ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕...

89
ปปปปปปปปปป : ปปปปป ป ปปปปปปปปปป ปปปปปปปปปปปปปป

description

ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง ขอบข่ายเนื้อหา โซฟิสต์ โปรแทกอรัส โสคราตีส พลาโต้ อริสโตเติล

Transcript of ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕...

Page 1: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

ปรั�ชญากรั�ก : บทท�� ๕ ปรั�ชญากรั�กสมั�ยรั��ง

เรั��อง

Page 2: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

บทท�� ๕ ปรั�ชญากรั�กสมั�ยรั��งเรั��อง•ขอบข�ายเนื้��อหา• โซฟิ�สต์�• โปรัแทกอรั�ส

• โสครัาต์�ส•พลาโต์$•อรั%สโต์เต์%�ล

Page 3: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

ปรั�ชญากรั�กสมั�ยรั��งเรั��อง

• ปรั�ชญากรั�กสมั�ยนื้��มั�ความัเจรั%ญก$าวหนื้$าถึ*งข�ดส�ด เพรัาะผลงานื้ทางปรั�ชญาของโสครัาต์�ส พลาโต์$ และอรั%สโต์เต์%�ล• ปรั�ชญาสมั�ยรั��งเรั��อง นื้�กปรั�ชญากรั�กห�นื้มัาสนื้ใจป/ญหาใกล$ต์�วมันื้�ษย�ย%�งข*�นื้ พวกเขาถึามัป/ญหาเก��ยวก�บรั1ปแบบการัด2าเนื้%นื้ช�ว%ต์ของมันื้�ษย�

3

Page 4: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

4กล��มัโซฟิ�สต์� (Sophists)

•ค2าว�าโซฟิ�สต์� ในื้ภาษาอ�งกฤษแปลงมัาจากค2าในื้ภาษากรั�กอ�นื้เป5นื้ค2าเรั�ยก ครั1 ในื้สมั�ยท��กรั�ก” ”รั��งเรั�อง จ*งได$แก�ครั1ผ1$จารั%กไปต์ามันื้ครัรั�ฐต์�าง ๆ เพ��อส��งส%นื้ศิ%ลปว%ทยาการั พวกโซฟิ�สต์�เป�ดสอนื้ว%ทยาการัหลายแขนื้ง เช�นื้ ปรัะว�ต์%ศิาสต์รั� คณิ%ต์ศิาสต์รั� ปรั�ชญา และวาทศิ%ลป; นื้�กปรั�ชญากล��มัของโซฟิ�สต์�มั�หลายคนื้ ค�อ

Page 5: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

5กล��มัโซฟิ�สต์� (Sophists) •1) โปรัแทกอรั�ส (Protagoras) สอนื้หล�กการัสรั$างความัส2าเรั<จทางการัเมั�อง•2) กอรั�เก�ยส (Gorgias) สอนื้ว%ชาวาทศิ%ลป;และการัเมั�อง•3) โปรัด%ค�ส (Prodicus) สอนื้ไวยากรัณิ�และคณิ%ต์ศิาสต์รั�•4) ฮิ%ปเป>ยส(Hippias) สอนื้ปรัะว�ต์%ศิาสต์รั� คณิ%ต์ศิาสต์รั� และฟิ�ส%กส�

Page 6: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

6โปรัแทกอรั�ส (Protagoras) เก%ด พ.ศิ.63-133

• โปรัแทกอรั�ส เก%ดท��เมั�องอ�บเดรัา (Abdera) ซ*�งเป5นื้สถึานื้ท��เด�ยวก�บเดมัอครั%ต์�สเช�นื้ก�นื้ ปรั�ชญาของท�านื้จ�ดอย1�ในื้ปรัะเภทญาณิว%ทยา หรั�อทฤษฎี�ความัรั1$ ท�านื้กล�าวว�า เมั��อมั�ความัเห<นื้ในื้เรั��องใดแต์กแยกออกเป5นื้หลายอย�าง การัต์�ดส%นื้ใครัถึ1กใครัผ%ด ท�กคนื้มั�ส%ทธิ์%Aต์�ดส%นื้เท�าเท�ยมัก�นื้ • ความัสนื้ใจในื้ทฤษฎี�ความัรั1$ของโปรัแทกอรั�สเก%ดจากความัสงส�ยว�า ท2าไมันื้�กปรั�ชญาในื้สมั�ยของท�านื้จ*งให$ค2าต์อบเรั��องปฐมัธิ์าต์�ของโลกไมั�ต์รังก�นื้

Page 7: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

7ปรั�ชญาของโปรัแทกอรั�ส• “คนื้เป5นื้เครั��องว�ดสรัรัพส%�ง ” อะไรัจรั%งอะไรัเท<จข*�นื้อย1�ก�บด�ลยพ%นื้%จของแต์�ละคนื้ ใครัว�าอะไรัจรั%งก<จรั%งส2าหรั�บเขาผ1$นื้��นื้ คนื้อ��นื้ไมั�อาจค�ดค$านื้ได$ • ความัจรั%งส2าหรั�บโปรัแทกอรั�สจ*งเป5นื้อ�นื้เด�ยวก�บท�ศินื้ะอ�ต์นื้�ย (Subjective Opinion) หรั�อความัเห<นื้เฉพาะบ�คคล ท�านื้ไมั�แยกท�ศินื้ะอ�ต์นื้�ยออกจากความัจรั%ง

Page 8: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

8ความัจรั%งมั�อย1�อย�างไรั

• ความัจรั%งแบบอ�ต์นื้�ย (Subjective) ….เป5นื้ความัจรั%งท��ข*�นื้อย1�ก�บความัรั1$ส*กนื้*กค%ดของเรัา

• ความัจรั%งแบบปรันื้�ย (Objecttive)....เป5นื้ความัจรั%งท��แนื้�นื้อนื้ต์ายต์�ว เป5นื้อ%สรัะในื้ต์�วเอง ไมั�ข*�นื้อย1�ก�บอะไรัท��งส%�นื้

Page 9: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

• ผ�มั�จรั%งหรั�อไมั� ???

ความัจรั%งแบบอ�ต์นื้�ย

Page 10: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

•โลกกลมัหรั�อแบนื้ ??

ความัจรั%งแบบปรันื้�ย

Page 11: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

• ส2าหรั�บโปรัแทกอรั�ส ความัรั1$เป5นื้ท�ศินื้ะอ�ต์นื้�ยท��แต์กต์�างไปต์ามัรัายบ�คคล ท�านื้ไมั�ยอมัรั�บว�า มั�ความัจรั%งแบบปรันื้�ย ท�านื้ว�าท�ศินื้ะของแต์�ละคนื้ถึ1กด$วยก�นื้ท��งค1� ท��ว�าถึ1กค�อถึ1กต์ามัท�ศินื้ะของคนื้ท��งสอง ไมั�มั�ท�ศินื้ะของใครัเป5นื้จรั%งย%�งกว�าท�ศินื้ะของคนื้อ��นื้

Page 12: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

12ด$านื้จรั%ยศิาสต์รั�

• ท�านื้ปฏิ%เสธิ์ความัด�ในื้ต์�วเอง หรั�อความัด�อ�นื้เป5นื้ท��ยอมัรั�บของคนื้ในื้ท�กส�งคมั ทานื้เห<นื้ว�าความัด�เป5นื้เรั��องท��คนื้แต์�ละคนื้ก2าหนื้ดค�าให$ อะไรัท��ว�าด� ก<เพรัาะมั�คนื้ไปก2าหนื้ดค�าว�าด� จ*งเป5นื้ไปได$ท��ความัด�ในื้ส�งคมัหนื้*�งอาจจะไมั�ใช�ความัด�ในื้ส�งคมัอ��นื้

Page 13: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

•มั�เมั�ยคนื้เด�ยวหรั�อหลายคนื้ด� ???

