Οι πληροφορίες σ’ αυτό το φυλλάδιο σχεδιάστηκαν για να σας βοηθήσουν να καταλάβετε περισσότερα γύρω από την επέμβαση της ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος. Σκοπεύει να είναι ένας γενικός οδηγός. Φυσικά μπορεί να υπάρχουν διαφορές μεταξύ των διαφόρων τεχνικών της επεμβάσεως. Είναι σημαντικό συνεπώς να συζητήσετε τα πάντα με τον γιατρό σας.

Ανατομία της

Άρθρωσης του γόνατος

Το γόνατο είναι μία άρθρωση που αποτελείται από δύο σφαίρες και δύο υποδοχές. Επιτρέπει κινήσεις ανάμεσα στο μηριαίο οστούν (μηρός) και στο κνημιαίο οστούν (κνήμη). Η κνήμη έχει τις υποδοχές που ονομάζονται κνημιαίοι κόνδυλοι, ενώ ο μηρός έχει τις σφαίρες που ονομάζονται μηριαίοι κόνδυλοι. Οι στρογγυλεμένες κεφαλές του μηρού ταιριάζουν στους κνημιαίους κονδύλους, φτιάχνοντας έτσι την άρθρωση του γόνατος με δύο σφαίρες και δύο υποδοχές, η οποία επιτρέπει στην κνήμη να έχει ένα μεγάλο εύρος κινήσεων. Η επιφάνεια των μηριαίων κονδύλων και η επιφάνεια των κνημιαίων κονδύλων καλύπτονται με χόνδρο. Η χόνδρινη επιφάνεια είναι μία ανθεκτική και πολύ λεία επικάλυψη των οστών στις αρθρώσεις η οποία με την παρουσία του αρθρικού υγρού επιτρέπει στις δύο επιφάνειες να γλιστρούν η μία πάνω στην άλλη κατά τη διάρκεια της κίνησης με ευκολία. Πτυχές από συνδέσμους τένοντες και μύες συνδέουν τον μηρό και την κνήμη καλύπτοντας την άρθρωση και σταθεροποιώντας την. Οι κινήσεις του γόνατος ελέγχονται από τους μεγάλους μύες του μηρού και της κνήμης. Μία υγιής άρθρωση επιτρέπει στο κάτω άκρο να κινηθεί ελεύθερα σε ένα καθορισμένο εύρος κινήσεων, ενώ στηρίζει το σώμα και απορροφά την πίεση και τους κραδασμούς που προέρχονται από τις δραστηριότητες όπως το περπάτημα, το τρέξιμο, το άλμα κτλ.

Καταστάσεις που απαιτούν την Αντικατάσταση του γόνατος

Υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός από παθολογικές καταστάσεις οι

οποίες έχουν σαν αποτέλεσμα την επέμβαση ολικής αντικατάστασης του γόνατος σ’ έναν ασθενή. Ίσως η περισσότερο συχνή είναι η οστεοαρθρίτιδα η οποία είναι φθορά του χόνδρου. Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να συμβεί χωρίς κανένα προηγούμενο ιστορικό κακώσεως στην περιοχή. Το γόνατο απλώς «φθείρεται». Μπορεί να υπάρχει μια κληρονομική προδιάθεση όπου αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης της οστεοαρθρίτιδας. Ανωμαλίες στη λειτουργία της άρθρωσης μπορούν

να συμβούν μετά από τραυματισμό της, ή μετά από κατάγματα εντός αυτής. Ανατομικές ανωμαλίες επίσης μπορούν να οδηγήσουν σε φθορά του γόνατος.

Επιλογές Θεραπείας

Υπάρχουν μέθοδοι οι οποίες μπορούν να ανακουφίσουν τον πόνο του γόνατος. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αλλαγή στον τρόπο ζωής ή λήψη αγωγής με αντιφλεγμονώδη - παυσίπονα φάρμακα. Μία άλλη επιλογή είναι η εγχείρηση για την αντικατάσταση της άρθρωσης του γόνατος. Η αντικατάσταση της άρθρωσης συνήθως συνιστάται όταν ο πόνος γίνεται τόσο συνεχής που όχι μόνο περιορίζει τις καθημερινές δραστηριότητες, αλλά είναι υπαρκτός ακόμα και στην ανάπαυση και βέβαια όταν ο γιατρός συνιστά ότι αυτή είναι η καλύτερη αντιμετώπιση.

