เหชมปลา

กาพยเหเรอ พระนพนธเจาฟาธรรมธเบศร

จดท าโดย ๑. นายทศพร สนศรชย ชนม.๖ เลขท ๘

๒. นายมนสทธ มนทอง ชนม.๖ เลขท ๙

๓. นางสาวกนทมา จนทรแจม ชนม.๖ เลขท ๑๐

๔. นางสาว ปยนนท เพชรสข ชนม.๖ เลขท ๑๕

เสนอ

อาจารย สเทพ เรองคลาย

โรงเรยน ประชาบ ารง(อทตกจจาทร) ภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๕๗

ผประพนธ

เจาฟาธรรมธเบศรประสต พ.ศ.๒๒๔๘ ในแผนดนสมเดจพระเจาอยหวทายสระซงเปนพระปตลาของพระองค ทรงเปนพระราชโอรสของสมเดจ พระบรมโกศหรอสมเดจพระบรมราชาธราชท ๓ กบกรมหลวงอภยนชตพระมเหสใหญ ทรงมพระอนชาตางพระมารดา ๒ พระองค คอ พระเจาลกเธอเจาฟาเอกทศ(พระเจาเอกทศ)และพระเจาลกเธอเจาฟาดอกเดอ(ขนหลวงหาวด)จลศกราช ๑๑๐๓ ประกา ตรศกพ.ศ. ๒๒๘๔ เจาฟาธรรมธเบศร ไดเขาพระราชพธอปราชาภเษกเถลงถวลยราชสถต ทพระมหาอปราชเปนกรมพระราชวงบวรสถานมงคล (วงหนา) และอภเษกสมรสกบเจาฟาหญงอนทสดาวด เมอเปนกรมพระราชวงบวรสถานมงคลและ พระองคไดเปนกองการปฎสงขรณ วดพระศรสรรเพชญและวดอนๆมากมาย เจาฟาธรรมบเบศรทรงพระปรชาสามารถหลายดาน โดยเฉพาะดานวรรณกรรม พระองคทรงเปนกวทยงใหญในสมยกรงศรอยธยาพระองคหนง พระองคทานสนพระชนมเพราะเหตทมผไปกราบทลวาพระองคลอบเปนชกบเจาฟานม หรอเจาฟาสงวาลยซงเปน เจาจอมของ พระราชบดา สมเดจพระเจาอยหวบรมโกศจงทรงลงพระอาญาเฆยนจนสนพระชนมพรอมดวยเจาฟาสงวาลย แลวน าพระศพไปฝงยงวดไชยวฒนาราม

บทเหชมปลา บทเหชมปลา ประกอบดวยโคลงสสภาพ ๑ บทและกาพยยาน ๑๔ บท กลาวถงปลา ๑๕ ชนดเปนสอความร ารกคดถงนาง ไดแก ปลานวลจนทร ปลาตะเพยน ปลาหางไก ปลาแมลงภ ปลาคาง เบอน ปลากระแห ปลาน าเงน ปลาสรอย ปลาหวเกศ ปลาเนอออน ปลาแกมช า ปลากราย ปลาเสอ ปลาชะแวง ปลาชะวาด

พศพรรณปลาวายเคลา คลงกน ถวลสดาดวงจนทร แจมหนา มตสยายอมพวพน พศวาส ควรฤพรากนองชาชวด เคลาคลงชม

โคลง

กาพย

พศพรรณปลาวายเคลา คดถงเจาเศราอารมณ มตสยายงรชม สาสมใจไมพามา นวลจนทรเปนนวลจรง เจางามพรงยงนวลปลา คางเบอนเบอนหนามา ไมงามเทาเจาเบอนชาย เพยนทองงามดงทอง ไมเหมอนนองหมตาดพราย กระแหแหหางชาย ดงสายสวาทคลาดจากสม แกมช าช าใครตอง อนแกมนองช าเพราะชม ปลาทกทกขอกกรม เหมอนทกขพทจากนาง น าเงนคอเงนยวง ขาวพรายชวงสส าอาง ไมเทยบเปรยบโฉมนาง งามเรองเรอเนอสองส