Page 14: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

14ปรั�ชญาของโปรัแทกอรั�ส• ท�กคนื้ควรัเคารัพปรัะเพณิ� และปฏิ%บ�ต์%ต์ามับ�ญญ�ต์%ทางปรัะเพณิ�และศิ%ลธิ์รัรัมัเป5นื้ส%�งท�มั�ปรัะโยชนื้� เป5นื้ท�ศินื้ะแบบนื้�กปฏิ%บ�ต์%นื้%ยมั • และท�ศินื้ะนื้��เด�นื้ช�ดมัากเมั��อมัาถึ*งป/ญหาเรั��องการับ1ชาเทพเจ$า ท��งท��ท�านื้ไมั�แนื้�ใจว�า เทพเจ$ามั�จรั%งหรั�อไมั� ท�านื้ก<ย�งสนื้�บสนื้�นื้ให$บ1ชาเทพเจ$า เพรัาะคนื้ท��เคารัพเกรังกล�วเทพเจ$า ย�อมัไมั�ปรัะกอบกรัรัมัช��วโดยง�าย

Page 15: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

15สรั�ป

• สรั�ปปรั�ชญาของโปรัแทกอรั�สนื้��นื้ ไมั�มั�มัาต์รัการัใด ๆ เป5นื้เครั��องต์�ดส%นื้ความัจรั%งและความัด� การัต์�ดส%นื้ว�าอะไรัจรั%ง อะไรัด�ข*�นื้อย1�ก�บท�ศินื้ะส�วนื้ต์�วของแต์�ละคนื้ โวฟิ�สต์�รั��นื้หล�ง ๆ ได$พ�ฒนื้าแนื้วค%ดของเขาออกไป• โซฟิ�สต์�เป5นื้พวกแรักท��ต์�ดส%นื้ว�าอ2านื้าจค�อธิ์รัรัมั จะเห<นื้ว�าแนื้วค%ดของพวกเขาเป5นื้การับ�อนื้ท2าลายศิาสนื้า ศิ%ลธิ์รัรัมั และปรัะเพณิ�ของชาวกรั�ก เหต์�นื้��นื้ นื้�กปรั�ชญาคนื้ส2าค�ญอย�างโสครัาต์�สและพลาโต์$ จ*งเผยแพรั�ปรั�ชญาท��ห�กล$างแนื้วความัค%ดของพวกโซฟิ�สต์�อย�างหนื้�ก

Page 16: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

16โสครัาต์�ส (Socrates) เก%ดท��เอเธิ์นื้ส� พ.ศิ. 73-144

• โสครัาต์�ส เป5นื้บ�คคลท��อ�ท%ศิช�ว%ต์เพ��อการัแสวงหาความัรั1$ทางปรั�ญชา นื้%ยมัการัอภ%ปรัายปรัะเด<นื้ป/ญหาทางปรั�ชญา

• และในื้ท��ส�ดต์$องยอมัสละช�ว%ต์เพ��อย�นื้ย�นื้อ�มัดมัการัณิ�ทางปรั�ชญาของต์นื้

Page 17: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

17โสครัาต์�ส•ภรัรัยาของโสครัาต์�สเป5นื้คนื้ปากรั$ายมัาก จ*งมั�คนื้ถึามัโสครัาต์�สว�า เมั��อท�านื้เองก<มั�ความัเห<นื้“ว�าสต์รั�มั�ศิ�กยภาพในื้การัเรั�ยนื้รั1$ไมั�แพ$บ�รั�ษ ไฉนื้ท�านื้จ*งไมั�อบรัมัภรัรัยาต์�วเองเส�ยบ$าง”• โสครัาต์�สต์อบว�า นื้ายสารัถึ�ฝึFกมั$า เมั��อปรัะสงค�“จะฝึFกต์นื้เองย�อมัย%นื้ด�ปรัาบมั$าพยศิย%�งกว�าปรัาบมั$าเช��อง”• เพรัาะหากฝึFกผ1$หญ%งคนื้นื้��ส2าเรั<จแล$ว ก<ไมั�มั�ใครัในื้โลกท��ท�านื้ไมั�สามัารัถึฝึFกได$

Page 18: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

18การัปรัะหารัช�ว%ต์โสครัาต์�ส • เป5นื้ต์รัาบาปอ�นื้หนื้*�งในื้หนื้$าปรัะว�ต์%ศิาสต์รั�ของปรัะชาธิ์%ปไต์ยชนื้ชาต์%กรั�ก เพรัาะบางครั��งปรัะชาธิ์%ปไต์ยก<เป5นื้เผด<จการัโดยเส�ยงข$างมัาก ศิาลเอเธิ์นื้ส�ส��งปรัะหารัท�านื้ด$วยใจอคต์%ว�า ท�านื้ค�อโซฟิ�สต์�ท��พวกต์นื้เค�ยดแค$นื้ • นื้��เป5นื้ความัเข$าใจผ%ดเพรัาะความัเขลาของชาวเอเธิ์นื้ส� แท$จรั%งแล$วโซครัาต์�สเป5นื้คนื้ละพวกก�บโซฟิ�สต์� ปรั�ชญาของโสครัาต์�สเก%ดข*�นื้มัาก<เพ��อห�กล$างค2าสอนื้ของพวกโซฟิ�สต์�โดยต์รัง

Page 19: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

19ปรั�ชญาของโสครัาต์�ส• โสครัาต์�ส ได$ปฏิ%เสธิ์ปรั�ชญาธิ์รัรัมัชาต์% เพรัาะความัรั1$เรั��องปฐมัธิ์าต์�ของโลก หรั�อจ�กรัวาลมั�ปรัะโยชนื้�นื้$อยมัาก ความัรั1$เรั��องนื้��ไมั�ช�วยให$มันื้�ษย�ด2าเนื้%นื้ช�ว%ต์ได$ถึ1กต์$องมัากข*�นื้ ความัรั1$ท��นื้�กปรั�ชญาแสวงหาควรัเป5นื้ความัรั1$เก��ยวก�บมันื้�ษย�และหนื้$าท��ของมันื้�ษย� เพรัาะมันื้�ษย�สามัารัถึนื้2าความัรั1$เหล�านื้��ไปปรั�บปรั�งช�ว%ต์ให$ด�ข*�นื้

Page 20: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

20ปรั�ชญาของโสครัาต์�ส•มั�ความัจรั%งหรั�อหล�กเกณิฑ์�ท��แนื้�นื้อนื้ต์ายต์�วด2ารังอย1�ด$วยต์�วมั�นื้เอง ไมั�ข*�นื้ก�บมันื้�ษย�•ส�ญชานื้ (Perception) ว�าเป5นื้เครั��องมั�อแสวงหาความัรั1$ แต์�ส�ญชานื้ให$ความัรั1$อย�างจ2าก�ด • เหต์�ผล (Reason) เป5นื้เครั��องมั�อแสวงหาความัรั1$ท��ช�วยให$คนื้เรัาค$นื้พบความัจรั%งปรันื้�ยหรั�อมัโนื้ภาพของส%�งท��งหลาย

Page 21: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

21ส�ญชานื้และจ%นื้ต์ภาพ (Perception and Image) ส�ญชานื้ ได$แก� การัก2าหนื้ดรั1$ท��เก%ดจากการักรัะ

ทบรัะหว�างอายต์นื้ะภายในื้ ค�อ ต์า ห1 จมั1ก ล%�นื้ และผ%วหนื้�ง ก�บอายต์นื้ะภายนื้อกค�อ รั1ป เส�ยง กล%�นื้ รัส และกายส�มัผ�ส ด�งนื้��นื้ ส�ญชานื้จ*งเป5นื้ความัรั1$รัะด�บผ�สสะ ให$เรัาสามัารัถึรัะบ�ช�ดลงไปปว�า เรัาก2าล�งเห<นื้ส%�งนื้��นื้ หรั�อก2าล�งล%�มัรัสด�งกล�าวอย1� จ%นื้ต์ภาพ ค�อ ภาพของส%�งเฉพาะท��ปรัากฏิในื้ใจ ยกต์�วอย�าง เรัาเห<นื้รั1ปรั�างส%�งของบางอย�างช�ดเจนื้มัาก ภาพของส%�งของปรัากฏิแก�สายต์าของเรัาเป5นื้ส�ญชานื้ ท�นื้��เรัาลองหล�บต์าลง ภาพส%�งของย�งคงต์%ดต์าเรัาอย1� แมั$หล�บต์าแล$วก<ย�งนื้*กวาดภาพถึ*งส%�งของและล�กษณิะนื้��นื้ได$ ภาพส%�งของท��เรัา นื้*กเห<นื้ ข*�นื้มัานื้��ค�อ จ%นื้ต์ภาพ“ ”