Σχετικά με την εγχείρηση αντικατάστασης του γόνατος

Ο σκοπός της χειρουργικής αντικατάστασης του γόνατος είναι: Nα σας απελευθερώσει απ’ τον πόνο Να διορθώσει οποιαδήποτε δυσλειτουργία π.χ. διόρθωση του άξονα

του γόνατος – κάτω άκρου Να επαναφέρει την ομαλή λειτουργία του γόνατος Να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής σας

Η εγχείρηση της αντικατάστασης του γόνατος περιλαμβάνει την αντικατάσταση των μηριαίων κονδύλων (σφαίρες) και των κνημιαίων κονδύλων (υποδοχές), με τεχνητά μέρη που έχουν κατασκευαστεί με λεπτομέρεια, που ονομάζονται «προθέσεις». Οι προθέσεις είναι σχεδιασμένες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μιμούνται την ανθρώπινη ανατομία όσο το δυνατόν περισσότερο. Υπάρχουν διαθέσιμοι πολλοί τύποι προθέσεων για την αντικατάσταση του γόνατος και ο χειρουργός θα διαλέξει αυτή η οποία είναι πιο κατάλληλη για εσάς. Παρόλα αυτά, η τελική απόφαση μπορεί να διαφοροποιηθεί και κατά τη διάρκεια της εγχείρησης.

Τα τμήματα των προθέσεων της Αρθροπλαστικής του γόνατος

Κάθε πρόθεση είναι κατασκευασμένη από διαφορετικά μέρη και αυτά είναι:

1. Το τμήμα της κνήμης που αντικαθιστά τους κνημιαίους κονδύλους και είναι μεταλλικό.

2. Το τμήμα του μηρού που αντικαθιστά τους μηριαίους κονδύλους και είναι μεταλλικό

3. και τέλος το πλαστικό μέρος (πολυαιθυλένιο) το οποίο παρεμβάλλεται μεταξύ των μεταλλικών μερών της κνήμης και του μηρού

Προετοιμάζοντας τον εαυτό σας για την επέμβαση

Η εγχείρηση της αρθροπλαστικής γόνατος είναι μία διαδικασία επιτυχής και ασφαλής. Όπως σε όλες τις εγχειρήσεις, υπάρχει ένας αριθμός από εξετάσεις που θα σας ζητηθεί να κάνετε για να εκτιμηθεί η κατάσταση της γενικής υγείας έτσι ώστε να εξασφαλισθεί η επιτυχία της επεμβάσεως. Εάν έχετε οποιαδήποτε απορία ή ανησυχία, ρωτήστε τον γιατρό σας ή το νοσηλευτικό προσωπικό. Η επόμενη ενότητα εξηγεί τι θα σας ζητηθεί να κάνετε πριν την εισαγωγή σας στο νοσοκομείο, κατά τη διάρκεια της παραμονής σας σε αυτό και κατά την περίοδο της ανάρρωσής σας στο σπίτι.

Πριν την εισαγωγή σας στο Νοσοκομείο

Προετοιμασθείτε πριν την εγχείρηση έτσι ώστε η ανάρρωσή σας να γίνει πιο εύκολη και πιο ασφαλής.

Οδηγώντας την επέμβασή σας στην επιτυχία: δουλεύοντας μαζί με την ιατρική ομάδα, και την οικογένειά σας, πρέπει να υιοθετήσετε μία θετική διάθεση προς την επιτυχία της επέμβασης. Όλοι μαζί θα πετύχετε μία ξεκάθαρη κατανόηση των κοινών στόχων και των προσδοκιών της επέμβασης.

Μην εγκαταλείπετε την δραστηριότητα σας: Το να παραμείνετε δραστήριοι ενώ περιμένετε την επέμβαση είναι ένα σημαντικό κλειδί για την επιτυχία της. Μελέτες έχουν δείξει ότι όσο περισσότερο δυνατοί και ευέλικτοι είσαστε πριν από την επέμβαση τόσο πιο γρήγορα θα αναρρώσετε και θα έχετε περισσότερη άνεση κατά την ανάρρωσή σας. Ασκήσεις πλήρους κινήσεως όπως το περπάτημα και το κολύμπι θα σας βοηθήσουν να μείνετε δυνατοί και ευλύγιστοι. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε άσκηση.

