ป.วิแพ่ง ตัวเต็ม

ประมวลกฎหมายว�ธี�พิ�จารณาความแพิ�ง

สารบาญ


มาตรา

ภาค ๑ บทท��วไป

ล�กษณะ ๑ บทว�เคราะห ศั�พิท ๑

ล�กษณะ ๒ ศัาล

หมวด ๑ เขตอำ&านาจศัาล ๒-๑๐

หมวด ๒ การค�ดค*านผู้,*พิ�พิากษา ๑๑-๑๔

หมวด ๓ อำ&านาจและหน*าท�/ขอำงศัาล ๑๕-๓๔

หมวด ๔ การน�/งพิ�จารณา ๓๕-๔๕

หมวด ๕ รายงานและส&านวนความ๔๖-๕๔

ล�กษณะ ๓ ค,�ความ ๕๕-๖๖

ล�กษณะ ๔ การย2/นและส�งค&าค,�ความและเอำกสาร ๖๗-๘๓ อำ�ฏฐ

ล�กษณะ ๕ พิยานหล�กฐาน

แก*ไขล�าส8ดฉบ�บท�/ 24 พิ.ศั.2551

หมวด ๑ หล�กท�/วไป ๘๔-๑๐๕

หมวด ๒ การมาศัาลขอำงพิยานและการซั�กถามพิยาน ๑๐๖-๑๒๑

หมวด ๓ การน&าพิยานเอำกสารมาส2บ ๑๒๒-๑๒๗ ทว�

หมวด ๔ การตรวจและการแต�งต�<งผู้,*เชี่�/ยวชี่าญโดยศัาล ๑๒๘-๑๓๐

ล�กษณะ ๖ ค&าพิ�พิากษาและค&าส�/ง

หมวด ๑ หล�กท�/วไปว�าด*วยการชี่�<ขาดต�ดส�นคด� ๑๓๑-๑๓๙

หมวด ๒ ข*อำความและผู้ลแห�งค&าพิ�พิากษาและค&าส�/ง ๑๔๐-๑๔๘

หมวด ๓ ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

ส�วนท�/ ๑ การก&าหนดและการชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

และการยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาล ๑๔๙-๑๖๐

ส�วนท�/ ๒ ความร�บผู้�ดชี่�<นท�/ส8ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม ๑๖๑-๑๖๙

ภาค ๒ ว�ธี�พิ�จารณาในศาลชั้�#นต้%น

ล�กษณะ ๑ ว�ธี�พิ�จารณาสาม�ญในศัาลชี่�<นต*น ๑๗๐-๑๘๘

ล�กษณะ ๒ ว�ธี�พิ�จารณาว�สาม�ญในศัาลชี่�<นต*น

หมวด ๑ ว�ธี�พิ�จารณาคด�มโนสาเร� ๑๘๙-๑๙๖

หมวด ๒ การพิ�จารณาโดยขาดน�ด

ส�วนท�/ ๑ การขาดน�ดย2/นค&าให*การ ๑๙๗-๑๙๙ ฉ

www.nitisart.com

น�ต้�ศาสต้ร' ดอท คอม

2

http://www.nitisart.com/


ส�วนท�/ ๒ การขาดน�ดพิ�จารณา ๒๐๐-๒๐๙

หมวด ๓ อำน8ญาโตต8ลาการ ๒๑๐-๒๒๒

ภาค ๓ อ+ทธีรณ'และฎ�กา

ล�กษณะ ๑ อำ8ทธีรณ ๒๒๓-๒๔๖

ล�กษณะ ๒ ฎ�กา ๒๔๗-๒๕๒

ภาค ๔ ว�ธี�การชั้��วคราวก�อนพิ�พิากษาและการบ�งค�บต้ามค.าพิ�พิากษาหร/อค.าส��ง

ล�กษณะ ๑ ว�ธี�การชี่�/วคราวก�อำนพิ�พิากษา

หมวด ๑ หล�กท�/วไป ๒๕๓-๒๖๕

หมวด ๒ ค&าขอำในเหต8ฉ8กเฉ�น ๒๖๖-๒๗๐

ล�กษณะ ๒ การบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาและค&าส�/ง

หมวด ๑ หล�กท�/วไป ๒๗๑-๓๐๒

หมวด ๒ ว�ธี�ยBดทร�พิย อำาย�ดและการจ�ายเง�น ๓๐๓-๓๒๓

www.nitisart.com


3




ภาค ๑

บทท�/วไป

ล�กษณะ ๑

บทว�เคราะห ศั�พิท

มาตรา ๑ ในประมวลกฎหมายน�< ถ*าข*อำความม�ได*แสดงให*เหDนเปEนอำย�างอำ2/น

(๑ ) “ศัาล หมายความว�า ศัาลย8ต�ธีรรมหร2อำผู้,*พิ�พิากษา”

ท�/ม�อำ&านาจพิ�จารณาพิ�พิากษาคด�แพิ�ง

(๒ ) “คด� หมายความว�า กระบวนพิ�จารณาน�บต�<งแต�”

เสนอำค&าฟ้Gอำงต�อำศัาลเพิ2/อำขอำให*ร�บรอำง ค8*มครอำงบ�งค�บตามหร2อำเพิ2/อำการใชี่*ซัB/งส�ทธี�หร2อำหน*าท�/

(๓ ) “ค&าฟ้Gอำง หมายความว�า กระบวนพิ�จารณาใด ๆ ท�/”

www.nitisart.com


4



โจทก ได*เสนอำข*อำหาต�อำศัาลไม�ว�าจะได*เสนอำด*วยวาจาหร2อำท&าเปEนหน�งส2อำ ไม�ว�าจะได*เสนอำต�อำศัาลชี่�<นต*น หร2อำชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กา ไม�ว�าจะได*เสนอำในขณะท�/เร�/มคด�โดยค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าร*อำงขอำหร2อำเสนอำในภายหล�งโดยค&าฟ้Gอำงเพิ�/มเต�มหร2อำแก*ไข หร2อำฟ้Gอำงแย*งหร2อำโดยสอำดเข*ามาในคด�ไม�ว�าด*วยสม�ครใจ หร2อำถ,กบ�งค�บ หร2อำโดยม�ค&าขอำให*พิ�จารณาใหม�

(๔ ) “ค&าให*การ หมายความว�า กระบวนพิ�จารณาใด ๆ ซัB/ง”

ค,�ความฝ่JายหนB/งยกข*อำต�อำส,*เปEนข*อำแก*ค&าฟ้Gอำงตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายน�< นอำกจากค&าแถลงการณ

(๕ ) “ค&าค,�ความ หมายความว�า บรรดาค&าฟ้Gอำง ค&าให*การ”

หร2อำค&าร*อำงท�<งหลายท�/ย2/นต�อำศัาลเพิ2/อำต�<งประเดDนระหว�างค,�ความ

(๖ ) “ค&าแถลงการณ หมายความว�า ค&าแถลงด*วยวาจา”

หร2อำเปEนหน�งส2อำ ซัB/งค,�ความฝ่JายหนB/งกระท&าหร2อำย2/นต�อำศัาล ด*วยม8�งหมายท�/จะเสนอำความเหDนต�อำศัาลในข*อำความในประเดDนท�/ได*ยกขB<นอำ*างในค&าค,�ความหร2อำในปKญหาข*อำใดท�/ศัาลจะพิBงม�ค&าส�/งหร2อำค&าพิ�พิากษา ซัB/งในข*อำเหล�าน�<ค,�ความฝ่Jายน�<นเพิ�ยงแต�แสดง หร2อำกล�าวทบทวนหร2อำย2นย�นหร2อำอำธี�บายข*อำความแห�งค&าพิยานหล�กฐาน และปKญหาข*อำกฎหมายและข*อำเทDจจร�งท�<งปวง ค&าแถลงการณ อำาจรวมอำย,�ในค&าค,�ความ

(๗ ) “กระบวนพิ�จารณา หมายความว�า การกระท&าใด ๆ ”

ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายน�<อำ�นเก�/ยวด*วยคด�ซัB/งได*กระท&าไปโดยค,�ความในคด�น�<นหร2อำโดยศัาล หร2อำตามค&าส�/งขอำงศัาลไม�ว�าการน�<นจะเปEนโดยค,�ความฝ่Jายใดท&าต�อำศัาลหร2อำต�อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/ง หร2อำศัาลท&าต�อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งหร2อำท8กฝ่Jาย และรวมถBงการส�งค&าค,�ความและเอำกสารอำ2/นๆ ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายน�<

www.nitisart.com


5



(๘ ) “การพิ�จารณา หมายความว�า กระบวนพิ�จารณา”

ท�<งหมดในศัาลใดศัาลหนB/งก�อำนศัาลน�<นชี่�<ขาดต�ดส�นหร2อำจ&าหน�ายคด�โดยค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง

(๙ ) “การน�/งพิ�จารณา หมายความว�า การท�/ศัาลอำอำกน�/ง”

เก�/ยวก�บการพิ�จารณาคด�เชี่�น ชี่�<สอำงสถาน ส2บพิยาน ท&าการไต�สวน ฟ้Kงค&าขอำต�าง ๆ และฟ้Kงค&าแถลงการณ ด*วยวาจา

(๑๐ ) “ว�นส2บพิยาน หมายความว�า ว�นท�/ศัาลเร�/มต*น”

ท&าการส2บพิยาน

(๑๑ ) “ค,�ความ หมายความว�า บ8คคลผู้,*ย2/นค&าฟ้Gอำง หร2อำ”

ถ,กฟ้Gอำงต�อำศัาล และเพิ2/อำประโยชี่น แห�งการด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาให*รวมถBงบ8คคลผู้,*ม�ส�ทธี�กระท&าการแทนบ8คคลน�<นๆ ตามกฎหมาย หร2อำในฐานะทนายความ

(๑๒ ) “บ8คคลผู้,*ไร*ความสามารถ หมายความว�า บ8คคล”

ใดๆ ซัB/งไม�ม�ความสามารถตามกฎหมายหร2อำความสามารถถ,กจ&าก�ดโดยบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายแพิ�งและพิาณ�ชี่ย ว�าด*วยความสามารถ

(๑๓ ) “ผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรม หมายความว�า บ8คคลซัB/ง”

ตามกฎหมายม�ส�ทธี�ท�/จะท&าการแทนบ8คคลผู้,*ไร*ความสามารถหร2อำเปEนบ8คคลท�/จะต*อำงให*ค&าอำน8ญาต หร2อำให*ความย�นยอำมแก�ผู้,*ไร*ความสามารถในอำ�นท�/จะกระท&าการอำย�างใดอำย�างหนB/ง

(๑๔) เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� หมายความว�า เจ*าพิน�กงานในส�งก�ดกรมบ�งค�บคด�หร2อำพิน�กงานอำ2/นผู้,*ม�อำ&านาจตามบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายท�/ใชี่*อำย,� ในอำ�นท�/จะปฏ�บ�ต�ตามว�ธี�การท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในภาค ๔ แห�งประมวลกฎหมายน�< เพิ2/อำค8*มครอำงส�ทธี�ขอำงค,�ความในระหว�าง

www.nitisart.com


6



การพิ�จารณา หร2อำเพิ2/อำบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งและให*หมายความรวมถBงบ8คคลท�/ได*ร�บมอำบหมายจากเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ให*ปฏ�บ�ต�การแทน

www.nitisart.com


7



ล�กษณะ ๒

ศัาล

หมวด ๑

เขตอำ&านาจศัาล

มาตรา ๒ ห*ามม�ให*เสนอำค&าฟ้Gอำงต�อำศัาลใด เว*นแต�

(๑ ) เม2/อำได*พิ�จารณาถBงสภาพิแห�งค&าฟ้Gอำงและชี่�<นขอำงศัาลแล*ว ปรากฏว�า ศัาลน�<นม�อำ&านาจท�/จะพิ�จารณาพิ�พิากษาคด�น�<นได*ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายว�าด*วยพิระธีรรมน,ญศัาลย8ต�ธีรรม และ

(๒ ) เม2/อำได*พิ�จารณาถBงค&าฟ้Gอำงแล*ว ปรากฏว�าคด�น�<นอำย,�ในเขตศัาลน�<นตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�< ว�าด*วยศัาลท�/จะร�บค&าฟ้Gอำง และตามบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายท�/ก&าหนดเขตศัาลด*วย

มาตรา ๓ เพิ2/อำประโยชี่น ในการเสนอำค&าฟ้Gอำง

(๑ ) ในกรณ�ท�/ม,ลคด�เก�ดขB<นในเร2อำไทยหร2อำอำากาศัยานไทยท�/อำย,�นอำกราชี่อำาณาจ�กรให*ศัาลแพิ�งเปEนศัาลท�/ม�เขตอำ&านาจ

www.nitisart.com


8



(๒ ) ในกรณ�ท�/จ&าเลยไม�ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กร

(ก ) ถ*าจ&าเลยเคยม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,� ณ ท�/ใดในราชี่อำาณาจ�กรภายในก&าหนดสอำงปLก�อำนว�นท�/ม�การเสนอำค&าฟ้Gอำง ให*ถ2อำว�าท�/น� <นเปEนภ,ม�ล&าเนาขอำงจ&าเลย

(ข ) ถ*าจ&าเลยประกอำบหร2อำเคยประกอำบก�จการท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนในราชี่อำาณาจ�กรไม�ว�าโดยตนเอำงหร2อำต�วแทน หร2อำโดยม�บ8คคลหนB/งบ8คคลใดเปEนผู้,*ต�ดต�อำในการประกอำบก�จการน�<นในราชี่อำาณาจ�กร ให*ถ2อำว�าสถานท�/ท�/ใชี่*หร2อำเคยใชี่*ประกอำบก�จการหร2อำต�ดต�อำด�งกล�าว หร2อำสถานท�/อำ�นเปEนถ�/นท�/อำย,�ขอำงต�วแทนหร2อำขอำงผู้,*ต�ดต�อำในว�นท�/ม�การเสนอำค&าฟ้Gอำงหร2อำภายในก&าหนดสอำงปLก�อำนน�<น เปEนภ,ม�ล&าเนาขอำงจ&าเลย

มาตรา ๔ เว*นแต�จะม�บทบ�ญญ�ต�เปEนอำย�างอำ2/น

(๑ ) ค&าฟ้Gอำง ให*เสนอำต�อำศัาลท�/จ&าเลยม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในเขตศัาล หร2อำต�อำศัาลท�/ม,ลคด�เก�ดขB<นในเขตศัาลไม�ว�าจ&าเลยจะม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรหร2อำไม�

(๒ ) ค&าร*อำงขอำ ให*เสนอำต�อำศัาลท�/ม,ลคด�เก�ดขB<นในเขตศัาล หร2อำต�อำศัาลท�/ผู้,*ร *อำงม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในเขตศัาล

มาตรา ๔ ทว� ค&าฟ้Gอำงเก�/ยวด*วยอำส�งหาร�มทร�พิย หร2อำส�ทธี�หร2อำประโยชี่น อำ�นเก�/ยวด*วยอำส�งหาร�มทร�พิย ให*เสนอำต�อำศัาลท�/อำส�งหาร�มทร�พิย น�<นต�<งอำย,�ในเขตศัาล ไม�ว�าจ&าเลยจะม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรหร2อำไม� หร2อำต�อำศัาลท�/จ&าเลยม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในเขตศัาล

www.nitisart.com


9



มาตรา ๔ ตร� ค&าฟ้Gอำงอำ2/นนอำกจากท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๔ ทว� ซัB/งจ&าเลยม�ได*ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรและม,ลคด�ม�ได*เก�ดขB<นในราชี่อำาณาจ�กร ถ*าโจทก เปEนผู้,*ม�ส�ญชี่าต�ไทยหร2อำม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กร ให*เสนอำต�อำศัาลแพิ�งหร2อำต�อำศัาลท�/โจทก ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในเขตศัาล

ค&าฟ้GอำงตามวรรคหนB/ง ถ*าจ&าเลยม�ทร�พิย ส�นท�/อำาจถ,กบ�งค�บคด�ได*อำย,�ในราชี่อำาณาจ�กร ไม�ว�าจะเปEนการชี่�/วคราวหร2อำถาวร โจทก จะเสนอำค&าฟ้Gอำงต�อำศัาลท�/ทร�พิย ส�นน�<นอำย,�ในเขตศัาลกDได*

มาตรา ๔ จ�ตวา ค&าร*อำงขอำแต�งต�<งผู้,*จ�ดการมรดก ให*เสนอำต�อำศัาลท�/เจ*ามรดกม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในเขตศัาลในขณะถBงแก�ความตาย

ในกรณ�ท�/เจ*ามรดกไม�ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กร ให*เสนอำต�อำศัาลท�/ทร�พิย มรดกอำย,�ในเขตศัาล

มาตรา ๔ เบญจ ค&าร*อำงขอำเพิ�กถอำนมต�ขอำงท�/ประชี่8มหร2อำท�/ประชี่8มใหญ�ขอำงน�ต�บ8คคล ค&าร*อำงขอำเล�กน�ต�บ8คคล ค&าร*อำงขอำต�<งหร2อำถอำนผู้,*ชี่&าระบ�ญชี่�ขอำงน�ต�บ8คคล หร2อำค&าร*อำงขอำอำ2/นใดเก�/ยวก�บน�ต�บ8คคล ให*เสนอำต�อำศัาลท�/น�ต�บ8คคลน�<นม�ส&าน�กงานแห�งใหญ�อำย,�ในเขตศัาล

มาตรา ๔ ฉ ค&าร*อำงขอำเก�/ยวก�บทร�พิย ส�นท�/อำย,�ในราชี่www.nitisart.com


10



อำาณาจ�กรกDด� ค&าร*อำงขอำท�/หากศัาลม�ค&าส�/งตามค&าร*อำงขอำน�<นจะเปEนผู้ลให*ต*อำงจ�ดการหร2อำเล�กจ�ดการทร�พิย ส�นท�/อำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรกDด� ซัB/งม,ลคด�ม�ได*เก�ดขB<นในราชี่อำาณาจ�กรและผู้,*ร *อำงไม�ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรให*เสนอำต�อำศัาลท�/ทร�พิย ส�นด�งกล�าวอำย,�ในเขตศัาล

มาตรา ๕ ค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าร*อำงขอำซัB/งอำาจเสนอำต�อำศัาลได*สอำงศัาลหร2อำกว�าน�<นไม�ว�าจะเปEนเพิราะภ,ม�ล&าเนาขอำงบ8คคลกDด� เพิราะท�/ต� <งขอำงทร�พิย ส�นกDด� เพิราะสถานท�/ท�/เก�ดม,ลคด�กDด� หร2อำเพิราะม�ข*อำหาหลายข*อำกDด� ถ*าม,ลความแห�งคด�เก�/ยวข*อำงก�น โจทก หร2อำผู้,*ร *อำงจะเสนอำค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าร*อำงขอำต�อำศัาลใดศัาลหนB/งเชี่�นว�าน�<นกDได*

มาตรา ๖ ก�อำนย2/นค&าให*การ จ&าเลยชี่อำบท�/จะย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลท�/โจทก ได*ย2/นค&าฟ้Gอำงไว*ขอำให*โอำนคด�ไปย�งศัาลอำ2/นท�/ม�เขตอำ&านาจได* ค&าร*อำงน�<นจ&าเลยต*อำงแสดงเหต8ท�/ยกขB<นอำ*างอำ�งว�าการพิ�จารณาคด�ต�อำไปในศัาลน�<นจะไม�สะดวก หร2อำจ&าเลยอำาจไม�ได*ร�บความย8ต�ธีรรมเม2/อำศัาลเหDนสมควร ศัาลจะม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าร*อำงน�<นกDได*

ห*ามม�ให*ศัาลอำอำกค&าส�/งอำน8ญาตตามวรรคหนB/ง เว*นแต�ศัาลท�/จะร�บโอำนคด�ไปน�<นได*ย�นยอำมเส�ยก�อำน ถ*าศัาลท�/จะร�บโอำนคด�ไม�ย�นยอำม กDให*ศัาลท�/จะโอำนคด�น�<นส�งเร2/อำงให*อำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ ชี่�<ขาด ค&าส�/งขอำงอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๗ บทบ�ญญ�ต�ในมาตรา ๔ มาตรา ๔ ทว� มาตรา ๔ ตร� มาตรา ๔ จ�ตวา มาตรา ๔ เบญจ มาตรา ๔ ฉ มาตรา ๕ และมาตรา ๖ ต*อำงอำย,�ภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�ด�งต�อำไปน�<www.nitisart.com


11



(๑ ) ค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าร*อำงขอำท�/เสนอำภายหล�งเก�/ยวเน2/อำงก�บคด�ท�/ค*างพิ�จารณาอำย,�ในศัาลใด ให*เสนอำต�อำศัาลน�<น

(๒ ) ค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าร*อำงขอำท�/เสนอำเก�/ยวเน2/อำงก�บการบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลซัB/งค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าร*อำงขอำน�<นจ&าต*อำงม�ค&าว�น�จฉ�ยขอำงศัาลก�อำนท�/การบ�งค�บคด�จะได*ด&าเน�นไปได*โดยครบถ*วนและถ,กต*อำงน�<น ให*เสนอำต�อำศัาลท�/ม�อำ&านาจในการบ�งค�บคด�ตามมาตรา ๓๐๒

(๓ ) ค&าร*อำงตามมาตรา ๑๐๑ ถ*าได*เสนอำค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าร*อำงขอำต�อำศัาลใดแล*วให*เสนอำต�อำศัาลน�<น ในกรณ�ท�/ย�งไม�ได*เสนอำค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าร*อำงขอำต�อำศัาลใด ถ*าพิยานหล�กฐานซัB/งจะเร�ยกมาส2บหร2อำบ8คคลหร2อำทร�พิย หร2อำสถานท�/ท�/จะต*อำงตรวจอำย,�ในเขตศัาลใด ให*เสนอำต�อำศัาลน�<น

(๔ ) ค&าร*อำงท�/เสนอำให*ศัาลถอำนค2นหร2อำเปล�/ยนแปลงค&าส�/งหร2อำการอำน8ญาตท�/ศัาลได*ให*ไว*กDด� ค&าร*อำงท�/เสนอำให*ศัาลถอำดถอำนบ8คคลใดจากฐานะท�/ศัาลได*แต�งต�<งไว*กDด� ค&าร*อำงท�/เสนอำให*ศัาลม�ค&าส�/งใดท�/เก�/ยวก�บการถอำนค2นหร2อำเปล�/ยนแปลงค&าส�/งหร2อำการอำน8ญาตหร2อำท�/เก�/ยวก�บการแต�งต�<งเชี่�นว�าน�<นกDด� ค&าร*อำงขอำหร2อำค&าร*อำงอำ2/นใดท�/เสนอำเก�/ยวเน2/อำงก�บคด�ท�/ศัาลได*ม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งไปแล*วกDด� ให*เสนอำต�อำศัาลในคด�ท�/ได*ม�ค&าส�/งการอำน8ญาต การแต�งต�<ง หร2อำค&าพิ�พิากษาน�<น

มาตรา ๘ ถ*าคด�สอำงเร2/อำงซัB/งม�ประเดDนอำย�างเด�ยวก�น หร2อำเก�/ยวเน2/อำงใกล*ชี่�ดก�นอำย,�ในระหว�างพิ�จารณาขอำงศัาลชี่�<นต*นท�/ม�เขตอำ&านาจสอำงศัาลต�างก�น และศัาลท�<งสอำงน�<นได*ยกค&าร*อำงท�<งหลายท�/ได*ย2/นต�อำศัาลขอำให*คด�ท�<งสอำงได*พิ�จารณาพิ�พิากษารวมในศัาล

www.nitisart.com


12



เด�ยวก�นน�<นเส�ยตราบใดท�/ศัาลใดศัาลหนB/งย�งม�ได*พิ�พิากษาคด�น�<น ๆ ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งจะย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ เพิ2/อำขอำให*ม�ค&าส�/งให*ศัาลใดศัาลหนB/งจ&าหน�ายคด�ซัB/งอำย,�ในระหว�างพิ�จารณาน�<นอำอำกเส�ยจากสารบบความ หร2อำให*โอำนคด�ไปย�งอำ�กศัาลหนB/งกDได*แล*วแต�กรณ�

ค&าส�/งใด ๆ ขอำงอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ เชี่�นว�าน�<ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๙ ในกรณ�ด�งกล�าวในมาตราก�อำนน�<น ถ*าศัาลใดศัาลหนB/งได*พิ�พิากษาคด�แล*ว และได*ม�การย2/นอำ8ทธีรณ ค�ดค*านค&าพิ�พิากษาน�<น ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งอำาจย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลอำ8ทธีรณ ขอำให*ม�ค&าส�/งให*งดการพิ�จารณาคด�ชี่�<นอำ8ทธีรณ น�<นไว*ก�อำนจนกว�าอำ�กศัาลหนB/งจะได*พิ�พิากษาคด�อำ�กเร2/อำงหนB/งเสรDจแล*วกDได* และถ*าได*ม�การอำ8ทธีรณ คด�เร2/อำงหล�งน�<กDให*ศัาลอำ8ทธีรณ รวมว�น�จฉ�ยคด�ท�<งสอำงน�<นโดยค&าพิ�พิากษาเด�ยวก�น ถ*าคด�เร2/อำงหล�งน�<นไม�ม�อำ8ทธีรณ ให*บ�งค�บตามบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตรา ๑๔๖

มาตรา ๑๐ ถ*าไม�อำาจด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาในศัาลชี่�<นต*นท�/ม�เขตศัาลเหน2อำคด�น�<นได*โดยเหต8ส8ดว�ส�ย ค,�ความฝ่Jายท�/เส�ยหายหร2อำอำาจเส�ยหายเพิราะการน�<นจะย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลชี่�<นต*น ซัB/งตนม�ภ,ม�ล&าเนาหร2อำอำย,�ในเขตศัาลในขณะน�<นกDได* และให*ศัาลน�<นม�อำ&านาจท&าค&าส�/งอำย�างใดอำย�างหนB/งตามท�/เหDนสมควร เพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม

www.nitisart.com


13



หมวด ๒

การค�ดค*านผู้,*พิ�พิากษา

มาตรา ๑๑ เม2/อำคด�ถBงศัาล ผู้,*พิ�พิากษาคนหนB/งคนใดในศัาลน�<นอำาจถ,กค�ดค*านได*ในเหต8ใดเหต8หนB/งด�งต�อำไปน�<

(๑ ) ถ*าผู้,*พิ�พิากษาน�<นม�ผู้ลประโยชี่น ได*เส�ยเก�/ยวข*อำงอำย,�ในคด�น�<น

(๒ ) ถ*าเปEนญาต�เก�/ยวข*อำงก�บค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง ค2อำว�าเปEนบ8พิการ� หร2อำผู้,*ส2บส�นดานไม�ว�าชี่�<นใด ๆ หร2อำเปEนพิ�/น*อำงหร2อำล,กพิ�/ล,กน*อำงน�บได*เพิ�ยงภายในสามชี่�<น หร2อำเปEนญาต�เก�/ยวพิ�นทางแต�งงานน�บได*เพิ�ยงสอำงชี่�<น

(๓ ) ถ*าเปEนผู้,*ท�/ได*ถ,กอำ*างเปEนพิยานโดยท�/ได*ร, *ได*เหDนเหต8การณ หร2อำโดยเปEนผู้,*เชี่�/ยวชี่าญม�ความร, *เปEนพิ�เศัษเก�/ยวข*อำงก�บคด�น�<น

(๔ ) ถ*าได*เปEนหร2อำเปEนผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมหร2อำผู้,*แทนหร2อำได*เปEนทนายความขอำงค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งมาแล*ว

(๕ ) ถ*าได*เปEนผู้,*พิ�พิากษาน�/งพิ�จารณาคด�เด�ยวก�นน�<นในศัาลอำ2/นมาแล*ว หร2อำเปEนอำน8ญาโตต8ลาการมาแล*ว

(๖ ) ถ*าม�คด�อำ�กเร2/อำงหนB/งอำย,�ในระหว�างพิ�จารณาซัB/งผู้,*พิ�พิากษาน�<นเอำง หร2อำภร�ยา หร2อำญาต�ทางส2บสายโลห�ตตรงขB<นไป หร2อำตรงลงมาขอำงผู้,*พิ�พิากษาน�<นฝ่JายหนB/ง พิ�พิาทก�บค,�ความฝ่Jายใด

www.nitisart.com


14



ฝ่JายหนB/ง หร2อำภร�ยา หร2อำญาต�ทางส2บสายโลห�ตตรงขB<นไปหร2อำตรงลงมาขอำงค,�ความฝ่Jายน�<นอำ�กฝ่JายหนB/ง

(๗ ) ถ*าผู้,*พิ�พิากษาน�<นเปEนเจ*าหน�<หร2อำล,กหน�< หร2อำเปEนนายจ*างขอำงค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง

มาตรา ๑๒ เม2/อำศัาลใดม�ผู้,*พิ�พิากษาแต�เพิ�ยงคนเด�ยว ผู้,*พิ�พิากษาน�<นอำาจถ,กค�ดค*านด*วยเหต8ใดเหต8หนB/งตามท�/ก&าหนดไว*ในมาตราก�อำนน�<นได* หร2อำด*วยเหต8ประการอำ2/นอำ�นม�สภาพิร*ายแรงซัB/งอำาจท&าให*การพิ�จารณาหร2อำพิ�พิากษาคด�เส�ยความย8ต�ธีรรมไป

มาตรา ๑๓ ถ*าม�เหต8ท�/จะค�ดค*านได*อำย�างใดอำย�างหนB/งด�งท�/กล�าวไว*ในสอำงมาตราก�อำนเก�ดขB<นแก�ผู้,*พิ�พิากษาคนใดท�/น� /งในศัาล

(๑ ) ผู้,*พิ�พิากษาน�<นเอำงจะย2/นค&าบอำกกล�าวต�อำศัาลแสดงเหต8ท�/ตนอำาจถ,กค�ดค*าน แล*วขอำถอำนต�วอำอำกจากการน�/งพิ�จารณาคด�น�<นกDได*

(๒ ) ค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงอำาจยกข*อำค�ดค*านขB<นอำ*างโดยท&าเปEนค&าร*อำงย2/นต�อำศัาลแต�ถ*าตนได*ทราบเหต8ท�/พิBงค�ดค*านได*ก�อำนว�นส2บพิยาน กDให*ย2/นค&าร*อำงค�ดค*านเส�ยก�อำนว�นส2บพิยานน�<นหร2อำถ*าทราบเหต8ท�/พิBงค�ดค*านได*ในระหว�างพิ�จารณา กDให*ย2/นค&าร*อำงค�ดค*านไม�ชี่*ากว�าว�นน�ดส2บพิยานคร�<งต�อำไป แต�ต*อำงก�อำนเร�/มส2บพิยานเชี่�นว�าน�<น

เม2/อำได*ย2/นค&าร*อำงด�งกล�าวแล*ว ให*ศัาลงดกระบวนพิ�จารณาท�<งปวงไว*ก�อำนจนกว�าจะได*ม�ค&าชี่�<ขาดในเร2/อำงท�/ค�ดค*านน�<นแล*ว แต�ความข*อำน�<ม�ให*ใชี่*แก�กระบวนพิ�จารณาซัB/งจะต*อำงด&าเน�นโดยม�

www.nitisart.com


15



ชี่�กชี่*า อำนB/ง กระบวนพิ�จารณาท�<งหลายท�/ได*ด&าเน�นไปก�อำนได*ย2/นค&าร*อำงค�ดค*านกDด� และกระบวนพิ�จารณาท�<งหลายในคด�ท�/จะต*อำงด&าเน�นโดยม�ชี่�กชี่*า แม*ถBงว�าจะได*ด&าเน�นไปภายหล�งท�/ได*ย2/นค&าร*อำงค�ดค*านกDด� เหล�าน�<ย�อำมสมบ,รณ ไม�เส�ยไป เพิราะเหต8ท�/ศัาลม�ค&าส�/งยอำมฟ้Kงค&าค�ดค*าน เว*นแต�ศัาลจะได*ก&าหนดไว*ในค&าส�/งเปEนอำย�างอำ2/น

ถ*าศัาลใดม�ผู้,*พิ�พิากษาคนเด�ยว และผู้,*พิ�พิากษาคนน�<นถ,กค�ดค*าน หร2อำถ*าศัาลใดม�ผู้,*พิ�พิากษาหลายคน และผู้,*พิ�พิากษาท�<งหมดถ,กค�ดค*าน ให*ศัาลซัB/งม�อำ&านาจส,งกว�าศัาลน�<นตามล&าด�บเปEนผู้,*ชี่�<ขาดค&าค�ดค*าน

ถ*าศัาลใดม�ผู้,*พิ�พิากษาหลายคน และผู้,*พิ�พิากษาท�/ม�ได*ถ,กค�ดค*านรวมท�<งข*าหลวงย8ต�ธีรรม ถ*าได*น� /งพิ�จารณาด*วยม�จ&านวนครบท�/จะเปEนอำงค คณะและม�เส�ยงข*างมากตามท�/กฎหมายต*อำงการ ให*ศัาลเชี่�นว�าน�<นเปEนผู้,*ชี่�<ขาดค&าค�ดค*าน แต�ในกรณ�ท�/อำย,�ในอำ&านาจขอำงผู้,*พิ�พิากษาคนเด�ยวจะชี่�<ขาดค&าค�ดค*าน ห*ามม�ให*ผู้,*พิ�พิากษาคนน�<นม�ค&าส�/งให*ยกค&าค�ดค*าน โดยผู้,*พิ�พิากษาอำ�กคนหนB/งหร2อำข*าหลวงย8ต�ธีรรมม�ได*เหDนพิ*อำงด*วย

ถ*าศัาลใดม�ผู้,*พิ�พิากษาหลายคน และผู้,*พิ�พิากษาท�/ม�ได*ถ,กค�ดค*าน แม*จะน�บรวมข*าหลวงย8ต�ธีรรมเข*าด*วย ย�งม�จ&านวนไม�ครบท�/จะเปEนอำงค คณะและม�เส�ยงข*างมากตามท�/กฎหมายต*อำงการ หร2อำถ*าผู้,*พิ�พิากษาคนเด�ยวไม�สามารถม�ค&าส�/งให*ยกค&าค�ดค*านเส�ยด*วยความเหDนพิ*อำงขอำงผู้,*พิ�พิากษาอำ�กคนหนB/ง หร2อำข*าหลวงย8ต�ธีรรมตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในวรรคก�อำน ให*ศัาลซัB/งม�อำ&านาจส,งกว�าศัาลน�<นตามล&าด�บเปEนผู้,*ชี่�<ขาดค&าค�ดค*าน

มาตรา ๑๔ เม2/อำได*ม�การร*อำงค�ดค*านขB<น และผู้,*พิ�พิากษาท�/

www.nitisart.com


16



ถ,กค�ดค*านไม�ยอำมถอำนต�วอำอำกจากการน�/งพิ�จารณาคด� ให*ศัาลฟ้Kงค&าแถลงขอำงค&าค,�ความฝ่Jายท�/เก�/ยวข*อำงและขอำงผู้,*พิ�พิากษาท�/ถ,กค�ดค*าน ก�บท&าการส2บพิยานหล�กฐานท�/บ8คคลเหล�าน�<นได*น&ามาและพิยานหล�กฐานอำ2/นตามท�/เหDนสมควร แล*วอำอำกค&าส�/งยอำมร�บหร2อำยกเส�ยซัB/งค&าค�ดค*านน�<น ค&าส�/งเชี่�นว�าน�<ให*เปEนท�/ส8ด

เม2/อำศัาลท�/ผู้,*พิ�พิากษาแห�งศัาลน�<นเอำงถ,กค�ดค*าน จะต*อำงว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดค&าค�ดค*านห*ามม�ให*ผู้,*พิ�พิากษาท�/ถ,กค�ดค*านน�<นน�/งหร2อำอำอำกเส�ยงก�บผู้,*พิ�พิากษาอำ2/น ๆ ในการพิ�จารณาและชี่�<ขาดค&าค�ดค*านน�<น

ถ*าผู้,*พิ�พิากษาคนใดได*ขอำถอำนต�วอำอำกจากการน�/งพิ�จารณาคด�กDด� หร2อำศัาลได*ยอำมร�บค&าค�ดค*านผู้,*พิ�พิากษาคนใดกDด� ให*ผู้,*พิ�พิากษาคนอำ2/นท&าการแทนตามบทบ�ญญ�ต�ในพิระธีรรมน,ญศัาลย8ต�ธีรรม

หมวด ๓

อำ&านาจและหน*าท�/ขอำงศัาล

มาตรา ๑๕ ห*ามม�ให*ศัาลใชี่*อำ&านาจนอำกเขตศัาล เว*นแต�

(๑ ) ถ*าบ8คคลผู้,*ท�/จะถ,กซั�กถามหร2อำถ,กตรวจ หร2อำบ8คคลผู้,*เปEนเจ*าขอำงทร�พิย หร2อำสถานท�/ซัB/งจะถ,กตรวจม�ได*ยกเร2/อำงเขตศัาลขB<นค�ดค*าน ศัาลจะท&าการซั�กถามหร2อำตรวจด�งว�าน�<นนอำกเขตศัาลกDได*

(๒ ) ศัาลจะอำอำกหมายเร�ยกค,�ความหร2อำบ8คคลนอำกเขต

www.nitisart.com


17



ศัาลกDได* ส�วนการท�/จะน&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๓๑ , ๓๓ , ๑๐๘ , ๑๐๙ และ ๑๑๑ แห�งประมวลกฎหมายน�<และมาตรา ๑๔๗ แห�งกฎหมายล�กษณะอำาญามาใชี่*บ�งค�บได*น�<น ต*อำงให*ศัาลซัB/งม�อำ&านาจในเขตศัาลน�<นสล�กหล�งหมายเส�ยก�อำน

(๓ ) หมายบ�งค�บคด�และหมายขอำงศัาลท�/อำอำกให*จ�บและก�กข�งบ8คคลผู้,*ใดตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�< อำาจบ�งค�บได*ไม�ว�าในท�/ใด ๆ

ในกรณ�ท�/ม�การบ�งค�บคด�นอำกเขตศัาลท�/อำอำกหมายบ�งค�บคด� ให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาย2/นค&าแถลงหร2อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�รายงานให*ศัาลท�/จะม�การบ�งค�บคด�ทราบในกรณ�เชี่�นว�าน�< ให*ศัาลท�/จะม�การบ�งค�บคด�ต�<งเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เพิ2/อำด&าเน�นการบ�งค�บคด�โดยไม�ชี่�กชี่*า และให*ศัาลน�<นด&าเน�นการไปเสม2อำนหนB/งเปEนศัาลท�/บ�งค�บคด�แทนตามมาตรา ๓๐๒ วรรคสาม

มาตรา ๑๖ ถ*าจะต*อำงท&าการซั�กถาม หร2อำตรวจ หร2อำด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาใด ๆ

(๑ ) โดยศัาลชี่�<นต*นศัาลใด นอำกเขตศัาลน�<น หร2อำ

(๒ ) โดยศัาลแพิ�งหร2อำศัาลอำาญา นอำกเขตจ�งหว�ดพิระนครและธีนบ8ร�หร2อำโดยศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กา

ให*ศัาลท�/กล�าวแล*วม�อำ&านาจท�/จะแต�งต�<งศัาลอำ2/นท�/เปEนศัาลชี่�<นต*นให*ท&าการซั�กถามหร2อำตรวจภายในบ�งค�บบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๑๐๒ หร2อำด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาแทนได*

www.nitisart.com


18



มาตรา ๑๗ คด�ท�/ได*ย2/นฟ้Gอำงไว*ต�อำศัาลน�<น ให*ศัาลด&าเน�นการไปตามล&าด�บเลขหมายส&านวนในสารบบความ เว*นแต�ศัาลจะก&าหนดเปEนอำย�างอำ2/นเม2/อำม�เหต8ผู้ลพิ�เศัษ

มาตรา ๑๘ ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะตรวจค&าค,�ความท�/พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ขอำงศัาลได*ร�บไว*เพิ2/อำย2/นต�อำศัาล หร2อำส�งให*แก�ค,�ความ หร2อำบ8คคลใด ๆ

ถ*าศัาลเหDนว�าค&าค,�ความท�/ได*ย2/นไว*ด�งกล�าวแล*วน�<น อำ�านไม�อำอำกหร2อำอำ�านไม�เข*าใจหร2อำเข�ยนฟ้8 Jมเฟ้Mอำยเก�นไป หร2อำไม�ม�รายการ ไม�ม�ลายม2อำชี่2/อำ ไม�แนบเอำกสารต�าง ๆ ตามท�/กฎหมายต*อำงการ หร2อำม�ได*ชี่&าระหร2อำวางค�าธีรรมเน�ยมศัาลโดยถ,กต*อำงครบถ*วน ศัาลจะม�ค&าส�/งให*ค2นค&าค,�ความน�<นไปให*ท&ามาใหม� หร2อำแก*ไขเพิ�/มเต�ม หร2อำชี่&าระหร2อำวางค�าธีรรมเน�ยมศัาลให*ถ,กต*อำงครบถ*วน ภายในระยะเวลาและก&าหนดเง2/อำนไขใด ๆ ตลอำดจนเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมตามท�/ศัาลเหDนสมควรกDได* ถ*าม�ได*ปฏ�บ�ต�ตามข*อำก&าหนดขอำงศัาลในระยะเวลาหร2อำเง2/อำนไขท�/ก&าหนดไว*กDให*ม�ค&าส�/งไม�ร�บค&าค,�ความน�<น

ถ*าศัาลเหDนว�าค&าค,�ความท�/ได*น&ามาย2/นด�งกล�าวข*างต*น ม�ได*เปEนไปตามเง2/อำนไขแห�งกฎหมายท�/บ�งค�บไว* นอำกจากท�/กล�าวมาในวรรคก�อำน และโดยเฉพิาะอำย�างย�/ง เม2/อำเหDนว�าส�ทธี�ขอำงค,�ความหร2อำบ8คคลซัB/งย2/นค&าค,�ความน�<นได*ถ,กจ&าก�ดห*ามโดยบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายเร2/อำงเขตอำ&านาจศัาล กDให*ศัาลม�ค&าส�/งไม�ร�บหร2อำค2นค&าค,�ความน�<นไปเพิ2/อำย2/นต�อำศัาลท�/ม�เขตอำ&านาจ

ถ*าไม�ม�ข*อำข�ดข*อำงด�งกล�าวแล*ว กDให*ศัาลจดแจ*งแสดงการร�บค&าค,�ความน�<นไว*บนค&าค,�ความน�<นเอำงหร2อำในท�/อำ2/น

www.nitisart.com


19



ค&าส�/งขอำงศัาลท�/ไม�ร�บหร2อำให*ค2นค&าค,�ความตามมาตราน�< ให*อำ8ทธีรณ และฎ�กาได*ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๒๗ , ๒๒๘ และ ๒๔๗

มาตรา ๑๙ ศัาลม�อำ&านาจส�/งได*ตามท�/เหDนสมควรให*ค,�ความท8กฝ่Jาย หร2อำฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งมาศัาลด*วยตนเอำง ถBงแม*ว�าค,�ความน�<น ๆ จะได*ม�ทนายความว�าต�างแก*ต�างอำย,�แล*วกDด� อำนB/งถ*าศัาลเหDนว�าการท�/ค,�ความมาศัาลด*วยตนเอำงอำาจย�งให*เก�ดความตกลงหร2อำการประน�ประนอำมยอำมความด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตราต�อำไปน�< กDให*ศัาลส�/งให*ค,�ความมาศัาลด*วยตนเอำง

มาตรา ๒๐ไม�ว�าการพิ�จารณาคด�จะได*ด&าเน�นไปแล*วเพิ�ยงใด ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะไกล�เกล�/ยให*ค,�ความได*ตกลงก�น หร2อำประน�ประนอำมยอำมความก�นในข*อำท�/พิ�พิาทน�<น

มาตรา ๒๐ ทว� เพิ2/อำประโยชี่น ในการไกล�เกล�/ย เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งร*อำงขอำ ศัาลจะส�/งให*ด&าเน�นการเปEนการล�บเฉพิาะต�อำหน*าต�วความท8กฝ่Jายหร2อำฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งโดยจะให*ม�ทนายความอำย,�ด*วยหร2อำไม�กDได*

เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งร*อำงขอำ ศัาลอำาจแต�งต�<งบ8คคลหร2อำคณะบ8คคลเปEนผู้,*ประน�ประนอำม เพิ2/อำชี่�วยเหล2อำศัาลในการไกล�เกล�/ยให*ค,�ความได*ประน�ประนอำมก�น

หล�กเกณฑ์ และว�ธี�การในการไกล�เกล�/ยขอำงศัาล การแต�ง

www.nitisart.com


20



ต�<งผู้,*ประน�ประนอำม รวมท�<งอำ&านาจหน*าท�/ขอำงผู้,*ประน�ประนอำม ให*เปEนไปตามท�/ก&าหนดไว*ในข*อำก&าหนดขอำงประธีานศัาลฎ�กาโดยความเหDนชี่อำบขอำงท�/ประชี่8มใหญ�ขอำงศัาลฎ�กา

ข*อำก&าหนดขอำงประธีานศัาลฎ�กาตามวรรคสาม เม2/อำได*ประกาศัในราชี่ก�จจาน8เบกษาแล*วให*ใชี่*บ�งค�บได*

มาตรา ๒๑ เม2/อำค,�ความฝ่Jายใดเสนอำค&าขอำหร2อำค&าแถลงต�อำศัาล

(๑ ) ถ*าประมวลกฎหมายน�<ม�ได*บ�ญญ�ต�ว�า ค&าขอำหร2อำค&าแถลงจะต*อำงท&าเปEนค&าร*อำงหร2อำเปEนหน�งส2อำ กDให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะยอำมร�บค&าขอำหร2อำค&าแถลงท�/ค,�ความได*ท&าในศัาลด*วยวาจาได*แต�ศัาลต*อำงจดข*อำความน�<นลงไว*ในรายงาน หร2อำจะก&าหนดให*ค,�ความฝ่Jายน�<นย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำง หร2อำย2/นค&าแถลงเปEนหน�งส2อำกDได* แล*วแต�ศัาลจะเหDนสมควร

(๒ ) ถ*าประมวลกฎหมายน�<ม�ได*บ�ญญ�ต�ไว*ว�า ค&าขอำอำ�นใดจะท&าได*แต�ฝ่Jายเด�ยวห*ามม�ให*ศัาลท&าค&าส�/งในเร2/อำงน�<น ๆ โดยม�ให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำค,�ความอำ2/น ๆ ม�โอำกาสค�ดค*านก�อำนแต�ท�<งน�<ต*อำงอำย,�ในบ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�ขอำงประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการขาดน�ด

(๓ ) ถ*าประมวลกฎหมายน�<บ�ญญ�ต�ไว*ว�า ค&าขอำอำ�นใดอำาจท&าได*แต�ฝ่Jายเด�ยวแล*วให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะฟ้Kงค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำค,�ความอำ2/น ๆ ก�อำนอำอำกค&าส�/งในเร2/อำงน�<น ๆ ได*เว*นแต�ในกรณ�ท�/ค&าขอำน�<นเปEนเร2/อำงขอำหมายเร�ยกให*ให*การ หร2อำเพิ2/อำยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นก�อำนค&าพิ�พิากษาหร2อำเพิ2/อำให*อำอำกหมายบ�งค�บ หร2อำเพิ2/อำจ�บหร2อำก�กข�งจ&าเลยหร2อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

www.nitisart.com


21



(๔ ) ถ*าประมวลกฎหมายน�<ม�ได*บ�ญญ�ต�ไว*ว�าศัาลต*อำงอำอำกค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำท�/ได*เสนอำต�อำศัาลน�<นโดยไม�ต*อำงท&าการไต�สวนแล*ว กDให*ศัาลม�อำ&านาจท&าการไต�สวนได*ตามท�/เหDนสมควรก�อำนม�ค&าส�/งตามค&าขอำน�<น

ในกรณ�เร2/อำงใดท�/ศัาลอำาจอำอำกค&าส�/งได*เอำงหร2อำต�อำเม2/อำค,�ความม�ค&าขอำ ให*ใชี่*บทบ�ญญ�ต�อำน8มาตรา (๒ ), (๓ ) และ (๔ ) แห�งมาตราน�<บ�งค�บ

ในกรณ�เร2/อำงใดท�/ค,�ความไม�ม�อำ&านาจขอำให*ศัาลม�ค&าส�/ง แต�หากศัาลอำาจม�ค&าส�/งในกรณ�เร2/อำงน�<นได*เอำง ให*ศัาลม�อำ&านาจภายในบ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตรา ๑๐๓ และ ๑๘๑ (๒ ) ท�/จะงดฟ้Kงค,�ความหร2อำงดท&าการไต�สวนก�อำนอำอำกค&าส�/งได*

มาตรา ๒๒ ก&าหนดระยะเวลาท�<งปวงไม�ว�าท�/กฎหมายก&าหนดไว*หร2อำท�/ศัาลเปEนผู้,*ก&าหนดกDด� เพิ2/อำให*ด&าเน�นหร2อำม�ให*ด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาใด ๆ ก�อำนส�<นระยะเวลาน�<น ให*ศัาลค&านวณตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายแพิ�งและพิาณ�ชี่ย ว�าด*วยระยะเวลา

มาตรา ๒๓ เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำม�ค,�ความฝ่Jายท�/เก�/ยวข*อำงได*ย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำง ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะอำอำกค&าส�/งขยายหร2อำย�นระยะเวลาตามท�/ก&าหนดไว*ในประมวลกฎหมายน�<หร2อำตามท�/ศัาลได*ก&าหนดไว* หร2อำระยะเวลาท�/เก�/ยวด*วยว�ธี�พิ�จารณาความแพิ�งอำ�นก&าหนดไว*ในกฎหมายอำ2/น เพิ2/อำให*ด&าเน�นหร2อำม�ให*ด&าเน�นกระบวนว�ธี�พิ�จารณาใด ๆ ก�อำนส�<นระยะเวลาน�<นแต�การขยายหร2อำย�นเวลาเชี่�นว�าน�<ให*พิBงท&าได*ต�อำเม2/อำม�พิฤต�การณ พิ�เศัษ และศัาลได*ม�ค&าส�/งหร2อำค,�ความม�

www.nitisart.com


22



ค&าขอำขB<นมาก�อำนส�<นระยะเวลาน�<น เว*นแต�ในกรณ�ท�/ม�เหต8ส8ดว�ส�ย

มาตรา ๒๔ เม2/อำค,�ความฝ่JายใดยกปKญหาข*อำกฎหมายขB<นอำ*าง ซัB/งถ*าหากได*ว�น�จฉ�ยให*เปEนค8ณแก�ฝ่Jายน�<นแล*ว จะไม�ต*อำงม�การพิ�จารณาคด�ต�อำไปอำ�ก หร2อำไม�ต*อำงพิ�จารณาประเดDนส&าค�ญแห�งคด�บางข*อำ หร2อำถBงแม*จะด&าเน�นการพิ�จารณาประเดDนข*อำส&าค�ญแห�งคด�ไป กDไม�ท&าให*ได*ความชี่�ดขB<นอำ�กแล*ว เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งม�ค&าขอำ ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะม�ค&าส�/งให*ม�ผู้ลว�าก�อำนด&าเน�นการพิ�จารณาต�อำไป ศัาลจะได*พิ�จารณาปKญหาข*อำกฎหมายเชี่�นว�าน�<แล*วว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดเบ2<อำงต*นในปKญหาน�<น

ถ*าศัาลเหDนว�าค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดเชี่�นว�าน�<จะท&าให*คด�เสรDจไปได*ท�<งเร2/อำงหร2อำเฉพิาะแต�ประเดDนแห�งคด�บางข*อำ ศัาลจะว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดปKญหาท�/กล�าวแล*วและพิ�พิากษาคด�เร2/อำงน�<นหร2อำเฉพิาะแต�ประเดDนท�/เก�/ยวข*อำงไปโดยค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งฉบ�บเด�ยวก�นกDได*

ค&าส�/งใด ๆ ขอำงศัาลท�/ได*อำอำกตามมาตราน�< ให*อำ8ทธีรณ และฎ�กาได*ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๒๗ , ๒๒๘ และ ๒๔๗

มาตรา ๒๕ ถ*าค,�ความฝ่Jายใดย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงให*ศัาลส�/งก&าหนดว�ธี�การอำย�างใด ๆ ท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในภาค ๔ เพิ2/อำค8*มครอำงส�ทธี�ขอำงค,�ความในระหว�างการพิ�จารณา หร2อำเพิ2/อำบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง ให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตหร2อำยกค&าขอำน�<นเส�ยโดยไม�ชี่�กชี่*า

ถ*าในเวลาท�/ย2/นค&าขอำน�<นศัาลจะชี่�<ขาดคด�ได*อำย,�แล*ว ศัาลจะว�น�จฉ�ยค&าขอำน�<นในค&าพิ�พิากษา หร2อำในค&าส�/งชี่�<ขาดคด�กDได*www.nitisart.com


23



มาตรา ๒๖ ถ*าศัาลได*ต�<งข*อำถาม หร2อำอำอำกค&าส�/งหร2อำชี่�<ขาดเก�/ยวด*วยการด&าเน�นคด�เร2/อำงใดเร2/อำงหนB/ง และค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งในคด�เร2/อำงน�<นค�ดค*านข*อำถามหร2อำค&าส�/งหร2อำค&าชี่�<ขาดน�<นว�าไม�ชี่อำบด*วยกฎหมาย ก�อำนท�/ศัาลจะด&าเน�นคด�ต�อำไป ให*ศัาลจดข*อำถามหร2อำค&าส�/งหร2อำค&าชี่�<ขาดท�/ถ,กค�ดค*านและสภาพิแห�งการค�ดค*านลงไว*ในรายงาน แต�ส�วนเหต8ผู้ลท�/ผู้,*ค�ดค*านยกขB<นอำ*างอำ�งน�<นให*ศัาลใชี่*ด8ลพิ�น�จจดลงไว*ในรายงาน หร2อำก&าหนดให*ค,�ความฝ่Jายท�/ค�ดค*านย2/นค&าแถลงเปEนหน�งส2อำเพิ2/อำรวมไว*ในส&านวน

มาตรา ๒๗ ในกรณ�ท�/ม�ได*ปฏ�บ�ต�ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ในข*อำท�/ม8�งหมายจะย�งให*การเปEนไปด*วยความย8ต�ธีรรม หร2อำท�/เก�/ยวด*วยความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่นในเร2/อำงการเข�ยน และการย2/นหร2อำการส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/น ๆ หร2อำในการพิ�จารณาคด�การพิ�จารณาพิยานหล�กฐาน หร2อำการบ�งค�บคด� เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายท�/เส�ยหายเน2/อำงจากการท�/ม�ได*ปฏ�บ�ต�เชี่�นว�าน�<นย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำง ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งให*เพิ�กถอำนการพิ�จารณาท�/ผู้�ดระเบ�ยบน�<นเส�ยท�<งหมดหร2อำบางส�วน หร2อำส�/งแก*ไขหร2อำม�ค&าส�/งในเร2/อำงน�<นอำย�างใดอำย�างหนB/ง ตามท�/ศัาลเหDนสมควร

ข*อำค*านเร2/อำงผู้�ดระเบ�ยบน�<น ค,�ความฝ่Jายท�/เส�ยหายอำาจยกขB<นกล�าวได*ไม�ว�าในเวลาใด ๆ ก�อำนม�ค&าพิ�พิากษา แต�ต*อำงไม�ชี่*ากว�าแปดว�นน�บแต�ว�นท�/ค,�ความฝ่Jายน�<นได*ทราบข*อำความหร2อำพิฤต�การณ อำ�นเปEนม,ลแห�งข*อำอำ*างน�<น แต�ท�<งน�<ค,�ความฝ่Jายน�<นต*อำงม�ได*ด&าเน�นการอำ�นใดขB<นใหม�หล�งจากท�/ได*ทราบเร2/อำงผู้�ดระเบ�ยบแล*ว หร2อำต*อำงม�ได*ให*ส�ตยาบ�นแก�การผู้�ดระเบ�ยบน�<น ๆwww.nitisart.com


24



ถ*าศัาลส�/งให*เพิ�กถอำนกระบวนพิ�จารณาท�/ผู้�ดระเบ�ยบใด ๆ อำ�นม�ใชี่�เร2/อำงท�/ค,�ความละเลยไม�ด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาเร2/อำงน�<นภายในระยะเวลาซัB/งกฎหมายหร2อำศัาลก&าหนดไว* เพิ�ยงเท�าน�<ไม�เปEนการต�ดส�ทธี�ค,�ความฝ่Jายน�<น ในอำ�นท�/จะด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาน�<น ๆ ใหม�ให*ถ,กต*อำงตามท�/กฎหมายบ�งค�บ

มาตรา ๒๘ ถ*าม�คด�หลายเร2/อำงค*างพิ�จารณาอำย,�ในศัาลเด�ยวก�นหร2อำในศัาลชี่�<นต*นสอำงศัาลต�างก�น และค,�ความท�<งหมด หร2อำแต�บางฝ่JายเปEนค,�ความรายเด�ยวก�น ก�บท�<งการพิ�จารณาคด�เหล�าน�<น ถ*าได*รวมก�นแล*ว จะเปEนการสะดวก หากศัาลน�<นหร2อำศัาลหนB/งศัาลใดเหล�าน�<นเหDนสมควรให*พิ�จารณาคด�รวมก�น หร2อำหากค,�ความท�<งหมดหร2อำแต�บางฝ่Jายม�ค&าขอำให*พิ�จารณาคด�รวมก�นโดยแถลงไว*ในค&าให*การหร2อำท&าเปEนค&าร*อำงไม�ว�าในเวลาใด ๆ ก�อำนม�ค&าพิ�พิากษา เม2/อำศัาลได*ฟ้Kงค,�ความท8กฝ่Jายแห�งคด�น�<น ๆ แล*วถ*าศัาลเปEนท�/พิอำใจว�า คด�เหล�าน�<นเก�/ยวเน2/อำงก�น กDให*ศัาลม�อำ&านาจอำอำกค&าส�/งให*พิ�จารณาคด�เหล�าน�<นรวมก�น

ถ*าจะโอำนคด�มาจากอำ�กศัาลหนB/งหร2อำโอำนคด�ไปย�งอำ�กศัาลหนB/งท�/ม�เขตอำ&านาจเหน2อำคด�น�<น ศัาลจะม�ค&าส�/งก�อำนท�/ได*ร�บความย�นยอำมขอำงอำ�กศัาลหนB/งน�<นไม�ได* แต�ถ*าศัาลท�/จะร�บโอำนคด�ไม�ย�นยอำม กDให*ศัาลท�/จะโอำนคด�น�<นส�งเร2/อำงให*อำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ ชี่�<ขาด ค&าส�/งขอำงอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๒๙ ถ*าคด�ท�/ฟ้Gอำงก�นน�<นม�ข*อำหาหลายข*อำด*วยก�นและศัาลเหDนว�าข*อำหาข*อำหนB/งข*อำใดเหล�าน�<นม�ได*เก�/ยวข*อำงก�นก�บข*อำอำ2/น ๆ เม2/อำศัาลเหDนสมควร หร2อำเม2/อำค,�ความผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยได*ย2/นค&าขอำโดย

www.nitisart.com


25



ท&าเปEนค&าร*อำงให*ศัาลม�ค&าส�/งให*แยกคด�เส�ยโดยเรDว ถ*าโจทก ประสงค จะให*พิ�จารณาข*อำหาเชี่�นว�าน�<นต�อำไป กDให*ศัาลด&าเน�นการพิ�จารณาคด�ไปเสม2อำนหนB/งว�าเปEนคด�อำ�กเร2/อำงหนB/งต�างหาก โดยม�เง2/อำนไขท�/ศัาลจะก&าหนดไว*ตามท�/เหDนสมควร

ถ*าคด�ท�/ฟ้Gอำงก�นน�<นม�ข*อำหาหลายข*อำ และศัาลเหDนว�าหากแยกพิ�จารณาข*อำหาท�<งหมดหร2อำข*อำใดข*อำหนB/งอำอำกจากก�นแล*ว จะท&าให*การพิ�จารณาข*อำหาเหล�าน�<นสะดวก ไม�ว�าเวลาใด ๆ ก�อำนม�ค&าพิ�พิากษา เม2/อำศัาลเหDนสมควร หร2อำเม2/อำค,�ความผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงและเม2/อำศัาลได*ฟ้Kงค,�ความท8กฝ่Jายแล*ว ให*ศัาลม�อำ&านาจส�/งแยกข*อำหาเหล�าน�<นท�<งหมดหร2อำแต�ข*อำใดข*อำหนB/งอำอำกพิ�จารณาต�างหากเปEนเร2/อำง ๆ ไป

มาตรา ๓๐ ให*ศัาลม�อำ&านาจอำอำกข*อำก&าหนดใด ๆ แก�ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งหร2อำแก�บ8คคลภายนอำกท�/อำย,�ต�อำหน*าศัาลตามท�/เหDนจ&าเปEน เพิ2/อำร�กษาความเร�ยบร*อำยในบร�เวณศัาล และเพิ2/อำให*กระบวนพิ�จารณาด&าเน�นไปตามเท�/ยงธีรรมและรวดเรDว อำ&านาจเชี่�นว�าน�< ให*รวมถBงการส�/งห*ามค,�ความม�ให*ด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาในทางก�อำความร&าคาญ หร2อำในทางประว�งให*ชี่�กชี่*าหร2อำในทางฟ้8 Jมเฟ้Mอำยเก�นสมควร

มาตรา ๓๑ ผู้,*ใดกระท&าการอำย�างใด ๆ ด�งกล�าวต�อำไปน�< ให*ถ2อำว�ากระท&าผู้�ดฐานละเม�ดอำ&านาจศัาล

(๑ ) ข�ดข2นไม�ปฏ�บ�ต�ตามข*อำก&าหนดขอำงศัาลตามมาตราก�อำนอำ�นว�าด*วยการร�กษาความเร�ยบร*อำย หร2อำประพิฤต�ตนไม�

www.nitisart.com


26



เร�ยบร*อำยในบร�เวณศัาล

(๒ ) เม2/อำได*ม�ค&าร*อำงและได*ร�บอำน8ญาตจากศัาลให*ยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลตามมาตรา ๑๕๖/๑ แล*ว ปรากฏว�าได*แสดงข*อำเทDจจร�งหร2อำเสนอำพิยานหล�กฐานอำ�นเปEนเทDจต�อำศัาลในการไต�สวนค&าร*อำงขอำยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาล

(๓ ) เม2/อำร, *ว�าจะม�การส�งค&าค,�ความหร2อำส�งเอำกสารอำ2/น ๆ ถBงตน แล*วจงใจไปเส�ยให*พิ*น หร2อำหาทางหล�กเล�/ยงท�/จะไม�ร�บค&าค,�ความหร2อำเอำกสารน�<นโดยสถานอำ2/น

(๔ ) ตรวจเอำกสารท�<งหมด หร2อำฉบ�บใดฉบ�บหนB/ง ซัB/งอำย,�ในส&านวนความ หร2อำค�ดเอำาส&าเนาเอำกสารเหล�าน�<นไป โดยฝ่Jาฝ่Mนต�อำบทบ�ญญ�ต� มาตรา ๕๔

(๕ ) ข�ดข2นไม�มาศัาล เม2/อำศัาลได*ม�ค&าส�/งตามมาตรา ๑๙ หร2อำม�หมายเร�ยกตามมาตรา ๒๗๗

มาตรา ๓๒ ผู้,*ใดเปEนผู้,*ประพิ�นธี บรรณาธี�การ หร2อำผู้,*พิ�มพิ โฆษณาซัB/งหน�งส2อำพิ�มพิ หร2อำส�/งพิ�มพิ อำ�นอำอำกโฆษณาต�อำประชี่าชี่น ไม�ว�าบ8คคลเหล�าน�<นจะได*ร, *ถBงซัB/งข*อำความหร2อำการอำอำกโฆษณาแห�งหน�งส2อำพิ�มพิ หร2อำส�/งพิ�มพิ เชี่�นว�าน�<นหร2อำไม� ให*ถ2อำว�าได*กระท&าผู้�ดฐานละเม�ดอำ&านาจศัาลในกรณ�อำย�างใดอำย�างหนB/งในสอำงอำย�างด�งจะกล�าวต�อำไปน�<

(๑ ) ไม�ว�าเวลาใด ๆ ถ*าหน�งส2อำพิ�มพิ หร2อำส�/งพิ�มพิ เชี่�นว�ามาน�<นได*กล�าวหร2อำแสดงไม�ว�าโดยว�ธี�ใด ๆ ซัB/งข*อำความหร2อำความเหDนอำ�นเปEนการเปPดเผู้ยข*อำเทDจจร�งหร2อำพิฤต�การณ อำ2/น ๆ แห�งคด� หร2อำกระบวนพิ�จารณาใด ๆ แห�งคด� ซัB/งเพิ2/อำความเหมาะสมหร2อำเพิ2/อำwww.nitisart.com


27



ค8*มครอำงสาธีารณประโยชี่น ศัาลได*ม�ค&าส�/งห*ามการอำอำกโฆษณาส�/งเหล�าน�<น ไม�ว�าโดยว�ธี�เพิ�ยงแต�ส� /งให*พิ�จารณาโดยไม�เปPดเผู้ยหร2อำโดยว�ธี�ห*ามการอำอำกโฆษณาโดยชี่�ดแจ*ง

(๒ ) ถ*าหน�งส2อำพิ�มพิ หร2อำส�/งพิ�มพิ ได*กล�าวหร2อำแสดงไม�ว�าโดยว�ธี�ใด ๆ ในระหว�างการพิ�จารณาแห�งคด�ไปจนม�ค&าพิ�พิากษาเปEนท�/ส8ด ซัB/งข*อำความหร2อำความเหDนโดยประสงค จะให*ม�อำ�ทธี�พิลเหน2อำความร, *สBกขอำงประชี่าชี่น หร2อำเหน2อำศัาลหร2อำเหน2อำค,�ความหร2อำเหน2อำพิยานแห�งคด�ซัB/งพิอำเหDนได*ว�าจะท&าให*การพิ�จารณาคด�เส�ยความย8ต�ธีรรมไป เชี่�น

ก . เปEนการแสดงผู้�ดจากข*อำเทDจจร�งแห�งคด� หร2อำ

ข . เปEนรายงานหร2อำย�อำเร2/อำงหร2อำว�ภาค ซัB/งกระบวนพิ�จารณาแห�งคด�อำย�างไม�เปEนกลางและไม�ถ,กต*อำง หร2อำ

ค . เปEนการว�ภาคโดยไม�เปEนธีรรม ซัB/งการด&าเน�นคด�ขอำงค,�ความ หร2อำค&าพิยานหล�กฐาน หร2อำน�ส�ยความประพิฤต�ขอำงค,�ความหร2อำพิยาน รวมท�<งการแถลงข*อำความอำ�นเปEนการเส2/อำมเส�ยต�อำชี่2/อำเส�ยงขอำงค,�ความหร2อำพิยาน แม*ถBงว�าข*อำความเหล�าน�<นจะเปEนความจร�ง หร2อำ

ง . เปEนการชี่�กจ,งให*เก�ดม�ค&าพิยานเทDจ

เพิ2/อำประโยชี่น แห�งมาตราน�< ให*น&าว�เคราะห ศั�พิท ท�<งปวงในมาตรา ๔ แห�งพิระราชี่บ�ญญ�ต�การพิ�มพิ พิ8ทธีศั�กราชี่ ๒๔๗๖ มาใชี่*บ�งค�บ

มาตรา ๓๓ ถ*าค,�ความฝ่Jายใดหร2อำบ8คคลใดกระท&าความ

www.nitisart.com


28



ผู้�ดฐานละเม�ดอำ&านาจศัาลใดให*ศัาลน�<นม�อำ&านาจส�/งลงโทษโดยว�ธี�ใดว�ธี�หนB/ง หร2อำท�<งสอำงว�ธี�ด�งจะกล�าวต�อำไปน�< ค2อำ

(ก ) ไล�อำอำกจากบร�เวณศัาล หร2อำ

(ข ) ให*ลงโทษจ&าค8ก หร2อำปร�บ หร2อำท�<งจ&าท�<งปร�บ

การไล�อำอำกจากบร�เวณศัาลน�<นให*กระท&าได*ชี่�/วระยะเวลาท�/ศัาลน�/งพิ�จารณาหร2อำภายในระยะเวลาใด ๆ กDได*ตามท�/ศัาลเหDนสมควร เม2/อำจ&าเปEนจะเร�ยกให*ต&ารวจชี่�วยจ�ดการกDได*

ในกรณ�ก&าหนดโทษจ&าค8กและปร�บน�<นให*จ&าค8กได*ไม�เก�นหกเด2อำนหร2อำปร�บไม�เก�นห*าร*อำยบาท

มาตรา ๓๔ ถ*าจะต*อำงด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาท�<งเร2/อำงหร2อำแต�บางส�วน โดยทางอำาศั�ยหร2อำโดยร*อำงขอำต�อำเจ*าหน*าท�/ในเม2อำงต�างประเทศั เม2/อำไม�ม�ข*อำตกลงระหว�างประเทศัอำย�างใดอำย�างหนB/ง หร2อำไม�ม�กฎหมายบ�ญญ�ต�ไว*ส&าหร�บเร2/อำงน�<นแล*ว ให*ศัาลปฏ�บ�ต�ตามหล�กท�/วไปแห�งกฎหมายระหว�างประเทศั

หมวด ๔

การน�/งพิ�จารณา

มาตรา ๓๕ ถ*าประมวลกฎหมายน�<ม�ได*บ�ญญ�ต�ไว*เปEนwww.nitisart.com


29



อำย�างอำ2/น การน�/งพิ�จารณาคด�ท�/ย2/นไว*ต�อำศัาลใดจะต*อำงกระท&าในศัาลน�<นในว�นท�/ศัาลเปPดท&าการและตามเวลาท&างานท�/ศัาลได*ก&าหนดไว* แต�ในกรณ�ม�เหต8ฉ8กเฉ�นหร2อำเปEนการจ&าเปEนศัาลจะม�ค&าส�/งก&าหนดการน�/งพิ�จารณา ณ สถานท�/อำ2/น หร2อำในว�นหย8ดงาน หร2อำในเวลาใด ๆ กDได*

ให*ผู้,*พิ�พิากษาและเจ*าพิน�กงานศัาลซัB/งปฏ�บ�ต�งานในว�นหย8ดงาน หร2อำในเวลาใด ๆนอำกเวลาท&าการปกต�ได*ร�บค�าตอำบแทนเปEนพิ�เศัษ ตามระเบ�ยบท�/กระทรวงย8ต�ธีรรมก&าหนด โดยได*ร�บความเหDนชี่อำบจากกระทรวงการคล�ง

มาตรา ๓๖ การน�/งพิ�จารณาคด�จะต*อำงกระท&าในศัาลต�อำหน*าค,�ความท�/มาศัาลและโดยเปPดเผู้ย เว*นแต�

(๑ ) ในคด�เร2/อำงใดท�/ม�ความจ&าเปEนเพิ2/อำร�กษาความเร�ยบร*อำยในศัาล เม2/อำศัาลได*ข�บไล�ค,�ความฝ่Jายใดอำอำกไปเส�ยจากบร�เวณศัาลโดยท�/ประพิฤต�ไม�สมควร ศัาลจะด&าเน�นการน�/งพิ�จารณาคด�ต�อำไปล�บหล�งค,�ความฝ่Jายน�<นกDได*

(๒ ) ในคด�เร2/อำงใด เพิ2/อำความเหมาะสม หร2อำเพิ2/อำค8*มครอำงสาธีารณประโยชี่น ถ*าศัาลเหDนสมควรจะห*ามม�ให*ม�การเปPดเผู้ยซัB/งข*อำเทDจจร�ง หร2อำพิฤต�การณ ต�าง ๆ ท�<งหมด หร2อำแต�บางส�วนแห�งคด�ซัB/งปรากฏจากค&าค,�ความหร2อำค&าแถลงการณ ขอำงค,�ความหร2อำจากค&าพิยานหล�กฐานท�/ได*ส2บมาแล*วศัาลจะม�ค&าส�/งด�งต�อำไปน�<กDได*

(ก ) ห*ามประชี่าชี่นม�ให*เข*าฟ้Kงการพิ�จารณาท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วน แล*วด&าเน�นการพิ�จารณาไปโดยไม�เปPดเผู้ย หร2อำ

(ข ) ห*ามม�ให*อำอำกโฆษณาข*อำเทDจจร�งหร2อำพิฤต�การณ ต�าง ๆ เชี่�นว�าน�<นwww.nitisart.com


30



ในบรรดาคด�ท�<งปวงท�/ฟ้Gอำงขอำหย�าหร2อำฟ้Gอำงชี่ายชี่,*หร2อำฟ้Gอำงให*ร�บรอำงบ8ตร ให*ศัาลห*ามม�ให*ม�การเปPดเผู้ยซัB/งข*อำเทDจจร�งหร2อำพิฤต�การณ ใด ๆ ท�/ศัาลเหDนเปEนการไม�สมควร หร2อำพิอำจะเหDนได*ว�าจะท&าให*เก�ดการเส�ยหายอำ�นไม�เปEนธีรรมแก�ค,�ความหร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำง

ไม�ว�าศัาลจะได*ม�ค&าส�/งตามอำน8มาตรา (๒ ) น�<หร2อำไม� ค&าส�/งหร2อำค&าพิ�พิากษาชี่�<ขาดคด�ขอำงศัาลน�<น ต*อำงอำ�านในศัาลโดยเปPดเผู้ย และม�ให*ถ2อำว�าการอำอำกโฆษณาท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนแห�งค&าพิ�พิากษาน�<นหร2อำย�อำเร2/อำงแห�งค&าพิ�พิากษาโดยเปEนกลางและถ,กต*อำงน�<น เปEนผู้�ดกฎหมาย

มาตรา ๓๗ ให*ศัาลด&าเน�นการน�/งพิ�จารณาคด�ต�ดต�อำก�นไปเท�าท�/สามารถจะท&าได*โดยไม�ต*อำงเล2/อำนจนกว�าจะเสรDจการพิ�จารณาและพิ�พิากษาคด�

มาตรา ๓๘ ถ*าในว�นท�/ก&าหนดน�ดน�/งพิ�จารณาศัาลไม�ม�เวลาพิอำท�/จะด&าเน�นการน�/งพิ�จารณา เน2/อำงจากก�จธี8ระขอำงศัาล ศัาลจะม�ค&าส�/งให*เล2/อำนการน�/งพิ�จารณาไปในว�นอำ2/นตามท�/เหDนสมควรกDได*

มาตรา ๓๙ ถ*าการท�/จะชี่�<ขาดต�ดส�นคด�เร2/อำงใดท�/ค*างพิ�จารณาอำย,�ในศัาลใดจ&าต*อำงอำาศั�ยท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนซัB/งค&าชี่�<ขาดต�ดส�นบางข*อำท�/ศัาลน�<นเอำงหร2อำศัาลอำ2/นจะต*อำงกระท&าเส�ยก�อำน หร2อำจ&าต*อำงรอำให*เจ*าพิน�กงานฝ่Jายธี8รการว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดในข*อำเชี่�นน�<นเส�ยก�อำน หร2อำถ*าปรากฏว�าได*ม�การกระท&าผู้�ดอำาญาเก�ดขB<นซัB/งอำาจม�การฟ้Gอำงร*อำงอำ�นอำาจกระท&าให*การชี่�<ขาดต�ดส�นคด�ท�/พิ�จารณาอำย,�น� <นwww.nitisart.com


31



เปล�/ยนแปลงไป หร2อำในกรณ�อำ2/นใดซัB/งศัาลเหDนว�าถ*าได*เล2/อำนการพิ�จารณาไปจ�กท&าให*ความย8ต�ธีรรมด&าเน�นไปด*วยด� เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงร*อำงขอำศัาลจะม�ค&าส�/งเล2/อำนการน�/งพิ�จารณาต�อำไปจนกว�าจะได*ม�การพิ�พิากษาหร2อำชี่�<ขาดในข*อำน�<น ๆ แล*วหร2อำภายในระยะเวลาใด ๆ ตามท�/ศัาลเหDนสมควรกDได*

ถ*าศัาลม�ค&าส�/งให*เล2/อำนการน�/งพิ�จารณาด�งกล�าวแล*วโดยไม�ม�ก&าหนด เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงร*อำงขอำ ศัาลจะม�ค&าส�/งให*เร�/มการน�/งพิ�จารณาต�อำไปในว�นใด ๆ ตามท�/เหDนสมควรกDได*