Page 22: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

22เหต์�ผลและมัโนื้ภาพ (Reason and Concept)

• ความัรั1$ปรัะเภทนื้��ไมั�เก��ยวก�บส%�งเฉพาะท��เป5นื้รั1ปธิ์รัรัมั ความัรั1$ชนื้%ดนื้��นื้ค�อ ความัรั1$เก��ยวก�บส%�งสากล

“โสครัาต์�สเป5นื้ส�ต์ว�ท��ต์$องต์าย”

“มันื้�ษย�เป5นื้ส�ต์ว�ท��ต์$องต์าย”

• เรัาเรั�ยกความัค%ดถึ*งส%�งสากลนื้��ว�ามัโนื้ภาพ

Page 23: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

23เหต์�ผลและมัโนื้ภาพ (Reason and Concept)

“ก�หลาบงามัย�อมัมั�หนื้ามัเสมัอ”

“ไก�งามัเพรัาะคนื้ คนื้งามัเพรัาะแต์�ง”

• เหต์�ผลเท�านื้��นื้เป5นื้เครั��องมั�อช�วยให$ค$นื้พบมัโนื้ภาพ

Page 24: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

24ทฤษฎี�ความัรั1$ของโสครัาต์�ส• เหต์�ผลช�วยให$คนื้พบมัโนื้ภาพ ความัรั1$ท�กอย�างเป5นื้ความัรั1$ท��ได$จากมัโนื้ภาพ •ส%�งสากลนื้��นื้จ*งเป5นื้ความัจรั%งมัาต์รัฐานื้ท��ท�กคนื้มั�ส%ทธิ์%Aเข$าถึ*งได$เหมั�อนื้ๆ ก�นื้•ความัรั1$ค�อการัค$นื้พบความัจรั%งแบบปรันื้�ย หรั�อการัเข$าถึ*งมัโนื้ภาพของส%�งท��งหลาย

Page 25: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

25ท2าอย�างไรัเรัาจ*งจะค$นื้พบมัโนื้ภาพของส%�งท��งหลาย ??

• เรัาจะค$นื้พบมัโนื้ภาพของส%�งใดได$ก<โดยอาศิ�ยการัสรั$างค2าจ2าก�ดความั (Definition) ของส%�งนื้��นื้

Page 26: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

26

ส%�งนื้��เรัาจะจ2าก�ดความัว�าอย�างไรั ??

Page 27: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

27

โสครัาต์�สเช��อว�าท�กคนื้มั�มัโนื้ภาพเก��ยวก�บส%�งท��งหลายอย1�แล$ว ท�านื้เพ�ยงท2าหนื้$าท��กรัะต์�$นื้ให$คนื้อ��นื้ค%ดอย�างมั�รัะเบ�ยบและเฉ�ยบแหลมั เพ��อให$เก%ดมัโนื้ภาพและค2าจ2าก�ดความัของส%�งเหล�านื้��นื้ได$ช�ดเจนื้ย%�งข*�นื้ ท�านื้เรั�ยกงานื้ของท�านื้ว�า “การัผด�งครัรัภ�ทางป/ญญา”(Intellectual Midwifery) เทคนื้%คการั ผด�งครัรัภ� ของท�านื้มั�ช��อเรั�ยกว�า “ ”ว%ธิ์�ของโสครัาต์�ส“ ”(Socratic Method)

Page 28: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

28ว%ภาษว%ธิ์� (Dialectic)

1) สงส�ย (Sceptical) 2) สนื้ทนื้า (Conversational) 3) หาค2าจ2าก�ดความั (Definitional)4) อ�ปนื้�ย (Inductive)5) นื้%รันื้�ย (Deductive)

Page 29: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

29จรั%ยศิาสต์รั�• ความัรั1$เป5นื้ฐานื้รัองรั�บความัปรัะพฤต์%• “ความัรั1$ ค�อ ค�ณิธิ์รัรัมั ”

(Knowledge of Virtue) คนื้ท��รั1$จ�กความัด�ย�อมัท2าความัด� เป5นื้ไปไมั�ได$ท��คนื้รั1$ว�าความัด�ค�ออะไรัแล$วย�งฝึHนื้ท2าความัช��ว ส�วนื้ท��คนื้ท2าความัช��วก<เพรัาะขาดความัรั1$ ถึ$าคนื้เรัาได$รั�บการัแนื้ะนื้2าท��ถึ1กต์$องแล$วเขาาจะไมั�ท2าผ%ดเลย

• “ไมั�มั�ใครัท2าผ%ดโดยจงใจ”

Page 30: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

•เรัาสามัารัถึค$นื้พบความัจรั%งท�กอย�างโดยการัสรั$างค2าจ2าก�ดความัจรั%งหรั�อ ??

Page 31: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

พลาโต์$ (Plato) เก%ด พ.ศิ. 116-196

• ผ1$เป5นื้ล1กศิ%ษย�ของโสครัาต์�ส ซ*�งได$นื้2าปรั�ชญาของโสครัาต์�สเข$าก�บปรั�ชญาของปารั�มั�นื้%เดส และย�งได$ศิ*กษาปรั�ชญาจากส2านื้�กของไพธิ์ากอรั�ส

• พลาโต์$ต์��งส2านื้�กแห�งหนื้*�งช��อว�า อะคาเดมั� (Academy)

• ให$การัศิ*กษาแก�เยาวชนื้กรั�ก นื้�บเป5นื้มัหาว%ทยาล�ยแห�งแรักของกรั�ก

31

Page 32: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

32ญาณิว%ทยาของพลาโต์$• พลาโต์$เห<นื้ว�าความัรั1$รัะด�บผ�สสะหรั�อส�ญชานื้ ไมั�ใช� ความัรั1$

การัรั�บรั1$ในื้รัะด�บส�ญชานื้เป5นื้เพ�ยง ท�ศินื้ะ • เพรัาะว�า....

–1. ส�ญชานื้ของแต์�ละคนื้ให$ความัรั1$ไมั�ต์รังก�นื้–2. ส�ญชานื้ไมั�ช�วยให$เรัาค$นื้พบความัจรั%งแท$

Page 33: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

• ล�กษณิะของมัโนื้คต์%สรั�ปโดยท��วไป ค�อ • 1.มัโนื้คต์% หมัายถึ*ง ส%�งสากล• 2.มัโนื้คต์% มั�จ2านื้วนื้มัาก แต์�ความัหมัายของ

มัโนื้คต์%มั�ข$อจ2าก�ด กล�าวค�อ ส%�งเฉพาะชนื้%ดหนื้*�งมั�มัโนื้คต์%เพ�ยงหนื้*�งเด�ยว

• 3.มัโนื้คต์% เป5นื้ส%�งท��เรัารั1$ได$ด$วยเหต์�ผล• 4.มัโนื้คต์%เป5นื้ความัจรั%งปรันื้�ย• 5.มัโนื้คต์%เป5นื้ส%�งไมั�ก%นื้ท��• 6.มัโนื้คต์%ไมั�ข*�นื้ก�บเวลา

33“พลาโต์เรั�ยกส%�งสากลอ�นื้เป5นื้ความัจรั%งอมัต์ะ

นื้��นื้ว�ามัโนื้คต์%หรั�อแบบ”