ปลาสรอยลอยลองชล วายเวยนวนปนกนไป เหมอนสรอยทรงทรามวย ไมเหนเจาเศรา บ วาย เนอออนออนแตชอ เนอนองฤๅออนทงกาย ใครตองของจตชาย ไมวายนกตรกตรงทรวง ปลาเสอเหลอทตา เลอนแหลมกวาปลาทงปวง เหมอนตาสดาดวง ดแหลมล าข าเพราคม แมลงภคเคยงวาย เหนคลายคลายนาเชยชม คดความยามเมอสม สนทเคลาเจาเอวบาง หวเกศเพศชอปลา คดสดาอาองคนาง หวเกลาเจาสระสาง เสนเกศสลวยรวยกลนหอม ชะแวงแฝงฝงแนบ ชะวาดแอบแปบปนปลอม เหมอนพแอบแนบถนอม จอมสวาทนาฏบงอร พศดหมมจฉา วายแหวกมาในสาคร คะนงนชสดสายสมร มาดวยพจะดใจ

ถอดค าประพนธ

พนธปลาชนดตางๆวายวนเวยนอยในสายน าท าใหมจตใจเศราหมอง ปลาทงหลายยงรวาไมมใจทจะวายน าอยในสายน า พระจนทรสองแสงสวางมความงามราวกบเนอตวของปลาซงมความงามราวกบ เนอตวของปลาซงมคางไมโคงมนเหมอนกบใบหนารปรางหนาตาของผชาย เปรยบดงทองไมเหมอนกบนองทหมผาสไบ ปลากระแหซงมรปรางคลายปลาตะเพยนทอง ดงปลาทวายจากกนไปอยางเหมาะสม ปลานนแกมช าเหมอนมคนมาจบตองคลายกบวา ปลาอนอมทกขไวมาก เหมอนกบการจากลาไปจากคนรกสน าเงน เปรยบเสมอนสขาวผองเปนมนวาวของปลาไมเหมอนความงามของหญงสาว งามราวกบมเนอตวสองส ปลากรายวายเวยนไปเคยงคกนแตนางกลบตจากพไป เหนปลาแลวรสกเศราใจ ปลาหางไกซงเปนปลาทะเลชนดหนง แหวกวายอยในน า ปลาชนดนไมมหงอน คดเพลงยาว รปเอวอร มผมประบาเอยมอร ปลาสรอยลองลอยวายวนอยในแมน าเหมอนปลาสรอยในวยในเดก ไมเหนมความโศกเศราในจตใจ ปลาเนอออนนนออนแตชอ เนอนองหรอจะออนไปทงกาย ใครจบตองกไมนกอายและช าใจปลาเสอตาแหลมกวาปลาทงหลายเปรยบเสมอนดวง ตา ซงดแหลมคม มหอยแมลงภเวยนวายนาชนชม คดความตางๆในยามเหมาะสม เจาทมหนาทสระสางเสนผมตางสละสลวยมกลนหอม วายวนไปตามแนวฝงน าและมกจะมปลาชะวาดวายปนอยดวยเหมอนกบพมาดแล นองอยางทะนถนอม พนธปลาตางๆแหวกวายมาในแหลงน า เปรยบดงหญงงามทมาหาพจะรสกดใจ

ชนดของปลาทกลาวถงในกาพยเหเรอชมปลา

๑. ปลานวลจนทร

๒. ปลาคางเบอน

๓. ปลาตะเพยน(ทอง)

๔. ปลากระแห

๕. ปลาแกมช า

๖. ปลาทก

๗. ปลาน าเงน

๘. ปลากราย

๙. ปลาหางไก

๑๐. ปลาสรอย

๑๑. ปลาเนอออน

๑๒. ปลาเสอ

๑๓. ปลาแมลงภ

๑๔. ปลาหวเกศ

๑๕. ปลาชะแวง (ปลาแขยง)

๑๖. ปลาชะวาด (ปลาสงกะวาด)

ขอบคณคะ/ครบ ทรบชม