มาตรา ๔๐ เม2/อำศัาลได*ก&าหนดว�นน�/งพิ�จารณาและแจ*งให*ค,�ความทราบแล*ว ถ*าค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งจะขอำเล2/อำนการน�/งพิ�จารณา ค,�ความฝ่Jายน�<นต*อำงเสนอำค&าขอำเข*ามาก�อำนหร2อำในว�นน�ดและแสดงเหต8ผู้ลแห�งการขอำเล2/อำนน�<น ในกรณ�เชี่�นว�าน�< ห*ามม�ให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำ เว*นแต�การขอำเล2/อำนการน�/งพิ�จารณาน�<นม�เหต8จ&าเปEนอำ�นไม�อำาจก*าวล�วงเส�ยได* และหากศัาลไม�อำน8ญาตจะท&าให*เส�ยความย8ต�ธีรรม

เม2/อำศัาลจะส�/งให*เล2/อำนการน�/งพิ�จารณา ศัาลอำาจส�/งให*ค,�ความฝ่Jายน�<นเส�ยค�าปJวยการพิยานซัB/งมาศัาลตามหมายเร�ยกและเส�ยค�าใชี่*จ�ายในการท�/ค,�ความฝ่Jายอำ2/นมาศัาล เชี่�น ค�าพิาหนะเด�นทางและค�าเชี่�าท�/พิ�กขอำงต�วความ ทนายความ หร2อำพิยาน เปEนต*น ตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควร ถ*าค,�ความฝ่Jายท�/ขอำเล2/อำนคด�ไม�ชี่&าระค�าปJวยการหร2อำค�าใชี่*จ�ายตามท�/ศัาลก&าหนด ให*ศัาลยกค&าขอำเล2/อำนคด�น�<นเส�ย

ค�าปJวยการหร2อำค�าใชี่*จ�ายท�/จ�ายตามวรรคสอำงให*ตกเปEนพิ�บ

www.nitisart.com


32



ค&าขอำเล2/อำนคด�ตามวรรคหนB/ง ถ*าไม�ได*เสนอำต�อำหน*าศัาลด*วยวาจา กDให*ท&าเปEนค&าร*อำงและจะท&าฝ่Jายเด�ยวโดยได*ร�บอำน8ญาตจากศัาลกDได*

มาตรา ๔๑ ถ*าม�การขอำเล2/อำนการน�/งพิ�จารณาโดยอำ*างว�าต�วความผู้,*แทนทนายความ พิยาน หร2อำบ8คคลอำ2/นท�/ถ,กเร�ยกให*มาศัาลไม�สามารถมาศัาลได*เพิราะปJวยเจDบ เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งม�ค&าขอำฝ่Jายเด�ยว ศัาลจะม�ค&าส�/งต�<งเจ*าพิน�กงานไปท&าการตรวจกDได*และถ*าสามารถหาแพิทย ได*กDให*ต�<งแพิทย ไปตรวจด*วย ถ*าผู้,*ท�/ศัาลต�<งให*ไปตรวจได*รายงานโดยสาบานตนหร2อำกล�าวค&าปฏ�ญาณแล*ว และศัาลเชี่2/อำว�าอำาการขอำงผู้,*ท�/อำ*างว�าปJวยน�<นไม�ร*ายแรงถBงก�บจะมาศัาลไม�ได* ให*ศัาลด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการขาดน�ดหร2อำการไม�มาศัาลขอำงบ8คคลท�/อำ*างว�าปJวยน�<น แล*วแต�กรณ�

ศัาลอำาจส�/งให*ค,�ความฝ่Jายท�/ขอำให*ไปตรวจตามวรรคหนB/ง หร2อำค,�ความใดไปก�บผู้,*ท�/ศัาลต�<งให*ไปตรวจ ค,�ความน�<นจะมอำบให*ผู้,*ใดไปแทนตนกDได*

ค�าพิาหนะและค�าปJวยการขอำงเจ*าพิน�กงานและแพิทย ให*ถ2อำว�าเปEนค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม และให*น&ามาตรา ๑๖๖ มาใชี่*บ�งค�บ

มาตรา ๔๒ ถ*าค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งในคด�ท�/ค*างพิ�จารณาอำย,�ในศัาลได*มรณะเส�ยก�อำนศัาลพิ�พิากษาคด� ให*ศัาลเล2/อำนการน�/งพิ�จารณาไปจนกว�าทายาทขอำงผู้,*มรณะหร2อำผู้,*จ�ดการทร�พิย มรดกขอำงผู้,*มรณะ หร2อำบ8คคลอำ2/นใดท�/ปกครอำงทร�พิย มรดกไว* จะได*

www.nitisart.com


33



เข*ามาเปEนค,�ความแทนท�/ผู้,*มรณะโดยม�ค&าขอำเข*ามาเอำง หร2อำโดยท�/ศัาลหมายเร�ยกให*เข*ามา เน2/อำงจากค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งม�ค&าขอำฝ่Jายเด�ยว ค&าขอำเชี่�นว�าน�<จะต*อำงย2/นภายในก&าหนดหนB/งปLน�บแต�ว�นท�/ค,�ความฝ่Jายน�<นมรณะ

ถ*าไม�ม�ค&าขอำขอำงบ8คคลด�งกล�าวมาแล*ว หร2อำไม�ม�ค&าขอำขอำงค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งภายในเวลาท�/ก&าหนดไว* ให*ศัาลม�ค&าส�/งจ&าหน�ายคด�เร2/อำงน�<นเส�ยจากสารบบความ

มาตรา ๔๓ ถ*าทายาทขอำงผู้,*มรณะ หร2อำผู้,*จ�ดการทร�พิย มรดกขอำงผู้,*มรณะ หร2อำบ8คคลอำ2/นใดท�/ปกครอำงทร�พิย มรดก ประสงค จะขอำเข*ามาเปEนค,�ความแทน กDให*ย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลเพิ2/อำการน�<น

ในกรณ�เชี่�นน�< เม2/อำศัาลเหDนสมควร หร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งม�ค&าขอำศัาลอำาจส�/งให*ผู้,*ท�/จะเข*ามาเปEนค,�ความแทนน�<นแสดงพิยานหล�กฐานสน�บสน8นค&าขอำเชี่�นว�าน�<นได*เม2/อำได*แสดงพิยานหล�กฐานด�งกล�าวน�<นแล*ว ให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตหร2อำไม�อำน8ญาตในการท�/จะเข*ามาเปEนค,�ความแทน

มาตรา ๔๔ ค&าส�/งให*หมายเร�ยกบ8คคลใดเข*ามาแทนผู้,*มรณะน�<น จะต*อำงก&าหนดระยะเวลาพิอำสมควรเพิ2/อำให*บ8คคลน�<นม�โอำกาสค�ดค*านในศัาลว�าตนม�ได*เปEนทายาทขอำงผู้,*มรณะ หร2อำม�ได*เปEนผู้,*จ�ดการทร�พิย มรดกหร2อำผู้,*ปกครอำงทร�พิย มรดกน�<น

ทายาท ผู้,*จ�ดการทร�พิย มรดก หร2อำบ8คคลผู้,*ถ,กเร�ยกไม�จ&าต*อำงปฏ�บ�ต�ตามหมายเชี่�นว�าน�<นก�อำนระยะเวลาท�/กฎหมายก&าหนดไว*www.nitisart.com


34



เพิ2/อำการยอำมร�บฐานะน�<นได*ล�วงพิ*นไปแล*ว

ถ*าบ8คคลท�/ถ,กศัาลหมายเร�ยกน�<น ย�นยอำมร�บเข*ามาเปEนค,�ความแทนผู้,*มรณะให*ศัาลจดรายงานพิ�สดารไว*และด&าเน�นคด�ต�อำไป

ถ*าบ8คคลน�<นไม�ย�นยอำมหร2อำไม�มาศัาล ให*ศัาลท&าการไต�สวนตามท�/เหDนสมควรถ*าศัาลเหDนว�าหมายเร�ยกน�<นม�เหต8ผู้ลฟ้Kงได* กDให*อำอำกค&าส�/งต�<งบ8คคลผู้,*ถ,กเร�ยกเปEนค,�ความแทนผู้,*มรณะแล*วด&าเน�นคด�ต�อำไป ถ*าศัาลเหDนว�าข*อำค�ดค*านขอำงบ8คคลผู้,*ถ,กเร�ยกม�เหต8ผู้ลฟ้Kงได* กDให*ศัาลส�/งเพิ�กถอำนหมายเร�ยกน�<นเส�ย และถ*าค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งไม�สามารถเร�ยกทายาทอำ�นแท*จร�งหร2อำผู้,*จ�ดการทร�พิย มรดกหร2อำบ8คคลท�/ปกครอำงทร�พิย มรดกขอำงผู้,*มรณะเข*ามาเปEนค,�ความแทนผู้,*มรณะได*ภายในก&าหนดเวลาหนB/งปL กDให*ศัาลม�ค&าส�/งตามท�/เหDนสมควรเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม

มาตรา ๔๕ ถ*าปรากฏต�อำศัาลว�าค,�ความฝ่JายหนB/งตกเปEนผู้,*ไร*ความสามารถกDด� หร2อำผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมขอำงค,�ความฝ่Jายท�/เปEนผู้,*ไร*ความสามารถได*มรณะหร2อำหมดอำ&านาจเปEนผู้,*แทนกDด�ให*ศัาลเล2/อำนการน�/งพิ�จารณาไปภายในระยะเวลาอำ�นสมควรเพิ2/อำผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมหร2อำผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมคนใหม�จะได*แจ*งให*ทราบถBงการได*ร�บแต�งต�<งขอำงตนโดยย2/นค&าขอำเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลเพิ2/อำการน�<น ถ*าม�ได*ย2/นค&าขอำด�งกล�าวมาแล*วให*น&ามาตรา ๕๖ มาใชี่*บ�งค�บ

ถ*าผู้,*แทนหร2อำทนายความขอำงค,�ความได*มรณะหร2อำหมดอำ&านาจเปEนผู้,*แทน ให*ศัาลเล2/อำนการน�/งพิ�จารณาไปจนกว�าต�วความจะได*ย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลแจ*งให*ทราบถBงการท�/ได*แต�งต�<งผู้,*แทนหร2อำทนายความขB<นใหม� หร2อำค,�ความฝ่Jายน�<นม�ความประสงค จะมาว�าคด�ด*วยตนเอำง แต�ถ*าศัาลเหDนสมควร หร2อำเม2/อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งม�

www.nitisart.com


35



ค&าขอำฝ่Jายเด�ยว ให*ศัาลม�อำ&านาจส�/งก&าหนดระยะเวลาไว*พิอำสมควร เพิ2/อำให*ต�วความม�โอำกาสแจ*งให*ทราบถBงการแต�งต�<งหร2อำความประสงค ขอำงตนน�<นกDได*ในกรณ�เชี่�นว�าน�< ถ*าต�วความม�ได*แจ*งให*ทราบภายในระยะเวลาท�/ก&าหนดไว* ศัาลจะม�ค&าส�/งให*เร�/มการน�/งพิ�จารณาต�อำไปในว�นใด ๆ ตามท�/เหDนสมควรกDได*

บทบ�ญญ�ต�แห�งวรรคก�อำนน�<น ให*น&ามาใชี่*บ�งค�บแก�กรณ�ท�/ผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมขอำงผู้,*ไร*ความสามารถหมดอำ&านาจลง เพิราะเหต8ท�/บ8คคลน�<นได*ม�ความสามารถขB<นแล*วด*วยโดยอำน8โลม

หมวด ๕

รายงานและส&านวนความ

มาตรา ๔๖ บรรดากระบวนพิ�จารณาเก�/ยวด*วยการพิ�จารณาและการชี่�<ขาดต�ดส�นคด�แพิ�งท�<งหลายซัB/งศัาลเปEนผู้,*ท&าน�<น ให*ท&าเปEนภาษาไทย

บรรดาค&าค,�ความและเอำกสารหร2อำแผู้�นกระดาษไม�ว�าอำย�างใด ๆ ท�/ค,�ความหร2อำศัาลหร2อำเจ*าพิน�กงานศัาลได*ท&าขB<นซัB/งประกอำบเปEนส&านวนขอำงคด�น�<น ให*เข�ยนเปEนหน�งส2อำไทยและเข�ยนด*วยหมBกหร2อำด�ดพิ�มพิ หร2อำต�พิ�มพิ ถ*าม�ผู้�ดตกท�/ใดห*ามม�ให*ข,ดลบอำอำก แต�ให*ข�ดฆ�าเส�ยแล*วเข�ยนลงใหม� และผู้,*เข�ยนต*อำงลงชี่2/อำไว*ท�/ร �มกระดาษ ถ*าม�ข*อำความตกเต�มให*ผู้,*ตกเต�มลงลายม2อำชี่2/อำ หร2อำลงชี่2/อำย�อำไว*เปEนส&าค�ญ

ถ*าต*นฉบ�บเอำกสารหร2อำแผู้�นกระดาษไม�ว�าอำย�างใด ๆ ท�/ส�งwww.nitisart.com


36



ต�อำศัาลได*ท&าขB<นเปEนภาษาต�างประเทศั ให*ศัาลส�/งค,�ความฝ่Jายท�/ส�งให*ท&าค&าแปลท�<งฉบ�บหร2อำเฉพิาะแต�ส�วนส&าค�ญ โดยม�ค&าร�บรอำงมาย2/นเพิ2/อำแนบไว*ก�บต*นฉบ�บ

ถ*าค,�ความฝ่Jายใดหร2อำบ8คคลใดท�/มาศัาลไม�เข*าใจภาษาไทยหร2อำเปEนใบ*หร2อำห,หนวกและอำ�านเข�ยนหน�งส2อำไม�ได* ให*ให*ค,�ความฝ่Jายท�/เก�/ยวข*อำงจ�ดหาล�าม

มาตรา ๔๗ ถ*าค,�ความหร2อำบ8คคลใดย2/นใบมอำบอำ&านาจต�อำศัาล ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งให*ค,�ความหร2อำบ8คคลน�<น ให*ถ*อำยค&าสาบานต�วว�าเปEนใบมอำบอำ&านาจอำ�นแท*จร�ง

ถ*าศัาลม�เหต8อำ�นควรสงส�ยว�า ใบมอำบอำ&านาจท�/ย2/นน�<นจะไม�ใชี่�ใบมอำบอำ&านาจอำ�นแท*จร�งกDด� หร2อำเม2/อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งย2/นค&าร*อำงแสดงเหต8อำ�นควรสงส�ยว�าใบมอำบอำ&านาจน�<นจะม�ใชี่�ใบมอำบอำ&านาจอำ�นแท*จร�งกDด� ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งให*ค,�ความหร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำงน�<นย2/นใบมอำบอำ&านาจตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ต�อำไปน�<

ถ*าใบมอำบอำ&านาจน�<นได*ท&าในราชี่อำาณาจ�กรสยามต*อำงให*นายอำ&าเภอำเปEนพิยานถ*าได*ท&าในเม2อำงต�างประเทศัท�/ม�กงส8ลสยาม ต*อำงให*กงส8ลน�<นเปEนพิยาน ถ*าได*ท&าในเม2อำงต�างประเทศัท�/ไม�ม�กงส8ลสยาม ต*อำงให*บ8คคลเหล�าน�<เปEนพิยานค2อำเจ*าพิน�กงานโนตาร�ปKบล�กหร2อำแมย�สเตรDด หร2อำบ8คคลอำ2/นซัB/งกฎหมายแห�งท*อำงถ�/นต�<งให*เปEนผู้,*ม�อำ&านาจเปEนพิยานในเอำกสารเชี่�นว�าน�< และต*อำงม�ใบส&าค�ญขอำงร�ฐบาลต�างประเทศัท�/เก�/ยวข*อำงแสดงว�าบ8คคลท�/เปEนพิยานน�<นเปEนผู้,*ม�อำ&านาจกระท&าการได*

บทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�<ให*ใชี่*บ�งค�บแก�ใบส&าค�ญและ

www.nitisart.com


37



เอำกสารอำ2/น ๆ ท&านอำงเชี่�นว�ามาน�< ซัB/งค,�ความจะต*อำงย2/นต�อำศัาล

มาตรา ๔๘ ในคด�ท8กเร2/อำง ให*เปEนหน*าท�/ขอำงศัาลต*อำงจดแจ*งรายงานการน�/งพิ�จารณาหร2อำกระบวนพิ�จารณาอำ2/น ๆ ขอำงศัาลไว*ท8กคร�<ง

รายงานน�<นต*อำงม�รายการต�อำไปน�<

(๑ ) เลขคด�

(๒ ) ชี่2/อำค,�ความ

(๓ ) สถานท�/ ว�น และเวลาท�/ศัาลน�/งพิ�จารณาหร2อำด&าเน�นกระบวนพิ�จารณา

(๔ ) ข*อำความโดยย�อำเก�/ยวด*วยเร2/อำงท�/กระท&าและรายการข*อำส&าค�ญอำ2/น ๆ

(๕ ) ลายม2อำชี่2/อำผู้,*พิ�พิากษา

เม2/อำม�กฎหมายบ�ญญ�ต�ไว*หร2อำเม2/อำศัาลเหDนเปEนการจ&าเปEนกDให*ศัาลจดบ�นทBก (โดยจดรวมไว*ในรายงานพิ�สดารหร2อำอำ�กส�วนหนB/งต�างหาก ) ซัB/งค&าแถลงหร2อำค&าค�ดค*านในข*อำส&าค�ญข*อำตกลง ค&าชี่�<ขาด ค&าส�/ง หร2อำการอำ2/น ๆ หร2อำกระบวนพิ�จารณาท�/ท&าด*วยวาจาตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<

มาตรา ๔๙ ในส�วนท�/เก�/ยวด*วยค&าแถลงหร2อำค&าค�ดค*านขอำงค,�ความ หร2อำค&าให*การขอำงพิยานหร2อำผู้,*เชี่�/ยวชี่าญหร2อำข*อำตกลงใน

www.nitisart.com


38



การสละส�ทธี�ขอำงค,�ความน�<น ให*ถ2อำว�ารายงานขอำงศัาลเปEนพิยานหล�กฐานเบ2<อำงต*นได*ต�อำเม2/อำศัาลได*อำ�านให*ค,�ความหร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำงฟ้Kงและได*จดลงไว*ซัB/งข*อำแก*ไขเพิ�/มเต�มตามท�/ขอำร*อำงหร2อำท�/ชี่�<แจงใหม� ท�<งค,�ความหร2อำบ8คคลน�<น ๆ ได*ลงลายม2อำชี่2/อำไว*เปEนส&าค�ญ

มาตรา ๕๐ ถ*าค,�ความฝ่Jายใด หร2อำบ8คคลใดจะต*อำงลงลายม2อำชี่2/อำในรายงานใดเพิ2/อำแสดงร�บร, *รายงานน�<น หร2อำจะต*อำงลงลายม2อำชี่2/อำในเอำกสารใดเพิ2/อำร�บรอำงการอำ�านหร2อำการส�งเอำกสารเชี่�นว�าน�<น

(๑ ) การลงลายม2อำพิ�มพิ น�<วม2อำ แกงได หร2อำเคร2/อำงหมายอำย�างอำ2/นท�/ได*ท&าต�อำหน*าศัาลน�<น ไม�จ&าต*อำงม�ลายม2อำชี่2/อำขอำงพิยานสอำงคนร�บรอำง

(๒ ) ถ*าค,�ความ หร2อำบ8คคลท�/จะต*อำงลงลายม2อำชี่2/อำในรายงานด�งกล�าวแล*วลงลายม2อำชี่2/อำไม�ได* หร2อำไม�ยอำมลงลายม2อำชี่2/อำ ให*ศัาลท&ารายงานจดแจ*งเหต8ท�/ไม�ม�ลายม2อำชี่2/อำเชี่�นน�<นไว*แทนการลงลายม2อำชี่2/อำ

มาตรา ๕๑ ให*เปEนหน*าท�/ขอำงศัาลท�/จะปฏ�บ�ต�ด�งน�<

(๑ ) ลงทะเบ�ยนคด�ในสารบบความขอำงศัาลตามล&าด�บท�/ร �บไว* กล�าวค2อำ ตามว�นและเวลาท�/ย2/นหร2อำเสนอำค&าฟ้Gอำงเพิ2/อำเร�/มคด�ต�อำศัาล ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายน�<

(๒ ) ลงทะเบ�ยนค&าพิ�พิากษา หร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�ท�<งหมดขอำงศัาลในสารบบค&าพิ�พิากษา

www.nitisart.com


39



(๓ ) รวบรวมรายงานและเอำกสารท�/ส�งต�อำศัาลหร2อำศัาลท&าขB<น ก�บค&าส�/งและค&าพิ�พิากษาขอำงศัาล ไว*ในส&านวนความเร2/อำงน�<น แล*วเกDบร�กษาไว*ในท�/ปลอำดภ�ย

(๔ ) ค�ดส&าเนาค&าพิ�พิากษา ค&าส�/งชี่�<ขาดคด� แล*วเกDบร�กษาไว*เร�ยงตามล&าด�บและในท�/ปลอำดภ�ย

(๕ ) เกDบร�กษาสารบบและสม8ดขอำงศัาล เชี่�นสารบบความและสารบบค&าพิ�พิากษาไว*ในท�/ปลอำดภ�ย

มาตรา ๕๒ เม2/อำค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งอำ�นเปEนเดDดขาดถBงท�/ส8ดแล*วเร2/อำงใดได*ม�การปฏ�บ�ต�ตาม หร2อำบ�งค�บไปแล*ว หร2อำระยะเวลาท�/ก&าหนดไว*เพิ2/อำการบ�งค�บน�<นได*ล�วงพิ*นไปแล*ว ให*ศัาลท�/เกDบส&านวนน�<นไว* จ�ดส�งส&านวนน�<นไปย�งกระทรวงย8ต�ธีรรม เพิ2/อำเกDบร�กษาไว*หร2อำจ�ดการตามกฎกระทรวงว�าด*วยการน�<น

มาตรา ๕๓ ถ*ารายงาน ค&าพิ�พิากษา ค&าส�/งหร2อำเอำกสารอำ2/นใดท�/รวมไว*ในส&านวนความซัB/งย�งอำย,�ในระหว�างพิ�จารณา หร2อำรอำการบ�งค�บขอำงศัาลส,ญหายไป หร2อำบ8บสลายท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วน เปEนการข�ดข*อำงต�อำการชี่�<ขาดต�ดส�นหร2อำบ�งค�บคด�เม2/อำศัาลเหDนสมควร หร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายท�/เก�/ยวข*อำงย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำง ให*ศัาลส�/งค,�ความหร2อำบ8คคลผู้,*ถ2อำเอำกสารน�<น น&าส&าเนาท�/ร �บรอำงถ,กต*อำงมาส�งต�อำศัาล ถ*าหากส&าเนาเชี่�นว�าน�<นท�<งหมดหร2อำบางส�วนหาไม�ได* ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*พิ�จารณาคด�น�<นใหม� หร2อำม�ค&าส�/งอำย�างอำ2/นตามท�/เหDนสมควร เพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม

www.nitisart.com


40



มาตรา ๕๔ ค,�ความกDด� หร2อำพิยานในส�วนท�/เก�/ยวก�บค&าให*การขอำงตนในคด�น�<นกDด�หร2อำบ8คคลภายนอำกผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยโดยชี่อำบหร2อำม�เหต8ผู้ลอำ�นสมควรกDด� อำาจร*อำงขอำอำน8ญาตต�อำศัาลไม�ว�าเวลาใดในระหว�าง หร2อำภายหล�งการพิ�จารณาเพิ2/อำตรวจเอำกสารท�<งหมดหร2อำแต�บางฉบ�บในส&านวนเร2/อำงน�<น หร2อำขอำค�ดส&าเนา หร2อำขอำให*จ�าศัาลค�ดส&าเนาและร�บรอำง แต�ท�<งน�<

(๑ ) ห*ามม�ให*อำน8ญาตเชี่�นว�าน�<นแก�บ8คคลอำ2/นนอำกจากค,�ความหร2อำพิยานในคด�ท�/พิ�จารณาโดยไม�เปPดเผู้ย หร2อำในคด�ท�/ศัาลได*ม�ค&าส�/งห*ามการตรวจหร2อำค�ดส&าเนาเอำกสารในส&านวนท�<งหมดหร2อำบางฉบ�บเพิ2/อำร�กษาความสงบเร�ยบร*อำยหร2อำผู้ลประโยชี่น ท�/วไปขอำงประชี่าชี่น ถBงแม*ผู้,*ขอำจะเปEนค,�ความหร2อำพิยานกDห*ามม�ให*อำน8ญาตด8จก�น แต�ท�<งน�<ไม�ต�ดส�ทธี�ขอำงค,�ความในการท�/จะตรวจหร2อำค�ดส&าเนาค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งในคด�น�<น หร2อำในการท�/จะขอำส&าเนาอำ�นร�บรอำงถ,กต*อำง

(๒ ) ห*ามม�ให*อำน8ญาตให*ค,�ความค�ดถ*อำยค&าพิยานฝ่Jายตนจนกว�าจะได*ส2บพิยานฝ่JายตนเสรDจส�<นแล*ว เว*นแต�จะม�พิฤต�การณ พิ�เศัษท�/จะให*อำน8ญาต

เม2/อำได*ให*อำน8ญาตแล*ว การตรวจ หร2อำการค�ดส&าเนาน�<น ให*ผู้,*ขอำหร2อำบ8คคลซัB/งได*ร�บการแต�งต�<งจากผู้,*ขอำโดยชี่อำบเปEนผู้,*ค�ดตามเวลาและเง2/อำนไขซัB/งจ�าศัาลจะได*ก&าหนดให*เพิ2/อำความสะดวกขอำงศัาลหร2อำเพิ2/อำความปลอำดภ�ยขอำงเอำกสารน�<น

ห*ามม�ให*ค�ดส&าเนาค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง ก�อำนท�/ได*อำ�านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นและก�อำนท�/ได*ลงทะเบ�ยนในสารบบค&าพิ�พิากษา

ในกรณ�ท�/ศัาลได*ท&าค&าอำธี�บายเพิ�/มเต�มกล�ดไว*ก�บรายงานแห�งค&าส�/งหร2อำค&าพิ�พิากษาซัB/งกระท&าด*วยวาจาตามบทบ�ญญ�ต�มาตรา

www.nitisart.com


41



๑๔๑ ค&าอำธี�บายเพิ�/มเต�มเชี่�นว�าน�<นค,�ความจะขอำตรวจหร2อำขอำค�ดส&าเนา หร2อำขอำส&าเนาเสม2อำนเปEนส�วนหนB/งแห�งค&าส�/งหร2อำค&าพิ�พิากษากDได*

ส&าเนาท�/ร �บรอำงน�<น ให*จ�าศัาลเปEนผู้,*ร �บรอำงโดยเร�ยกค�าธีรรมเน�ยมตามท�/ก&าหนดไว*ในอำ�ตราท*ายประมวลกฎหมายน�< ในกรณ�ท�/ผู้,*ขอำตรวจเอำกสารหร2อำขอำค�ดส&าเนาด*วยตนเอำง ไม�ต*อำงเร�ยกค�าธีรรมเน�ยม

www.nitisart.com


42



ล�กษณะ ๓

ค,�ความ

มาตรา ๕๕ เม2/อำม�ข*อำโต*แย*งเก�ดขB<น เก�/ยวก�บส�ทธี�หร2อำหน*าท�/ขอำงบ8คคลใดตามกฎหมายแพิ�ง หร2อำบ8คคลใดจะต*อำงใชี่*ส�ทธี�ทางศัาล บ8คคลน�<นชี่อำบท�/จะเสนอำคด�ขอำงตนต�อำศัาลส�วนแพิ�งท�/ม�เขตอำ&านาจได* ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายแพิ�งและประมวลกฎหมายน�<

มาตรา ๕๖ ผู้,*ไร*ความสามารถหร2อำผู้,*ท&าการแทนจะเสนอำข*อำหาต�อำศัาลหร2อำด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาใด ๆ ได* ต�อำเม2/อำได*ปฏ�บ�ต�ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายแพิ�งและพิาณ�ชี่ย ว�าด*วยความสามารถและตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�< การให*อำน8ญาตหร2อำย�นยอำมตามบทบ�ญญ�ต�เชี่�นว�าน�<น ให*ท&าเปEนหน�งส2อำย2/นต�อำศัาลเพิ2/อำรวมไว*ในส&านวนความ

ไม�ว�าเวลาใด ๆ ก�อำนม�ค&าพิ�พิากษาเม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่JายหนB/งฝ่Jายใดย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำง ให*ศัาลม�อำ&านาจท&าการสอำบสวนในเร2/อำงความสามารถขอำงผู้,*ขอำหร2อำขอำงค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/ง และถ*าเปEนท�/พิอำใจว�าม�การบกพิร�อำงในเร2/อำงความสามารถ ศัาลอำาจม�ค&าส�/งก&าหนดให*แก*ไขข*อำบกพิร�อำงน�<นเส�ยให*บร�บ,รณ ภายในก&าหนดเวลาอำ�นสมควรท�/ศัาลจะส�/ง

ถ*าศัาลเหDนว�า เพิ2/อำความย8ต�ธีรรมไม�ควรให*กระบวนพิ�จารณาด&าเน�นเน�/นชี่*าไป ศัาลจะส�/งให*ค,�ความฝ่Jายท�/บกพิร�อำงในเร2/อำงwww.nitisart.com


43



ความสามารถน�<นด&าเน�นคด�ไปก�อำนชี่�/วคราวกDได* แต�ห*ามม�ให*ศัาลพิ�พิากษาในประเดDนแห�งคด�จนกว�าข*อำบกพิร�อำงน�<นได*แก*ไขโดยบร�บ,รณ แล*ว

ถ*าผู้,*ไร*ความสามารถไม�ม�ผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมหร2อำผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมท&าหน*าท�/ไม�ได* ศัาลม�อำ&านาจอำอำกค&าส�/งให*อำน8ญาตหร2อำให*ความย�นยอำมตามท�/ต*อำงการ หร2อำต�<งผู้,*แทนเฉพิาะคด�น�<นให*แก�ผู้,*ไร*ความสามารถ ถ*าไม�ม�บ8คคลอำ2/นใดให*ศัาลม�อำ&านาจต�<งพิน�กงานอำ�ยการหร2อำเจ*าพิน�กงานฝ่Jายปกครอำงอำ2/นให*เปEนผู้,*แทนได*

มาตรา ๕๗ บ8คคลภายนอำกซัB/งม�ใชี่�ค,�ความอำาจเข*ามาเปEนค,�ความได*ด*วยการร*อำงสอำด

(๑ ) ด*วยความสม�ครใจเอำงเพิราะเหDนว�าเปEนการจ&าเปEนเพิ2/อำย�งให*ได*ร�บความร�บรอำงค8*มครอำง หร2อำบ�งค�บตามส�ทธี�ขอำงตนท�/ม�อำย,� โดยย2/นค&าร*อำงขอำต�อำศัาลท�/คด�น�<นอำย,�ในระหว�างพิ�จารณาหร2อำเม2/อำตนม�ส�ทธี�เร�ยกร*อำงเก�/ยวเน2/อำงด*วยการบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง โดยย2/นค&าร*อำงขอำต�อำศัาลท�/อำอำกหมายบ�งค�บคด�น�<น

(๒ ) ด*วยความสม�ครใจเอำงเพิราะตนม�ส�วนได*เส�ยตามกฎหมายในผู้ลแห�งคด�น�<นโดยย2/นค&าร*อำงขอำต�อำศัาลไม�ว�าเวลาใด ๆ ก�อำนม�ค&าพิ�พิากษา ขอำอำน8ญาตเข*าเปEนโจทก ร�วมหร2อำจ&าเลยร�วม หร2อำเข*าแทนท�/ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งเส�ยท�เด�ยวโดยได*ร�บความย�นยอำมขอำงค,�ความฝ่Jายน�<นแต�ว�าแม*ศัาลจะได*อำน8ญาตให*เข*าแทนท�/ก�นได*กDตาม ค,�ความฝ่Jายน�<นจ&าต*อำงผู้,กพิ�นตนโดยค&าพิ�พิากษาขอำงศัาลท8กประการเสม2อำนหนB/งว�าม�ได*ม�การเข*าแทนท�/ก�นเลย

(๓ ) ด*วยถ,กหมายเร�ยกให*เข*ามาในคด� (ก ) ตามค&าขอำขอำง

www.nitisart.com


44



ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งท&าเปEนค&าร*อำงแสดงเหต8ว�าตนอำาจฟ้Gอำงหร2อำถ,กค,�ความเชี่�นว�าน�<นฟ้Gอำงตนได* เพิ2/อำการใชี่*ส�ทธี�ไล�เบ�<ยหร2อำเพิ2/อำใชี่*ค�าทดแทน ถ*าหากศัาลพิ�จารณาให*ค,�ความเชี่�นว�าน�<นแพิ*คด� หร2อำ (ข ) โดยค&าส�/งขอำงศัาลเม2/อำศัาลน�<นเหDนสมควร หร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งม�ค&าขอำ ในกรณ�ท�/กฎหมายบ�งค�บให*บ8คคลภายนอำกเข*ามาในคด� หร2อำศัาลเหDนจ&าเปEนท�/จะเร�ยกบ8คคลภายนอำกเข*ามาในคด�เพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม แต�ถ*าค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง จะเร�ยกบ8คคลภายนอำกเข*ามาในคด�ด�งกล�าวแล*วให*เร�ยกด*วยว�ธี�ย2/นค&าร*อำงเพิ2/อำให*หมายเร�ยกพิร*อำมก�บค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าให*การ หร2อำในเวลาใด ๆ ต�อำมาก�อำนม�ค&าพิ�พิากษาโดยได*ร�บอำน8ญาตจากศัาล เม2/อำศัาลเปEนท�/พิอำใจว�าค&าร*อำงน�<นไม�อำาจย2/นก�อำนน�<นได*

การส�งหมายเร�ยกบ8คคลภายนอำกตามอำน8มาตราน�<ต*อำงม�ส&าเนาค&าขอำ หร2อำค&าส�/งขอำงศัาล แล*วแต�กรณ� และค&าฟ้Gอำงต�<งต*นคด�น�<นแนบไปด*วย

บทบ�ญญ�ต�ในประมวลกฎหมายน�<ไม�ต�ดส�ทธี�ขอำงเจ*าหน�< ในอำ�นท�/จะใชี่*ส�ทธี�เร�ยกร*อำงขอำงล,กหน�<และท�/จะเร�ยกล,กหน�<ให*เข*ามาในคด�ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายแพิ�งและพิาณ�ชี่ย

มาตรา ๕๘ ผู้,*ร *อำงสอำดท�/ได*เข*าเปEนค,�ความตามอำน8มาตรา (๑ ) และ (๓ ) แห�งมาตราก�อำนน�< ม�ส�ทธี�เสม2อำนหนB/งว�าตนได*ฟ้Gอำงหร2อำถ,กฟ้GอำงเปEนคด�เร2/อำงใหม� ซัB/งโดยเฉพิาะผู้,*ร *อำงสอำดอำาจน&าพิยานหล�กฐานใหม�มาแสดง ค�ดค*านเอำกสารท�/ได*ย2/นไว* ถามค*านพิยานท�/ได*ส2บมาแล*วและค�ดค*านพิยานหล�กฐานท�/ได*ส2บไปแล*วก�อำนท�/ตนได*ร*อำงสอำด อำาจอำ8ทธีรณ ฎ�กาค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลตามท�/กฎหมายบ�ญญ�ต�ไว* และอำาจได*ร�บหร2อำถ,กบ�งค�บให*ใชี่*ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

www.nitisart.com


45



ห*ามม�ให*ผู้,*ร *อำงสอำดท�/ได*เปEนค,�ความตามอำน8มาตรา (๒ )แห�งมาตราก�อำน ใชี่*ส�ทธี�อำย�างอำ2/นนอำกจากส�ทธี�ท�/ม�อำย,�แก�ค,�ความฝ่JายซัB/งตนเข*าเปEนโจทก ร�วมหร2อำจ&าเลยร�วมในชี่�<นพิ�จารณาเม2/อำตนร*อำงสอำด และห*ามม�ให*ใชี่*ส�ทธี�เชี่�นว�าน�<นในทางท�/ข�ดก�บส�ทธี�ขอำงโจทก หร2อำจ&าเลยเด�ม และให*ผู้,*ร *อำงสอำดเส�ยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมอำ�นเก�ดแต�การท�/ร *อำงสอำด แต�ถ*าศัาลได*อำน8ญาตให*เข*าแทนท�/โจทก หร2อำจ&าเลยเด�ม ผู้,*ร *อำงสอำดจBงม�ฐานะเสมอำด*วยค,�ความท�/ตนเข*าแทน

เม2/อำได*ม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งแล*ว ถ*าม�ข*อำเก�/ยวข*อำงก�บคด� เปEนปKญหาจะต*อำงว�น�จฉ�ยในระหว�างผู้,*ร *อำงสอำดก�บค,�ความฝ่Jายท�/ตนเข*ามาร�วม หร2อำท�/ตนถ,กหมายเร�ยกให*เข*ามาร�วมผู้,*ร *อำงสอำดย�อำมต*อำงผู้,กพิ�นตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น เว*นแต�ในกรณ�ต�อำไปน�<

(๑ ) เน2/อำงจากความประมาทเล�นเล�อำขอำงค,�ความน�<น ท&าให*ผู้,*ร *อำงสอำดเข*ามาเปEนค,�ความในคด�ชี่*าเก�นสมควรท�/จะแสดงข*อำเถ�ยงอำ�นเปEนสาระส&าค�ญได* หร2อำ

(๒ ) เม2/อำค,�ความน�<นจงใจหร2อำประมาทเล�นเล�อำอำย�างร*ายแรงม�ได*ยกขB<นใชี่*ซัB/งข*อำเถ�ยงในปKญหาข*อำกฎหมายหร2อำข*อำเทDจจร�งอำ�นเปEนสาระส&าค�ญซัB/งผู้,*ร *อำงสอำดม�ได*ร, *ว�าม�อำย,�เชี่�นน�<น

มาตรา ๕๙ บ8คคลต�<งแต�สอำงคนขB<นไป อำาจเปEนค,�ความในคด�เด�ยวก�นได* โดยเปEนโจทก ร�วมหร2อำจ&าเลยร�วม ถ*าหากปรากฏว�าบ8คคลเหล�าน�<นม�ผู้ลประโยชี่น ร�วมก�นในม,ลความแห�งคด�แต�ห*ามม�ให*ถ2อำว�าบ8คคลเหล�าน�<นแทนซัB/งก�นและก�น เว*นแต�ม,ลแห�งความคด�เปEนการชี่&าระหน�<ซัB/งแบ�งแยกจากก�นม�ได* หร2อำได*ม�กฎหมายบ�ญญ�ต�ไว*ด�งน�<นโดยชี่�ดแจ*ง ในกรณ�เชี่�นน�< ให*ถ2อำว�าบ8คคลเหล�าน�<นแทนซัB/งก�นและก�นเพิ�ยงเท�าท�/จะกล�าวต�อำไปน�<

www.nitisart.com


46



(๑ ) บรรดากระบวนพิ�จารณาซัB/งได*ท&าโดย หร2อำท&าต�อำค,�ความร�วมคนหนB/งน�<นให*ถ2อำว�าได*ท&าโดย หร2อำท&าต�อำ ค,�ความร�วมคนอำ2/น ๆ ด*วย เว*นแต�กระบวนพิ�จารณาท�/ค,�ความร�วมคนหนB/งกระท&าไปเปEนท�/เส2/อำมเส�ยแก�ค,�ความร�วมคนอำ2/น ๆ

(๒ ) การเล2/อำนคด�หร2อำการงดพิ�จารณาคด�ซัB/งเก�/ยวก�บค,�ความร�วมคนหนB/งน�<นให*ใชี่*ถBงค,�ความร�วมคนอำ2/น ๆ ด*วย

มาตรา ๖๐ ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง หร2อำผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมในกรณ�ท�/ค,�ความเปEนผู้,*ไร*ความสามารถ หร2อำผู้,*แทนในกรณ�ท�/ค,�ความเปEนน�ต�บ8คคล จะว�าความด*วยตนเอำงและด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาท�<งปวงตามท�/เหDนสมควร เพิ2/อำประโยชี่น ขอำงตน หร2อำจะต�<งแต�งทนายความคนเด�ยวหร2อำหลายคนให*ว�าความและด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาแทนตนกDได*

ถ*าค,�ความ หร2อำผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมหร2อำผู้,*แทน ด�งท�/ได*กล�าวมาแล*ว ท&าหน�งส2อำมอำบอำ&านาจให*บ8คคลใดเปEนผู้,*แทนตนในคด� ผู้,*ร �บมอำบอำ&านาจเชี่�นว�าน�<นจะว�าความอำย�างทนายความไม�ได* แต�ย�อำมต�<งทนายความเพิ2/อำด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาได*

มาตรา ๖๑ การต�<งทนายความน�<น ต*อำงท&าเปEนหน�งส2อำลงลายม2อำชี่2/อำต�วความและทนายความ แล*วย2/นต�อำศัาลเพิ2/อำรวมไว*ในส&านวน ใบแต�งทนายน�<ให*ใชี่*ได*เฉพิาะคด�เร2/อำงหนB/ง ๆ ตามท�/ได*ย2/นไว*เท�าน�<น เม2/อำทนายความผู้,*ใดได*ร�บมอำบอำ&านาจท�/วไปท�/จะแทนบ8คคลอำ2/นไม�ว�าในคด�ใด ๆ ให*ทนายความผู้,*น� <นแสดงใบมอำบอำ&านาจท�/วไป แล*วค�ดส&าเนาย2/นต�อำศัาลแทนใบแต�งทนายเพิ2/อำด&าเน�นคด�เปEนเร2/อำง ๆ ไป ตาม

www.nitisart.com


47



ความในมาตราน�<

มาตรา ๖๒ ทนายความซัB/งค,�ความได*ต�<งแต�งน�<นม�อำ&านาจว�าความและด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาใด ๆ แทนค,�ความได*ตามท�/เหDนสมควรเพิ2/อำร�กษาผู้ลประโยชี่น ขอำงค,�ความน�<น แต�ถ*ากระบวนพิ�จารณาใดเปEนไปในทางจ&าหน�ายส�ทธี�ขอำงค,�ความ เชี่�น การยอำมร�บตามท�/ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งเร�ยกร*อำง การถอำนฟ้Gอำง การประน�ประนอำมยอำมความ การสละส�ทธี� หร2อำใชี่*ส�ทธี�ในการอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กา หร2อำในการขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม� ทนายความไม�ม�อำ&านาจท�/จะด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาเชี่�นว�าน�<ได* โดยม�ได*ร�บอำ&านาจจากต�วความโดยชี่�ดแจ*ง อำ&านาจโดยชี่�ดแจ*งเชี่�นว�าน�<จะระบ8ให*ไว*ในใบแต�งทนายส&าหร�บคด�เร2/อำงน�<น หร2อำท&าเปEนใบมอำบอำ&านาจต�างหากในภายหล�งใบเด�ยวหร2อำหลายใบกDได* และในกรณ�หล�งน�<ให*ใชี่*บทบ�ญญ�ต�มาตรา ๖๑ บ�งค�บ

กรณ�จะเปEนอำย�างไรกDตาม ต�วความหร2อำผู้,*แทนจะปฏ�เสธีหร2อำแก*ไขข*อำเทDจจร�งท�/ทนายความขอำงตนได*กล�าวด*วยวาจาต�อำหน*าตนในศัาลในขณะน�<นกDได* แม*ถBงว�าต�วความหร2อำผู้,*แทนน�<นจะม�ได*สงวนส�ทธี�เชี่�นน�<นไว*ในใบแต�งทนายกDด�

มาตรา ๖๓ บทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราก�อำนน�<ไม�ต�ดส�ทธี�ต�วความในอำ�นท�/จะต�<งแต�งผู้,*แทนหร2อำทนายความโดยท&าเปEนหน�งส2อำย2/นต�อำศัาลเพิ2/อำให*ร�บเง�นหร2อำทร�พิย ส�นซัB/งได*ชี่&าระไว*ในศัาลหร2อำวางไว*ย�งศัาลเปEนเง�นค�าธีรรมเน�ยมหร2อำอำย�างอำ2/น และศัาลได*ส� /งให*จ�ายค2น หร2อำส�งมอำบให*แก�ต�วความฝ่Jายน�<น แต�ถ*าศัาลน�<นม�ความสงส�ยในความสามารถหร2อำต�วบ8คคลผู้,*แทน หร2อำทนายความซัB/งได*ร�บต�<งแต�งด�งกล�าวข*างต*น ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งให*ต�วความหร2อำทนายความหร2อำท�<ง

www.nitisart.com


48



สอำงคนให*มาศัาลโดยตนเอำงได*

มาตรา ๖๔ เว*นแต�ศัาลจะได*ส� /งเปEนอำย�างอำ2/น เม2/อำคด�ม�เหต8ผู้ลพิ�เศัษอำ�นเก�/ยวก�บค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง หร2อำทนายความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งโดยเฉพิาะ ค,�ความหร2อำทนายความอำาจต�<งแต�งให*บ8คคลใดท&าการแทนได* โดยย2/นใบมอำบฉ�นทะต�อำศัาลท8กคร�<ง เพิ2/อำกระท&าก�จการอำย�างใดอำย�างหนB/งด�งต�อำไปน�< ค2อำก&าหนดว�นน�/งพิ�จารณาหร2อำว�นส2บพิยาน หร2อำว�นฟ้Kงค&าส�/ง ค&าบ�งค�บ หร2อำค&าชี่�<ขาดใด ๆ ขอำงศัาล มาฟ้Kงค&าส�/ง ค&าบ�งค�บ หร2อำค&าชี่�<ขาดใด ๆ ขอำงศัาลหร2อำสล�กหล�งร�บร, *ซัB/งข*อำความน�<น ๆ ร�บส&าเนาแห�งค&าให*การ ค&าร*อำงหร2อำเอำกสารอำ2/น ๆ ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๗๑ และ ๗๒ และแสดงการร�บร, *ส�/งเหล�าน�<น

มาตรา ๖๕ ทนายความท�/ต�วความได*ต�<งแต�งให*เปEนทนายในคด�จะม�ค&าขอำต�อำศัาลให*ส� /งถอำนตนจากการต�<งแต�งน�<นกDได* แต�ต*อำงแสดงให*เปEนท�/พิอำใจแก�ศัาลว�าทนายความผู้,*น� <นได*แจ*งให*ต�วความทราบแล*ว เว*นแต�จะหาต�วความไม�พิบ

เม2/อำศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำแล*ว ให*ศัาลส�งค&าส�/งน�<นให*ต�วความทราบโดยเรDวโดยว�ธี�ส�งหมายธีรรมดาหร2อำโดยว�ธี�อำ2/นแทนแล*วแต�จะเหDนสมควร

มาตรา ๖๖ ผู้,*ใดอำ*างว�าเปEนผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมขอำงต�วความหร2อำเปEนผู้,*แทนขอำงน�ต�บ8คคล เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายท�/เก�/ยวข*อำงย2/นค&าขอำ โดยท&าเปEนค&าร*อำงในขณะท�/ย2/นค&าฟ้Gอำงwww.nitisart.com


49



หร2อำค&าให*การ ศัาลจะท&าการสอำบสวนถBงอำ&านาจขอำงผู้,*น� <นกDได* และถ*าเปEนท�/พิอำใจว�าผู้,*น� <นไม�ม�อำ&านาจ หร2อำอำ&านาจขอำงผู้,*น� <นบกพิร�อำง ศัาลม�อำ&านาจยกฟ้Gอำงคด�น�<นเส�ย หร2อำม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งอำย�างอำ2/นได*ตามท�/เหDนสมควร เพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม

www.nitisart.com


50



ล�กษณะ ๔

การย2/นและส�งค&าค,�ความและเอำกสาร

มาตรา ๖๗ เม2/อำประมวลกฎหมายน�<หร2อำกฎหมายอำ2/นบ�ญญ�ต�ว�า เอำกสารใดจะต*อำงส�งให*แก�ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง หร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำง (เชี่�นค&าค,�ความท�/ท&าโดยค&าฟ้Gอำง ค&าให*การหร2อำค&าร*อำงหร2อำค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำง หมายเร�ยกหร2อำหมายอำ2/น ๆ ส&าเนาค&าแถลงการณ หร2อำส&าเนาพิยานเอำกสาร ฯลฯ ) เอำกสารน�<นต*อำงท&าขB<นให*ปรากฏข*อำความแน�ชี่�ดถBงต�วบ8คคลและม�รายการต�อำไปน�<

(๑ ) ชี่2/อำศัาลท�/จะร�บค&าฟ้Gอำง หร2อำถ*าคด�อำย,�ในระหว�างพิ�จารณา ชี่2/อำขอำงศัาลน�<นและเลขหมายคด�

(๒ ) ชี่2/อำค,�ความในคด�

(๓ ) ชี่2/อำค,�ความหร2อำบ8คคล ซัB/งจะเปEนผู้,*ร �บค&าค,�ความหร2อำเอำกสารน�<น

(๔ ) ใจความ และเหต8ผู้ลถ*าจ&าเปEนแห�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสาร

(๕ ) ว�น เด2อำน ปL ขอำงค&าค,�ความ หร2อำเอำกสาร และลายม2อำชี่2/อำขอำงเจ*าพิน�กงาน ค,�ความ หร2อำบ8คคลซัB/งเปEนผู้,*ย2/นหร2อำเปEนผู้,*ส�ง

ในการย2/นหร2อำส�งค&าค,�ความ หร2อำเอำกสารอำ2/นใดอำ�นจะต*อำงท&าตามแบบพิ�มพิ ท�/จ�ดไว* เจ*าพิน�กงาน ค,�ความ หร2อำบ8คคลผู้,*เก�/ยวข*อำง

www.nitisart.com


51



จะต*อำงใชี่*กระดาษแบบพิ�มพิ น�<น ส�วนราคากระดาษแบบพิ�มพิ น�<นให*เร�ยกตามท�/ร �ฐมนตร�ว�าการกระทรวงย8ต�ธีรรมจะได*ก&าหนดไว*

มาตรา ๖๘ เพิ2/อำประโยชี่น แห�งประมวลกฎหมายน�< ให*เร�ยกน�ต�บ8คคลตามชี่2/อำหร2อำตามชี่2/อำท�/จดทะเบ�ยน และภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงน�ต�บ8คคลน�<น ให*ถ2อำเอำาส&าน�กงานหร2อำส&าน�กงานแห�งใหญ� ซัB/งอำย,�ภายในเขตศัาลท�/จะย2/นฟ้Gอำงคด�หร2อำท�/คด�น�<นอำย,�ในระหว�างพิ�จารณา

มาตรา ๖๙ การย2/นค&าค,�ความ หร2อำเอำกสารอำ2/นใดต�อำศัาลน�<น ให*กระท&าได*โดยส�งต�อำพิน�กงานเจ*าหน*าท�/ขอำงศัาล หร2อำย2/นต�อำศัาลในระหว�างน�/งพิ�จารณา

มาตรา ๗๐ บรรดาค&าฟ้Gอำง หมายเร�ยกและหมายอำ2/น ๆ ค&าส�/ง ค&าบ�งค�บขอำงศัาลน�<นให*เจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*ส�งให*แก�ค,�ความหร2อำบ8คคลภายนอำกท�/เก�/ยวข*อำงแต�ว�า

(๑ ) หมายเร�ยกพิยาน ให*ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างพิยานน�<นเปEนผู้,*ส�งโดยตรง เว*นแต�ศัาลจะส�/งเปEนอำย�างอำ2/น หร2อำพิยานปฏ�เสธีไม�ยอำมร�บหมาย ในกรณ�เชี่�นว�าน�<ให*เจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*ส�ง

(๒ ) ค&าส�/ง ค&าบ�งค�บขอำงศัาล รวมท�<งค&าส�/งก&าหนดว�นน�/งพิ�จารณาหร2อำส2บพิยานแล*วแต�กรณ� หร2อำค&าส�/งให*เล2/อำนคด� ถ*าค,�ความหร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำงน�<นอำย,�ในศัาลในเวลาท�/ม�ค&าส�/งและได*ลงลายม2อำชี่2/อำร�บร, *ไว* ให*ถ2อำว�าได*ส�งโดยชี่อำบด*วยกฎหมายแล*ว

www.nitisart.com


52



ค&าฟ้Gอำงน�<น ให*โจทก เส�ยค�าธีรรมเน�ยมในการส�ง ส�วนการน&าส�งน�<นโจทก จะน&าส�งหร2อำไม�กDได* เว*นแต�ศัาลจะส�/งให*โจทก ม�หน*าท�/จ�ดการน&าส�ง ส�วนหมายเร�ยก หมายอำ2/น ๆ ค&าส�/ง ค&าบ�งค�บขอำงศัาลท�/ได*อำอำกตามค&าขอำขอำงค,�ความฝ่Jายใด ถ*าศัาลม�ได*ส� /งให*จ�ดการน&าส�งด*วย กDให*ค,�ความฝ่Jายน�<นเพิ�ยงแต�เส�ยค�าธีรรมเน�ยมในการส�ง ในกรณ�อำ2/น ๆ ให*เปEนหน*าท�/ขอำงศัาลท�/จะจ�ดการส�งให*แก�ค,�ความหร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำง

มาตรา ๗๑ ค&าให*การน�<น ให*ฝ่Jายท�/ให*การน&าต*นฉบ�บย2/นไว*ต�อำศัาลพิร*อำมด*วยส&าเนาส&าหร�บให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/ง หร2อำค,�ความอำ2/น ๆ ร�บไปโดยทางเจ*าพิน�กงานศัาล

ค&าร*อำงเพิ2/อำแก*ไขเพิ�/มเต�มค&าให*การน�<น ให*เจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*ส�งให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำค,�ความอำ2/น ๆ โดยฝ่Jายท�/ย2/นค&าร*อำงเปEนผู้,*ม�หน*าท�/จ�ดการน&าส�ง

มาตรา ๗๒ ค&าร*อำงและค&าแถลงการณ ซัB/งได*ย2/นต�อำศัาลภายในเวลาท�/กฎหมายหร2อำศัาลก&าหนดไว* หร2อำโดยข*อำตกลงขอำงค,�ความตามท�/ศัาลจดลงไว*ในรายงานน�<น ให*ผู้,*ย2/นค&าร*อำงหร2อำค&าแถลงการณ น&าต*นฉบ�บย2/นไว*ต�อำศัาลพิร*อำมด*วยส&าเนาเพิ2/อำให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำค,�ความอำ2/น ๆ หร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำงมาร�บไปโดยทางเจ*าพิน�กงานศัาล

บรรดาค&าร*อำงอำ2/น ๆ ให*ย2/นต�อำศัาลพิร*อำมด*วยส&าเนา เพิ2/อำส�งให*แก�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำค,�ความอำ2/น ๆ หร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำงและถ*าศัาลก&าหนดให*เจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*ส�งส&าเนาเชี่�นว�าน�<น กDให*

www.nitisart.com


53



เจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*ส�งโดยให*ค,�ความฝ่Jายท�/ย2/นค&าร*อำงเปEนผู้,*อำอำกค�าใชี่*จ�าย

บรรดาเอำกสารอำ2/น ๆ เชี่�นส&าเนาค&าแถลงการณ หร2อำส&าเนาพิยานเอำกสารน�<น ให*ส�งแก�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำค,�ความอำ2/น ๆ หร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำง โดยว�ธี�ใดว�ธี�หนB/งในสอำงว�ธี�ด�งต�อำไปน�<

(๑ ) โดยค,�ความฝ่Jายท�/ต*อำงส�งน�<น ส�งส&าเนาให*แก�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำค,�ความอำ2/น ๆ หร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำงเอำง แล*วส�งใบร�บต�อำศัาลพิร*อำมก�บต*นฉบ�บน�<น ๆ ใบร�บน�<นจะท&าโดยว�ธี�ลงไว*ในต*นฉบ�บว�าได*ร�บส&าเนาแล*ว และลงลายม2อำชี่2/อำผู้,*ร �บก�บว�น เด2อำน ปL ท�/ได*ร�บกDได* หร2อำ

(๒ ) โดยค,�ความฝ่Jายท�/ต*อำงส�งน�<นน&าส&าเนาย2/นไว*ต�อำศัาลพิร*อำมก�บต*นฉบ�บ แล*วขอำให*เจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*น&าส�งให*แก�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำค,�ความอำ2/น ๆ หร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำง ในกรณ�เชี่�นน�< ผู้,*ขอำต*อำงไปก�บเจ*าพิน�กงานศัาลและเส�ยค�าธีรรมเน�ยมในการส�งน�<นด*วย

มาตรา ๗๓ ถ*าค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/นใดจะต*อำงให*เจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*ส�งเม2/อำค,�ความผู้,*ม�หน*าท�/ต*อำงส�งได*ร*อำงขอำ ให*พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ด&าเน�นการส�งโดยเรDวเท�าท�/จะท&าได* เพิ2/อำการน�< พิน�กงานผู้,*ส�งหมายจะให*ผู้,*ขอำหร2อำบ8คคลท�/ผู้,*ขอำเหDนสมควรไปด*วยเพิ2/อำชี่�<ต�วค,�ความหร2อำบ8คคลผู้,*ร �บหร2อำเพิ2/อำค*นหาภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงผู้,*ร �บกDได*

ในกรณ�ท�/ต*อำงส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/นใดไปตามค&าส�/งขอำงศัาล ซัB/งบ8คคลอำ2/นหร2อำค,�ความไม�ม�หน*าท�/ต*อำงร�บผู้�ดชี่อำบในการส�งน�<น ให*เปEนหน*าท�/ขอำงพิน�กงานเจ*าหน*าท�/ขอำงศัาลจะด&าเน�นการส�ง

www.nitisart.com


54



มาตรา ๗๓ ทว� ค&าค,�ความหร2อำเอำกสารท�/เจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*ส�งไม�ว�าการส�งน�<นจะเปEนหน*าท�/ขอำงศัาลจ�ดการส�งเอำงหร2อำค,�ความม�หน*าท�/จ�ดการน&าส�งกDตาม ศัาลอำาจส�/งให*ส�งโดยทางไปรษณ�ย ลงทะเบ�ยนตอำบร�บ โดยให*ค,�ความฝ่Jายท�/ม�หน*าท�/น&าส�งเปEนผู้,*เส�ยค�าธีรรมเน�ยมไปรษณ�ยากร กรณ�เชี่�นน�< ให*ถ2อำว�าค&าค,�ความหร2อำเอำกสารท�/ส�งโดยเจ*าพิน�กงานไปรษณ�ย ม�ผู้ลเสม2อำนเจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*ส�ง และให*น&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๗๔ มาตรา ๗๖ และมาตรา ๗๗ มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

มาตรา ๗๔ การส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/นใดโดยเจ*าพิน�กงานศัาลน�<นให*ปฏ�บ�ต�ด�งน�<

(๑ ) ให*ส�งในเวลากลางว�นระหว�างพิระอำาท�ตย ขB<นและพิระอำาท�ตย ตก และ

(๒ ) ให*ส�งแก�ค,�ความ หร2อำบ8คคลซัB/งระบ8ไว*ในค&าค,�ความหร2อำเอำกสาร ณ ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงค,�ความหร2อำบ8คคลน�<น แต�ให*อำย,�ในบ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�หกมาตราต�อำไปน�<

มาตรา ๗๕ การส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/นใดให*แก�ทนายความท�/ค,�ความต�<งแต�งให*ว�าคด� หร2อำให*แก�บ8คคลท�/ทนายความเชี่�นว�าน�<นได*ต�<งแต�ง เพิ2/อำกระท&าก�จการอำย�างใด ๆ ท�/ระบ8ไว*ในมาตรา ๖๔ น�<น ให*ถ2อำว�าเปEนการส�งโดยชี่อำบด*วยกฎหมาย

www.nitisart.com


55



มาตรา ๗๖ เม2/อำเจ*าพิน�กงานศัาลไม�พิบค,�ความหร2อำบ8คคลท�/จะส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสาร ณ ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงบ8คคลน�<น ๆ ถ*าได*ส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารให*แก�บ8คคลใด ๆ ท�/ม�อำาย8เก�นย�/ส�บปL ซัB/งอำย,�หร2อำท&างานในบ*านเร2อำนหร2อำท�/ส&าน�กท&าการงานท�/ปรากฏว�าเปEนขอำงค,�ความหร2อำบ8คคลน�<น หร2อำได*ส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารน�<นตามข*อำความในค&าส�/งขอำงศัาลให*ถ2อำว�าเปEนการเพิ�ยงพิอำท�/จะฟ้Kงว�าได*ม�การส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารถ,กต*อำงตามกฎหมายแล*ว

ในกรณ�เชี่�นว�ามาน�< การส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารแก�ค,�ความฝ่Jายใด ห*ามม�ให*ส�งแก�ค,�ความฝ่JายปรปKกษ เปEนผู้,*ร �บไว*แทน

มาตรา ๗๗ การส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/นใดโดยเจ*าพิน�กงานศัาลไปย�งท�/อำ2/นนอำกจากภ,ม�ล&าเนา หร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงค,�ความหร2อำขอำงบ8คคลซัB/งระบ8ไว*ในค&าค,�ความ หร2อำเอำกสารน�<น ให*ถ2อำว�าเปEนการถ,กต*อำงตามกฎหมาย เม2/อำ

(๑ ) ค,�ความหร2อำบ8คคลน�<นยอำมร�บค&าค,�ความหร2อำเอำกสารน�<นไว* หร2อำ

(๒ ) การส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารน�<นได*กระท&าในศัาล

มาตรา ๗๘ ถ*าค,�ความหร2อำบ8คคลท�/ระบ8ไว*ในค&าค,�ความหร2อำเอำกสารปฏ�เสธีไม�ยอำมร�บค&าค,�ความหร2อำเอำกสารน�<นจากเจ*าพิน�กงานศัาลโดยปราศัจากเหต8อำ�นชี่อำบด*วยกฎหมาย เจ*าพิน�กงานน�<นชี่อำบท�/จะขอำให*พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ฝ่Jายปกครอำงท�/ม�อำ&านาจหร2อำเจ*าพิน�กงานต&ารวจไปด*วยเพิ2/อำเปEนพิยาน และถ*าค,�ความหร2อำบ8คคลน�<นย�งคงปฏ�เสธีไม�ยอำมร�บอำย,�อำ�ก กDให*วางค&าค,�ความหร2อำเอำกสารไว* ณ ท�/น� <น www.nitisart.com


56



เม2/อำได*ท&าด�งน�<แล*วให*ถ2อำว�าการส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารน�<นเปEนการถ,กต*อำงตามกฎหมาย

มาตรา ๗๙ถ*าการส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารน�<นไม�สามารถจะท&าได*ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตราก�อำน ศัาลอำาจส�/งให*ส�งโดยว�ธี�อำ2/นแทนได* กล�าวค2อำปPดค&าค,�ความหร2อำเอำกสารไว*ในท�/แลเหDนได*ง�าย ณ ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงค,�ความหร2อำบ8คคลผู้,*ม�ชี่2/อำระบ8ไว*ในค&าค,�ความหร2อำเอำกสาร หร2อำมอำบหมายค&าค,�ความหร2อำเอำกสารไว*แก�เจ*าพิน�กงานฝ่Jายปกครอำงในท*อำงถ�/นหร2อำเจ*าพิน�กงานต&ารวจ แล*วปPดประกาศัแสดงการท�/ได*มอำบหมายด�งกล�าวแล*วน�<นไว*ด�งกล�าวมาข*างต*น หร2อำลงโฆษณาหร2อำท&าว�ธี�อำ2/นใดตามท�/ศัาลเหDนสมควร

การส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารโดยว�ธี�อำ2/นแทนน�<น ให*ม�ผู้ลใชี่*ได*ต�อำเม2/อำก&าหนดเวลาส�บห*าว�นหร2อำระยะเวลานานกว�าน�<นตามท�/ศัาลเหDนสมควรก&าหนด ได*ล�วงพิ*นไปแล*วน�บต�<งแต�เวลาท�/ค&าค,�ความหร2อำเอำกสารหร2อำประกาศัแสดงการมอำบหมายน�<นได*ปPดไว* หร2อำการโฆษณาหร2อำว�ธี�อำ2/นใดตามท�/ศัาลส�/งน�<นได*ท&าหร2อำได*ต�<งต*นแล*ว

มาตรา ๘๐ การส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารโดยเจ*าพิน�กงานศัาลหร2อำทางเจ*าพิน�กงานศัาลน�<น ให*เจ*าพิน�กงานศัาลส�งใบร�บลงลายม2อำชี่2/อำค,�ความ หร2อำผู้,*ร �บค&าค,�ความหร2อำเอำกสาร หร2อำส�งรายงานการส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารลงลายม2อำชี่2/อำเจ*าพิน�กงานศัาลต�อำศัาลแล*วแต�กรณ� เพิ2/อำรวมไว*ในส&านวนความ

ใบร�บหร2อำรายงานน�<นต*อำงลงข*อำความให*ปรากฏแน�ชี่�ดถBงต�วบ8คคลและรายการต�อำไปน�<

www.nitisart.com


57



(๑ ) ชี่2/อำเจ*าพิน�กงานผู้,*ส�งหมาย และชี่2/อำผู้,*ร �บหมาย ถ*าหากม�

(๒ ) ว�ธี�ส�ง ว�น เด2อำน ปL และเวลาท�/ส�ง

รายงานน�<นต*อำงลงว�นเด2อำนปL และลงลายม2อำชี่2/อำขอำงเจ*าพิน�กงานผู้,*ท&ารายงาน

ใบร�บน�<นจะท&าโดยว�ธี�จดลงไว*ท�/ต*นฉบ�บซัB/งย2/นต�อำศัาลกDได*

มาตรา ๘๑ การส�งหมายเร�ยกพิยานโดยค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงน�<นให*ปฏ�บ�ต�ด�งน�<

(๑ ) ให*ส�งในเวลากลางว�นระหว�างพิระอำาท�ตย ขB<นและพิระอำาท�ตย ตก และ

(๒ ) ให*ส�งแก�บ8คคลซัB/งระบ8ไว*ในหมายเร�ยก ณ ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงบ8คคลเชี่�นว�าน�<น แต�ว�าให*อำย,�ภายในบ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตรา ๗๖ และ ๗๗

มาตรา ๘๒ ถ*าจะต*อำงส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/นใดไปย�งค,�ความหร2อำบ8คคลหลายคน ให*ส�งส&าเนาค&าค,�ความหร2อำเอำกสารท�/จะต*อำงส�งไปให*ท8ก ๆ คน ในกรณ�ท�/ต*อำงส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารโดยเจ*าพิน�กงานศัาลหร2อำทางเจ*าพิน�กงานศัาลน�<นให*ค,�ความฝ่JายซัB/งม�หน*าท�/จ�ดการน&าส�งมอำบส&าเนาค&าค,�ความหร2อำเอำกสารต�อำพิน�กงานเจ*าหน*าท�/ให*พิอำก�บจ&านวนค,�ความหร2อำบ8คคลท�/จะต*อำงส�งให*น� <น

www.nitisart.com


58



มาตรา ๘๓ ถ*าค,�ความฝ่Jายใดจะต*อำงย2/นต�อำศัาลหร2อำจะต*อำงส�งให*แก�ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง หร2อำบ8คคลภายนอำกซัB/งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/นใด ภายในเวลาหร2อำก�อำนเวลาท�/กฎหมายหร2อำศัาลได*ก&าหนดไว* และการส�งเชี่�นว�าน�<จะต*อำงกระท&าโดยทางเจ*าพิน�กงานศัาล ให*ถ2อำว�าค,�ความฝ่Jายน�<นได*ปฏ�บ�ต�ตามความม8�งหมายขอำงกฎหมายหร2อำขอำงศัาลแล*ว เม2/อำค,�ความฝ่Jายน�<นได*ส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารเชี่�นว�าน�<นแก�พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ขอำงศัาลเพิ2/อำให*ย2/นหร2อำให*ส�งในเวลาหร2อำก�อำนเวลาท�/ก&าหนดน�<นแล*ว แม*ถBงว�าการร�บค&าค,�ความหร2อำเอำกสารหร2อำการขอำให*ส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารหร2อำการส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารให*แก�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำบ8คคลภายนอำกน�<นจะได*เปEนไปภายหล�งเวลาท�/ก&าหนดน�<นกDด�

ถ*าประมวลกฎหมายน�<บ�ญญ�ต�ไว*ว�าการส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/นใด จะต*อำงให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำบ8คคลภายนอำกทราบล�วงหน*าตามระยะเวลาท�/ก&าหนดไว*ก�อำนว�นเร�/มต*นน�/งพิ�จารณาหร2อำส2บพิยาน ให*ถ2อำว�าค,�ความฝ่Jายท�/ต*อำงร�บผู้�ดในการส�งน�<นได*ปฏ�บ�ต�ตามความม8�งหมายขอำงกฎหมายหร2อำขอำงศัาลตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในวรรคก�อำนน�<นได*ต�อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายน�<นได*ย2/นค&าค,�ความหร2อำเอำกสารท�/จะต*อำงส�งให*แก�พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ขอำงศัาลไม�ต&/ากว�าสามว�นก�อำนว�นเร�/มต*นแห�งระยะเวลาท�/ก&าหนดล�วงหน*าไว*น� <น

ในกรณ�ท�/ค,�ความอำาจส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารโดยว�ธี�ส�งส&าเนาตรงไปย�งค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำบ8คคลภายนอำกได*น�<น บทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�<ม�ได*ห*ามค,�ความท�/ม�หน*าท�/ต*อำงส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารด�งกล�าวแล*วในอำ�นท�/จะใชี่*ว�ธี�เชี่�นว�าน�< แต�ค,�ความฝ่Jายน�<นจะต*อำงส�งใบร�บขอำงค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำบ8คคลภายนอำกต�อำศัาลในเวลาหร2อำก�อำนเวลาท�/กฎหมายหร2อำศัาลได*ก&าหนดไว*

www.nitisart.com


59



มาตรา ๘๓ ทว� ในกรณ�ท�/จ&าเลยไม�ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรให*ส�งหมายเร�ยกและค&าฟ้Gอำงต�<งต*นคด�แก�จ&าเลย ณ ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงจ&าเลยนอำกราชี่อำาณาจ�กร เว*นแต�ในกรณ�ท�/จ&าเลยประกอำบก�จการในราชี่อำาณาจ�กรด*วยตนเอำงหร2อำโดยต�วแทนหร2อำในกรณ�ท�/ม�การตกลงเปEนหน�งส2อำว�าค&าค,�ความและเอำกสารท�/จะต*อำงส�งให*แก�จ&าเลยน�<น ให*ส�งแก�ต�วแทนซัB/งม�ถ�/นท�/อำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรท�/จ&าเลยได*แต�งต�<งไว*เพิ2/อำการน�<ให*ส�งหมายเร�ยกและค&าฟ้Gอำงต�<งต*นคด�แก�จ&าเลยหร2อำต�วแทนในการประกอำบก�จการหร2อำต�วแทนในการร�บค&าค,�ความและเอำกสาร ณ สถานท�/ท�/จ&าเลยหร2อำต�วแทนใชี่*ประกอำบก�จการหร2อำสถานท�/อำ�นเปEนถ�/นท�/อำย,�ขอำงต�วแทนในการประกอำบก�จการหร2อำขอำงต�วแทนในการร�บค&าค,�ความและเอำกสาร ซัB/งต�<งอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กร แล*วแต�กรณ�

ในกรณ�ท�/ม�การเร�ยกบ8คคลภายนอำกซัB/งไม�ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรเข*ามาเปEนค,�ความตามมาตรา ๕๗ (๓ ) ให*น&าความในวรรคหนB/งมาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

มาตรา ๘๓ ตร� การส�งค&าค,�ความ ค&าร*อำง ค&าแถลง หร2อำเอำกสารอำ2/นใดนอำกจากท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๘๓ ทว� ถ*าผู้,*ร �บไม�ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรแต�ประกอำบก�จการในราชี่อำาณาจ�กรด*วยตนเอำงหร2อำโดยต�วแทน หร2อำม�ต�วแทนในการร�บค&าค,�ความและเอำกสารหร2อำทนายความในการด&าเน�นคด�อำย,�ในราชี่อำาณาจ�กร ให*ส�งแก�ผู้,*ร �บหร2อำต�วแทนเชี่�นว�าน�<นหร2อำทนายความ ณ สถานท�/ท�/ผู้,*ร �บหร2อำต�วแทนใชี่*ประกอำบก�จการ หร2อำสถานท�/อำ�นเปEนถ�/นท�/อำย,�ขอำงต�วแทน หร2อำภ,ม�ล&าเนา หร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงทนายความซัB/งต�<งอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กร แล*วแต�กรณ� แต�ถ*าผู้,*ร �บม�ได*ประกอำบก�จการในราชี่อำาณาจ�กรด*วยตนเอำงหร2อำไม�ม�ต�วแทนด�งกล�าวหร2อำทนายความอำย,�ใน

www.nitisart.com


60



ราชี่อำาณาจ�กร ให*ส�งโดยว�ธี�ปPดประกาศัไว*ท�/ศัาล

มาตรา ๘๓ จ�ตวา ในกรณ�ท�/จะต*อำงส�งหมายเร�ยกและค&าฟ้Gอำงต�<งต*นคด�ตามมาตรา ๘๓ ทว� แก�จ&าเลย ณ ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงจ&าเลยนอำกราชี่อำาณาจ�กรให*โจทก ย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลภายในก&าหนดเจDดว�นน�บแต�ว�นย2/นค&าฟ้Gอำง เพิ2/อำให*ศัาลจ�ดส�งหมายเร�ยกและค&าฟ้Gอำงต�<งต*นคด�แก�จ&าเลย ในกรณ�เชี่�นว�าน�< ถ*าไม�ม�ข*อำตกลงระหว�างประเทศัท�/ประเทศัไทยเปEนภาค�ก&าหนดไว*เปEนอำย�างอำ2/น ให*โจทก ท&าค&าแปลหมายเร�ยก ค&าฟ้Gอำงต�<งต*นคด�และเอำกสารอำ2/นใดท�/จะส�งไปย�งประเทศัท�/จ&าเลยม�ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานอำย,� เปEนภาษาราชี่การขอำงประเทศัน�<นหร2อำเปEนภาษาอำ�งกฤษ พิร*อำมท�<งค&าร�บรอำงค&าแปลว�าถ,กต*อำงย2/นต�อำศัาลพิร*อำมก�บค&าร*อำงด�งกล�าวและวางเง�นค�าใชี่*จ�ายไว*ต�อำศัาลตามจ&านวนและภายในระยะเวลาท�/ศัาลก&าหนด

ในกรณ�ท�/ศัาลเหDนสมควร ศัาลจะม�ค&าส�/งให*โจทก จ�ดท&าเอำกสารอำ2/นเพิ�/มเต�มย2/นต�อำศัาลภายในระยะเวลาท�/ศัาลก&าหนดกDได*

ในกรณ�ท�/โจทก เพิ�กเฉยไม�ด&าเน�นการตามวรรคหนB/งหร2อำวรรคสอำง ให*ถ2อำว�าโจทก ท�<งฟ้Gอำงตามมาตรา ๑๗๔

ในกรณ�ท�/ม�การเร�ยกบ8คคลภายนอำกซัB/งไม�ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรเข*ามาเปEนค,�ความตามมาตรา ๕๗ (๓ ) ให*น&าความในวรรคหนB/ง วรรคสอำง และวรรคสาม มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

มาตรา ๘๓ เบญจ การส�งหมายเร�ยกและค&าฟ้Gอำงต�<งต*นคด�ตามมาตรา ๘๓ ทว�แก�จ&าเลยหร2อำบ8คคลภายนอำก ณ ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงบ8คคลด�งกล�าวนอำกราชี่อำาณาจ�กร ให*ม�ผู้ลใชี่*ได*www.nitisart.com


61



ต�อำเม2/อำพิ*นก&าหนดเวลาหกส�บว�นน�บแต�ว�นท�/ได*ม�การส�ง และในกรณ�ส�งโดยว�ธี�อำ2/นแทนการส�งให*แก�จ&าเลยหร2อำบ8คคลภายนอำก ให*ม�ผู้ลใชี่*ได*ต�อำเม2/อำพิ*นก&าหนดเวลาเจDดส�บห*าว�นน�บแต�ว�นท�/ได*ม�การส�งโดยว�ธี�อำ2/น

มาตรา ๘๓ ฉ การส�งหมายเร�ยกและค&าฟ้Gอำงต�<งต*นคด�ตามมาตรา ๘๓ ทว� แก�จ&าเลยหร2อำต�วแทนซัB/งประกอำบก�จการในราชี่อำาณาจ�กรหร2อำต�วแทนในการร�บค&าค,�ความและเอำกสาร ให*ม�ผู้ลใชี่*ได*ต�อำเม2/อำพิ*นก&าหนดเวลาสามส�บว�นน�บแต�ว�นท�/ได*ม�การส�งโดยชี่อำบด*วยกฎหมาย