Page 34: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

34

• ในื้ฐานื้ะท��เป5นื้นื้�กปรั�ชญาฝึIายจ%ต์นื้%ยมั (Idealist) พลาโต์ได$แบ�งโลกออกเป5นื้ 2 ชนื้%ด• 1. โลกท��ปรัากฏิ หรั�อโลกทางปรัะสาทส�มัผ�ส (The word of sense-perceptions)• 2. โลกแห�งความัค%ด หรั�อแบบ (The Transcendent world of ideas or Form)

Page 35: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

35โลกท��ปรัากฏิ (The word of sense-perceptions)

• หมัายถึ*งโลกท��ปรัากฏิทางปรัะสาทส�มัผ�ส หรั�อโลกท��เรัามัองเห<นื้ เป5นื้เพ�ยงล�กษณิะท��ปรัากฏิต์�อเรัาคล$ายก�บว�าเป5นื้ล�กษณิะท��แท$จรั%ง และท��ปรัากฏิอย�างไรันื้��นื้ แล$วแต์�เรัาจะมัองจากแง�ไหนื้ เช�นื้ กรัะต์�ายต์�วหนื้*�งขนื้าดของกรัะต์�ายต์�วนื้�� ใหญ�หรั�อเล<ก เรัาต์อบได$เพ�ยงว�า เล<กถึ$าเท�ยบก�บช$าง ใหญ�ถึ$าเท�ยบก�บแมัลง

Page 36: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

36

Page 37: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

37

• ภาพๆ หนื้*�ง เมั��อศิต์วรัรัษท��แล$ว ใครัๆ ก<ว�าสวย แต์�ในื้ศิต์วรัรัษนื้�� ไรั$ค�าเลยท�เด�ยว พลาโต์เองกล�าวว�า ส%�งต์�างๆ ย�อมัแกว�งไปแกว�งมัา โดยต์�วของมั�นื้เองแล$ว ส%�งท��งหลายไมั�มั�ล�กษณิะท��แนื้�นื้อนื้ต์ายต์�ว

Page 38: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

38โลกแห�งความัค%ดหรั�อโลกแห�งแบบ

• ค�อ โลกท��อย1�เหนื้�อปรัะสาทส�มัผ�ส เป5นื้โลกท��จรั%งกว�าโลกท��เรัาปรัะจ�กษ�ในื้ช�ว%ต์ปรัะจ2าว�นื้

Page 39: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

39

• ต์ามัท�ศินื้ะของพลาโต์ ว�ต์ถึ�มัากมัายหลายหลากในื้โลกนื้�� สามัารัถึท��จะลดลงส1�มัโนื้ภาพท��แนื้�นื้อนื้หรั�อแบบได$ และสรัรัพว�ต์ถึ�ก<เป5นื้ส%�งท��แสดงออกของแบบ (Forms) ท��สมับ1รัณิ�มัากหรั�อนื้$อยต์�างๆ ก�นื้ ในื้ขณิะเด�ยวก�นื้แบบท��สมับ1รัณิ�ของมั�นื้ก<ได$สรั$างแบบโลกท��แท$จรั%งของมั�นื้ด$วย

Page 40: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

40

• โลกทางปรัะสาทส�มัผ�สนื้��นื้เป5นื้ของช��วครัาว ค�อท�กอย�างย�อมัต์กอย1�ในื้อ2านื้าจของกาลเวลาหมัด (Everything is under the sway of time) ภายใต์$อ%ทธิ์%พลของการัเจรั%ญเต์%บโต์และความัเส��อมั สรัรัพส%�งย�อมัแสดงออกถึ*งความัเปล��ยนื้แปลงและข�ดแย$งไมั�มั�ท��ส%�นื้ส�ด (พลาโต์)

Page 41: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

41จ�กรัวาลว%ทยาของพลาโต์$• โลกนื้��ไมั�มั�แก�นื้แท$ของต์�วเอง • โลกแห�งผ�สสะเป5นื้เพ�ยงภาพสะท$อนื้ความัเป5นื้จรั%งจากโลกแห�งมัโนื้คต์%• ความัมั�ความัเป5นื้และค�ณิล�กษณิะต์�างๆ ในื้โลก ล$วนื้เนื้��องมัาจากมัโนื้คต์% ท��งนื้��เพรัาะมัโนื้คต์%เป5นื้ภาวะในื้ขณิะท��สสารัเป5นื้อภาวะ• สสารัของพลาโต์$ค�ออวกาศิหรั�อท��ว�างนื้��นื้เอง

Page 42: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

42จ%ต์ว%ทยาของพลาโต์$• จ%ต์ว%ทยาของพลาโต์$ หมัายถึ*ง • ปรั�ชญาว�าด$วยว%ญญาณิและความัส�มัพ�นื้ธิ์�รัะหว�างว%ญญาณิก�บพฤต์%กรัรัมัของมันื้�ษย�

Page 43: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

43องค�ปรัะกอบของมันื้�ษย�

รั�างกาย

ว%ญญาณิ

Page 44: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

44ปรัะเภทของว%ญญาณิ• พลาโต์$ได$แบ�งว%ญญาณิออกเป5นื้ส�วนื้ต์�างๆ

ว%ญญาณิ

ว%ญญาณิแห�งเหต์�ผล ว%ญญาณิไรั$เหต์�ผล

ว%ญญาณิแห�งความัต์$องการั

ว%ญญาณิแห�งเจต์นื้ารัมัณิ�

Page 45: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

45• 1.ว%ญญาณิแห�งเหต์�ผล (Rational Soul ) เป5นื้ว%ญญาณิท��จ�ต์%จากโลกแห�งมัโนื้คต์%มัาปรัะจ2าอย1�ในื้กายเนื้��อ พรัะเจ$าทรังสรั$างว%ญญาณิเหล�านื้��ให$เป5นื้อมัต์ะ

• 2.ว%ญญาณิไรั$เหต์�ผล (Irrational Soul) เป5นื้ว%ญญาณิท��ปรัะจ2าอย1�ก�บรั�างกายเก%ดและด�บพรั$อมัก�บรั�างกายจ*งไมั�เป5นื้อมัต์ะ เทวดาเป5นื้ผ1$สรั$างรั�างกาย และว%ญญาณิส�วนื้นื้��ของมันื้�ษย� ย%�งไปกว�านื้�� ว%ญญาณิส�วนื้ท�� 2 นื้��ย�งถึ1กแบ�งย�อยออกเป5นื้ 2 ส�วนื้ค�อ

• ก. ว%ญญาณิฝึIายส1ง เรั�ยกว�า ว%ญญาณิแห�งเจต์นื้ารัมัณิ� (Spirited Soul)

• ข.ว%ญญาณิฝึIายต์2�า เรั�ยกว�า ว%ญญาณิแห�งความัต์$องการั (Appetitive Soul)

Page 46: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

46

• ส%�งท��ท2าให$มันื้�ษย�ต์�างจากส�ต์ว�ก<ค�อเหต์�ผล เพรัาะมันื้�ษย�เท�านื้��นื้มั�ว%ญญาณิแห�งเหต์�ผล (พลาโต์$)

Page 47: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

47อมัต์ภาพของว%ญญาณิ• พลาโต์$กล�าวว�า ว%ญญาณิแห�งเหต์�ผลเป5นื้อมัต์ะจ*งสามัารัถึล�องลอยอย1�ได$ โดยไมั�ต์$องอาศิ�ยกายเนื้��อ ท�านื้เห<นื้ว�า ว%ญญาณิย�งอย1�เป5นื้อมัต์ะจ*งมั�อย1�เท��ยงแท$เป5นื้นื้%รั�นื้ดรั ความัรั1$ท�กอย�างเป5นื้การัฟิH� นื้ความัทรังจ2าถึ*งมัโนื้คต์%ท��ว%ญญาณิเคยพบมัาก�อนื้ ท��จะถึ�อก2าเนื้%ดในื้ชาต์%ป/จจ�บ�นื้