Σταματήστε το κάπνισμα: Εάν δεν το έχετε κάνει ήδη, σας προτείνουμε να σταματήσετε το κάπνισμα τουλάχιστον 4 βδομάδες πριν την επέμβαση. Αυτό θα σας βοηθήσει να μειώσετε το ποσοστό των επιπλοκών κατά τη διάρκεια και μετά την επέμβαση.

Σιγουρευτείτε ότι δεν υπάρχει καμία μόλυνση εν όψει του χειρουργείου: Αυτό περιλαμβάνει: αποστήματα δοντιών, ουρολοιμώξεις, λοιμώξεις όπως έλκη ποδιών, κρυολογήματα και ιώσεις. Οι μολύνσεις μπορούν να μεταδοθούν σ’ όλο το σώμα κατά τη διάρκεια της επέμβασης καθώς και μετέπειτα και να μολύνουν την νέα αντικαθιστούμενη άρθρωση. Θα πρέπει να ειδοποιήσετε αμέσως τον χειρουργό εάν έχετε υποψία ή πάσχετε από μία μόλυνση διότι πρέπει η επέμβασή σας να μετατεθεί χρονικά.

Επίσης θα πρέπει να μεριμνήσετε για τις ανάγκες σας μετά την επέμβαση, για παράδειγμα τη βοήθεια που θα χρειασθείτε στο σπίτι κατά το αρχικό χρόνο μετά την έξοδός σας από το νοσοκομείο.

Η παραμονή σας στο

Νοσοκομείο

Θα πρέπει να εισαχθείτε στο νοσοκομείο πριν από την επέμβαση έτσι ώστε να επιτρέψετε στον εαυτό σας να προσαρμοστεί. Θα εξεταστείτε από τον καρδιολόγο και τον αναισθησιολόγο. Το είδος της αναισθησίας που θα πάρετε εξαρτάται από τον αναισθησιολόγο, τον γιατρό σας, την γενική κατάσταση της υγεία σας και φυσικά εσάς. Άλλες φορές γίνεται γενική αναισθησία, άλλες φορές με μία ένεση στη σπονδυλική στήλη (επισκληρίδιος ή ραχιαία αναισθησία) και άλλες φορές μπορεί να γίνει συνδυασμός των δύο παραπάνω. Την ημέρα της επέμβασης, θα σας ζητηθεί να μην πιείτε και να μην φάτε τίποτα. Η περιοχή γύρω από το γόνατο θα καθαρισθεί επιμελώς για να μειωθεί ο κίνδυνος της μόλυνσης. Πριν από την επέμβαση θα σας δοθεί κάποιο φάρμακο από το στόμα ή σε ένεση για να ηρεμήσετε. Αυτό είναι γνωστό ως προνάρκωση. Έπειτα θα σας μεταφέρουν στο χειρουργείο όπου θα πάρετε την αναισθησία και θα γίνει η επέμβαση. Η επέμβαση συνήθως διαρκεί 2-3 ώρες. Αμέσως μετά την επέμβαση θα μεταφερθείτε σε ειδικό χώρο ανάνηψης για στενή παρακολούθηση. Θα έχετε ένα ή δύο καθετήρες στα χέρια σας έτσι ώστε να μπορούν να χορηγηθούν υγρά στο σώμα σας. Η καινούργια σας άρθρωση μπορεί να μην σας προκαλέσει ενόχληση αλλά θα έχετε πόνο από την χειρουργική προσπέλαση. Σ’ αυτή την περίπτωση θα σας δοθούν παυσίπονα. Όταν ξυπνήσετε πλήρως, αναπνέετε κανονικά, η αρτηριακή πίεση και ο σφυγμός σας σταθεροποιηθούν, θα μεταφερθείτε στο δωμάτιό σας. Στην αρχή ίσως να μην έχετε όρεξη για φαγητό, αλλά είναι σημαντικό να πίνετε νερό. Κατά τη διάρκεια των επομένων ημερών οι καθετήρες θα αφαιρεθούν. Ο φυσικοθεραπευτής θα σας επισκεφθεί την επόμενη της επέμβασης για να σας εντάξει σε ένα πρόγραμμα ασκήσεων το οποίο θα σας βοηθήσει να επανέλθετε στο φυσιολογικό βάδισμα. Μπορεί να αισθανθείτε αστάθεια και πόνο στην αρχή, αλλά θα σας δοθεί ένα στήριγμα τύπου «Π» για να σας βοηθήσει στο βάδισμα και μετά μπαστούνι, που μπορεί να το χρειαστείτε για 4-6 βδομάδες μετά την επέμβαση ανάλογα με τις οδηγίες του χειρουργού. Η τομή της επέμβασης στη μέση του γόνατός σας με τον καιρό θα μετατραπεί σε μία λεπτή άσπρη γραμμή. Όταν ο χειρουργός και εσείς είσαστε ευχαριστημένοι με την γενική σας υγεία και την κινητικότητά σας θα μπορέσετε να εξέλθετε από το νοσοκομείο. Η συνήθης παραμονή στο νοσοκομείο για την επέμβαση αρθροπλαστικής γόνατος είναι 7 έως 10 ημέρες.