การส�งค&าค,�ความหร2อำเอำกสารอำ2/นตามมาตรา ๘๓ ตร� แก�ผู้,*ร �บหร2อำต�วแทนหร2อำทนายความ ให*ม�ผู้ลใชี่*ได*ต�อำเม2/อำพิ*นก&าหนดเวลาส�บห*าว�นน�บแต�ว�นท�/ได*ม�การส�งโดยชี่อำบด*วยกฎหมาย

การปPดประกาศัตามมาตรา ๘๓ ตร� ให*ม�ผู้ลใชี่*ได*ต�อำเม2/อำพิ*นก&าหนดเวลาสามส�บว�นน�บแต�ว�นปPดประกาศั และม�ให*น&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๗๙ มาใชี่*บ�งค�บ

มาตรา ๘๓ ส�ตต เม2/อำโจทก ได*ปฏ�บ�ต�ตามมาตรา ๘๓ จ�ตวาแล*ว ถ*าไม�ม�ข*อำตกลงระหว�างประเทศัท�/ประเทศัไทยเปEนภาค�ก&าหนดไว*เปEนอำย�างอำ2/น ให*ศัาลด&าเน�นการส�งให*แก�จ&าเลยหร2อำบ8คคลภายนอำกโดยผู้�านกระทรวงย8ต�ธีรรมและกระทรวงการต�างประเทศั

มาตรา ๘๓ อำ�ฎฐ ในกรณ�ท�/จะต*อำงส�งหมายเร�ยกและค&าฟ้Gอำงต�<งต*นคด�ตามมาตรา ๘๓ ทว� แก�จ&าเลยหร2อำบ8คคลภายนอำก ณ

www.nitisart.com


62



ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงบ8คคลด�งกล�าวนอำกราชี่อำาณาจ�กร ถ*าโจทก ย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวโดยท&าเปEนค&าร*อำงและสามารถแสดงให*เปEนท�/พิอำใจแก�ศัาลได*ว�าการส�งตามมาตรา ๘๓ ส�ตต ไม�อำาจกระท&าได* เพิราะเหต8ท�/ภ,ม�ล&าเนาและส&าน�กท&าการงานขอำงบ8คคลด�งกล�าวไม�ปรากฏหร2อำเพิราะเหต8อำ2/นใด หร2อำเม2/อำศัาลได*ด&าเน�นการตามมาตรา ๘๓ ส�ตต เปEนเวลาหนB/งร*อำยแปดส�บว�นแล*ว แต�ย�งม�ได*ร�บแจ*งผู้ลการส�ง ถ*าศัาลเหDนสมควรกDให*ศัาลอำน8ญาตให*ส�งโดยว�ธี�ปPดประกาศัไว*ท�/ศัาลแทน ในกรณ�เชี่�นว�าน�< ศัาลจะส�/งให*ส�งโดยว�ธี�ประกาศัโฆษณาในหน�งส2อำพิ�มพิ หร2อำโดยว�ธี�อำ2/นใดด*วยกDได*

การส�งโดยว�ธี�การตามวรรคหนB/ง ให*ม�ผู้ลใชี่*ได*ต�อำเม2/อำพิ*นก&าหนดเวลาหกส�บว�นน�บแต�ว�นท�/ปPดประกาศัไว*ท�/ศัาล และม�ให*น&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๗๙ มาใชี่*บ�งค�บ

www.nitisart.com


63



ล�กษณะ ๕

พิยานหล�กฐาน

หมวด ๑

หล�กท�/วไป

มาตรา ๘๔ การว�น�จฉ�ยปKญหาข*อำเทDจจร�งในคด�ใดจะต*อำงกระท&าโดยอำาศั�ยพิยานหล�กฐานในส&านวนคด�น�<น เว*นแต�

(๑ ) ข*อำเทDจจร�งซัB/งร, *ก�นอำย,�ท�/วไป

(๒ ) ข*อำเทDจจร�งซัB/งไม�อำาจโต*แย*งได* หร2อำ

(๓ ) ข*อำเทDจจร�งท�/ค,�ความร�บหร2อำถ2อำว�าร�บก�นแล*วในศัาล

มาตรา ๘๔/๑ ค,�ความฝ่Jายใดกล�าวอำ*างข*อำเทDจจร�งเพิ2/อำสน�บสน8นค&าค,�ความขอำงตนให*ค,�ความฝ่Jายน�<นม�ภาระการพิ�ส,จน ข*อำเทDจจร�งน�<น แต�ถ*าม�ข*อำส�นน�ษฐานไว*ในกฎหมายหร2อำม�ข*อำส�นน�ษฐานท�/ควรจะเปEนซัB/งปรากฏจากสภาพิปกต�ธีรรมดาขอำงเหต8การณ เปEนค8ณแก�ค,�ความฝ่Jายใด ค,�ความฝ่Jายน�<นต*อำงพิ�ส,จน เพิ�ยงว�าตนได*ปฏ�บ�ต�ตามเง2/อำนไขแห�งการท�/ตนจะได*ร�บประโยชี่น จากข*อำส�นน�ษฐานน�<นครบถ*วนwww.nitisart.com


64



แล*ว

มาตรา ๘๕ ค,�ความฝ่Jายท�/ม�หน*าท�/ต*อำงน&าส2บข*อำเทDจจร�งย�อำมม�ส�ทธี�ท�/จะน&าพิยานหล�กฐานใด ๆ มาส2บได*ภายใต*บ�งค�บแห�งประมวลกฎหมายน�< หร2อำกฎหมายอำ2/นอำ�นว�าด*วยการร�บฟ้Kงพิยานหล�กฐานและการย2/นพิยานหล�กฐาน

มาตรา ๘๖ เม2/อำศัาลเหDนว�าพิยานหล�กฐานใดเปEนพิยานหล�กฐานท�/ร �บฟ้Kงไม�ได*กDด�หร2อำเปEนพิยานหล�กฐานท�/ร �บฟ้Kงได* แต�ได*ย2/นฝ่Jาฝ่Mนต�อำบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�< ให*ศัาลปฏ�เสธีไม�ร�บพิยานหล�กฐานน�<นไว*

เม2/อำศัาลเหDนว�าพิยานหล�กฐานใดฟ้8 Jมเฟ้Mอำยเก�นสมควร หร2อำประว�งให*ชี่�กชี่*า หร2อำไม�เก�/ยวแก�ประเดDน ให*ศัาลม�อำ&านาจงดการส2บพิยานหล�กฐานเชี่�นว�าน�<น หร2อำพิยานหล�กฐานอำ2/นต�อำไป

เม2/อำศัาลเหDนว�าเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรมเปEนการจ&าเปEนท�/จะต*อำงน&าพิยานหล�กฐานอำ2/นอำ�นเก�/ยวก�บประเดDนในคด�มาส2บเพิ�/มเต�ม ให*ศัาลท&าการส2บพิยานหล�กฐานต�อำไป ซัB/งอำาจรวมท�<งการท�/จะเร�ยกพิยานท�/ส2บแล*วมาส2บใหม�ด*วย โดยไม�ต*อำงม�ฝ่Jายใดร*อำงขอำ

มาตรา ๘๗ ห*ามม�ให*ศัาลร�บฟ้Kงพิยานหล�กฐานใดเว*นแต�

(๑ ) พิยานหล�กฐานน�<นเก�/ยวถBงข*อำเทDจจร�งท�/ค,�ความฝ่JายหนB/งฝ่Jายใดในคด�จะต*อำงน&าส2บ และ

www.nitisart.com


65



(๒ ) ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างพิยานหล�กฐานได*แสดงความจ&านงท�/จะอำ*างอำ�งพิยานหล�กฐานน�<นด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๘๘ และ ๙๐ แต�ถ*าศัาลเหDนว�า เพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม จ&าเปEนจะต*อำงส2บพิยานหล�กฐานอำ�นส&าค�ญซัB/งเก�/ยวก�บประเดDนข*อำส&าค�ญในคด� โดยฝ่Jาฝ่Mนต�อำบทบ�ญญ�ต�ขอำงอำน8มาตราน�< ให*ศัาลม�อำ&านาจร�บฟ้Kงพิยานหล�กฐานเชี่�นว�าน�<นได*

มาตรา ๘๘ เม2/อำค,�ความฝ่Jายใดม�ความจ&านงท�/จะอำ*างอำ�งเอำกสารฉบ�บใดหร2อำค&าเบ�กความขอำงพิยานคนใด หร2อำม�ความจ&านงท�/จะให*ศัาลตรวจบ8คคล ว�ตถ8 สถานท�/ หร2อำอำ*างอำ�งความเหDนขอำงผู้,*เชี่�/ยวชี่าญท�/ศัาลต�<งหร2อำความเหDนขอำงผู้,*ม�ความร, *เชี่�/ยวชี่าญ เพิ2/อำเปEนพิยานหล�กฐานสน�บสน8นข*อำอำ*างหร2อำข*อำเถ�ยงขอำงตน ให*ค,�ความฝ่Jายน�<นย2/นบ�ญชี่�ระบ8พิยานต�อำศัาลก�อำนว�นส2บพิยานไม�น*อำยกว�าเจDดว�น โดยแสดงเอำกสารหร2อำสภาพิขอำงเอำกสารท�/จะอำ*าง และรายชี่2/อำ ท�/อำย,�ขอำงบ8คคล ผู้,*ม�ความร, *เชี่�/ยวชี่าญ ว�ตถ8 หร2อำสถานท�/ซัB/งค,�ความฝ่Jายน�<นระบ8อำ*างเปEนพิยานหล�กฐาน หร2อำขอำให*ศัาลไปตรวจ หร2อำขอำให*ต�<งผู้,*เชี่�/ยวชี่าญแล*วแต�กรณ� พิร*อำมท�<งส&าเนาบ�ญชี่�ระบ8พิยานด�งกล�าวในจ&านวนท�/เพิ�ยงพิอำ เพิ2/อำให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นมาร�บไปจากเจ*าพิน�กงานศัาล

ถ*าค,�ความฝ่Jายใดม�ความจ&านงจะย2/นบ�ญชี่�ระบ8พิยานเพิ�/มเต�ม ให*ย2/นค&าแถลงขอำระบ8พิยานเพิ�/มเต�มต�อำศัาลพิร*อำมก�บบ�ญชี่�ระบ8พิยานเพิ�/มเต�มและส&าเนาบ�ญชี่�ระบ8พิยานเพิ�/มเต�มด�งกล�าวได*ภายในส�บห*าว�นน�บแต�ว�นส2บพิยาน

เม2/อำระยะเวลาท�/ก&าหนดให*ย2/นบ�ญชี่�ระบ8พิยานตามวรรคหนB/งหร2อำวรรคสอำงแล*วแต�กรณ� ได*ส�<นส8ดลงแล*ว ถ*าค,�ความฝ่JายใดซัB/งได*ย2/นบ�ญชี่�ระบ8พิยานไว*แล*ว ม�เหต8อำ�นสมควรแสดงได*ว�าตนไม�สามารถทราบได*ว�าต*อำงน&าพิยานหล�กฐานบางอำย�างมาส2บเพิ2/อำwww.nitisart.com


66



ประโยชี่น ขอำงตนหร2อำไม�ทราบว�าพิยานหล�กฐานบางอำย�างได*ม�อำย,� หร2อำม�เหต8อำ�นสมควรอำ2/นใด หร2อำถ*าค,�ความฝ่JายใดซัB/งม�ได*ย2/นบ�ญชี่�ระบ8พิยานแสดงให*เปEนท�/พิอำใจแก�ศัาลได*ว�า ม�เหต8อำ�นสมควรท�/ไม�สามารถย2/นบ�ญชี่�ระบ8พิยานตามก&าหนดเวลาด�งกล�าวได* ค,�ความฝ่Jายน�<นอำาจย2/นค&าร*อำงขอำอำน8ญาตอำ*างพิยานหล�กฐานเชี่�นว�าน�<นต�อำศัาลพิร*อำมก�บบ�ญชี่�ระบ8พิยานและส&าเนาบ�ญชี่�ระบ8พิยานด�งกล�าวไม�ว�าเวลาใด ๆ ก�อำนพิ�พิากษาคด�และถ*าศัาลเหDนว�า เพิ2/อำให*การว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดข*อำส&าค�ญแห�งประเดDนเปEนไปโดยเท�/ยงธีรรม จ&าเปEนจะต*อำงส2บพิยานหล�กฐานเชี่�นว�าน�<น กDให*ศัาลอำน8ญาตตามค&าร*อำง

มาตรา ๘๙ ค,�ความฝ่Jายใดประสงค จะน&าส2บพิยานหล�กฐานขอำงตนเพิ2/อำพิ�ส,จน ต�อำพิยานขอำงค,�ความฝ่Jายอำ2/นในกรณ�ต�อำไปน�<

(๑ ) ห�กล*างหร2อำเปล�/ยนแปลงแก*ไขถ*อำยค&าพิยานในข*อำความท�<งหลายซัB/งพิยานเชี่�นว�าน�<นเปEนผู้,*ร, *เหDนหร2อำ

(๒ ) พิ�ส,จน ข*อำความอำย�างหนB/งอำย�างใดอำ�นเก�/ยวด*วยการกระท&า ถ*อำยค&า เอำกสาร หร2อำพิยานหล�กฐานอำ2/นใดซัB/งพิยานเชี่�นว�าน�<นได*กระท&าขB<น

ให*ค,�ความฝ่Jายน�<นถามค*านพิยานด�งกล�าวเส�ยในเวลาท�/พิยานเบ�กความ เพิ2/อำให*พิยานม�โอำกาสอำธี�บายถBงข*อำความเหล�าน�<น แม*ว�าพิยานน�<นจะม�ได*เบ�กความถBงข*อำความด�งกล�าวกDตาม

ในกรณ�ท�/ค,�ความฝ่Jายน�<นม�ได*ถามค*านพิยานขอำงค,�ความฝ่Jายอำ2/นไว*ด�งกล�าวมาข*างต*นแล*ว ต�อำมาน&าพิยานหล�กฐานมาส2บถBงข*อำความน�<น ค,�ความฝ่Jายอำ2/นท�/ส2บพิยานน�<นไว*ชี่อำบท�/จะค�ดค*านได*ในขณะท�/ค,�ความฝ่Jายน�<นน&าพิยานหล�กฐานมาส2บ และในกรณ�เชี่�นว�าน�< ให*

www.nitisart.com


67



ศัาลปฏ�เสธีไม�ยอำมร�บฟ้Kงพิยานหล�กฐานเชี่�นว�ามาน�<น

ในกรณ�ท�/ค,�ความฝ่Jายท�/ประสงค จะน&าส2บพิยานหล�กฐานเพิ2/อำพิ�ส,จน ต�อำพิยานตามวรรคหนB/งแสดงให*เปEนท�/พิอำใจขอำงศัาลว�า เม2/อำเวลาพิยานเบ�กความน�<นตนไม�ร, *หร2อำไม�ม�เหต8อำ�นควรร, *ถBงข*อำความด�งกล�าวมาแล*ว หร2อำถ*าศัาลเหDนว�าเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรมจ&าเปEนต*อำงส2บพิยานหล�กฐานเชี่�นว�าน�<ศัาลจะยอำมร�บฟ้Kงพิยานหล�กฐานเชี่�นว�าน�<กDได* แต�ในกรณ�เชี่�นน�< ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งจะขอำให*เร�ยกพิยานหล�กฐานท�/เก�/ยวข*อำงมาส2บอำ�กกDได* หร2อำเม2/อำศัาลเหDนสมควรจะเร�ยกมาส2บเอำงกDได*

มาตรา ๙๐ ให*ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างอำ�งเอำกสารเปEนพิยานหล�กฐานเพิ2/อำสน�บสน8นข*อำอำ*างหร2อำข*อำเถ�ยงขอำงตนตามมาตรา ๘๘ วรรคหนB/ง ย2/นต�อำศัาลและส�งให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นซัB/งส&าเนาเอำกสารน�<นก�อำนว�นส2บพิยานไม�น*อำยกว�าเจDดว�น

ในกรณ�ท�/ค,�ความฝ่Jายใดย2/นค&าแถลงหร2อำค&าร*อำงขอำอำน8ญาตอำ*างอำ�งเอำกสารเปEนพิยานหล�กฐานตามมาตรา ๘๘ วรรคสอำงหร2อำวรรคสาม ให*ย2/นต�อำศัาลและส�งให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นซัB/งส&าเนาเอำกสารน�<นพิร*อำมก�บการย2/นค&าแถลงหร2อำค&าร*อำงด�งกล�าว เว*นแต�ศัาลจะอำน8ญาตให*ย2/นส&าเนาเอำกสารภายหล�งเม2/อำม�เหต8อำ�นสมควร

ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างอำ�งพิยานหล�กฐานไม�ต*อำงย2/นส&าเนาเอำกสารต�อำศัาล และไม�ต*อำงส�งส&าเนาเอำกสารให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นในกรณ�ด�งต�อำไปน�<

(๑ ) เม2/อำค,�ความฝ่Jายใดอำ*างอำ�งเอำกสารเปEนชี่8ดซัB/งค,�ความฝ่Jายอำ2/นทราบด�อำย,�แล*วหร2อำสามารถตรวจตราให*ทราบได*โดยง�ายถBง

www.nitisart.com


68



ความม�อำย,�และความแท*จร�งแห�งเอำกสารน�<น เชี่�น จดหมายโต*ตอำบระหว�างค,�ความในคด� หร2อำสม8ดบ�ญชี่�การค*า และสม8ดบ�ญชี่�ขอำงธีนาคารหร2อำเอำกสารในส&านวนคด�เร2/อำงอำ2/น

(๒ ) เม2/อำค,�ความฝ่Jายใดอำ*างอำ�งเอำกสารฉบ�บเด�ยวหร2อำหลายฉบ�บท�/อำย,�ในความครอำบครอำงขอำงค,�ความฝ่Jายอำ2/นหร2อำขอำงบ8คคลภายนอำก

(๓ ) ถ*าการค�ดส&าเนาเอำกสารจะท&าให*กระบวนพิ�จารณาล�าชี่*าเปEนท�/เส2/อำมเส�ยแก�ค,�ความซัB/งอำ*างอำ�งเอำกสารน�<น หร2อำม�เหต8ผู้ลแสดงว�าไม�อำาจค�ดส&าเนาเอำกสารให*เสรDจภายในก&าหนดเวลาท�/ให*ย2/นส&าเนาเอำกสารน�<น

กรณ�ตาม (๑ ) หร2อำ (๓ ) ให*ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างอำ�งเอำกสารย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาล ขอำอำน8ญาตงดการย2/นส&าเนาเอำกสารน�<นและขอำย2/นต*นฉบ�บเอำกสารแทน เพิ2/อำให*ศัาลหร2อำค,�ความฝ่Jายอำ2/นตรวจด,ตามเง2/อำนไขท�/ศัาลเหDนสมควรก&าหนด

กรณ�ตาม (๒ ) ให*ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างอำ�งเอำกสารขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งเร�ยกเอำกสารน�<นมาจากผู้,*ครอำบครอำงตามมาตรา ๑๒๓ โดยต*อำงย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลภายในก&าหนดเวลาตามวรรคหนB/งหร2อำวรรคสอำง แล*วแต�กรณ� และให*ค,�ความฝ่Jายน�<นม�หน*าท�/ต�ดตามเพิ2/อำให*ได*เอำกสารด�งกล�าวมาภายในเวลาท�/ศัาลก&าหนด

มาตรา ๙๑ ค,�ความท�<งสอำงฝ่Jายต�างม�ส�ทธี�ท�/จะอำ*างอำ�งพิยานหล�กฐานร�วมก�นได*

www.nitisart.com


69



มาตรา ๙๒ ถ*าค,�ความหร2อำบ8คคลใดจะต*อำงเบ�กความหร2อำน&าพิยานหล�กฐานชี่น�ดใด ๆ มาแสดง และค&าเบ�กความหร2อำพิยานหล�กฐานน�<นอำาจเปPดเผู้ย

(๑ ) หน�งส2อำราชี่การหร2อำข*อำความอำ�นเก�/ยวก�บงานขอำงแผู้�นด�นซัB/งโดยสภาพิจะต*อำงร�กษาเปEนความล�บไว*ชี่�/วคราวหร2อำตลอำดไป และค,�ความหร2อำบ8คคลน�<นเปEนผู้,*ร �กษาไว* หร2อำได*ทราบมาโดยต&าแหน�งราชี่การ หร2อำในหน*าท�/ราชี่การ หร2อำกB/งราชี่การอำ2/นใด

(๒ ) เอำกสารหร2อำข*อำความท�/เปEนความล�บใด ๆ ซัB/งตนได*ร�บมอำบหมายหร2อำบอำกเล�าจากล,กความในฐานะท�/ตนเปEนทนายความ

(๓ ) การประด�ษฐ แบบ หร2อำการงานอำ2/น ๆ ซัB/งได*ร�บความค8*มครอำงตามกฎหมายไม�ให*เปPดเผู้ย

ค,�ความหร2อำบ8คคลเชี่�นว�าน�<นชี่อำบท�/จะปฏ�เสธีไม�ยอำมเบ�กความหร2อำน&าพิยานหล�กฐานน�<น ๆ มาแสดงได* เว*นแต�จะได*ร�บอำน8ญาตจากพิน�กงานเจ*าหน*าท�/หร2อำผู้,*ท�/เก�/ยวข*อำงให*เปPดเผู้ยได*

เม2/อำค,�ความหร2อำบ8คคลใดปฏ�เสธีไม�ยอำมเบ�กความหร2อำน&าพิยานหล�กฐานมาแสดงด�งกล�าวมาแล*ว ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะหมายเร�ยกพิน�กงานเจ*าหน*าท�/หร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำงให*มาศัาลและให*ชี่�<แจงข*อำความตามท�/ศัาลต*อำงการเพิ2/อำว�น�จฉ�ยว�า การปฏ�เสธีน�<นชี่อำบด*วยเหต8ผู้ลหร2อำไม� ถ*าศัาลเหDนว�า การปฏ�เสธีน�<นไม�ม�เหต8ผู้ลฟ้Kงได* ศัาลม�อำ&านาจอำอำกค&าส�/งม�ให*ค,�ความหร2อำบ8คคลเชี่�นว�าน�<นยกประโยชี่น แห�งมาตราน�<ขB<นใชี่* และบ�งค�บให*เบ�กความหร2อำน&าพิยานหล�กฐานน�<นมาแสดงได*

มาตรา ๙๓ การอำ*างเอำกสารเปEนพิยานหล�กฐานให*ยอำมร�บwww.nitisart.com


70



ฟ้Kงได*เฉพิาะต*นฉบ�บเอำกสารเท�าน�<นเว*นแต�

(๑ ) เม2/อำค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงท8กฝ่Jายตกลงก�นว�าส&าเนาเอำกสารน�<นถ,กต*อำงแล*วให*ศัาลยอำมร�บฟ้Kงส&าเนาเชี่�นว�าน�<นเปEนพิยานหล�กฐาน

(๒ ) ถ*าต*นฉบ�บเอำกสารน&ามาไม�ได* เพิราะถ,กท&าลายโดยเหต8ส8ดว�ส�ย หร2อำส,ญหาย หร2อำไม�สามารถน&ามาได*โดยประการอำ2/น อำ�นม�ใชี่�เก�ดจากพิฤต�การณ ท�/ผู้,*อำ*างต*อำงร�บผู้�ดชี่อำบ หร2อำเม2/อำศัาลเหDนว�าเปEนกรณ�จ&าเปEนและเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรมท�/จะต*อำงส2บส&าเนาเอำกสารหร2อำพิยานบ8คคลแทนต*นฉบ�บเอำกสารท�/น&ามาไม�ได*น� <น ศัาลจะอำน8ญาตให*น&าส&าเนาหร2อำพิยานบ8คคลมาส2บกDได*

(๓ ) ต*นฉบ�บเอำกสารท�/อำย,�ในความอำาร�กขาหร2อำในความควบค8มขอำงทางราชี่การน�<นจะน&ามาแสดงได*ต�อำเม2/อำได*ร�บอำน8ญาตจากทางราชี่การท�/เก�/ยวข*อำงเส�ยก�อำน อำนB/ง ส&าเนาเอำกสารซัB/งผู้,*ม�อำ&านาจหน*าท�/ได*ร�บรอำงว�าถ,กต*อำงแล*ว ให*ถ2อำว�าเปEนอำ�นเพิ�ยงพิอำในการท�/จะน&ามาแสดง เว*นแต�ศัาลจะได*ก&าหนดเปEนอำย�างอำ2/น

(๔ ) เม2/อำค,�ความฝ่Jายท�/ถ,กค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งอำ*างอำ�งเอำกสารมาเปEนพิยานหล�กฐานย�นตนม�ได*ค�ดค*านการน&าเอำกสารน�<นมาส2บตามมาตรา ๑๒๕ ให*ศัาลร�บฟ้Kงส&าเนาเอำกสารเชี่�นว�าน�<นเปEนพิยานหล�กฐานได*แต�ท�<งน�<ไม�ต�ดอำ&านาจศัาลตามมาตรา ๑๒๕ วรรคสาม

มาตรา ๙๔ เม2/อำใดม�กฎหมายบ�งค�บให*ต*อำงม�พิยานเอำกสารมาแสดง ห*ามม�ให*ศัาลยอำมร�บฟ้Kงพิยานบ8คคลในกรณ�อำย�างใดอำย�างหนB/งด�งต�อำไปน�< แม*ถBงว�าค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งจะได*ย�นยอำมกDด�

(ก ) ขอำส2บพิยานบ8คคลแทนพิยานเอำกสาร เม2/อำไม�สามารถwww.nitisart.com


71



น&าเอำกสารมาแสดง

(ข ) ขอำส2บพิยานบ8คคลประกอำบข*อำอำ*างอำย�างใดอำย�างหนB/ง เม2/อำได*น&าเอำกสารมาแสดงแล*วว�า ย�งม�ข*อำความเพิ�/มเต�มต�ดทอำน หร2อำเปล�/ยนแปลงแก*ไขข*อำความในเอำกสารน�<นอำย,�อำ�ก

แต�ว�าบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�< ม�ให*ใชี่*บ�งค�บในกรณ�ท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในอำน8มาตรา (๒ ) แห�งมาตรา ๙๓ และม�ให*ถ2อำว�าเปEนการต�ดส�ทธี�ค,�ความในอำ�นท�/จะกล�าวอำ*างและน&าพิยานบ8คคลมาส2บประกอำบข*อำอำ*างว�า พิยานเอำกสารท�/แสดงน�<นเปEนเอำกสารปลอำมหร2อำไม�ถ,กต*อำงท�<งหมด หร2อำแต�บางส�วน หร2อำส�ญญาหร2อำหน�<อำย�างอำ2/นท�/ระบ8ไว*ในเอำกสารน�<นไม�สมบ,รณ หร2อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งต�ความหมายผู้�ด

มาตรา ๙๕ ห*ามม�ให*ยอำมร�บฟ้Kงพิยานบ8คคลใดเว*นแต�บ8คคลน�<น

(๑ ) สามารถเข*าใจและตอำบค&าถามได* และ

(๒ ) เปEนผู้,*ท�/ได*เหDน ได*ย�น หร2อำทราบข*อำความเก�/ยวในเร2/อำงท�/จะให*การเปEนพิยานน�<นมาด*วยตนเอำงโดยตรง แต�ความในข*อำน�<ให*ใชี่*ได*ต�อำเม2/อำไม�ม�บทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายโดยชี่�ดแจ*งหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลว�าให*เปEนอำย�างอำ2/น

ถ*าศัาลไม�ยอำมร�บไว*ซัB/งค&าเบ�กความขอำงบ8คคลใด เพิราะเหDนว�าบ8คคลน�<นจะเปEนพิยานหร2อำให*การด�งกล�าวข*างต*นไม�ได* และค,�ความฝ่Jายท�/เก�/ยวข*อำงร*อำงค�ดค*านก�อำนท�/ศัาลจะด&าเน�นคด�ต�อำไป ให*ศัาลจดรายงานระบ8นามพิยาน เหต8ผู้ลท�/ไม�ยอำมร�บและข*อำค�ดค*านขอำงค,�ความฝ่Jายท�/เก�/ยวข*อำงไว* ส�วนเหต8ผู้ลท�/ค,�ความฝ่Jายค�ดค*านยกขB<นอำ*างน�<น ให*ศัาลใชี่*ด8ลพิ�น�จจดลงไว*ในรายงานหร2อำก&าหนดให*ค,�ความฝ่Jายน�<นwww.nitisart.com


72



ย2/นค&าแถลงต�อำศัาลเพิ2/อำรวมไว*ในส&านวน

มาตรา ๙๕/๑ ข*อำความซัB/งเปEนการบอำกเล�าท�/พิยานบ8คคลใดน&ามาเบ�กความต�อำศัาลกDด� หร2อำท�/บ�นทBกไว*ในเอำกสารหร2อำว�ตถ8อำ2/นใดซัB/งได*อำ*างเปEนพิยานหล�กฐานต�อำศัาลกDด� หากน&าเสนอำเพิ2/อำพิ�ส,จน ความจร�งแห�งข*อำความน�<น ให*ถ2อำเปEนพิยานบอำกเล�า

ห*ามม�ให*ศัาลร�บฟ้Kงพิยานบอำกเล�า เว*นแต�

(๑ ) ตามสภาพิ ล�กษณะ แหล�งท�/มา และข*อำเทDจจร�งแวดล*อำมขอำงพิยานบอำกเล�าน�<น น�าเชี่2/อำว�าจะพิ�ส,จน ความจร�งได* หร2อำ

(๒ ) ม�เหต8จ&าเปEนเน2/อำงจากไม�สามารถน&าบ8คคลซัB/งเปEนผู้,*ท�/ได*เหDน ได*ย�น หร2อำทราบข*อำความเก�/ยวในเร2/อำงท�/จะให*การเปEนพิยานน�<นด*วยตนเอำงโดยตรงมาเปEนพิยานได* และม�เหต8ผู้ลสมควรเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรมท�/จะร�บฟ้Kงพิยานบอำกเล�าน�<น

ในกรณ�ท�/ศัาลเหDนว�าไม�ควรร�บไว*ซัB/งพิยานบอำกเล�าใด ให*น&าความในมาตรา ๙๕ วรรคสอำงมาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

มาตรา ๙๖ พิยานท�/เปEนคนห,หนวก หร2อำเปEนใบ*หร2อำท�<งห,หนวกและเปEนใบ*น�<นอำาจถ,กถามหร2อำให*ค&าตอำบโดยว�ธี�เข�ยนหน�งส2อำ หร2อำโดยว�ธี�อำ2/นใดท�/สมควรได* และค&าเบ�กความขอำงบ8คคลน�<น ๆ ให*ถ2อำว�าเปEนค&าพิยานบ8คคลตามประมวลกฎหมายน�<

มาตรา ๙๗ ค,�ความฝ่JายหนB/ง จะอำ*างค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/ง

www.nitisart.com


73



เปEนพิยานขอำงตนหร2อำจะอำ*างตนเอำงเปEนพิยานกDได*

มาตรา ๙๘ ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งจะอำ*างบ8คคลใดเปEนพิยานขอำงตนกDได*เม2/อำบ8คคลน�<นเปEนผู้,*ม�ความร, *เชี่�/ยวชี่าญในศั�ลป ว�ทยาศัาสตร การฝ่Lม2อำ การค*า หร2อำการงานท�/ท&าหร2อำในกฎหมายต�างประเทศั และซัB/งความเหDนขอำงพิยานอำาจเปEนประโยชี่น ในการว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดข*อำความในประเดDนท�<งน�<ไม�ว�าพิยานจะเปEนผู้,*ม�อำาชี่�พิในการน�<นหร2อำไม�

มาตรา ๙๙ ถ*าศัาลเหDนว�า จ&าเปEนท�/จะต*อำงตรวจบ8คคล ว�ตถ8 สถานท�/หร2อำต�<งผู้,*เชี่�/ยวชี่าญตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๒๙ และ ๑๓๐ เม2/อำศัาลเหDนสมควร ไม�ว�าการพิ�จารณาคด�จะอำย,�ในชี่�<นใด หร2อำเม2/อำม�ค&าขอำขอำงค,�ความฝ่Jายใดภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๘๗ และ ๘๘ ให*ศัาลม�อำ&านาจอำอำกค&าส�/งก&าหนดการตรวจหร2อำการแต�งต�<งผู้,*เชี่�/ยวชี่าญเชี่�นว�าน�<นได*

บทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�<ไม�ต�ดส�ทธี�ขอำงค,�ความในอำ�นท�/จะเร�ยกบ8คคลผู้,*ม�ความร, *เชี่�/ยวชี่าญมาเปEนพิยานฝ่Jายตนได*

มาตรา ๑๐๐ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งซัB/งประสงค จะอำ*างอำ�งข*อำเทDจจร�งใดและขอำให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นตอำบว�าจะร�บรอำงข*อำเทDจจร�งน�<นว�าถ,กต*อำงหร2อำไม� อำาจส�งค&าบอำกกล�าวเปEนหน�งส2อำแจ*งรายการข*อำเทDจจร�งน�<นไปให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นก�อำนว�นส2บพิยานไม�น*อำยกว�าเจDดว�น

ถ*าค,�ความฝ่Jายอำ2/นได*ร�บค&าบอำกกล�าวโดยชี่อำบแล*ว เม2/อำค,�

www.nitisart.com


74



ความฝ่Jายท�/ส�งค&าบอำกกล�าวร*อำงขอำต�อำศัาลในว�นส2บพิยาน ให*ศัาลสอำบถามค,�ความฝ่Jายอำ2/นว�าจะยอำมร�บข*อำเทDจจร�งตามท�/ได*ร�บค&าบอำกกล�าวน�<นว�าถ,กต*อำงหร2อำไม� แล*วให*ศัาลจดค&าตอำบไว*ในรายงานกระบวนพิ�จารณา ถ*าค,�ความฝ่Jายน�<นไม�ตอำบค&าถามเก�/ยวก�บข*อำเทDจจร�งใด หร2อำปฏ�เสธีข*อำเทDจจร�งใดโดยไม�ม�เหต8แห�งการปฏ�เสธีโดยชี่�ดแจ*ง ให*ถ2อำว�ายอำมร�บข*อำเทDจจร�งน�<นแล*ว เว*นแต�ศัาลจะเหDนว�าค,�ความฝ่Jายน�<นไม�อำย,�ในว�ส�ยท�/จะตอำบหร2อำแสดงเหต8แห�งการปฏ�เสธีโดยชี่�ดแจ*งในขณะน�<น ศัาลจะม�ค&าส�/งให*ค,�ความฝ่Jายน�<นท&าค&าแถลงเก�/ยวก�บข*อำเทDจจร�งน�<นมาย2/นต�อำศัาลภายในระยะเวลาท�/ศัาลเหDนสมควรกDได*

บทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�<ให*ใชี่*บ�งค�บแก�เร2/อำงเอำกสารท�<งหมดหร2อำฉบ�บใดฉบ�บหนB/งท�/ค,�ความแสดงความจ&านงจะอำ*างอำ�งด*วยโดยอำน8โลม แต�ต*อำงส�งส&าเนาเอำกสารน�<นไปพิร*อำมก�บค&าบอำกกล�าวและต*อำงม�ต*นฉบ�บเอำกสารน�<นให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นตรวจด,ได*เม2/อำต*อำงการ เว*นแต�ต*นฉบ�บเอำกสารน�<นอำย,�ในความครอำบครอำงขอำงค,�ความฝ่Jายอำ2/นหร2อำขอำงบ8คคลภายนอำก

มาตรา ๑๐๑ ถ*าบ8คคลใดเกรงว�า พิยานหล�กฐานซัB/งตนอำาจต*อำงอำ*างอำ�งในภายหน*าจะส,ญหายหร2อำยากแก�การน&ามา หร2อำถ*าค,�ความฝ่Jายใดในคด�เกรงว�าพิยานหล�กฐานซัB/งตนจ&านงจะอำ*างอำ�งจะส,ญหายเส�ยก�อำนท�/จะน&ามาส2บ หร2อำเปEนการยากท�/จะน&ามาส2บในภายหล�งบ8คคลน�<นหร2อำค,�ความฝ่Jายน�<นอำาจย2/นค&าขอำต�อำศัาลโดยท&าเปEนค&าร*อำงขอำหร2อำค&าร*อำงให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ส2บพิยานหล�กฐานน�<นไว*ท�นท�

เม2/อำศัาลได*ร�บค&าขอำเชี่�นว�าน�<น ให*ศัาลหมายเร�ยกผู้,*ขอำและค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำบ8คคลภายนอำกท�/เก�/ยวข*อำงมาย�งศัาล และเม2/อำได*ฟ้Kงบ8คคลเหล�าน�<นแล*ว ให*ศัาลส�/งค&าขอำตามท�/เหDนสมควร ถ*าศัาลส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำแล*ว ให*ส2บพิยานไปตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในwww.nitisart.com


75



ประมวลกฎหมายน�<ส�วนรายงานและเอำกสารอำ2/น ๆ ท�/เก�/ยวข*อำงก�บการน�<นให*ศัาลเกDบร�กษาไว*

ในกรณ�ท�/ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำบ8คคลภายนอำกท�/เก�/ยวข*อำงไม�ม�ภ,ม�ล&าเนาอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรและย�งม�ได*เข*ามาในคด�น�<น เม2/อำศัาลได*ร�บค&าขอำตามวรรคหนB/ง ให*ศัาลส�/งค&าขอำน�<นอำย�างค&าขอำอำ�นอำาจท&าได*แต�ฝ่Jายเด�ยว ถ*าศัาลส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำแล*วให*ส2บพิยานไปฝ่Jายเด�ยว

มาตรา ๑๐๑/๑ในกรณ�ท�/ม�เหต8ฉ8กเฉ�นซัB/งจ&าเปEนต*อำงส2บพิยานหล�กฐานใดเปEนการเร�งด�วนและไม�สามารถแจ*งให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นทราบก�อำนได* เม2/อำม�การย2/นค&าขอำตามมาตรา ๑๐๑ พิร*อำมก�บค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าให*การหร2อำภายหล�งจากน�<น ค,�ความฝ่Jายท�/ขอำจะย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวโดยท&าเปEนค&าร*อำงรวมไปด*วย เพิ2/อำให*ศัาลม�ค&าส�/งโดยไม�ชี่�กชี่*ากDได* และถ*าจ&าเปEนจะขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ยBดหร2อำให*ส�งต�อำศัาลซัB/งเอำกสารหร2อำว�ตถ8ท�/จะใชี่*เปEนพิยานหล�กฐานท�/ขอำส2บไว*ก�อำนด*วยกDได*

ค&าร*อำงตามวรรคหนB/งต*อำงบรรยายถBงข*อำเทDจจร�งท�/แสดงว�าม�เหต8ฉ8กเฉ�นซัB/งจ&าเปEนต*อำงส2บพิยานหล�กฐานใดโดยเร�งด�วนและไม�สามารถแจ*งให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นทราบก�อำนได* รวมท�<งความเส�ยหายท�/จะเก�ดขB<นจากการท�/ม�ได*ม�การส2บพิยานหล�กฐานด�งกล�าว ส�วนในกรณ�ท�/จะขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ยBดหร2อำให*ส�งต�อำศัาลซัB/งเอำกสารหร2อำว�ตถ8ท�/จะใชี่*เปEนพิยานหล�กฐาน ค&าร*อำงน�<นต*อำงบรรยายถBงข*อำเทDจจร�งท�/แสดงถBงความจ&าเปEนท�/จะต*อำงยBดหร2อำให*ส�งเอำกสารหร2อำว�ตถ8น�<นว�าม�อำย,�อำย�างไร ในการน�<ห*ามม�ให*ศัาลอำน8ญาตตามค&าร*อำงน�<น เว*นแต�จะเปEนท�/พิอำใจขอำงศัาลจากการไต�สวนว�าม�เหต8ฉ8กเฉ�นและม�ความจ&าเปEนตามค&าร*อำงน�<นจร�ง แต�ท�<งน�<ไม�ต�ดส�ทธี�ค,�ความฝ่Jายอำ2/นท�/จะขอำให*ศัาลอำอำกหมายเร�ยกพิยานด�งกล�าวมาศัาล เพิ2/อำถามค*านและด&าเน�นการตามมาตรา ๑๑๗ ในภายหล�ง หากไม�อำาจด&าเน�นการด�งกล�าวได* ศัาลต*อำงใชี่*ความ

www.nitisart.com


76



ระม�ดระว�งในการชี่�/งน&<าหน�กพิยานหล�กฐาน

มาตรา ๑๐๑/๒ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำให*ยBดหร2อำให*ส�งเอำกสารหร2อำว�ตถ8ท�/จะใชี่*เปEนพิยานหล�กฐาน ศัาลอำาจก&าหนดเง2/อำนไขอำย�างใดตามท�/เหDนสมควร และจะส�/งด*วยว�าให*ผู้,*ขอำน&าเง�นหร2อำหาประก�นตามจ&านวนท�/เหDนสมควรมาวางศัาลเพิ2/อำการชี่&าระค�าส�นไหมทดแทนส&าหร�บความเส�ยหายท�/อำาจเก�ดขB<นแก�บ8คคลใด เน2/อำงจากศัาลได*ม�ค&าส�/งโดยม�ความเหDนหลงไปว�าม�เหต8จ&าเปEนโดยความผู้�ดหร2อำเล�นเล�อำขอำงผู้,*ขอำกDได*

ให*น&าความในมาตรา ๒๖๑ มาตรา ๒๖๒ มาตรา ๒๖๓ มาตรา ๒๖๗ มาตรา ๒๖๘ และมาตรา ๒๖๙ มาใชี่*บ�งค�บแก�กรณ�ตามวรรคหนB/งโดยอำน8โลม และในกรณ�ท�/ทร�พิย ซัB/งศัาลส�/งยBดน�<นเปEนขอำงบ8คคลท�/สาม ให*บ8คคลท�/สามม�ส�ทธี�เสม2อำนเปEนจ&าเลยในคด� และเม2/อำหมดความจ&าเปEนท�/จะใชี่*เอำกสารหร2อำว�ตถ8น�<นเปEนพิยานหล�กฐานต�อำไปแล*ว เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำผู้,*ม�ส�ทธี�จะได*ร�บค2นร*อำงขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งค2นเอำกสารหร2อำว�ตถ8น�<นแก�ผู้,*ขอำ

มาตรา ๑๐๒ ให*ศัาลท�/พิ�จารณาคด�เปEนผู้,*ส2บพิยานหล�กฐาน โดยจะส2บในศัาลหร2อำนอำกศัาล ณ ท�/ใด ๆ กDได* แล*วแต�ศัาลจะส�/งตามท�/เหDนสมควรตามความจ&าเปEนแห�งสภาพิขอำงพิยานหล�กฐานน�<น

แต�ถ*าศัาลท�/พิ�จารณาคด�เหDนเปEนการจ&าเปEน ให*ม�อำ&านาจมอำบให*ผู้,*พิ�พิากษาคนใดคนหนB/งในศัาลน�<น หร2อำต�<งให*ศัาลอำ2/นส2บพิยานหล�กฐานแทนได* ให*ผู้,*พิ�พิากษาท�/ร �บมอำบหร2อำศัาลท�/ได*ร�บแต�งต�<งน�<นม�อำ&านาจและหน*าท�/เชี่�นเด�ยวก�บศัาลท�/พิ�จารณาคด�รวมท�<งอำ&านาจท�/จะ

www.nitisart.com


77



มอำบให*ผู้,*พิ�พิากษาคนใดคนหนB/งในศัาลน�<นหร2อำต�<งศัาลอำ2/นให*ท&าการส2บพิยานหล�กฐานแทนต�อำไปด*วย

ถ*าศัาลท�/พิ�จารณาคด�ได*แต�งต�<งให*ศัาลอำ2/นส2บพิยานแทน ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งจะแถลงต�อำศัาลท�/พิ�จารณาคด�ว�า ตนม�ความจ&านงจะไปฟ้Kงการพิ�จารณากDได* ในกรณ�เชี่�นน�<ให*ศัาลท�/ได*ร�บแต�งต�<งแจ*งว�นก&าหนดส2บพิยานหล�กฐานให*ผู้,*ขอำทราบล�วงหน*าอำย�างน*อำยไม�ต&/ากว�าเจDดว�นค,�ความท�/ไปฟ้Kงการพิ�จารณาน�<นชี่อำบท�/จะใชี่*ส�ทธี�ได*เสม2อำนหนB/งว�ากระบวนพิ�จารณาน�<นได*ด&าเน�นในศัาลท�/พิ�จารณาคด�

ให*ส�งส&าเนาค&าฟ้Gอำงและค&าให*การพิร*อำมด*วยเอำกสารและหล�กฐานอำ2/น ๆ อำ�นจ&าเปEนเพิ2/อำส2บพิยานหล�กฐานไปย�งศัาลท�/ได*ร�บแต�งต�<งด�งกล�าวแล*ว ถ*าค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างอำ�งพิยานหล�กฐานน�<นม�ได*แถลงความจ&านงท�/จะไปฟ้Kงการพิ�จารณา กDให*แจ*งไปให*ศัาลท�/ได*ร�บแต�งต�<งทราบข*อำประเดDนท�/จะส2บ เม2/อำได*ส2บพิยานหล�กฐานเสรDจแล*ว ให*เปEนหน*าท�/ขอำงศัาลท�/ร �บแต�งต�<งจะต*อำงส�งรายงานท�/จ&าเปEนและเอำกสารอำ2/น ๆ ท�<งหมดอำ�นเก�/ยวข*อำงในการส2บพิยานหล�กฐานไปย�งศัาลท�/พิ�จารณาคด�

มาตรา ๑๐๓ ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการขาดน�ดการร*อำงสอำด และการข�บไล�อำอำกนอำกศัาล ห*ามม�ให*ศัาลท�/พิ�จารณาคด� หร2อำผู้,*พิ�พิากษาท�/ร �บมอำบหมาย หร2อำศัาลท�/ได*ร�บแต�งต�<งด�งกล�าวข*างต*นท&าการส2บพิยานหล�กฐานใด โดยม�ได*ให*โอำกาสเตDมท�/แก�ค,�ความท8กฝ่Jายในอำ�นท�/จะมาฟ้Kงการพิ�จารณา และใชี่*ส�ทธี�เก�/ยวด*วยกระบวนพิ�จารณาเชี่�นว�าน�<น ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายน�< ไม�ว�าพิยานหล�กฐานน�<นค,�ความฝ่JายใดจะเปEนผู้,*อำ*างอำ�งหร2อำศัาลเปEนผู้,*ส� /งให*ส2บ

www.nitisart.com


78



มาตรา ๑๐๓/๑ ในกรณ�ท�/ค,�ความตกลงก�น และศัาลเหDนเปEนการจ&าเปEนและสมควร ศัาลอำาจแต�งต�<งเจ*าพิน�กงานศัาลหร2อำเจ*าพิน�กงานอำ2/นซัB/งค,�ความเหDนชี่อำบให*ท&าการส2บพิยานหล�กฐานส�วนใดส�วนหนB/งท�/จะต*อำงกระท&านอำกศัาลแทนได*

ให*เจ*าพิน�กงานผู้,*ปฏ�บ�ต�หน*าท�/ตามวรรคหนB/งเปEนเจ*าพิน�กงานตามประมวลกฎหมายอำาญาและให*น&าความในมาตรา ๑๐๓ มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

มาตรา ๑๐๓/๒ ค,�ความฝ่Jายท�/เก�/ยวข*อำงอำาจร*อำงขอำต�อำศัาลให*ด&าเน�นการส2บพิยานหล�กฐานไปตามว�ธี�การท�/ค,�ความตกลงก�น ถ*าศัาลเหDนสมควรเพิ2/อำให*การส2บพิยานหล�กฐานเปEนไปโดยสะดวกรวดเรDว และเท�/ยงธีรรม ศัาลจะอำน8ญาตตามค&าร*อำงขอำน�<นกDได* เว*นแต�การส2บพิยานหล�กฐานน�<นจะเปEนการไม�ชี่อำบด*วยกฎหมายหร2อำข�ดต�อำความสงบเร�ยบร*อำยหร2อำศั�ลธีรรมอำ�นด�ขอำงประชี่าชี่น

มาตรา ๑๐๓/๓ เพิ2/อำให*การส2บพิยานหล�กฐานเปEนไปโดยสะดวก รวดเรDว และเท�/ยงธีรรมประธีานศัาลฎ�กาโดยความเหDนชี่อำบขอำงท�/ประชี่8มใหญ�ขอำงศัาลฎ�กาม�อำ&านาจอำอำกข*อำก&าหนดใดๆ เพิ�/มเต�มเก�/ยวก�บแนวทางการน&าส2บพิยานหล�กฐานได* แต�ต*อำงไม�ข�ดหร2อำแย*งก�บบทบ�ญญ�ต�ในกฎหมาย

ข*อำก&าหนดขอำงประธีานศัาลฎ�กาตามวรรคหนB/ง เม2/อำประกาศัในราชี่ก�จจาน8เบกษาแล*ว ให*ใชี่*บ�งค�บได*

www.nitisart.com


79



มาตรา ๑๐๔ ให*ศัาลม�อำ&านาจเตDมท�/ในอำ�นท�/จะว�น�จฉ�ยว�าพิยานหล�กฐานท�/ค,�ความน&ามาส2บน�<นจะเก�/ยวก�บประเดDนและเปEนอำ�นเพิ�ยงพิอำ ให*เชี่2/อำฟ้KงเปEนย8ต�ได*หร2อำไม� แล*วพิ�พิากษาคด�ไปตามน�<น

ในการว�น�จฉ�ยว�าพิยานบอำกเล�าตามมาตรา ๙๕/๑ หร2อำบ�นทBกถ*อำยค&าท�/ผู้,*ให*ถ*อำยค&าม�ได*มาศัาลตามมาตรา ๑๒๐/๑ วรรคสามและวรรคส�/ หร2อำบ�นทBกถ*อำยค&าตามมาตรา ๑๒๐/๒ จะม�น&<าหน�กให*เชี่2/อำได*หร2อำไม�เพิ�ยงใดน�<น ศัาลจะต*อำงกระท&าด*วยความระม�ดระว�งโดยค&านBงถBงสภาพิ ล�กษณะและแหล�งท�/มาขอำงพิยานบอำกเล�าหร2อำบ�นทBกถ*อำยค&าน�<นด*วย

มาตรา ๑๐๕ ค,�ความฝ่Jายใดไม�ปฏ�บ�ต�ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยพิยานหล�กฐาน กระท&าให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งต*อำงเส�ยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม หร2อำค�าธีรรมเน�ยมเก�นกว�าท�/ควรเส�ย ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�/เพิ�/มขB<นน�<น ให*ถ2อำว�าเปEนค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมอำ�นไม�จ&าเปEนตามความหมายแห�งมาตรา ๑๖๖ และให*ค,�ความฝ่Jายท�/ก�อำให*เก�ดขB<นน�<นเปEนผู้,*อำอำกใชี่*ให*

หมวด ๒

ว�าด*วยการมาศัาลขอำงพิยานและการซั�กถามพิยาน

www.nitisart.com


80



มาตรา ๑๐๖ในกรณ�ท�/ค,�ความฝ่Jายใดไม�สามารถน&าพิยานขอำงตนมาศัาลได*เอำง ค,�ความฝ่Jายน�<นอำาจขอำต�อำศัาลก�อำนว�นส2บพิยานให*อำอำกหมายเร�ยกพิยานน�<นมาศัาลได* โดยศัาลอำาจให*ค,�ความฝ่Jายน�<นแถลงถBงความเก�/ยวพิ�นขอำงพิยานก�บข*อำเทDจจร�งในคด�อำ�นจ&าเปEนท�/จะต*อำงอำอำกหมายเร�ยกพิยานด�งกล�าวด*วยและต*อำงส�งหมายเร�ยกพิร*อำมส&าเนาค&าแถลงขอำงผู้,*ขอำให*พิยานร, *ล�วงหน*าอำย�างน*อำยสามว�น

หมายเร�ยกพิยานต*อำงม�ข*อำความด�งน�<

(๑ ) ชี่2/อำและต&าบลท�/อำย,�ขอำงพิยาน ชี่2/อำค,�ความ ศัาล และทนายความฝ่Jายผู้,*ขอำ

(๒ ) สถานท�/และว�นเวลาซัB/งพิยานจะต*อำงไป

(๓ ) ก&าหนดโทษท�/จะต*อำงร�บในกรณ�ท�/ไม�ไปตามหมายเร�ยกหร2อำเบ�กความเทDจ

ถ*าศัาลเหDนว�าพิยานจะไม�สามารถเบ�กความได*โดยม�ได*ตระเตร�ยม ศัาลจะจดแจ*งข*อำเทDจจร�งซัB/งพิยานอำาจถ,กซั�กถามลงไว*ในหมายเร�ยกด*วยกDได*

มาตรา ๑๐๖/๑ ห*ามม�ให*อำอำกหมายเร�ยกพิยานด�งต�อำไปน�<

(๑ ) พิระมหากษ�ตร�ย พิระราชี่�น� พิระร�ชี่ทายาท หร2อำผู้,*ส&าเรDจราชี่การแทนพิระอำงค ไม�ว�าในกรณ�ใดๆ

(๒ ) พิระภ�กษ8และสามเณรในพิ8ทธีศัาสนา ไม�ว�าในกรณ�ใดๆ

(๓ ) ผู้,*ท�/ได*ร�บเอำกส�ทธี�Rหร2อำความค8*มก�นตามกฎหมาย

www.nitisart.com


81



ในกรณ�ตาม (๒ ) และ (๓ ) ให*ศัาลหร2อำผู้,*พิ�พิากษาท�/ร �บมอำบ หร2อำศัาลท�/ได*ร�บแต�งต�<งอำอำกค&าบอำกกล�าวว�าจะส2บพิยานน�<น ณ สถานท�/และว�นเวลาใดแทนการอำอำกหมายเร�ยก โดยในกรณ�ตาม (๒ )ให*ส�งไปย�งพิยาน ส�วนตาม (๓ ) ให*ส�งค&าบอำกกล�าวไปย�งส&าน�กงานศัาลย8ต�ธีรรมเพิ2/อำด&าเน�นการตามบทบ�ญญ�ต�ว�าด*วยการน�<น หร2อำตามหล�กกฎหมายระหว�างประเทศั

มาตรา ๑๐๗ ถ*าศัาลเหDนว�าในการส2บสวนหาความจร�งจ&าเปEนต*อำงไปส2บพิยาน ณ สถานท�/ซัB/งข*อำเทDจจร�งอำ�นประสงค จะให*พิยานเบ�กความน�<นได*เก�ดขB<น ให*ศัาลหร2อำผู้,*พิ�พิากษาท�/ร �บมอำบ หร2อำศัาลท�/ได*ร�บแต�งต�<งเพิ2/อำการน�<นส�งหมายเร�ยกไปย�งพิยานระบ8สถานท�/และว�นเวลาท�/จะไปส2บพิยาน แล*วส2บพิยานไปตามน�<น

มาตรา ๑๐๘ พิยานท�/ได*ร�บหมายเร�ยกโดยชี่อำบด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๐๖ และมาตรา ๑๐๗ น�<น จ&าต*อำงไป ณ สถานท�/และตามว�นเวลาท�/ก&าหนดไว* เว*นแต�ม�เหต8เจDบปJวยหร2อำม�ข*อำแก*ต�วอำ�นจ&าเปEนอำย�างอำ2/นโดยได*แจ*งเหต8น�<นให*ศัาลทราบแล*ว และศัาลเหDนว�าข*อำอำ*างหร2อำข*อำแก*ต�วน�<นฟ้Kงได*

มาตรา ๑๐๙ เม2/อำพิยานคนใดได*เบ�กความแล*ว ไม�ว�าพิยานน�<นจะได*ร�บหมายเร�ยกหร2อำค,�ความน&ามาเอำงกDด� พิยานน�<นย�อำมหมดหน*าท�/ ๆ จะอำย,�ท�/ศัาลอำ�กต�อำไป เว*นแต�ศัาลจะได*ส� /งให*พิยานน�<นรอำคอำยอำย,�ตามระยะเวลาท�/ศัาลจะก&าหนดไว*

www.nitisart.com


82



มาตรา ๑๑๐ ถ*าพิยานคนใดท�/ค,�ความได*บอำกกล�าวความจ&านงจะอำ*างอำ�งค&าเบ�กความขอำงพิยานโดยชี่อำบแล*ว ไม�ไปศัาลในว�นก&าหนดน�บส2บพิยานน�<น ศัาลชี่อำบท�/จะด&าเน�นการพิ�จารณาต�อำไป และชี่�<ขาดต�ดส�นคด�โดยไม�ต*อำงส2บพิยานเชี่�นว�าน�<นได* แต�ต*อำงอำย,�ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราต�อำไปน�<

มาตรา ๑๑๑ เม2/อำศัาลเหDนว�าค&าเบ�กความขอำงพิยานท�/ไม�มาศัาลเปEนข*อำส&าค�ญในการว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�

(๑ ) แต�ศัาลเหDนว�าข*อำอำ*างว�าพิยานไม�สามารถมาศัาลน�<นเปEนเพิราะเหต8เจDบปJวยขอำงพิยาน หร2อำพิยานม�ข*อำแก*ต�วอำ�นจ&าเปEนอำย�างอำ2/นท�/ฟ้Kงได* ศัาลจะเล2/อำนการน�/งพิ�จารณาคด�ไปเพิ2/อำให*พิยานมาศัาลหร2อำเพิ2/อำส2บพิยานน�<น ณ สถานท�/และเวลาอำ�นควรแก�พิฤต�การณ กDได* หร2อำ

(๒ ) ศัาลเหDนว�าพิยานได*ร�บหมายเร�ยกโดยชี่อำบแล*ว จงใจไม�ไปย�งศัาลหร2อำไม�ไป ณ สถานท�/และตามว�นเวลาท�/ก&าหนดไว* หร2อำได*ร�บค&าส�/งศัาลให*รอำคอำยอำย,�แล*วจงใจหลบเส�ย ศัาลจะเล2/อำนการน�/งพิ�จารณาคด�ไปและอำอำกหมายจ�บและเอำาต�วพิยานก�กข�งไว*จนกว�าพิยานจะได*เบ�กความตามว�นท�/ศัาลเหDนสมควรกDได* ท�<งน�< ไม�เปEนการลบล*างโทษตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายอำาญา

มาตรา ๑๑๒ อำนเบ�กความพิยานท8กคนต*อำงสาบานตนตามล�ทธี�ศัาสนาหร2อำจาร�ตประเพิณ�แห�งชี่าต�ขอำงตน หร2อำกล�าวค&าปฏ�ญาณว�าจะให*การตามความส�ตย จร�งเส�ยก�อำน เว*นแต�

(๑ ) พิระมหากษ�ตร�ย พิระราชี่�น� พิระร�ชี่ทายาท หร2อำผู้,*www.nitisart.com


83



ส&าเรDจราชี่การแทนพิระอำงค

(๒ ) บ8คคลท�/ม�อำาย8ต&/ากว�าส�บห*าปL หร2อำบ8คคลท�/ศัาลเหDนว�าหย�อำนความร, *สBกผู้�ดและชี่อำบ

(๓ ) พิระภ�กษ8และสามเณรในพิ8ทธีศัาสนา

(๔ ) บ8คคลซัB/งค,�ความท�<งสอำงฝ่Jายตกลงก�นว�าไม�ต*อำงให*สาบานหร2อำกล�าวค&าปฏ�ญาณ

มาตรา ๑๑๓ พิยานท8กคนต*อำงเบ�กความด*วยวาจาและห*ามไม�ให*พิยานอำ�านข*อำความท�/เข�ยนมา เว*นแต�จะได*ร�บอำน8ญาตจากศัาล หร2อำเปEนพิยานผู้,*เชี่�/ยวชี่าญ

มาตรา ๑๑๔ ห*ามไม�ให*พิยานเบ�กความต�อำหน*าพิยานอำ2/นท�/จะเบ�กความภายหล�งและศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งพิยานอำ2/นท�/อำย,�ในห*อำงพิ�จารณาให*อำอำกไปเส�ยได*

แต�ถ*าพิยานคนใดเบ�กความโดยได*ฟ้Kงค&าพิยานคนก�อำนเบ�กความต�อำหน*าตนมาแล*วและค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งอำ*างว�าศัาลไม�ควรฟ้Kงค&าเบ�กความเชี่�นว�าน�< เพิราะเปEนการผู้�ดระเบ�ยบถ*าศัาลเหDนว�าค&าเบ�กความเชี่�นว�าน�<เปEนท�/เชี่2/อำฟ้Kงได* หร2อำม�ได*เปล�/ยนแปลงไปโดยได*ฟ้Kงค&าเบ�กความขอำงพิยานคนก�อำน หร2อำไม�สามารถท&าให*ค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดขอำงศัาลเปล�/ยนแปลงไปได* ศัาลจะไม�ฟ้Kงว�าค&าเบ�กความเชี่�นว�าน�<เปEนผู้�ดระเบ�ยบกDได*

www.nitisart.com


84



มาตรา ๑๑๕ พิระมหากษ�ตร�ย พิระราชี่�น� พิระร�ชี่ทายาท ผู้,*ส&าเรDจราชี่การแทนพิระอำงค หร2อำพิระภ�กษ8และสามเณรในพิ8ทธีศัาสนา แม*มาเปEนพิยานจะไม�ยอำมเบ�กความหร2อำตอำบค&าถามใดๆ กDได*ส&าหร�บบ8คคลท�/ได*ร�บเอำกส�ทธี�Rหร2อำความค8*มก�นตามกฎหมายจะไม�ยอำมเบ�กความหร2อำตอำบค&าถามใดๆ ภายใต*เง2/อำนไขท�/ก&าหนดไว*ตามกฎหมายน�<นๆ กDได*

มาตรา ๑๑๖ ในเบ2<อำงต*นให*พิยานตอำบค&าถามเร2/อำง นาม อำาย8 ต&าแหน�ง หร2อำอำาชี่�พิภ,ม�ล&าเนาและความเก�/ยวพิ�นก�บค,�ความ

แล*วศัาลอำาจปฏ�บ�ต�อำย�างใดอำย�างหนB/งต�อำไปน�<

(๑ ) ศัาลเปEนผู้,*ถามพิยานเอำง กล�าวค2อำ แจ*งให*พิยานทราบประเดDนและข*อำเทDจจร�งซัB/งต*อำงการส2บแล*วให*พิยานเบ�กความในข*อำน�<น ๆ โดยว�ธี�เล�าเร2/อำงตามล&าพิ�งหร2อำโดยว�ธี�ตอำบค&าถามขอำงศัาล หร2อำ

(๒ ) ให*ค,�ความซั�กถาม และถามค*านพิยานไปท�เด�ยว ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตราต�อำไปน�<

มาตรา ๑๑๗ ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างพิยานชี่อำบท�/จะต�<งข*อำซั�กถามพิยานได*ในท�นใดท�/พิยานได*สาบานตนและแสดงตนตามมาตรา ๑๑๒ และ ๑๑๖ แล*ว หร2อำถ*าศัาลเปEนผู้,*ซั�กถามพิยานก�อำนกDให*ค,�ความซั�กถามได*ต�อำเม2/อำศัาลได*ซั�กถามเสรDจแล*ว

เม2/อำค,�ความฝ่Jายท�/ต*อำงอำ*างพิยานได*ซั�กถามพิยานเสรDจแล*ว ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งชี่อำบท�/จะถามค*านพิยานน�<นได*

เม2/อำได*ถามค*านพิยานเสรDจแล*ว ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างพิยานwww.nitisart.com


85



ชี่อำบท�/จะถามต�งได*

เม2/อำได*ถามต�งพิยานเสรDจแล*ว ห*ามม�ให*ค,�ความฝ่Jายใดซั�กถามพิยานอำ�ก เว*นแต�จะได*ร�บอำน8ญาตจากศัาล ถ*าค,�ความฝ่Jายใดได*ร�บอำน8ญาตให*ถามพิยานได*ด�งกล�าวน�< ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งย�อำมถามค*านพิยานได*อำ�กในข*อำท�/เก�/ยวก�บค&าถามน�<น

ค,�ความท�/ระบ8พิยานคนใดไว* จะไม�ต�ดใจส2บพิยานคนน�<นกDได* ในเม2/อำพิยานคนน�<นย�งม�ได*เบ�กความตามข*อำถามขอำงศัาล หร2อำขอำงค,�ความฝ่Jายท�/อำ*าง แต�ถ*าพิยานได*เร�/มเบ�กความแล*วพิยานอำาจถ,กถามค*านหร2อำถามต�งได*

ถ*าพิยานเบ�กความเปEนปรปKกษ แก�ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างตนมา ค,�ความฝ่Jายน�<นอำาจขอำอำน8ญาตต�อำศัาลเพิ2/อำซั�กถามพิยานน�<นเสม2อำนหนB/งพิยานน�<นเปEนพิยานซัB/งค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งอำ*างมา

การซั�กถามพิยานกDด� การซั�กค*านพิยานกDด� การถามต�งพิยานกDด� ถ*าค,�ความคนใดได*ต�<งทนายความไว*หลายคน ให*ทนายความคนเด�ยวเปEนผู้,*ถาม เว*นแต�ศัาลจะเหDนสมควรเปEนอำย�างอำ2/น

มาตรา ๑๑๘ ในการท�/ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างพิยานจะซั�กถามพิยานกDด� หร2อำถามต�งพิยานกDด� ห*ามม�ให*ค,�ความฝ่Jายน�<นใชี่*ค&าถามน&า เว*นแต�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งย�นยอำมหร2อำได*ร�บอำน8ญาตจากศัาล

ในการท�/ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างพิยานจะถามต�งพิยาน ห*ามม�ให*ค,�ความฝ่Jายน�<นใชี่*ค&าถามอำ2/นใดนอำกจากค&าถามท�/เก�/ยวก�บค&าพิยานเบ�กความตอำบค&าถามค*าน

ไม�ว�าในกรณ�ใด ๆ ห*ามไม�ให*ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งถาม

www.nitisart.com


86



พิยานด*วย

(๑ ) ค&าถามอำ�นไม�เก�/ยวก�บประเดDนแห�งคด�

(๒ ) ค&าถามท�/อำาจท&าให*พิยาน หร2อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งหร2อำบ8คคลภายนอำกต*อำงร�บโทษทางอำาญา หร2อำค&าถามท�/เปEนหม�/นประมาทพิยาน เว*นแต�ค&าถามเชี่�นว�าน�<นเปEนข*อำสาระส&าค�ญในอำ�นท�/จะชี่�<ขาดข*อำพิ�พิาท

ถ*าค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งถามพิยานฝ่Jาฝ่Mนต�อำบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�< เม2/อำศัาลเหDนสมควร หร2อำเม2/อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งร*อำงค�ดค*าน ศัาลม�อำ&านาจท�/จะชี่�<ขาดว�าควรให*ใชี่*ค&าถามน�<นหร2อำไม� ในกรณ�เชี่�นน�< ถ*าค,�ความฝ่Jายท�/เก�/ยวข*อำงค�ดค*านค&าชี่�<ขาดขอำงศัาล ก�อำนท�/ศัาลจะด&าเน�นคด�ต�อำไป ให*ศัาลจดไว*ในรายงานซัB/งค&าถามและข*อำค�ดค*าน ส�วนเหต8ท�/ค,�ความค�ดค*านยกขB<นอำ*างน�<นให*ศัาลใชี่*ด8ลพิ�น�จจดลงไว*ในรายงาน หร2อำก&าหนดให*ค,�ความฝ่Jายน�<นย2/นค&าแถลงเปEนหน�งส2อำเพิ2/อำรวมไว*ในส&านวน

มาตรา ๑๑๙ ไม�ว�าเวลาใด ๆ ในระหว�างท�/พิยานเบ�กความ หร2อำภายหล�งท�/พิยานได*เบ�กความแล*ว แต�ก�อำนม�ค&าพิ�พิากษา ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะถามพิยานด*วยค&าถามใด ๆ ตามท�/เหDนว�าจ&าเปEน เพิ2/อำให*ค&าเบ�กความขอำงพิยานบร�บ,รณ หร2อำชี่�ดเจนย�/งขB<น หร2อำเพิ2/อำสอำบสวนถBงพิฤต�การณ ท�/ท&าให*พิยานเบ�กความเชี่�นน�<น

ถ*าพิยานสอำงคนหร2อำกว�าน�<นเบ�กความข�ดก�น ในข*อำส&าค�ญแห�งประเดDน เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งม�ค&าขอำ ให*ศัาลม�อำ&านาจเร�ยกพิยานเหล�าน�<นมาสอำบถามปากค&าพิร*อำมก�นได*

www.nitisart.com


87



มาตรา ๑๒๐ ถ*าค,�ความฝ่Jายใดอำ*างว�าค&าเบ�กความขอำงพิยานคนใดท�/ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งอำ*าง หร2อำท�/ศัาลเร�ยกมาไม�ควรเชี่2/อำฟ้Kง โดยเหต8ผู้ลซัB/งศัาลเหDนว�าม�ม,ล ศัาลอำาจยอำมให*ค,�ความฝ่Jายน�<นน&าพิยานหล�กฐานมาส2บสน�บสน8นข*อำอำ*างขอำงตนได*แล*วแต�จะเหDนควร

มาตรา ๑๒๐/๑ เม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งม�ค&าร*อำงและค,�ความอำ�กฝ่Jายไม�ค�ดค*าน และศัาลเหDนสมควรศัาลอำาจอำน8ญาตให*ค,�ความฝ่Jายท�/ม�ค&าร*อำงเสนอำบ�นทBกถ*อำยค&าท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนขอำงผู้,*ท�/ตนประสงค จะอำ*างเปEนพิยานย2นย�นข*อำเทDจจร�งหร2อำความเหDนขอำงผู้,*ให*ถ*อำยค&าต�อำศัาลแทนการซั�กถามผู้,*ให*ถ*อำยค&าเปEนพิยานต�อำหน*าศัาลได*

ค,�ความท�/ประสงค จะเสนอำบ�นทBกถ*อำยค&าแทนการซั�กถามพิยานด�งกล�าวตามวรรคหนB/ง จะต*อำงย2/นค&าร*อำงแสดงความจ&านงพิร*อำมเหต8ผู้ลต�อำศัาลก�อำนว�นชี่�<สอำงสถาน หร2อำก�อำนว�นส2บพิยาน ในกรณ�ท�/ไม�ม�การชี่�<สอำงสถาน และให*ศัาลพิ�จารณาก&าหนดระยะเวลาท�/ค,�ความจะต*อำงย2/นบ�นทBกถ*อำยค&าด�งกล�าวต�อำศัาลและส�งส&าเนาบ�นทBกถ*อำยค&าน�<นให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งทราบล�วงหน*าไม�น*อำยกว�าเจDดว�นก�อำนว�นส2บพิยานคนน�<น เม2/อำม�การย2/นบ�นทBกถ*อำยค&าต�อำศัาลแล*วค,�ความท�/ย2/นไม�อำาจขอำถอำนบ�นทBกถ*อำยค&าน�<น บ�นทBกถ*อำยค&าน�<นเม2/อำพิยานเบ�กความร�บรอำงแล*วให*ถ2อำว�าเปEนส�วนหนB/งขอำงค&าเบ�กความตอำบค&าซั�กถาม

ให*ผู้,*ให*ถ*อำยค&ามาศัาลเพิ2/อำเบ�กความตอำบค&าซั�กถามเพิ�/มเต�ม ตอำบค&าถามค*าน และค&าถามต�งขอำงค,�ความหากผู้,*ให*ถ*อำยค&าไม�มาศัาล ให*ศัาลปฏ�เสธีท�/จะร�บฟ้Kงบ�นทBกถ*อำยค&าขอำงผู้,*น� <นเปEนพิยานหล�ก

www.nitisart.com


88



ฐานในคด�แต�ถ*าศัาลเหDนว�าเปEนกรณ�จ&าเปEนหร2อำม�เหต8ส8ดว�ส�ยท�/ผู้,*ให*ถ*อำยค&าไม�สามารถมาศัาลได* และเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม จะร�บฟ้Kงบ�นทBกถ*อำยค&าท�/ผู้,*ให*ถ*อำยค&าม�ได*มาศัาลน�<นประกอำบพิยานหล�กฐานอำ2/นกDได*

ในกรณ�ท�/ค,�ความตกลงก�นให*ผู้,*ให*ถ*อำยค&าไม�ต*อำงมาศัาล หร2อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งย�นยอำมหร2อำไม�ต�ดใจถามค*าน ให*ศัาลร�บฟ้Kงบ�นทBกถ*อำยค&าด�งกล�าวเปEนพิยานหล�กฐานในคด�ได*

มาตรา ๑๒๐/๒ เม2/อำค,�ความม�ค&าร*อำงร�วมก�นและศัาลเหDนสมควร ศัาลอำาจอำน8ญาตให*เสนอำบ�นทBกถ*อำยค&าย2นย�นข*อำเทDจจร�งหร2อำความเหDนขอำงผู้,*ให*ถ*อำยค&าซัB/งม�ถ�/นท�/อำย,�ในต�างประเทศัต�อำศัาลแทนการน&าพิยานบ8คคลมาเบ�กความต�อำหน*าศัาลได* แต�ท�<งน�<ไม�ต�ดส�ทธี�ผู้,*ให*ถ*อำยค&าท�/จะมาศัาลเพิ2/อำให*การเพิ�/มเต�ม

ส&าหร�บลายม2อำชี่2/อำขอำงผู้,*ให*ถ*อำยค&าให*น&ามาตรา ๔๗ วรรคสาม มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

มาตรา ๑๒๐/๓บ�นทBกถ*อำยค&าตามมาตรา ๑๒๐/๑ และมาตรา ๑๒๐/๒ ให*ม�รายการด�งต�อำไปน�<

(๑ ) ชี่2/อำศัาลและเลขคด�

(๒ ) ว�น เด2อำน ปL และสถานท�/ท�/ท&าบ�นทBกถ*อำยค&า

(๓ ) ชี่2/อำและสก8ลขอำงค,�ความ

(๔ ) ชี่2/อำ สก8ล อำาย8 ท�/อำย,� และอำาชี่�พิ ขอำงผู้,*ให*ถ*อำยค&า และ

www.nitisart.com


89



ความเก�/ยวพิ�นก�บค,�ความ

(๕ ) รายละเอำ�ยดแห�งข*อำเทDจจร�ง หร2อำความเหDนขอำงผู้,*ให*ถ*อำยค&า

(๖ ) ลายม2อำชี่2/อำขอำงผู้,*ให*ถ*อำยค&าและค,�ความฝ่Jายผู้,*เสนอำบ�นทBกถ*อำยค&า

ห*ามม�ให*แก*ไขเพิ�/มเต�มบ�นทBกถ*อำยค&าท�/ได*ย2/นไว*แล*วต�อำศัาล เว*นแต�เปEนการแก*ไขข*อำผู้�ดพิลาดหร2อำผู้�ดหลงเลDกน*อำย

มาตรา ๑๒๐/๔ ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งอำาจขอำให*ศัาลท&าการส2บพิยานบ8คคลท�/อำย,�นอำกศัาลโดยระบบการประชี่8มทางจอำภาพิได* โดยค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างพิยานต*อำงเปEนผู้,*ร �บผู้�ดชี่อำบในเร2/อำงค�าใชี่*จ�าย หากศัาลเหDนว�า เพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรมศัาลจะอำน8ญาตตามค&าร*อำงน�<นกDได* โดยให*ศัาลด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาไปตามข*อำก&าหนดแนวทางการส2บพิยานขอำงประธีานศัาลฎ�กาโดยความเหDนชี่อำบขอำงท�/ประชี่8มใหญ�ขอำงศัาลฎ�กาท�/อำอำกตามมาตรา ๑๐๓/๓ รวมท�<งระบ8ว�ธี�การส2บพิยาน สถานท�/ และส�กข�พิยานในการส2บพิยานตามข*อำก&าหนดขอำงประธีานศัาลฎ�กาด�งกล�าว และไม�ถ2อำว�าค�าใชี่*จ�ายน�<นเปEนค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการด&าเน�นคด�

การเบ�กความตามวรรคหนB/งให*ถ2อำว�าพิยานเบ�กความในห*อำงพิ�จารณาขอำงศัาล

มาตรา ๑๒๑ ในการน�/งพิ�จารณาท8กคร�<ง เม2/อำพิยานคนใดเบ�กความแล*ว ให*ศัาลอำ�านค&าเบ�กความน�<นให*พิยานฟ้Kง และให*พิยานลง

www.nitisart.com


90



ลายม2อำชี่2/อำไว*ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๔๙ และ ๕๐

ความในวรรคหนB/งไม�ใชี่*บ�งค�บก�บกรณ�ท�/ม�การใชี่*บ�นทBกถ*อำยค&าแทนการเบ�กความขอำงพิยานตามมาตรา ๑๒๐/๑ หร2อำมาตรา ๑๒๐/๒ หร2อำกรณ�ท�/ม�การส2บพิยานโดยใชี่*ระบบการประชี่8มทางจอำภาพิตามมาตรา ๑๒๐/๔ หร2อำกรณ�ท�/ม�การบ�นทBกการเบ�กความขอำงพิยานโดยใชี่*ว�ธี�การบ�นทBกลงในว�สด8ซัB/งสามารถถ�ายทอำดอำอำกเปEนภาพิหร2อำเส�ยงหร2อำโดยใชี่*ว�ธี�การอำ2/นใดซัB/งค,�ความและพิยานสามารถตรวจสอำบถBงความถ,กต*อำงขอำงบ�นทBกการเบ�กความน�<นได* แต�ถ*าค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งหร2อำพิยานขอำตรวจด,บ�นทBกการเบ�กความขอำงพิยานน�<น ให*ศัาลจ�ดให*ม�การตรวจด,บ�นทBกการเบ�กความน�<น

