρνθςθ.

Page 25: Γκραφίτι: Τι είναι

Εδϊ ο καλλιτζχνθσ ςχολιάηει το πωσ οι πολιτικοί καταφζρνουν να χρθςιμοποιοφν

λζξεισ με νόθμα τόςο άςκοπα και λανκαςμζνα που ζχαςαν το νόθμα αυτό και ςτουσ πολίτεσ ακοφγοντε ςαν αερολογίεσ και ανοθςίεσ χωρίσ ίχνοσ ςεβαςμοφ.

Page 26: Γκραφίτι: Τι είναι

Σε αυτι τθ φωτογραφία βλζπουμε ενα ςφνκθμα με δθμιουργικότθτα

κακϊσ ο καλλιτζχνθσ παρομοιάηει τουσ βουλεφτζσ με τθν ιςτόρια του Αλι Μπαμπα αποκαλόντασ τουσ κλζφτεσ.

Page 27: Γκραφίτι: Τι είναι

Στο graffiti αυτό είναι ξεκάκαρο το μίςοσ γιά τθν κυβζρνθςθ κακϊσ ο καλλιτζχνθσ γράφει “Βομβαρδθςτε το ςυςτθμα”. Αξίηει επίςθσ να ςχολιάςουμε πωσ τα χρϊματα που χρθςιμοποιικθκαν είναι μουντά για να δείξουν ίςωσ κφροσ και ςοβαρότθτα.

Page 28: Γκραφίτι: Τι είναι

Το παραπάνω ςφνκθμα επικεντρϊνεται ςτον ρατςιςμό. Ο δθμιουργόσ του graffiti αυτοφ κζλει να μασ πει πωσ ο ρατςιςμόσ ξεκινάει από τθν τοποκζτθςθ ςυνόρων ποφ ςτο ςυγκεκριμενθ περίπτωςθ λειτουργοφν ςαν όρια για τον κάκε λαό.Τα ςφνορα αυτά τα παρομοιάηει με χαρακιζσ ςτο “ςϊμα” του πλανιτθ.Είναι ςίγουρο ότι κζλει να μασ πεί πωσ ο ρατςιςμόσ “πονάει” τον πλανιτθ και τον πολιτιςμό μασ.

Page 29: Γκραφίτι: Τι είναι

Στο ςφνκθμα αυτό διατυπϊνεται άμεςθ προςβόλθ προσ το κράτοσ και τον τρόπο λειτουργίασ του. Ο δθμιουργόσ αυτοφ του ςυνκιματοσ κζλει να μασ πει ότι οτιδιποτε κάνει κάποια ουςιαςτικι αλλαγι ςτον τρόπο λειτουργίασ τθσ χϊρασ και τθν ηωι των πολιτϊν αυτισ , κεωρείται από το κράτοσ παράνομο. Γι'αυτό και

αν οι εκλογζσ είχαν κάποια άμεςθ επίδραςθ ςτα ςθμερινά προβλιματα τθσ χϊρασ κα κεωροφνταν και αυτζσ παράνομεσ ωσ πράξθ.