Page 48: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

48

• “มั�ส%�งท��เป5นื้ความัด�และส%�งท��เป5นื้ความัพ*งพอใจ แต์�ความัพ*งพอใจไมั�ใช�อ�นื้เด�ยวก�นื้ก�บความัด� และการัแสวงหาก�บว%ธิ์�การัเพ��อให$ได$มัาซ*�งส%�งท��งสองก<เป5นื้คนื้ละอย�าง การัแสวงหาความัพ*งพอใจเป5นื้อย�างหนื้*�ง ส�วนื้การัแสวงหาความัด�ก<เป5นื้อ�กอย�างหนื้*�ง ” (พลาโต์$)

จรั%ยศิาสต์รั�ของพลาโต์$

Page 49: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

49ค�ณิธิ์รัรัมั (Virtue)• ว%ธิ์�ปฏิ%บ�ต์%เพ��อให$บรัรัล�จ�ดหมัายส1งส�ดของช�ว%ต์ พลาโต์$เรั�ยกว�า ค�ณิธิ์รัรัมั การัปลดเปล��องหรั�อความัหล�ดพ$นื้จากความัช��วจะมั�ไมั�ได$ ถึ$าปรัาศิจากการัได$มัาซ*�งค�ณิธิ์รัรัมัช��นื้ส1งและป/ญญา

Page 50: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

50คนื้ด� ค�อ ผ1$มั�ค�ณิธิ์รัรัมั 4 ปรัะการั• ในื้ท�ศินื้ะของพลาโต์$กล�าวว�า คนื้ด� ค�อ ผ1$มั�ค�ณิธิ์รัรัมั • คนื้ด�เป5นื้คนื้มั�ป/ญญา (Wisdom) • มั�ความักล$าหาญ (Courage) • การัรั1$จ�กปรัะมัาณิ (Temperance) • ความัย�ต์%ธิ์รัรัมั (Justice) • นื้��ค�อเกณิฑ์�ต์�ดส%นื้ว�าใครัด�ใครัช��ว

Page 51: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

51ปรั�ชญาส�งคมัของพลาโต์$• พลาโต์$ได$เสนื้อทฤษฎี�การัเมั�องเพ��อเป5นื้การั

ต์อบป/ญหาเหล�านื้��นื้ ค�อ รั�ฐท��ด�ควรัย*ดรัะบอบการัปกครัองใด ? อ2านื้าจส%ทธิ์%Aขาดควรัอย1�ท��ใครั ? อะไรัค�อค�ณิธิ์รัรัมัของนื้�กปกครัอง ? ปรัะชาชนื้ควรัมั�ส%ทธิ์%Aเสรั�ภาพมัากเพ�ยงใด ?

Page 52: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

52อ�ดมัรั�ฐ• มันื้�ษย�เป5นื้ส�ต์ว�ส�งคมั การัอย1�รั�วมัก�นื้เป5นื้

ส�งคมั เหต์�นื้��นื้ รั�ฐจ*งเป5นื้สถึาบ�นื้ท��จ2าเป5นื้ต์$องมั� รั�ฐต์$องปรัะกอบด$วยบ�คคลท��มั�ว%ญญาณิ 3 ส�วนื้ 3 รัะด�บ ค�อ

• 1.นื้�กปกครัอง ได$แก�ผ1$ผ�านื้การัค�ดเล�อกเป5นื้พ%เศิษ เพ��อเป5นื้ผ1$นื้2าของรั�ฐ

• 2.พ%ท�กษ�ชนื้ ค�อ ผ1$ท2าหนื้$าท��ทหารัต์2ารัวจและข$ารัาชการัพลเรั�อนื้

• 3.รัาษฎีรั ค�อ ชนื้ช��นื้ท��ถึ1กปกครัอง

Page 53: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

53อ�ดมัรั�ฐ• สรั�ปล�กษณิะส2าค�ญของรั�ฐในื้อ�ดมัคต์%ด$วย

ปรัะโยคว�า• “กล1คอนื้, ส%�งท��เรัาเห<นื้พ$องก�นื้แล$วก<ค�อ

ว�าในื้รั�ฐท��ด�สมับ1รัณิ� สต์รั�และเด<กควรัเป5นื้ของส�วนื้รัวมั, บ�รั�ษและสต์รั�ควรัมั�ส�วนื้ได$รั�บการัศิ*กษา และปรัะกอบอาช�พเท�าเท�ยมัก�นื้ท��งในื้ยามัสงบและยามัมั�ศิ*กสงครัามั, และพวกเขาควรัถึ1กปกครัอง โดยกล��มัคนื้ผ1$เป5นื้เล%ศิในื้ปรั�ชญาและการัสงครัามั”

Page 54: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

54ส�นื้ทรั�ยศิาสต์รั�ของพลาโต์$• ในื้ด$านื้ศิ%ลปะนื้��นื้พลาโต์$เห<นื้ว�า ศิ%ลปะค�อการัเล�ยนื้แบบ ภาพคนื้ท��ปรัากฏิโดยฝึ>มั�อจ%ต์รักรัเป5นื้ส%�งเล�ยนื้แบบมัาจากคนื้จรั%ง ๆ ด�งนื้��นื้จ*งเป5นื้ส%�งมัาจากคนื้จรั%ง เหต์�นื้��นื้ส%�งเล�ยนื้แบบเก%ดจากมัโนื้คต์%ของคนื้ ท�านื้เห<นื้ว�าศิ%ลปะไมั�มั�ค�ณิค�าในื้ต์�วเอง ท�านื้ไมั�เช��อเรั��องศิ%ลปะ ” ”

Page 55: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

55• ศิ%ลปะจะมั�ค�าก<ต์�อเมั��อมั�นื้ส�งเสรั%มัศิ�ลธิ์รัรัมัหรั�อให$ความัรั1$ด$านื้ปรั�ชญา โดยพลาโต์$ต์��งเง��อนื้ไขไว$ 3 ปรัะการั

• 1.ศิ%ลปะต์$องเล�ยนื้แบบได$เหมั�อนื้ของจรั%งต์$นื้ฉบ�บ

• 2.ศิ%ลปะต์$องส�งเสรั%มัศิ�ลธิ์รัรัมั ค�อเป5นื้เครั��องมั�อส��งสอนื้ให$ปรัะชาชนื้รั1$จ�กความัด�

• 3.ศิ%ลปะจะต์$องก�อให$เก%ดความัพ*งพอใจ

Page 56: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

อารั%สโต์เต์%ล

• เก%ดเมั��อ พ.ศิ. 159 ท��สต์าก%รัา ในื้แคว$นื้เธิ์รัซ ท�านื้เป5นื้ศิ%ษย�ของพลาโต์$ และท�านื้เป5นื้นื้�กปรั�ชญาคนื้ส�ดท$ายของกรั�กสมั�ยรั��งเรั�อง

• อารั%สโต์เต์%ล ไมั�เพ�ยงจะรั�บมัรัดกทางความัค%ดจากพลาโต์$ ท�านื้ย�งกล$าว%จารัณิ�ปรั�ชญาของอาจารัย�และสรั$างทฤษฎี�เพ%�มัเต์%มัต์ามัมัต์%ของต์นื้อ�กด$วย

56

Page 57: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

57

• รั1ปของพลาโต์$ช��มั�อข*�นื้ฟิJา ส�วนื้อรั%สโต์เต์%ลนื้��นื้ ช��มั�อลงส1�พ��นื้ด%นื้ อ�นื้เป5นื้ความัแต์กต์�างรัะหว�างปรั�ชญาของท��งสองผ1$ย%�งใหญ�อย�างเห<นื้ได$ช�ด

Page 58: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

58ก�อต์��งล�เซอ�มั (Lyceum)• ท��เอเธิ์นื้ส�อารั%สโต์เต์%ลไมั�ได$กล�บเข$าส2านื้�กอะคาเด

มั� แต์�ได$ต์��งส2านื้�กของต์นื้ข*�นื้เรั�ยกว�า ล�เซอ�มั เล�ยนื้แบบอะคาเดมั�ของพลาโต์$