หมวด ๓

การน&าพิยานเอำกสารมาส2บ

มาตรา ๑๒๒ เม2/อำค,�ความฝ่Jายใดอำ*างอำ�งเอำกสารฉบ�บใดเปEนพิยานหล�กฐานและค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งค�ดค*านเอำกสารน�<นตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๒๕ ถ*าต*นฉบ�บเอำกสารอำย,�ในความครอำบครอำงขอำงค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างเอำกสาร ให*ค,�ความฝ่Jายน�<นน&าต*นฉบ�บเอำกสารมาแสดงต�อำศัาลในว�นส2บพิยาน

ไม�ว�าเวลาใด ๆ ก�อำนม�ค&าพิ�พิากษา ถ*าศัาลได*ก&าหนดให*ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างเอำกสารส�งต*นฉบ�บต�อำศัาล โดยท�/ศัาลเหDนสมควร หร2อำโดยท�/ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งย2/นค&าขอำ ให*ค,�ความฝ่Jายน�<นส�งต*นฉบ�บ

www.nitisart.com


91



เอำกสารต�อำศัาล เพิ2/อำศัาลหร2อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งจะตรวจด,ได*ตามเง2/อำนไขซัB/งจะได*ก&าหนดไว*ในกฎกระทรวงว�าด*วยการน�<น หร2อำตามท�/ศัาลจะได*ก&าหนด แต�

(๑ ) ถ*าไม�สามารถจะน&ามาหร2อำย2/นต*นฉบ�บเอำกสารด�งกล�าวข*างต*น ค,�ความฝ่Jายน�<นอำาจย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลในว�นหร2อำก�อำนว�นท�/ก&าหนดให*น&ามาหร2อำให*ย2/นต*นฉบ�บเอำกสารน�<น แถลงให*ทราบถBงความไม�สามารถท�/จะปฏ�บ�ต�ตามได*พิร*อำมท�<งเหต8ผู้ล ถ*าศัาลเหDนว�าผู้,*ย2/นค&าขอำไม�สามารถท�/จะน&ามาหร2อำย2/นต*นฉบ�บเอำกสารได* ศัาลจะม�ค&าส�/งอำน8ญาตให*น&าต*นฉบ�บเอำกสารมาในว�นต�อำไป หร2อำจะส�/งเปEนอำย�างอำ2/นตามท�/เหDนสมควรเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรมกDได* ในกรณ�ท�/ผู้,*ย2/นค&าขอำม�ความประสงค เพิ�ยงให*ศัาลขยายระยะเวลาท�/ตนจะต*อำงน&ามาหร2อำย2/นต*นฉบ�บเอำกสารน�<น ค&าขอำน�<นจะท&าเปEนค&าขอำฝ่Jายเด�ยวกDได*

(๒ ) ถ*าการท�/จะน&ามาหร2อำย2/นต*นฉบ�บเอำกสารต�อำศัาลน�<น จะเปEนเหต8ให*เก�ดการส,ญหาย หร2อำบ8บสลายหร2อำม�ข*อำข�ดข*อำงโดยอำ8ปสรรคส&าค�ญหร2อำความล&าบากยากย�/งใด ๆ ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างอำ�งเอำกสารอำาจย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาล ในว�นหร2อำก�อำนว�นส2บพิยานแถลงให*ทราบถBงเหต8เส�ยหาย อำ8ปสรรค หร2อำความล&าบากเชี่�นว�าน�<น ถ*าศัาลเหDนว�าต*นฉบ�บเอำกสารน�<นไม�อำาจน&ามาหร2อำย2/นต�อำศัาลได* ศัาลจะม�ค&าส�/งให*ย2/นต*นฉบ�บเอำกสารน�<น ณ สถานท�/ใดต�อำเจ*าพิน�กงานคนใด และภายในเง2/อำนไขใด ๆ ตามท�/เหDนสมควรกDได* หร2อำจะม�ค&าส�/งให*ค�ดส&าเนาท�/ร �บรอำงว�าถ,กต*อำงท�<งฉบ�บหร2อำเฉพิาะส�วนท�/เก�/ยวแก�เร2/อำงมาย2/นแทนต*นฉบ�บกDได*

มาตรา ๑๒๓ ถ*าต*นฉบ�บเอำกสารซัB/งค,�ความฝ่JายหนB/งอำ*างอำ�งเปEนพิยานหล�กฐานน�<นอำย,�ในความครอำบครอำงขอำงค,�ความอำ�กwww.nitisart.com


92



ฝ่JายหนB/ง ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างจะย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลขอำให*ส� /งค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งส�งต*นฉบ�บเอำกสารแทนการท�/ตนจะต*อำงส�งส&าเนาเอำกสารน�<นกDได*ถ*าศัาลเหDนว�าเอำกสารน�<นเปEนพิยานหล�กฐานส&าค�ญ และค&าร*อำงน�<นฟ้Kงได* ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งย2/นต*นฉบ�บเอำกสารต�อำศัาลภายในเวลาอำ�นสมควรแล*วแต�ศัาลจะก&าหนด ถ*าค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งม�ต*นฉบ�บเอำกสารอำย,�ในครอำบครอำงไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งเชี่�นว�าน�<น ให*ถ2อำว�าข*อำเทDจจร�งแห�งข*อำอำ*างท�/ผู้,*ขอำจะต*อำงน&าส2บโดยเอำกสารน�<น ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งได*ยอำมร�บแล*ว

ถ*าต*นฉบ�บเอำกสารอำย,�ในความครอำบครอำงขอำงบ8คคลภายนอำก หร2อำในครอำบครอำงขอำงทางราชี่การ หร2อำขอำงเจ*าหน*าท�/ ซัB/งค,�ความท�/อำ*างไม�อำาจร*อำงขอำโดยตรงให*ส�งเอำกสารน�<นมาได* ให*น&าบทบ�ญญ�ต�ในวรรคก�อำนว�าด*วยการท�/ค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างเอำกสารย2/นค&าขอำ และการท�/ศัาลม�ค&าส�/งมาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม แต�ท�<งน�<ฝ่Jายท�/อำ*างต*อำงส�งค&าส�/งศัาลแก�ผู้,*ครอำบครอำงเอำกสารน�<นล�วงหน*าอำย�างน*อำยเจDดว�น ถ*าไม�ได*เอำกสารน�<นมาส2บตามก&าหนด เม2/อำศัาลเหDนสมควร กDให*ศัาลส2บพิยานต�อำไปตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๙๓ (๒)

มาตรา ๑๒๔ ถ*าค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างเอำกสารไม�ยอำมน&ามาหร2อำย2/นต*นฉบ�บเอำกสาร หร2อำถ*าค,�ความฝ่Jายน�<นได*ท&าให*เส�ยหาย ท&าลาย ปPดบ�ง หร2อำท&าด*วยประการอำ2/นใด ให*เอำกสารน�<นไร*ประโยชี่น โดยม8�งหมายท�/จะก�ดก�นไม�ให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งอำ*างอำ�งเอำกสารน�<นเปEนพิยานหล�กฐานให*ถ2อำว�าข*อำเทDจจร�งแห�งข*อำอำ*างท�/ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งจะต*อำงน&าส2บโดยเอำกสารน�<น ค,�ความฝ่Jายท�/ไม�น&ามาหร2อำย2/นเอำกสารด�งกล�าวข*างต*นน�<นได*ยอำมร�บแล*ว

www.nitisart.com


93



มาตรา ๑๒๕ ค,�ความฝ่Jายท�/ถ,กอำ�กฝ่JายหนB/งอำ*างอำ�งเอำกสารมาเปEนพิยานหล�กฐานย�นตน อำาจค�ดค*านการน&าเอำกสารน�<นมาส2บโดยเหต8ท�/ว�าไม�ม�ต*นฉบ�บหร2อำต*นฉบ�บน�<นปลอำมท�<งฉบ�บหร2อำบางส�วน หร2อำส&าเนาน�<นไม�ถ,กต*อำงก�บต*นฉบ�บ โดยค�ดค*านต�อำศัาลก�อำนการส2บพิยานเอำกสารน�<นเสรDจ

ถ*าค,�ความซัB/งประสงค จะค�ดค*านม�เหต8ผู้ลอำ�นสมควรท�/ไม�อำาจทราบได*ก�อำนการส2บพิยานเอำกสารน�<นเสรDจว�าต*นฉบ�บเอำกสารน�<นไม�ม� หร2อำเอำกสารน�<นปลอำม หร2อำส&าเนาไม�ถ,กต*อำงค,�ความน�<นอำาจย2/นค&าร*อำงขอำอำน8ญาตค�ดค*านการอำ*างเอำกสารมาส2บด�งกล�าวข*างต*นต�อำศัาล ไม�ว�าเวลาใดก�อำนศัาลพิ�พิากษา ถ*าศัาลเหDนว�าค,�ความน�<นไม�อำาจยกข*อำค�ดค*านได*ก�อำนน�<น และค&าขอำน�<นม�เหต8ผู้ลฟ้Kงได* กDให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำ

ถ*าค,�ความซัB/งประสงค จะค�ดค*านไม�ค�ดค*านการอำ*างเอำกสารเส�ยก�อำนการส2บพิยานเอำกสารน�<นเสรDจ หร2อำศัาลไม�อำน8ญาตให*ค�ดค*านภายหล�งน�<น ห*ามม�ให*ค,�ความน�<นค�ดค*านการม�อำย,�และความแท*จร�งขอำงเอำกสารน�<น หร2อำความถ,กต*อำงแห�งส&าเนาเอำกสารน�<น แต�ท�<งน�< ไม�ต�ดอำ&านาจขอำงศัาลในอำ�นท�/จะไต�สวนและชี่�<ขาดในเร2/อำงการม�อำย,� ความแท*จร�ง หร2อำความถ,กต*อำงเชี่�นว�าน�<น ในเม2/อำศัาลเหDนสมควร และไม�ต�ดส�ทธี�ขอำงค,�ความน�<นท�/จะอำ*างว�าส�ญญาหร2อำหน�<ท�/ระบ8ไว*ในเอำกสารน�<นไม�สมบ,รณ หร2อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งต�ความหมายผู้�ด

มาตรา ๑๒๖ ภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�มาตราต�อำไปน�< ถ*าค,�ความท�/ถ,กอำ�กฝ่JายหนB/งอำ*างอำ�งเอำกสารมาเปEนพิยานหล�กฐานย�นแก�ตน ปฏ�เสธีความแท*จร�งขอำงเอำกสารน�<น หร2อำความถ,กต*อำงแห�งส&าเนาเอำกสารน�<น และค,�ความฝ่Jายท�/อำ*างย�งคงย2นย�นความแท*จร�งหร2อำความถ,กต*อำงแห�งส&าเนาขอำงเอำกสาร ถ*าศัาลเหDนสมควร ให*ศัาลชี่�<ขาดwww.nitisart.com


94



ข*อำโต*เถ�ยงน�<นได*ท�นท�ในเม2/อำเหDนว�าไม�จ&าเปEนต*อำงส2บพิยานหล�กฐานต�อำไป หร2อำม�ฉะน�<นให*ชี่�<ขาดในเม2/อำได*ส2บพิยานตามว�ธี�ต�อำไปน�<ท�<งหมดหร2อำโดยว�ธี�ใดว�ธี�หนB/ง ค2อำ

(๑ ) ตรวจสอำบบรรดาเอำกสารท�/ม�ได*ถ,กค�ดค*านแล*วจดลงไว*ซัB/งการม�อำย,�หร2อำข*อำความแห�งเอำกสารท�/ถ,กค�ดค*าน

(๒ ) ซั�กถามพิยานท�/ทราบการม�อำย,�หร2อำข*อำความแห�งเอำกสารท�/ถ,กค�ดค*าน หร2อำพิยานผู้,*ท�/สามารถเบ�กความในข*อำความแท*จร�งแห�งเอำกสาร หร2อำความถ,กต*อำงแห�งส&าเนา

(๓ ) ให*ผู้,*เชี่�/ยวชี่าญตรวจสอำบเอำกสารท�/ถ,กค�ดค*านน�<น

ในระหว�างท�/ย�งม�ได*ชี่�<ขาดต�ดส�นคด� ให*ศัาลยBดเอำกสารท�/สงส�ยว�าปลอำมหร2อำไม�ถ,กต*อำงไว* แต�ความข*อำน�<ไม�บ�งค�บถBงเอำกสารราชี่การซัB/งทางราชี่การเร�ยกค2นไป

มาตรา ๑๒๗ เอำกสารมหาชี่นซัB/งพิน�กงานเจ*าหน*าท�/ได*ท&าขB<นหร2อำร�บรอำง หร2อำส&าเนาอำ�นร�บรอำงถ,กต*อำงแห�งเอำกสารน�<น และเอำกสารเอำกชี่นท�/ม�ค&าพิ�พิากษาแสดงว�าเปEนขอำงแท*จร�งและถ,กต*อำงน�<น ให*ส�นน�ษฐานไว*ก�อำนว�าเปEนขอำงแท*จร�งและถ,กต*อำง เปEนหน*าท�/ขอำงค,�ความฝ่Jายท�/ถ,กอำ*างเอำกสารน�<นมาย�น ต*อำงน&าส2บความไม�บร�ส8ทธี�Rหร2อำความไม�ถ,กต*อำงแห�งเอำกสาร

มาตรา ๑๒๗ ทว� ต*นฉบ�บพิยานเอำกสารหร2อำพิยานว�ตถ8อำ�นส&าค�ญท�/ค,�ความได*ย2/นต�อำศัาล หร2อำท�/บ8คคลภายนอำกได*ย2/นต�อำศัาล หากผู้,*ท�/ย2/นต*อำงใชี่*เปEนประจ&าหร2อำตามความจ&าเปEนหร2อำม�ความส&าค�ญ

www.nitisart.com


95



ในการเกDบร�กษา ศัาลจะอำน8ญาตให*ผู้,*ท�/ย2/นร�บค2นไป โดยให*ค,�ความตรวจด, และให*ผู้,*ท�/ย2/นส�งส&าเนาหร2อำภาพิถ�ายไว*แทน หร2อำจะม�ค&าส�/งอำย�างใดตามท�/เหDนสมควรกDได*

หมวด ๔

การตรวจและการแต�งต�<งผู้,*เชี่�/ยวชี่าญโดยศัาล

มาตรา ๑๒๘ ถ*าพิยานหล�กฐานท�/ศัาลจะท&าการตรวจน�<นเปEนบ8คคลหร2อำส�งหาร�มทร�พิย ซัB/งอำาจน&ามาศัาลได* ให*ค,�ความฝ่Jายท�/ได*ร�บอำน8ญาตให*น&าส2บพิยานหล�กฐานเชี่�นว�าน�<นน&าบ8คคลหร2อำทร�พิย น�<นมาในว�นส2บพิยาน หร2อำว�นอำ2/นใดท�/ศัาลจะได*ก&าหนดให*น&ามา

ถ*าการตรวจไม�สามารถกระท&าได*ในศัาล ให*ศัาลท&าการตรวจ ณ สถานท�/ เวลาและภายในเง2/อำนไข ตามท�/ศัาลจะเหDนสมควร แล*วแต�สภาพิแห�งการตรวจน�<น ๆ

มาตรา ๑๒๘/๑ ในกรณ�ท�/จ&าเปEนต*อำงใชี่*พิยานหล�กฐานทางว�ทยาศัาสตร เพิ2/อำพิ�ส,จน ข*อำเทDจจร�งใดท�/เปEนประเดDนส&าค�ญแห�งคด� เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งร*อำงขอำ ศัาลม�อำ&านาจส�/งให*ท&าการตรวจพิ�ส,จน บ8คคล ว�ตถ8หร2อำเอำกสารใดๆ โดยว�ธี�การทางว�ทยาศัาสตร ได*

ในกรณ�ท�/พิยานหล�กฐานทางว�ทยาศัาสตร จะสามารถ

www.nitisart.com


96



พิ�ส,จน ให*เหDนถBงข*อำเทDจจร�งท�/ท&าให*ศัาลว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�ได*โดยไม�ต*อำงส2บพิยานหล�กฐานอำ2/นอำ�ก เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งร*อำงขอำ ศัาลอำาจส�/งให*ท&าการตรวจพิ�ส,จน ตามวรรคหนB/งโดยไม�ต*อำงรอำให*ถBงว�นส2บพิยานตามปกต�กDได*

ในกรณ�ท�/การตรวจพิ�ส,จน ตามวรรคหนB/งหร2อำวรรคสอำงจ&าเปEนต*อำงเกDบต�วอำย�าง เล2อำด เน2<อำเย2/อำ ผู้�วหน�ง เส*นผู้มหร2อำขน ปKสสาวะ อำ8จจาระ น&<าลายหร2อำสารค�ดหล�/งอำ2/น สารพิ�นธี8กรรม หร2อำส�วนประกอำบอำ2/นขอำงร�างกาย หร2อำส�/งท�/อำย,�ในร�างกายจากค,�ความหร2อำบ8คคลใด ศัาลอำาจให*ค,�ความหร2อำบ8คคลใดร�บการตรวจพิ�ส,จน จากแพิทย หร2อำผู้,*เชี่�/ยวชี่าญอำ2/นได* แต�ต*อำงกระท&าเพิ�ยงเท�าท�/จ&าเปEนและสมควร ท�<งน�< ถ2อำเปEนส�ทธี�ขอำงค,�ความหร2อำบ8คคลน�<นท�/จะย�นยอำมหร2อำไม�กDได*

ในกรณ�ท�/ค,�ความฝ่Jายใดไม�ย�นยอำมหร2อำไม�ให*ความร�วมม2อำต�อำการตรวจพิ�ส,จน ตามวรรคหนB/งหร2อำวรรคสอำง หร2อำไม�ให*ความย�นยอำมหร2อำกระท&าการข�ดขวางม�ให*บ8คคลท�/เก�/ยวข*อำงให*ความย�นยอำมต�อำการตรวจเกDบต�วอำย�างส�วนประกอำบขอำงร�างกายตามวรรคสาม กDให*ส�นน�ษฐานไว*ก�อำนว�าข*อำเทDจจร�งเปEนไปตามท�/ค,�ความฝ่Jายตรงข*ามกล�าวอำ*าง

ค�าใชี่*จ�ายในการตรวจพิ�ส,จน ตามมาตราน�< ให*ค,�ความฝ่Jายท�/ร *อำงขอำให*ตรวจพิ�ส,จน เปEนผู้,*ร �บผู้�ดชี่อำบโดยให*ถ2อำว�าเปEนส�วนหนB/งขอำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม แต�ถ*าผู้,*ร *อำงขอำไม�สามารถเส�ยค�าใชี่*จ�ายได*หร2อำเปEนกรณ�ท�/ศัาลเปEนผู้,*ส� /งให*ตรวจพิ�ส,จน ให*ศัาลส�/งจ�ายตามระเบ�ยบท�/คณะกรรมการบร�หารศัาลย8ต�ธีรรมก&าหนด ส�วนความร�บผู้�ดในค�าใชี่*จ�ายด�งกล�าวให*เปEนไปตามมาตรา ๑๕๘ หร2อำมาตรา ๑๖๑

www.nitisart.com


97



มาตรา ๑๒๙ ในการท�/ศัาลจะม�ค&าส�/งให*แต�งต�<งผู้,*เชี่�/ยวชี่าญด�งกล�าวมาในมาตรา ๙๙ โดยท�/ศัาลเหDนสมควรหร2อำโดยท�/ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งร*อำงขอำน�<น

(๑ ) การแต�งต�<งผู้,*เชี่�/ยวชี่าญเชี่�นว�าน�<นให*อำย,�ในด8ลพิ�น�จขอำงศัาล แต�ศัาลจะเร�ยกค,�ความมาให*ตกลงก�นก&าหนดต�วผู้,*เชี่�/ยวชี่าญท�/จะแต�งต�<งน�<นกDได* แต�ศัาลจะบ�งค�บบ8คคลใดให*เปEนผู้,*เชี่�/ยวชี่าญไม�ได* นอำกจากบ8คคลน�<นได*ย�นยอำมลงชี่2/อำเปEนผู้,*เชี่�/ยวชี่าญไว*ในทะเบ�ยนผู้,*เชี่�/ยวชี่าญขอำงศัาลแล*ว

(๒ ) ผู้,*เชี่�/ยวชี่าญท�/ศัาลแต�งต�<งอำาจถ,กค�ดค*านได*และต*อำงสาบานหร2อำปฏ�ญาณตน ท�<งม�ส�ทธี�ท�/จะได*ร�บค�าธีรรมเน�ยมและร�บชี่ดใชี่*ค�าใชี่*จ�ายท�/ได*อำอำกไปตามท�/ก&าหนดไว*ในกฎกระทรวงว�าด*วยการน�<น

มาตรา ๑๓๐ ผู้,*เชี่�/ยวชี่าญท�/ศัาลแต�งต�<งอำาจแสดงความเหDนด*วยวาจาหร2อำเปEนหน�งส2อำกDได* แล*วแต�ศัาลจะต*อำงการ ถ*าศัาลย�งไม�เปEนท�/พิอำใจในความเหDนขอำงผู้,*เชี่�/ยวชี่าญท�/ท&าเปEนหน�งส2อำน�<น หร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดเร�ยกร*อำงโดยท&าเปEนค&าร*อำง ให*ศัาลเร�ยกให*ผู้,*เชี่�/ยวชี่าญท&าความเหDนเพิ�/มเต�มเปEนหน�งส2อำ หร2อำเร�ยกให*มาศัาลเพิ2/อำอำธี�บายด*วยวาจา หร2อำให*ต�<งผู้,*เชี่�/ยวชี่าญคนอำ2/นอำ�ก

ถ*าผู้,*เชี่�/ยวชี่าญท�/ศัาลต�<งจะต*อำงแสดงความเหDนด*วยวาจาหร2อำต*อำงมาศัาลเพิ2/อำอำธี�บายด*วยวาจา ให*น&าบทบ�ญญ�ต�ในล�กษณะน�<ว�าด*วยพิยานบ8คคลมาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

www.nitisart.com


98



ล�กษณะ ๖

ค&าพิ�พิากษาและค&าส�/ง

หมวด ๑

หล�กท�/วไปว�าด*วยการชี่�<ขาดต�ดส�นคด�

มาตรา ๑๓๑ คด�ท�/ย2/นฟ้Gอำงต�อำศัาลน�<น ให*ศัาลปฏ�บ�ต�ด�งน�<

(๑ ) ในเร2/อำงค&าขอำซัB/งค,�ความย2/นในระหว�างการพิ�จารณาคด�น�<น โดยท&าเปEนค&าร*อำงหร2อำขอำด*วยวาจากDด� ให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตหร2อำยกเส�ยซัB/งค&าขอำเชี่�นว�าน�<น โดยท&าเปEนหน�งส2อำหร2อำด*วยวาจากDได* แต�ถ*าศัาลม�ค&าส�/งด*วยวาจาให*ศัาลจดค&าส�/งน�<นไว*ในรายงานพิ�สดาร

(๒ ) ในเร2/อำงประเดDนแห�งคด� ให*ศัาลว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดโดยท&าเปEนค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งหร2อำให*จ&าหน�ายคด�เส�ยจากสารบบความตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในล�กษณะน�<

มาตรา ๑๓๒ ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*จ&าหน�ายคด�เส�ยจากสารบบความได* โดยไม�ต*อำงม�ค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดในประเดDนเร2/อำงน�<น และให*ก&าหนดเง2/อำนไขในเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมตามท�/เหDนสมควร

www.nitisart.com


99



(๑ ) เม2/อำโจทก ท�<งฟ้Gอำง ถอำนฟ้Gอำง หร2อำไม�มาศัาลในว�นน�ดพิ�จารณา ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๗๔ มาตรา ๑๗๕ และมาตรา ๑๙๓ ทว�

(๒ ) เม2/อำโจทก ไม�หาประก�นมาให*ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๕๓ และ ๒๘๘หร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง หร2อำท�<งสอำงฝ่Jายขาดน�ดด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๙๘ , ๒๐๐ และ ๒๐๑

(๓ ) ถ*าความมรณะขอำงค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งย�งให*คด�น�<นไม�ม�ประโยชี่น ต�อำไปหร2อำถ*าไม�ม�ผู้,*ใดเข*ามาแทนท�/ค,�ความฝ่Jายท�/มรณะด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๔๒

(๔ ) เม2/อำศัาลได*ม�ค&าส�/งให*พิ�จารณาคด�รวมก�นหร2อำให*แยกก�น ซัB/งเปEนเหต8ให*ต*อำงโอำนคด�ไปย�งอำ�กศัาลหนB/งด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๘ และ ๒๙

มาตรา ๑๓๓ เม2/อำศัาลม�ได*จ&าหน�ายคด�อำอำกจากสารบบความด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตราก�อำน ให*ศัาลชี่�<ขาดคด�น�<นโดยท&าเปEนค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งในว�นท�/ส�<นการพิ�จารณาแต�เพิ2/อำการท�/จะพิ�เคราะห คด�ต�อำไป ศัาลจะเล2/อำนการพิ�พิากษาหร2อำการท&าค&าส�/งต�อำไปในว�นหล�งกDได*ตามท�/เหDนสมควรเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม

มาตรา ๑๓๔ ไม�ว�ากรณ�ใด ๆ ห*ามม�ให*ศัาลท�/ร �บฟ้Gอำงคด�ไว* ปฏ�เสธีไม�ยอำมพิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งชี่�<ขาดคด�โดยอำ*างว�า ไม�ม�บทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายท�/จะใชี่*บ�งค�บแก�คด� หร2อำว�าบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายท�/จะใชี่*บ�งค�บน�<นเคล2อำบคล8มหร2อำไม�บร�บ,รณ

www.nitisart.com


100



มาตรา ๑๓๕ ในคด�ท�/เร�ยกร*อำงให*ชี่&าระหน�<เปEนเง�น หร2อำม�การเร�ยกร*อำงให*ชี่&าระหน�<เปEนเง�นรวมอำย,�ด*วย ไม�ว�าเวลาใด ๆ ก�อำนม�ค&าพิ�พิากษา จ&าเลยจะน&าเง�นมาวางศัาลเตDมจ&านวนท�/เร�ยกร*อำง หร2อำแต�บางส�วน หร2อำตามจ&านวนเท�าท�/ตนค�ดว�าพิอำแก�จ&านวนท�/โจทก ม�ส�ทธี�เร�ยกร*อำงกDได* ท�<งน�< โดยยอำมร�บผู้�ดหร2อำไม�ยอำมร�บผู้�ดกDได*

มาตรา ๑๓๖ ในกรณ�ท�/จ&าเลยวางเง�นต�อำศัาลโดยยอำมร�บผู้�ด ถ*าโจทก พิอำใจยอำมร�บเง�นท�/จ&าเลยวางโดยไม�ต�ดใจเร�ยกร*อำงมากกว�าน�<น และคด�ไม�ม�ประเดDนท�/จะต*อำงว�น�จฉ�ยต�อำไปอำ�ก ให*ศัาลพิ�พิากษาคด�ไปตามน�<น ค&าพิ�พิากษาน�<นเปEนท�/ส8ด แต�ถ*าโจทก ไม�พิอำใจในจ&านวนเง�นท�/จ&าเลยวางและย�งต�ดใจท�/จะด&าเน�นคด�เพิ2/อำให*จ&าเลยต*อำงร�บผู้�ดในจ&านวนเง�นตามท�/เร�ยกร*อำงต�อำไปอำ�ก จ&าเลยม�ส�ทธี�ถอำนเง�นท�/วางไว*น� <นได* โดยให*ถ2อำเสม2อำนว�าม�ได*ม�การวางเง�น หร2อำจ&าเลยจะยอำมให*โจทก ร�บเง�นน�<นไปกDได* ในกรณ�หล�งน�< โจทก จะร�บเง�นไปหร2อำไม�กDตาม จ&าเลยไม�ต*อำงเส�ยดอำกเบ�<ยในจ&านวนเง�นท�/วาง แม*ว�าจ&าเลยม�ความร�บผู้�ดตามกฎหมายจะต*อำงเส�ย ท�<งน�< น�บแต�ว�นท�/จ&าเลยยอำมให*โจทก ร�บเง�นไป

ในกรณ�ท�/จ&าเลยวางเง�นต�อำศัาลโดยไม�ยอำมร�บผู้�ด จ&าเลยจะร�บเง�นน�<นค2นไปก�อำนท�/ม�ค&าพิ�พิากษาว�าจ&าเลยไม�ต*อำงร�บผู้�ดไม�ได* การวางเง�นเชี่�นว�าน�< ไม�เปEนเหต8ระง�บการเส�ยดอำกเบ�<ยหากจ&าเลยม�ความร�บผู้�ดตามกฎหมายจะต*อำงเส�ย

มาตรา ๑๓๗ ในคด�ท�/เร�ยกร*อำงให*ชี่&าระหน�<อำย�างอำ2/น

www.nitisart.com


101



นอำกจากให*ชี่&าระเง�น จ&าเลยชี่อำบท�/จะท&าการชี่&าระหน�<น� <นได*โดยแจ*งให*ศัาลทราบในค&าให*การหร2อำแถลงโดยหน�งส2อำเปEนส�วนหนB/งต�างหากกDได*

ถ*าโจทก ยอำมร�บการชี่&าระหน�<น� <นเปEนการพิอำใจเตDมตามท�/เร�ยกร*อำงแล*วให*ศัาลพิ�พิากษาคด�ไปตามน�<น และค&าพิ�พิากษาน�<นให*เปEนท�/ส8ด

ถ*าโจทก ไม�พิอำใจในการชี่&าระหน�<เชี่�นว�าน�<น โจทก ชี่อำบท�/จะด&าเน�นคด�น�<นต�อำไปได*

มาตรา ๑๓๘ ในคด�ท�/ค,�ความตกลงก�นหร2อำประน�ประนอำมยอำมความก�นในประเดDนแห�งคด�โดยม�ได*ม�การถอำนค&าฟ้Gอำงน�<น และข*อำตกลงหร2อำการประน�ประนอำมยอำมความก�นน�<นไม�เปEนการฝ่Jาฝ่Mนต�อำกฎหมาย ให*ศัาลจดรายงานพิ�สดารแสดงข*อำความแห�งข*อำตกลงหร2อำการประน�ประนอำมยอำมความเหล�าน�<นไว* แล*วพิ�พิากษาไปตามน�<น

ห*ามม�ให*อำ8ทธีรณ ค&าพิ�พิากษาเชี่�นว�าน�< เว*นแต�ในเหต8ต�อำไปน�<

(๑ ) เม2/อำม�ข*อำกล�าวอำ*างว�าค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งฉ*อำฉล

(๒ ) เม2/อำค&าพิ�พิากษาน�<นถ,กกล�าวอำ*างว�าเปEนการละเม�ดต�อำบทบ�ญญ�ต�แห�ง

กฎหมายอำ�นเก�/ยวด*วยความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่น

(๓ ) เม2/อำค&าพิ�พิากษาน�<นถ,กกล�าวอำ*างว�าม�ได*เปEนไปตามข*อำตกลงหร2อำการประน�ประนอำมยอำมความ

ถ*าค,�ความตกลงก�นเพิ�ยงแต�ให*เสนอำคด�ต�อำ

www.nitisart.com


102



อำน8ญาโตต8ลาการ ให*น&าบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยอำน8ญาโตต8ลาการมาใชี่*บ�งค�บ

มาตรา ๑๓๙ เม2/อำคด�สอำงเร2/อำงหร2อำกว�าน�<นขB<นไปได*พิ�จารณารวมก�นเพิ2/อำสะดวกแก�การพิ�จารณา ศัาลจะพิ�พิากษาคด�เหล�าน�<นเร2/อำงใดเร2/อำงหนB/งซัB/งเสรDจการพิ�จารณาแล*วจBงพิ�พิากษาเร2/อำงอำ2/น ๆ ต�อำไปภายหล�งกDได*

หมวด ๒

ข*อำความและผู้ลแห�งค&าพิ�พิากษาและค&าส�/ง

มาตรา ๑๔๐ การท&าค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาล ให*ด&าเน�นตามข*อำบ�งค�บต�อำไปน�<

(๑ ) ศัาลจะต*อำงประกอำบครบถ*วนตามบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายว�าด*วยเขตอำ&านาจศัาล และอำ&านาจผู้,*พิ�พิากษา

(๒ ) ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๑๓ ถ*าค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งจะต*อำงท&าโดยผู้,*พิ�พิากษาหลายคน ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นจะต*อำงบ�งค�บตามความเหDนขอำงฝ่Jายข*างมาก จ&านวนผู้,*พิ�พิากษาฝ่Jายข*างมากน�<น ในศัาลชี่�<นต*นหร2อำศัาลอำ8ทธีรณ ต*อำงไม�น*อำยกว�าสอำงคน และในศัาลฏ�กาไม�น*อำยกว�าสามคน ในศัาลชี่�<นต*นและศัาลอำ8ทธีรณ ถ*าผู้,*พิ�พิากษาคนใดม�ความเหDนแย*ง กDให*ผู้,*พิ�พิากษาคนน�<นเข�ยน

www.nitisart.com


103



ใจความแห�งความเหDนแย*งขอำงตนกล�ดไว*ในส&านวน และจะแสดงเหต8ผู้ลแห�งข*อำแย*งไว*ด*วยกDได*

ในศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กา ถ*าอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำประธีานศัาลฎ�กา แล*วแต�กรณ� เหDนสมควร จะให*ม�การว�น�จฉ�ยปKญหาใดในคด�เร2/อำงใด โดยท�/ประชี่8มใหญ�กDได*หร2อำถ*าม�กฎหมายก&าหนดให*ว�น�จฉ�ยปKญหาใดหร2อำคด�เร2/อำงใด โดยท�/ประชี่8มใหญ� กDให*ว�น�จฉ�ยโดยท�/ประชี่8มใหญ�

ภายใต*บ�งค�บแห�งมาตรา ๑๓ ท�/ประชี่8มใหญ�น�<น ส&าหร�บศัาลอำ8ทธีรณ ให*ประกอำบด*วยอำย�างน*อำยผู้,*พิ�พิากษาห�วหน*าคณะไม�น*อำยกว�า ๑๐ คน ส&าหร�บศัาลฎ�กาให*ประกอำบด*วยผู้,*พิ�พิากษาท8กคนซัB/งอำย,�ปฏ�บ�ต�หน*าท�/ แต�ต*อำงไม�น*อำยกว�ากB/งจ&านวนผู้,*พิ�พิากษาแห�งศัาลน�<น และให*อำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำประธีานศัาลฎ�กา แล*วแต�กรณ� หร2อำผู้,*ท&าการแทน เปEนประธีาน

ค&าว�น�จฉ�ยขอำงท�/ประชี่8มใหญ�ให*เปEนไปตามเส�ยงข*างมาก และถ*าม�คะแนนเส�ยงเท�าก�น ให*ประธีานแห�งท�/ประชี่8มอำอำกเส�ยงเพิ�/มขB<นอำ�กเส�ยงหนB/งเปEนเส�ยงชี่�<ขาด

ในคด�ซัB/งท�/ประชี่8มใหญ�ได*ว�น�จฉ�ยปKญหาแล*ว ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งต*อำงเปEนไปตามค&าว�น�จฉ�ยขอำงท�/ประชี่8มใหญ� และต*อำงระบ8ไว*ด*วยว�าปKญหาข*อำใดได*ว�น�จฉ�ยโดยท�/ประชี่8มใหญ�ผู้,*พิ�พิากษาท�/เข*าประชี่8มแม*ม�ใชี่�เปEนผู้,*น� /งพิ�จารณา กDให*ม�อำ&านาจพิ�พิากษาหร2อำท&าค&าส�/งในคด�น�<นได*และเฉพิาะในศัาลอำ8ทธีรณ ให*ท&าความเหDนแย*งได*ด*วย

(๓ ) การอำ�านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง ให*อำ�านข*อำความท�<งหมดในศัาลโดยเปPดเผู้ย ตามเวลาท�/ก&าหนดไว*ในประมวลกฎหมายน�< ต�อำหน*าค,�ความท�<งสอำงฝ่Jาย หร2อำฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งในกรณ�เชี่�นว�าน�< ให*ศัาลจดลงไว*ในค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง หร2อำในรายงานซัB/งการอำ�านน�<น

www.nitisart.com


104



และให*ค,�ความท�/มาศัาลลงลายม2อำชี่2/อำไว*เปEนส&าค�ญ

ถ*าค,�ความไม�มาศัาล ศัาลจะงดการอำ�านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งกDได* ในกรณ�เชี่�นว�าน�<ให*ศัาลจดแจ*งไว*ในรายงาน และให*ถ2อำว�าค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นได*อำ�านตามกฎหมายแล*ว

เม2/อำศัาลท�/พิ�พิากษาคด� หร2อำท�/ได*ร�บค&าส�/งจากศัาลส,งให*อำ�านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งได*อำ�านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งตามบทบ�ญญ�ต�ในมาตราน�<ว�นใด ให*ถ2อำว�าว�นน�<นเปEนว�นท�/พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งคด�น�<น

มาตรา ๑๔๑ ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลให*ท&าเปEนหน�งส2อำ และต*อำงกล�าวหร2อำแสดง

(๑ ) ชี่2/อำศัาลท�/พิ�พิากษาคด�น�<น

(๒ ) ชี่2/อำค,�ความท8กฝ่Jายและผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมหร2อำผู้,*แทน ถ*าหากม�

(๓ ) รายการแห�งคด�

(๔ ) เหต8ผู้ลแห�งค&าว�น�จฉ�ยท�<งปวง

(๕ ) ค&าว�น�จฉ�ยขอำงศัาลในประเดDนแห�งคด�ตลอำดท�<งค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นต*อำงลงลายม2อำชี่2/อำผู้,*พิ�พิากษาท�/พิ�พิากษาหร2อำท&าค&าส�/งหร2อำถ*าผู้,*พิ�พิากษาคนใดลงลายม2อำชี่2/อำไม�ได* กDให*ผู้,*พิ�พิากษาอำ2/นท�/พิ�พิากษาหร2อำท&าค&าส�/งคด�น�<นหร2อำอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาแล*วแต�กรณ� จดแจ*งเหต8ท�/ผู้,*พิ�พิากษาคนน�<นม�ได*ลงลายม2อำชี่2/อำและม�

www.nitisart.com


105



ความเหDนพิ*อำงด*วยค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น แล*วกล�ดไว*ในส&านวนความ

ในกรณ�ท�/ศัาลม�อำ&านาจท&าค&าส�/งหร2อำพิ�พิากษาคด�ได*ด*วยวาจา การท�/ศัาลจะต*อำงท&ารายงานเก�/ยวด*วยค&าส�/งหร2อำค&าพิ�พิากษาน�<นไม�จ&าต*อำงจดแจ*งรายการแห�งคด�หร2อำเหต8ผู้ลแห�งค&าว�น�จฉ�ย แต�เม2/อำค,�ความฝ่Jายใดแจ*งความจ&านงท�/จะอำ8ทธีรณ หร2อำได*ย2/นอำ8ทธีรณ ขB<นมา ให*ศัาลม�อำ&านาจท&าค&าชี่�<แจงแสดงรายการข*อำส&าค�ญ หร2อำเหต8ผู้ลแห�งค&าว�น�จฉ�ยกล�ดไว*ก�บบ�นทBกน�<นภายในเวลาอำ�นสมควร

มาตรา ๑๔๒ ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลท�/ชี่�<ขาดคด�ต*อำงต�ดส�นตามข*อำหาในค&าฟ้Gอำงท8กข*อำ แต�ห*ามม�ให*พิ�พิากษาหร2อำท&าค&าส�/งให*ส�/งใด ๆ เก�นไปกว�าหร2อำนอำกจากท�/ปรากฏในค&าฟ้Gอำง เว*นแต�

(๑ ) ในคด�ฟ้Gอำงเร�ยกอำส�งหาร�มทร�พิย ให*พิBงเข*าใจว�าเปEนประเภทเด�ยวก�บฟ้Gอำงขอำให*ข�บไล�จ&าเลย ถ*าศัาลพิ�พิากษาให*โจทก ชี่นะคด� เม2/อำศัาลเหDนสมควรศัาลจะม�ค&าส�/งให*ข�บไล�จ&าเลยกDได* ค&าส�/งเชี่�นว�าน�<ให*ใชี่*บ�งค�บตลอำดถBงวงศั ญาต�ท�<งหลายและบร�วารขอำงจ&าเลยท�/อำย,�บนอำส�งหาร�มทร�พิย น�<น ซัB/งไม�สามารถแสดงอำ&านาจพิ�เศัษให*ศัาลเหDนได*

(๒ ) ในคด�ท�/โจทก ฟ้Gอำงเร�ยกทร�พิย ใด ๆ เปEนขอำงตนท�<งหมด แต�พิ�จารณาได*ความว�าโจทก ควรได*แต�ส�วนแบ�ง เม2/อำศัาลเหDนสมควร ศัาลจะพิ�พิากษาให*โจทก ได*ร�บแต�ส�วนแบ�งน�<นกDได*

(๓ ) ในคด�ท�/โจทก ฟ้Gอำงขอำให*ชี่&าระเง�นพิร*อำมด*วยดอำกเบ�<ยจนถBงว�นฟ้Gอำงเม2/อำศัาลเหDนสมควร ศัาลจะพิ�พิากษาให*จ&าเลยชี่&าระดอำกเบ�<ยจนถBงว�นท�/ได*ชี่&าระเสรDจตามค&าพิ�พิากษากDได*

(๔ ) ในคด�ท�/โจทก ฟ้Gอำงเร�ยกค�าเชี่�าหร2อำค�าเส�ยหายอำ�นต�อำwww.nitisart.com


106



เน2/อำงค&านวณถBงว�นฟ้Gอำง เม2/อำศัาลเหDนสมควร ศัาลจะพิ�พิากษาให*ชี่&าระค�าเชี่�าและค�าเส�ยหายเชี่�นว�าน�<จนถBงว�นท�/ได*ชี่&าระเสรDจตามค&าพิ�พิากษากDได*

(๕ ) ในคด�ท�/อำาจยกข*อำกฎหมายอำ�นเก�/ยวด*วยความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่นขB<นอำ*างได*น�<น เม2/อำศัาลเหDนสมควร ศัาลจะยกข*อำเหล�าน�<นขB<นว�น�จฉ�ยแล*วพิ�พิากษาคด�ไปกDได*

(๖ ) ในคด�ท�/โจทก ฟ้Gอำงขอำให*ชี่&าระเง�นพิร*อำมด*วยดอำกเบ�<ยซัB/งม�ได*ม�ข*อำตกลงก&าหนดอำ�ตราดอำกเบ�<ยก�นไว* เม2/อำศัาลเหDนสมควรโดยค&านBงถBงเหต8สมควรและความส8จร�ตในการส,*ความหร2อำการด&าเน�นคด� ศัาลจะพิ�พิากษาให*จ&าเลยชี่&าระดอำกเบ�<ยในอำ�ตราท�/ส,งขB<นกว�าท�/โจทก ม�ส�ทธี�ได*ร�บตามกฎหมายแต�ไม�เก�นร*อำยละส�บห*าต�อำปLน�บต�<งแต�ว�นฟ้Gอำงหร2อำว�นอำ2/นหล�งจากน�<นกDได*

มาตรา ๑๔๓ ถ*าในค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใด ม�ข*อำผู้�ดพิลาดเลDกน*อำยหร2อำข*อำผู้�ดหลงเลDกน*อำยอำ2/น ๆ และม�ได*ม�การอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาค�ดค*านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นเม2/อำศัาลท�/ได*พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งน�<นเหDนสมควร หร2อำเม2/อำค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงร*อำงขอำ ศัาลจะม�ค&าส�/งเพิ�/มเต�มแก*ไขข*อำผู้�ดพิลาด หร2อำข*อำผู้�ดหลงเชี่�นว�าน�<นให*ถ,กกDได* แต�ถ*าได*ม�การอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาค�ดค*านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น อำ&านาจท�/จะแก*ไขข*อำผู้�ดพิลาดหร2อำข*อำผู้�ดหลงน�<นย�อำมอำย,�แก�ศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาแล*วแต�กรณ� ค&าขอำให*แก*ไขข*อำผู้�ดพิลาดหร2อำข*อำผู้�ดหลงน�<นให*ย2/นต�อำศัาลด�งกล�าวแล*ว โดยกล�าวไว*ในฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กา หร2อำโดยท&าเปEนค&าร*อำงส�วนหนB/งต�างหาก

การท&าค&าส�/งเพิ�/มเต�มมาตราน�< จะต*อำงไม�เปEนการกล�บหร2อำแก*ค&าว�น�จฉ�ยในค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งเด�ม

www.nitisart.com


107



เม2/อำได*ท&าค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นแล*ว ห*ามไม�ให*ค�ดส&าเนาค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งเด�มเว*นแต�จะได*ค�ดส&าเนาค&าส�/งเพิ�/มเต�มน�<นรวมไปด*วย

มาตรา ๑๔๔ เม2/อำศัาลใดม�ค&าพิ�พิากษา หร2อำค&าส�/งว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�หร2อำในประเดDนข*อำใดแห�งคด�แล*ว ห*ามม�ให*ด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาในศัาลน�<นอำ�นเก�/ยวก�บคด�หร2อำประเดDนท�/ได*ว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดแล*วน�<น เว*นแต�กรณ�จะอำย,�ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วย

(๑ ) การแก*ไขข*อำผู้�ดพิลาดเลDกน*อำยหร2อำข*อำผู้�ดหลงเลDกน*อำยอำ2/น ๆ ตามมาตรา ๑๔๓

(๒ ) การพิ�จารณาใหม�แห�งคด�ซัB/งได*พิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นไปฝ่Jายเด�ยวตามมาตรา ๒๐๙ และคด�ท�/เอำกสารได*ส,ญหายหร2อำบ8บสลายตามมาตรา ๕๓

(๓ ) การย2/น การยอำมร�บ หร2อำไม�ยอำมร�บ ซัB/งอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาตามมาตรา ๒๒๙และ ๒๔๗ และการด&าเน�นว�ธี�บ�งค�บชี่�/วคราวในระหว�างการย2/นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาตามมาตรา ๒๕๔วรรคส8ดท*าย

(๔ ) การท�/ศัาลฎ�กาหร2อำศัาลอำ8ทธีรณ ส�งคด�ค2นไปย�งศัาลล�างท�/ได*พิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นคด�น�<น เพิ2/อำให*พิ�พิากษาใหม�หร2อำพิ�จารณาและพิ�พิากษาใหม�ตามมาตรา ๒๔๓

(๕ ) การบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งตามมาตรา ๓๐๒

ท�<งน�< ไม�เปEนการต�ดส�ทธี�ในอำ�นท�/จะบ�งค�บตามบทบ�ญญ�ต�

www.nitisart.com


108



แห�งมาตรา ๑๖ และ ๒๔๐ ว�าด*วยการด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาโดยศัาลอำ2/นแต�งต�<ง

มาตรา ๑๔๕ ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการอำ8ทธีรณ ฎ�กา และการพิ�จารณาใหม� ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใด ๆ ให*ถ2อำว�าผู้,กพิ�นค,�ความในกระบวนพิ�จารณาขอำงศัาลท�/พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/ง น�บต�<งแต�ว�นท�/ได*พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/ง จนถBงว�นท�/ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นได*ถ,กเปล�/ยนแปลง แก*ไข กล�บหร2อำงดเส�ย ถ*าหากม�

ถBงแม*ศัาลจะได*กล�าวไว*โดยท�/วไปว�าให*ใชี่*ค&าพิ�พิากษาบ�งค�บแก�บ8คคลภายนอำกซัB/งม�ได*เปEนค,�ความในกระบวนพิ�จารณาขอำงศัาลด*วยกDด� ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นย�อำมไม�ผู้,กพิ�นบ8คคลภายนอำก เว*นแต�ท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๔๒ (๑ ), ๒๔๕ และ ๒๗๔ และในข*อำต�อำไปน�<

(๑ ) ค&าพิ�พิากษาเก�/ยวด*วยฐานะหร2อำความสามารถขอำงบ8คคล หร2อำค&าพิ�พิากษาส�/งให*เล�กน�ต�บ8คคล หร2อำค&าส�/งเร2/อำงล*มละลายเหล�าน�< บ8คคลภายนอำกจะยกขB<นอำ*างอำ�งหร2อำจะใชี่*ย�นแก�บ8คคลภายนอำกกDได*

(๒ ) ค&าพิ�พิากษาท�/ว�น�จฉ�ยถBงกรรมส�ทธี�Rแห�งทร�พิย ส�นใด ๆ เปEนค8ณแก�ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งอำาจใชี่*ย�นแก�บ8คคลภายนอำกได* เว*นแต�บ8คคลภายนอำกน�<นจะพิ�ส,จน ได*ว�าตนม�ส�ทธี�ด�กว�า

มาตรา ๑๔๖ เม2/อำม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งอำ�นเปEนท�/ส8ดขอำงสอำงศัาลซัB/งต�างชี่�<นก�นต�างกล�าวถBงการปฏ�บ�ต�ชี่&าระหน�<อำ�นแบ�งแยกwww.nitisart.com


109



จากก�นไม�ได* และค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นข�ดก�นให*ถ2อำตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลท�/ส,งกว�า

ถ*าศัาลชี่�<นต*นศัาลเด�ยวก�น หร2อำศัาลชี่�<นต*นสอำงศัาลในล&าด�บชี่�<นเด�ยวก�น หร2อำศัาลอำ8ทธีรณ ได*พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งด�งกล�าวมาแล*ว ค,�ความในกระบวนพิ�จารณาแห�งคด�ท�/ม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น ชี่อำบท�/จะย2/นค&าร*อำงขอำต�อำศัาลท�/อำย,�ในล&าด�บส,งขB<นไปให*ม�ค&าส�/งก&าหนดว�าจะให*ถ2อำตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใด ค&าส�/งเชี่�นว�าน�<ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๑๔๗ ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใด ซัB/งตามกฎหมายจะอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาหร2อำม�ค&าขอำให*พิ�จารณาใหม�ไม�ได*น� <น ให*ถ2อำว�าเปEนท�/ส8ดต�<งแต�ว�นท�/ได*อำ�านเปEนต*นไป

ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใด ซัB/งอำาจอำ8ทธีรณ ฎ�กา หร2อำม�ค&าขอำให*พิ�จารณาใหม�ได*น� <นถ*าม�ได*อำ8ทธีรณ ฎ�กาหร2อำร*อำงขอำให*พิ�จารณาใหม�ภายในเวลาท�/ก&าหนดไว* ให*ถ2อำว�าเปEนท�/ส8ดต�<งแต�ระยะเวลาเชี่�นว�าน�<นได*ส�<นส8ดลง ถ*าได*ม�อำ8ทธีรณ ฎ�กา หร2อำม�ค&าขอำให*พิ�จารณาใหม� และศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาหร2อำศัาลชี่�<นต*นซัB/งพิ�จารณาคด�เร2/อำงน�<นใหม� ม�ค&าส�/งให*จ&าหน�ายคด�เส�ยจากสารบบความตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๓๒ ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นให*ถ2อำว�าเปEนท�/ส8ดต�<งแต�ว�นท�/ม�ค&าส�/งให*จ&าหน�ายคด�จากสารบบความ

ค,�ความฝ่JายหนB/งฝ่Jายใดอำาจย2/นค&าขอำต�อำศัาลชี่�<นต*นซัB/งพิ�จารณาคด�น�<น ให*อำอำกใบส&าค�ญแสดงว�าค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งในคด�น�<นได*ถBงท�/ส8ดแล*ว

www.nitisart.com


110



มาตรา ๑๔๘ คด�ท�/ได*ม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งถBงท�/ส8ดแล*วห*ามม�ให*ค,�ความเด�ยวก�นร2<อำร*อำงฟ้Gอำงก�นอำ�ก ในประเดDนท�/ได*ว�น�จฉ�ยโดยอำาศั�ยเหต8อำย�างเด�ยวก�น เว*นแต�ในกรณ�ต�อำไปน�<

(๑ ) เม2/อำเปEนกระบวนพิ�จารณาชี่�<นบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาล

(๒ ) เม2/อำค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งได*ก&าหนดว�ธี�การชี่�/วคราวให*อำย,�ภายในบ�งค�บท�/จะแก*ไขเปล�/ยนแปลงหร2อำยกเล�กเส�ยได*ตามพิฤต�การณ

(๓ ) เม2/อำค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นให*ยกฟ้Gอำงเส�ยโดยไม�ต�ดส�ทธี�โจทก ท�/จะน&าค&าฟ้Gอำงมาย2/นใหม� ในศัาลเด�ยวก�นหร2อำในศัาลอำ2/น ภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�ขอำงกฎหมายว�าด*วยอำาย8ความ

www.nitisart.com


111



หมวด ๓

ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

ส�วนท�/ ๑

การก&าหนดและการชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม และการยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาล

มาตรา ๑๔๙ ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม ได*แก� ค�าธีรรมเน�ยมศัาล ค�าส2บพิยานหล�กฐานนอำกศัาลค�าปJวยการ ค�าพิาหนะเด�นทาง และค�าเชี่�าท�/พิ�กขอำงพิยาน ผู้,*เชี่�/ยวชี่าญ ล�าม และเจ*าพิน�กงานศัาล ค�าทนายความ ค�าใชี่*จ�ายในการด&าเน�นคด� ตลอำดจนค�าธีรรมเน�ยมหร2อำค�าใชี่*จ�ายอำ2/น ๆ บรรดาท�/กฎหมายบ�งค�บให*ชี่&าระ

ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<หร2อำกฎหมายอำ2/น ว�าด*วยการยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาล ค�าธีรรมเน�ยมศัาลท�/เปEนค�าขB<นศัาล ให*ค,�ความผู้,*ย2/นค&าฟ้GอำงเปEนผู้,*ชี่&าระเม2/อำย2/นค&าฟ้Gอำง

ค�าธีรรมเน�ยมศัาลน�<น ให*ชี่&าระหร2อำน&ามาวางศัาลเปEนเง�นสดหร2อำเชี่DคซัB/งธีนาคารร�บรอำงโดยเจ*าพิน�กงานศัาลอำอำกใบร�บให* หร2อำตามว�ธี�การท�/ก&าหนดไว*ในข*อำก&าหนดขอำงประธีานศัาลฎ�กา

ค&าฟ้Gอำง ค&าฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ ค&าฟ้Gอำงฎ�กา ค&าร*อำงสอำด ค&าwww.nitisart.com


112



ให*การ หร2อำค&าร*อำงค&าขอำอำ2/นซัB/งได*ย2/นต�อำศัาลพิร*อำมค&าร*อำงขอำยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลตามมาตรา ๑๕๖ ตลอำดจนการด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาในชี่�<นไต�สวนค&าร*อำงด�งกล�าว ไม�ต*อำงน&าเง�นค�าธีรรมเน�ยมศัาลและเง�นวางศัาลมาชี่&าระ เว*นแต�ศัาลจะได*ยกค&าร*อำงน�<นเส�ย

มาตรา ๑๕๐ ในคด�ท�/ค&าขอำให*ปลดเปล2<อำงท8กข น�<นอำาจค&านวณเปEนราคาเง�นได* ให*โจทก เส�ยค�าขB<นศัาลในศัาลชี่�<นต*นตามจ&านวนท8นทร�พิย ท�/เร�ยกร*อำงหร2อำราคาทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาท

ค�าขB<นศัาลในชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาน�<น ถ*าจ&านวนท8นทร�พิย ท�/เร�ยกร*อำงหร2อำราคาทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทก�นในชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาเปEนอำย�างเด�ยวก�บในศัาลชี่�<นต*น ให*ผู้,*อำ8ทธีรณ หร2อำผู้,*ฎ�กาเส�ยตามจ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาเชี่�นเด�ยวก�บในศัาลชี่�<นต*น แต�ถ*าผู้,*อำ8ทธีรณ หร2อำผู้,*ฎ�กาได*ร�บความพิอำใจแต�บางส�วนตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลล�างแล*ว และจ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาทร�พิย ท�/พิ�พิาทในชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาต&/ากว�าในศัาลชี่�<นต*น ให*ผู้,*อำ8ทธีรณ หร2อำผู้,*ฎ�กาเส�ยค�าขB<นศัาลตามจ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาต&/าน�<น

เม2/อำได*ชี่&าระค�าขB<นศัาลแล*ว ถ*าท8นทร�พิย แห�งค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ หร2อำค&าฟ้Gอำงฎ�กาทว�ขB<นโดยการย2/นค&าฟ้Gอำงเพิ�/มเต�มหร2อำโดยประการอำ2/น ให*เร�ยกค�าขB<นศัาลเพิ�/มขB<นตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในตารางท*ายประมวลกฎหมายน�<เม2/อำย2/นค&าฟ้Gอำงเพิ�/มเต�มหร2อำภายในระยะเวลาท�/ศัาลเหDนสมควร แล*วแต�กรณ�

ถ*าเน2/อำงจากศัาลได*ม�ค&าส�/งให*พิ�จารณาคด�รวมก�นหร2อำให*แยกคด�ก�น ค&าฟ้Gอำงใดหร2อำข*อำหาอำ�นม�อำย,�ในค&าฟ้Gอำงใดจะต*อำงโอำนไปย�งศัาลอำ2/น หร2อำจะต*อำงกล�บย2/นต�อำศัาลน�<นใหม� หร2อำต�อำศัาลอำ2/นเปEนคด�เร2/อำงหนB/งต�างหาก ให*โจทก ได*ร�บผู้�อำนผู้�นไม�ต*อำงเส�ยค�าขB<นศัาลในการ

www.nitisart.com


113



ย2/น หร2อำกล�บย2/นค&าฟ้Gอำงหร2อำข*อำหาเชี่�นว�าน�<น เว*นแต�จ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาทร�พิย แห�งค&าฟ้Gอำง หร2อำข*อำหาน�<นจะได*ทว�ขB<น ในกรณ�เชี่�นน�< ค�าขB<นศัาลเฉพิาะท�/ทว�ขB<นให*ค&านวณและชี่&าระตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในวรรคก�อำน

ในกรณ�ท�/บ8คคลซัB/งเปEนค,�ความร�วมในคด�ท�/ม,ลความแห�งคด�เปEนการชี่&าระหน�<อำ�นไม�อำาจแบ�งแยกได* ต�างย2/นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาแยกก�น โดยต�างได*เส�ยค�าขB<นศัาลในชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาตามความในวรรคสอำง หากค�าขB<นศัาลด�งกล�าวเม2/อำรวมก�นแล*วม�จ&านวนส,งกว�าค�าขB<นศัาลท�/ค,�ความเหล�าน�<นต*อำงชี่&าระในกรณ�ท�/ย2/นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�การ�วมก�น ให*ศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กา แล*วแต�กรณ� ม�ค&าส�/งค2นค�าขB<นศัาลส�วนท�/เก�นแก�ค,�ความเหล�าน�<นตามส�วนขอำงค�าขB<นศัาลท�/ค,�ความแต�ละคนได*ชี่&าระไปในเวลาท�/ศัาลน�<นม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง

มาตรา ๑๕๑ ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งไม�ร�บค&าฟ้Gอำงหร2อำในกรณ�ท�/ม�การอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาหร2อำม�ค&าขอำให*พิ�จารณาใหม� ถ*าศัาลไม�ร�บอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาหร2อำค&าขอำให*พิ�จารณาใหม� หร2อำศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาม�ค&าส�/งให*ยกอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาโดยย�งม�ได*ว�น�จฉ�ยประเดDนแห�งอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาน�<น ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ค2นค�าขB<นศัาลท�<งหมด

เม2/อำได*ม�การถอำนค&าฟ้Gอำง หร2อำเม2/อำศัาลได*ต�ดส�นให*ยกค&าฟ้Gอำงโดยไม�ต�ดส�ทธี�โจทก ท�/จะฟ้Gอำงคด�ใหม�หร2อำเม2/อำคด�น�<นได*เสรDจเดDดขาดลงโดยส�ญญาหร2อำการประน�ประนอำมยอำมความหร2อำการพิ�พิากษาตามค&าชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการ ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งค2นค�าขB<นศัาลท�<งหมด หร2อำบางส�วนแก�ค,�ความซัB/งได*เส�ยไว*ได*ตามท�/เหDนสมควร

ในกรณ�ท�/ม�การท�<งฟ้Gอำงหร2อำศัาลส�/งจ&าหน�ายคด�ในกรณ�อำ2/น

www.nitisart.com


114



ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งค2นค�าขB<นศัาลบางส�วนได*ตามท�/เหDนสมควร

ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาม�ค&าส�/งให*ส�งส&านวนความค2นไปย�งศัาลล�างเพิ2/อำต�ดส�นใหม�หร2อำ เพิ2/อำพิ�จารณาใหม�ท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๔๓ ศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาม�อำ&านาจท�/จะยกเว*นม�ให*ค,�ความต*อำงเส�ยค�าธีรรมเน�ยมศัาลในการด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาใหม� หร2อำในการท�/จะย2/นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาค�ดค*านค&าพิ�พิากษาใหม�ขอำงศัาลล�างได*ตามท�/เหDนสมควร

มาตรา ๑๕๒ ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมอำ2/นนอำกจากค�าขB<นศัาล ให*ค,�ความผู้,*ด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาเปEนผู้,*ชี่&าระเม2/อำม�การด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาน�<นหร2อำภายในเวลาท�/กฎหมายก&าหนดหร2อำท�/ศัาลม�ค&าส�/ง ถ*าศัาลเปEนผู้,*ส� /งให*ด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาใด ให*ศัาลก&าหนดผู้,*ซัB/งจะต*อำงชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาน�<น รวมท�<งระยะเวลาท�/ต*อำงชี่&าระไว*ด*วย

ถ*าผู้,*ซัB/งจะต*อำงชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมตามวรรคหนB/งไม�ชี่&าระ ศัาลจะส�/งให*งดหร2อำเพิ�กถอำนกระบวนพิ�จารณาน�<น หร2อำจะส�/งให*ค,�ความฝ่Jายอำ2/นเปEนผู้,*ชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมด�งกล�าวกDได*หากค,�ความฝ่Jายน�<นย�นยอำม

มาตรา ๑๕๓ ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด� ได*แก� ค�าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด� ค�าปJวยการ ค�าพิาหนะเด�นทาง และค�าเชี่�าท�/พิ�กขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ตลอำดจนค�าใชี่*จ�ายอำ2/น ๆ ในการบ�งค�บคด�บรรดาท�/กฎหมายบ�งค�บให*ชี่&าระ

ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด� ให*เจ*าหน�<ผู้,*ขอำบ�งค�บwww.nitisart.com


115



คด�น�<นเปEนผู้,*ชี่&าระ

การชี่&าระค�าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด� ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�อำอำกใบร�บให*

ในกรณ�ท�/ม�การเข*าด&าเน�นการบ�งค�บคด�ต�อำไปตามมาตรา ๒๙๐ วรรคแปด หร2อำมาตรา ๒๙๑ (๒ ) ให*เจ*าหน�<ผู้,*เข*าด&าเน�นการบ�งค�บคด�ต�อำไปเปEนผู้,*ชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�เฉพิาะทร�พิย ส�นในส�วนท�/ด&าเน�นการบ�งค�บคด�ต�อำไป

มาตรา ๑๕๓/๑ ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมตามมาตรา ๑๔๙ และค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�ตามมาตรา ๑๕๓ ให*ชี่&าระตามว�ธี�การและอำ�ตราท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายน�<หร2อำตามว�ธี�การและอำ�ตราท�/ม�กฎหมายอำ2/นบ�งค�บไว*

มาตรา ๑๕๔ เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจท�/จะส�/งให*เจ*าหน�<ผู้,*ขอำบ�งค�บคด�วางเง�นค�าใชี่*จ�ายเพิ2/อำปฏ�บ�ต�ตามว�ธี�การเพิ2/อำค8*มครอำงส�ทธี�ขอำงค,�ความในระหว�างการพิ�จารณา หร2อำวางเง�นค�าใชี่*จ�ายเพิ2/อำบ�งค�บให*เปEนไปตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งได*ตามจ&านวนท�/เหDนจ&าเปEนถ*าเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เหDนว�าจ&านวนเง�นท�/วางไว*น� <นจะไม�พิอำ กDให*แจ*งให*เจ*าหน�<ผู้,*ขอำบ�งค�บคด�วางเง�นเพิ�/มขB<นอำ�กได*

ถ*าเจ*าหน�<ผู้,*ขอำบ�งค�บคด�เหDนว�าการวางเง�นตามวรรคหนB/งไม�จ&าเปEนหร2อำมากเก�นไป กDอำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลภายในเจDดว�นน�บแต�ว�นท�/ได*ร�บแจ*งเพิ2/อำขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งได* ค&าส�/งด�งกล�าวให*เปEนท�/ส8ด

ถ*าเจ*าหน�<ผู้,*ขอำบ�งค�บคด�ไม�ปฏ�บ�ต�ตามวรรคหนB/งหร2อำไม�

www.nitisart.com


116



ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งศัาลตามวรรคสอำง ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�งดการบ�งค�บคด�ไว*จนกว�าเจ*าหน�<ผู้,*ขอำบ�งค�บคด�น�<นจะได*ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�หร2อำศัาล แล*วแต�กรณ�

บทบ�ญญ�ต�มาตราน�<ให*ใชี่*บ�งค�บแก�เจ*าหน�<ผู้,*เข*าด&าเน�นการบ�งค�บคด�ต�อำไปตามมาตรา ๒๙๐ วรรคแปด และมาตรา ๒๙๑ (๒ ) โดยอำน8โลม

มาตรา ๑๕๕ ค,�ความซัB/งไม�สามารถเส�ยค�าธีรรมเน�ยมศัาลอำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลขอำให*ยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลในการฟ้Gอำงหร2อำต�อำส,*คด�ในศัาลชี่�<นต*นหร2อำชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำชี่�<นฎ�กาตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๕๖ และมาตรา ๑๕๖/๑

มาตรา ๑๕๖ ผู้,*ใดม�ความจ&านงจะขอำยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลในการฟ้Gอำงหร2อำต�อำส,*คด� ให*ย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลชี่�<นต*นท�/จะฟ้Gอำงหร2อำได*ฟ้Gอำงคด�ไว*น� <นพิร*อำมก�บค&าฟ้Gอำง ค&าฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ ค&าฟ้Gอำงฎ�กา ค&าร*อำงสอำด หร2อำค&าให*การ แล*วแต�กรณ� แต�ถ*าบ8คคลน�<นตกเปEนผู้,*ไม�สามารถเส�ยค�าธีรรมเน�ยมศัาลในภายหล�ง จะย2/นค&าร*อำงในเวลาใด ๆ กDได*

การย2/นค&าร*อำงตามวรรคหนB/ง ผู้,*ร *อำงอำาจเสนอำพิยานหล�กฐานไปพิร*อำมค&าร*อำงและหากศัาลเหDนสมควรไต�สวนพิยานหล�กฐานเพิ�/มเต�มกDให*ด&าเน�นการไต�สวนโดยเรDวเท�าท�/จ&าเปEน ท�<งน�< ศัาลจะม�ค&าส�/งให*งดการด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาคด�น�<นไว*ท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนเปEนการชี่�/วคราวจนกว�าการพิ�จารณาส�/งค&าร*อำงขอำยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลจะถBงท�/ส8ดกDได*ตามท�/ศัาลเหDนสมควร

www.nitisart.com


117



มาตรา ๑๕๖/๑ เม2/อำศัาลพิ�จารณาค&าร*อำงขอำยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลเสรDจแล*วให*ศัาลม�ค&าส�/งโดยเรDว โดยศัาลจะม�ค&าส�/งอำน8ญาตท�<งหมดหร2อำแต�เฉพิาะบางส�วน หร2อำยกค&าร*อำงน�<นเส�ยกDได*

ห*ามม�ให*ศัาลอำน8ญาตตามค&าร*อำงเชี่�นว�าน�<น เว*นแต�จะเปEนท�/เชี่2/อำได*ว�าผู้,*ร *อำงไม�ม�ทร�พิย ส�นพิอำท�/จะเส�ยค�าธีรรมเน�ยมศัาลหร2อำหากผู้,*ร *อำงไม�ได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลจะได*ร�บความเด2อำดร*อำนเก�นสมควรเม2/อำพิ�จารณาถBงสถานะขอำงผู้,*ร *อำง และในกรณ�ผู้,*ร *อำงเปEนโจทก หร2อำผู้,*อำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กา การฟ้Gอำงร*อำงหร2อำอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาน�<นม�เหต8ผู้ลอำ�นสมควรด*วย

เม2/อำค,�ความคนใดได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลในการฟ้Gอำงหร2อำต�อำส,*คด�ในศัาลชี่�<นต*นแล*วย2/นค&าร*อำงเชี่�นว�าน�<นในชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กา แล*วแต�กรณ� อำ�ก ให*ถ2อำว�าค,�ความน�<นย�งคงไม�ม�ทร�พิย ส�นพิอำจะเส�ยค�าธีรรมเน�ยมศัาลหร2อำหากไม�ได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลแล*วจะได*ร�บความเด2อำดร*อำนเก�นสมควรอำย,� เว*นแต�จะปรากฏต�อำศัาลเปEนอำย�างอำ2/น

ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตให*ยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลให*แต�เฉพิาะบางส�วน หร2อำม�ค&าส�/งให*ยกค&าร*อำง ผู้,*ขอำอำาจอำ8ทธีรณ ค&าส�/งน�<นต�อำศัาลได*ภายในก&าหนดเจDดว�นน�บแต�ว�นม�ค&าส�/ง ค&าส�/งขอำงศัาลอำ8ทธีรณ เชี่�นว�าน�<ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๑๕๗ เม2/อำศัาลอำน8ญาตให*บ8คคลใดได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลในศัาลใด บ8คคลน�<นไม�ต*อำงเส�ยค�าธีรรมเน�ยมศัาลในการด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาในศัาลน�<น ค�าธีรรมเน�ยมเชี่�นว�าน�<ให*รวม

www.nitisart.com


118



ถBงเง�นวางศัาลในการย2/นฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กา ถ*าเปEนกรณ�ท�/ศัาลอำน8ญาตในระหว�างการพิ�จารณา การยกเว*นไม�ต*อำงเส�ยค�าธีรรมเน�ยมศัาลน�<นให*ใชี่*บ�งค�บแต�เฉพิาะค�าธีรรมเน�ยมศัาลและเง�นวางศัาลท�/จะต*อำงเส�ย หร2อำวางภายหล�งค&าส�/งอำน8ญาตเท�าน�<น ส�วนค�าธีรรมเน�ยมศัาลหร2อำเง�นวางศัาลท�/เส�ยหร2อำวางไว*ก�อำนค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นเปEนอำ�นไม�ต*อำงค2น

มาตรา ๑๕๘ ถ*าศัาลเหDนว�าค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งจะต*อำงเปEนผู้,*ร �บผู้�ดเส�ยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนขอำงค,�ความท�<งสอำงฝ่Jาย ให*ศัาลพิ�พิากษาในเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม โดยส�/งให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งน�<นชี่&าระต�อำศัาลในนามขอำงผู้,*ท�/ได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลซัB/งค�าธีรรมเน�ยมศัาลท�/ผู้,*น� <นได*ร�บยกเว*นท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนตามท�/ศัาลเหDนสมควร

มาตรา ๑๕๙ ถ*าปรากฏต�อำศัาลว�าผู้,*ท�/ได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลน�<นสามารถเส�ยค�าธีรรมเน�ยมศัาลได*ต�<งแต�เวลาท�/ย2/นค&าร*อำงตามมาตรา ๑๕๖ หร2อำในภายหล�งก�อำนศัาลว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด� ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*บ8คคลน�<นชี่&าระค�าธีรรมเน�ยมศัาลท�/ได*ร�บยกเว*นต�อำศัาลภายในระยะเวลาท�/ศัาลเหDนสมควรก&าหนดกDได* หากไม�ปฏ�บ�ต�ตาม ให*ศัาลม�ค&าส�/งยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นขอำงผู้,*ได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลน�<นท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนไว*รอำค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดในเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

ในกรณ�ตามวรรคหนB/ง ถ*าศัาลเหDนว�า

(๑ ) ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมจะเปEนพิ�บแก�ค,�ความท�<งสอำงฝ่Jาย

www.nitisart.com


119



ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*เอำาชี่&าระค�าธีรรมเน�ยมศัาลท�/ผู้,*น� <นได*ร�บยกเว*น จากทร�พิย ส�นท�/ยBดหร2อำอำาย�ดด�งท�/กล�าวไว*ในวรรคหนB/งตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควร

(๒ ) ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งจะต*อำงชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนแทนผู้,*ท�/ได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาล ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งน�<นชี่&าระค�าธีรรมเน�ยมศัาลต�อำศัาลในนามขอำงผู้,*ท�/ได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาล แต�ถ*าค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งน�<นไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/ง ให*ศัาลเอำาชี่&าระค�าธีรรมเน�ยมศัาลน�<นจากทร�พิย ส�นท�/ยBดหร2อำอำาย�ดด�งท�/กล�าวไว*ในวรรคหนB/งตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควร หร2อำ

(๓ ) ผู้,*ท�/ได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลจะต*อำงชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนแทนค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/ง ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*เอำาชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมน�<นจากทร�พิย ส�นท�/ยBดหร2อำอำาย�ดด�งท�/กล�าวไว*ในวรรคหนB/ง ส�วนค�าธีรรมเน�ยมศัาลท�/ผู้,*น� <นได*ร�บยกเว*น ให*เอำาชี่&าระจากทร�พิย ส�นท�/เหล2อำ ถ*าหากม� ตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควร

มาตรา ๑๖๐ ถ*าผู้,*ท�/ได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมศัาลประพิฤต�ตนไม�เร�ยบร*อำย เชี่�น ด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาในทางก�อำความร&าคาญถBงขนาด หร2อำกระท&าความผู้�ดฐานละเม�ดอำ&านาจศัาลหร2อำจงใจประว�งความเร2/อำงน�<น ศัาลจะถอำนการอำน8ญาตเส�ยในเวลาใด ๆ กDได* และบ8คคลเชี่�นว�าน�<นจ&าต*อำงร�บผู้�ดเส�ยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมส&าหร�บกระบวนพิ�จารณาภายหล�งท�/ศัาลได*ถอำนการอำน8ญาตน�<นแล*ว

www.nitisart.com


120



ส�วนท�/ ๒

ความร�บผู้�ดชี่�<นท�/ส8ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

มาตรา ๑๖๑ ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�ห*ามาตราต�อำไปน�< ให*ค,�ความฝ่Jายท�/แพิ*คด�เปEนผู้,*ร �บผู้�ดในชี่�<นท�/ส8ดส&าหร�บค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�<งปวง แต�ไม�ว�าค,�ความฝ่Jายใดจะชี่นะคด�เตDมตามข*อำหาหร2อำแต�บางส�วน ศัาลม�อำ&านาจท�/จะพิ�พิากษาให*ค,�ความฝ่Jายท�/ชี่นะคด�น�<นร�บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�<งปวง หร2อำให*ค,�ความแต�ละฝ่Jายร�บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมส�วนขอำงตนหร2อำตามส�วนแห�งค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมซัB/งค,�ความท8กฝ่Jายได*เส�ยไปก�อำนได*ตามท�/ศัาลจะใชี่*ด8ลพิ�น�จ โดยค&านBงถBงเหต8สมควรและความส8จร�ตในการด&าเน�นคด�

คด�ท�/ไม�ม�ข*อำพิ�พิาทให*ฝ่Jายเร�/มคด�เปEนผู้,*เส�ยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

มาตรา ๑๖๒ บ8คคลท�/เปEนโจทก ร�วมก�นหร2อำจ&าเลยร�วมก�นน�<น หาต*อำงร�บผู้�ดร�วมก�นในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมไม� หากต*อำงร�บผู้�ดเปEนส�วนเท�า ๆ ก�น เว*นแต�จะได*เปEนเจ*าหน�<ร �วมหร2อำล,กหน�<ร �วมหร2อำศัาลได*ม�ค&าส�/งเปEนอำย�างอำ2/น

มาตรา ๑๖๓ ถ*าคด�ได*เสรDจเดDดขาดลงโดยการตกลง หร2อำการประน�ประนอำมยอำมความหร2อำอำน8ญาโตต8ลาการ ค,�ความแต�ละฝ่Jายย�อำมร�บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในส�วนการด&าเน�นกระบวนwww.nitisart.com