Αναρρώνοντας στο Σπίτι

Κατά την επιστροφή σας στο σπίτι θα χρειαστείτε βοήθεια τις πρώτες βδομάδες και θα πρέπει να κανονίσετε με κάποιον να ψωνίζει για σας και να σας βοηθάει με τις δουλειές του σπιτιού. Θα χρειαστεί να πάρετε τα συνήθη φάρμακά σας, και να συνεχίσετε τις ασκήσεις κάτω από την καθοδήγηση του φυσικοθεραπευτή και του χειρουργού. Παραμένοντας σε δραστηριότητα και συμμετέχοντας σε ειδικές ασκήσεις θα έχετε γρήγορη και πλήρη ανάρρωση. Έχετε κάθε λόγο να αναμένετε να επανακτήσετε την πλήρη κινητικότητα του κάτω άκρου. Παρόλα αυτά αυτό θα πάρει χρόνο. Για να επιστρέψετε στις κανονικές σας δραστηριότητες θα χρειαστεί να περάσουν μερικοί μήνες από την επέμβαση. Αυτό περιλαμβάνει την οδήγηση, την περιποίηση του κήπου σας, το περπάτημα, αλλά όλα αυτά μετά από συνεννόηση με το χειρουργό σας. Θα υπάρξει μια συνεχόμενη βελτίωση κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 μηνών. Όταν η επέμβαση έχει πλήρως αποκατασταθεί, δεν θα έχετε την αίσθηση μιας τεχνητής άρθρωσης. Επίσης μετά τους 12 μήνες από την επέμβαση θα επανεξετασθείτε με μία νέα ακτινογραφία του χειρουργημένου γόνατος, και έπειτα σχεδόν μία φορά το χρόνο θα πρέπει να επανεξετάζεστε.

Ειδικές Οδηγίες

Καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για να μειωθούν οι κίνδυνοι των επιπλοκών. Παρόλα αυτά όπως σε κάθε επέμβαση μπορεί να συμβούν. Ο παρακάτω κατάλογος περιλαμβάνει τα πιθανά σημεία και συμπτώματα που μπορούν να δηλώσουν μία επιπλοκή της εγχείρησης. Παρακαλώ επικοινωνήστε με τον γιατρό σας όταν αισθανθείτε ότι μπορεί να έχετε κάποιο πρόβλημα ή σας συμβεί κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα.

Πυρετός πάνω από 38,3 βαθμούς Celsius Ασυνήθιστη ερυθρότητα, κάψιμο, ή πρήξιμο στην περιοχή του

τραύματος Δυσκολία στην αναπνοή Αύξηση του πόνου που δεν σταματάει με τα παυσίπονα Αύξηση του πόνου ή πόνος στην γαστροκνημία Οίδημα στο κάτω άκρο που δεν μειώνετε με την ανύψωση.

Κωνσταντίνος Δ. ΣτρατηγόςΟρθοπαιδικός ΧειρουργόςΜετεκπαιδευθείς εις Μεγάλην ΒρετανίανΤ. επιμελητής του Royal Orthopaedic Hospital“Woodlands” Birmingham England

Ιατρείο: Λ. Βουλιαγμένης 233 & Μιλτιάδου 2 17237 Δάφνη, Αθήνα τηλ: 2109731111, 2109892181fax: 2109892182κιν: 6932405459

E πιμέλεια Φυλλαδίου Ιωάννα Κατσαρού