• ต์�อมัาได$สรั$างห$องสมั�ดเพ��อสะสมัหนื้�งส�อและอ�ปกรัณิ�การัสอนื้ จ2านื้วนื้มัาก กล�าวก�นื้ว�า ห$องสมั�ดแห�งนื้��เป5นื้แมั�แบบของการัสรั$างห$องสมั�ดท��อาเลกซานื้เดรั�ย อ�นื้เป5นื้ห$องสมั�ดใหญ�ท��ส�ดของอารัยธิ์รัรัมักรั�กและโรัมั�นื้

Page 59: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

59ต์รัรักศิาสต์รั� (Logic) • เป5นื้ว%ชาท��ศิ*กษากฎีเกณิฑ์�ของการัใช$เหต์�ผล ว%ชานื้��เก��ยวข$องก�บว%ธิ์�การัอ$างเหต์�ผลและหล�กเกณิฑ์�ในื้การัต์�ดส%นื้ความัสมัเหต์�สมัผลของการัอ$างเหต์�ผล • การัแสวงหาเหต์�ผลมัาสนื้�บสนื้�นื้ข$ออ$างเพ��อสรั$างความัสมัเหต์�สมัผล ท2าได$ 2 ว%ธิ์�ค�อ• การันื้%รันื้�ย (Deduction) ค�อการัสรั�ปจากคนื้ส�วนื้ใหญ�ไปส1�คนื้ส�วนื้รัวมั• การัอ�ปนื้�ย (Induction) ค�อการัสรั�ปจากส�วนื้ย�อยไปส1�ส�วนื้ใหญ�

Page 60: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

ว%ธิ์�การันื้%รันื้�ย

ดอกไมั$ส�ขาวมั�กล%�นื้หอมั (ความัรั1$เด%มั หรั�อปรัะโยคอ$าง)ดอกมัะล%มั�ส�ขาว             (ความัจรั%งย�อย)ดอกมัะล%มั�กล%�นื้หอมั         (ข$อสรั�ป)

Page 61: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

ว%ธิ์�การัอ�ปนื้�ย

แมั�ชอบช��อส%นื้ค$าท��มั�ของแถึมั             (ความัจรั%งย�อย ปรัะโยคอ$าง)พ��สาวชอบซ��อส%นื้ค$าท��มั�ของแถึมั         (ความัจรั%งย�อย ปรัะโยคอ$าง)เพ��อนื้ผ1$หญ%งชอบซ��อส%นื้ค$าท��มั�ของแถึมั  (ความัจรั%งย�อย ปรัะโยคอ$าง)ปJาชอบซ��อส%นื้ค$าท��มั�ของแถึมั                  (ความัจรั%งย�อย ปรัะโยคอ$าง)ผ1$หญ%งชอบซ��อส%นื้ค$าท��มั�ของแถึมั            (ข$อสรั�ป)

Page 62: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

62ต์รัรักศิาสต์รั�ของอารั%สโต์เต์%ล• อารั%สโต์เต์%ลได$ช��อว�าเป5นื้บ%ดาผ1$ก�อต์��งว%ชาต์รัรักศิาสต์รั� ต์รัรักศิาสต์รั�ท��อารัสโต์เต์%ลสรั$างไว$เป5นื้รัะบบก<ค�อต์รัรักศิาสต์รั�นื้%รันื้�ย ส�วยต์รัรักศิาสต์รั�แบบอ�ปนื้�ยนื้��นื้เก%ดข*�นื้ห�างก�นื้กว�าสองพ�นื้ป>โดยฟิรัานื้ซ%ส เบคอนื้ และจอห�นื้ สจLวต์มั%ลล�

Page 63: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

63กฎีแห�งความัค%ด ๓ ปรัะการั ขออารั%สโต์เต์%ล

• 1. กฎีแห�งการัก2าหนื้ดต์�วเอง ก.ไก� ก<ค�อ ก. ไก� (A is A)• 2. กฎีแห�งความัไมั�ข�ดแย$ง ไมั�มั�อะไรัท��สามัารัถึเป5นื้ ก.ไก� และ มั%ใช� ก.ไก� ได$ ( Nothing can be both A and not-A)• 3. กฎีการัแยกออกจากก�นื้ ท�กส%�งจะเป5นื้ ก.ไก� หรั�อมั%ใช� ก.ไก� อย�างใดอย�างหนื้*�ง (Everything is either A or not-A)• กฎีแห�งความัค%ดเหล�านื้�� ถึ�อว�าเป5นื้ ความัจรั%งโดยจ2าเป5นื้ นื้��นื้ค�อ เป5นื้ส%�งท��ไมั�ต์$องพ%ส1จนื้� และแนื้วค%ดต์รัรักศิาสต์รั�ของอรั%สโต์เต์%ลก<ขยายออกไปจากกฎีเหล�านื้��...

Page 64: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

64อภ%ปรั�ชญาของอารั%สโต์เต์%ล• อภ%ปรั�ชญาได$แก�การัศิ*กษาความัจรั%งแท$ของสรัรัพส%�ง นื้��นื้ค�อภาวะบรั%ส�ทธิ์%A (Being Qua being) และเรั��องท��เก��ยวข$องก�บภาวะบรั%ส�ทธิ์%A อภ%ปรั�ชญาของอารั%สโต์เต์%ลแบ�งออกเป5นื้ 2 สาขา• ภวว%ทยา (Ontology) ค�อส�วนื้ท��ศิ*กษาความัจรั%งแท$ในื้ฐานื้ะท��เป5นื้ภาวะ(Being) ท��ย�งมั�ความัส�มัพ�นื้ธิ์�ก�บสสารั• เทวว%ทยา (Theology) หมัายถึ*งส�วนื้ท��ศิ*กษาความัจรั%งแท$ในื้ฐานื้ะท��เป5นื้ภาวะบรั%ส�ทธิ์%Aซ*�งเป5นื้ปฐมัเหต์�ของการัเก%ดข*�นื้และการัเปล��ยนื้แปลงของสรัรัพส%�งในื้จ�กรัวาล

Page 65: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

65ภวว%ทยา (Ontology) • ความัจรั%งแท$ของสรัรัพส%�งก<ค�อภาวะ (Being) ภาวะค�อแบบหรั�อมัโนื้คต์%ในื้ปรั�ชญาของพลาโต์$ อารั%สโต์เต์%ลเห<นื้ว�าแบบเป5นื้สารัะ หรั�อสารั�ต์ถึะของสรัรัพส%�ง อารั%สโต์เต์%ลได$เสนื้อแนื้วค%ด 3 ปรัะการัค�อ

• แบบและสสารั • ภาวะแฝึงและภาวะจรั%ง • และความัเป5นื้สาเหต์�

• ปรัะเด<นื้ท��งสามัมั�รัายละเอ�ยดด�งนื้��

Page 66: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

66แบบและสสารั • 1. สสารั(Matter) ค�อว�ต์ถึ�ด%บหรั�อว�สด�อ�นื้เป5นื้ส�วนื้ปรัะกอบของส%�งเหล�านื้��นื้• 2. แบบ (Form) ค�อ โครังสรั$างหรั�อรั1ปทรังของส%�งเหล�านื้��นื้ • อารั%สโต์เต์%ลอธิ์%บายเรั��องแบบและสสารัว�า แบบ ก�บค2าว�า สสารั เป5นื้ค2าค1�ก�นื้ สสารัเป5นื้ท��มัาของความัหลากหลายและความัแต์กต์�างของส%�งของท��จ�ดอย1�ในื้ปรัะเภทเด�ยวก�นื้“ ” “ ”

Page 67: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

67ภาวะแฝึงและภาวะจรั%ง • ภาวะแฝึงและภาวะจรั%งมั�ความัส�มัพ�นื้ธิ์�ก�นื้ ส%�งเฉพาะอย�างหนื้*�งต์$องมั�แบบอย1�จ*งเป5นื้ภาวะจรั%ง แต์�เมั��อเอาแบบนื้��นื้เท�ยบก�บแบบอ��นื้ ส%�งเฉพาะนื้��นื้ก<ย�งอย1�ในื้ภาวะแฝึง