121



พิ�จารณาขอำงตน เว*นแต�ค,�ความจะได*ตกลงก�นไว*เปEนอำย�างอำ2/น

มาตรา ๑๖๔ ในกรณ�ท�/วางเง�นต�อำศัาลตามมาตรา ๑๓๕ ,๑๓๖ น�<น จ&าเลยไม�ต*อำงร�บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมแห�งจ&านวนเง�นท�/วางน�<นอำ�นเก�ดขB<นภายหล�ง

ถ*าโจทก ยอำมร�บเง�นท�/วางต�อำศัาลเปEนการพิอำใจเตDมตามท�/เร�ยกร*อำงแล*ว จ&าเลยต*อำงเปEนผู้,*ร �บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

ถ*าโจทก ยอำมร�บเง�นท�/วางต�อำศัาลน�<นเปEนการพิอำใจเพิ�ยงส�วนหนB/งแห�งจ&านวนเง�นท�/เร�ยกร*อำง และด&าเน�นคด�ต�อำไป จ&าเลยต*อำงร�บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมเว*นแต�ศัาลจะได*พิ�พิากษาให*โจทก แพิ*คด� ในกรณ�เชี่�นน�<โจทก ต*อำงเปEนผู้,*ร �บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�<งส�<นอำ�นเก�ดแต�การท�/ตนไม�ยอำมร�บเง�นท�/วางต�อำศัาลเปEนการพิอำใจตามท�/เร�ยกร*อำง

มาตรา ๑๖๕ ในกรณ�ท�/ม�การชี่&าระหน�< ด�งบ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๓๗ ถ*าโจทก ยอำมร�บการชี่&าระหน�<น� <นเปEนการพิอำใจเตDมตามท�/เร�ยกร*อำงแล*ว จ&าเลยต*อำงเปEนผู้,*ร �บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม เว*นแต�ศัาลจะเหDนสมควรม�ค&าส�/งเปEนอำย�างอำ2/น

ถ*าโจทก ไม�พิอำใจในการชี่&าระหน�<เชี่�นว�าน�<น และด&าเน�นคด�ต�อำไป ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมให*อำย,�ในด8ลพิ�น�จขอำงศัาล แต�ถ*าศัาลเหDนว�าการชี่&าระหน�<น� <นเปEนการพิอำใจเตDมตามท�/โจทก เร�ยกร*อำงแล*ว ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�<งส�<นอำ�นเก�ดแต�การท�/โจทก ปฏ�เสธีไม�ยอำมร�บชี่&าระหน�<น� <นโจทก ต*อำงเปEนผู้,*ร �บผู้�ด

www.nitisart.com


122



มาตรา ๑๖๖ค,�ความฝ่Jายใดท&าให*ต*อำงเส�ยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในกระบวนพิ�จารณาใด ๆ ท�/ได*ด&าเน�นไปโดยไม�จ&าเปEน หร2อำม�ล�กษณะประว�งคด� หร2อำท�/ต*อำงด&าเน�นไปเพิราะความผู้�ดหร2อำความประมาทเล�นเล�อำอำย�างร*ายแรง ค,�ความฝ่Jายน�<นต*อำงร�บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมน�<น โดยม�พิ�กค&านBงว�าค,�ความฝ่Jายน�<นจ�กได*ชี่นะคด�หร2อำไม�

มาตรา ๑๖๗ ค&าส�/งในเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมน�<น ไม�ว�าค,�ความท�<งปวงหร2อำแต�ฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง จ�กม�ค&าขอำหร2อำไม�กDด� ให*ศัาลส�/งลงไว*ในค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�หร2อำในค&าส�/งจ&าหน�ายคด�อำอำกสารบบความแล*วแต�กรณ� แต�ถ*าเพิ2/อำชี่�<ขาดต�ดส�นคด�ใด ศัาลได*ม�ค&าส�/งอำย�างใดในระหว�างการพิ�จารณา ศัาลจะม�ค&าส�/งเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมส&าหร�บกระบวนพิ�จารณาท�/เสรDจไปในค&าส�/งฉบ�บน�<น หร2อำในค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�กDได*แล*วแต�จะเล2อำก

ในกรณ�ท�/ม�ข*อำพิ�พิาทในเร2/อำงท�/ไม�เปEนประเดDนในคด� ให*ศัาลม�ค&าส�/งในเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมส&าหร�บข*อำพิ�พิาทเชี่�นว�าน�<ในค&าส�/งชี่�<ขาดข*อำพิ�พิาทน�<น

ในกรณ�ท�/ม�การพิ�จารณาใหม� ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมส&าหร�บการพิ�จารณาคร�<งแรก และการพิ�จารณาใหม�ในค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งได*

มาตรา ๑๖๘ ในกรณ�ค,�ความอำาจอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลได*น�<น ห*ามม�ให*ค,�ความอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาในปKญหาเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมแต�อำย�างเด�ยว เว*นแต�อำ8ทธีรณ หร2อำwww.nitisart.com


123



ฎ�กาน�<นจะได*ยกเหต8ว�า ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมน�<นม�ได*ก&าหนดหร2อำค&านวณให*ถ,กต*อำงตามกฎหมาย

มาตรา ๑๖๙ เม2/อำม�ค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดในเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมแล*ว ให*ห�วหน*าส&าน�กงานประจ&าศัาลย8ต�ธีรรมชี่�<นต*นท&าบ�ญชี่�แสดงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�/ค,�ความท8กฝ่Jายได*เส�ยไปโดยล&าด�บ และจ&านวนท�/ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งหร2อำท�<งสอำงฝ่Jายจะต*อำงร�บผู้�ดตามค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดขอำงศัาล ค,�ความหร2อำบ8คคลท�/เก�/ยวข*อำงอำาจขอำส&าเนาบ�ญชี่�เชี่�นว�าน�<นได*

มาตรา ๑๖๙/๑ ถ*าบ8คคลซัB/งต*อำงชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมค*างชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมต�อำศัาลกDด�หร2อำต�อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�กDด� หร2อำต�อำบ8คคลอำ2/นท�/ม�ใชี่�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษากDด� ศัาล เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� หร2อำบ8คคลเชี่�นว�าน�<นอำาจบ�งค�บเอำาแก�ทร�พิย ส�นขอำงบ8คคลน�<นเสม2อำนหนB/งเปEนล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเพิ2/อำชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมด�งกล�าวได* ในกรณ�เชี่�นน�< ให*ถ2อำว�าห�วหน*าส&าน�กงานประจ&าศัาลย8ต�ธีรรมชี่�<นต*น เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� หร2อำบ8คคลท�/ม�ส�ทธี�ได*ร�บค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมน�<น แล*วแต�กรณ�เปEนเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

การบ�งค�บคด�ตามวรรคหนB/ง ให*ได*ร�บยกเว*นค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�ท�<งปวง แต�หากย�งม�เง�นท�/ได*จากการบ�งค�บคด�คงเหล2อำภายหล�งชี่&าระให*แก�ผู้,*ม�ส�ทธี�ได*ร�บ ให*ห�กค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�/ได*ร�บยกเว*นด�งกล�าวไว*จากเง�นน�<น

มาตรา ๑๖๙/๒ ภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�มาตรา www.nitisart.com


124



๑๖๙/๓ ให*ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเปEนผู้,*ร �บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด� โดยให*ห�กอำอำกจากเง�นท�/ได*จากการยBด อำาย�ด ขาย หร2อำจ&าหน�ายทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำจากเง�นท�/ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*วางไว*

ในกรณ�ท�/ม�การบ�งค�บคด�แก�ผู้,*ค&<าประก�นในศัาล ค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�ในส�วนน�<นให*ห�กอำอำกจากเง�นท�/ได*จากการบ�งค�บคด�ตามส�ญญาประก�น

ในกรณ�ท�/ม�การบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาให*แบ�งกรรมส�ทธี�Rรวมหร2อำมรดกให*เจ*าขอำงรวมหร2อำทายาทผู้,*ได*ร�บส�วนแบ�งท8กคนเปEนผู้,*ร �บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�โดยให*ห�กอำอำกจากเง�นท�/ได*จากการขายหร2อำจ&าหน�ายทร�พิย ส�นอำ�นเปEนกรรมส�ทธี�Rรวมหร2อำทร�พิย มรดกน�<น

ในกรณ�ท�/ม�การถอำนการบ�งค�บคด�นอำกจากกรณ�ตามมาตรา ๒๙๕ (๑ ) ให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาผู้,*ขอำยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นเปEนผู้,*ร �บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�

มาตรา ๑๖๙/๓ บ8คคลใดท&าให*ต*อำงเส�ยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�ส�วนใดโดยไม�จ&าเปEนหร2อำม�ล�กษณะประว�งการบ�งค�บคด� หร2อำท�/ต*อำงด&าเน�นไปเพิราะความผู้�ดหร2อำความประมาทเล�นเล�อำอำย�างร*ายแรง หร2อำเพิราะบ�งค�บคด�ไปโดยไม�ส8จร�ตก�อำนการบ�งค�บคด�ได*เสรDจลง ผู้,*ท�/ได*ร�บความเส�ยหาย หร2อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา แล*วแต�กรณ� อำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลภายในเจDดว�นน�บแต�ว�นทราบพิฤต�การณ อำ�นเปEนม,ลแห�งข*อำอำ*างน�<น เพิ2/อำให*ศัาลม�ค&าส�/งให*บ8คคลเชี่�นว�าน�<นร�บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมด�งกล�าว

www.nitisart.com


125



ค&าส�/งขอำงศัาลตามมาตราน�<ให*อำ8ทธีรณ ไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ ได* และค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลอำ8ทธีรณ ให*เปEนท�/ส8ด

www.nitisart.com


126



ภาค ๒

ว�ธี�พิ�จารณาในศัาลชี่�<นต*น


ว�ธี�พิ�จารณาสาม�ญในศัาลชี่�<นต*น

มาตรา ๑๗๐ ห*ามม�ให*ฟ้Gอำง พิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นคด�เปEนคร�<งแรกในศัาลหร2อำโดยศัาลอำ2/นนอำกจากศัาลชี่�<นต*น เว*นแต�จะม�กฎหมายบ�ญญ�ต�ไว*ชี่�ดแจ*งเปEนอำย�างอำ2/น

ภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�ในภาคน�<ว�าด*วยคด�ไม�ม�ข*อำพิ�พิาท คด�มโนสาเร� คด�ขาดน�ด และคด�ท�/มอำบให*อำน8ญาโตต8ลาการชี่�<ขาด การฟ้Gอำง การพิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นคด�ในศัาลชี่�<นต*น นอำกจากจะต*อำงบ�งค�บตามบทบ�ญญ�ต�ท�/วไปแห�งภาค ๑ แล*ว ให*บ�งค�บตามบทบ�ญญ�ต�ในล�กษณะน�<ด*วย

มาตรา ๑๗๑ คด�ท�/ประมวลกฎหมายน�<บ�ญญ�ต�ว�าจะฟ้Gอำงย�งศัาลชี่�<นต*น หร2อำจะเสนอำปKญหาต�อำศัาลชี่�<นต*นเพิ2/อำชี่�<ขาดต�ดส�น โดยท&าเปEนค&าร*อำงขอำกDได*น� <น ให*น&าบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยส�ทธี�และหน*าท�/ขอำงโจทก และจ&าเลย และว�ธี�พิ�จารณาท�/ต�อำจากการwww.nitisart.com


127



ย2/นค&าฟ้Gอำงมาใชี่*บ�งค�บแก�ผู้,*ย2/นค&าขอำและค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/ง ถ*าหากม� และบ�งค�บแก�ว�ธี�พิ�จารณาท�/ต�อำจากการย2/นค&าร*อำงขอำด*วยโดยอำน8โลม

มาตรา ๑๗๒ ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๕๗ ให*โจทก เสนอำข*อำหาขอำงตนโดยท&าเปEนค&าฟ้GอำงเปEนหน�งส2อำย2/นต�อำศัาลชี่�<นต*น

ค&าฟ้Gอำงต*อำงแสดงโดยแจ*งชี่�ดซัB/งสภาพิแห�งข*อำหาขอำงโจทก และค&าขอำบ�งค�บท�<งข*อำอำ*างท�/อำาศั�ยเปEนหล�กแห�งข*อำหาเชี่�นว�าน�<น

ให*ศัาลตรวจค&าฟ้Gอำงน�<นแล*วส�/งให*ร�บไว* หร2อำให*ยกเส�ย หร2อำให*ค2นไป ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๘

มาตรา ๑๗๓ เม2/อำศัาลได*ร�บค&าฟ้Gอำงแล*ว ให*ศัาลอำอำกหมายส�งส&าเนาค&าฟ้Gอำง

ให*แก�จ&าเลยเพิ2/อำแก*คด� และภายในก&าหนดเจDดว�นน�บแต�ว�นย2/นค&าฟ้Gอำง ให*โจทก ร*อำงขอำต�อำพิน�กงานเจ*าหน*าท�/เพิ2/อำให*ส�งหมายน�<น

น�บแต�เวลาท�/ได*ย2/นค&าฟ้Gอำงแล*ว คด�น�<นอำย,�ในระหว�างพิ�จารณา และผู้ลแห�งการน�<

(๑ ) ห*ามไม�ให*โจทก ย2/นค&าฟ้Gอำงเร2/อำงเด�ยวก�นน�<นต�อำศัาลเด�ยวก�น หร2อำต�อำศัาลอำ2/นและ

(๒ ) ถ*าม�เหต8เปล�/ยนแปลงเก�ดขB<นในพิฤต�การณ อำ�นเก�/ยวด*วยการย2/นฟ้Gอำงคด�ต�อำศัาลท�/ม�เขตศัาลเหน2อำคด�น�<น เชี่�น การเปล�/ยนแปลงภ,ม�ล&าเนาขอำงจ&าเลย การเปล�/ยนแปลงเชี่�นว�าน�<หาต�ด

www.nitisart.com


128



อำ&านาจศัาลท�/ร �บฟ้Gอำงคด�ไว*ในอำ�นท�/จะพิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นคด�น�<นไม�

มาตรา ๑๗๔ ในกรณ�ต�อำไปน�<ให*ถ2อำว�าโจทก ได*ท�<งฟ้Gอำง ค2อำ

(๑ ) ภายหล�งท�/ได*เสนอำค&าฟ้Gอำงแล*ว โจทก เพิ�กเฉยไม�ร*อำงขอำต�อำพิน�กงานเจ*าหน*าท�/เพิ2/อำให*ส�งหมายเร�ยกให*แก*คด�แก�จ&าเลย และไม�แจ*งให*ศัาลทราบเหต8แห�งการเพิ�กเฉยเชี่�นว�าน�<นภายในก&าหนดเจDดว�นน�บแต�ว�นย2/นค&าฟ้Gอำง

(๒ ) โจทก เพิ�กเฉยไม�ด&าเน�นคด�ภายในเวลาตามท�/ศัาลเหDนสมควรก&าหนดไว*เพิ2/อำการน�<นโดยได*ส�งค&าส�/งให*แก�โจทก โดยชี่อำบแล*ว

มาตรา ๑๗๕ ก�อำนจ&าเลยย2/นค&าให*การ โจทก อำาจถอำนค&าฟ้Gอำงได*โดยย2/นค&าบอำกกล�าวเปEนหน�งส2อำต�อำศัาล

ภายหล�งจ&าเลยย2/นค&าให*การแล*ว โจทก อำาจย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลชี่�<นต*นเพิ2/อำอำน8ญาตให*โจทก ถอำนค&าฟ้Gอำงได* ศัาลจะอำน8ญาตหร2อำไม�อำน8ญาตหร2อำอำน8ญาตภายในเง2/อำนไขตามท�/เหDนสมควรกDได* แต�

(๑ ) ห*ามไม�ให*ศัาลให*อำน8ญาต โดยม�ได*ฟ้Kงจ&าเลยหร2อำผู้,*ร *อำงสอำด ถ*าหากม�ก�อำน

(๒ ) ในกรณ�ท�/โจทก ถอำนค&าฟ้Gอำง เน2/อำงจากม�ข*อำตกลงหร2อำประน�ประนอำมยอำมความก�บจ&าเลย ให*ศัาลอำน8ญาตไปตามค&าขอำน�<น

www.nitisart.com


129



มาตรา ๑๗๖ การท�<งค&าฟ้Gอำงหร2อำถอำนค&าฟ้Gอำงย�อำมลบล*างผู้ลแห�งการย2/นค&าฟ้Gอำงน�<นรวมท�<งกระบวนพิ�จารณาอำ2/น ๆ อำ�นม�มาต�อำภายหล�งย2/นค&าฟ้Gอำง และกระท&าให*ค,�ความกล�บค2นเข*าส,�ฐานะเด�มเสม2อำนหนB/งม�ได*ม�การย2/นฟ้Gอำงเลย แต�ว�าค&าฟ้Gอำงใด ๆ ท�/ได*ท�<งหร2อำถอำนแล*ว อำาจย2/นใหม�ได*ภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�ขอำงกฎหมายว�าด*วยอำาย8ความ

มาตรา ๑๗๗ เม2/อำได*ส�งหมายเร�ยกและค&าฟ้Gอำงให*จ&าเลยแล*ว ให*จ&าเลยท&าค&าให*การเปEนหน�งส2อำย2/นต�อำศัาลภายในส�บห*าว�น

ให*จ&าเลยแสดงโดยชี่�ดแจ*งในค&าให*การว�า จ&าเลยยอำมร�บหร2อำปฏ�เสธีข*อำอำ*างขอำงโจทก ท�<งส�<นหร2อำแต�บางส�วน รวมท�<งเหต8แห�งการน�<น

จ&าเลยจะฟ้Gอำงแย*งมาในค&าให*การกDได* แต�ถ*าฟ้Gอำงแย*งน�<นเปEนเร2/อำงอำ2/นไม�เก�/ยวก�บค&าฟ้Gอำงเด�มแล*ว ให*ศัาลส�/งให*จ&าเลยฟ้GอำงเปEนคด�ต�างหาก

ให*ศัาลตรวจด,ค&าให*การน�<นแล*วส�/งให*ร�บไว* หร2อำให*ค2นไปหร2อำส�/งไม�ร�บตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๘

บทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�< ให*ใชี่*บ�งค�บแก�บ8คคลภายนอำกท�/ถ,กเร�ยกเข*ามาเปEนผู้,*ร *อำงสอำดตามมาตรา ๕๗ (๓ ) โดยอำน8โลม

มาตรา ๑๗๘ ถ*าจ&าเลยฟ้Gอำงแย*งรวมมาในค&าให*การ ให*โจทก ท&าค&าให*การแก*ฟ้Gอำงแย*งย2/นต�อำศัาลภายในส�บห*าว�นน�บแต�ว�นท�/ได*ส�งค&าให*การถBงโจทก

www.nitisart.com


130



บทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราก�อำน ให*ใชี่*บ�งค�บแก�ค&าให*การแก*ฟ้Gอำงแย*งน�<โดยอำน8โลม

มาตรา ๑๗๙ โจทก หร2อำจ&าเลยจะแก*ไขข*อำหา ข*อำต�อำส,* ข*อำอำ*าง หร2อำข*อำเถ�ยงอำ�นกล�าวไว*ในค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าให*การท�/เสนอำต�อำศัาลแต�แรกกDได*

การแก*ไขน�<น โดยเฉพิาะอำาจเปEนการแก*ไขในข*อำต�อำไปน�<

(๑ ) เพิ�/ม หร2อำลด จ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทในฟ้Gอำงเด�ม หร2อำ

(๒ ) สละข*อำหาในฟ้Gอำงเด�มเส�ยบางข*อำ หร2อำเพิ�/มเต�มฟ้Gอำงเด�มให*บร�บ,รณ โดยว�ธี�เสนอำค&าฟ้Gอำงเพิ�/มเต�ม หร2อำเสนอำค&าฟ้Gอำงเพิ2/อำค8*มครอำงส�ทธี�ขอำงตนในระหว�างการพิ�จารณา หร2อำเพิ2/อำบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง หร2อำ

(๓ ) ยกข*อำต�อำส,*ขB<นใหม� เปEนข*อำแก*ข*อำหาเด�ม หร2อำท�/ย2/นภายหล�ง หร2อำเปล�/ยนแปลง แก*ไขข*อำอำ*าง หร2อำข*อำเถ�ยงเพิ2/อำสน�บสน8นข*อำหา หร2อำเพิ2/อำห�กล*างข*อำหาขอำงค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/ง

แต�ห*ามม�ให*ค,�ความฝ่Jายใดเสนอำค&าฟ้Gอำงใดต�อำศัาล ไม�ว�าโดยว�ธี�ฟ้Gอำงเพิ�/มเต�มหร2อำฟ้Gอำงแย*ง ภายหล�งท�/ได*ย2/นค&าฟ้Gอำงเด�มต�อำศัาลแล*ว เว*นแต�ค&าฟ้Gอำงเด�มและค&าฟ้Gอำงภายหล�งน�<จะเก�/ยวข*อำงก�นพิอำท�/จะรวมการพิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นเข*าด*วยก�นได*

มาตรา ๑๘๐ การแก*ไขค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าให*การท�/ค,�ความเสนอำต�อำศัาลไว*แล*วให*ท&าเปEนค&าร*อำงย2/นต�อำศัาลก�อำนว�นชี่�<สอำงสถาน www.nitisart.com


131



หร2อำก�อำนว�นส2บพิยานไม�น*อำยกว�าเจDดว�น ในกรณ�ท�/ไม�ม�การชี่�<สอำงสถาน เว*นแต�ม�เหต8อำ�นสมควรท�/ไม�อำาจย2/นค&าร*อำงได*ก�อำนน�<น หร2อำเปEนการขอำแก*ไขในเร2/อำงท�/เก�/ยวก�บความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่น หร2อำเปEนการแก*ไขข*อำผู้�ดพิลาดเลDกน*อำยหร2อำข*อำผู้�ดหลงเลDกน*อำย

มาตรา ๑๘๑ เว*นแต�ในกรณ�ท�/ค&าร*อำงน�<นอำาจท&าได*แต�ฝ่Jายเด�ยว

(๑ ) ห*ามไม�ให*ม�ค&าส�/งยอำมร�บการแก*ไข เว*นแต�จะได*ส�งส&าเนาค&าร*อำงให*แก�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งทราบล�วงหน*าอำย�างน*อำยสามว�น ก�อำนก&าหนดน�ดพิ�จารณาค&าร*อำงน�<น

(๒ ) ห*ามม�ให*ศัาลพิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งชี่�<ขาดในประเดDนท�/ค,�ความได*แก*ไขค&าฟ้Gอำงหร2อำค&าให*การ เว*นแต�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งจะได*ม�โอำกาสบร�บ,รณ ในอำ�นท�/จะตรวจโต*แย*งและห�กล*างข*อำหาหร2อำข*อำต�อำส,*ใหม� หร2อำข*อำอำ*าง หร2อำข*อำเถ�ยงใหม�ท�/กล�าวไว*ในค&าร*อำงขอำแก*ไขน�<น

มาตรา ๑๘๒ เม2/อำได*ย2/นค&าฟ้Gอำง ค&าให*การ และค&าให*การแก*ฟ้Gอำงแย*งถ*าหากม�แล*วให*ศัาลท&าการชี่�<สอำงสถานโดยแจ*งก&าหนดว�นชี่�<สอำงสถานให*ค,�ความทราบล�วงหน*าไม�น*อำยกว�าส�บห*าว�น เว*นแต�ในกรณ�ด�งต�อำไปน�<

(๑ ) จ&าเลยคนใดคนหนB/งขาดน�ดย2/นค&าให*การ

(๒ ) ค&าให*การขอำงจ&าเลยเปEนการยอำมร�บโดยชี่�ดแจ*งตามค&าฟ้Gอำงโจทก ท�<งส�<น

(๓ ) ค&าให*การขอำงจ&าเลยเปEนค&าให*การปฏ�เสธีข*อำอำ*างขอำงwww.nitisart.com


132



โจทก ท�<งส�<น โดยไม�ม�เหต8แห�งการปฏ�เสธี ซัB/งศัาลเหDนว�าไม�จ&าเปEนต*อำงม�การชี่�<สอำงสถาน

(๔ ) ศัาลเหDนสมควรว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�ให*เสรDจไปท�<งเร2/อำงโดยไม�ต*อำงส2บพิยาน

(๕ ) คด�มโนสาเร�ตามมาตรา ๑๘๙ หร2อำคด�ไม�ม�ข*อำย8�งยากตามมาตรา ๑๙๖

(๖ ) คด�ท�/ศัาลเหDนว�าม�ประเดDนข*อำพิ�พิาทไม�ย8�งยากหร2อำไม�จ&าเปEนท�/จะต*อำงชี่�<สอำงสถาน

ในกรณ�ท�/ไม�ต*อำงม�การชี่�<สอำงสถาน ให*ศัาลม�ค&าส�/งงดการชี่�<สอำงสถานและก&าหนดว�นส2บพิยาน ถ*าหากม� แล*วให*ส�งค&าส�/งด�งกล�าวให*ค,�ความทราบตามมาตรา ๑๘๔ เว*นแต�ค,�ความฝ่Jายใดจะได*ทราบหร2อำถ2อำว�าได*ทราบค&าส�/งด�งกล�าวแล*ว

ค,�ความอำาจตกลงก�นกะประเดDนข*อำพิ�พิาทโดยย2/นค&าแถลงร�วมก�นต�อำศัาลในกรณ�เชี่�นว�าน�< ให*ก&าหนดประเดDนข*อำพิ�พิาทไปตามน�<น แต�ถ*าศัาลเหDนว�าค&าแถลงน�<นไม�ถ,กต*อำง กDให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะม�ค&าส�/งยกค&าแถลงน�<น แล*วด&าเน�นการชี่�<สอำงสถานไปตามมาตรา ๑๘๓

มาตรา ๑๘๒ ทว� (ยกเล�ก )

มาตรา ๑๘๓ ในว�นชี่�<สอำงสถาน ให*ค,�ความมาศัาล และให*ศัาลตรวจค&าค,�ความและค&าแถลงขอำงค,�ความ แล*วน&าข*อำอำ*าง ข*อำเถ�ยง ท�/ปรากฏในค&าค,�ความและค&าแถลงขอำงค,�ความเท�ยบก�นด, และสอำบถามค,�ความท8กฝ่JายถBงข*อำอำ*าง ข*อำเถ�ยง และพิยานหล�กฐานท�/จะwww.nitisart.com


133



ย2/นต�อำศัาลว�าฝ่Jายใดยอำมร�บหร2อำโต*แย*งข*อำอำ*าง ข*อำเถ�ยงน�<นอำย�างไร ข*อำเทDจจร�งใดท�/ค,�ความยอำมร�บก�นกDเปEนอำ�นย8ต�ไปตามน�<น ส�วนข*อำกฎหมายหร2อำข*อำเทDจจร�งท�/ค,�ความฝ่JายหนB/งยกขB<นอำ*างแต�ค&าค,�ความฝ่Jายอำ2/นไม�ร�บและเก�/ยวเน2/อำงโดยตรงก�บประเดDนข*อำพิ�พิาทตามค&าค,�ความให*ศัาลก&าหนดไว*เปEนประเดDนข*อำพิ�พิาท และก&าหนดให*ค,�ความฝ่Jายใดน&าพิยานหล�กฐานมาส2บในประเดDนข*อำใดก�อำนหร2อำหล�งกDได*

ในการสอำบถามค,�ความตามวรรคหนB/ง ค,�ความแต�ละฝ่Jายต*อำงตอำบค&าถามท�/ศัาลถามเอำงหร2อำถามตามค&าขอำขอำงค,�ความฝ่Jายอำ2/น เก�/ยวก�บข*อำเทDจจร�งท�/ค,�ความฝ่Jายอำ2/นยกขB<นเปEนข*อำอำ*างข*อำเถ�ยง และพิยานหล�กฐานต�าง ๆ ท�/ค,�ความจะย2/นต�อำศัาล ถ*าค,�ความฝ่Jายใดไม�ตอำบค&าถามเก�/ยวก�บข*อำเทDจจร�งใด หร2อำปฏ�เสธีข*อำเทDจจร�งใดโดยไม�ม�เหต8ผู้ลอำ�นสมควร ให*ถ2อำว�ายอำมร�บข*อำเทDจจร�งน�<นแล*ว เว*นแต�ค,�ความฝ่Jายน�<นไม�อำย,�ในว�ส�ยท�/จะตอำบหร2อำแสดงเหต8ผู้ลแห�งการปฏ�เสธีได*ในขณะน�<น

ค,�ความม�ส�ทธี�ค�ดค*านว�าประเดDนข*อำพิ�พิาทหร2อำหน*าท�/น&าส2บท�/ศัาลก&าหนดไว*น� <นไม�ถ,กต*อำง โดยแถลงด*วยวาจาต�อำศัาลในขณะน�<นหร2อำย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลภายในเจDดว�นน�บแต�ว�นท�/ศัาลส�/งก&าหนดประเดDนข*อำพิ�พิาทหร2อำหน*าท�/น&าส2บ ให*ศัาลชี่�<ขาดค&าค�ดค*านน�<นก�อำนว�นส2บพิยานค&าชี่�<ขาดค&าค�ดค*านด�งกล�าวให*อำย,�ภายใต*บ�งค�บมาตรา ๒๒๖

มาตรา ๑๘๓ ทว� ในกรณ�ท�/ค,�ความท8กฝ่Jายหร2อำฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งไม�มาศัาลในว�นชี่�<สอำงสถาน ให*ศัาลท&าการชี่�<สอำงสถานโดยให*ถ2อำว�าค,�ความท�/ไม�มาศัาลได*ทราบกระบวนพิ�จารณาในว�นน�<นแล*ว

ค,�ความท�/ไม�มาศัาลน�<นไม�ม�ส�ทธี�ค�ดค*านว�าประเดDนข*อำพิ�พิาทและหน*าท�/น&าส2บท�/ศัาลก&าหนดไว*น� <นไม�ถ,กต*อำง เว*นแต�เปEนกรณ�

www.nitisart.com


134



ท�/ไม�สามารถมาศัาลได*ในว�นชี่�<สอำงสถาน เพิราะเหต8จ&าเปEนอำ�นไม�อำาจก*าวล�วงได* หร2อำเปEนการค�ดค*านในเร2/อำงท�/เก�/ยวก�บความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่น ในกรณ�เชี่�นน�<ให*น&ามาตรา ๑๘๓ วรรคสาม มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

มาตรา ๑๘๓ ตร� (ยกเล�ก)

มาตรา ๑๘๓ จ�ตวา (ยกเล�ก)

มาตรา ๑๘๔ ในกรณ�ท�/ม�การชี่�<สอำงสถาน ให*ศัาลก&าหนดว�นส2บพิยานซัB/งม�ระยะเวลาไม�น*อำยกว�าส�บว�นน�บแต�ว�นชี่�<สอำงสถาน

ในกรณ�ท�/ไม�ม�การชี่�<สอำงสถาน ให*ศัาลอำอำกหมายก&าหนดว�นส2บพิยานส�งให*แก�ค,�ความทราบล�วงหน*าไม�น*อำยกว�าส�บว�น

มาตรา ๑๘๕ ในว�นน�ดส2บพิยาน เม2/อำศัาลเหDนสมควร หร2อำเม2/อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งม�ค&าขอำ ศัาลจะอำ�านให*ค,�ความฟ้KงซัB/งค&าฟ้Gอำง ค&าให*การ และค&าให*การแก*ฟ้Gอำงแย*ง ถ*าหากม�หร2อำรายงานพิ�สดารแห�งการชี่�<สอำงสถาน แล*วแต�กรณ� และค&าร*อำงขอำแก*ไขเพิ�/มเต�ม (ท�/ได*ย2/นต�อำศัาลและส�งไปให*แก�ค,�ความแล*วโดยชี่อำบ ) กDได*

ภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�สามมาตราต�อำไปน�< ให*ศัาลส2บพิยานตามประเดDนในข*อำพิ�พิาทตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยพิยานหล�กฐาน และฟ้Kงค&าแถลงการณ ด*วยวาจา

www.nitisart.com


135



ขอำงค,�ความท�<งปวง

มาตรา ๑๘๖ เม2/อำส2บพิยานเสรDจแล*ว ให*ศัาลอำน8ญาตให*โจทก แถลงการณ ด*วยวาจาก�อำน แล*วจBงให*จ&าเลยแถลงการณ ด*วยวาจาทบทวนข*อำเถ�ยง แสดงผู้ลแห�งพิยานหล�กฐานในประเดDนท�/พิ�พิาท ต�อำจากน�<ให*ศัาลอำน8ญาตให*โจทก แถลงตอำบจ&าเลยได*อำ�กคร�<งหนB/งนอำกจากน�<ห*ามไม�ให*ค,�ความแถลงการณ ด*วยวาจาอำย�างใดอำ�ก เว*นแต�จะได*ร�บอำน8ญาตจากศัาล

ก�อำนพิ�พิากษาคด� ไม�ว�าค,�ความฝ่Jายใดจะได*แถลงการณ ด*วยวาจาแล*วหร2อำไม�ค,�ความฝ่Jายน�<นจะย2/นค&าแถลงการณ เปEนหน�งส2อำต�อำศัาลกDได* แต�ต*อำงส�งส&าเนาน�<น ๆ ไปย�งค,�ความอำ2/น ๆ

มาตรา ๑๘๗ เม2/อำได*ส2บพิยานตามท�/จ&าเปEนและค,�ความได*แถลงการณ ถ*าหากม�เสรDจแล*ว ให*ถ2อำว�าการพิ�จารณาเปEนอำ�นส�<นส8ด แต�ตราบใดท�/ย�งม�ได*ม�ค&าพิ�พิากษาศัาลอำาจท&าการพิ�จารณาต�อำไปอำ�กได*ตามท�/เหDนสมควร เพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม

มาตรา ๑๘๘ ในคด�ท�/ไม�ม�ข*อำพิ�พิาท ให*ใชี่*ข*อำบ�งค�บต�อำไปน�<

(๑ ) ให*เร�/มคด�โดยย2/นค&าร*อำงขอำต�อำศัาล

(๒ ) ศัาลอำาจเร�ยกพิยานมาส2บได*เอำงตามท�/เหDนจ&าเปEน และว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดตามท�/เหDนสมควรและย8ต�ธีรรม

(๓ ) ทางแก*แห�งค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลน�<นให*ใชี่*ได*

www.nitisart.com


136



แต�โดยว�ธี�ย2/นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาเท�าน�<น และให*อำ8ทธีรณ ฎ�กาได*แต�เฉพิาะในสอำงกรณ�ต�อำไปน�<

(ก ) ถ*าศัาลได*ยกค&าร*อำงขอำขอำงค,�ความฝ่Jายท�/เร�/มคด�เส�ยท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วน หร2อำ

(ข ) ในเหต8ท�/ม�ได*ปฏ�บ�ต�ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการพิ�จารณาหร2อำพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง

(๔ ) ถ*าบ8คคลอำ2/นใดนอำกจากค,�ความท�/ได*ย2/นฟ้Gอำงคด�อำ�นไม�ม�ข*อำพิ�พิาทได*เข*ามาเก�/ยวข*อำงในคด�โดยตรงหร2อำโดยอำ*อำมให*ถ2อำว�าบ8คคลเชี่�นว�ามาน�<เปEนค,�ความ และให*ด&าเน�นคด�ไปตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยคด�อำ�นม�ข*อำพิ�พิาท แต�ในคด�ท�/ย2/นค&าร*อำงขอำต�อำศัาล เพิ2/อำให*ศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง ให*ค&าอำน8ญาตท�/ผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมได*ปฏ�เสธีเส�ยหร2อำให*ศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งถอำนค2นค&าอำน8ญาตอำ�นได*ให*ไว*แก�ผู้,*ไร*ความสามารถน�<น ให*ถ2อำว�าเปEนคด�ไม�ม�ข*อำพิ�พิาท แม*ถBงว�าผู้,*แทนโดยชี่อำบธีรรมหร2อำผู้,*ไร*ความสามารถน�<นจะได*มาศัาล และแสดงข*อำค�ดค*านในการให*ค&าอำน8ญาต หร2อำถอำนค2นค&าอำน8ญาตเชี่�นว�าน�<น

www.nitisart.com


137




ว�ธี�พิ�จารณาว�สาม�ญในศัาลชี่�<นต*น

หมวด ๑

ว�ธี�พิ�จารณาคด�มโนสาเร�

มาตรา ๑๘๙ คด�มโนสาเร� ค2อำ

(๑ ) คด�ท�/ม�ค&าขอำให*ปลดเปล2<อำงท8กข อำ�นอำาจค&านวณเปEนราคาเง�นได*ไม�เก�นส�/หม2/นบาทหร2อำไม�เก�นจ&านวนท�/ก&าหนดในพิระราชี่กฤษฎ�กา

(๒ ) คด�ฟ้Gอำงข�บไล�บ8คคลใด ๆ อำอำกจากอำส�งหาร�มทร�พิย อำ�นม�ค�าเชี่�าหร2อำอำาจให*เชี่�าได*ในขณะย2/นค&าฟ้Gอำงไม�เก�นเด2อำนละส�/พิ�นบาทหร2อำไม�เก�นจ&านวนท�/ก&าหนดในพิระราชี่กฤษฎ�กา

มาตรา ๑๙๐ จ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาอำ�นพิ�พิาทก�นในคด�น�<น ให*ค&านวณด�งน�<

(๑ ) จ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาน�<นให*ค&านวณตามค&าเร�ยกร*อำงขอำงโจทก ส�วนดอำกผู้ลอำ�นม�ถBงก&าหนดเก�ดขB<นในเวลาย2/นค&าฟ้Gอำงwww.nitisart.com


138



หร2อำค�าธีรรมเน�ยมศัาลซัB/งอำาจเปEนอำ8ปกรณ รวมอำย,�ในค&าเร�ยกร*อำง ห*ามไม�ให*ค&านวณรวมเข*าด*วย

(๒ ) ในกรณ�ม�ข*อำสงส�ยหร2อำม�ข*อำโต*แย*ง จ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาน�<น ให*ศัาลกะประมาณตามท�/เปEนอำย,�ในเวลาย2/นฟ้Gอำงคด�

(๓ ) คด�อำ�นเก�/ยวด*วยทร�พิย ส�นท�/ม�ข*อำหาหลายข*อำ อำ�นม�จ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาไม�เก�นส�/หม2/นบาทหร2อำไม�เก�นจ&านวนท�/ก&าหนดในพิระราชี่กฤษฎ�กา ให*รวมจ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาเหล�าน�<นเข*าด*วยก�น แต�ถ*าข*อำหาเหล�าน�<นจะต*อำงเร�ยกร*อำงเอำาแก�จ&าเลยหลายคน ถBงแม*ว�าถ*ารวมความร�บผู้�ดขอำงจ&าเลยหลายคนน�<นเข*าด*วยก�นแล*วจะไม�เปEนคด�มโนสาเร�กDตาม ให*ถ2อำเอำาจ&านวนท�/เร�ยกร*อำงเอำาจากจ&าเลยคนหนB/ง ๆ น�<น เปEนประมาณแก�การท�/จะถ2อำว�าคด�น�<นเปEนคด�มโนสาเร�หร2อำไม�

มาตรา ๑๙๐ ทว� ในคด�มโนสาเร� ให*ศัาลด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาไปตามบทบ�ญญ�ต�ในหมวดน�<

มาตรา ๑๙๐ ตร� ในคด�มโนสาเร� ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะอำอำกค&าส�/งขยายหร2อำย�นระยะเวลาตามท�/ก&าหนดไว*ในประมวลกฎหมายน�<หร2อำตามท�/ศัาลได*ก&าหนดไว* หร2อำระยะเวลาท�/เก�/ยวด*วยว�ธี�พิ�จารณาความแพิ�งอำ�นก&าหนดไว*ในกฎหมายอำ2/น เพิ2/อำให*ด&าเน�นหร2อำม�ให*ด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาใด ๆ ก�อำนส�<นระยะเวลาน�<นได* เม2/อำม�ความจ&าเปEนเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม

www.nitisart.com


139



มาตรา ๑๙๐ จ�ตวา ในคด�มโนสาเร� ให*โจทก เส�ยค�าขB<นศัาลตามตาราง ๑ ท*ายประมวลกฎหมายน�< แต�ค�าขB<นศัาลรวมก�นแล*วไม�เก�นหนB/งพิ�นบาท

ค�าขB<นศัาลในชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาน�<น ให*ผู้,*อำ8ทธีรณ หร2อำผู้,*ฎ�กาเส�ยตามจ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทก�นในชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กา แล*วแต�กรณ�

มาตรา ๑๙๑ ว�ธี�ฟ้Gอำงคด�มโนสาเร�น� <น โจทก อำาจย2/นค&าฟ้GอำงเปEนหน�งส2อำหร2อำมาแถลงข*อำหาด*วยวาจาต�อำศัาลกDได*

ในกรณ�ท�/โจทก ย2/นค&าฟ้GอำงเปEนหน�งส2อำ หากศัาลเหDนว�าค&าฟ้Gอำงด�งกล�าวไม�ถ,กต*อำงหร2อำขาดสาระส&าค�ญบางเร2/อำง ศัาลอำาจม�ค&าส�/งให*โจทก แก*ไขค&าฟ้Gอำงในส�วนน�<นให*ถ,กต*อำงหร2อำชี่�ดเจนขB<นกDได*

ถ*าโจทก มาแถลงข*อำหาด*วยวาจาด�งกล�าวแล*ว ให*ศัาลบ�นทBกรายการแห�งข*อำหาเหล�าน�<นไว*อำ�านให*โจทก ฟ้Kง แล*วให*โจทก ลงลายม2อำชี่2/อำไว*เปEนส&าค�ญ

มาตรา ๑๙๒ เม2/อำศัาลเหDนว�าคด�ท�/ฟ้Gอำงไม�ใชี่�คด�มโนสาเร�และศัาลน�<นม�เขตอำ&านาจท�/จะพิ�จารณาคด�น�<นอำย�างคด�สาม�ญได* ถ*าคด�น�<นได*ฟ้Gอำงโดยค&าแถลงด*วยวาจา กDให*ศัาลม�ค&าส�/งให*โจทก ย2/นค&าฟ้GอำงเปEนหน�งส2อำอำย�างคด�สาม�ญ แต�ถ*าคด�น�<นได*ย2/นค&าฟ้GอำงเปEนหน�งส2อำอำย,�แล*ว ห*ามม�ให*ศัาลอำอำกหมายเร�ยกอำย�างอำ2/นนอำกจากท�/บ�ญญ�ต�ไว*ส&าหร�บคด�สาม�ญ

ถ*าคด�น�<นไม�เปEนคด�มโนสาเร�ต�อำไป เน2/อำงจากได*ม�ค&าฟ้Gอำง

www.nitisart.com


140



เพิ�/มเต�มย2/นเข*ามาภายหล�งและศัาลน�<นม�เขตอำ&านาจท�/จะพิ�จารณาคด�น�<นอำย�างคด�สาม�ญได* กDให*ศัาลด&าเน�นการพิ�จารณาไปอำย�างคด�สาม�ญ

ในกรณ�ใดกรณ�หนB/งด�งกล�าวมาแล*ว ถ*าศัาลไม�ม�เขตอำ&านาจพิ�จารณาคด�น�<นอำย�างคด�สาม�ญ ให*ศัาลม�ค&าส�/งค2นค&าฟ้Gอำงน�<นไปเพิ2/อำย2/นต�อำศัาลท�/ม�เขตอำ&านาจ

ในกรณ�ท�/จ&าเลยฟ้Gอำงแย*งเข*ามาในคด�มโนสาเร�และฟ้Gอำงแย*งน�<นม�ใชี่�คด�มโนสาเร�หร2อำในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งให*พิ�จารณาคด�สาม�ญรวมก�บคด�มโนสาเร� ให*ศัาลด&าเน�นการพิ�จารณาคด�มโนสาเร�ไปอำย�างคด�สาม�ญ แต�เม2/อำศัาลพิ�จารณาถBงจ&านวนท8นทร�พิย ล�กษณะคด� สถานะขอำงค,�ความหร2อำเหต8สมควรประการอำ2/นแล*วเหDนว�า การน&าบทบ�ญญ�ต�ในหมวดน�<ไปใชี่*บ�งค�บแก�คด�ในส�วนขอำงฟ้Gอำงแย*งหร2อำคด�สาม�ญเชี่�นว�าน�<นจะท&าให*การด&าเน�นคด�เปEนไปด*วยความรวดเรDวและเปEนธีรรมแก�ค,�ความท8กฝ่Jาย กDให*ศัาลม�อำ&านาจพิ�จารณาคด�ในส�วนขอำงฟ้Gอำงแย*งหร2อำคด�สาม�ญน�<นอำย�างคด�มโนสาเร�ได*

ค&าส�/งอำย�างใดอำย�างหนB/งขอำงศัาลตามวรรคส�/ ไม�กระทบถBงค�าขB<นศัาลท�/ค,�ความแต�ละฝ่Jายต*อำงชี่&าระอำย,�ก�อำนท�/ศัาลจะม�ค&าส�/งเชี่�นว�าน�<น

มาตรา ๑๙๓ ในคด�มโนสาเร� ให*ศัาลก&าหนดว�นน�ดพิ�จารณาโดยเรDวและอำอำกหมายเร�ยกไปย�งจ&าเลย ในหมายน�<นให*จดแจ*งประเดDนแห�งคด�และจ&านวนท8นทร�พิย หร2อำราคาท�/เร�ยกร*อำงและข*อำความว�าให*จ&าเลยมาศัาลเพิ2/อำการไกล�เกล�/ย ให*การ และส2บพิยานในว�นเด�ยวก�น และให*ศัาลส�/งให*โจทก มาศัาลในว�นน�ดพิ�จารณาน�<นด*วย

ในว�นน�ดพิ�จารณา เม2/อำโจทก และจ&าเลยมาพิร*อำมก�นแล*ว

www.nitisart.com


141



ให*ศัาลไกล�เกล�/ยให*ค,�ความได*ตกลงก�นหร2อำประน�ประนอำมยอำมความก�นในข*อำท�/พิ�พิาทน�<นก�อำน

ถ*าค,�ความไม�อำาจตกลงก�นหร2อำไม�อำาจประน�ประนอำมยอำมความก�นได*และจ&าเลยย�งไม�ได*ย2/นค&าให*การให*ศัาลสอำบถามค&าให*การขอำงจ&าเลย โดยจ&าเลยจะย2/นค&าให*การเปEนหน�งส2อำหร2อำจะให*การด*วยวาจากDได* ในกรณ�ย2/นค&าให*การเปEนหน�งส2อำให*น&ามาตรา ๑๙๑ วรรคสอำง มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม ในกรณ�ให*การด*วยวาจา ให*ศัาลบ�นทBกค&าให*การรวมท�<งเหต8การณ น�<นไว* อำ�านให*จ&าเลยฟ้Kงแล*วให*จ&าเลยลงลายม2อำชี่2/อำไว*เปEนส&าค�ญ

ถ*าจ&าเลยไม�ให*การตามวรรคสาม ให*ศัาลม�อำ&านาจใชี่*ด8ลพิ�น�จม�ค&าส�/งไม�ยอำมเล2/อำนเวลาให*จ&าเลยย2/นค&าให*การ โดยให*ถ2อำว�าจ&าเลยขาดน�ดย2/นค&าให*การ และให*ศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดโดยน&ามาตรา ๑๙๘ ทว� มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม แต�ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งให*ส2บพิยาน กDให*ศัาลด&าเน�นการต�อำไปตามมาตรา ๑๙๓ ตร� มาตรา ๑๙๓ จ�ตวา และมาตรา ๑๙๓ เบญจ

มาตรา ๑๙๓ ทว� ในคด�มโนสาเร� เม2/อำโจทก ได*ทราบค&าส�/งให*มาศัาลตามมาตรา ๑๙๓ แล*ว ไม�มาในว�นน�ดพิ�จารณาโดยไม�ได*ร�บอำน8ญาตจากศัาลให*เล2/อำนคด�ให*ถ2อำว�าโจทก ไม�ประสงค จะด&าเน�นคด�ต�อำไป ให*ศัาลม�ค&าส�/งจ&าหน�ายคด�อำอำกเส�ยจากสารบบความ

เม2/อำจ&าเลยได*ร�บหมายเร�ยกให*มาศัาลตามมาตรา ๑๙๓ แล*วไม�มาในว�นน�ดพิ�จารณาโดยไม�ได*ร�บอำน8ญาตจากศัาลให*เล2/อำนคด� ถ*าจ&าเลยไม�ได*ย2/นค&าให*การไว*ให*ถ2อำว�าจ&าเลยขาดน�ดย2/นค&าให*การและให*ศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งโดยน&ามาตรา ๑๙๘ ทว� มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม แต�ถ*าจ&าเลยได*ย2/นค&าให*การไว*ก�อำนหร2อำในว�นน�ดด�งกล�าว ให*

www.nitisart.com


142



ถ2อำว�าจ&าเลยขาดน�ดพิ�จารณา และให*บ�งค�บตามมาตรา ๒๐๔ มาตรา ๒๐๕ มาตรา ๒๐๖ และมาตรา ๒๐๗ และไม�ว�าจะเปEนกรณ�ใด ถ*าศัาลม�ค&าส�/ง ให*ส2บพิยานกDให*ศัาลด&าเน�นการต�อำไปตามมาตรา ๑๙๓ ตร� มาตรา ๑๙๓ จ�ตวา และมาตรา ๑๙๓ เบญจ

มาตรา ๑๙๓ ตร� เม2/อำศัาลได*ร�บค&าให*การขอำงจ&าเลยตามมาตรา ๑๙๓ วรรคสาม หร2อำศัาลม�ค&าส�/งให*ส2บพิยานตามมาตรา ๑๙๓ วรรคส�/ หร2อำมาตรา ๑๙๓ ทว� วรรคสอำง ให*ศัาลด&าเน�นการพิ�จารณาคด�ต�อำไปโดยเรDว และให*ศัาลสอำบถามค,�ความฝ่Jายท�/จะต*อำงน&าพิยานเข*าส2บว�าประสงค จะอำ*างอำ�งพิยานหล�กฐานใดแล*วบ�นทBกไว* หร2อำส�/งให*ค,�ความจ�ดท&าบ�ญชี่�ระบ8พิยานย2/นต�อำศัาลภายในระยะเวลาตามท�/เหDนสมควร โดยในกรณ�ท�/ม�ใชี่�การพิ�จารณาคด�ฝ่Jายเด�ยว ศัาลจะก&าหนดให*ค,�ความฝ่Jายใดน&าพิยานหล�กฐานมาส2บก�อำนหร2อำหล�งกDได*

มาตรา ๑๙๓ จ�ตวาในคด�มโนสาเร� เพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรมให*ศัาลม�อำ&านาจเร�ยกพิยานหล�กฐานมาส2บได*เอำงตามท�/เหDนสมควร

ในการส2บพิยานไม�ว�าจะเปEนพิยานท�/ค,�ความฝ่Jายใดอำ*างหร2อำท�/ศัาลเร�ยกมาเอำงให*ศัาลเปEนผู้,*ซั�กถามพิยานก�อำน เสรDจแล*วจBงให*ต�วความหร2อำทนายความซั�กถามเพิ�/มเต�มได*

ให*ศัาลม�อำ&านาจซั�กถามพิยานเก�/ยวก�บข*อำเทDจจร�งใดๆ ท�/เก�/ยวเน2/อำงก�บคด� แม*จะไม�ม�ค,�ความฝ่JายใดยกขB<นอำ*างกDตาม

ในการบ�นทBกค&าเบ�กความขอำงพิยาน เม2/อำศัาลเหDนสมควร จะบ�นทBกข*อำความแต�โดยย�อำกDได*แล*วให*พิยานลงลายม2อำชี่2/อำไว*www.nitisart.com


143



มาตรา ๑๙๓ เบญจ ในคด�มโนสาเร� ให*ศัาลน�/งพิ�จารณาคด�ต�ดต�อำก�นไปโดยไม�ต*อำงเล2/อำน เว*นแต�ม�เหต8จ&าเปEน ศัาลจะม�ค&าส�/งเล2/อำนได*คร�<งละไม�เก�นเจDดว�น

มาตรา ๑๙๔ คด�มโนสาเร�น� <น ให*ศัาลม�อำ&านาจอำอำกค&าส�/งหร2อำค&าพิ�พิากษาด*วยวาจาด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๔๑

มาตรา ๑๙๕ นอำกจากท�/บ�ญญ�ต�มาแล*ว ให*น&าบทบ�ญญ�ต�อำ2/นในประมวลกฎหมายน�<มาใชี่*บ�งค�บแก�การพิ�จารณาและการชี่�<ขาดต�ดส�นคด�มโนสาเร�ด*วยโดยอำน8โลม

มาตรา ๑๙๖ ในคด�สาม�ญซัB/งโจทก ฟ้Gอำงเพิ�ยงขอำให*ชี่&าระเง�นจ&านวนแน�นอำนตามต�Sวเง�นซัB/งการร�บรอำงหร2อำการชี่&าระเง�นตามต�Sวเง�นน�<นได*ถ,กปฏ�เสธี หร2อำตามส�ญญาเปEนหน�งส2อำซัB/งปรากฏในเบ2<อำงต*นว�าเปEนส�ญญาอำ�นแท*จร�งม�ความสมบ,รณ และบ�งค�บได*ตามกฎหมาย โจทก จะย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลพิร*อำมก�บค&าฟ้Gอำงขอำให*ศัาลพิ�จารณาคด�น�<นโดยรวบร�ดกDได*

ถ*าศัาลเหDนว�าคด�ตามวรรคหนB/งน�<นปรากฏในเบ2<อำงต*นว�าเปEนคด�ไม�ม�ข*อำย8�งยาก ไม�ว�าโจทก จะได*ย2/นค&าขอำตามวรรคหนB/งหร2อำไม� ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*น&าบทบ�ญญ�ต�ในหมวดน�<ว�าด*วยว�ธี�พิ�จารณาคด�มโนสาเร� เว*นแต�มาตรา ๑๙๐ จ�ตวา มาใชี่*บ�งค�บแก�คด�เชี่�นว�าน�<นได*

ถ*าในระหว�างการพิ�จารณาปรากฏว�าคด�ไม�ตกอำย,�ภายใต*www.nitisart.com


144



บ�งค�บแห�งมาตราน�< ศัาลอำาจม�ค&าส�/งเพิ�กถอำนค&าส�/งเด�มแล*วด&าเน�นการพิ�จารณาต�อำไปตามข*อำบ�งค�บแห�งคด�สาม�ญได*

หมวด ๒

การพิ�จารณาโดยขาดน�ด

ส�วนท�/ ๑

การขาดน�ดย2/นค&าให*การ

มาตรา ๑๙๗ เม2/อำจ&าเลยได*ร�บหมายเร�ยกให*ย2/นค&าให*การแล*ว จ&าเลยม�ได*ย2/นค&าให*การภายในระยะเวลาท�/ก&าหนดไว*ตามกฎหมายหร2อำตามค&าส�/งศัาล ให*ถ2อำว�าจ&าเลยขาดน�ดย2/นค&าให*การ

มาตรา ๑๙๘ ถ*าจ&าเลยขาดน�ดย2/นค&าให*การ ให*โจทก ม�ค&าขอำต�อำศัาลภายในส�บห*าว�นน�บแต�ระยะเวลาท�/ก&าหนดให*จ&าเลยย2/นค&าให*การได*ส�<นส8ดลง เพิ2/อำให*ศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดให*ตนเปEนฝ่Jายชี่นะคด�โดยขาดน�ด

ถ*าโจทก ไม�ย2/นค&าขอำต�อำศัาลภายในก&าหนดระยะเวลาด�ง

www.nitisart.com


145



กล�าวแล*ว ให*ศัาลม�ค&าส�/งจ&าหน�ายคด�น�<นเส�ยจากสารบบความ

ถ*าโจทก ย2/นค&าขอำต�อำศัาลภายในก&าหนดระยะเวลาด�งกล�าวแล*ว ให*ศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�โดยขาดน�ดไปตามมาตรา ๑๙๘ ทว� แต�ถ*าศัาลม�เหต8สงส�ยว�าจ&าเลยจะไม�ทราบหมายเร�ยกให*ย2/นค&าให*การ กDให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ม�การส�งหมายเร�ยกใหม� โดยว�ธี�ส�งหมายธีรรมดาหร2อำโดยว�ธี�อำ2/นแทนและจะก&าหนดเง2/อำนไขอำย�างใดตามท�/เหDนสมควรเพิ2/อำให*จ&าเลยได*ทราบหมายเร�ยกน�<นกDได*

มาตรา ๑๙๘ ทว� ศัาลจะม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดให*โจทก เปEนฝ่Jายชี่นะคด�โดยจ&าเลยขาดน�ดย2/นค&าให*การม�ได* เว*นแต�ศัาลเหDนว�าค&าฟ้Gอำงขอำงโจทก ม�ม,ลและไม�ข�ดต�อำกฎหมายในการน�<ศัาลจะยกขB<นอำ*างโดยล&าพิ�งซัB/งข*อำกฎหมายอำ�นเก�/ยวด*วยความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่นกDได*

เพิ2/อำประโยชี่น ในการพิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งชี่�<ขาดคด�ตามวรรคหนB/ง ศัาลอำาจส2บพิยานเก�/ยวก�บข*อำอำ*างขอำงโจทก หร2อำพิยานหล�กฐานอำ2/นไปฝ่Jายเด�ยวตามท�/เหDนว�าจ&าเปEนกDได*แต�ในคด�เก�/ยวด*วยส�ทธี�แห�งสภาพิบ8คคล ส�ทธี�ในครอำบคร�วหร2อำคด�พิ�พิาทเก�/ยวด*วยกรรมส�ทธี�Rในอำส�งหาร�มทร�พิย ให*ศัาลส2บพิยานหล�กฐานโจทก ไปฝ่Jายเด�ยว และศัาลอำาจเร�ยกพิยานหล�กฐานอำ2/นมาส2บได*เอำงตามท�/เหDนว�าจ&าเปEนเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม

ในการก&าหนดจ&านวนเง�นตามค&าขอำบ�งค�บขอำงโจทก ให*ศัาลปฏ�บ�ต�ด�งน�<

(๑ ) ในกรณ�ท�/โจทก ม�ค&าขอำบ�งค�บให*จ&าเลยชี่&าระหน�<เปEนเง�นจ&านวนแน�นอำนให*ศัาลม�ค&าส�/งให*โจทก ส�งพิยานเอำกสารตามท�/ศัาล

www.nitisart.com


146



เหDนว�าจ&าเปEนแทนการส2บพิยาน

(๒ ) ในกรณ�ท�/โจทก ม�ค&าขอำบ�งค�บให*จ&าเลยชี่&าระหน�<เปEนเง�นอำ�นไม�อำาจก&าหนดจ&านวนได*โดยแน�นอำน ให*ศัาลส2บพิยานหล�กฐานโจทก ไปฝ่Jายเด�ยว และศัาลอำาจเร�ยกพิยานหล�กฐานอำ2/นมาส2บได*เอำงตามท�/เหDนว�าจ&าเปEน

ถ*าจ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การไม�มาศัาลในว�นส2บพิยานตามมาตราน�< ม�ให*ถ2อำว�าจ&าเลยน�<นขาดน�ดพิ�จารณา

ถ*าโจทก ไม�น&าพิยานหล�กฐานมาส2บตามความในมาตราน�<ภายในระยะเวลาท�/ศัาลก&าหนด ให*ถ2อำว�าคด�ขอำงโจทก ไม�ม�ม,ล และให*ศัาลยกฟ้Gอำงขอำงโจทก

มาตรา ๑๙๘ ตร� ในคด�ท�/จ&าเลยบางคนขาดน�ดย2/นค&าให*การ ให*ศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�โดยขาดน�ดย2/นค&าให*การระหว�างโจทก ก�บจ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การน�<นไปก�อำนและด&าเน�นการพิ�จารณาคด�ระหว�างโจทก ก�บจ&าเลยท�/ย2/นค&าให*การต�อำไปแต�ถ*าม,ลความแห�งคด�น�<นเปEนการชี่&าระหน�<ซัB/งแบ�งแยกจากก�นม�ได* ให*ศัาลรอำการพิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งชี่�<ขาดคด�โดยขาดน�ดย2/นค&าให*การไว*ก�อำน เม2/อำศัาลด&าเน�นการพิ�จารณาส&าหร�บจ&าเลยท�/ย2/นค&าให*การเสรDจส�<นแล*ว กDให*ศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�ไปตามร,ปคด�ส&าหร�บจ&าเลยท8กคน

ในกรณ�ท�/จ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การไม�มาศัาลในว�นส2บพิยานขอำงค,�ความอำ2/นม�ให*ถ2อำว�าจ&าเลยน�<นขาดน�ดพิ�จารณา

www.nitisart.com


147



มาตรา ๑๙๙ ถ*าจ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การมาศัาลก�อำนศัาลว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�และแจ*งต�อำศัาลในโอำกาสแรกว�าตนประสงค จะต�อำส,*คด� เม2/อำศัาลเหDนว�าการขาดน�ดย2/นค&าให*การน�<นม�ได*เปEนไปโดยจงใจหร2อำม�เหต8อำ�นสมควร ให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตให*จ&าเลยย2/นค&าให*การภายในก&าหนดเวลาตามท�/ศัาลเหDนสมควรและด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาใหม�ต�<งแต�เวลาท�/จ&าเลยขาดน�ดย2/นค&าให*การ

ในกรณ�ตามวรรคหนB/ง ถ*าจ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การม�ได*แจ*งต�อำศัาลกDด� หร2อำศัาลเหDนว�าการขาดน�ดย2/นค&าให*การน�<นเปEนไปโดยจงใจหร2อำไม�ม�เหต8อำ�นสมควรกDด� ให*ศัาลด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาต�อำไป ในกรณ�เชี่�นน�< จ&าเลยอำาจถามค*านพิยานโจทก ท�/อำย,�ระหว�างการส2บได* แต�จะน&าส2บพิยานหล�กฐานขอำงตนไม�ได*

ในกรณ�ท�/จ&าเลยม�ได*ย2/นค&าให*การภายในก&าหนดเวลาตามวรรคหนB/ง หร2อำศัาลไม�อำน8ญาตให*จ&าเลยย2/นค&าให*การตามวรรคสอำง หร2อำศัาลเคยม�ค&าส�/งให*พิ�จารณาคด�ใหม� ตามค&าขอำขอำงจ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การตามมาตรา ๑๙๙ ตร� มาก�อำน จ&าเลยน�<นจะขอำย2/นค&าให*การตามมาตราน�<อำ�กหร2อำจะร*อำงขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�ไม�ได*

มาตรา ๑๙๙ ทว� เม2/อำศัาลพิ�พิากษาให*จ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การแพิ*คด� ศัาลอำาจก&าหนดการอำย�างใด ตามท�/เหDนสมควรเพิ2/อำส�งค&าบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งให*แก�จ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การ โดยว�ธี�ส�งหมายธีรรมดาหร2อำโดยว�ธี�อำ2/นแทน หร2อำศัาลจะให*เล2/อำนการบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นไปภายในระยะเวลาท�/ศัาลเหDนสมควรกDได*

การบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งแก�จ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การน�<นให*บ�งค�บตามมาตรา ๒๗๓ มาตรา ๒๙๒ และมาตรา

www.nitisart.com


148



๓๑๗

มาตรา ๑๙๙ ตร� จ&าเลยซัB/งศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดให*แพิ*คด�โดยขาดน�ดย2/นค&าให*การถ*าม�ได*ย2/นอำ8ทธีรณ ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น จ&าเลยน�<นอำาจม�ค&าขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�ได* เว*นแต�

(๑ ) ศัาลเคยม�ค&าส�/งให*พิ�จารณาคด�น�<นใหม�มาคร�<งหนB/งแล*ว

(๒ ) ค&าขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�น�<นต*อำงห*ามตามกฎหมาย

มาตรา ๑๙๙ จ�ตวา ค&าขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�น�<น ให*ย2/นต�อำศัาลภายในส�บห*าว�นน�บจากว�นท�/ได*ส�งค&าบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งให*แก�จ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การ แต�ถ*าศัาลได*ก&าหนดการอำย�างใด ๆ เพิ2/อำส�งค&าบ�งค�บเชี่�นว�าน�<โดยว�ธี�ส�งหมายธีรรมดาหร2อำโดยว�ธี�อำ2/นแทนจะต*อำงได*ม�การปฏ�บ�ต�ตามข*อำก&าหนดน�<นแล*ว ในกรณ�ท�/จ&าเลยท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การไม�สามารถย2/นค&าขอำภายในระยะเวลาท�/ก&าหนดโดยพิฤต�การณ นอำกเหน2อำไม�อำาจบ�งค�บได* จ&าเลยน�<นอำาจย2/นค&าขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�ได*ภายในก&าหนดส�บห*าว�นน�บแต�ว�นท�/พิฤต�การณ น�<นได*ส�<นส8ดลง แต�กรณ�จะเปEนอำย�างไรกDตามห*ามม�ให*ย2/นค&าขอำเชี่�นว�าน�<เม2/อำพิ*นก&าหนดหกเด2อำนน�บแต�ว�นท�/ได*ยBดทร�พิย หร2อำได*ม�การบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งโดยว�ธี�อำ2/น

ค&าขอำตามวรรคหนB/งให*กล�าวโดยชี่�ดแจ*งซัB/งเหต8ท�/จ&าเลยได*ขาดน�ดย2/นค&าให*การและข*อำค�ดค*านค&าต�ดส�นชี่�<ขาดขอำงศัาลท�/แสดงให*เหDนว�าหากศัาลได*พิ�จารณาคด�น�<นใหม�ตนอำาจเปEนฝ่Jายชี่นะ และในกรณ�ท�/ย2/นค&าขอำล�าชี่*า ให*แสดงเหต8แห�งการท�/ล�าชี่*าน�<นด*วยwww.nitisart.com


149



มาตรา ๑๙๙ เบญจ เม2/อำศัาลได*ร�บค&าขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�แล*ว หากเหDนสมควรศัาลจะม�ค&าส�/งให*งดการบ�งค�บคด�ไว*ก�อำนกDได* ในกรณ�เชี่�นน�< ให*ศัาลแจ*งค&าส�/งให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ทราบ

ในการพิ�จารณาค&าขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม� ถ*าม�เหต8ควรเชี่2/อำว�าการขาดน�ดย2/นค&าให*การน�<นม�ได*เปEนไปโดยจงใจหร2อำม�เหต8อำ�นสมควร และศัาลเหDนว�าเหต8ผู้ลท�/อำ*างมาในค&าขอำน�<นผู้,*ขอำอำาจม�ทางชี่นะคด�ได*ท�<งในกรณ�ท�/ย2/นค&าขอำล�าชี่*าน�<นผู้,*ขอำได*ย2/นภายในระยะเวลาท�/ก&าหนดให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำ ในกรณ�เชี่�นน�< ถ*าม�การอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งท�/ให*ค,�ความฝ่Jายท�/ขาดน�ดย2/นค&าให*การแพิ*คด�ให*ศัาลแจ*งค&าส�/งด�งกล�าวให*ศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กา แล*วแต�กรณ� ทราบด*วย

เม2/อำศัาลได*ม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�ตามวรรคสอำงค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลโดยจ&าเลยขาดน�ดย2/นค&าให*การและค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งอำ2/น ๆขอำงศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาในคด�เด�ยวก�นน�<น และว�ธี�การบ�งค�บคด�ท�/ได*ด&าเน�นไปแล*ว ให*ถ2อำว�าเปEนอำ�นเพิ�กถอำนไปในต�ว และให*ศัาลแจ*งให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ทราบ แต�ถ*าเปEนการพิ*นว�ส�ยท�/จะให*ค,�ความกล�บค2นส,�ฐานะเด�มด�งเชี่�นก�อำนบ�งค�บคด�ได* หร2อำเม2/อำศัาลเหDนว�าไม�จ&าเปEนท�/จะบ�งค�บเชี่�นน�<น เพิ2/อำประโยชี่น แก�ค,�ความหร2อำบ8คคลภายนอำกให*ศัาลม�อำ&านาจส�/งอำย�างใด ๆ ตามท�/เหDนสมควร แล*วให*ศัาลพิ�จารณาคด�น�<นใหม�ต�<งแต�เวลาท�/จ&าเลยขาดน�ดย2/นค&าให*การ โดยให*จ&าเลยย2/นค&าให*การภายในก&าหนดเวลาตามท�/ศัาลเหDนสมควร

ค&าส�/งศัาลท�/อำน8ญาตให*พิ�จารณาคด�ใหม�ให*เปEนท�/ส8ด แต�ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งไม�อำน8ญาตผู้,*ขอำอำาจอำ8ทธีรณ ค&าส�/งด�งกล�าวได* ค&าพิ�พิากษาขอำงศัาลอำ8ทธีรณ ให*เปEนท�/ส8ดwww.nitisart.com


150



ถ*าจ&าเลยขาดน�ดย2/นค&าให*การโดยจงใจหร2อำไม�ม�เหต8อำ�นสมควรเปEนเหต8ให*ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งต*อำงเส�ยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมมากกว�าท�/ควรจะต*อำงเส�ย ค�าฤชี่าธีรรมท�/เพิ�/มขB<นน�<นให*ถ2อำว�าเปEนค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมอำ�นไม�จ&าเปEนตามความหมายแห�งมาตรา ๑๖๖

มาตรา ๑๙๙ ฉ ในกรณ�ท�/โจทก ม�ได*ให*การแก*ฟ้Gอำงแย*งขอำงจ&าเลยภายในระยะเวลาท�/ก&าหนดไว* ให*น&าบทบ�ญญ�ต�ในส�วนท�/ ๑ น�<มาใชี่*บ�งค�บเพิ�ยงเท�าท�/เก�/ยวก�บฟ้Gอำงแย*งเชี่�นว�าน�<นโดยอำน8โลม

www.nitisart.com


151



ส�วนท�/ ๒

การขาดน�ดพิ�จารณา

มาตรา ๒๐๐ ภายใต*บ�งค�บมาตรา ๑๙๘ ทว� และมาตรา ๑๙๘ ตร� ถ*าค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งไม�มาศัาลในว�นส2บพิยาน และไม�ได*ร�บอำน8ญาตจากศัาลให*เล2/อำนคด� ให*ถ2อำว�าค,�ความฝ่Jายน�<นขาดน�ดพิ�จารณา

ถ*าค,�ความฝ่Jายใดไม�มาศัาลในว�นน�ดอำ2/นท�/ม�ใชี่�ว�นส2บพิยาน ให*ถ2อำว�าค,�ความฝ่Jายน�<นสละส�ทธี�การด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาขอำงตนในน�ดน�<น และทราบกระบวนพิ�จารณาท�/ศัาลได*ด&าเน�นไปในน�ดน�<นด*วยแล*ว

มาตรา ๒๐๑ ถ*าค,�ความท�<งสอำงฝ่Jายขาดน�ดพิ�จารณา ให*ศัาลม�ค&าส�/งจ&าหน�ายคด�น�<นเส�ยจากสารบบความ

มาตรา ๒๐๒ ถ*าโจทก ขาดน�ดพิ�จารณา ให*ศัาลม�ค&าส�/งจ&าหน�ายคด�น�<นเส�ยจากสารบบความ เว*นแต�จ&าเลยจะได*แจ*งต�อำศัาลในว�นส2บพิยานขอำให*ด&าเน�นการพิ�จารณาคด�ต�อำไปกDให*ศัาลพิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นคด�น�<นไปฝ่Jายเด�ยว

www.nitisart.com


152



มาตรา ๒๐๓ ห*ามม�ให*โจทก อำ8ทธีรณ ค&าส�/งจ&าหน�ายคด�ตามมาตรา ๒๐๑ และมาตรา ๒๐๒ แต�ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายว�าด*วยอำาย8ความ ค&าส�/งเชี่�นว�าน�<ไม�ต�ดส�ทธี�โจทก ท�/จะเสนอำค&าฟ้Gอำงขอำงตนใหม�

มาตรา ๒๐๔ ถ*าจ&าเลยขาดน�ดพิ�จารณา ให*ศัาลพิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นคด�น�<นไปฝ่Jายเด�ยว

มาตรา ๒๐๕ ในกรณ�ด�งกล�าวมาในมาตรา ๒๐๒ และมาตรา ๒๐๔ ถ*าย�งไม�เปEนท�/พิอำใจขอำงศัาลว�าได*ส�งหมายก&าหนดว�นน�ดส2บพิยานไปให*ค,�ความฝ่Jายท�/ขาดน�ดทราบโดยชี่อำบแล*วให*ศัาลม�ค&าส�/งเล2/อำนว�นส2บพิยานไป และก&าหนดว�ธี�การอำย�างใดตามท�/เหDนสมควร เพิ2/อำให*ม�การส�งหมายก&าหนดว�นน�ดส2บพิยานใหม�แก�ค,�ความฝ่Jายท�/ขาดน�ดพิ�จารณาโดยว�ธี�ส�งหมายธีรรมดาหร2อำโดยว�ธี�อำ2/นแทน ถ*าได*กระท&าด�งเชี่�นว�ามาแล*ว ค,�ความฝ่Jายน�<นย�งไม�มาศัาลก�อำนเร�/มส2บพิยานในว�นท�/ก&าหนดไว*ในหมายน�<น กDให*ศัาลด&าเน�นคด�น�<นไปด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๐๒ หร2อำมาตรา ๒๐๔ แล*วแต�กรณ�

มาตรา ๒๐๖ ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งจะร*อำงต�อำศัาลให*ว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�ให*ตนเปEนฝ่Jายชี่นะโดยอำาศั�ยเหต8แต�เพิ�ยงว�าค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งขาดน�ดพิ�จารณาน�<นหาได*ไม� ให*ศัาลว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�ให*ค,�ความท�/มาศัาลเปEนฝ่Jายชี่นะต�อำเม2/อำศัาลเหDนว�าข*อำอำ*างขอำงค,�ความเชี่�นว�าน�<ม�ม,ลและไม�ข�ดต�อำกฎหมาย ในการน�< ศัาลจะยกขB<นอำ*างโดยล&าพิ�ง ซัB/งข*อำกฎหมายอำ�นเก�/ยวด*วยความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่นกDได*

www.nitisart.com


153



เพิ2/อำประโยชี่น ในการว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�ตามวรรคหนB/ง ให*น&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๑๙๘ ทว� วรรคสอำง และวรรคสาม มาใชี่*บ�งค�บแก�คด�ขอำงค,�ความฝ่Jายท�/มาศัาลโดยอำน8โลม

ในระหว�างการพิ�จารณาคด�ฝ่Jายเด�ยว ถ*าค,�ความฝ่Jายท�/ขาดน�ดพิ�จารณามาศัาลภายหล�งท�/เร�/มต*นส2บพิยานไปบ*างแล*ว และแจ*งต�อำศัาลในโอำกาสแรกว�าตนประสงค จะด&าเน�นคด�เม2/อำศัาลเหDนว�าการขาดน�ดพิ�จารณาน�<นม�ได*เปEนไปโดยจงใจหร2อำม�เหต8อำ�นสมควรและศัาลไม�เคยม�ค&าส�/งให*พิ�จารณาคด�ใหม�ตามค&าขอำขอำงค,�ความฝ่Jายน�<นมาก�อำนตามมาตรา ๑๙๙ ตร� ซัB/งให*น&ามาใชี่*บ�งค�บก�บการขาดน�ดพิ�จารณาตามมาตรา ๒๐๗ ด*วย ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*พิ�จารณาคด�น�<นใหม�ในกรณ�เชี่�นน�< หากค,�ความน�<นขาดน�ดพิ�จารณาอำ�ก จะขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�ตามมาตราน�<ไม�ได*

ในกรณ�ตามวรรคสาม ถ*าค,�ความฝ่Jายท�/ขาดน�ดพิ�จารณาม�ได*แจ*งต�อำศัาลกDด�หร2อำศัาลเหDนว�าการขาดน�ดพิ�จารณาน�<นเปEนไปโดยจงใจหร2อำไม�ม�เหต8อำ�นสมควรกDด� หร2อำค&าขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�น�<นต*อำงห*ามตามกฎหมายกDด� ให*ศัาลด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาต�อำไป แต�

(๑ ) ห*ามไม�ให*ศัาลอำน8ญาตให*ค,�ความท�/ขาดน�ดพิ�จารณาน&าพิยานเข*าส2บถ*าค,�ความน�<นมาศัาลเม2/อำพิ*นเวลาท�/จะน&าพิยานขอำงตนเข*าส2บแล*ว