Page 68: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

68ความัเป5นื้สาเหต์� (Causality)• เป5นื้สาเหต์�ความัเปล��ยนื้แปลงของสรัรัพส%�งในื้จ�กรัวาล ค2าว�าเหต์�หมัายถึ*งการัมั�ส�วนื้รั�บผ%ดชอบ การัท��สรัรัพส%�งเก%ดข*�นื้และเปล��ยนื้แปลงเป5นื้เพรัาะเหต์� 4 ปรัะการั ค�อ • 1. ว�สด�เหต์� (Material Cause) ได$แก�สสารั • 2. รั1ปเหต์� (Formal Cause) ได$แก�แบบ • 3. ส�มัฤทธิ์%เหต์� (Efficient Cause) ได$แก�ผ1$กรัะท2าการั • 4. อ�นื้ต์เหต์� (Final Cause) ได$แก�จ�ดมั��งหมัาย

Page 69: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

69เทวว%ทยา (Theology)• ปฐมัเหต์�แห�งการัเคล��อนื้ไหวค�อพรัะเจ$าผ1$เป5นื้แบบบรั%ส�ทธิ์%A พรัะเจ$าไมั�ได$เป5นื้พรัะผ1$สรั$าง แต์�พรัะเจ$าเป5นื้เพ�ยงผ1$ท2าให$สรัรัพส%�งเคล��อนื้ไหวโดยท��ต์นื้เองไมั�เคล��อนื้ไหว พรัะเจ$าค�อผ1$ท��ท2าให$สรัรัพส%�งเคล��อนื้ไหวโดยท��ต์นื้เองไมั�เคล��อนื้ไหว การัเคล��อนื้ไหว หมัายถึ*ง การัเปล��ยนื้แปลงท�กปรัะการั ไมั�ว�าในื้เช%งปรั%มัาณิค�ณิภาพหรั�อการัเปล��ยนื้สถึานื้ท��

Page 70: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

70ปรั�ชญาธิ์รัรัมัชาต์% • “ธิ์รัรัมัชาต์% ” อารั%สโต์เต์%ลหมัายถึ*ง ผลรัวมัของว�สด�“

ท�กอย�างท��เป5นื้สสารัและมั�การัเคล��อนื้ไหว ปรั�ชญาธิ์รัรัมัชาต์%ของอรั%สโต์เต์%ลเป5นื้อ�นื้ต์วาท ปรั�ชญาธิ์รัรัมัชาต์%ของอรั%สโต์เต์%ลค�อการัเคล��อนื้ไหว(Motion) กาละ (Time) และอวกาศิ (Space) การัเปล��ยนื้แปลงของสรัรัพส%�งมั�อย1� 4 อย�างค�อ

• 1. การัเคล��อนื้ไหวทางสสารั หมัายถึ*งการัเปล��ยนื้แปลงด$านื้เนื้��อหาว�าไมั�มั�ส%�งนื้��นื้ส%�งนื้��

• 2. การัเคล��อนื้ไหวทางปรั%มัาณิ หมัายถึ*งการัเพ%�มัและการัลดปรั%มัาณิของส%�งต์�างๆ

• 3. การัเคล��อนื้ไหวทางค�ณิภาพ หมัายถึ*งการัเปล��ยนื้แปลงค�ณิภาพ

• 4. การัเคล��อนื้ไหวทางสถึานื้ท�� หมัายถึ*งการัเคล��อนื้ท�� หรั�อการัเปล��ยนื้แปลงสถึานื้ท��นื้��นื้เอง

Page 71: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

71รัะบบจ�กรัวาลของอารั%สโต์เต์%ล• โลกเป5นื้ศิ1นื้ย�กลางของจ�กรัวาล พรัะอาท%ต์ย�

พรัะจ�นื้ทรั� และดวงดาวท��งหมัดโคจรัรัอบโลกเป5นื้วงกลมั แบ�งจ�กรัวาลออกเป5นื้สองส�วนื้ ค�อส�วนื้ล�างนื้�บต์��งแต์�ภายใต์$พรัะจ�นื้ทรั�ลงมัาถึ*งพ��นื้โลก และส�วนื้บนื้ นื้�บแต์�พรัะจ�นื้ทรั�ข*�นื้ไปจนื้ถึ*งดาวดวงส�ดท$ายท��ขอบจ�กรัวาล ศิ1นื้ย�กลางของจ�กรัวาลค�อ โลก

Page 72: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

72จ%ต์ว%ทยา ของอารั%สโต์เต์%ล• แบ�งออกเป5นื้ 2 ปรัะเภท ค�อ • 1. อนื้%นื้ทรั�ยสสารั หมัายถึ*งส%�งไมั�มั�ช�ว%ต์ท��งหลาย • 2. อ%นื้ทรั�ย�สสารั หมัายถึ*งส%�งท��มั�ช�ว%ต์ท��งหลาย

Page 73: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

73แบ�งอ%นื้ทรั�ยสสารัออกเป5นื้ 3 รัะด�บค�อ• รัะด�บต์2�าส�ด ค�อ พ�ช

• รัะด�บกลาง ค�อ ส�ต์ว�เดรั�จฉานื้• รัะด�บส1งส�ด ค�อ มันื้�ษย�• มันื้�ษย�เป5นื้ส%�งมั�ช�ว%ต์ท��อย1�ในื้รัะด�บส1งส�ด

ซ*�งมั�องค�ปรัะกอบ 2 ปรัะการั ค�อ• 1. รั�างกายเป5นื้องค�ปรัะกอบทางสสารั ท2าหนื้$าท��เป5นื้

เครั��องรัองรั�บช�ว%ต์• 2. ว%ญญาณิเป5นื้แบบของช�ว%ต์ มันื้�ษย�ปรัะกอบด$วย

รั�างกายและว%ญญาณิ รั�างกายค�อสสารั ว%ญญาณิค�อแบบ

Page 74: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

74รัะด�บของว%ญญาณิ• อารั%สโต์เต์%ลแบ�งว%ญญาณิออกเป5นื้ 3 ปรัะเภท

ต์ามัรัะด�บพ�ฒนื้าการั ด�งนื้��• 1. ว%ญญาณิของพ�ชท2าหนื้$าท��ได$อย�างเด�ยว

ค�อ ด1ดซ�บอาหารัหล�อเล��ยงช�ว%ต์ มั�ช��อเรั�ยกว�า อาหารัว%ญญาณิ (Nutritive Soul)

• 2. ว%ญญาณิของส�ต์ว�เดรั�จฉานื้นื้อกจากจะท2าหนื้$าท��หล�อเล��ยงช�ว%ต์แล$ว ย�งสามัารัถึรั�บรั1$โลกภายนื้อกด$วยผ�สสะ และความัรั1$ส*กได$ เรั�ยกว�า ผ�สสะว%ญญาณิ (Sensitive Soul)

• 3. ว%ญญาณิของมันื้�ษย� ว%ญญาณิมันื้�ษย�มั�พ�ทธิ์%ป/ญญา(Nous) ซ*�งส�ต์ว�เดรั�จฉานื้ไมั�มั� อารั%สโต์เต์%ลเรั�ยกว%ญญาณิรัะด�บนื้��ว�า พ�ทธิ์%ว%ญญาณิ (Rational Soul)

Page 75: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

75สมัรัรัถึภาพของว%ญญาณิ• แบ�งรัะด�บของว%ญยาณิได$ด�งนื้��• 1. ปรัะสาทส�มัผ�ส (Senses) เป5นื้ความัสามัารัถึในื้

การัรั�บรั1$โลกภายนื้อกด$วยปรัะสาทส�มัผ�สท��งห$าทาง• 2. ผ�สสะรั�วมั (Common Sense) หมัายถึ*งการั