(๒ ) ถ*าค,�ความท�/ขาดน�ดพิ�จารณามาศัาลเม2/อำค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งได*น&าพิยานหล�กฐานเข*าส2บไปแล*ว ห*ามไม�ให*ศัาลยอำมให*ค,�ความท�/ขาดน�ดพิ�จารณาค�ดค*านพิยานหล�กฐานเชี่�นว�าน�<น โดยว�ธี�ถามค*านพิยานขอำงค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งท�/ได*ส2บไปแล*วหร2อำโดยว�ธี�ค�ดค*านการระบ8เอำกสารหร2อำค�ดค*านค&าขอำท�/ให*ศัาลไปท&าการตรวจหร2อำให*ต�<งผู้,*เชี่�/ยวชี่าญขอำงศัาล แต�ถ*าค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งน&าพิยานหล�กฐานเข*าส2บย�งไม�บร�บ,รณ ให*ศัาลอำน8ญาตให*ค,�ความท�/ขาดน�ดพิ�จารณาห�กล*างได*www.nitisart.com


154



แต�เฉพิาะพิยานหล�กฐานท�/น&าส2บภายหล�งท�/ตนมาศัาล

(๓ ) ในกรณ�เชี่�นน�< ค,�ความท�/ขาดน�ดพิ�จารณาไม�ม�ส�ทธี�ท�/จะร*อำงขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�

มาตรา ๒๐๗ เม2/อำศัาลพิ�พิากษาให*ค,�ความฝ่Jายท�/ขาดน�ดพิ�จารณาแพิ*คด� ให*น&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๑๙๙ ทว� มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม และค,�ความฝ่Jายน�<นอำาจม�ค&าขอำให*พิ�จารณาคด�ใหม�ได* ท�<งน�< ให*น&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๑๙๙ ตร� มาตรา ๑๙๙ จ�ตวา และมาตรา ๑๙๙ เบญจ มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

มาตรา ๒๐๘ยกเล�ก)

มาตรา ๒๐๙ (ยกเล�ก)

www.nitisart.com


155



หมวด ๓

อำน8ญาโตต8ลาการ

มาตรา ๒๑๐ บรรดาคด�ท�<งปวงซัB/งอำย,�ในระหว�างพิ�จารณาขอำงศัาลชี่�<นต*น ค,�ความจะตกลงก�นเสนอำข*อำพิ�พิาทอำ�นเก�/ยวก�บประเดDนท�<งปวงหร2อำแต�ข*อำใดข*อำหนB/ง ให*อำน8ญาโตต8ลาการคนเด�ยวหร2อำหลายคนเปEนผู้,*ชี่�<ขาดกDได* โดยย2/นค&าขอำร�วมก�นกล�าวถBงข*อำความแห�งข*อำตกลงเชี่�นว�าน�<นต�อำศัาล

ถ*าศัาลเหDนว�าข*อำตกลงน�<นไม�ผู้�ดกฎหมาย ให*ศัาลอำน8ญาตตามค&าขอำน�<น

มาตรา ๒๑๑ ถ*าในข*อำตกลงม�ได*ก&าหนดข*อำความไว*เปEนอำย�างอำ2/น การต�<งอำน8ญาโตต8ลาการให*ใชี่*ข*อำบ�งค�บด�งต�อำไปน�<

(๑ ) ค,�ความชี่อำบท�/จะต�<งอำน8ญาโตต8ลาการได*ฝ่Jายละคน แต�ถ*าคด�ม�โจทก ร�วมหร2อำจ&าเลยร�วมหลายคน ให*ต�<งอำน8ญาโตต8ลาการเพิ�ยงคนหนB/งแทนโจทก ร�วมท�<งหมดและคนหนB/งแทนจ&าเลยร�วมท�<งหมด

(๒ ) ถ*าค,�ความจะต�<งอำน8ญาโตต8ลาการคนเด�ยวหร2อำหลายคน ด*วยความเหDนชี่อำบพิร*อำมก�น การต�<งเชี่�นว�าน�<ให*ท&าเปEนหน�งส2อำลงว�น เด2อำน ปL และให*ค,�ความลงลายม2อำชี่2/อำไว*เปEนส&าค�ญ

www.nitisart.com


156



(๓ ) ถ*าตกลงก�นให*ค,�ความฝ่JายหนB/ง หร2อำบ8คคลภายนอำกเปEนผู้,*ต� <งอำน8ญาโตต8ลาการ การต�<งเชี่�นว�าน�< ให*ท&าเปEนหน�งส2อำลงว�น เด2อำน ปL และลงลายม2อำชี่2/อำขอำงค,�ความหร2อำบ8คคลภายนอำกน�<น แล*วส�งไปให*ค,�ความอำ2/น ๆ

(๔ ) ถ*าศัาลไม�เหDนชี่อำบด*วยบ8คคลท�/ค,�ความต�<งหร2อำท�/เสนอำต�<งเปEนอำน8ญาโตต8ลาการให*ศัาลส�/งให*ค,�ความต�<งบ8คคลอำ2/นหร2อำเสนอำบ8คคลอำ2/นต�<งเปEนอำน8ญาโตต8ลาการ ถ*าค,�ความม�ได*ต�<งหร2อำเสนอำให*ต�<งบ8คคลใดเปEนอำน8ญาโตต8ลาการ ให*ศัาลม�อำ&านาจต�<งบ8คคลใดเปEนอำน8ญาโตต8ลาการได*ตามท�/เหDนสมควร แล*วให*ศัาลส�งค&าส�/งเชี่�นว�าน�<ไปย�งอำน8ญาโตต8ลาการท�/ต� <งขB<น และค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงโดยทางเจ*าพิน�กงานศัาล

มาตรา ๒๑๒ ข*อำความในหมวดน�<ม�ได*ให*อำ&านาจศัาลท�/จะต�<งบ8คคลใดเปEนอำน8ญาโตต8ลาการโดยม�ได*ร�บความย�นยอำมจากบ8คคลน�<น

มาตรา ๒๑๓ เม2/อำบ8คคลหร2อำค,�ความท�/ม�ส�ทธี� ได*ต�<งอำน8ญาโตต8ลาการขB<นแล*วห*ามม�ให*บ8คคลหร2อำค,�ความน�<นถอำนการต�<งเส�ย เว*นแต�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งจะได*ย�นยอำมด*วย

อำน8ญาโตต8ลาการท�/ต� <งขB<นโดยชี่อำบน�<น ถ*าเปEนกรณ�ท�/ศัาลหร2อำบ8คคลภายนอำกเปEนผู้,*ต� <ง ค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งจะค�ดค*านกDได* หร2อำถ*าเปEนกรณ�ท�/ค,�ความฝ่JายหนB/งเปEนผู้,*ต� <ง ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งจะค�ดค*านกDได* โดยอำาศั�ยเหต8ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๑ หร2อำเหต8ท�/อำน8ญาโตต8ลาการน�<นเปEนผู้,*ไร*ความสามารถ หร2อำไม�สามารถท&าหน*าท�/อำน8ญาโตต8ลาการได* ในกรณ�ท�/ม�การค�ดค*านอำน8ญาโตต8ลาการด�งว�าน�<

www.nitisart.com


157



ให*น&าบทบ�ญญ�ต�ว�าด*วยการค�ดค*านผู้,*พิ�พิากษามาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

ถ*าการค�ดค*านอำน8ญาโตต8ลาการน�<นฟ้KงขB<น ให*ต�<งอำน8ญาโตต8ลาการขB<นใหม�

มาตรา ๒๑๔ ถ*าในข*อำตกลงม�ได*ก&าหนดค�าธีรรมเน�ยมอำน8ญาโตต8ลาการไว*อำน8ญาโตต8ลาการชี่อำบท�/จะเสนอำความข*อำน�<ต�อำศัาลโดยท&าเปEนค&าร*อำง และให*ศัาลม�อำ&านาจม�ค&าส�/งให*ชี่&าระค�าธีรรมเน�ยมตามท�/เหDนสมควร

มาตรา ๒๑๕ เม2/อำได*ต�<งอำน8ญาโตต8ลาการขB<นแล*ว ถ*าในข*อำตกลงหร2อำในค&าส�/งศัาลแล*วแต�กรณ� ม�ได*ก&าหนดประเดDนข*อำพิ�พิาทไว* ให*อำน8ญาโตต8ลาการก&าหนดประเดDนข*อำพิ�พิาทเหล�าน�<น แล*วจดลงในรายงานพิ�สดารกล�ดไว*ในส&านวนคด�อำน8ญาโตต8ลาการ

มาตรา ๒๑๖ ก�อำนท�/จะท&าค&าชี่�<ขาด ให*อำน8ญาโตต8ลาการฟ้Kงค,�ความท�<งปวงและอำาจท&าการไต�สวนตามท�/เหDนสมควรในข*อำพิ�พิาทอำ�นเสนอำมาให*พิ�จารณาน�<น

อำน8ญาโตต8ลาการ อำาจตรวจเอำกสารท�<งปวงท�/ย2/นขB<นมาและฟ้Kงพิยาน หร2อำผู้,*เชี่�/ยวชี่าญซัB/งเตDมใจมาให*การ ถ*าอำน8ญาโตต8ลาการขอำให*ศัาลส�งค&าค,�ความ หร2อำบรรดาเอำกสารอำ2/น ๆ ในส&านวนเชี่�นว�าน�<มาให*ตรวจด, ให*ศัาลจ�ดการให*ตามค&าร*อำงขอำน�<น

ถ*าอำน8ญาโตต8ลาการเหDนว�าจ&าต*อำงด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาอำย�างใด ท�/ต*อำงด&าเน�นทางศัาล (เชี่�นหมายเร�ยกพิยาน หร2อำwww.nitisart.com


158



ให*พิยานสาบานตน หร2อำให*ส�งเอำกสาร ) อำน8ญาโตต8ลาการอำาจย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาล ให*ศัาลด&าเน�นกระบวนพิ�จารณาเชี่�นว�าน�<น ถ*าศัาลเหDนว�ากระบวนพิ�จารณาน�<นอำย,�ในอำ&านาจศัาลและพิBงร�บท&าให*ได*แล*ว ให*ศัาลจ�ดการให*ตามค&าขอำเชี่�นว�าน�<โดยเร�ยกค�าธีรรมเน�ยมศัาลตามอำ�ตราท�/ก&าหนดไว*ส&าหร�บกระบวนพิ�จารณาท�/ขอำให*จ�ดการน�<นจากอำน8ญาโตต8ลาการ

ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๒๑๕ และมาตราน�< อำน8ญาโตต8ลาการม�อำ&านาจท�/จะด&าเน�นตามว�ธี�พิ�จารณาใดๆ ตามท�/เหDนสมควรกDได* เว*นแต�ในข*อำตกลงจะก&าหนดไว*เปEนอำย�างอำ2/น

มาตรา ๒๑๗ ถ*าในข*อำตกลงม�ได*ก&าหนดไว*เปEนอำย�างอำ2/นค&าชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการน�<นให*อำย,�ภายในบ�งค�บต�อำไปน�<

(๑ ) ในกรณ�ท�/ม�อำน8ญาโตต8ลาการหลายคน ให*ชี่�<ขาดตามคะแนนเส�ยงฝ่Jายข*างมาก

(๒ ) ถ*าคะแนนเส�ยงเท�าก�น ให*อำน8ญาโตต8ลาการต�<งบ8คคลภายนอำกเปEนประธีานขB<นคนหนB/ง เพิ2/อำอำอำกคะแนนเส�ยงชี่�<ขาด ถ*าอำน8ญาโตต8ลาการไม�ตกลงก�นในการต�<งประธีาน ให*ย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลให*ม�ค&าส�/งต�<งประธีาน

มาตรา ๒๑๘ ให*น&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๑๔๐ , ๑๔๑ และ ๑๔๒ ว�าด*วยค&าพิ�พิากษาและค&าส�/งขอำงศัาลมาใชี่*บ�งค�บแก�ค&าชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการโดยอำน8โลม

ให*อำน8ญาโตต8ลาการย2/นค&าชี่�<ขาดขอำงตนต�อำศัาล และให*

www.nitisart.com


159



ศัาลพิ�พิากษาตามค&าชี่�<ขาดน�<น

แต�ถ*าศัาลเหDนว�า ค&าชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการข�ดต�อำกฎหมายประการใดประการหนB/ง ให*ศัาลม�อำ&านาจท&าค&าส�/งปฏ�เสธีไม�ยอำมพิ�พิากษาตามค&าชี่�<ขาดน�<น แต�ถ*าค&าชี่�<ขาดน�<นอำาจแก*ไขให*ถ,กต*อำงได* ศัาลอำาจให*อำน8ญาโตต8ลาการหร2อำค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงแก*ไขเส�ยก�อำนภายในเวลาอำ�นสมควรท�/ศัาลจะก&าหนดไว*

มาตรา ๒๑๙ ถ*าในข*อำตกลงม�ได*ก&าหนดข*อำความไว*เปEนอำย�างอำ2/น ในกรณ�ท�/ไม�อำาจด&าเน�นตามข*อำตกลง เสนอำข*อำพิ�พิาทให*อำน8ญาโตต8ลาการชี่�<ขาด เพิราะบ8คคลภายนอำกซัB/งร�บมอำบหมายให*เปEนผู้,*ต� <งอำน8ญาโตต8ลาการม�ได*ต�<งอำน8ญาโตต8ลาการขB<น หร2อำอำน8ญาโตต8ลาการท�/ต� <งขB<นคนเด�ยวหร2อำหลายคนน�<นปฏ�เสธีไม�ยอำมร�บหน*าท�/ หร2อำตายเส�ยก�อำน หร2อำตกเปEนผู้,*ไร*ความสามารถหร2อำด*วยเหต8ประการอำ2/นไม�อำาจท�/จะปฏ�บ�ต�หน*าท�/ขอำงตนได*ก�อำนให*ค&าชี่�<ขาด หร2อำปฏ�เสธีหร2อำเพิ�กเฉยไม�กระท&าตามหน*าท�/ขอำงตนภายในเวลาอำ�นสมควร ถ*าค,�ความไม�สามารถท&าความตกลงก�นเปEนอำย�างอำ2/น ให*ถ2อำว�าข*อำตกลงน�<นเปEนอำ�นส�<นส8ด

มาตรา ๒๒๐ ถ*าม�ข*อำพิ�พิาทเก�ดขB<นเน2/อำงจากการด&าเน�นตามข*อำตกลงเสนอำข*อำพิ�พิาทให*อำน8ญาโตต8ลาการชี่�<ขาด หร2อำม�ข*อำพิ�พิาทก�นว�า ข*อำตกลงน�<นได*ส�<นส8ดลงตามมาตราก�อำนแล*วหร2อำหาไม� ข*อำพิ�พิาทน�<นให*เสนอำต�อำศัาลท�/เหDนชี่อำบด*วยข*อำตกลงด�งกล�าวแล*ว

มาตรา ๒๒๑ การเสนอำข*อำพิ�พิาทให*อำน8ญาโตต8ลาการwww.nitisart.com


160



ชี่�<ขาดนอำกศัาล ให*เปEนไปตามกฎหมายว�าด*วยอำน8ญาโตต8ลาการ

มาตรา ๒๒๒ ห*ามม�ให*อำ8ทธีรณ ค&าส�/งศัาลซัB/งปฏ�เสธีไม�ยอำมพิ�พิากษาตามค&าส�/งชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการ หร2อำค&าพิ�พิากษาขอำงศัาลตามค&าชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการ เว*นแต�ในเหต8ต�อำไปน�<

(๑ ) เม2/อำม�ข*อำอำ*างแสดงว�าอำน8ญาโตต8ลาการหร2อำประธีานม�ได*กระท&าการโดยส8จร�ตหร2อำค,�ความฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งใชี่*กลฉ*อำฉล

(๒ ) เม2/อำค&าส�/งหร2อำค&าพิ�พิากษาน�<นฝ่Jาฝ่Mนต�อำบทกฎหมายอำ�นเก�/ยวด*วยความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่น

(๓ ) เม2/อำค&าพิ�พิากษาน�<นไม�ตรงก�บค&าชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการ

www.nitisart.com


161



ภาค ๓

อำ8ทธีรณ และฎ�กา


อำ8ทธีรณ

มาตรา ๒๒๓ ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๑๓๘ , ๑๖๘, ๑๘๘ และ ๒๒๒และในล�กษณะน�< ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลชี่�<นต*นน�<น ให*ย2/นอำ8ทธีรณ ต�อำศัาลอำ8ทธีรณ เว*นแต�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นประมวลกฎหมายน�<หร2อำกฎหมายอำ2/นจะได*บ�ญญ�ต�ว�าให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๒๒๓ ทว� ในกรณ�ท�/ม�การอำ8ทธีรณ เฉพิาะปKญหาข*อำกฎหมาย ผู้,*อำ8ทธีรณ อำาจขอำอำน8ญาตย2/นอำ8ทธีรณ โดยตรงต�อำศัาลฎ�กา โดยท&าเปEนค&าร*อำงมาพิร*อำมค&าฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ เม2/อำศัาลชี่�<นต*นซัB/งม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งได*ส� /งร�บอำ8ทธีรณ และส�งส&าเนาค&าฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ และค&าร*อำงแก�จ&าเลยอำ8ทธีรณ แล*ว หากไม�ม�ค,�ความอำ2/นย2/นอำ8ทธีรณ ต�อำศัาลอำ8ทธีรณ ตามมาตรา ๒๒๓ และจ&าเลยอำ8ทธีรณ ม�ได*ค�ดค*านค&าร*อำงด�งกล�าวต�อำศัาลภายในก&าหนดเวลาย2/นค&าแก*อำ8ทธีรณ และศัาลชี่�<นต*นเหDนwww.nitisart.com


162



ว�าเปEนการอำ8ทธีรณ เฉพิาะปKญหาข*อำกฎหมาย ให*ส� /งอำน8ญาตให*ผู้,*อำ8ทธีรณ ย2/นอำ8ทธีรณ โดยตรงต�อำศัาลฎ�กาได*ม�ฉะน�<นให*ส� /งยกค&าร*อำง ในกรณ�ท�/ศัาลชี่�<นต*นส�/งยกค&าร*อำง ให*ถ2อำว�าอำ8ทธีรณ เชี่�นว�าน�<นได*ย2/นต�อำศัาลอำ8ทธีรณ ตามมาตรา ๒๒๓ ค&าส�/งขอำงศัาลชี่�<นต*นท�/อำน8ญาตหร2อำยกค&าร*อำงในกรณ�น�<ให*เปEนท�/ส8ด เว*นแต�ในกรณ�ท�/ศัาลชี่�<นต*นส�/งยกค&าร*อำงเพิราะเหDนว�าเปEนการอำ8ทธีรณ ในปKญหาข*อำเทDจจร�งผู้,*อำ8ทธีรณ อำาจอำ8ทธีรณ ค&าส�/งศัาลชี่�<นต*นไปย�งศัาลฎ�กาภายในก&าหนดส�บห*าว�นน�บแต�ว�นท�/ศัาลชี่�<นต*นได*ม�ค&าส�/ง

ถ*าศัาลฎ�กาเหDนว�าอำ8ทธีรณ ตามว�ธี�การในวรรคหนB/งเปEนอำ8ทธีรณ ในปKญหาข*อำเทDจจร�งให*ศัาลฎ�กาส�งส&านวนไปให*ศัาลอำ8ทธีรณ ว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดต�อำไป

มาตรา ๒๒๔ ในคด�ท�/ราคาทร�พิย ส�นหร2อำจ&านวนท8นทร�พิย ท�/พิ�พิาทก�นในชี่�<นอำ8ทธีรณ ไม�เก�นห*าหม2/นบาทหร2อำไม�เก�นจ&านวนท�/ก&าหนดในพิระราชี่กฤษฎ�กา ห*ามม�ให*ค,�ความอำ8ทธีรณ ในข*อำเทDจจร�ง เว*นแต�ผู้,*พิ�พิากษาท�/น� /งพิ�จารณาคด�น�<นในศัาลชี่�<นต*นได*ท&าความเหDนแย*งไว*หร2อำได*ร�บรอำงว�าม�เหต8อำ�นควรอำ8ทธีรณ ได* หร2อำถ*าไม�ม�ความเหDนแย*งหร2อำค&าร�บรอำงเชี่�นว�าน�<ต*อำงได*ร�บอำน8ญาตให*อำ8ทธีรณ เปEนหน�งส2อำจากอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาชี่�<นต*นหร2อำอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาภาคผู้,*ม�อำ&านาจ แล*วแต�กรณ�

บทบ�ญญ�ต�ในวรรคหนB/งม�ได*ให*บ�งค�บในคด�เก�/ยวด*วยส�ทธี�แห�งสภาพิบ8คคลหร2อำส�ทธี�ในครอำบคร�วและคด�ฟ้Gอำงขอำให*ปลดเปล2<อำงท8กข อำ�นไม�อำาจค&านวณเปEนราคาเง�นได* เว*นแต�ในคด�ฟ้Gอำงข�บไล�บ8คคลใด ๆ อำอำกจากอำส�งหาร�มทร�พิย อำ�นม�ค�าเชี่�าหร2อำอำาจให*เชี่�าได*ในขณะย2/นค&าฟ้Gอำงไม�เก�นเด2อำนละส�/พิ�นบาทหร2อำไม�เก�นจ&านวนท�/ก&าหนดในพิระราชี่กฤษฎ�กาwww.nitisart.com


163



การขอำให*ผู้,*พิ�พิากษาท�/น� /งพิ�จารณาในคด�ในศัาลชี่�<นต*นร�บรอำงว�าม�เหต8อำ�นควรอำ8ทธีรณ ได* ให*ผู้,*อำ8ทธีรณ ย2/นค&าร*อำงถBงผู้,*พิ�พิากษาน�<น พิร*อำมก�บค&าฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ ต�อำศัาลชี่�<นต*น เม2/อำศัาลได*ร�บค&าร*อำงเชี่�นว�าน�<น ให*ศัาลส�งค&าร*อำงพิร*อำมด*วยส&านวนความไปย�งผู้,*พิ�พิากษาด�งกล�าวเพิ2/อำพิ�จารณาร�บรอำง

มาตรา ๒๒๕ ข*อำเทDจจร�งหร2อำข*อำกฎหมายท�/จะยกขB<นอำ*างในการย2/นอำ8ทธีรณ น�<นค,�ความจะต*อำงกล�าวไว*โดยชี่�ดแจ*งในอำ8ทธีรณ และต*อำงเปEนข*อำท�/ได*ยกขB<นว�าก�นมาแล*วโดยชี่อำบในศัาลชี่�<นต*น ท�<งจะต*อำงเปEนสาระแก�คด�อำ�นควรได*ร�บการว�น�จฉ�ยด*วย

ถ*าค,�ความฝ่Jายใดม�ได*ยกปKญหาข*อำใดอำ�นเก�/ยวด*วยความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่นขB<นกล�าวในศัาลชี่�<นต*นหร2อำค,�ความฝ่Jายใดไม�สามารถยกปKญหาข*อำกฎหมายใด ๆ ขB<นกล�าวในศัาลชี่�<นต*นเพิราะพิฤต�การณ ไม�เปPดชี่�อำงให*กระท&าได* หร2อำเพิราะเหต8เปEนเร2/อำงท�/ไม�ปฏ�บ�ต�ตามบทบ�ญญ�ต�ว�าด*วยกระบวนพิ�จารณาชี่�<นอำ8ทธีรณ ค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงย�อำมม�ส�ทธี�ท�/จะยกขB<นอำ*างซัB/งปKญหาเชี่�นว�าน�<นได*

มาตรา ๒๒๖ ก�อำนศัาลชี่�<นต*นได*ม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดต�ดส�นคด� ถ*าศัาลน�<นได*ม�ค&าส�/งอำย�างใดอำย�างหนB/งนอำกจากท�/ระบ8ไว*ในมาตรา ๒๒๗ และ ๒๒๘

(๑ ) ห*ามม�ให*อำ8ทธีรณ ค&าส�/งน�<นในระหว�างพิ�จารณา

(๒ ) ถ*าค,�ความฝ่Jายใดโต*แย*งค&าส�/งใด ให*ศัาลจดข*อำโต*แย*งน�<นลงไว*ในรายงานค,�ความท�/โต*แย*งชี่อำบท�/จะอำ8ทธีรณ ค&าส�/งน�<นได*ภายในก&าหนดหนB/งเด2อำนน�บแต�ว�นท�/ศัาลได*ม�ค&าพิ�พิากษา หร2อำค&าส�/งwww.nitisart.com


164



ชี่�<ขาดต�ดส�นคด�น�<นเปEนต*นไป

เพิ2/อำประโยชี่น แห�งมาตราน�< ไม�ว�าศัาลจะได*ม�ค&าส�/งให*ร�บค&าฟ้Gอำงไว*แล*วหร2อำไม� ให*ถ2อำว�าค&าส�/งอำย�างใดอำย�างหนB/งขอำงศัาลน�บต�<งแต�ม�การย2/นค&าฟ้Gอำงต�อำศัาลนอำกจากท�/ระบ8ไว*ในมาตรา ๒๒๗ และ ๒๒๘ เปEนค&าส�/งระหว�างพิ�จารณา

มาตรา ๒๒๗ ค&าส�/งขอำงศัาลชี่�<นต*นท�/ไม�ร�บหร2อำให*ค2นค&าค,�ความตามมาตรา ๑๘หร2อำค&าส�/งว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดเบ2<อำงต*นตามมาตรา ๒๔ ซัB/งท&าให*คด�เสรDจไปท�<งเร2/อำงน�<น ม�ให*ถ2อำว�าเปEนค&าส�/งในระหว�างพิ�จารณา และให*อำย,�ภายในข*อำบ�งค�บขอำงการอำ8ทธีรณ ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดต�ดส�นคด�

มาตรา ๒๒๘ อำนศัาลชี่�<ขาดต�ดส�นคด� ถ*าศัาลม�ค&าส�/งอำย�างใดอำย�างหนB/งด�งต�อำไปน�<ค2อำ

(๑ ) ให*ก�กข�ง หร2อำปร�บไหม หร2อำจ&าข�ง ผู้,*ใด ตามประมวลกฎหมายน�<

(๒ ) ม�ค&าส�/งอำ�นเก�/ยวด*วยค&าขอำเพิ2/อำค8*มครอำงประโยชี่น ขอำงค,�ความในระหว�างการพิ�จารณา หร2อำม�ค&าส�/งอำ�นเก�/ยวด*วยค&าขอำเพิ2/อำจะบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาต�อำไป หร2อำ

(๓ ) ไม�ร�บหร2อำค2นค&าค,�ความตามมาตรา ๑๘ หร2อำว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดเบ2<อำงต*นตามมาตรา ๒๔ ซัB/งม�ได*ท&าให*คด�เสรDจไปท�<งเร2/อำง หากเสรDจไปเฉพิาะแต�ประเดDนบางข*อำ

ค&าส�/งเชี่�นว�าน�< ค,�ความย�อำมอำ8ทธีรณ ได*ภายในก&าหนดหนB/งwww.nitisart.com


165



เด2อำน น�บแต�ว�นม�ค&าส�/งเปEนต*นไป

แม*ถBงว�าจะม�อำ8ทธีรณ ในระหว�างพิ�จารณา ให*ศัาลด&าเน�นคด�ต�อำไป และม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดต�ดส�นคด�น�<น แต�ถ*าในระหว�างพิ�จารณา ค,�ความอำ8ทธีรณ ค&าส�/งชี่น�ดท�/ระบ8ไว*ในอำน8มาตรา (๓ )ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ เหDนว�า การกล�บหร2อำแก*ไขค&าส�/งท�/ค,�ความอำ8ทธีรณ น�<นจะเปEนการว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด� หร2อำว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดประเดDนข*อำใดท�/ศัาลล�างม�ได*ว�น�จฉ�ยไว* ให*ศัาลอำ8ทธีรณ ม�อำ&านาจท&าค&าส�/งให*ศัาลล�างงดการพิ�จารณาไว*ในระหว�างอำ8ทธีรณ หร2อำงดการว�น�จฉ�ยคด�ไว*จนกว�าศัาลอำ8ทธีรณ จะได*ว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดอำ8ทธีรณ น�<น

ถ*าค,�ความม�ได*อำ8ทธีรณ ค&าส�/งในระหว�างพิ�จารณาตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตราน�< กDให*อำ8ทธีรณ ได*ในเม2/อำศัาลพิ�พิากษาคด�แล*วตามความในมาตรา ๒๒๓

มาตรา ๒๒๙ การอำ8ทธีรณ น�<นให*ท&าเปEนหน�งส2อำย2/นต�อำศัาลชี่�<นต*นซัB/งม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งภายในก&าหนดหนB/งเด2อำนน�บแต�ว�นท�/ได*อำ�านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น และผู้,*อำ8ทธีรณ ต*อำงน&าเง�นค�าธีรรมเน�ยมซัB/งจะต*อำงใชี่*แก�ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งมาวางศัาลพิร*อำมก�บอำ8ทธีรณ น�<นด*วย ให*ผู้,*อำ8ทธีรณ ย2/นส&าเนาอำ8ทธีรณ ต�อำศัาล เพิ2/อำส�งให*แก�จ&าเลยอำ8ทธีรณ (ค2อำฝ่Jายโจทก หร2อำจ&าเลยความเด�มซัB/งเปEนฝ่Jายท�/ม�ได*อำ8ทธีรณ ความน�<น ) ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๓๕ และ ๒๓๖

มาตรา ๒๓๐ คด�ตามมาตรา ๒๒๔ ถ*าค,�ความอำ8ทธีรณ ในข*อำเทDจจร�ง ให*ศัาลชี่�<นต*นตรวจเส�ยก�อำนว�าฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ น�<นจะร�บไว*

www.nitisart.com


166



พิ�จารณาได*หร2อำไม�

ถ*าผู้,*พิ�พิากษาท�/ได*พิ�จารณาคด�น�<นม�ความเหDนแย*ง หร2อำได*ร�บรอำงไว*แล*ว หร2อำร�บรอำงในเวลาท�/ตรวจอำ8ทธีรณ น�<นว�าม�เหต8อำ�นควรอำ8ทธีรณ ในปKญหาข*อำเทDจจร�งน�<นได* กDให*ศัาลม�ค&าส�/งร�บอำ8ทธีรณ น�<นไว*พิ�จารณาในปKญหาข*อำเทDจจร�งด�งกล�าวแล*ว

ถ*าไม�ม�ความเหDนแย*งหร2อำค&าร�บรอำงเชี่�นว�าน�<น ให*ศัาลม�ค&าส�/งไม�ร�บอำ8ทธีรณ ในปKญหาข*อำเทDจจร�งท�/กล�าวแล*ว ในกรณ�เชี่�นน�< ถ*าอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาหร2อำอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาภาคม�ได*เปEนคณะในค&าส�/งน�<น ผู้,*อำ8ทธีรณ ชี่อำบท�/จะย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลถBงอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาหร2อำอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาภาคภายในเจDดว�น เม2/อำศัาลได*ร�บค&าร*อำงเชี่�นว�าน�<น ให*ศัาลส�งค&าร*อำงน�<นพิร*อำมด*วยส&านวนความไปย�งอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาหร2อำอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาภาค เพิ2/อำม�ค&าส�/งย2นตามหร2อำกล�บค&าส�/งขอำงศัาลน�<นค&าส�/งขอำงอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษา หร2อำอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาภาค เชี่�นว�าน�< ให*เปEนท�/ส8ด

บทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�< ไม�ห*ามศัาลในอำ�นท�/จะม�ค&าส�/งตามมาตรา ๒๓๒ ปฏ�เสธีไม�ส�งอำ8ทธีรณ ในเหต8อำ2/น หร2อำในอำ�นท�/ศัาลจะม�ค&าส�/งให*ส�งอำ8ทธีรณ น�<นไปเท�าท�/เปEนอำ8ทธีรณ ในข*อำกฎหมาย

มาตรา ๒๓๑ การย2/นอำ8ทธีรณ ย�อำมไม�เปEนการท8เลาการบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลชี่�<นต*น แต�ค,�ความท�/ย2/นอำ8ทธีรณ อำาจย2/นค&าขอำต�อำศัาลอำ8ทธีรณ ไม�ว�าเวลาใด ๆก�อำนพิ�พิากษา โดยท&าเปEนค&าร*อำงชี่�<แจงเหต8ผู้ลอำ�นสมควรแห�งการขอำ ให*ศัาลอำ8ทธีรณ ท8เลาการบ�งค�บไว*

ค&าขอำเชี่�นว�าน�<น ให*ผู้,*อำ8ทธีรณ ย2/นต�อำศัาลชี่�<นต*นได*จนถBงเวลาท�/ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตให*อำ8ทธีรณ ถ*าภายหล�งศัาลได*ม�ค&าส�/งเชี่�น

www.nitisart.com


167



ว�าน�<แล*ว ให*ย2/นตรงต�อำศัาลอำ8ทธีรณ ถ*าได*ย2/นค&าขอำต�อำศัาลชี่�<นต*นกDให*ศัาลร�บส�งค&าขอำน�<นไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ ในกรณ�ท�/ม�เหต8ฉ8กเฉ�นอำย�างย�/ง เม2/อำศัาลชี่�<นต*นได*ร�บค&าขอำไว* กDให*ม�อำ&านาจท&าค&าส�/งให*ท8เลาการบ�งค�บไว*รอำค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดขอำงศัาลอำ8ทธีรณ ในค&าขอำเชี่�นว�าน�<น

ถ*าผู้,*อำ8ทธีรณ วางเง�นต�อำศัาลชี่�<นต*นเปEนจ&านวนพิอำชี่&าระหน�<ตามค&าพิ�พิากษารวมท�<งค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการฟ้Gอำงร*อำงและการบ�งค�บคด� หร2อำได*หาประก�นมาให*ส&าหร�บเง�นจ&านวนเชี่�นว�าน�<จนเปEนท�/พิอำใจขอำงศัาล ให*ศัาลท�/กล�าวมาแล*วงดการบ�งค�บคด�ไว*ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๙๕ (๑)

เม2/อำได*ร�บค&าขอำเชี่�นว�าน�< ศัาลอำ8ทธีรณ จะอำน8ญาตให*ท8เลาการบ�งค�บไว*ในกรณ�ท�/ม�เหต8ฉ8กเฉ�นกDได* โดยม�ต*อำงฟ้Kงค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/ง แต�ในกรณ�เชี่�นว�าน�< ให*ถ2อำว�าค&าส�/งน�<เปEนการชี่�/วคราวจนกว�าศัาลจะได*ฟ้Kงค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งในภายหล�ง ถ*าศัาลม�ค&าส�/งให*ท8เลาการบ�งค�บไว*ตามท�/ขอำ ค&าส�/งน�<อำาจอำย,�ภายใต*บ�งค�บเง2/อำนไขใด ๆ หร2อำไม�กDได* ศัาลจะม�ค&าส�/งให*ผู้,*อำ8ทธีรณ ท&าท�ณฑ์ บนว�าจะไม�ย�กย*ายจ&าหน�ายทร�พิย ส�นขอำงตนในระหว�างอำ8ทธีรณ หร2อำให*หาประก�นมาให*ศัาลให*พิอำก�บเง�นท�/ต*อำงใชี่*ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำจะให*วางเง�นจ&านวนน�<นต�อำศัาลกDได* ถ*าผู้,*อำ8ทธีรณ ไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งน�<น ศัาลจะส�/งให*ยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นขอำงผู้,*อำ8ทธีรณ น�<นกDได* และถ*าทร�พิย ส�นเชี่�นว�าน�<นหร2อำส�วนใดส�วนหนB/งเปEนส�งหาร�มทร�พิย ศัาลอำาจม�ค&าส�/งให*เอำาอำอำกขายทอำดตลาดกDได* ถ*าปรากฏว�าการขายน�<นเปEนการจ&าเปEนและสมควร เพิราะทร�พิย ส�นน�<นม�สภาพิเปEนขอำงเส�ยได*ง�ายหร2อำว�าการเกDบร�กษาไว*ในระหว�างอำ8ทธีรณ น�าจะน&าไปส,�ความย8�งยากหร2อำจะต*อำงเส�ยค�าใชี่*จ�ายเปEนจ&านวนมาก

มาตรา ๒๓๒ เม2/อำได*ร�บอำ8ทธีรณ แล*ว ให*ศัาลชี่�<นต*นตรวจwww.nitisart.com


168



อำ8ทธีรณ และม�ค&าส�/งให*ส�งหร2อำปฏ�เสธีไม�ส�งอำ8ทธีรณ น�<นไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�< ถ*าศัาลปฏ�เสธีไม�ส�ง ให*ศัาลแสดงเหต8ท�/ไม�ส�งน�<นไว*ในค&าส�/งท8กเร2/อำงไป ถ*าค,�ความท�<งสอำงฝ่Jายได*ย2/นอำ8ทธีรณ ศัาลจะว�น�จฉ�ยอำ8ทธีรณ ท�<งสอำงฉบ�บน�<นในค&าส�/งฉบ�บเด�ยวก�นกDได*

มาตรา ๒๓๓ ถ*าศัาลยอำมร�บอำ8ทธีรณ และม�ความเหDนว�าการอำ8ทธีรณ น�<นค,�ความท�/ศัาลพิ�พิากษาให*ชี่นะจะต*อำงเส�ยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมเพิ�/มขB<น ให*ศัาลม�อำ&านาจก&าหนดไว*ในค&าส�/งให*ผู้,*อำ8ทธีรณ น&าเง�นมาวางศัาลอำ�กให*พิอำก�บจ&านวนค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมซัB/งจะต*อำงเส�ยด�งกล�าวแล*ว ตามอำ�ตราท�/ใชี่*บ�งค�บอำย,�ในเวลาน�<น ก�อำนส�<นระยะเวลาอำ8ทธีรณ หร2อำภายในระยะเวลาตามท�/ศัาลจะเหDนสมควรอำน8ญาต หร2อำตามแต�ผู้,*อำ8ทธีรณ จะม�ค&าขอำขB<นมาไม�เก�นส�บว�นน�บแต�ส�<นระยะเวลาอำ8ทธีรณ น�<นถ*าผู้,*อำ8ทธีรณ ไม�น&าเง�นจ&านวนท�/กล�าวข*างต*นมาวางศัาลภายในก&าหนดเวลาท�/อำน8ญาตไว*กDให*ศัาลยกอำ8ทธีรณ น�<นเส�ย

มาตรา ๒๓๔ ถ*าศัาลชี่�<นต*นไม�ร�บอำ8ทธีรณ ผู้,*อำ8ทธีรณ อำาจอำ8ทธีรณ ค&าส�/งศัาลน�<นไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ โดยย2/นค&าขอำเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลชี่�<นต*น และน&าค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�<งปวงมาวางศัาลและน&าเง�นมาชี่&าระตามค&าพิ�พิากษาหร2อำหาประก�นให*ไว*ต�อำศัาลภายในก&าหนดส�บห*าว�นน�บแต�ว�นท�/ศัาลได*ม�ค&าส�/ง

มาตรา ๒๓๕ เม2/อำศัาลชี่�<นต*นได*ร�บอำ8ทธีรณ แล*วให*ส�งส&าเนาอำ8ทธีรณ น�<นให*แก�จ&าเลยอำ8ทธีรณ ภายในก&าหนดเจDดว�น น�บแต�ว�น

www.nitisart.com


169



ท�/จ&าเลยอำ8ทธีรณ ย2/นค&าแก*อำ8ทธีรณ หร2อำถ*าจ&าเลยอำ8ทธีรณ ไม�ย2/นค&าแก*อำ8ทธีรณ ภายในก&าหนดเจDดว�นน�บแต�ระยะเวลาท�/ก&าหนดไว*ในมาตรา ๒๓๗ส&าหร�บการย2/นค&าแก*อำ8ทธีรณ ได*ส�<นส8ดลง ให*ศัาลส�งอำ8ทธีรณ และค&าแก*อำ8ทธีรณ ถ*าหากม� พิร*อำมท�<งส&านวนและหล�กฐานต�าง ๆ ไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ เม2/อำศัาลอำ8ทธีรณ ได*ร�บฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ และส&านวนความไว*แล*ว ให*น&าคด�ลงสารบบความขอำงศัาลอำ8ทธีรณ โดยพิล�น

มาตรา ๒๓๖ เม2/อำค,�ความย2/นค&าร*อำงอำ8ทธีรณ ค&าส�/งศัาลท�/ปฏ�เสธีไม�ยอำมร�บอำ8ทธีรณ ให*ศัาลส�งค&าร*อำงเชี่�นว�าน�<นไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ โดยไม�ชี่�กชี่*าพิร*อำมด*วยค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�ขอำงศัาลชี่�<นต*นและฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ เหDนเปEนการจ&าเปEนท�/จะต*อำงตรวจส&านวน ให*ม�ค&าส�/งให*ศัาลชี่�<นต*นส�งส&านวนไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ ในกรณ�เชี่�นน�<ให*ศัาลอำ8ทธีรณ พิ�จารณาค&าร*อำง แล*วม�ค&าส�/งย2นตามค&าปฏ�เสธีขอำงศัาลชี่�<นต*นหร2อำม�ค&าส�/งให*ร�บอำ8ทธีรณ ค&าส�/งน�<ให*เปEนท�/ส8ด แล*วส�งไปให*ศัาลชี่�<นต*นอำ�าน

เม2/อำได*อำ�านค&าส�/งศัาลอำ8ทธีรณ ให*ร�บอำ8ทธีรณ แล*ว ให*ศัาลชี่�<นต*นส�งส&าเนาอำ8ทธีรณ แก�จ&าเลยอำ8ทธีรณ และภายในก&าหนดเจDดว�นน�บแต�ว�นท�/จ&าเลยอำ8ทธีรณ ย2/นค&าแก*อำ8ทธีรณ หร2อำน�บแต�ระยะเวลาท�/ก&าหนดไว*ในมาตรา ๒๓๗ ส&าหร�บการย2/นค&าแก*อำ8ทธีรณ ได*ส�<นส8ดลง ให*ศัาลส�งค&าแก*อำ8ทธีรณ ไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำแจ*งให*ทราบว�าไม�ม�ค&าแก*อำ8ทธีรณ เม2/อำศัาลอำ8ทธีรณ ได*ร�บค&าแก*อำ8ทธีรณ หร2อำแจ*งความเชี่�นว�าแล*ว ให*น&าคด�ลงสารบบความขอำงศัาลอำ8ทธีรณ โดยพิล�น

มาตรา ๒๓๗ จ&าเลยอำ8ทธีรณ อำาจย2/นค&าแก*อำ8ทธีรณ ต�อำศัาลชี่�<นต*นได*ภายในก&าหนดส�บห*าว�นน�บแต�ว�นส�งส&าเนาอำ8ทธีรณ

www.nitisart.com


170



ไม�ว�าในกรณ�ใด ๆ ห*ามม�ให*ศัาลแสดงว�า จ&าเลยอำ8ทธีรณ ขาดน�ดเพิราะไม�ย2/นค&าแก*อำ8ทธีรณ

มาตรา ๒๓๘ ภายใต*บ�งค�บมาตรา ๒๔๓ (๓ ) ในคด�ท�/อำ8ทธีรณ ได*แต�เฉพิาะในปKญหาข*อำกฎหมายน�<น การว�น�จฉ�ยปKญหาเชี่�นว�าน�< ศัาลอำ8ทธีรณ จ&าต*อำงถ2อำตามข*อำเทDจจร�งท�/ศัาลชี่�<นต*นได*ว�น�จฉ�ยจากพิยานหล�กฐานในส&านวน

มาตรา ๒๓๙ อำ8ทธีรณ ค&าส�/งน�<นจะต*อำงพิ�จารณาก�อำนอำ8ทธีรณ ค&าพิ�พิากษาเท�าท�/สามารถจะท&าได* แม*ถBงว�าอำ8ทธีรณ ค&าพิ�พิากษาน�<นจะได*ลงไว*ในสารบบความขอำงศัาลอำ8ทธีรณ ก�อำนอำ8ทธีรณ ค&าส�/งน�<นกDด�

มาตรา ๒๔๐ ศัาลอำ8ทธีรณ ม�อำ&านาจท�/จะว�น�จฉ�ยคด�โดยเพิ�ยงแต�พิ�จารณาฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ ค&าแก*อำ8ทธีรณ เอำกสารและหล�กฐานท�<งปวง ในส&านวนความซัB/งศัาลชี่�<นต*นส�งขB<นมาเว*นแต�

(๑ ) ศัาลอำ8ทธีรณ ได*น�ดฟ้Kงค&าแถลงการณ ด*วยวาจาตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๔๑ แต�ถ*าค,�ความฝ่Jายใดหร2อำท�<งสอำงฝ่Jายไม�มาศัาลในว�นก&าหนดน�ด ศัาลอำ8ทธีรณ อำาจด&าเน�นคด�ไปได*และค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลอำ8ทธีรณ น�<น ไม�ให*ถ2อำเปEนค&าพิ�พิากษาโดยขาดน�ด

(๒ ) ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ ย�งไม�เปEนท�/พิอำใจในการพิ�จารณาฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ ค&าแก*อำ8ทธีรณ และพิยานหล�กฐาน ท�/ปรากฏในส&านวน ภายใต*บ�งค�บแห�งมาตรา ๒๓๘ และเฉพิาะในปKญหาท�/อำ8ทธีรณ ให*ศัาลม�อำ&านาจ

www.nitisart.com


171



ท�/จะก&าหนดประเดDนท&าการส2บพิยานท�/ส2บมาแล*ว หร2อำพิยานท�/เหDนควรส2บต�อำไป และพิ�จารณาคด�โดยท�/ว ๆ ไป ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายน�<ส&าหร�บการพิ�จารณาในศัาลชี่�<นต*น และให*น&าบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการพิ�จารณาในศัาลชี่�<นต*น มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

(๓ ) ในคด�ท�/ค,�ความอำ8ทธีรณ ในปKญหาข*อำกฎหมาย ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ เหDนว�าศัาลชี่�<นต*นย�งม�ได*พิ�จารณาหร2อำว�น�จฉ�ยปKญหาข*อำเทDจจร�งอำ�นเปEนสาระส&าค�ญในประเดDน ให*ศัาลอำ8ทธีรณ ม�อำ&านาจท&าค&าส�/งให*ศัาลชี่�<นต*นพิ�จารณาปKญหาข*อำเทDจจร�งเชี่�นว�าน�<น แล*วพิ�พิากษาไปตามร,ปความ

มาตรา ๒๔๑ ถ*าค,�ความฝ่Jายใดประสงค จะมาแถลงการณ ด*วยวาจาในชี่�<นศัาลอำ8ทธีรณ ให*ขอำมาในตอำนท*ายค&าฟ้Gอำงอำ8ทธีรณ หร2อำค&าแก*อำ8ทธีรณ แล*วแต�กรณ� และให*ศัาลอำ8ทธีรณ ก&าหนดน�ดฟ้Kงค&าแถลงการณ ด*วยวาจาน�<น เว*นแต�ศัาลอำ8ทธีรณ จะพิ�จารณาเหDนว�าการแถลงการณ ด*วยวาจาไม�จ&าเปEนแก�คด� จะส�/งงดฟ้Kงค&าแถลงการณ เส�ยกDได* ในกรณ�ท�/ศัาลอำ8ทธีรณ น�ดฟ้Kงค&าแถลงการณ ด*วยวาจา ค,�ความอำ�กฝ่JายหนB/งชี่อำบท�/จะไปแถลงการณ ด*วยวาจาในชี่�<นศัาลอำ8ทธีรณ ได*ด*วย ถBงแม*ว�าตนจะม�ได*แสดงความประสงค ไว*

การแถลงการณ ด*วยวาจา ผู้,*ขอำแถลง เปEนผู้,*แถลงก�อำน แล*วอำ�กฝ่JายหนB/งแถลงแก*แล*วผู้,*ขอำแถลง แถลงได*อำ�กคร�<งหนB/ง ถ*าขอำแถลงท�<งสอำงฝ่Jาย ให*ผู้,*อำ8ทธีรณ แถลงก�อำน ถ*าท�<งสอำงฝ่Jายอำ8ทธีรณ และต�างขอำแถลง ให*ศัาลอำ8ทธีรณ พิ�จารณาส�/ง

www.nitisart.com


172



มาตรา ๒๔๒ เม2/อำศัาลอำ8ทธีรณ ได*ตรวจส&านวนความและฟ้Kงค,�ความท�<งปวง หร2อำส2บพิยานต�อำไปด�งบ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๔๐ เสรDจแล*ว ให*ศัาลอำ8ทธีรณ ชี่�<ขาดต�ดส�นอำ8ทธีรณ โดยประการใดประการหนB/งในส�/ประการน�<

(๑ ) ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ เหDนว�า อำ8ทธีรณ น�<นต*อำงห*ามตามกฎหมาย กDให*ยกอำ8ทธีรณ น�<นเส�ยโดยไม�ต*อำงว�น�จฉ�ยในประเดDนแห�งอำ8ทธีรณ

(๒ ) ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ เหDนว�า ค&าว�น�จฉ�ยขอำงศัาลชี่�<นต*นถ,กต*อำง ไม�ว�าโดยเหต8เด�ยวก�นหร2อำเหต8อำ2/น กDให*พิ�พิากษาย2นตามศัาลชี่�<นต*นน�<น

(๓ ) ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ เหDนว�า ค&าชี่�<ขาดขอำงศัาลชี่�<นต*นไม�ถ,กต*อำง ให*กล�บค&าพิ�พิากษาขอำงศัาลชี่�<นต*นเส�ย และพิ�พิากษาในปKญหาเหล�าน�<นใหม�

(๔ ) ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ เหDนว�า ค&าว�น�จฉ�ยขอำงศัาลชี่�<นต*นถ,กแต�บางส�วน และผู้�ดบางส�วน กDให*แก*ค&าพิ�พิากษาศัาลชี่�<นต*นไปตามน�<น โดยพิ�พิากษาย2นบางส�วน กล�บบางส�วน และม�ค&าพิ�พิากษาใหม�แทนส�วนท�/กล�บน�<น

มาตรา ๒๔๓ ให*ศัาลอำ8ทธีรณ ม�อำ&านาจด�งต�อำไปน�<ด*วย ค2อำ

(๑ ) เม2/อำคด�ปรากฏเหต8ท�/ม�ได*ปฏ�บ�ต�ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยค&าพิ�พิากษาและค&าส�/ง และศัาลอำ8ทธีรณ เหDนว�าม�เหต8อำ�นสมควร กDให*ศัาลอำ8ทธีรณ ม�ค&าส�/งยกค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งศัาลชี่�<นต*นน�<นเส�ย แล*วส�งส&านวนค2นไปย�งศัาลชี่�<นต*นเพิ2/อำให*พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งใหม� ในกรณ�เชี่�นน�<ศัาลชี่�<นต*นอำาจประกอำบด*วยผู้,*พิ�พิากษาwww.nitisart.com


173



อำ2/นนอำกจากท�/ได*พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งมาแล*ว และค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใหม�น�< อำาจว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�เปEนอำย�างอำ2/นนอำกจากค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งท�/ถ,กยกได*

(๒ ) เม2/อำคด�ปรากฏเหต8ท�/ม�ได*ปฏ�บ�ต�ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการพิ�จารณาหร2อำม�เหต8ท�/ศัาลได*ปฏ�เสธีไม�ส2บพิยานตามท�/ผู้,*อำ8ทธีรณ ร*อำงขอำ และศัาลอำ8ทธีรณ เหDนว�าม�เหต8อำ�นสมควร กDให*ศัาลอำ8ทธีรณ ม�ค&าส�/งยกค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งศัาลชี่�<นต*นน�<นแล*วก&าหนดให*ศัาลชี่�<นต*นซัB/งประกอำบด*วยผู้,*พิ�พิากษาคณะเด�มหร2อำผู้,*พิ�พิากษาอำ2/น หร2อำศัาลชี่�<นต*นอำ2/นใดตามท�/ศัาลอำ8ทธีรณ จะเหDนสมควร พิ�จารณาคด�น�<นใหม�ท�<งหมดหร2อำบางส�วน และพิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งใหม�

(๓ ) ในกรณ�ท�/ศัาลอำ8ทธีรณ จ&าต*อำงถ2อำตามข*อำเทDจจร�งขอำงศัาลชี่�<นต*น ถ*าปรากฏว�า

(ก ) การท�/ศัาลชี่�<นต*นว�น�จฉ�ยข*อำเทDจจร�งน�<นผู้�ดต�อำกฎหมาย ศัาลอำ8ทธีรณ อำาจฟ้Kงข*อำเทDจจร�งใหม�แทนข*อำเทDจจร�งขอำงศัาลชี่�<นต*น แล*วม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดต�ดส�นคด�ไปตามน�<น หร2อำ

(ข ) ข*อำเทDจจร�งท�/ศัาลชี่�<นต*นฟ้Kงมาไม�พิอำแก�การว�น�จฉ�ยข*อำกฎหมาย ศัาลอำ8ทธีรณ อำาจท&าค&าส�/งให*ยกค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งศัาลชี่�<นต*นน�<นเส�ย แล*วก&าหนดให*ศัาลชี่�<นต*นซัB/งประกอำบด*วยผู้,*พิ�พิากษาคณะเด�ม หร2อำผู้,*พิ�พิากษาอำ2/น หร2อำศัาลชี่�<นต*นอำ2/นใด ตามท�/ศัาลอำ8ทธีรณ เหDนสมควรพิ�จารณาคด�น�<นใหม�ท�<งหมดหร2อำบางส�วน โดยด&าเน�นตามค&าชี่�<ขาดขอำงศัาลอำ8ทธีรณ แล*วม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดคด�ไปตามร,ปความ ท�<งน�<ไม�ว�าจะปรากฏจากการอำ8ทธีรณ หร2อำไม�

ในคด�ท�<งปวงท�/ศัาลชี่�<นต*นได*ม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใหม�ตามมาตราน�< ค,�ความชี่อำบท�/จะอำ8ทธีรณ ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใหม�เชี่�น

www.nitisart.com


174



ว�าน�<ไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ ได*ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งล�กษณะน�<

มาตรา ๒๔๔ ศัาลอำ8ทธีรณ จะอำ�านค&าพิ�พิากษาน�<นเอำงหร2อำจะส�งไปให*ศัาลชี่�<นต*นอำ�านกDได* ในกรณ�เหล�าน�<ให*ศัาลท�/อำ�านค&าพิ�พิากษาม�ค&าส�/งก&าหนดน�ดว�นอำ�านส�งให*แก�ค,�ความอำ8ทธีรณ ท8กฝ่Jาย

มาตรา ๒๔๕ ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<นอำ8ทธีรณ ให*ม�ผู้ลเฉพิาะระหว�างค,�ความชี่�<นอำ8ทธีรณ เว*นแต�ในกรณ�ต�อำไปน�<

(๑ ) ถ*าค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งท�/อำ8ทธีรณ น�<นเก�/ยวด*วยการชี่&าระหน�<อำ�นไม�อำาจแบ�งแยกได* และค,�ความแต�บางฝ่JายเปEนผู้,*อำ8ทธีรณ ซัB/งท&าให*ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นม�ผู้ลเปEนท�/ส8ดระหว�างค,�ความอำ2/น ๆ ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ เหDนว�าควรกล�บค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งท�/อำ8ทธีรณ ให*ศัาลอำ8ทธีรณ ม�อำ&านาจชี่�<ขาดว�าค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งศัาลอำ8ทธีรณ ให*ม�ผู้ลระหว�างค,�ความท8กฝ่Jายในคด�ในศัาลชี่�<นต*นด*วย

(๒ ) ถ*าได*ม�การอำน8ญาตให*ผู้,*ร *อำงสอำดเข*ามาในคด�แทนค,�ความฝ่Jายใด ค&าพิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ ย�อำมม�ผู้ลบ�งค�บแก�ค,�ความฝ่Jายน�<นด*วย

มาตรา ๒๔๖ เว*นแต�ท�/ได*บ�ญญ�ต�ไว*ด�งกล�าวมาข*างต*นบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการพิ�จารณาและการชี่�<ขาดต�ดส�นคด�ในศัาลชี่�<นต*นน�<น ให*ใชี่*บ�งค�บแก�การพิ�จารณาและการชี่�<ขาดต�ดส�นคด�ในชี่�<นอำ8ทธีรณ ได*โดยอำน8โลม

www.nitisart.com


175




ฎ�กา

มาตรา ๒๔๗ ในกรณ�ท�/ศัาลอำ8ทธีรณ ได*พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งในชี่�<นอำ8ทธีรณ แล*วน�<น ให*ย2/นฎ�กาได*ภายในก&าหนดหนB/งเด2อำนน�บแต�ว�นท�/ได*อำ�านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งศัาลอำ8ทธีรณ น�<นและภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�ส�/มาตราต�อำไปน�<ก�บกฎหมายอำ2/นว�าด*วยการฎ�กา ให*น&าบทบ�ญญ�ต�ในล�กษณะ ๑ ว�าด*วยอำ8ทธีรณ มาใชี่*บ�งค�บด*วยโดยอำน8โลม

มาตรา ๒๔๘ ในคด�ท�/ราคาทร�พิย ส�นหร2อำจ&านวนท8นทร�พิย ท�/พิ�พิาทก�นในชี่�<นฎ�กาไม�เก�นสอำงแสนบาทหร2อำไม�เก�นจ&านวนท�/ก&าหนดในพิระราชี่กฤษฎ�กา ห*ามม�ให*ค,�ความฎ�กาในข*อำเทDจจร�ง เว*นแต�ผู้,*พิ�พิากษาท�/ได*น� /งพิ�จารณาคด�น�<นในศัาลอำ8ทธีรณ ได*ม�ความเหDนแย*งหร2อำผู้,*พิ�พิากษาท�/ได*น� /งพิ�จารณาคด�ในศัาลชี่�<นต*นกDด� ศัาลอำ8ทธีรณ กDด� ได*ร�บรอำงไว*หร2อำร�บรอำงในเวลาตรวจฎ�กาว�าม�เหต8สมควรท�/จะฎ�กาได* ถ*าไม�ม�ความเหDนแย*งหร2อำค&าร�บรอำงเชี่�นว�าน�< ต*อำงได*ร�บอำน8ญาตให*ฎ�กาเปEนหน�งส2อำจากอำธี�บด�ผู้,*พิ�พิากษาศัาลอำ8ทธีรณ

บทบ�ญญ�ต�ในวรรคหนB/งม�ให*ใชี่*บ�งค�บในคด�เก�/ยวด*วยส�ทธี�แห�งสภาพิบ8คคลหร2อำส�ทธี�ในครอำบคร�ว และคด�ฟ้Gอำงขอำให*ปลดเปล2<อำงท8กข อำ�นไม�อำาจค&านวณเปEนราคาเง�นได* เว*นแต�ในคด�ฟ้Gอำงข�บไล�บ8คคลใด ๆ อำอำกจากอำส�งหาร�มทร�พิย อำ�นม�ค�าเชี่�าหร2อำอำาจให*เชี่�าได*ในขณะย2/นค&าฟ้Gอำงไม�เก�นเด2อำนละหนB/งหม2/นบาทหร2อำไม�เก�นจ&านวนท�/ก&าหนดใน

www.nitisart.com


176



พิระราชี่กฤษฎ�กา

คด�เก�/ยวก�บการบ�งค�บวงศั ญาต�ท�<งหลายและบร�วารขอำงผู้,*ถ,กฟ้Gอำงข�บไล� ซัB/งอำย,�บนอำส�งหาร�มทร�พิย ซัB/งค,�ความในคด�ฟ้Gอำงข�บไล�น�<นต*อำงห*ามฎ�กาข*อำเทDจจร�งตามวรรคสอำง ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ พิ�พิากษาย2นตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งศัาลชี่�<นต*น หร2อำเพิ�ยงแต�แก*ไขเลDกน*อำย ไม�ว�าศัาลจะฟ้Kงว�าบ8คคลด�งกล�าวสามารถแสดงอำ&านาจพิ�เศัษให*ศัาลเหDนได*หร2อำไม�ห*ามม�ให*ฎ�กาในข*อำเทDจจร�ง เว*นแต�จะได*ม�ความเหDนแย*งหร2อำค&าร�บรอำง หร2อำหน�งส2อำอำน8ญาตให*ฎ�กาตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในวรรคหนB/ง

การขอำให*ผู้,*พิ�พิากษาท�/น� /งพิ�จารณาคด�ในศัาลชี่�<นต*นหร2อำศัาลอำ8ทธีรณ ร�บรอำงว�าม�เหต8สมควรท�/จะฎ�กาได* ให*ผู้,*ฎ�กาย2/นค&าร*อำงถBงผู้,*พิ�พิากษาน�<นพิร*อำมก�บค&าฟ้Gอำงฎ�กาต�อำศัาลชี่�<นต*นเม2/อำศัาลได*ร�บค&าร*อำงเชี่�นว�าน�<น ให*ส�งค&าร*อำงพิร*อำมด*วยส&านวนความไปย�งผู้,*พิ�พิากษาด�งกล�าวเพิ2/อำพิ�จารณาร�บรอำง

มาตรา ๒๔๙ ข*อำเทDจจร�งหร2อำข*อำกฎหมายท�/จะยกขB<นอำ*างในการย2/นฎ�กาน�<นค,�ความจะต*อำงกล�าวไว*โดยชี่�ดแจ*งในฎ�กา และต*อำงเปEนข*อำท�/ได*ยกขB<นว�าก�นมาแล*วโดยชี่อำบในศัาลชี่�<นต*นและศัาลอำ8ทธีรณ ท�<งจะเปEนสาระแก�คด�อำ�นควรได*ร�บการว�น�จฉ�ยด*วย การว�น�จฉ�ยว�าข*อำเทDจจร�งหร2อำข*อำกฎหมายท�/เปEนสาระแก�คด�ข*อำใดไม�ควรได*ร�บการว�น�จฉ�ยจากศัาลฎ�กา ให*กระท&าโดยความเหDนชี่อำบขอำงรอำงประธีานศัาลฎ�กาซัB/งประธีานศัาลฎ�กามอำบหมาย แต�ท�<งน�<ไม�กระทบถBงอำ&านาจขอำงประธีานศัาลฎ�กาตามมาตรา ๑๔๐ วรรคสอำง

ถ*าค,�ความฝ่Jายใดม�ได*ยกปKญหาข*อำใดอำ�นเก�/ยวด*วยความสงบเร�ยบร*อำยขอำงประชี่าชี่นขB<นกล�าวในศัาลชี่�<นต*นหร2อำศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำค,�ความฝ่Jายใดไม�สามารถยกปKญหาข*อำกฎหมายใด ๆ ขB<นกล�าวใน

www.nitisart.com


177



ศัาลชี่�<นต*นหร2อำศัาลอำ8ทธีรณ เพิราะพิฤต�การณ ไม�เปPดชี่�อำงให*กระท&าได* หร2อำเพิราะเหต8เปEนเร2/อำงท�/ไม�ปฏ�บ�ต�ตามบทบ�ญญ�ต�ว�าด*วยกระบวนพิ�จารณาชี่�<นฎ�กา ค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงย�อำมม�ส�ทธี�ท�/จะยกขB<นอำ*างซัB/งปKญหาเชี่�นว�าน�<น

มาตรา ๒๕๐ (ยกเล�ก)

มาตรา ๒๕๑ ถ*าค,�ความซัB/งแพิ*คด�ในศัาลชี่�<นต*นได*อำ8ทธีรณ และศัาลอำ8ทธีรณ ได*พิ�พิากษากล�บให*ตนชี่นะในข*อำสาระส&าค�ญอำย�างใดอำย�างหนB/ง ค,�ความฝ่Jายน�<นจะย2/นค&าขอำต�อำศัาลชี่�<นต*นให*ถอำนการยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�น หร2อำค2นเง�นจ&านวนท�/วางไว*ต�อำศัาลในข*อำน�<น ๆ กDได*

มาตรา ๒๕๒ ถ*าค,�ความย2/นค&าร*อำงอำ8ทธีรณ ค&าส�/งท�/ไม�ยอำมร�บฎ�กา ให*ศัาลชี่�<นต*นส�งค&าร*อำงเชี่�นว�าน�<นไปย�งศัาลฎ�กาพิร*อำมก�บฎ�กาและค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�ขอำงศัาลชี่�<นต*นและศัาลอำ8ทธีรณ ถ*าศัาลฎ�กาเหDนจ&าเปEนจะต*อำงตรวจส&านวน ให*ม�ค&าส�/งให*ศัาลล�างส�งส&านวนน�<นไปย�งศัาลฎ�กา

www.nitisart.com


178



ภาค ๔

ว�ธี�การชี่�/วคราวก�อำนพิ�พิากษา และการบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง


ว�ธี�การชี่�/วคราวก�อำนพิ�พิากษา

หมวด ๑


มาตรา ๒๕๓ ถ*าโจทก ม�ได*ม�ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานอำย,�ในราชี่อำาณาจ�กรและไม�ม�ทร�พิย ส�นท�/อำาจถ,กบ�งค�บคด�ได*อำย,�ในราชี่อำาณาจ�กร หร2อำถ*าเปEนท�/เชี่2/อำได*ว�าเม2/อำโจทก แพิ*คด�แล*วจะหล�กเล�/ยงไม�ชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมและค�าใชี่*จ�าย จ&าเลยอำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลไม�ว�าเวลาใด ๆ ก�อำนพิ�พิากษาขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งให*โจทก วางเง�นต�อำศัาลหร2อำหาประก�นมาให*เพิ2/อำการชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมและค�าใชี่*จ�ายด�งกล�าวได*

www.nitisart.com


179



ถ*าศัาลไต�สวนแล*วเหDนว�า ม�เหต8อำ�นสมควรหร2อำม�เหต8เปEนท�/เชี่2/อำได* แล*วแต�กรณ�กDให*ศัาลม�ค&าส�/งให*โจทก วางเง�นต�อำศัาลหร2อำหาประก�นมาให*ตามจ&านวนและภายในระยะเวลาท�/ก&าหนด โดยจะก&าหนดเง2/อำนไขใด ๆ ตามท�/เหDนสมควรกDได*

ถ*าโจทก ม�ได*ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งศัาลตามวรรคสอำง ให*ศัาลม�ค&าส�/งจ&าหน�ายคด�อำอำกจากสารบบความ เว*นแต�จ&าเลยจะขอำให*ด&าเน�นการพิ�จารณาต�อำไป หร2อำม�การอำ8ทธีรณ ค&าส�/งศัาลตามวรรคสอำง

มาตรา ๒๕๓ ทว� ในกรณ�ท�/โจทก ได*ย2/นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาค�ดค*านค&าพิ�พิากษาถ*าม�เหต8ใดเหต8หนB/งตามมาตรา ๒๕๓ วรรคหนB/ง จ&าเลยอำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาแล*วแต�กรณ�ไม�ว�าเวลาใด ๆ ก�อำนพิ�พิากษา ขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งให*โจทก วางเง�นต�อำศัาลหร2อำหาประก�นมาให*เพิ2/อำการชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมและค�าใชี่*จ�ายด�งกล�าวได*

ในระหว�างท�/ศัาลชี่�<นต*นย�งม�ได*ส�งส&านวนความไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาค&าร*อำงตามวรรคหนB/งให*ย2/นต�อำศัาลชี่�<นต*น และให*ศัาลชี่�<นต*นท&าการไต�สวน แล*วส�งค&าร*อำงน�<นพิร*อำมด*วยส&านวนความไปให*ศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาส�/ง

ให*น&าความในมาตรา ๒๕๓ วรรคสอำงและวรรคสาม มาใชี่*บ�งค�บแก�การพิ�จารณาในชี่�<นอำ8ทธีรณ และฎ�กาโดยอำน8โลม

มาตรา ๒๕๔ในคด�อำ2/นๆ นอำกจากคด�มโนสาเร� โจทก ชี่อำบท�/จะย2/นต�อำศัาลพิร*อำมก�บค&าฟ้Gอำงหร2อำในเวลาใด ๆ ก�อำนพิ�พิากษา ซัB/งค&าขอำฝ่Jายเด�ยว ร*อำงขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งภายในบ�งค�บแห�งเง2/อำนไขซัB/งจะwww.nitisart.com


180



กล�าวต�อำไป เพิ2/อำจ�ดให*ม�ว�ธี�ค8*มครอำงใด ๆ ด�งต�อำไปน�<

(๑ ) ให*ยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลยท�<งหมดหร2อำบางส�วนไว*ก�อำนพิ�พิากษา รวมท�<งจ&านวนเง�นหร2อำทร�พิย ส�นขอำงบ8คคลภายนอำกซัB/งถBงก&าหนดชี่&าระแก�จ&าเลย

(๒ ) ให*ศัาลม�ค&าส�/งห*ามชี่�/วคราวม�ให*จ&าเลยกระท&าซั&<าหร2อำกระท&าต�อำไป ซัB/งการละเม�ดหร2อำการผู้�ดส�ญญาหร2อำการกระท&าท�/ถ,กฟ้Gอำงร*อำง หร2อำม�ค&าส�/งอำ2/นใดในอำ�นท�/จะบรรเทาความเด2อำดร*อำนเส�ยหายท�/โจทก อำาจได*ร�บต�อำไปเน2/อำงจากการกระท&าขอำงจ&าเลยหร2อำม�ค&าส�/งห*ามชี่�/วคราวม�ให*จ&าเลยโอำน ขาย ย�กย*ายหร2อำจ&าหน�ายซัB/งทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลย หร2อำม�ค&าส�/งให*หย8ดหร2อำปGอำงก�นการเปล2อำงไปเปล�าหร2อำการบ8บสลายซัB/งทร�พิย ส�นด�งกล�าว ท�<งน�< จนกว�าคด�จะถBงท�/ส8ดหร2อำศัาลจะม�ค&าส�/งเปEนอำย�างอำ2/น

(๓ ) ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*นายทะเบ�ยน พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ หร2อำบ8คคลอำ2/นผู้,*ม�อำ&านาจหน*าท�/ตามกฎหมาย ระง�บการจดทะเบ�ยน การแก*ไขเปล�/ยนแปลงทางทะเบ�ยน หร2อำการเพิ�กถอำนการจดทะเบ�ยนท�/เก�/ยวก�บทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลยหร2อำท�/เก�/ยวก�บการกระท&าท�/ถ,กฟ้Gอำงร*อำงไว*ชี่�/วคราวจนกว�าคด�จะถBงท�/ส8ดหร2อำศัาลจะม�ค&าส�/งเปEนอำย�างอำ2/น ท�<งน�< เท�าท�/ไม�ข�ดหร2อำแย*งต�อำบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายท�/เก�/ยวข*อำง

(๔ ) ให*จ�บก8มและก�กข�งจ&าเลยไว*ชี่�/วคราว

ในระหว�างระยะเวลาน�บแต�ศัาลชี่�<นต*นหร2อำศัาลอำ8ทธีรณ ได*อำ�านค&าพิ�พิากษา หร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�หร2อำชี่�<ขาดอำ8ทธีรณ ไปจนถBงเวลาท�/ศัาลชี่�<นต*นได*ส�งส&านวนความท�/อำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กา แล*วแต�กรณ� ค&าขอำตามมาตราน�<ให*ย2/นต�อำศัาลชี่�<นต*น ให*ศัาลชี่�<นต*นม�อำ&านาจท�/จะส�/งอำน8ญาตหร2อำยกค&าขอำเชี่�นว�าน�<

www.nitisart.com


181



มาตรา ๒๕๕ ในการพิ�จารณาอำน8ญาตตามค&าขอำท�/ย2/นไว*ตามมาตรา ๒๕๔ ต*อำงให*เปEนท�/พิอำใจขอำงศัาลว�า ค&าฟ้Gอำงม�ม,ลและม�เหต8เพิ�ยงพิอำท�/จะน&าว�ธี�ค8*มครอำงตามท�/ขอำน�<นมาใชี่*ได*ตามหล�กเกณฑ์ ด�งต�อำไปน�<

(๑ ) ในกรณ�ท�/ย2/นค&าขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งตามมาตรา ๒๕๔ (๑) ต*อำงให*เปEนท�/พิอำใจขอำงศัาลว�า

(ก ) จ&าเลยต�<งใจจะย�กย*ายทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงตนท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนไปให*พิ*นจากอำ&านาจศัาล หร2อำจะโอำน ขายหร2อำจ&าหน�ายทร�พิย ส�นด�งกล�าวเพิ2/อำประว�งหร2อำข�ดขวางต�อำการบ�งค�บตามค&าบ�งค�บใด ๆ ซัB/งอำาจจะอำอำกบ�งค�บเอำาแก�จ&าเลยหร2อำเพิ2/อำจะท&าให*โจทก เส�ยเปร�ยบ หร2อำ

(ข ) ม�เหต8จ&าเปEนอำ2/นใดตามท�/ศัาลจะพิ�เคราะห เหDนเปEนการย8ต�ธีรรมและสมควร

(๒ ) ในกรณ�ท�/ย2/นค&าขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งตามมาตรา ๒๕๔ (๒ ) ต*อำงให*เปEนท�/พิอำใจขอำงศัาลว�า

(ก ) จ&าเลยต�<งใจจะกระท&าซั&<าหร2อำกระท&าต�อำไปซัB/งการละเม�ด การผู้�ดส�ญญา หร2อำการกระท&าท�/ถ,กฟ้Gอำงร*อำง

(ข ) โจทก จะได*ร�บความเด2อำดร*อำนเส�ยหายต�อำไปเน2/อำงจากการกระท&าขอำงจ&าเลย

(ค ) ทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลยน�<นม�พิฤต�การณ ว�าจะม�การกระท&าให*เปล2อำงไปเปล�าหร2อำบ8บสลายหร2อำโอำนไปย�งผู้,*อำ2/น หร2อำ

www.nitisart.com


182



(ง ) ม�เหต8ตาม (๑ ) (ก ) หร2อำ (ข)

(๓ ) ในกรณ�ท�/ย2/นค&าขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งตามมาตรา ๒๕๔ (๓) ต*อำงให*เปEนท�/พิอำใจขอำงศัาลว�า

(ก ) เปEนท�/เกรงว�าจ&าเลยจะด&าเน�นการให*ม�การจดทะเบ�ยน แก*ไขเปล�/ยนแปลงทางทะเบ�ยน หร2อำเพิ�กถอำนการจดทะเบ�ยนเก�/ยวก�บทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลยหร2อำท�/เก�/ยวก�บการกระท&าท�/ถ,กฟ้Gอำงร*อำง ซัB/งการด&าเน�นการด�งกล�าวจะก�อำให*เก�ดความเส�ยหายแก�โจทก หร2อำ

(ข ) ม�เหต8ตาม (๑ ) (ข)

(๔ ) ในกรณ�ท�/ย2/นค&าขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งตามมาตรา ๒๕๔ (๔) ต*อำงให*เปEนท�/พิอำใจ

ขอำงศัาลว�า เพิ2/อำท�/จะประว�งหร2อำข�ดขวางต�อำการพิ�จารณาคด�หร2อำการบ�งค�บตามค&าบ�งค�บใด ซัB/งอำาจจะอำอำกบ�งค�บเอำาแก�จ&าเลย หร2อำเพิ2/อำจะท&าให*โจทก เส�ยเปร�ยบ

(ก ) จ&าเลยซั�อำนต�วเพิ2/อำจะไม�ร�บหมายเร�ยกหร2อำค&าส�/งขอำงศัาล

(ข ) จ&าเลยได*ย�กย*ายไปให*พิ*นอำ&านาจศัาลหร2อำซั8กซั�อำนเอำกสารใด ๆ ซัB/งพิอำจะเหDนได*ว�าจะใชี่*เปEนพิยานหล�กฐานย�นจ&าเลยในคด�ท�/อำย,�ในระหว�างพิ�จารณาหร2อำทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลยท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วน หร2อำเปEนท�/เกรงว�าจ&าเลยจะจ&าหน�ายหร2อำท&าลายเอำกสารหร2อำทร�พิย ส�นเชี่�นว�าน�<น หร2อำ

(ค ) ปรากฏตามก�ร�ยาหร2อำตามว�ธี�ท�/จ&าเลยประกอำบการงานหร2อำการค*าขอำงตนว�าจ&าเลยจะหล�กหน�หร2อำพิอำเหDนได*ว�าจะหล�กหน�

www.nitisart.com


183



ไปให*พิ*นอำ&านาจศัาล

มาตรา ๒๕๖ ในกรณ�ท�/ย2/นค&าขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งตามมาตรา ๒๕๔ (๒ ) หร2อำ (๓ ) ถ*าศัาลเหDนว�าหากให*โอำกาสจ&าเลยค�ดค*านก�อำนจะไม�เส�ยหายแก�โจทก กDให*ศัาลแจ*งก&าหนดว�นน�/งพิ�จารณาพิร*อำมท�<งส�งส&าเนาค&าขอำให*แก�จ&าเลยโดยทางเจ*าพิน�กงานศัาล จ&าเลยจะเสนอำข*อำค�ดค*านขอำงตนในการท�/ศัาลน�/งพิ�จารณาค&าขอำน�<นกDได*

มาตรา ๒๕๗ ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ ได*ภายในขอำบเขตหร2อำโดยม�เง2/อำนไขอำย�างใดกDได* แล*วแต�จะเหDนสมควร

ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ (๒ ) ให*ศัาลแจ*งค&าส�/งน�<นให*จ&าเลยทราบ

ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งห*ามชี่�/วคราวม�ให*จ&าเลยโอำน ขาย ย�กย*าย หร2อำจ&าหน�ายซัB/งทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลย ศัาลจะก&าหนดว�ธี�การโฆษณาตามท�/เหDนสมควรเพิ2/อำปGอำงก�นการฉ*อำฉลกDได*

ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งห*ามชี่�/วคราวม�ให*จ&าเลยโอำน ขาย ย�กย*าย หร2อำจ&าหน�ายซัB/งทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลยท�/กฎหมายก&าหนดไว*ให*จดทะเบ�ยน หร2อำม�ค&าส�/งให*นายทะเบ�ยน พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ หร2อำบ8คคลอำ2/นผู้,*ม�อำ&านาจหน*าท�/ตามกฎหมาย ระง�บการจดทะเบ�ยนการแก*ไขเปล�/ยนแปลงทางทะเบ�ยน หร2อำการเพิ�กถอำนการจดทะเบ�ยนท�/เก�/ยวก�บทร�พิย ส�นด�งกล�าวหร2อำท�/เก�/ยวก�บการกระท&าท�/ถ,กฟ้Gอำงร*อำง ให*ศัาลแจ*งค&าส�/งน�<นให*นายทะเบ�ยนพิน�กงานเจ*าหน*าท�/www.nitisart.com


184



หร2อำบ8คคลอำ2/นผู้,*ม�อำ&านาจหน*าท�/ตามกฎหมายทราบ และให*บ8คคลด�งกล�าวบ�นทBกค&าส�/งขอำงศัาลไว*ในทะเบ�ยน

ไม�ว�าในกรณ�ใด ๆ ก�อำนท�/ศัาลจะอำอำกหมายยBด หมายอำาย�ด หมายห*ามชี่�/วคราวหมายจ�บ หร2อำค&าส�/งใด ๆ ศัาลจะส�/งให*ผู้,*ขอำน&าเง�นหร2อำหาประก�นตามจ&านวนท�/เหDนสมควรมาวางศัาลเพิ2/อำการชี่&าระค�าส�นไหมทดแทนซัB/งจ&าเลยอำาจได*ร�บตามมาตรา ๒๖๓ กDได*

มาตรา ๒๕๘ ค&าส�/งศัาลซัB/งอำน8ญาตตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ (๑ ) น�<นให*บ�งค�บจ&าเลยได*ท�นท�แล*วแจ*งค&าส�/งน�<นให*จ&าเลยทราบโดยไม�ชี่�กชี่*าแต�จะใชี่*บ�งค�บบ8คคลภายนอำก ซัB/งพิ�ส,จน ได*ว�าได*ร�บโอำนส8จร�ตและเส�ยค�าตอำบแทนก�อำนการแจ*งค&าส�/งให*จ&าเลยทราบม�ได*

ค&าส�/งศัาลซัB/งอำน8ญาตตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ (๒ ) น�<น ให*บ�งค�บจ&าเลยได*ท�นท� ถBงแม*ว�าจ&าเลยจะย�งม�ได*ร�บแจ*งค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นกDตาม เว*นแต�ศัาลจะได*พิ�เคราะห พิฤต�การณ แห�งคด�แล*ว เหDนสมควรให*ค&าส�/งม�ผู้ลบ�งค�บเม2/อำจ&าเลยได*ร�บแจ*งค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นแล*ว

ค&าส�/งศัาลซัB/งอำน8ญาตตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ (๓ ) ท�/เก�/ยวก�บทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลย น�<น ให*ม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บได*ท�นท� ถBงแม*ว�านายทะเบ�ยน พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ หร2อำบ8คคลอำ2/นผู้,*ม�อำ&านาจหน*าท�/ตามกฎหมายจะย�งม�ได*ร�บแจ*งค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นกDตามเว*นแต�ศัาลจะได*พิ�เคราะห พิฤต�การณ แห�งคด�แล*วเหDนสมควรให*ค&าส�/งม�ผู้ลบ�งค�บเม2/อำบ8คคลด�งกล�าวได*ร�บแจ*งค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นแล*ว

ค&าส�/งศัาลซัB/งอำน8ญาตตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ (๓ ) ท�/เก�/ยวก�บการกระท&าท�/ถ,กฟ้Gอำงร*อำงให*ม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บแก�นาย

www.nitisart.com


185



ทะเบ�ยน พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ หร2อำบ8คคลอำ2/นผู้,*ม�อำ&านาจหน*าท�/ตามกฎหมายต�อำเม2/อำบ8คคลด�งกล�าวได*ร�บแจ*งค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นแล*ว

หมายจ�บจ&าเลยท�/ศัาลได*อำอำกตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ (๔ ) ให*บ�งค�บได*ท�/วราชี่อำาณาจ�กร การก�กข�งตามหมายจ�บเชี่�นว�าน�< ห*ามม�ให*กระท&าเก�นหกเด2อำนน�บแต�ว�นจ�บ

มาตรา ๒๕๘ ทว� การท�/จ&าเลยได*ก�อำให*เก�ด โอำน หร2อำเปล�/ยนแปลงซัB/งส�ทธี�ในทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาท หร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลยภายหล�งท�/ค&าส�/งขอำงศัาลท�/ห*ามโอำน ขาย ย�กย*าย หร2อำจ&าหน�าย ซัB/งอำอำกตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ (๒ ) ม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บแล*วน�<น หาอำาจใชี่*ย�นแก�โจทก หร2อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*ไม� ถBงแม*ว�าราคาแห�งทร�พิย ส�นน�<นจะเก�นกว�าจ&านวนหน�<และค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการฟ้Gอำงร*อำงและการบ�งค�บคด� และจ&าเลยได*จ&าหน�ายทร�พิย ส�นเพิ�ยงส�วนท�/เก�นจ&านวนน�<นกDตาม

การท�/นายทะเบ�ยน พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ หร2อำบ8คคลอำ2/นผู้,*ม�อำ&านาจหน*าท�/ตามกฎหมายร�บจดทะเบ�ยนหร2อำแก*ไขเปล�/ยนแปลงทางทะเบ�ยน หร2อำเพิ�กถอำนการจดทะเบ�ยนท�/เก�/ยวก�บทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทหร2อำทร�พิย ส�นขอำงจ&าเลยภายหล�งท�/ค&าส�/งขอำงศัาลซัB/งอำอำกตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ (๓ ) ม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บแล*วน�<นหาอำาจใชี่*ย�นแก�โจทก หร2อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*ไม� เว*นแต�ผู้,*ร �บโอำนจะพิ�ส,จน ได*ว�าได*ร�บโอำนโดยส8จร�ต และเส�ยค�าตอำบแทนก�อำนท�/นายทะเบ�ยน พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ หร2อำบ8คคลอำ2/นผู้,*ม�อำ&านาจหน*าท�/ตามกฎหมายจะได*ร�บแจ*งค&าส�/ง

การท�/นายทะเบ�ยน พิน�กงานเจ*าหน*าท�/ หร2อำบ8คคลอำ2/นผู้,*ม�อำ&านาจหน*าท�/ตามกฎหมายร�บจดทะเบ�ยน หร2อำแก*ไขเปล�/ยนแปลงทางทะเบ�ยน หร2อำเพิ�กถอำนการจดทะเบ�ยนท�/เก�/ยวก�บการกระท&าท�/ถ,กฟ้Gอำง

www.nitisart.com


186



ร*อำงภายหล�งท�/บ8คคลด�งกล�าวได*ร�บแจ*งค&าส�/งขอำงศัาลซัB/งอำอำกตามค&าขอำท�/ได*ย2/นตามมาตรา ๒๕๔ (๓ ) แล*วน�<น ย�งไม�ม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บตามกฎหมายในระหว�างใชี่*ว�ธี�การชี่�/วคราวก�อำนพิ�พิากษา

มาตรา ๒๕๙ ให*น&าบทบ�ญญ�ต�ในล�กษณะ ๒ แห�งภาคน�<ว�าด*วยการบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งมาใชี่*บ�งค�บแก�ว�ธี�การชี่�/วคราวก�อำนพิ�พิากษาด*วยโดยอำน8โลม

มาตรา ๒๖๐ ในกรณ�ท�/ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดต�ดส�นคด�ม�ได*กล�าวถBงว�ธี�การชี่�/วคราวก�อำนพิ�พิากษาท�/ศัาลได*ส� /งไว*ในระหว�างการพิ�จารณา

(๑ ) ถ*าคด�น�<นศัาลต�ดส�นให*จ&าเลยเปEนฝ่Jายชี่นะคด�เตDมตามข*อำหาหร2อำบางส�วนค&าส�/งขอำงศัาลเก�/ยวก�บว�ธี�การชี่�/วคราวในส�วนท�/จ&าเลยชี่นะคด�น�<น ให*ถ2อำว�าเปEนอำ�นยกเล�กเม2/อำพิ*นก&าหนดเจDดว�นน�บแต�ว�นท�/ศัาลม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง เว*นแต�โจทก จะได*ย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวต�อำศัาลชี่�<นต*นภายในก&าหนดเวลาด�งกล�าว แสดงว�าตนประสงค จะย2/นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นและม�เหต8อำ�นสมควรท�/ศัาลจะม�ค&าส�/งให*ว�ธี�การชี่�/วคราวเชี่�นว�าน�<นย�งคงม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บต�อำไปในกรณ�เชี่�นว�าน�< ถ*าศัาลชี่�<นต*นม�ค&าส�/งให*ยกค&าขอำขอำงโจทก ค&าส�/งขอำงศัาลให*เปEนท�/ส8ด ถ*าศัาลชี่�<นต*นม�ค&าส�/งให*ว�ธี�การชี่�/วคราวย�งคงม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บต�อำไป ค&าส�/งขอำงศัาลชี่�<นต*นให*ม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บต�อำไปจนกว�าจะครบก&าหนดย2/นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาหร2อำศัาลม�ค&าส�/งถBงท�/ส8ดไม�ร�บอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาแล*วแต�กรณ� เม2/อำม�การอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาแล*ว ค&าส�/งขอำงศัาลชี่�<นต*นให*ม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บต�อำไปจนกว�าศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาจะม�ค&าส�/งเปEนอำย�างอำ2/น

www.nitisart.com


187



(๒ ) ถ*าคด�น�<นศัาลต�ดส�นให*โจทก เปEนฝ่Jายชี่นะคด� ค&าส�/งขอำงศัาลเก�/ยวก�บว�ธี�การชี่�/วคราวย�งคงม�ผู้ลใชี่*บ�งค�บต�อำไปเท�าท�/จ&าเปEนเพิ2/อำปฏ�บ�ต�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาล

มาตรา ๒๖๑ จ&าเลยหร2อำบ8คคลภายนอำกซัB/งได*ร�บหมายยBด หมายอำาย�ดหร2อำค&าส�/งตามมาตรา ๒๕๔ (๑ ) (๒ ) หร2อำ (๓ ) หร2อำจะต*อำงเส�ยหายเพิราะหมายยBด หมายอำาย�ด หร2อำค&าส�/งด�งกล�าวอำาจม�ค&าขอำต�อำศัาลให*ถอำนหมาย เพิ�กถอำนค&าส�/ง หร2อำแก*ไขเปล�/ยนแปลงค&าส�/ง หมายยBดหร2อำหมายอำาย�ด ซัB/งอำอำกตามค&าส�/งด�งกล�าวได* แต�ถ*าบ8คคลภายนอำกเชี่�นว�าน�<นขอำให*ปล�อำยทร�พิย ส�นท�/ยBดหร2อำค�ดค*านค&าส�/งอำาย�ดให*น&ามาตรา ๒๘๘ หร2อำมาตรา ๓๑๒ แล*วแต�กรณ� มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

จ&าเลยซัB/งถ,กศัาลอำอำกค&าส�/งจ�บก8มตามมาตรา ๒๕๔ (๔ )อำาจม�ค&าขอำต�อำศัาลให*เพิ�กถอำนค&าส�/งถอำนหมาย หร2อำให*ปล�อำยต�วไปโดยไม�ม�เง2/อำนไขหร2อำให*ปล�อำยต�วไปชี่�/วคราวโดยม�หล�กประก�นตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควรหร2อำไม�กDได*

ถ*าปรากฏว�าว�ธี�การท�/ก&าหนดไว*ตามมาตรา ๒๕๔ น�<น ไม�ม�เหต8เพิ�ยงพิอำหร2อำม�เหต8อำ�นสมควรประการอำ2/น ศัาลจะม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำหร2อำม�ค&าส�/งอำ2/นใดตามท�/เหDนสมควร เพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรมกDได* ท�<งน�< ศัาลจะก&าหนดให*ผู้,*ขอำวางเง�นต�อำศัาลหร2อำหาประก�นมาให*ตามจ&านวนและภายในระยะเวลาท�/เหDนสมควรหร2อำจะก&าหนดเง2/อำนไขใด ๆ ตามท�/เหDนสมควรกDได*แต�ในกรณ�ท�/เปEนการฟ้Gอำงเร�ยกเง�น ห*ามไม�ให*ศัาลเร�ยกประก�นเก�นกว�าจ&านวนเง�นท�/ฟ้Gอำงรวมท�<งค�าฤชี่าธีรรมเน�ยม

www.nitisart.com


188



มาตรา ๒๖๒ ถ*าข*อำเทDจจร�งหร2อำพิฤต�การณ ท�/ศัาลอำาศั�ยเปEนหล�กในการม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำในว�ธี�การชี่�/วคราวอำย�างใดอำย�างหนB/งน�<นเปล�/ยนแปลงไป เม2/อำศัาลเหDนสมควร หร2อำเม2/อำจ&าเลยหร2อำบ8คคลภายนอำกตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๖๑ ม�ค&าขอำศัาลท�/คด�น�<นอำย,�ในระหว�างพิ�จารณาจะม�ค&าส�/งแก*ไขหร2อำยกเล�กว�ธี�การเชี่�นว�าน�<นเส�ยกDได*

ในระหว�างระยะเวลาน�บแต�ศัาลชี่�<นต*นหร2อำศัาลอำ8ทธีรณ ได*อำ�านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งชี่�<ขาดคด�หร2อำชี่�<ขาดอำ8ทธีรณ ไปจนถBงเวลาท�/ศัาลชี่�<นต*นได*ส�งส&านวนความท�/อำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กา แล*วแต�กรณ� ค&าขอำตามมาตราน�<ให*ย2/นต�อำศัาลชี่�<นต*นและให*เปEนอำ&านาจขอำงศัาลชี่�<นต*นท�/จะม�ค&าส�/งค&าขอำเชี่�นว�าน�<น

มาตรา ๒๖๓ในกรณ�ท�/ศัาลได*ม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำในว�ธี�การชี่�/วคราวตามล�กษณะน�< จ&าเลยซัB/งต*อำงถ,กบ�งค�บโดยว�ธี�การน�<นอำาจย2/นค&าขอำต�อำศัาลชี่�<นต*นภายในสามส�บว�นน�บแต�ว�นท�/ม�ค&าพิ�พิากษาขอำงศัาลท�/ม�ค&าส�/งตามว�ธี�การชี่�/วคราวน�<น ขอำให*ม�ค&าส�/งให*โจทก ชี่ดใชี่*ค�าส�นไหมทดแทนแก�ตนได*ในกรณ�ด�งต�อำไปน�<

(๑ ) คด�น�<นศัาลต�ดส�นใจให*โจทก เปEนฝ่Jายแพิ* และปรากฏว�าศัาลม�ค&าส�/งโดยม�ความเหDนหลงไปว�าส�ทธี�เร�ยกร*อำงขอำงผู้,*ขอำม�ม,ล โดยความผู้�ดหร2อำเล�นเล�อำขอำงผู้,*ขอำ

(๒ ) ไม�ว�าคด�น�<นศัาลจะชี่�<ขาดต�ดส�นให*โจทก ชี่นะหร2อำแพิ*คด� ถ*าปรากฏว�าศัาลม�ค&าส�/งโดยม�ความเหDนหลงไปว�าว�ธี�การเชี่�นว�าน�<ม�เหต8ผู้ลเพิ�ยงพิอำ โดยความผู้�ดหร2อำเล�นเล�อำขอำงผู้,*ขอำ

เม2/อำได*ร�บค&าขอำตามวรรคหนB/ง ศัาลม�อำ&านาจส�/งให*แยกการ

www.nitisart.com


189



พิ�จารณาเปEนส&านวนต�างหากจากคด�เด�ม และเม2/อำศัาลท&าการไต�สวนแล*วเหDนว�าค&าขอำน�<นร�บฟ้Kงได*กDให*ม�ค&าส�/งให*โจทก ชี่ดใชี่*ค�าส�นไหมทดแทนให*แก�จ&าเลยได*ตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควร ถ*าศัาลท�/ม�ค&าส�/งตามว�ธี�การชี่�/วคราวเปEนศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กา เม2/อำศัาลชี่�<นต*นท&าการไต�สวนแล*ว ให*ส�งส&านวนให*ศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กา แล*วแต�กรณ� เปEนผู้,*ส� /งค&าขอำน�<นถ*าโจทก ไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งศัาล ศัาลม�อำ&านาจบ�งค�บโจทก เสม2อำนหนB/งว�าเปEนล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา แต�ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งให*โจทก ชี่ดใชี่*ค�าส�นไหมทดแทนตาม (๑ ) ให*งดการบ�งค�บคด�ไว*จนกว�าศัาลจะม�ค&าพิ�พิากษาถBงท�/ส8ดให*โจทก แพิ*คด�

ค&าส�/งขอำงศัาลชี่�<นต*นหร2อำศัาลอำ8ทธีรณ ตามวรรคสอำง ให*อำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาได*ตามบทบ�ญญ�ต�ว�าด*วยการอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กา

มาตรา ๒๖๔นอำกจากกรณ�ท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๕๓ และมาตรา ๒๕๔ค,�ความชี่อำบท�/จะย2/นค&าขอำต�อำศัาล เพิ2/อำให*ม�ค&าส�/งก&าหนดว�ธี�การเพิ2/อำค8*มครอำงประโยชี่น ขอำงผู้,*ขอำในระหว�างการพิ�จารณาหร2อำเพิ2/อำบ�งค�บตามค&าพิ�พิากษา เชี่�น ให*น&าทร�พิย ส�นหร2อำเง�นท�/พิ�พิาทมาวางต�อำศัาลหร2อำต�อำบ8คคลภายนอำก หร2อำให*ต�<งผู้,*จ�ดการหร2อำผู้,*ร �กษาทร�พิย ส�นขอำงห*างร*านท�/ท&าการค*าท�/พิ�พิาท หร2อำให*จ�ดให*บ8คคลผู้,*ไร*ความสามารถอำย,�ในความปกครอำงขอำงบ8คคลภายนอำก

ค&าขอำตามวรรคหนB/งให*บ�งค�บตามมาตรา ๒๑ มาตรา ๒๕ มาตรา ๒๒๗ มาตรา ๒๒๘ มาตรา ๒๖๐ และมาตรา ๒๖๒

มาตรา ๒๖๕ ในกรณ�ท�/ศัาลยอำมร�บเอำาบ8คคลเปEนประก�นตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายน�< และบ8คคลน�<นแสดงก�ร�ยาซัB/ง

www.nitisart.com


190



พิอำจะเหDนได*ว�าจะท&าให*โจทก เส�ยเปร�ยบ หร2อำจะหล�กเล�/ยง ข�ดขวาง หร2อำกระท&าให*เน�/นชี่*าซัB/งการปฏ�บ�ต�ตามหน*าท�/ขอำงตน ให*น&าบทบ�ญญ�ต�แห�งหมวดน�<มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

หมวด ๒

ค&าขอำในเหต8ฉ8กเฉ�น

มาตรา ๒๖๖ในกรณ�ท�/ม�เหต8ฉ8กเฉ�นเม2/อำโจทก ย2/นค&าขอำตามมาตรา ๒๕๔โจทก จะย2/นค&าร*อำงรวมไปด*วยเพิ2/อำให*ศัาลม�ค&าส�/งหร2อำอำอำกหมายตามท�/ขอำโดยไม�ชี่�กชี่*ากDได*

เม2/อำได*ย2/นค&าร*อำงเชี่�นว�ามาน�< ว�ธี�พิ�จารณาและชี่�<ขาดค&าขอำน�<น ให*อำย,�ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๒๖๗ มาตรา ๒๖๘ และมาตรา ๒๖๙

มาตรา ๒๖๗ให*ศัาลพิ�จารณาค&าขอำเปEนการด�วน ถ*าเปEนท�/พิอำใจจากค&าแถลงขอำงโจทก หร2อำพิยานหล�กฐานท�/โจทก ได*น&ามาส2บ หร2อำท�/ศัาลได*เร�ยกมาส2บเอำงว�าคด�น�<นเปEนคด�ม�เหต8ฉ8กเฉ�นและค&าขอำน�<นม�เหต8ผู้ลสมควรอำ�นแท*จร�ง ให*ศัาลม�ค&าส�/งหร2อำอำอำกหมายตามท�/ขอำภายในขอำบเขตและเง2/อำนไขไปตามท�/เหDนจ&าเปEนท�นท� ถ*าศัาลม�ค&าส�/งให*ยกค&าขอำ ค&าส�/งเชี่�นว�าน�<ให*เปEนท�/ส8ด

จ&าเลยอำาจย2/นค&าขอำโดยพิล�น ให*ศัาลยกเล�กค&าส�/งหร2อำ

www.nitisart.com


191



หมายน�<นเส�ย และให*น&าบทบ�ญญ�ต�แห�งวรรคก�อำนมาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม ค&าขอำเชี่�นว�าน�<อำาจท&าเปEนค&าขอำฝ่Jายเด�ยวโดยได*ร�บอำน8ญาตจากศัาล ถ*าศัาลม�ค&าส�/งยกเล�กค&าส�/งเด�มตามค&าขอำค&าส�/งเชี่�นว�าน�<ให*เปEนท�/ส8ด

การท�/ศัาลยกค&าขอำในเหต8ฉ8กเฉ�นหร2อำยกเล�กค&าส�/งท�/ได*อำอำกตามค&าขอำในเหต8ฉ8กเฉ�นน�<น ย�อำมไม�ต�ดส�ทธี�โจทก ท�/จะเสนอำค&าขอำตามมาตรา ๒๕๔ น�<นใหม�

มาตรา ๒๖๘ ในกรณ�ท�/ม�ค&าขอำในเหต8ฉ8กเฉ�น ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะใชี่*ด8ลพิ�น�จว�น�จฉ�ยว�าคด�น�<นม�เหต8ฉ8กเฉ�นหร2อำไม� ส�วนว�ธี�การท�/ศัาลจะก&าหนดน�<น หากจ&าเปEนต*อำงเส2/อำมเส�ยแก�ส�ทธี�ขอำงค,�ความในประเดDนแห�งคด� กDให*เส2/อำมเส�ยเท�าท�/จ&าเปEนแก�กรณ�

มาตรา ๒๖๙ ค&าส�/งศัาลซัB/งอำน8ญาตตามค&าขอำในเหต8ฉ8กเฉ�นน�<น ให*ม�ผู้ลบ�งค�บตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๕๘ และมาตรา ๒๕๘ ทว� อำนB/ง ศัาลจะส�/งให*โจทก รอำการบ�งค�บไว*จนกว�าศัาลจะได*ว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดค&าขอำให*ยกเล�กค&าส�/งหร2อำจนกว�าโจทก จะได*วางประก�นกDได*

มาตรา ๒๗๐ บทบ�ญญ�ต�ในหมวดน�< ให*ใชี่*บ�งค�บแก�ค&าขอำอำ2/น ๆ นอำกจากค&าขอำตามมาตรา ๒๕๔ ได*ต�อำเม2/อำประมวลกฎหมายน�<หร2อำกฎหมายอำ2/นบ�ญญ�ต�ไว*โดยชี่�ดแจ*ง

www.nitisart.com


192




การบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง

หมวด ๑


มาตรา ๒๗๑ ถ*าค,�ความหร2อำบ8คคลซัB/งเปEนฝ่Jายแพิ*คด� (ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา)ม�ได*ปฏ�บ�ต�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลท�<งหมดหร2อำบางส�วน ค,�ความหร2อำบ8คคลซัB/งเปEนฝ่Jายชี่นะ (เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ) ชี่อำบท�/จะร*อำงขอำให*บ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำค&าส�/งน�<นได*ภายในส�บปLน�บแต�ว�นม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง โดยอำาศั�ยและตามค&าบ�งค�บท�/อำอำกตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น

มาตรา ๒๗๒ ถ*าศัาลได*พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งอำย�างใดซัB/งจะต*อำงม�การบ�งค�บคด�กDให*ศัาลม�ค&าบ�งค�บก&าหนดว�ธี�ท�/จะปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บในว�นท�/ได*อำ�านค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/ง และเจ*าพิน�กงานศัาลส�งค&าบ�งค�บน�<นไปย�งล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา เว*นแต�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*อำย,�ในศัาลในเวลาท�/ศัาลม�ค&าบ�งค�บน�<น และศัาลได*ส� /งให*ลงลายม2อำชี่2/อำไว*เปEนส&าค�ญ

www.nitisart.com


193



มาตรา ๒๗๓ ถ*าในค&าบ�งค�บได*ก&าหนดให*ใชี่*เง�น หร2อำให*ส�งทร�พิย ส�น หร2อำให*กระท&าการ หร2อำงดเว*นกระท&าการอำย�างใด ๆ ให*ศัาลระบ8ไว*ในค&าบ�งค�บน�<นโดยชี่�ดแจ*ง ซัB/งระยะเวลาและเง2/อำนไขอำ2/น ๆ อำ�นจะต*อำงใชี่*เง�น ส�งทร�พิย ส�น กระท&าการหร2อำงดเว*นกระท&าการใด ๆ น�<นแต�ถ*าเปEนคด�มโนสาเร� ศัาลไม�จ&าต*อำงให*เวลาแก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเก�นกว�าส�บห*าว�นในอำ�นท�/จะปฏ�บ�ต�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น

ถ*าศัาลได*พิ�พิากษาหร2อำม�ค&าส�/งโดยขาดน�ด ให*ศัาลให*เวลาไม�ต&/ากว�าเจDดว�นแก�ค,�ความฝ่Jายท�/ขาดน�ดในอำ�นท�/จะปฏ�บ�ต�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น

ระยะเวลาท�/ระบ8ไว*น� <นให*เร�/มน�บแต�ว�นท�/ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ลงลายม2อำชี่2/อำไว*ในค&าบ�งค�บ หร2อำว�นท�/ได*ส�งค&าบ�งค�บให*แก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา แล*วแต�กรณ� เว*นแต�ศัาลจะได*ก&าหนดไว*โดยชี่�ดแจ*งว�า ให*น�บต�<งแต�ว�นใดว�นหนB/งในภายหล�งต�อำมาตามท�/ศัาลจะเหDนสมควรก&าหนดเพิ2/อำประโยชี่น แห�งความย8ต�ธีรรม

นอำกจากน�<ให*ศัาลระบ8ไว*โดยชี่�ดแจ*งในค&าบ�งค�บว�าในกรณ�ท�/ม�ได*ม�การปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บเชี่�นว�าน�<ภายในระยะเวลาหร2อำภายในเง2/อำนไขท�/ได*ก&าหนดไว* ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาจะต*อำงถ,กยBดทร�พิย หร2อำถ,กจ�บและจ&าข�งด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในหมวดน�<

มาตรา ๒๗๔ ถ*าบ8คคลใด ๆ ได*เข*าเปEนผู้,*ค&<าประก�นในศัาลโดยท&าเปEนหน�งส2อำประก�นหร2อำโดยว�ธี�อำ2/น ๆ เพิ2/อำการชี่&าระหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำค&าส�/ง หร2อำแต�ส�วนใดส�วนหนB/งแห�งค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งเชี่�นว�าน�<นย�อำมใชี่*บ�งค�บแก�การประก�นน�<น

www.nitisart.com


194



ได*โดยไม�ต*อำงฟ้Gอำงผู้,*ค&<าประก�นขB<นใหม�

มาตรา ๒๗๕ ถ*าเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาจะขอำให*บ�งค�บคด� ให*ย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวต�อำศัาลเพิ2/อำให*อำอำกหมายบ�งค�บคด�

ค&าขอำน�<นให*ระบ8โดยชี่�ดแจ*ง

(๑ ) ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งซัB/งจะขอำให*ม�การบ�งค�บคด�ตามน�<น

(๒ ) จ&านวนท�/ย�งม�ได*ร�บชี่&าระตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น

(๓ ) ว�ธี�การบ�งค�บคด�ซัB/งขอำให*อำอำกหมายน�<น

มาตรา ๒๗๖ ถ*าศัาลเหDนว�าค&าบ�งค�บท�/ขอำให*บ�งค�บน�<นได*ส�งให*แก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ลงลายม2อำชี่2/อำไว*เปEนส&าค�ญแล*ว และระยะเวลาท�/ศัาลได*ก&าหนดไว*เพิ2/อำให*ปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บน�<นได*ล�วงพิ*นไปแล*ว และค&าขอำน�<นม�ข*อำความระบ8ไว*ครบถ*วนให*ศัาลอำอำกหมายบ�งค�บคด�ให*ท�นท� หมายเชี่�นว�าน�< ให*ศัาลแจ*งให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ทราบ เว*นแต�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาน�<นจะได*น&าหมายไปให*แก�เจ*าพิน�กงานเอำง ส�วนล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาน�<นให*ส�งส&าเนาหมายให*ต�อำเม2/อำศัาลได*ม�ค&าส�/งให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเปEนผู้,*จ�ดการส�งแต�ถ*าม�ได*ม�การส�งหมายด�งกล�าวแล*ว ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�หน*าท�/ต*อำงแสดงหมายน�<น

ในกรณ�อำอำกหมายบ�งค�บคด�แก�ทร�พิย ส�นอำย�างใดอำย�างหนB/งโดยเฉพิาะ ถ*าศัาลสงส�ยว�าไม�สมควรยBดทร�พิย ส�นน�<น ศัาลจะม�ค&าwww.nitisart.com


195



ส�/งให*ผู้,*ขอำยBดวางเง�นต�อำศัาลหร2อำหาประก�นมาให*ตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควรในเวลาท�/อำอำกหมายกDได* เพิ2/อำปGอำงก�นการบ8บสลายหร2อำส,ญหายอำ�นจะพิBงเก�ดขB<นเน2/อำงจากการยBดทร�พิย ผู้�ด

ในกรณ�ท�/อำอำกหมายบ�งค�บคด�ให*ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาส�งมอำบทร�พิย ส�นกระท&าการ หร2อำงดเว*นกระท&าการอำย�างใดอำย�างหนB/ง หร2อำให*ข�บไล�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาให*ศัาลระบ8เง2/อำนไขแห�งการบ�งค�บคด�ลงในหมายน�<นตามมาตรา ๒๑๓ แห�งประมวลกฎหมายแพิ�งและพิาณ�ชี่ย ให*ศัาลก&าหนดการบ�งค�บคด�เพิ�ยงเท�าท�/สภาพิแห�งการบ�งค�บคด�จะเปPดชี่�อำงให*ท&าได*โดยทางศัาลหร2อำโดยทางเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�

มาตรา ๒๗๗ ถ*าเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเชี่2/อำว�าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาม�ทร�พิย ส�นท�/จะต*อำงถ,กบ�งค�บมากกว�าท�/ตนทราบแล*ว เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาอำาจย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาล ขอำให*ศัาลท&าการไต�สวนและอำอำกหมายเร�ยกล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบ8คคลอำ2/นท�/เชี่2/อำว�าอำย,�ในฐานะท�/จะให*ถ*อำยค&าอำ�นเปEนประโยชี่น มาในการไต�สวนเชี่�นว�าน�<น

เม2/อำม�ค&าขอำเชี่�นว�าน�< ให*ศัาลท&าการไต�สวนตามก&าหนดและเง2/อำนไขใด ๆ ท�/เหDนสมควร

ในคด�มโนสาเร� หากศัาลเหDนเปEนการสมควร ศัาลจะอำอำกหมายเร�ยกล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบ8คคลอำ2/นมาไต�สวนเก�/ยวก�บทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาก�อำนอำอำกหมายบ�งค�บคด� แล*วจดแจ*งผู้ลการไต�สวนไว*ในหมายบ�งค�บคด�ด*วยกDได*

มาตรา ๒๗๘ ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งภาคน�<ว�าด*วยwww.nitisart.com


196



อำ&านาจและหน*าท�/ขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� น�บแต�ว�นท�/ได*ส�งหมายบ�งค�บคด�ให*แก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำถ*าหมายน�<นม�ได*ส�งน�บแต�ว�นอำอำกหมายน�<นเปEนต*นไป ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจในฐานเปEนผู้,*แทนเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาในอำ�นท�/จะร�บชี่&าระหน�<หร2อำทร�พิย ส�นท�/ล,กหน�<น&ามาวางและอำอำกใบร�บให*ก�บม�อำ&านาจท�/จะยBดหร2อำอำาย�ดและยBดถ2อำทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาไว* และม�อำ&านาจท�/จะเอำาทร�พิย ส�นเชี่�นว�าน�<อำอำกขายทอำดตลาด ท�<งม�อำ&านาจท�/จะจ&าหน�ายทร�พิย ส�นหร2อำเง�นรายได*จากการน�<นและด&าเน�นว�ธี�การบ�งค�บท�/ว ๆ ไปตามท�/ศัาลได*ก&าหนดไว*ในหมายบ�งค�บคด� รวมท�<งให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจด&าเน�นการใด ๆ ท�/เก�/ยวข*อำงก�บการบ�งค�บคด�ได*โดยให*ถ2อำเสม2อำนเปEนเจ*าพิน�กงานศัาล

ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เปEนผู้,*ร �บผู้�ดในการร�กษาไว*โดยปลอำดภ�ย ซัB/งเง�นหร2อำทร�พิย ส�นหร2อำเอำกสารท�<งปวงท�/ยBดมาหร2อำท�/ได*ชี่&าระหร2อำส�งมอำบให*แก�เจ*าพิน�กงานตามหมายบ�งค�บคด�

ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ท&าบ�นทBกแล*วร�กษาไว*ในท�/ปลอำดภ�ย ซัB/งว�ธี�การบ�งค�บท�<งหลายท�/ได*จ�ดท&าไป และรายงานต�อำศัาลเปEนระยะ ๆ ไป

ในการปฏ�บ�ต�หน*าท�/ขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จะมอำบหมายให*บ8คคลอำ2/นปฏ�บ�ต�การแทนกDได* ท�<งน�< ตามค8ณสมบ�ต� หล�กเกณฑ์ ว�ธี�การ และเง2/อำนไขท�/ก&าหนดในกฎกระทรวง

ให*ห�กค�าธีรรมเน�ยมเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ตามตาราง ๕ ท*ายประมวลกฎหมายน�< เพิ2/อำให*กรมบ�งค�บคด�พิ�จารณาจ�ายเปEนค�าตอำบแทนแก�ผู้,*ท�/ได*ร�บมอำบหมายตามวรรคส�/โดยไม�ต*อำงน&าส�งกระทรวงการคล�ง ท�<งน�< ตามท�/ร �ฐมนตร�ว�าการกระทรวงย8ต�ธีรรมก&าหนดโดยได*ร�บความเหDนชี่อำบจากกระทรวงการคล�งwww.nitisart.com


197



มาตรา ๒๗๘/๑ ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจส�งเอำกสารเก�/ยวก�บการบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งตามล�กษณะ ๒ แห�งภาคน�< และให*รายงานการส�งเอำกสารน�<นรวมไว*ในส&านวนการบ�งค�บคด�ด*วย ท�<งน�< ให*น&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๗๓ มาตรา ๗๔ มาตรา ๗๖ มาตรา ๗๗ มาตรา ๗๘ และมาตรา ๘๐ มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

นอำกจากการส�งเอำกสารตามวรรคหนB/ง ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจส�/งให*ส�งโดยทางไปรษณ�ย ลงทะเบ�ยนตอำบร�บ โดยให*ผู้,*ม�หน*าท�/น&าส�งเปEนผู้,*เส�ยค�าธีรรมเน�ยมไปรษณ�ยากร กรณ�เชี่�นน�< ให*ถ2อำว�าเอำกสารท�/ส�งโดยเจ*าพิน�กงานไปรษณ�ย ม�ผู้ลเสม2อำนเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เปEนผู้,*ส�งและให*น&าบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๗๔ มาตรา ๗๖ และมาตรา ๗๗ มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

ถ*าการส�งเอำกสารไม�สามารถจะท&าได*ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ตามวรรคหนB/งและวรรคสอำง เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจส�/งให*ส�งเอำกสารโดยว�ธี�อำ2/นแทนได* กล�าวค2อำ ปPดเอำกสารไว*ในท�/แลเหDนได*ง�าย ณ ภ,ม�ล&าเนาหร2อำส&าน�กท&าการงานขอำงบ8คคลผู้,*ม�ชี่2/อำระบ8ไว*ในเอำกสารหร2อำมอำบหมายเอำกสารไว*แก�เจ*าพิน�กงานฝ่Jายปกครอำงในท*อำงถ�/นหร2อำเจ*าพิน�กงานต&ารวจ แล*วปPดประกาศัแสดงการท�/ได*มอำบหมายด�งกล�าวแล*ว หร2อำลงโฆษณา หร2อำท&าว�ธี�อำ2/นใดตามท�/เหDนสมควร ท�<งน�< ให*ม�ผู้ลใชี่*ได*ต�อำเม2/อำก&าหนดเวลาส�บห*าว�นหร2อำระยะเวลานานกว�าน�<นตามท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เหDนสมควรก&าหนดได*ล�วงพิ*นไปแล*ว น�บต�<งแต�เวลาท�/เอำกสารหร2อำประกาศัแสดงการมอำบหมายน�<นได*ปPดไว*หร2อำการโฆษณาหร2อำว�ธี�อำ2/นใดตามท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ส� /งน�<นได*ท&าหร2อำได*ต�<งต*นแล*ว

www.nitisart.com


198



มาตรา ๒๗๙ เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จะต*อำงด&าเน�นการบ�งค�บคด�แต�ในระหว�างพิระอำาท�ตย ขB<นและพิระอำาท�ตย ตกในว�นท&าการงานปกต� เว*นแต�ในกรณ�ม�เหต8ฉ8กเฉ�นโดยได*ร�บอำน8ญาตจากศัาล

ในการท�/จะด&าเน�นการบ�งค�บคด� เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ย�อำมม�อำ&านาจเท�าท�/ม�ความจ&าเปEนเพิ2/อำท�/จะค*นสถานท�/ใด ๆ อำ�นเปEนขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำท�/ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ปกครอำงอำย,� เชี่�น บ*านท�/อำย,� คล�งส�นค*า โรงงาน และร*านค*าขาย ท�<งม�อำ&านาจท�/จะยBดและตรวจสม8ดบ�ญชี่� หร2อำแผู้�นกระดาษ และกระท&าการใด ๆ ตามสมควร เพิ2/อำเปPดสถานท�/ หร2อำบ*านท�/อำย,�หร2อำโรงเร2อำนด�งกล�าวแล*วรวมท�<งต,*น�รภ�ย ต,*หร2อำท�/เกDบขอำงอำ2/น ๆ

ถ*าม�ผู้,*ข�ดขวาง เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ชี่อำบท�/จะร*อำงขอำความชี่�วยเหล2อำจากเจ*าพิน�กงานต&ารวจเพิ2/อำด&าเน�นการบ�งค�บคด�จนได*

มาตรา ๒๘๐ เพิ2/อำประโยชี่น แห�งบทบ�ญญ�ต�ในภาคน�< บ8คคลต�อำไปน�<ให*ถ2อำว�าม�ส�วนได*เส�ยในว�ธี�บ�งค�บคด�อำ�นเก�/ยวด*วยทร�พิย ส�นอำย�างใดอำย�างหนB/ง หร2อำส�ทธี�เร�ยกร*อำงขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

(๑ ) เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา และในกรณ�ท�/ม�การอำาย�ดส�ทธี�เร�ยกร*อำง ล,กหน�<แห�งส�ทธี�เร�ยกร*อำงน�<น

(๒ ) บ8คคลอำ2/นใดซัB/งชี่อำบท�/จะใชี่*ส�ทธี�อำ�นได*จดทะเบ�ยนไว*โดยชี่อำบหร2อำท�/ได*ย2/นค&าร*อำงขอำตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๘๘ , ๒๘๙ และ ๒๙๐ อำ�นเก�/ยวก�บทร�พิย ส�น หร2อำส�ทธี�เร�ยกร*อำงเชี่�นว�ามาน�<น เว*นแต�ค&าร*อำงขอำเชี่�นว�าน�<จะได*ถ,กยกเส�ยในชี่�<นท�/ส8ด

www.nitisart.com


199



มาตรา ๒๘๑ บ8คคลผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในว�ธี�การบ�งค�บคด�อำาจมาอำย,�ด*วยในเวลาบ�งค�บคด�น�<น แต�ต*อำงไม�ท&าการปGอำงก�นหร2อำข�ดขวางแก�การบ�งค�บคด� บ8คคลท�/กล�าวน�<นอำาจร*อำงขอำส&าเนาบ�นทBกท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ท&าขB<นท�<งส�<นหร2อำแต�บางฉบ�บอำ�นเก�/ยวด*วยว�ธี�การบ�งค�บคด�น�<นโดยเส�ยค�าธีรรมเน�ยมตามท�/ก&าหนดไว*

มาตรา ๒๘๒ ถ*าค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใดก&าหนดให*ชี่&าระเง�นจ&านวนหนB/ง ภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�ห*ามาตราต�อำไปน�< เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ย�อำมม�อำ&านาจท�/จะรวบรวมเง�นให*พิอำชี่&าระตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งโดยว�ธี�ยBดหร2อำอำาย�ด และขายทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาตามบทบ�ญญ�ต�ในล�กษณะน�< ค2อำ

(๑ ) โดยว�ธี�ยBดและขายทอำดตลาดส�งหาร�มทร�พิย อำ�นม�ร,ปร�างและอำส�งหาร�มทร�พิย

(๒ ) โดยว�ธี�อำาย�ดส�งหาร�มทร�พิย อำ�นม�ร,ปร�างและอำส�งหาร�มทร�พิย รวมท�<งส�ทธี�ท�<งปวงอำ�นม�อำย,�ในทร�พิย เหล�าน�<น ซัB/งบ8คคลภายนอำกจะต*อำงส�งมอำบหร2อำโอำนมาย�งล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาในภายหล�ง และเม2/อำได*ส�งมอำบหร2อำโอำนมาแล*ว เอำาทร�พิย ส�นหร2อำส�ทธี�เหล�าน�<นอำอำกขายหร2อำจ&าหน�าย ในกรณ�เชี่�นว�าน�<เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจจะยBดบรรดาเอำกสารท�<งปวงท�/ให*ส�ทธี�แก�ล,กหน�<ในอำ�นท�/จะได*ร�บส�งมอำบหร2อำร�บโอำนทร�พิย ส�นหร2อำส�ทธี�เชี่�นว�ามาน�<น

(๓ ) โดยว�ธี�อำาย�ดเง�นท�/บ8คคลภายนอำกจะต*อำงชี่&าระให*แก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาในภายหล�ง แล*วเร�ยกเกDบตามน�<น ในกรณ�เชี่�นว�าน�< เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจท�/จะยBดบรรดาเอำกสารท�<งปวงท�/ให*ส�ทธี�แก�ล,กน�<ตามค&าพิ�พิากษาในอำ�นท�/จะได*ร�บชี่&าระเง�นเชี่�นว�าน�<น

www.nitisart.com


200



(๔ ) โดยว�ธี�ยBดเอำกสารอำ2/น ๆ ท�<งปวง เชี่�น ส�ญญากระท&าการงานต�าง ๆ ซัB/งได*ชี่&าระเง�นท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนแล*ว ซัB/งการบ�งค�บตามส�ญญาเชี่�นว�าน�<อำาจทว�จ&านวนหร2อำราคาทร�พิย ขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา และเพิ2/อำท�/จะน&าบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตรา ๓๑๐ (๔ ) มาใชี่*บ�งค�บ

เพิ2/อำประโยชี่น แห�งมาตราน�< ทร�พิย ส�นท�/เปEนขอำงภรรยาหร2อำท�/เปEนขอำงบ8ตรผู้,*เยาว ขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ซัB/งตามกฎหมายอำาจถ2อำได*ว�าเปEนทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำเปEนทร�พิย ส�นท�/อำาจบ�งค�บเอำาชี่&าระหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*น�<น เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�อำาจยBดหร2อำอำาย�ดและเอำาอำอำกขายได*ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ข*างบนน�<

มาตรา ๒๘๓ ถ*าจะต*อำงยBดหร2อำอำาย�ดและขายทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาตามความในมาตราก�อำน เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ชี่อำบท�/จะยBดหร2อำอำาย�ดหร2อำขายบรรดาทร�พิย ส�นท�/เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาอำ*างว�าเปEนขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๒๘๔ และ ๒๘๘

ถ*าเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ไม�ยBดทร�พิย อำ�นจะต*อำงยBดภายในเวลาอำ�นควรต*อำงท&าโดยปราศัจากความระม�ดระว�งหร2อำโดยสมร, *เปEนใจก�บล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำบ8คคลใดซัB/งเปEนเจ*าขอำงทร�พิย ท�/จะต*อำงยBด หร2อำเพิ�กเฉยไม�กระท&าการโดยเรDวตามสมควร เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาผู้,*ต*อำงเส�ยหายเพิราะการน�<น อำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลขอำให*ปลดเปล2<อำงท8กข ถ*าศัาลไต�สวนเปEนท�/พิอำใจว�าข*อำอำ*างน�<นเปEนความจร�ง กDให*ศัาลม�ค&าส�/งว�าเจ*าพิน�กงานผู้,*น� <นตกอำย,�ในความร�บผู้�ด จ&าต*อำงชี่ดใชี่*ค�าส�นไหมทดแทนให*แก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาไม�เก�นกว�าจ&านวนตามค&าพิ�พิากษา ถ*าเจ*าพิน�กงานไม�ชี่&าระค�าส�นไหมทดแทนตามค&าส�/งwww.nitisart.com


201



ขอำงศัาล ศัาลอำาจอำอำกหมายบ�งค�บเอำาแก�ทร�พิย ส�นขอำงเจ*าพิน�กงานผู้,*น� <นได* แต�ถ*าเจ*าพิน�กงานม�ความสงส�ยในการยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นท�/เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*น&าชี่�<ด�งกล�าวแล*ว ซัB/งบ8คคลอำ2/นนอำกจากเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบ8คคลซัB/งเปEนเจ*าขอำงทร�พิย ท�/ยBดน�<นม�ชี่2/อำเปEนเจ*าขอำงในทะเบ�ยน เจ*าพิน�กงานน�<นชี่อำบท�/จะงดเว*นยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นน�<น และร*อำงต�อำศัาลให*ก&าหนดการอำย�างใด ๆ เพิ2/อำม�ให*ตนต*อำงร�บผู้�ดในค�าส�นไหมทดแทนด�งกล�าวมาแล*ว

มาตรา ๒๘๔ เว*นแต�จะได*ม�กฎหมายบ�ญญ�ต�ไว* หร2อำศัาลจะได*ม�ค&าส�/งเปEนอำย�างอำ2/นห*ามไม�ให*ยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเก�นกว�าท�/พิอำจะชี่&าระหน�<ให*แก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาพิร*อำมท�<งค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในคด�และค�าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด� อำนB/งถ*าได*เง�นมาพิอำจ&านวนท�/จะชี่&าระหน�<แล*ว ห*ามไม�ให*เอำาทร�พิย ส�นท�/ยBดหร2อำอำาย�ดอำอำกขายทอำดตลาดหร2อำจ&าหน�ายด*วยว�ธี�อำ2/น

ความร�บผู้�ดต�อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำต�อำบ8คคลภายนอำกเพิ2/อำความเส�ยหายถ*าหากม� อำ�นเก�ดจากการยBดและขายทร�พิย ส�นโดยม�ชี่อำบหร2อำยBดทร�พิย ส�นเก�นกว�าท�/จ&าเปEนแก�การบ�งค�บคด�น�<น ย�อำมไม�ตกแก�เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� แต�ตกอำย,�แก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา เว*นแต�ในกรณ�เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*กระท&าการฝ่Jาฝ่Mนต�อำบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<

มาตรา ๒๘๕ ทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาต�อำไปน�< ย�อำมไม�อำย,�ในความร�บผู้�ดแห�งการบ�งค�บคด�

www.nitisart.com


202



(๑) เคร2/อำงน8�งห�มหล�บนอำนหร2อำเคร2/อำงใชี่*ในคร�วเร2อำนหร2อำเคร2/อำงใชี่*สอำยส�วนต�วโดยประมาณรวมก�นราคาไม�เก�นห*าหม2/นบาท ในกรณ�ท�/ศัาลเหDนสมควร ศัาลจะก&าหนดทร�พิย ส�นด�งกล�าวท�/ม�ราคาเก�นห*าหม2/นบาท ให*เปEนทร�พิย ส�นท�/ไม�ต*อำงอำย,�ในความร�บผู้�ดแห�งการบ�งค�บคด�กDได* ท�<งน�< โดยค&านBงถBงความจ&าเปEนตามฐานะขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

(๒) เคร2/อำงม2อำหร2อำเคร2/อำงใชี่*ท�/จ&าเปEนในการเล�<ยงชี่�พิหร2อำประกอำบว�ชี่าชี่�พิโดยประมาณรวมก�นราคาไม�เก�นหนB/งแสนบาท แต�ถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาม�ค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลขอำอำน8ญาตยBดหน�วงและใชี่*เคร2/อำงม2อำหร2อำเคร2/อำงใชี่*อำ�นจ&าเปEนเพิ2/อำด&าเน�นการเล�<ยงชี่�พิหร2อำการประกอำบว�ชี่าชี่�พิ อำ�นม�ราคาเก�นกว�าจ&านวนราคาด�งกล�าวแล*ว ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะใชี่*ด8ลพิ�น�จอำน8ญาตหร2อำไม�อำน8ญาตภายในบ�งค�บแห�งเง2/อำนไขตามท�/ศัาลเหDนสมควร

(๓ ) ว�ตถ8 เคร2/อำงใชี่* และอำ8ปกรณ ท�/จ&าเปEนต*อำงใชี่*ท&าหน*าท�/แทนหร2อำชี่�วยอำว�ยวะขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

(๔ ) ทร�พิย ส�นอำย�างใดท�/โอำนก�นไม�ได*ตามกฎหมาย หร2อำตามกฎหมายย�อำมไม�อำย,�ในความร�บผู้�ดแห�งการบ�งค�บคด�

ทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาอำ�นม�ล�กษณะเปEนขอำงส�วนต�วโดยแท* เชี่�นหน�งส2อำส&าหร�บวงศั ตระก,ลโดยเฉพิาะ จดหมายหร2อำสม8ดบ�ญชี่�ต�าง ๆ น�<น อำาจยBดมาตรวจด,เพิ2/อำประโยชี่น แห�งการบ�งค�บคด�ได* ถ*าจ&าเปEน แต�ห*ามม�ให*เอำาอำอำกขายทอำดตลาด

ประโยชี่น แห�งข*อำยกเว*นท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตราน�< ให*ขยายไปถBงทร�พิย ส�นตามวรรคหนB/ง อำ�นเปEนขอำงภร�ยาหร2อำขอำงบ8ตรผู้,*เยาว ขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ซัB/งทร�พิย ส�นเชี่�นว�าน�<ตามกฎหมายอำาจถ2อำได*ว�าเปEนทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำเปEนทร�พิย ส�นท�/อำาจ

www.nitisart.com


203



บ�งค�บเอำาชี่&าระหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*

ค&าส�/งขอำงศัาลตามวรรคหนB/ง (๑ ) และ (๒ ) ให*อำ8ทธีรณ ไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ ได* และค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลอำ8ทธีรณ ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๒๘๖ ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งกฎหมายอำ2/น เง�นหร2อำส�ทธี�เร�ยกร*อำงเปEนเง�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาต�อำไปน�< ไม�อำย,�ในความร�บผู้�ดแห�งการบ�งค�บคด�

(๑) เบ�<ยเล�<ยงชี่�พิซัB/งกฎหมายก&าหนดไว*และเง�นรายได*เปEนคราว ๆ อำ�นบ8คคลภายนอำกได*ยกให*เพิ2/อำเล�<ยงชี่�พิ เปEนจ&านวนรวมก�นไม�เก�นเด2อำนละหนB/งหม2/นบาทหร2อำตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควร

(๒) เง�นเด2อำน ค�าจ*าง บ&านาญ บ&าเหนDจ เบ�<ยหว�ด หร2อำรายได*อำ2/นในล�กษณะเด�ยวก�นขอำงข*าราชี่การ เจ*าหน*าท�/ หร2อำล,กจ*างในหน�วยราชี่การ และเง�นสงเคราะห บ&านาญ หร2อำบ&าเหนDจท�/หน�วยราชี่การได*จ�ายให*แก�ค,�สมรสหร2อำญาต�ท�/ย�งม�ชี่�ว�ตขอำงบ8คคลเหล�าน�<น

(๓) เง�นเด2อำน ค�าจ*าง บ&านาญ ค�าชี่ดใชี่* เง�นสงเคราะห หร2อำรายได*อำ2/นในล�กษณะเด�ยวก�นขอำงพิน�กงาน ล,กจ*าง หร2อำคนงาน นอำกจากท�/กล�าวไว*ใน (๒) ท�/นายจ*างจ�ายให*แก�บ8คคลเหล�าน�<น หร2อำค,�สมรส หร2อำญาต�ท�/ย�งม�ชี่�ว�ตขอำงบ8คคลเหล�าน�<น เปEนจ&านวนรวมก�นไม�เก�นเด2อำนละหนB/งหม2/นบาท หร2อำตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควร

(๔) เง�นฌาปนก�จสงเคราะห ท�/ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ร�บอำ�นเน2/อำงมาแต�ความตายขอำงบ8คคลอำ2/นเปEนจ&านวนตามท�/จ&าเปEนในการด&าเน�นการฌาปนก�จศัพิตามฐานะขอำงผู้,*ตายท�/ศัาลเหDนสมควร ในกรณ�ท�/ศัาลเปEนผู้,*ก&าหนดจ&านวนเง�นตาม (๑) และ (๓) ให*ศัาลก&าหนดwww.nitisart.com


204



ให*ไม�น*อำยกว�าอำ�ตราเง�นเด2อำนข�<นต&/าส8ดขอำงข*าราชี่การพิลเร2อำนในขณะน�<นและไม�เก�นอำ�ตราเง�นเด2อำนข�<นส,งส8ดขอำงข*าราชี่การพิลเร2อำนในขณะน�<น โดยค&านBงถBงฐานะในทางครอำบคร�วขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและจ&านวนบ8พิการ�และผู้,*ส2บส�นดานซัB/งอำย,�ในความอำ8ปการะขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาด*วย

ในกรณ�ท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจอำอำกค&าส�/งอำาย�ดตามมาตรา ๓๑๑ วรรคสอำง ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจก&าหนดจ&านวนเง�นตาม (๑) (๓) และ (๔) และให*น&าความในวรรคสอำงมาใชี่*บ�งค�บแก�การก&าหนดจ&านวนเง�นตาม (๑) และ (๓) โดยอำน8โลม แต�ถ*าเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำบ8คคลภายนอำกผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�ไม�เหDนด*วยก�บจ&านวนเง�นท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ก&าหนด บ8คคลด�งกล�าวอำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลภายในส�บห*าว�น น�บแต�ว�นท�/ได*ทราบถBงการก&าหนดจ&านวนเง�นเชี่�นว�าน�<น เพิ2/อำขอำให*ศัาลก&าหนดจ&านวนเง�นใหม�ได*

ในกรณ�ท�/พิฤต�การณ แห�งการด&ารงชี่�พิขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*เปล�/ยนแปลงไป บ8คคลตามวรรคสามจะย2/นค&าร*อำงให*ศัาลหร2อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� แล*วแต�กรณ� ก&าหนดจ&านวนเง�นตาม (๑)

และ (๓) ใหม�กDได*

ค&าส�/งขอำงศัาลท�/เก�/ยวก�บการก&าหนดจ&านวนเง�นตามมาตราน�<ให*อำ8ทธีรณ ไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ ได*และค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลอำ8ทธีรณ ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๒๘๗ ภายใต*บ�งค�บแห�งบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๒๘๘ และ ๒๘๙ บทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการบ�งค�บคด�แก�ทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาน�<น ย�อำมไม�กระทบกระท�/งถBง

www.nitisart.com


205



บ8ร�มส�ทธี�หร2อำส�ทธี�อำ2/น ๆ ซัB/งบ8คคลภายนอำกอำาจร*อำงขอำให*บ�งค�บเหน2อำทร�พิย ส�นน�<นได*ตามกฎหมาย

มาตรา ๒๘๘ ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตรา ๕๕ ถ*าบ8คคลใดกล�าวอำ*างว�าจ&าเลยหร2อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาไม�ใชี่�เจ*าขอำงทร�พิย ส�นท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*ยBดไว* ก�อำนท�/ได*เอำาทร�พิย ส�นเชี่�นว�าน�<อำอำกขายทอำดตลาด หร2อำจ&าหน�ายโดยว�ธี�อำ2/น บ8คคลน�<นอำาจย2/นค&าร*อำงขอำต�อำศัาลท�/อำอำกหมายบ�งค�บคด�ให*ปล�อำยทร�พิย ส�นเชี่�นว�าน�<น ในกรณ�เชี่�นน�< ให*ผู้,*กล�าวอำ*างน�<นน&าส�งส&าเนาค&าร*อำงขอำแก�โจทก หร2อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา และจ&าเลยหร2อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�โดยล&าด�บ เม2/อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*ร�บค&าร*อำงขอำเชี่�นว�าน�<ให*งดการขายทอำดตลาด หร2อำจ&าหน�ายทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทน�<นไว*ในระหว�างรอำค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดขอำงศัาล ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ต�อำไปน�<

เม2/อำได*ย2/นค&าร*อำงขอำต�อำศัาลแล*ว ให*ศัาลพิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นคด�น�<นเหม2อำนอำย�างคด�ธีรรมดา เว*นแต�

(๑ ) เม2/อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำง ไม�ว�าเวลาใด ๆ ก�อำนว�นก&าหนดชี่�<สอำงสถานหร2อำก�อำนว�นส2บพิยาน หากม�พิยานหล�กฐานเบ2<อำงต*นแสดงว�าค&าร*อำงขอำน�<นไม�ม�ม,ลและย2/นเข*ามาเพิ2/อำประว�งให*ชี่�กชี่*า ศัาลม�อำ&านาจท�/จะม�ค&าส�/งให*ผู้,*กล�าวอำ*างวางเง�นต�อำศัาลภายในระยะเวลาท�/ศัาลจะก&าหนดไว*ในค&าส�/งตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควรเพิ2/อำเปEนประก�นการชี่&าระค�าส�นไหมทดแทนแก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาส&าหร�บความเส�ยหายท�/อำาจได*ร�บ เน2/อำงจากเหต8เน�/นชี่*าในการบ�งค�บคด�อำ�นเก�ดแต�การย2/นค&าร*อำงขอำน�<น ถ*าผู้,*กล�าวอำ*างไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งขอำงศัาล ให*ศัาลม�ค&าส�/งจ&าหน�ายคด�อำอำกจากสารบบความwww.nitisart.com


206



(๒ ) ถ*าทร�พิย ส�นท�/พิ�พิาทน�<นเปEนส�งหาร�มทร�พิย และม�พิยานหล�กฐานเบ2<อำงต*นแสดงว�าค&าร*อำงขอำน�<นไม�ม�เหต8อำ�นควรฟ้Kง หร2อำถ*าปรากฏว�าทร�พิย ส�นท�/ยBดน�<นเปEนส�งหาร�มทร�พิย ท�/เกDบไว*นานไม�ได* ศัาลม�อำ&านาจท�/จะม�ค&าส�/งให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ขายทอำดตลาดหร2อำจ&าหน�ายทร�พิย ส�นเชี่�นว�าน�<โดยไม�ชี่�กชี่*า

ค&าส�/งขอำงศัาลตามวรรคสอำง (๑ ) และ (๒ ) ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๒๘๙ ถ*าบ8คคลใดชี่อำบท�/จะบ�งค�บการชี่&าระหน�<เอำาจากทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*ยBดไว* หร2อำชี่อำบท�/จะได*เง�นท�/ขายหร2อำจ&าหน�ายทร�พิย ส�นเหล�าน�<นได*โดยอำาศั�ยอำ&านาจแห�งการจ&านอำงท�/อำาจบ�งค�บได*กDด� หร2อำอำาศั�ยอำ&านาจแห�งบ8ร�มส�ทธี�กDด� บ8คคลน�<นอำาจย2/นค&าร*อำงขอำต�อำศัาลท�/อำอำกหมายบ�งค�บคด�ให*เอำาเง�นท�/ได*มาน�<นชี่&าระหน�<ตนก�อำนเจ*าหน�<อำ2/น ๆ ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายแพิ�งและพิาณ�ชี่ย ในกรณ�ท�/อำาจบ�งค�บเอำาทร�พิย ส�นซัB/งจ&านอำงหล8ด ผู้,*ร �บจ&านอำงจะม�ค&าขอำด�งกล�าวข*างต*นให*เอำาทร�พิย ส�นซัB/งจ&านอำงน�<นหล8ดกDได*

ในกรณ�จ&านอำงอำส�งหาร�มทร�พิย หร2อำบ8ร�มส�ทธี�เหน2อำอำส�งหาร�มทร�พิย อำ�นได*ไปจดทะเบ�ยนไว*น� <น ให*ย2/นค&าร*อำงขอำก�อำนเอำาทร�พิย ส�นน�<นอำอำกขายทอำดตลาด ส�วนในกรณ�อำ2/น ๆ ให*ย2/นค&าร*อำงขอำเส�ยก�อำนส�งค&าบอำกกล�าวตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๓๑๙

ถ*าศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตให*เอำาทร�พิย ท�/จ&านอำงหล8ด การยBดทร�พิย ท�/จ&านอำงน�<นเปEนอำ�นเพิ�กถอำนไปในต�ว ในกรณ�อำ2/น ๆ ท�/ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าร*อำงขอำ เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาชี่อำบท�/จะได*ร�บแต�เง�นท�/เหล2อำ ถ*าหากม� ภายหล�งท�/ห�กชี่&าระค�าธีรรมเน�ยมการบ�งค�บจ&านอำงและชี่&าระหน�<ผู้,*ร �บจ&านอำง หร2อำเจ*าหน�<บ8ร�มส�ทธี�แล*ว

www.nitisart.com


207



มาตรา ๒๙๐ เม2/อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*ยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นอำย�างใดขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาไว*แทนเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาแล*ว ห*ามไม�ให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาอำ2/นยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นน�<นซั&<าอำ�ก แต�ให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเชี่�นว�าน�<ม�อำ&านาจย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลท�/อำอำกหมายบ�งค�บให*ยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นน�<น เพิ2/อำให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ตนเข*าเฉล�/ยในทร�พิย ส�นหร2อำเง�นท�/ขายหร2อำจ&าหน�ายทร�พิย ส�นน�<นได*ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในประมวลกฎหมายแพิ�งและพิาณ�ชี่ย

ไม�ว�าในกรณ�ใด ๆ ห*ามม�ให*ศัาลอำน8ญาตตามค&าขอำเชี่�นว�ามาน�< เว*นแต�ศัาลเหDนว�าผู้,*ย2/นค&าขอำไม�สามารถเอำาชี่&าระได*จากทร�พิย ส�นอำ2/น ๆ ขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

เจ*าพิน�กงานผู้,*ม�อำ&านาจตามกฎหมายว�าด*วยภาษ�อำากรในอำ�นท�/จะส�/งยBดหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเพิ2/อำชี่&าระค�าภาษ�อำากรค*างให*ม�ส�ทธี�ขอำเฉล�/ยในทร�พิย ส�นท�/เจ*าพิน�กงานด�งกล�าวได*ยBดหร2อำอำาย�ดไว*ก�อำนแล*วเชี่�นเด�ยวก�บเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาตามความในวรรคหนB/ง แต�ถ*าเจ*าพิน�กงานม�ได*ยBดหร2อำอำาย�ดไว*ก�อำน ให*ขอำเฉล�/ยได*ภายในบ�งค�บบทบ�ญญ�ต�วรรคสอำง

ในกรณ�ท�/ยBดทร�พิย ส�นเพิ2/อำขายทอำดตลาดหร2อำจ&าหน�ายโดยว�ธี�อำ2/น ค&าขอำเชี่�นว�าน�<ให*ย2/นก�อำนส�<นระยะเวลาส�บส�/ว�นน�บแต�ว�นท�/ม�การขายทอำดตลาดหร2อำจ&าหน�ายทร�พิย ส�นท�/ขายทอำดตลาด หร2อำจ&าหน�ายได*ในคร�<งน�<น ๆ

ในกรณ�ท�/อำาย�ดทร�พิย ส�น ให*ย2/นค&าขอำเส�ยก�อำนส�<นระยะเวลาส�บส�/ว�นน�บแต�ว�นชี่&าระเง�นหร2อำส�งทร�พิย ส�นตามท�/อำาย�ดไว*

www.nitisart.com


208



ในกรณ�ยBดเง�น ให*ย2/นค&าขอำเส�ยก�อำนส�<นระยะเวลาส�บส�/ว�นน�บแต�ว�นยBด

เม2/อำได*ส�งส&าเนาค&าขอำให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�แล*ว ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�งดการจ�ายเง�นหร2อำทร�พิย ส�นตามค&าบ�งค�บไว*จนกว�าศัาลจะได*ม�ค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาด เม2/อำศัาลได*ม�ค&าส�/งประการใดและส�งให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ทราบแล*ว กDให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ปฏ�บ�ต�ไปตามค&าส�/งเชี่�นว�าน�<น

ในกรณ�ท�/เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาผู้,*ยBดสละส�ทธี�ในการบ�งค�บคด� หร2อำเพิ�กเฉยไม�ด&าเน�นการบ�งค�บคด�ภายในเวลาท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ก&าหนดผู้,*ขอำเฉล�/ยหร2อำผู้,*ย2/นค&าร*อำงตามมาตรา ๒๘๗ หร2อำตามมาตรา ๒๘๙ ม�ส�ทธี�ขอำให*ด&าเน�นการบ�งค�บคด�ต�อำไป

ค&าส�/งอำน8ญาตขอำงศัาลตามวรรคแปดให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๒๙๑ เม2/อำศัาลได*ยกค&าร*อำงขอำเฉล�/ยเส�ยโดยเหต8ท�/ย2/นไม�ท�นก&าหนดผู้,*ขอำอำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลได*อำ�กคร�<งหนB/ง ก�อำนท�/จะได*ม�การส�งค&าบอำกกล�าวตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๓๑๙ เพิ2/อำขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งอำย�างใดอำย�างหนB/งด�งต�อำไปน�<

(๑ ) ให*ผู้,*ย2/นค&าขอำม�ส�ทธี�ได*ร�บชี่&าระจากเง�นท�/เหล2อำภายหล�งท�/ได*ชี่&าระให*แก�เจ*าหน�<ผู้,*ยBดแล*ว

(๒ ) ในกรณ�ท�/ศัาลม�ค&าส�/งให*ถอำนการยBด หร2อำเจ*าหน�<ผู้,*ยBดสละส�ทธี�ในการบ�งค�บคด�ให*ถ2อำว�าผู้,*ขอำเปEนเจ*าหน�<ผู้,*ยBดต�อำไปต�<งแต�ว�นท�/ได*ย2/นค&าร*อำง และให*ด&าเน�นการบ�งค�บคด�ไปตามน�<น

ค&าส�/งอำน8ญาตขอำงศัาลตามมาตราน�<ให*เปEนส8ด

www.nitisart.com


209



มาตรา ๒๙๒ เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ต*อำงงดการบ�งค�บคด�ไว*ในกรณ�ต�อำไปน�<

(๑ ) ถ*าค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใดได*กระท&าไปโดยขาดน�ดและได*ม�การขอำให*บ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<น หากล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ย2/นค&าขอำให*พิ�จารณาใหม� เม2/อำศัาลได*ส�งค&าส�/งให*งดการบ�งค�บคด�ไปย�งเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๐๙ แต�ท�<งน�<ไม�ต�ดส�ทธี�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาในอำ�นท�/จะขอำต�อำศัาลให*ม�ค&าส�/งก&าหนดว�ธี�การชี่�/วคราวเพิ2/อำค8*มครอำงอำย�างใด ๆ ตามท�/เหDนสมควร

(๒ ) ถ*าศัาลได*ม�ค&าส�/งให*งดการบ�งค�บคด�ไว* เม2/อำศัาลได*ส�งค&าส�/งน�<นไปให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ทราบ ในกรณ�เชี่�นน�<ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�งดการบ�งค�บคด�ไว*ภายในระยะเวลาหร2อำเง2/อำนไขตามท�/ศัาลจะได*ก&าหนดไว*

(๓) ถ*าเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*แจ*งเปEนหน�งส2อำไปย�งเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ว�าตนตกลงงดการบ�งค�บคด�ไว*ชี่�/วระยะเวลาท�/ก&าหนดไว*หร2อำภายในเง2/อำนไขอำย�างใดอำย�างหนB/งโดยได*ร�บความย�นยอำมเปEนหน�งส2อำจากล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและบ8คคลภายนอำกผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�

(๔ ) เม2/อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาไม�ปฏ�บ�ต�ตามข*อำความแห�งมาตรา ๑๕๔

ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ส�งค&าบอำกกล�าวงดการบ�งค�บคด�น�<น ให*แก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและบ8คคลภายนอำกผู้,*ม�ส�วนได*เส�ย เว*นแต�จะได*งดการบ�งค�บคด�ตามค&าขอำขอำงบ8คคลเหล�าน�<นเอำง

www.nitisart.com


210



มาตรา ๒๙๓ ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาอำาจย2/นค&าขอำท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลให*งดการบ�งค�บคด�ไว* โดยเหต8ท�/ตนได*ย2/นฟ้Gอำงเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเปEนคด�เร2/อำงอำ2/นในศัาลเด�ยวก�นน�<นซัB/งศัาลย�งม�ได*ว�น�จฉ�ยชี่�<ขาด และถ*าหากตนเปEนฝ่Jายชี่นะ จะไม�ต*อำงม�การขายทอำดตลาดหร2อำจ&าหน�ายทร�พิย ส�นขอำงตนโดยว�ธี�อำ2/น เพิราะสามารถจะห�กกลบลบหน�<ก�นได*

ถ*าศัาลเหDนว�าข*อำอำ*างขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาม�เหต8ฟ้Kงได*และถ*างดการบ�งค�บคด�ไว*ไม�น�าจะเปEนท�/เส�ยหายแก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ศัาลอำาจม�ค&าส�/งงดการบ�งค�บคด�ไว*ภายในระยะเวลาและเง2/อำนไขตามท�/เหDนสมควร

ค&าส�/งขอำงศัาลตามมาตราน�<ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๒๙๔ ถ*าได*งดการบ�งค�บคด�ไว*ตามท�/บ�ญญ�ต�ในประมวลกฎหมายน�<ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ด&าเน�นการบ�งค�บคด�ต�อำไป เม2/อำศัาลได*ส�งค&าส�/งให*ด&าเน�นคด�ต�อำไปย�งเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�แล*ว โดยศัาลเปEนผู้,*อำอำกค&าส�/งน�<นเอำง หร2อำโดยเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาย2/นค&าขอำให*ด&าเน�นการบ�งค�บคด�ต�อำไป เน2/อำงจากระยะเวลาท�/ได*งดการบ�งค�บคด�น�<นได*ล�วงพิ*นไปแล*วหร2อำเน2/อำงจากม�ได*ปฏ�บ�ต�ตามเง2/อำนไขท�/ศัาลหร2อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ก&าหนดไว* แล*วแต�กรณ�หร2อำเน2/อำงจากศัาลท�/คด�น�<นอำย,�ในระหว�างพิ�จารณาในชี่�<นอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาได*พิ�พิากษาย2นตามค&าพิ�พิากษาท�/อำย,�ในระหว�างบ�งค�บคด� แต�ถ*าค&าพิ�พิากษาท�/อำย,�ในระหว�างบ�งค�บคด�น�<น ศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กาพิ�พิากษาย2นแต�บางส�วนเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จะด&าเน�นการบ�งค�บคด�ต�อำไปย�งหาได*ไม� ถ*าปรากฏว�าเง�นท�/รวบรวมได*ก�อำนงดการบ�งค�บคด�

www.nitisart.com


211



น�<น พิอำท�/จะชี่&าระเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*แล*ว

ถ*าได*งดการบ�งค�บคด�ตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๑๕๔ ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ด&าเน�นการบ�งค�บคด�ต�อำไปโดยพิล�น เม2/อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ปฏ�บ�ต�ตามข*อำความท�/กล�าวไว*ในมาตราน�<นแล*ว

มาตรา ๒๙๕ ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ถอำนการบ�งค�บคด�ในกรณ�ต�อำไปน�<

(๑ ) เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ถอำนการบ�งค�บคด�น�<นเอำง หร2อำถอำนโดยค&าส�/งศัาลแล*วแต�กรณ� เม2/อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*วางเง�นต�อำศัาลหร2อำต�อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เปEนจ&านวนพิอำชี่&าระหน�<ตามค&าพิ�พิากษา พิร*อำมท�<งค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมแห�งคด� หร2อำค�าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด� หร2อำได*หาประก�นมาให*จนเปEนท�/พิอำใจขอำงศัาล ส&าหร�บจ&านวนเง�นเชี่�นว�าน�<

(๒ ) ถ*าเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*แจ*งไปย�งเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เปEนหน�งส2อำว�าตนสละส�ทธี�ในการบ�งค�บคด�น�<น

(๓ ) ถ*าค&าพิ�พิากษาในระหว�างบ�งค�บคด�ได*ถ,กกล�บในชี่�<นท�/ส8ด หร2อำหมายบ�งค�บคด�ได*ถ,กยกเล�กเส�ย เม2/อำศัาลท�/อำอำกหมายบ�งค�บคด�ได*ส�งค&าส�/งให*แก�เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� แต�ถ*าค&าพิ�พิากษาในระหว�างบ�งค�บคด�น�<น ได*ถ,กกล�บแต�เพิ�ยงบางส�วน การบ�งค�บคด�อำาจด&าเน�นต�อำไปจนกว�าเง�นท�/รวบรวมได*น�<นจะพิอำชี่&าระแก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

มาตรา ๒๙๕ ทว�ถ*าเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเพิ�กเฉยไม�

www.nitisart.com


212



ด&าเน�นการบ�งค�บคด�ภายในระยะเวลาท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ก&าหนด ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ขอำให*ศัาลส�/งถอำนการบ�งค�บคด�น�<นเส�ย

มาตรา ๒๙๕ ตร� ในกรณ�ท�/ม�การยBดทร�พิย ส�นซัB/งม�ใชี่�ต�วเง�น หร2อำในกรณ�ยBดหร2อำอำาย�ดเง�น หร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นแล*วไม�ม�การขายหร2อำจ&าหน�ายเน2/อำงจากเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ถอำนการบ�งค�บคด�น�<นเอำง หร2อำถอำนโดยค&าส�/งศัาล และผู้,*ขอำให*ยBดหร2อำอำาย�ดไม�ชี่&าระค�าธีรรมเน�ยมเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ขอำหมายบ�งค�บคด�แก�ทร�พิย ส�นขอำงผู้,*น� <นเพิ2/อำชี่&าระค�าธีรรมเน�ยม ในกรณ�เชี่�นว�าน�< ให*ถ2อำว�าเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เปEนเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาในส�วนท�/เก�/ยวก�บค�าธีรรมเน�ยมน�<น และให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�บ�งค�บคด�ได*เอำงโดยได*ร�บยกเว*นค�าธีรรมเน�ยมท�<งปวงเพิ2/อำประโยชี่น ในการบ�งค�บคด�น�<น

มาตรา ๒๙๖ ในกรณ�ท�/ค&าบ�งค�บ หมายบ�งค�บคด� หร2อำค&าส�/งศัาลในชี่�<นบ�งค�บคด�ฝ่Jาฝ่Mนต�อำบทบ�ญญ�ต�แห�งล�กษณะน�< เม2/อำศัาลเหDนสมควรไม�ว�าในเวลาใดก�อำนการบ�งค�บคด�ได*เสรDจลงหร2อำเม2/อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�รายงานต�อำศัาล หร2อำเม2/อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบ8คคลภายนอำกผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�ซัB/งต*อำงเส�ยหายเพิราะเหต8ด�งกล�าวย2/นค&าร*อำงต�อำศัาล ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งเพิ�กถอำนหร2อำแก*ไขค&าบ�งค�บ หมายบ�งค�บคด� หร2อำค&าส�/งด�งกล�าวท�<งหมดหร2อำบางส�วนหร2อำม�ค&าส�/งอำย�างใดตามท�/ศัาลเหDนสมควร

ภายใต*บ�งค�บมาตรา ๓๐๙ ทว� วรรคสอำง ถ*าเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ด&าเน�นการบ�งค�บคด�ฝ่Jาฝ่Mนต�อำบทบ�ญญ�ต�แห�งล�กษณะน�<

www.nitisart.com


213



เม2/อำศัาลเหDนสมควรไม�ว�าเวลาใดก�อำนการบ�งค�บคด�ได*เสรDจลงหร2อำเม2/อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำบ8คคลภายนอำกผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�ซัB/งต*อำงเส�ยหายเพิราะเหต8ด�งกล�าวย2/นค&าร*อำงต�อำศัาล ให*ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งเพิ�กถอำนหร2อำแก*ไขกระบวนว�ธี�การบ�งค�บคด�ท�<งปวง หร2อำว�ธี�การบ�งค�บใด ๆ โดยเฉพิาะ หร2อำม�ค&าส�/งก&าหนดว�ธี�การอำย�างใดตามท�/ศัาลเหDนสมควร

การย2/นค&าร*อำงตามมาตราน�<อำาจกระท&าได*ไม�ว�าในเวลาใดก�อำนการบ�งค�บคด�ได*เสรDจลง แต�ต*อำงไม�ชี่*ากว�าส�บห*าว�นน�บแต�ว�นท�/ท�/ทราบข*อำความหร2อำพิฤต�การณ อำ�นเปEนม,ลแห�งข*อำอำ*างน�<น แต�ท�<งน�<ผู้,*ย2/นค&าร*อำงต*อำงม�ได*ด&าเน�นการอำ�นใดขB<นใหม�หล�งจากได*ทราบเร2/อำงฝ่Jาฝ่Mนต�อำบทบ�ญญ�ต�แห�งล�กษณะน�<แล*วหร2อำต*อำงม�ได*ให*ส�ตยาบ�นแก�การกระท&าน�<น และในกรณ�เชี่�นว�าน�<ผู้,*ย2/นค&าร*อำงจะขอำต�อำศัาลในขณะเด�ยวก�นน�<นให*ม�ค&าส�/งงดการบ�งค�บคด�ไว*ในระหว�างพิ�จารณาว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดกDได*

เพิ2/อำประโยชี่น แห�งมาตราน�<ให*ถ2อำว�าการบ�งค�บคด�ได*เสรDจลง เม2/อำได*ม�การด&าเน�นการด�งต�อำไปน�<

(๑ ) ในกรณ�ท�/ค&าบ�งค�บหร2อำหมายบ�งค�บคด�ก&าหนดให*ส�งมอำบทร�พิย ส�น กระท&าการหร2อำงดเว*นกระท&าการอำย�างใด เม2/อำได*ม�การปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บหร2อำหมายบ�งค�บคด�ท�/ให*ส�งมอำบทร�พิย ส�นกระท&าการหร2อำงดเว*นกระท&าการอำย�างน�<นแล*ว แต�ถ*าการปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บหร2อำหมายบ�งค�บคด�ด�งกล�าว อำาจแยกได*เปEนส�วน ๆ เม2/อำได*ม�การปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บหร2อำหมายบ�งค�บคด�ในส�วนใดแล*ว ให*ถ2อำว�าการบ�งค�บคด�ได*เสรDจลงเฉพิาะในส�วนน�<น

(๒ ) ในกรณ�ท�/ค&าบ�งค�บหร2อำหมายบ�งค�บคด�ก&าหนดให*ใชี่*เง�น เม2/อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*จ�ายเง�นตามมาตรา ๓๑๘ มาตรา ๓๑๙ มาตรา ๓๒๐ มาตรา ๓๒๑ หร2อำมาตรา ๓๒๒ แล*วแต�กรณ�แล*ว แต�ถ*าทร�พิย ส�นท�/ถ,กบ�งค�บคด�ม�หลายรายการ เม2/อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�www.nitisart.com


214



ได*จ�ายเง�นท�/ได*จากการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นรายการใดแล*ว ให*ถ2อำว�าการบ�งค�บคด�ได*เสรDจลงเฉพิาะทร�พิย ส�นรายการน�<น

ในการย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลตามมาตราน�< หากม�พิยานหล�กฐานเบ2<อำงต*นแสดงว�าค&าร*อำงน�<นไม�ม�ม,ลและย2/นเข*ามาเพิ2/อำประว�งให*ชี่�กชี่*า เม2/อำศัาลเหDนสมควรหร2อำเม2/อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบ8คคลอำ2/นท�/อำาจได*ร�บความเส�ยหายเน2/อำงจากการย2/นค&าร*อำงด�งกล�าวร*อำงขอำ ศัาลม�อำ&านาจท�/จะส�/งให*ผู้,*ย2/นค&าร*อำงวางเง�นหร2อำหาประก�นต�อำศัาลตามจ&านวนและภายในระยะเวลาท�/ศัาลเหDนสมควรก&าหนดเพิ2/อำเปEนประก�นการชี่&าระค�าส�นไหมทดแทนแก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบ8คคลน�<นได* ถ*าผู้,*ย2/นค&าร*อำงไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งศัาล ให*ศัาลม�ค&าส�/งยกค&าร*อำงน�<นเส�ย ค&าส�/งขอำงศัาลท�/อำอำกตามความในวรรคน�<ให*เปEนท�/ส8ด

ในกรณ�ท�/ศัาลได*ม�ค&าส�/งยกค&าร*อำงท�/ย2/นไว*ตามวรรคหนB/งและวรรคสอำง ถ*าเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบ8คคลอำ2/นท�/ได*ร�บความเส�ยหายเน2/อำงจากการย2/นค&าร*อำงด�งกล�าวเหDนค&าร*อำงน�<นไม�ม�ม,ลและย2/นเข*ามาเพิ2/อำประว�งให*ชี่�กชี่*า บ8คคลด�งกล�าวอำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลภายในสามส�บว�นน�บแต�ว�นท�/ม�ค&าส�/งยกค&าร*อำงเพิ2/อำขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ผู้,*ย2/นค&าร*อำงน�<นชี่ดใชี่*ค�าส�นไหมทดแทนแก�ตนได* ในกรณ�เชี่�นว�าน�< ให*ศัาลม�อำ&านาจส�/งให*แยกการพิ�จารณาเปEนส&านวนต�างหากจากคด�เด�ม และเม2/อำศัาลไต�สวนแล*วเหDนว�าค&าร*อำงน�<นร�บฟ้Kงได* ให*ศัาลม�ค&าส�/งให*ผู้,*ย2/นค&าร*อำงน�<นชี่ดใชี่*ค�าส�นไหมทดแทนให*แก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบ8คคลท�/ได*ร�บความเส�ยหายด�งกล�าวตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควรถ*าผู้,*ย2/นค&าร*อำงน�<นไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งศัาล ศัาลม�อำ&านาจบ�งค�บผู้,*ย2/นค&าร*อำงน�<นได*เสม2อำนหนB/งเปEนล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

มาตรา ๒๙๖ ทว� ในกรณ�ท�/ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาถ,กพิ�พิากษาให*ข�บไล� หร2อำต*อำงอำอำกไปหร2อำต*อำงร2<อำถอำนส�/งปล,กสร*างอำอำกwww.nitisart.com


215



ไปจากอำส�งหาร�มทร�พิย ท�/อำย,�อำาศั�ยหร2อำทร�พิย ท�/ครอำบครอำงถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บ เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาชี่อำบท�/จะย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวโดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลให*ม�ค&าส�/งต�<งเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ให*จ�ดการให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเข*าครอำบครอำงทร�พิย ด�งกล�าว

เม2/อำศัาลม�ค&าส�/งต�<งเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ตามวรรคหนB/งแล*ว ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจด&าเน�นการตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในห*ามาตราต�อำไปน�<

มาตรา ๒๙๖ ตร� ถ*าทร�พิย ท�/ต*อำงจ�ดการตามค&าส�/งศัาลน�<นไม�ม�บ8คคลใดอำย,�อำาศั�ยเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจมอำบทร�พิย น�<นท�<งหมดหร2อำบางส�วนให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเข*าครอำบครอำงได*ท�นท� และถ*าม�ความจ&าเปEน ให*ม�อำ&านาจท&าลายส�/งก�ดขวางอำ�นเปEนอำ8ปสรรคในการท�/จะจ�ดการให*เข*าครอำบครอำงได*ตามสมควร

ในกรณ�ตามวรรคหนB/ง ถ*าย�งม�ส�/งขอำงขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำขอำงบ8คคลใดอำย,�ในทร�พิย ด�งกล�าวน�<น เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจจ�ดการมอำบให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาร�กษาไว*หร2อำจ�ดการขนย*ายไปเกDบร�กษา ณ สถานท�/ใดโดยให*ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเปEนผู้,*เส�ยค�าใชี่*จ�ายกDได* ในการน�<ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ท&าบ�ญชี่�ส�/งขอำงไว*และแจ*งหร2อำประกาศัให*ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาร�บค2นไปภายในเวลาท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ก&าหนด ถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาไม�ร�บส�/งขอำงน�<นค2นภายในเวลาท�/ก&าหนด เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� โดยได*ร�บอำน8ญาตจากศัาลม�อำ&านาจขายทอำดตลาดส�/งขอำงน�<นแล*วเกDบร�กษาเง�นส8ทธี�หล�งจากห�กค�าใชี่*จ�ายไว*แทนส�/งขอำงน�<น

ในกรณ�ท�/ส�/งขอำงขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำขอำง

www.nitisart.com


216



บ8คคลใดท�/อำย,�ในทร�พิย ตามวรรคสอำงม�สภาพิเปEนขอำงสดขอำงเส�ยได* ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจท�/จะขายได*ท�นท�โดยว�ธี�ขายทอำดตลาดหร2อำว�ธี�อำ2/นท�/สมควร

ในกรณ�ท�/ส�/งขอำงน�<นถ,กยBดหร2อำอำาย�ดในการบ�งค�บคด� เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจย*ายสถานท�/เกDบร�กษาตามท�/เหDนสมควร ค�าใชี่*จ�ายในการน�<ให*ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาผู้,*ถ,กบ�งค�บคด�เปEนผู้,*เส�ย

มาตรา ๒๙๖ จ�ตวา ถ*าเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาแจ*งต�อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ว�าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบร�วารย�งไม�อำอำกไปตามค&าบ�งค�บขอำงศัาล ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ปฏ�บ�ต�ด�งต�อำไปน�<

(๑ ) รายงานต�อำศัาลเพิ2/อำม�ค&าส�/งจ�บก8มและก�กข�งล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบร�วารด�งกล�าวน�<น และศัาลม�อำ&านาจส�/งจ�บก8มและก�กข�งได*ท�นท� ในกรณ�น�< ให*น&ามาตรา ๓๐๐ มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

(๒ ) เม2/อำศัาลม�ค&าส�/งให*จ�บก8มและก�กข�งล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบร�วารตาม(๑ ) แล*ว หร2อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบร�วารหลบหน� ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ด&าเน�นการตามมาตรา ๒๙๖ ตร� โดยอำน8โลม

(๓ ) ปPดประกาศัก&าหนดเวลาให*ผู้,*ท�/อำ*างว�าไม�ใชี่�บร�วารขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาย2/นค&าร*อำงแสดงอำ&านาจพิ�เศัษต�อำศัาลภายในก&าหนดเวลาแปดว�นน�บแต�ว�นปPดประกาศั ถ*าไม�ย2/นภายในก&าหนดเวลาด�งกล�าว ให*ส�นน�ษฐานไว*ก�อำนว�าเปEนบร�วารขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

บ8คคลท�/เข*ามาอำย,�อำาศั�ยในทร�พิย น�<นในระหว�างท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ�ดการให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเข*าครอำบครอำง www.nitisart.com


217



ให*ถ2อำว�าเปEนบร�วารขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

มาตรา ๒๙๖ เบญจ ในกรณ�ท�/ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาต*อำงร2<อำถอำนส�/งปล,กสร*างอำอำกไปจากทร�พิย น�<นด*วย เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจจ�ดการร2<อำถอำนส�/งปล,กสร*างน�<น และให*ม�อำ&านาจขนย*ายส�/งขอำงอำอำกจากส�/งปล,กสร*างท�/ม�การร2<อำถอำนน�<นด*วย ค�าใชี่*จ�ายในการร2<อำถอำนและขนย*ายส�/งขอำง ให*ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเปEนผู้,*เส�ย

ในการร2<อำถอำน ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ปPดประกาศัก&าหนดการร2<อำถอำนไว* ณ บร�เวณน�<นไม�น*อำยกว�าเจDดว�น และให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ใชี่*ความระม�ดระว�งตามสมควรแก�พิฤต�การณ ในการร2<อำถอำนน�<น

เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ไม�ต*อำงร�บผู้�ดในการปฏ�บ�ต�หน*าท�/ตามมาตราน�< เว*นแต�จะได*กระท&าโดยม�เจตนาร*ายหร2อำประมาทเล�นเล�อำอำย�างร*ายแรง

ว�สด8ก�อำสร*างท�/ถ,กร2<อำถอำนรวมท�<งส�/งขอำงท�/ขนย*ายอำอำกจากส�/งปล,กสร*าง ถ*าเจ*าขอำงหร2อำผู้,*ครอำบครอำงม�ได*ร�บค2นไป เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจเกDบร�กษาไว* หร2อำขายแล*วเกDบเง�นส8ทธี�ไว*แทนต�วทร�พิย น�<น ถ*าเจ*าขอำงม�ได*เร�ยกเอำาทร�พิย หร2อำเง�นน�<นภายในก&าหนดห*าปLน�บแต�ม�ประกาศัก&าหนดการร2<อำถอำนให*ทร�พิย หร2อำเง�นด�งกล�าวตกเปEนขอำงแผู้�นด�น

ในกรณ�ท�/ส�/งปล,กสร*างน�<นถ,กยBดในการบ�งค�บคด� เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจขายทอำดตลาดส�/งปล,กสร*างน�<น แล*วเกDบเง�นส8ทธี�ท�/เหล2อำจากห�กค�าใชี่*จ�ายและค�าธีรรมเน�ยมไว*แทน

www.nitisart.com


218



มาตรา ๒๙๖ ฉ เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาม�หน*าท�/ชี่�วยเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ในการด&าเน�นการบ�งค�บคด�ด�งกล�าวและทดรอำงค�าใชี่*จ�ายในการน�<น

มาตรา ๒๙๖ ส�ตต ในการปฏ�บ�ต�หน*าท�/ขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ตามมาตรา ๒๙๖ ตร� มาตรา ๒๙๖ จ�ตวา (๓ ) และมาตรา ๒๙๖ เบญจ เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�อำาจร*อำงขอำความชี่�วยเหล2อำจากพิน�กงานฝ่Jายปกครอำงหร2อำต&ารวจเพิ2/อำให*สามารถด&าเน�นการตามมาตรา ๒๙๖ ตร� มาตรา ๒๙๖ จ�ตวา (๓ ) และมาตรา ๒๙๖ เบญจ และในการน�< ให*พิน�กงานฝ่Jายปกครอำงหร2อำต&ารวจม�อำ&านาจจ�บก8มและควบค8มต�วผู้,*ข�ดขวางไว*เท�าท�/จ&าเปEนในการปฏ�บ�ต�หน*าท�/ขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�

มาตรา ๒๙๗ ภายใต*บ�งค�บมาตรา ๒๙๖ ทว� เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาชี่อำบท�/จะย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยว โดยท&าเปEนค&าร*อำงต�อำศัาลไม�ว�าเวลาใด ๆ น�บแต�ระยะเวลาท�/ก&าหนดไว*เพิ2/อำการปฏ�บ�ต�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งท�/ขอำให*ม�การบ�งค�บได*ล�วงพิ*นไปจนถBงเวลาท�/การบ�งค�บคด�ได*เสรDจส�<นลงขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งจ�บก8มและก�กข�งล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาซัB/งจงใจไม�ปฏ�บ�ต�ตามหมายบ�งค�บคด�

ห*ามไม�ให*ศัาลอำน8ญาตตามค&าขอำน�<น เว*นแต�จะเปEนท�/พิอำใจจากพิยานหล�กฐานซัB/งผู้,*ร *อำงน&ามาส2บหร2อำท�/ศัาลเร�ยกมาส2บว�า

(๑ ) ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาสามารถท�/จะปฏ�บ�ต�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งน�<นได*ถ*าได*กระท&าการโดยส8จร�ต และ

(๒ ) ไม�ม�ว�ธี�บ�งค�บอำ2/นใดท�/เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาจะใชี่*บ�งค�บได*www.nitisart.com


219



มาตรา ๒๙๘ เม2/อำม�ค&าขอำให*จ�บต�วล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาโดยเหต8จงใจข�ดข2นไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บ ให*ศัาลอำอำกหมายเร�ยกล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษามาศัาล

ถ*าได*อำอำกหมายเร�ยกตามวรรคหนB/งแล*ว ล,กหน�<น� <นไม�มาศัาล และม�ได*แจ*งเหต8อำ�นสมควรในการท�/ไม�มาให*ศัาลทราบ หากศัาลเหDนว�าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ร�บหมายเร�ยกแล*ว ศัาลจะอำอำกหมายจ�บล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษากDได* หร2อำถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษามาศัาลแต�แสดงเหต8อำ�นสมควรในการปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บม�ได* ศัาลม�อำ&านาจส�/งก�กข�งล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาน�<นท�นท�หร2อำ ต�<งแต�ว�นใดว�นหนB/งท�/ศัาลเหDนสมควรก&าหนดกDได* ถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาย�งคงข�ดข2นอำย,�จนถBงว�นน�<น

ถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาไม�ได*ร�บหมายเร�ยกหร2อำได*แจ*งเหต8อำ�นสมควรต�อำศัาลในการท�/ไม�มาน�<น ให*ศัาลเล2/อำนการน�/งพิ�จารณาค&าขอำน�<นไป แต�ถ*าศัาลเหDนว�าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหล�กเล�/ยงไม�ร�บหมายศัาลจะอำอำกหมายจ�บตามท�/ขอำท�นท�กDได*

ถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษามาศัาลและแสดงเหต8อำ�นสมควรได* ศัาลจะม�ค&าส�/งให*ยกค&าขอำหร2อำม�ค&าส�/งเปEนอำย�างอำ2/นกDได*

ในกรณ�เหล�าน�< ศัาลม�อำ&านาจท�/จะท&าการไต�สวนตามท�/เหDนสมควรและล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาย�อำมน&าพิยานมาส2บแก*ได*

มาตรา ๒๙๙ การจ�บและก�กข�งล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาตามมาตรา ๒๙๖ จ�ตวา และมาตรา ๒๙๘ และการจ�บก8มและควบค8มต�วผู้,*ข�ดขวางตามมาตรา ๒๙๖ ส�ตต ไม�ต�ดส�ทธี�ท�/จะด&าเน�นคด�ในความผู้�ดwww.nitisart.com


220



อำาญา

มาตรา ๓๐๐ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาท�/ถ,กจ�บก8มโดยเหต8จงใจข�ดข2นค&าบ�งค�บจะต*อำงถ,กก�กข�งไว*จนกว�าจะม�ประก�น หร2อำประก�นและหล�กประก�นตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควรก&าหนดว�าตนย�นยอำมท�/จะปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บท8กประการ แต�ท�<งน�< ห*ามไม�ให*ก�กข�งล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาแต�ละคร�<ง เก�นกว�าหกเด2อำนน�บแต�ว�นจ�บหร2อำก�กข�ง แล*วแต�กรณ�

ในกรณ�ท�/ผู้�ดส�ญญาประก�น ศัาลม�อำ&านาจส�/งบ�งค�บตามส�ญญาประก�นหร2อำตามจ&านวนเง�นท�/ศัาลเหDนสมควรโดยม�ต*อำงฟ้Gอำงผู้,*ท&าส�ญญาประก�น

มาตรา ๓๐๑ ในกรณ�ท�/ศัาลยอำมร�บบ8คคลเปEนประก�น และบ8คคลน�<นจงใจข�ดขวางการบ�งค�บคด�หร2อำร�วมก�บล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาข�ดข2นไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บ ให*น&าบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตรา ๒๙๗ มาตรา ๒๙๘ มาตรา ๒๙๙ และมาตรา ๓๐๐ มาใชี่*บ�งค�บโดยอำน8โลม

มาตรา ๓๐๒ ศัาลม�อำ&านาจอำอำกหมายบ�งค�บคด�หร2อำหมายจ�บล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำม�อำ&านาจท&าค&าว�น�จฉ�ยชี่�<ขาดในเร2/อำงใด ๆ อำ�นเก�/ยวด*วยการบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งซัB/งได*เสนอำต�อำศัาลตามบทบ�ญญ�ต�แห�งล�กษณะน�< ค2อำ ศัาลท�/ได*พิ�จารณาและชี่�<ขาดต�ดส�นคด�ในชี่�<นต*น

www.nitisart.com


221



ถ*าศัาลอำ8ทธีรณ ได*ส�งคด�ไปย�งศัาลชี่�<นต*นแห�งอำ2/นท�/ม�ได*ม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งท�/อำ8ทธีรณ น�<นเพิ2/อำการพิ�จารณาและพิ�พิากษาใหม�ตามมาตรา ๒๔๓ (๒ ) และ (๓ ) ให*ศัาลท�/ม�ค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งใหม�น�<นเปEนศัาลท�/ม�อำ&านาจในการบ�งค�บคด� เว*นแต�ศัาลอำ8ทธีรณ จะได*ก&าหนดไว*เปEนอำย�างอำ2/น

ในกรณ�ท�/ศัาลได*อำอำกหมายบ�งค�บคด�ส�งไปให*อำ�กศัาลหนB/งบ�งค�บคด�แทนให*ส�งทร�พิย ท�/ยBดได*หร2อำเง�นท�/ได*จากการขายทร�พิย น�<น แล*วแต�กรณ� ไปย�งศัาลท�/อำอำกหมายเพิ2/อำด&าเน�นการไปตามกฎหมาย

หมวด ๒

ว�ธี�ยBดทร�พิย อำาย�ดทร�พิย และการจ�ายเง�น

มาตรา ๓๐๓ การยBดเอำกสารและส�งหาร�มทร�พิย ม�ร,ปร�างขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาน�<น ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ�ดท&าโดย

(๑ ) น&าเอำาเอำกสารหร2อำทร�พิย ส�นน�<นมาและฝ่ากไว* ณ สถานท�/ใดหร2อำแก�บ8คคลใดตามท�/เหDนสมควร และแจ*งการยBดน�<นให*ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาทราบ หร2อำ

(๒ ) มอำบไว*ในความอำาร�กขาขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาโดยความย�นยอำมขอำงเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำมอำบไว*ในอำาร�กขาขอำงบ8คคลอำ2/นใดซัB/งครอำบครอำงทร�พิย ส�นน�<นอำย,�และแจ*งการยBดให*ล,กหน�<หร2อำบ8คคลเชี่�นว�าน�<นทราบ ก�บต*อำงกระท&าให*การยBดน�<นเหDนประจ�กษ แจ*งโดยการประท�บตราหร2อำกระท&าโดยว�ธี�อำ2/นใดท�/สมควรwww.nitisart.com


222



การยBดส�งหาร�มทร�พิย ม�ร,ปร�างน�<น ครอำบไปถBงดอำกผู้ลแห�งทร�พิย น�<นด*วย

มาตรา ๓๐๔ การยBดอำส�งหาร�มทร�พิย ขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาน�<น ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ�ดท&าโดยน&าเอำาหน�งส2อำส&าค�ญส&าหร�บทร�พิย ส�นน�<นมาและฝ่ากไว* ณ สถานท�/ใด หร2อำแก�บ8คคลใดตามท�/เหDนสมควร และแจ*งการยBดน�<นให*ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและเจ*าพิน�กงานท�/ด�นผู้,*ม�หน*าท�/ทราบ ให*เจ*าพิน�กงานท�/ด�นบ�นทBกการยBดไว*ในทะเบ�ยน ถ*าหน�งส2อำส&าค�ญย�งไม�ได*อำอำก หร2อำน&ามาแสดงไม�ได* หร2อำหาไม�พิบ ให*ถ2อำว�าการท�/ได*แจ*งการยBดต�อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและเจ*าพิน�กงานท�/ด�นน�<น เปEนการยBดตามกฎหมายแล*ว

การยBดอำส�งหาร�มทร�พิย น�<น ครอำบไปถBงเคร2/อำงอำ8ปกรณ และดอำกผู้ลน�ต�น�ยขอำงอำส�งหาร�มทร�พิย น�<นด*วย เว*นแต�จะได*ม�กฎหมายบ�ญญ�ต�ไว*เปEนอำย�างอำ2/น ดอำกผู้ลธีรรมดาท�/ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาจะต*อำงเปEนผู้,*เกDบเก�/ยว หร2อำบ8คคลอำ2/นเกDบเก�/ยวในนามล,กหน�<น� <น เม2/อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*แจ*งเปEนหน�งส2อำให*ทราบในขณะท&าการยBดว�า จะท&าการเกDบเก�/ยวเอำงแล*ว เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�อำาจจ�ดให*เกDบเก�/ยวดอำกผู้ลน�<นได*เม2/อำถBงก&าหนด และท&าการขายทอำดตลาดตามบทบ�ญญ�ต�ในล�กษณะน�<

มาตรา ๓๐๕ การยBดทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ด�งบ�ญญ�ต�ไว*ในสอำงมาตราก�อำนน�< ม�ผู้ลด�งต�อำไปน�<

(๑ ) การท�/ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ก�อำให*เก�ด โอำน หร2อำเปล�/ยนแปลงซัB/งส�ทธี�ในทร�พิย ส�นท�/ถ,กยBดภายหล�งท�/ได*ท&าการยBดไว*

www.nitisart.com


223



แล*วน�<น หาอำาจใชี่*ย�นแก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*ไม� ถBงแม*ว�าราคาแห�งทร�พิย ส�นน�<นจะเก�นกว�าจ&านวนหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการฟ้Gอำงร*อำงและการบ�งค�บคด� และล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*จ&าหน�ายทร�พิย ส�นเพิ�ยงส�วนท�/เก�นจ&านวนน�<นกDตาม

(๒ ) ถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ร�บมอำบให*เปEนผู้,*อำาร�กขาส�งหาร�มทร�พิย ม�ร,ปร�างท�/ถ,กยBดหร2อำเปEนผู้,*ครอำบครอำงอำส�งหาร�มทร�พิย ท�/ถ,กยBด ล,กหน�<ชี่อำบท�/จะใชี่*ทร�พิย ส�นเชี่�นว�าน�<นได*ตามสมควร แต�ถ*าเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เหDนว�าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาจะท&าให*ทร�พิย ท�/ได*ร�บมอำบไว*ในอำาร�กขา หร2อำทร�พิย ท�/อำย,�ในครอำบครอำงเส�ยหาย หร2อำเกล2อำกจะเส�ยหาย โดยเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เหDนเอำง หร2อำเม2/อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบ8คคลผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�แก�ทร�พิย ส�นน�<นร*อำงขอำ เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จะระว�งร�กษาทร�พิย ส�นน�<นเส�ยเอำง หร2อำต�<งให*ผู้,*ใดเปEนผู้,*จ�ดการทร�พิย ส�นน�<นกDได*

มาตรา ๓๐๖ เม2/อำได*ยBดส�งหาร�มทร�พิย ม�ร,ปร�างหร2อำอำส�งหาร�มทร�พิย ท�<งหมดหร2อำบางส�วนขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาแล*ว ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ย2/นค&าขอำต�อำศัาลขอำให*ส� /งอำน8ญาตให*ขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นน�<น ถ*าไม�ม�ผู้,*ค�ดค*านในการขายทร�พิย ภายใต*บ�งค�บบทบ�ญญ�ต�มาตรา ๓๐๗ ให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าขอำ แล*วให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�แจ*งให*ทราบซัB/งค&าส�/งขอำงศัาลและว�นขายทอำดตลาดแก�บรรดาบ8คคลผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�แก�ทร�พิย ส�นท�/จะขายทอำดตลาดซัB/งทราบได*ตามทะเบ�ยน หร2อำโดยประการอำ2/น

ค&าส�/งอำน8ญาตขอำงศัาลตามมาตราน�<ให*เปEนท�/ส8ด

www.nitisart.com


224



มาตรา ๓๐๗ ถ*ารายได*ประจ&าปLจากอำส�งหาร�มทร�พิย หร2อำการประกอำบอำ8ตสาหกรรม พิาณ�ชี่ยกรรม หร2อำกส�กรรมขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา อำาจเพิ�ยงพิอำท�/จะชี่&าระหน�<ตามค&าพิ�พิากษาพิร*อำมด*วยค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการฟ้Gอำงร*อำงและการบ�งค�บคด� เม2/อำศัาลเหDนสมควร หร2อำเม2/อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาร*อำงขอำ ศัาลอำาจม�ค&าส�/งต�<งผู้,*จ�ดการอำส�งหาร�มทร�พิย หร2อำการประกอำบก�จการเหล�าน�<นได* และบ�งค�บให*มอำบเง�นรายได*ท�<งหมดหร2อำแต�บางส�วนต�อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ภายในเวลาและก&าหนดตามท�/ศัาลเหDนสมควร แทนการส�/งขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

ค&าส�/งขอำงศัาลตามมาตราน�<ให*อำ8ทธีรณ ไปย�งศัาลอำ8ทธีรณ ได* และค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งขอำงศัาลอำ8ทธีรณ ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๓๐๘ เม2/อำศัาลได*ม�ค&าส�/งอำน8ญาตให*ขายแล*ว เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�อำาจขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นท�/ยBดได*เม2/อำพิ*นระยะเวลาอำย�างน*อำยห*าว�นน�บแต�ว�นท�/ยBด การขายน�<นให*ด&าเน�นตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายแพิ�งและพิาณ�ชี่ย และกฎกระทรวงว�าด*วยการน�<นและตามข*อำก&าหนดขอำงศัาล ซัB/งระบ8ไว*ในค&าส�/งอำน8ญาตให*ขายทร�พิย ส�นน�<น ถ*าหากม�

บทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�< ไม�ให*ใชี่*บ�งค�บแก�ทร�พิย อำ�นม�สภาพิเปEนขอำงสดขอำงเส�ยได*ซัB/งเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ย�อำมม�อำ&านาจท�/จะขายได*ท�นท� โดยว�ธี�ขายทอำดตลาด หร2อำว�ธี�อำ2/นท�/สมควร

มาตรา ๓๐๙ ในการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาน�<นให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ปฏ�บ�ต�ตามข*อำบ�งค�บต�อำ

www.nitisart.com


225



ไปน�<

(๑ ) ในการขายทร�พิย ส�นท�/ม�หลายส�/งด*วยก�น ให*แยกขายท�ละส�/งต�อำเน2/อำงก�นไป แต�

(ก ) เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจจ�ดส�งหาร�มทร�พิย ซัB/งม�ราคาเลDกน*อำยรวมขายเปEนกอำง ๆ ได*เสมอำ และ

(ข ) เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจจ�ดส�งหาร�มทร�พิย หร2อำอำส�งหาร�มทร�พิย สอำงส�/งหร2อำกว�าน�<นขB<นไป รวมขายไปด*วยก�นได*ในเม2/อำเปEนท�/คาดหมายได*ว�า เง�นรายได*ในการขายจะเพิ�/มขB<นเพิราะเหต8น�<น

(๒ ) ในการขายอำส�งหาร�มทร�พิย รายใหญ� และทร�พิย ส�นน�<นอำาจแบ�งแยกอำอำกได*เปEนตอำน ๆ เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจขายทร�พิย ส�นน�<นเปEนตอำน ๆ ได* ในเม2/อำเปEนท�/คาดหมายได*ว�าเง�นรายได*ในการขายทร�พิย ส�นบางตอำนจะเพิ�ยงพิอำแก�การบ�งค�บคด� หร2อำว�าเง�นรายได*ท�<งหมดจะเพิ�/มขB<นเพิราะเหต8น�<น

(๓ ) ในการขายทร�พิย ส�นหลายส�/งด*วยก�น เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจก&าหนดล&าด�บท�/จะขายทร�พิย ส�นน�<น

บ8คคลผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�แก�ทร�พิย ส�นซัB/งจะต*อำงขาย อำาจร*อำงขอำให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�รวมหร2อำแยกทร�พิย ส�น หร2อำขอำให*ขายทร�พิย ส�นน�<นตามล&าด�บท�/ก&าหนดไว*หร2อำจะร*อำงค�ดค*านค&าส�/งขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ท�/ส� /งตามสามอำน8มาตราก�อำนน�<นกDได* ในกรณ�ท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ไม�ยอำมปฏ�บ�ต�ตามค&าร*อำงขอำหร2อำค&าค�ดค*านเชี่�นว�าน�<น ผู้,*ร *อำงจะย2/นค&าขอำต�อำศัาลโดยท&าเปEนค&าร*อำง ภายในสอำงว�นน�บต�<งแต�ว�นปฏ�เสธี เพิ2/อำขอำให*ม�ค&าส�/งชี่�<ขาดในเร2/อำงน�<นกDได*ค&าส�/งขอำงศัาลให*เปEนท�/ส8ด และให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เล2/อำนการขายไปจนกว�าศัาลจะได*ม�ค&าส�/งหร2อำจนกว�าจะได*พิ*นระยะเวลาซัB/งให*น&าเร2/อำงขB<น

www.nitisart.com


226



ส,�ศัาลได*

มาตรา ๓๐๙ ทว� ในการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาน�<นก�อำนท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จะเคาะไม*ขายให*แก�ผู้,*เสนอำราคาส,งส8ดท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เหDนว�าเปEนราคาท�/สมควรขายได*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำบ8คคลผู้,*ม�สวนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�อำาจค�ดค*านว�าราคาด�งกล�าวม�จ&านวนต&/าเก�นสมควร ในกรณ�เชี่�นว�าน�< ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เล2/อำนการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นไป เพิ2/อำให*เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำบ8คคลผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด� ไม�ว�าจะเปEนบ8คคลท�/ค�ดค*านหร2อำไม�กDตาม หาผู้,*ซั2<อำท�/จะเสนอำซั2<อำในราคาท�/บ8คคลด�งกล�าวต*อำงการมาเสนอำซั2<อำในการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นคร�<งต�อำไป โดยให*ผู้,*เสนอำราคาส,งส8ดต*อำงผู้,กพิ�นก�บการเสนอำราคาด�งกล�าวเปEนระยะเวลาสามส�บว�นน�บแต�ว�นท�/เสนอำราคาน�<น และในการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นคร�<งต�อำไป หากม�ผู้,*เสนอำราคาส,งส8ดในจ&านวนไม�ส,งกว�าจ&านวนท�/ผู้,*เสนอำราคาส,งส8ดได*เสนอำในการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นคร�<งก�อำน หร2อำไม�ม�ผู้,*ใดเสนอำราคาเลย ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เคาะไม*ขายให*แก�ผู้,*เสนอำราคาส,งส8ดในการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นคร�<งก�อำน แต�หากม�ผู้,*เสนอำราคาส,งส8ดในการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นคร�<งต�อำไปในจ&านวนส,งกว�าจ&านวนท�/ผู้,*เสนอำราคาส,งส8ดได*เสนอำในการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นคร�<งก�อำน ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เคาะไม*ขายให*แก�ผู้,*เสนอำราคาส,งส8ดในการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นน�<น

ในกรณ�ท�/เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำบ8คคลผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�เหDนว�าราคาท�/ได*จากการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นม�จ&านวนต&/าเก�นสมควร และการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นในราคาต&/าเก�นสมควรน�<นเก�ดจากการคบค�ดก�นฉ*อำฉลใน

www.nitisart.com


227



ระหว�างผู้,*ท�/เก�/ยวข*อำงในการเข*าส,*ราคาหร2อำความไม�ส8จร�ตหร2อำความประมาทเล�นเล�อำอำย�างร*ายแรงขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ในการปฏ�บ�ต�หน*าท�/บ8คคลด�งกล�าวอำาจย2/นค&าร*อำงต�อำศัาลเพิ2/อำขอำให*ม�ค&าส�/งเพิ�กถอำนการขายทอำดตลาดทร�พิย ส�นตามบทบ�ญญ�ต�แห�งล�กษณะน�<ได* และเม2/อำศัาลไต�สวนแล*วเหDนว�าค&าร*อำงร�บฟ้Kงได* ให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตตามค&าร*อำงหร2อำแก*ไขหร2อำม�ค&าส�/งก&าหนดว�ธี�การอำย�างใดตามท�/ศัาลเหDนสมควรให*เสรDจภายในก&าหนดเก*าส�บว�นน�บแต�ว�นได*ร�บค&าร*อำงน�<น

ให*น&าบทบ�ญญ�ต�ในวรรคสาม วรรคส�/ วรรคห*า และวรรคหกขอำงมาตรา ๒๙๖ มาใชี่*บ�งค�บแก�การย2/นค&าร*อำงตามวรรคสอำงโดยอำน8โลม

ค&าส�/งศัาลตามวรรคสอำงให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๓๐๙ ตร�เม2/อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�โอำนอำส�งหาร�มทร�พิย ท�/ขายให*แก�ผู้,*ซั2<อำ หากทร�พิย ส�นท�/โอำนน�<นม�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบร�วารอำย,�อำาศั�ย และล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบร�วารไม�ยอำมอำอำกไปจากอำส�งหาร�มทร�พิย น�<น ผู้,*ซั2<อำชี่อำบท�/จะย2/นค&าขอำฝ่Jายเด�ยวต�อำศัาลท�/อำส�งหาร�มทร�พิย น�<นต�<งอำย,�ในเขตศัาลให*อำอำกค&าบ�งค�บให*ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบร�วารอำอำกไปจากอำส�งหาร�มทร�พิย น�<นภายในระยะเวลาท�/ศัาลเหDนสมควรก&าหนด แต�ไม�น*อำยกว�าสามส�บว�น ถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบร�วารไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าบ�งค�บ ให*บ�งค�บตามมาตรา ๒๙๖ ทว� มาตรา ๒๙๖ ตร� มาตรา ๒๙๖ จ�ตวา มาตรา ๒๙๖ ฉ มาตรา ๒๙๖ ส�ตต มาตรา ๒๙๙ มาตรา ๓๐๐ มาตรา ๓๐๑ และมาตรา ๓๐๒ โดยอำน8โลม ท�<งน�< ให*เจ*าพิน�กงานศัาลเปEนผู้,*ส�งค&าบ�งค�บโดยผู้,*ซั2<อำม�หน*าท�/จ�ดการน&าส�ง และให*ถ2อำว�าผู้,*ซั2<อำเปEนเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำบร�วารท�/อำย,�www.nitisart.com


228



อำาศั�ยในอำส�งหาร�มทร�พิย น�<นเปEนล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาตามบทบ�ญญ�ต�ด�งกล�าว

มาตรา ๓๑๐ เม2/อำได*ม�การยBดทร�พิย แล*ว ส�ทธี�เร�ยกร*อำงขอำงล,กหน�<อำ�นม�ต�อำบ8คคลภายนอำกน�<น ให*จ�ดการด�งต�อำไปน�<

(๑ ) ถ*าเปEนพิ�นธีบ�ตรและหล�กทร�พิย ท�/เปEนประก�นซัB/งเปEนขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา (อำอำกให*แก�ผู้,*ถ2อำหร2อำอำอำกในนามขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ) เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จะร*อำงขอำต�อำศัาลให*ม�ค&าส�/งอำน8ญาตให*จ&าหน�ายส�/งเหล�าน�<นตามรายการขานราคาในว�นท�/ขายกDได*หากส�/งเหล�าน�<นได*ม�รายการขานราคาก&าหนดไว* ณ สถานแลกเปล�/ยน หร2อำจะขายโดยว�ธี�ขายทอำดตลาดด�งบ�ญญ�ต�ไว*ในล�กษณะน�<กDได* ถ*าม�ได*ท&าค&าขอำเชี่�นว�าน�<นหร2อำค&าขอำถ,กยกเส�ย ให*ขายส�/งเหล�าน�<นโดยว�ธี�ขายทอำดตลาด

(๒ ) ถ*าเปEนตราสารเปล�/ยนม2อำ ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ร*อำงขอำให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตให*จ&าหน�ายตามราคาท�/ปรากฏในตราสารหร2อำราคาต&/ากว�าน�<นตามท�/ศัาลเหDนสมควรก&าหนดถ*าศัาลส�/งยกค&าขอำ ให*น&าตราสารน�<นอำอำกขายทอำดตลาด

(๓ ) ถ*าเปEนส�ทธี�เร�ยกร*อำงอำ2/น ๆ นอำกจากท�/ก&าหนดไว*ในมาตรา ๓๑๐ ทว� ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ร*อำงขอำให*ศัาลอำอำกหมายเร�ยกบ8คคลซัB/งต*อำงร�บผู้�ดในการชี่&าระหน�<ตามส�ทธี�เร�ยกร*อำงน�<น ๆ ให*มาศัาล ถ*าบ8คคลน�<นมาย�งศัาลและย�นยอำมชี่&าระหน�<ให*แก�เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ให*ศัาลจดรายงานไว* ถ*าบ8คคลน�<นไม�มาศัาลหร2อำไม�ย�นยอำมชี่&าระหน�<ด�งกล�าวแล*ว เม2/อำเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาร*อำงขอำ ให*ศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาตให*เจ*าหน�<ฟ้Gอำงตามเอำกสารท�/ได*ยBดน�<น และถ*าศัาลพิ�พิากษาในท�/ส8ดให*เจ*าหน�<เปEนผู้,*ชี่นะคด� เจ*าหน�<ต*อำงให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�

www.nitisart.com


229



ทราบจ&านวนเง�นท�/ร �บชี่&าระหน�<จากการน�<นด*วย

ค&าส�/งอำน8ญาตขอำงศัาลตามมาตราน�<ให*เปEนท�/ส8ด

มาตรา ๓๑๐ ทว� ถ*าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาม�ส�ทธี�เร�ยกร*อำงต�อำบ8คคลภายนอำกให*ชี่&าระเง�นจ&านวนหนB/งหร2อำเร�ยกให*ส�งมอำบส�/งขอำงนอำกจากท�/ก&าหนดไว*ในมาตรา ๓๑๐ ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�อำาย�ดและจ&าหน�ายไปตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในห*ามาตราต�อำไปน�<

มาตรา ๓๑๑ ส�ทธี�เร�ยกร*อำงซัB/งระบ8ไว*ในมาตรา ๓๑๐ ทว� น�<น ให*อำาย�ดได*โดยค&าส�/งอำาย�ดซัB/งศัาลได*อำอำกให*ตามท�/เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงฝ่Jายเด�ยวและเจ*าหน�<ได*น&าส�งให*แก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและบ8คคลซัB/งต*อำงร�บผู้�ดเพิ2/อำการชี่&าระเง�นหร2อำส�งมอำบส�/งขอำงน�<น

เม2/อำศัาลเหDนสมควร ศัาลอำาจก&าหนดไว*ในหมายบ�งค�บคด�ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�อำ&านาจอำาย�ดส�ทธี�เร�ยกร*อำงตามมาตรา ๓๑๐ ทว� กDได* ในกรณ�เชี่�นว�าน�< ให*ถ2อำว�าค&าส�/งอำาย�ดขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เปEนค&าส�/งอำาย�ดขอำงศัาล

ค&าส�/งอำาย�ดน�<น อำาจอำอำกให*ได*ไม�ว�าหน�<ขอำงบ8คคลภายนอำกน�<นจะม�ข*อำโต*แย*งหร2อำม�ข*อำจ&าก�ดหร2อำเง2/อำนไขหร2อำว�าได*ก&าหนดจ&านวนไว*แน�นอำนหร2อำไม�

ค&าส�/งน�<นต*อำงม�ข*อำห*ามล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาให*งดเว*นการจ&าหน�ายส�ทธี�เร�ยกร*อำงต�<งแต�ขณะท�/ได*ส�งค&าส�/งน�<นให* และม�ข*อำห*ามบ8คคลภายนอำกไม�ให*ชี่&าระเง�นหร2อำส�งมอำบส�/งขอำงให*แก�ล,กหน�<ตาม

www.nitisart.com


230



ค&าพิ�พิากษา แต�ให*ชี่&าระหร2อำส�งมอำบให*แก�เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� ณ เวลาหร2อำภายในเวลาตามท�/ก&าหนดไว*ในค&าส�/ง

มาตรา ๓๑๒ ถ*าบ8คคลภายนอำกท�/ได*ร�บค&าส�/งอำาย�ดทร�พิย ปฏ�เสธีหร2อำโต*แย*งหน�<ท�/เร�ยกร*อำงเอำาแก�ตน ศัาลอำาจท&าการไต�สวน และ (๑ ) ถ*าศัาลเปEนท�/พิอำใจว�าหน�<ท�/เร�ยกร*อำงน�<นม�อำย,�จร�งกDให*ม�ค&าส�/งให*บ8คคลภายนอำกปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งอำาย�ด หร2อำ (๒ ) ถ*าศัาลเหDนว�าร,ปเร2/อำงจะท&าให*เสรDจเดDดขาดไม�ได*สะดวกโดยว�ธี�ไต�สวน กDให*ม�ค&าส�/งอำย�างอำ2/นใดในอำ�นท�/จะให*เสรDจเดDดขาดไปได*ตามท�/เหDนสมควร

ถ*าค&าส�/งอำาย�ดทร�พิย น�<นไม�ม�การค�ดค*าน หร2อำศัาลได*ม�ค&าส�/งร�บรอำงด�งกล�าวแล*วและบ8คคลภายนอำกม�ได*ปฏ�บ�ต�ตามน�<น เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�อำาจร*อำงขอำให*ศัาลอำอำกหมายบ�งค�บคด�แก�บ8คคลภายนอำกน�<น และด&าเน�นการไปเสม2อำนหนB/งว�าบ8คคลน�<นเปEนล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

ถ*าค�าแห�งส�ทธี�เร�ยกร*อำงซัB/งอำาย�ดไว*น� <นต*อำงเส2/อำมเส�ยไปเพิราะความผู้�ดขอำงบ8คคลภายนอำก เน2/อำงจากการท�/ไม�ปฏ�บ�ต�ตามค&าส�/งศัาลไม�ว�าด*วยประการใด ๆ บ8คคลภายนอำกเชี่�นว�าน�<นต*อำงร�บผู้�ดใชี่*ค�าส�นไหมทดแทนแก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเพิ2/อำความเส�ยหายใด ๆ ซัB/งเก�ดขB<นแก�เจ*าหน�<น� <น

มาตรา ๓๑๓ การอำาย�ดส�ทธี�เร�ยกร*อำงแห�งรายได*เปEนคราว ๆ น�<น รวมตลอำดถBงจ&านวนเง�นซัB/งถBงก&าหนดชี่&าระภายหล�งการอำาย�ดน�<นด*วย

ถ*าส�ทธี�เร�ยกร*อำงขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาซัB/งม�ต�อำwww.nitisart.com


231



บ8คคลภายนอำกในอำ�นท�/จะเร�ยกให*ชี่&าระเง�นจ&านวนหนB/งน�<น ม�การจ&านอำงเปEนประก�น การอำาย�ดส�ทธี�เร�ยกร*อำงให*รวมตลอำดถBงการจ&านอำงด*วย แต�ท�<งน�<เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ต*อำงแจ*งค&าส�/งอำาย�ดทร�พิย น�<นไปย�งเจ*าพิน�กงานท�/ด�นและให*เจ*าพิน�กงานท�/ด�นจดแจ*งไว*ในทะเบ�ยนท�/ด�น

มาตรา ๓๑๔ การอำาย�ดส�ทธี�เร�ยกร*อำงด�งบ�ญญ�ต�ไว*ในสอำงมาตราก�อำนน�< ให*ม�ผู้ลด�งต�อำไปน�<

(๑ ) การท�/ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ก�อำให*เก�ด โอำน หร2อำเปล�/ยนแปลงซัB/งส�ทธี�เร�ยกร*อำงท�/ได*ถ,กอำาย�ดภายหล�งท�/ได*ท&าการอำาย�ดไว*แล*วน�<น หาอำาจใชี่*ย�นแก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*ไม� ถBงแม*ว�าราคาแห�งส�ทธี�เร�ยกร*อำงน�<นจะเก�นกว�าจ&านวนหน�<ตามค&าพิ�พิากษาและค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการฟ้Gอำงร*อำงและการบ�งค�บคด� และล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*จ&าหน�ายส�ทธี�เร�ยกร*อำงน�<นเพิ�ยงส�วนท�/เก�นจ&านวนน�<นกDตาม

(๒ ) ถ*าค�าแห�งส�ทธี�เร�ยกร*อำงซัB/งอำาย�ดไว*น� <น ต*อำงเส2/อำมเส�ยไปเพิราะความผู้�ดขอำงเจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ๆ ต*อำงร�บผู้�ดใชี่*ค�าส�นไหมทดแทนให*แก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาเพิ2/อำความเส�ยหายใด ๆ ซัB/งเก�ดขB<นแก�ล,กหน�<น� <น

(๓ ) การชี่&าระหน�<โดยบ8คคลภายนอำกตามท�/ระบ8ไว*ในค&าส�/งอำาย�ดทร�พิย น�<นให*ถ2อำว�าเปEนการชี่&าระหน�<ตามกฎหมาย

มาตรา ๓๑๕ ถ*าส�/งขอำงท�/จะต*อำงส�งมอำบตามส�ทธี�เร�ยกร*อำงท�/ถ,กอำาย�ดน�<นได*ส�งมอำบให*แก�เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ไปแล*ว ให*เจ*าwww.nitisart.com


232



พิน�กงานบ�งค�บคด�น&าอำอำกขายโดยการขายทอำดตลาดด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในล�กษณะน�<

ถ*าการจ&าหน�ายส�ทธี�เร�ยกร*อำงท�/ถ,กอำาย�ดน�<นกระท&าได*โดยยาก เน2/อำงจากการชี่&าระหน�<น� <นต*อำงอำาศั�ยการชี่&าระหน�<ตอำบแทน หร2อำด*วยเหต8อำ2/นใด และการบ�งค�บคด�อำาจล�าชี่*าเปEนการเส�ยหายแก�ค,�ความท8กฝ่Jาย หร2อำฝ่Jายใดฝ่JายหนB/ง หร2อำแก�บ8คคลผู้,*ม�ส�วนได*เส�ย เม2/อำค,�ความหร2อำบ8คคลเชี่�นว�าน�<นหร2อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ร*อำงขอำ ศัาลจะม�ค&าส�/งก&าหนดให*จ&าหน�ายโดยว�ธี�อำ2/นกDได*

มาตรา ๓๑๖ ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ท&าบ�ญชี่�รายละเอำ�ยดแสดงจ&านวนเง�นท�<งหมดท�/ได*ยBดหร2อำได*มาจากการจ&าหน�ายทร�พิย ส�นขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำท�/ได*วางไว*ก�บตน นอำกจากน�<ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ท&าบ�ญชี่�พิ�เศัษส&าหร�บทร�พิย ส�นแต�ละราย ซัB/งอำย,�ในบ�งค�บการจ&านอำงหร2อำบ8ร�มส�ทธี�พิ�เศัษซัB/งได*ม�การแจ*งให*ทราบโดยชี่อำบแล*วตามท�/กล�าวไว*ในมาตรา ๒๘๙

ภายใต*บ�งค�บมาตรา ๔๔ แห�งพิระราชี่บ�ญญ�ต�ล�กษณะล*มละลายและมาตรา ๒๙๒ถBง ๒๙๕ แห�งประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการรอำหร2อำการงดการบ�งค�บคด� ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ�ดสรรหร2อำแบ�งเฉล�/ยเง�นน�<นด�งบ�ญญ�ต�ไว*ในมาตราต�อำไปน�<

มาตรา ๓๑๗ ในกรณ�ท�/จะต*อำงบ�งค�บคด�ตามค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งซัB/งได*พิ�พิากษาหร2อำส�/งโดยจ&าเลยขาดน�ดน�<น ห*ามม�ให*เฉล�/ยเง�นท�/ได*มาจนกว�าระยะหกเด2อำนจะได*ล�วงพิ*นไปแล*วน�บแต�ว�นยBดทร�พิย หร2อำอำาย�ดทร�พิย ขอำงล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา แต�ถ*าเจ*าหน�<ตาม

www.nitisart.com


233



ค&าพิ�พิากษาแสดงให*ศัาลเปEนท�/พิอำใจว�าล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาได*ทราบถBงคด�ซัB/งขอำให*ม�การบ�งค�บแล*ว ม�ให*น&าบทบ�ญญ�ต�แห�งมาตราน�<มาใชี่*บ�งค�บ

มาตรา ๓๑๘ ในกรณ�ท�/ม�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาแต�คนเด�ยวร*อำงขอำให*บ�งค�บคด� และม�ได*ม�การแจ*งให*ทราบซัB/งการจ&านอำงหร2อำบ8ร�มส�ทธี�เหน2อำทร�พิย ส�นท�/จ&าหน�ายได*มาด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๘๙ เม2/อำได*จ�ดการจ&าหน�ายทร�พิย ส�นเสรDจ และได*ห�กค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�ไว*แล*ว ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ�ายเง�นตามจ&านวนหน�<ในค&าพิ�พิากษาและค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการฟ้Gอำงร*อำงให*แก�เจ*าหน�<ท�/ตามค&าพิ�พิากษา เพิ�ยงเท�าท�/เง�นรายได*จ&านวนส8ทธี�จะพิอำแก�การท�/จะจ�ายให*ได*

มาตรา ๓๑๙ ในกรณ�ท�/ม�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษาหลายคนร*อำงขอำให*บ�งค�บคด� หร2อำได*ม�การแจ*งให*ทราบซัB/งการจ&านอำงหร2อำบ8ร�มส�ทธี�เหน2อำทร�พิย ส�นท�/จ&าหน�ายได*มาด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๘๙ เม2/อำได*จ�ดการจ&าหน�ายทร�พิย ส�นเสรDจ และได*ห�กค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�ไว*แล*ว ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ท&าบ�ญชี่�ส�วนเฉล�/ยแสดงจ&านวนเง�นท�/จ�ายให*แก�เจ*าหน�<ตามค&าพิ�พิากษา หร2อำเจ*าหน�<บ8ร�มส�ทธี�แต�ละคนจากเง�นรายได*จ&านวนส8ทธี�ท�/พิอำแก�การท�/จะจ�ายให*ตามส�ทธี�เร�ยกร*อำงขอำงเจ*าหน�<เหล�าน�<น ตามบทบ�ญญ�ต�แห�งประมวลกฎหมายแพิ�งและพิาณ�ชี่ย หร2อำตามประมวลกฎหมายน�<ว�าด*วยการจ�ายเง�นเชี่�นว�าน�< และให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ส�งค&าบอำกกล�าวไปย�งเจ*าหน�<เหล�าน�<นขอำให*ตรวจสอำบบ�ญชี่�เชี่�นว�าน�<นและให*แถลงข*อำค�ดค*านภายในเจDดว�นน�บแต�ว�นท�/ส�งค&าบอำกกล�าว

www.nitisart.com


234



ถ*าไม�ม�ค&าแถลงย2/นภายในเวลาท�/ก&าหนด ให*ถ2อำว�าบ�ญชี่�ส�วนเฉล�/ยน�<นเปEนท�/ส8ด และให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ�ายเง�นให*แก�เจ*าหน�<เหล�าน�<นตามบ�ญชี่�

มาตรา ๓๒๐ ในกรณ�ด�งบ�ญญ�ต�ไว*ในมาตราก�อำนน�< ถ*าม�เจ*าหน�<คนเด�ยวหร2อำหลายคนด�งกล�าวแล*ว ย2/นค&าแถลงค�ดค*านบ�ญชี่�ส�วนเฉล�/ยต�อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ภายในเวลาท�/ก&าหนดไว*ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�อำอำกหมายเร�ยก ให*เจ*าหน�<ท8กคนมาในเวลา และ ณ สถานท�/ตามท�/เหDนสมควร แต�ต*อำงให*ทราบล�วงหน*าไม�น*อำยกว�าสามว�น

เจ*าหน�<จะไปตามหมายเร�ยกเชี่�นว�าน�<นด*วยตนเอำง หร2อำจะให*ผู้,*แทนท�/ได*ร�บมอำบอำ&านาจโดยชี่อำบไปและกระท&าการแทนในก�จการท�<งหลายอำ�นเก�/ยวแก�เร2/อำงน�<นกDได*

เม2/อำได*ตรวจพิ�จารณาค&าแถลงและฟ้Kงค&าชี่�<แจงขอำงเจ*าหน�<ผู้,*ท�/มาตามหมายเร�ยกแล*ว ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ท&าค&าส�/งย2นตามหร2อำแก*ไขบ�ญชี่�ส�วนเฉล�/ยน�<น แล*วให*อำ�านให*เจ*าหน�<ท�/มาน�<นฟ้Kง และให*เจ*าหน�<ลงลายม2อำชี่2/อำร�บทราบไว*เปEนหล�กฐาน และให*ส�งค&าส�/งน�<นไปย�งเจ*าหน�<ผู้,*ซัB/งม�ได*มาตามหมายเร�ยกด*วย ถ*าหากม�

ถ*าเจ*าหน�<คนใดไม�พิอำใจค&าส�/งขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เจ*าหน�<น� <นชี่อำบท�/จะย2/นค&าขอำโดยท&าเปEนค&าร*อำงค�ดค*านค&าส�/งน�<นต�อำศัาลชี่�<นต*นได* ภายในเจDดว�นน�บแต�ว�นท�/ได*อำ�านหร2อำท�/ได*ส�งค&าส�/ง แล*วแต�กรณ� แต�ถ*าเจ*าหน�<ท�/ย2/นค&าขอำน�<นม�ได*ไปตามหมายเร�ยกขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�และไม�สามารถแสดงเหต8ผู้ลด�ในการท�/ไม�ไปต�อำหน*าเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�น�<น ให*ศัาลน�<นยกค&าขอำน�<นเส�ย ค&าส�/งขอำงศัาลท�/อำอำกตามความในวรรคน�<ให*เปEนท�/ส8ด

www.nitisart.com


235



ถ*าเจ*าหน�<ซัB/งได*มาตามหมายเร�ยกท8กคนได*ย�นยอำมตามค&าส�/งขอำงเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�และลงลายม2อำชี่2/อำไว*เปEนพิยานหล�กฐานในการย�นยอำมน�<นแล*ว และถ*าเจ*าหน�<ผู้,*ไม�มาซัB/งม�ส�ทธี�ค�ดค*านค&าส�/งได* ม�ได*ย2/นค&าค�ดค*านภายในเวลาก&าหนด ให*ถ2อำว�าบ�ญชี่�ส�วนเฉล�/ยน�<นเปEนท�/ส8ด และให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ�ายเง�นให*แก�เจ*าหน�<ตามน�<น

ถ*าเจ*าหน�<ผู้,*ม�ส�ทธี�ค�ดค*านค&าส�/งได*ย2/นค&าค�ดค*านด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ข*างต*นแล*ว ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เล2/อำนการจ�ายส�วนเฉล�/ยไปจนกว�าศัาลได*ม�ค&าส�/งแล*ว หร2อำท&าการจ�ายส�วนเฉล�/ยชี่�/วคราว ด�งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตราต�อำไป

บทบ�ญญ�ต�มาตราน�< ให*ใชี่*บ�งค�บแก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษาในเร2/อำงค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมในการบ�งค�บคด�ด*วยโดยอำน8โลม

มาตรา ๓๒๑ เม2/อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เหDนว�า ถ*าจะเล2/อำนการจ�ายส�วนเฉล�/ยไปจนกว�าได*จ&าหน�ายทร�พิย ส�นท�/ประสงค จะบ�งค�บท�<งหมด หร2อำจนกว�าการเร�ยกร*อำงท�<งหมดท�/มาส,�ศัาลได*เสรDจเดDดขาดแล*ว จะท&าให*บ8คคลผู้,*ม�ส�วนเฉล�/ยในเง�นรายได*แห�งทร�พิย ส�นท�/บ�งค�บน�<นท8กคนหร2อำคนใดคนหนB/งได*ร�บความเส�ยหาย เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ม�ส�ทธี�ท�/จะแบ�งเง�นรายได*เท�าท�/พิอำแก�การท�/จะจ�ายให*ด�/งท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในสอำงมาตราก�อำนได* ในเม2/อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�ได*ก�นเง�นไว*ส&าหร�บชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมท�<งหมดในการบ�งค�บคด�ท�/เก�ดขB<นหร2อำจะเก�ดขB<นต�อำไป และส&าหร�บชี่&าระการเร�ยกร*อำงใด ๆ ท�/ย�งม�ข*อำโต*แย*งไว*แล*ว

มาตรา ๓๒๒ เม2/อำผู้,*ม�ส�วนได*เส�ยในการบ�งค�บคด�ท8กคนได*

www.nitisart.com


236



ร�บส�วนแบ�งเปEนท�/พิอำใจแล*ว ถ*าย�งม�เง�นท�/จ&าหน�ายทร�พิย ส�นได*เหล2อำอำย,� และเง�นท�/ย�งเหล2อำเชี่�นว�าน�<นได*ถ,กอำาย�ดตามมาตรา ๒๙๑ หร2อำโดยประการอำ2/น ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ&าหน�ายส�วนท�/เหล2อำน�<นตามมาตรา ๒๙๑ หร2อำตามค&าส�/งอำาย�ดทร�พิย แล*วแต�กรณ�

ถ*าเง�นรายได*จ&านวนส8ทธี�ท�/จ&าหน�ายทร�พิย ส�นได*มาน�<นไม�ต*อำงการใชี่*ส&าหร�บการบ�งค�บคด�ต�อำไปกDด� หร2อำม�เง�นเหล2อำอำย,�ภายหล�งท�/ได*ห�กชี่&าระค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมและจ�ายให*แก�เจ*าหน�<ท8กคนเปEนท�/พิอำใจแล*วกDด� ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ�ายเง�นรายได*จ&านวนส8ทธี�หร2อำส�วนท�/เหล2อำน�<นให*แก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา และถ*าทร�พิย ส�นขอำงบ8คคลภายนอำกต*อำงถ,กจ&าหน�ายไปเพิ2/อำประโยชี่น แก�ล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา ให*จ�ายเง�นรายได*จ&านวนส8ทธี�น�<นแก�บ8คคลภายนอำกตามส�ทธี�เร�ยกร*อำงขอำงบ8คคลภายนอำกท�/ม�อำย,�ต�อำล,กหน�<ตามค&าพิ�พิากษา

ถ*าได*จ&าหน�ายส�งหาร�มทร�พิย รายใดไปแล*วตามมาตรา ๒๘๘ และได*ม�ค&าพิ�พิากษาถBงท�/ส8ดเปEนค8ณแก�ผู้,*เร�ยกร*อำง ให*ศัาลหร2อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�จ�ายเง�นท�/จ&าหน�ายได*แก�ผู้,*เร�ยกร*อำงไป

มาตรา ๓๒๓ บรรดาเง�นต�างๆ ท�/ค*างจ�ายอำย,�ในศัาลหร2อำท�/เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด� ถ*าผู้,*ม�ส�ทธี�ม�ได*เร�ยกเอำาภายในห*าปL ให*ตกเปEนขอำงแผู้�นด�น

www.nitisart.com


237



ตาราง ๑

ค�าธีรรมเน�ยมศัาล (ค�าขB<นศัาล)

ล�กษณะของคด� ท+นทร�พิย' อ�ต้รา หมายเหต้+

(๑) คด�ท�/ม�ค&าขอำให*ปลดเปล2<อำงท8กข อำ�นอำาจค&านวณเปEนราคาเง�นได*ให*ค�ดค�าขB<นศัาลตามท8นทร�พิย ด�งต�อำไปน�<

ค�าธีรรมเน�ยมตาม(ก) (ข)

และ (ค)ถ*ารวมแล*วม�เศัษไม�ถBงหนB/งบาทให*ปKดท�<ง

(ก) ค&าฟ้Gอำงนอำกจากท�/ระบ8ไว*ใน (ข) และ (ค)

ไม�เก�นห*าส�บล*านบาท

ร*อำยละ ๒ แต�ไม�เก�นสอำงแสนบาท

ส�วนท�/เก�นห*าส�บล*านบาทขB<นไป

ร*อำยละ ๐.๑

(ข) ค&าร*อำงขอำให*ศัาลบ�งค�บตามค&าชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการในประเทศัหร2อำค&าร*อำงขอำเพิ�กถอำนค&า


ร*อำยละ ๐.๕ ขอำงจ&านวนท�/ร *อำงขอำ

www.nitisart.com


238




ชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการในประเทศั

ให*ศัาลบ�งค�บแต�ไม�เก�นห*าหม2/นบาท



ค&าร*อำงขอำให*ศัาลบ�งค�บตามค&าชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการต�างประเทศัหร2อำค&าร*อำงขอำเพิ�กถอำนค&าชี่�<ขาดขอำงอำน8ญาโตต8ลาการต�างประเทศั


ร*อำยละ ๑ ขอำงจ&านวนท�/ร *อำงขอำให*ศัาลบ�งค�บแต�ไม�เก�นหนB/งแสนบาท



(ค) ค&าฟ้Gอำงขอำให*บ�งค�บจ&านอำง ไม�เก�นห*า ร*อำยละ ๑ www.nitisart.com


239




หร2อำบ�งค�บเอำาทร�พิย ส�นจ&านอำงหล8ด

ส�บล*านบาท ขอำงจ&านวนหน�<ท�/

เร�ยกร*อำงแต�ไม�เก�นหนB/งแสนบาท



(๒) คด�ท�/ม�ค&าขอำให*ปลดเปล2<อำงท8กข อำ�นไม�อำาจค&านวณเปEนราคาเง�นได*(ก) คด�ท�/วไปรวมท�<งคด�ไม�ม�ข*อำ

พิ�พิาทเร2/อำงละ ๒๐๐ บาท

(ข) อำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาค&าส�/งตามมาตรา ๒๒๗ หร2อำมาตรา ๒๒๘ (๒) และ (๓)

เร2/อำงละ ๒๐๐ บาท

การอำ8ทธีรณ หร2อำฎ�กาค&าส�/งตามมาตรา ๒๒๘ (๑) ไม�เร�ยกเกDบค�าขB<น

www.nitisart.com


240




ศัาล

(๓) คด�ท�/ม�ค&าขอำให*ปลดเปล2<อำงท8กข อำ�นอำาจค&านวณเปEนราคาเง�นได*และไม�อำาจค&านวณเปEนราคาเง�นได*รวมอำย,�ด*วย

ให*ค�ดค�าขB<นศัาลตามอำ�ตราใน (๑) แต�ไม�ให*น*อำยกว�าอำ�ตราใน (๒) (ก)

หร2อำ (ข)แล*วแต�กรณ�

(๔) คด�ท�/ขอำให*ชี่&าระค�าเส�ยหาย ค�าอำ8ปการะเล�<ยงด, หร2อำค�าเล�<ยงชี่�พิกDด� เง�นปL เง�นเด2อำน เง�นเบ�<ยบ&านาญ ค�าบ&าร8งร�กษา หร2อำเง�นอำ2/น ๆ กDด� บรรดาท�/ให*จ�ายม�ก&าหนดเปEนระยะเวลาในอำนาคตนอำกจากดอำกเบ�<ยค�าเชี่�า หร2อำค�าเส�ยหายท�/ศัาลม�อำ&านาจพิ�พิากษาหร2อำส�/งตามมาตรา ๑๔๒ อำย,�แล*ว ถ*าคด�น�<นม�ค&าขอำให*ชี่&าระหน�<ในเวลา

๑๐๐ บาท

www.nitisart.com


241




ปKจจ8บ�น หร2อำม�ค&าขอำในข*อำก�อำน ๆ รวมอำย,�ด*วยให*ค�ดค�าขB<นศัาลส&าหร�บค&าขอำในข*อำน�<เปEนอำ�กส�วนหนB/ง

www.nitisart.com


242



ตาราง ๒

ค�าธีรรมเน�ยมศัาล (ค�าธีรรมเน�ยมอำ2/น ๆ)

ล�กษณะแห�งกระบวนพิ�จารณา

ศาลฎ�กาและศาลอ+ทธีรณ'

ศาลชั้�#นต้%น

ชั้.าระเม/�อใด

(๑) ค�าค&าร*อำงขอำตามมาตรา ๑๐๑ ในกรณ�ท�/ย�งไม�ม�คด�อำย,�ในศัาล -

๑๐๐ บาท

เม2/อำย2/นค&าร*อำงขอำ

(๒) ค�าร�บรอำงส&าเนาเอำกสารต�าง ๆ โดยห�วหน*าส&าน�กงานประจ&าศัาลย8ต�ธีรรมหร2อำเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เปEนผู้,*ร �บรอำง ฉบ�บละ ๕๐ บาท

๕๐ บาท

เม2/อำย2/นค&าร*อำง

(๓) ใบส&าค�ญเพิ2/อำแสดงว�าค&าพิ�พิากษาหร2อำค&าส�/งได*ถBงท�/ส8ดแล*ว ฉบ�บละ ๕๐ บาท

๕๐ บาท

เม2/อำย2/นค&าร*อำง

www.nitisart.com


243



ตาราง ๓

ค�าส2บพิยานหล�กฐานนอำกศัาล

ในกรณ�ท�/ม�การส2บพิยานหล�กฐานนอำกศัาล ให*ค�ดค�าปJวยการให*ผู้,*พิ�พิากษาในอำ�ตราต�อำคนว�นละสามร*อำยบาท และให*ค�ดค�าปJวยการให*เจ*าพิน�กงานศัาลในอำ�ตราต�อำคนว�นละหนB/งร*อำยห*าส�บบาท โดยให*ชี่&าระเม2/อำศัาลม�ค&าส�/งอำน8ญาต

ในคด�ท�/ม�การรวมการพิ�จารณา ให*ค�ดค�าปJวยการโดยถ2อำว�าเปEนคด�เด�ยว

ในกรณ�ท�/ม�ค,�ความหลายฝ่Jายหร2อำหลายคนเปEนผู้,*ขอำ ให*เฉล�/ยก�นชี่&าระค�าปJวยการในอำ�ตราตามวรรคหนB/งคนละส�วนเท�า ๆ ก�น

ในกรณ�จ&าเปEน ศัาลอำาจส�/งให*ค,�ความฝ่Jายท�/ขอำหร2อำฝ่Jายใดฝ่JายหนB/งหร2อำหลายฝ่JายเปEนผู้,*จ�ดการหาพิาหนะ ถ*าไม�จ�ดพิาหนะมาให* จะต*อำงชี่ดใชี่*ค�าพิาหนะท�/เส�ยไปตามสมควร

www.nitisart.com


244



ตาราง ๔

ค�าปJวยการ ค�าพิาหนะ และค�าเชี่�าท�/พิ�กขอำงพิยาน ก�บค�าร�งว�ดท&าแผู้นท�/

(๑) ให*ศัาลก&าหนดค�าปJวยการพิยานตามรายได*และฐานะขอำงพิยานซัB/งมาศัาลตามหมายเร�ยกแต�ไม�ให*เก�นว�นละส�/ร *อำยบาท ก�บค�าพิาหนะเด�นทางและค�าเชี่�าท�/พิ�กขอำงพิยานท�/เส�ยไปด*วยตามสมควร

(๒) ในกรณ�ท�/ศัาลส�/งให*ร�งว�ดท&าแผู้นท�/

(ก) โดยเจ*าพิน�กงานศัาล ให*ศัาลก&าหนดค�าปJวยการให*แก�เจ*าพิน�กงานศัาลในอำ�ตราต�อำคนว�นละสอำงร*อำยบาท ก�บค�าพิาหนะเด�นทางและค�าเชี่�าท�/พิ�กขอำงเจ*าพิน�กงานศัาลท�/เส�ยไปตามสมควร

(ข) โดยพิน�กงานเจ*าหน*าท�/ขอำงส�วนราชี่การหร2อำหน�วยงานอำ2/น ให*ศัาลก&าหนดค�าปJวยการ ค�าพิาหนะเด�นทาง และค�าเชี่�าท�/พิ�กขอำงพิน�กงานเจ*าหน*าท�/ตามระเบ�ยบขอำงส�วนราชี่การหร2อำหน�วยงานน�<นถ*าส�วนราชี่การหร2อำหน�วยงานน�<นไม�ม�ระเบ�ยบด�งกล�าวให*ค�ดตามอำ�ตรา (ก)

www.nitisart.com


245



ตาราง ๕

ค�าธีรรมเน�ยมเจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�

ค�าธีรรมเน�ยม จ&านวน หมายเหต8๑. ขายทอำดตลาด

หร2อำจ&าหน�ายโดยว�ธี�อำ2/นซัB/งทร�พิย ส�นท�/ยBดหร2อำอำาย�ด

ร*อำยละ ๓ ขอำงจ&านวนเง�นท�/ขายหร2อำจ&าหน�ายได*

ท�<งน�< ต*อำงเส�ยค�าประกาศัและค�าใชี่*สอำยต�างหาก

๒. จ�ายเง�นท�/ยBดหร2อำอำาย�ดแก�เจ*าหน�<

ร *อำยละ ๒ ขอำงจ&านวนเง�นท�/ยBดหร2อำอำาย�ด

๓. เม2/อำยBดทร�พิย ส�นซัB/งไม�ใชี่�ต�วเง�นแล*วไม�ม�การขายหร2อำจ&าหน�าย

ร*อำยละ ๒ ขอำงราคาทร�พิย ส�นท�/ยBด

ส�วนการค&านวณราคาทร�พิย ส�นท�/ยBดหร2อำอำาย�ดเพิ2/อำเส�ยค�าธีรรมเน�ยมตามหมายเลข ๓ และ ๔ ให*เจ*าพิน�กงานบ�งค�บคด�เปEนผู้,*ก&าหนด ถ*าไม�ตกลงก�นให*ค,�ความท�/เก�/ยวข*อำงเสนอำเร2/อำงต�อำศัาลตามท�/บ�ญญ�ต�ไว*ในมาตรา ๒๙๖

๔. เม2/อำยBดหร2อำอำาย�ดเง�นหร2อำอำาย�ดทร�พิย ส�นแล*ว ไม�ม�การขายหร2อำจ&าหน�าย

ร*อำยละ ๑ ขอำงจ&านวนเง�นท�/ยBดหร2อำอำาย�ด หร2อำราคาทร�พิย ส�นท�/อำาย�ด

๕. ขายโดยว�ธี�ประม,ลระหว�างค,�ความ

ร*อำยละ ๒ ขอำงราคาประม,ลส,งส8ด”

www.nitisart.com


246



www.nitisart.com


247



ตาราง ๖

ค�าทนายความ

(๑) ให*ศัาลก&าหนดค�าทนายความตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควรไม�เก�นอำ�ตราข�<นส,งด�งท�/ระบ8ไว*ในตารางน�< แต�ต*อำงไม�ต&/ากว�าคด�ละสามพิ�นบาท

(๒) การก&าหนดค�าทนายความท�/ค,�ความจะต*อำงร�บผู้�ดน�<น ให*ศัาลพิ�จารณาตามความยากง�ายแห�งคด�เท�ยบด,เวลาและงานท�/ทนายความต*อำงปฏ�บ�ต�ในการว�าคด�เร2/อำงน�<น

อ�ต้รา คด�ม�ท+นทร�พิย' คด�ไม�ม�ท+นทร�พิย'

อำ�ตราข�<นส,งในศัาลชี่�<นต*น ร*อำยละ ๕ ๓๐,๐๐๐ บาท

อำ�ตราข�<นส,งในศัาลอำ8ทธีรณ หร2อำศัาลฎ�กา

ร*อำยละ ๓ ๒๐,๐๐๐ บาท

www.nitisart.com


248



ตาราง ๗

ค�าใชี่*จ�ายในการด&าเน�นคด�

ศัาลอำาจก&าหนดให*ค,�ความซัB/งต*อำงร�บผู้�ดในค�าฤชี่าธีรรมเน�ยมตามมาตรา ๑๖๑ ชี่ดใชี่*ค�าใชี่*จ�ายในการด&าเน�นคด�แก�ค,�ความอำ�กฝ่Jายตามจ&านวนท�/ศัาลเหDนสมควร โดยในคด�ม�ท8นทร�พิย ต*อำงไม�เก�น ร*อำยละ ๑ ขอำงจ&านวนท8นทร�พิย หร2อำในคด�ไม�ม�ท8นทร�พิย ต*อำงไม�เก�นห*าพิ�นบาท

การก&าหนดค�าใชี่*จ�ายในการด&าเน�นคด�ตามวรรคหนB/ง ให*ศัาลค&านBงถBงค�าใชี่*จ�ายต�าง ๆ ท�/ค,�ความได*เส�ยไป รวมท�<งล�กษณะและว�ธี�การด&าเน�นคด�ขอำงค,�ความ

www.nitisart.com


249


ป.วิแพ่ง ตัวเต็ม

Documents

Transcript of ป.วิแพ่ง ตัวเต็ม