รั�บรั1$รั�วมัก�นื้ของปรัะสาทส�มัผ�สท��งห$า• 3. จ%นื้ต์นื้าการั(Phantasia) ไมั�ได$หมัายถึ*ง

จ%นื้ต์นื้าการัสรั$างสรัรัค�ของศิ%ลป�นื้ แต์�หมัายถึ*งจ%นื้ต์นื้าการัของคนื้ท��วไปท��สรั$างภาพเล�ยนื้แบบ

• 4.เหต์�ผล (Reason) หมัายถึ*งสมัรัรัถึภาพในื้การัค%ด เหต์�ผลมั�สองรัะด�บ ค�อ– เหต์�ผลแฝึง หมัายถึ*งเหต์�ผลท��มั�อย1�ย�งไมั�มั�การั

ค%ดถึ*งแบบ– เหต์�ผลจรั%ง หมัายถึ*งเหต์�ผลท��รั1$จ�กแบบหรั�อส%�ง

สากล

Page 76: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

76จรั%ยศิาสต์รั�ของอารั%สโต์เต์%ล• จรั%ยศิาสต์รั�ของอารั%สโต์เต์%ลเป5นื้อ�นื้ต์ว%ทยา เพรัาะถึ�อว�าพฤต์%กรัรัมัของมันื้�ษย�มั��งไปท��จ�ดหมัายส1งส�ดเด�ยวก�นื้ อารั%สโต์เต์%�ลจ2าแนื้กจ�ดหมัายเป5นื้สองปรัะเภท• 1. จ�ดหมัายรัะหว�างทาง หมัายถึ*งจ�ดหมัายเฉพาะหนื้$าท��มันื้�ษย�ต์$องการัเพ��อเป5นื้ทางผ�านื้ไปส1�จ�ดหมัายท��ไกลกว�านื้��นื้• 2. จ�ดหมัายปลายทาง หมัายถึ*งจ�ดหมัายส1งส�ดท��เป5นื้จ�ดจบในื้ต์�วเอง โดยๆไมั�ต์$องนื้2าไปส1�จ�ดหมัายอ��นื้ต์�อไป

Page 77: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

77ความัส�ขค�ออะไรั• มั�ค2าต์อบส2าหรั�บค2าถึามันื้��อย1� 3 ปรัะการัค�อ • 1. ความัส�ขค�อความัส2ารัาญ (Pleasure) • 2. ความัส�ขค�อความัมั��งค��ง (Wealth) • 3. ความัส�ขค�อเก�ยรัต์%ยศิ (Honor) • ท�ศินื้ะของอารั%สโต์เต์%ล ความัส�ขเป5นื้ความัรั1$ส*กของว%ญญาณิไมั�ใช�รั�างกาย ว%ญญาณิเป5นื้แบบของมันื้�ษย�ท��ท2าให$มันื้�ษย�ปรัะเสรั%ฐกว�าส�ต์ว� ความัส�ขของมันื้�ษย�จ*งเป5นื้ความัส�ขท��เก%ดก�บว%ญญาณิ นื้��นื้ค�อความัส�ขเก%ดจากค�ณิธิ์รัรัมั

Page 78: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

78ค�ณิธิ์รัรัมัของอารั%สโต์เต์%ล• ค�ณิธิ์รัรัมัหมัายถึ*งค�ณิสมับ�ต์%ท��ด� คนื้ด�ค�อคนื้ท��

ท2าด�หรั�อมั�ค�ณิธิ์รัรัมัเป5นื้ล�กษณิะนื้%ส�ยปรัะจ2า ค�ณิธิ์รัรัมัไมั�ใช�ค�ณิสมับ�ต์%ท��มันื้�ษย�มั�ต์%ดต์�วมัาต์��งแต์�เก%ด หากแต์�เป5นื้นื้%ส�ยท��มันื้�ษย� สรั$าง “ ”ข*�นื้ภายหล�ง

• ค�ณิธิ์รัรัมัแบ�งเป5นื้ 2 ปรัะเภท ค�อ• 1. ค�ณิธิ์รัรัมัด$านื้พ�ทธิ์%ป/ญญา หมัายถึ*งความั

สามัารัถึในื้การัใช$เหต์�ผลเพ��อแสวงหาความัรั1$เก��ยวก�บส%�งสากลและเพ��อการัค2านื้วณิในื้ว%ชาคณิ%ต์ศิาสต์รั�

• 2. ค�ณิธิ์รัรัมัด$านื้ศิ�ลธิ์รัรัมั ค�อ ความัสามัารัถึในื้การัเล�อกท2าความัด�ซ*�งเก%ดจากการัฝึFกห�ดปฏิ%บ�ต์%จนื้เป5นื้นื้%ส�ย

Page 79: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

79ทางสายกลาง• “ค�ณิธิ์รัรัมัค�อล�กษณิะนื้%ส�ยในื้การัเล�อกทางสายกลาง ” ค�ณิธิ์รัรัมัเป5นื้ทางสายกลาง รัะหว�างความัเก%นื้และความัขาด ค�ณิธิ์รัรัมัหมัายถึ*งการัควบค�มัความัรั1$ส*ก ความัย�ต์%ธิ์รัรัมั หมัายถึ*ง ทางสายกลางรัะหว�างการักรัะท2าต์�อผ1$อ��นื้อย�างไมั�ย�ต์%ธิ์รัรัมั และการักรัะท2าอย�างไมั�ย�ต์%ธิ์รัรัมั ความัย�ต์%ธิ์รัรัมัมั� 2 ปรัะเภท • 1. ความัย�ต์%ธิ์รัรัมัในื้การัจ�ดสรัรั • 2. ความัย�ต์%ธิ์รัรัมัในื้การัแก$ไขความัผ%ด

Page 80: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

80มั%ต์รัภาพ แบ�งออกเป5นื้ 3 ปรัะเภท • 1. มั%ต์รัภาพเพ��อผลปรัะโยชนื้� ค�อ ความั

ส�มัพ�นื้ธิ์�ของคนื้ท��รั�กก�นื้เพรัาะมั�ผลปรัะโยชนื้�ท��ได$จากก�นื้และก�นื้

• 2. มั%ต์รัภาพเพ��อความัส2ารัาญ ค�อ ความัส�มัพ�นื้ธิ์�ของคนื้ท��รั�กก�นื้ท��รั1ปรั�างหนื้$าต์างดงามั

• 3. มั%ต์รัภาพเพ��อความัด� ค�อ ความัส�มัพ�นื้ธิ์�ของคนื้ท��เป5นื้คนื้ด�มั�ค�ณิธิ์รัรัมัคล$ายก�นื้ ต์�างฝึIายต์�างปรัะท�บใจในื้ล�กษณิะนื้%ส�ยด�งามัและสต์%ป/ญญาของก�นื้และก�นื้

Page 81: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

81ช�ว%ต์อ�ดมัคต์%• ช�ว%ต์ท��มั�ความัส�ขค�อช�ว%ต์ท��ด2าเนื้%นื้หล�ก

ค�ณิธิ์รัรัมั อารั%สโต์เต์%ลกล�าวว�า ถึ$าความัส�ขค�อก%จกรัรัมั“ท��ด2าเนื้%นื้ต์ามัหล�กค�ณิธิ์รัรัมั จ*งมั�เหต์�ผลด�ท��จะกล�าวว�า ก%จกรัรัมันื้��นื้ควรัด2าเนื้%นื้ต์ามัหล�กค�ณิธิ์รัรัมัส1งส�ด และนื้��ค�อส%�งท��ด�ท��ส�ด ”

• ช�ว%ต์มั�ความัส�ขเพรัาะด2าเนื้%นื้ต์ามัหล�กค�ณิธิ์รัรัมั ช�ว%ต์จะมั�ความัส�ขมัากท��ส�ดถึ$าด2าเนื้%นื้ต์ามัหล�กค�ณิธิ์รัรัมัรัะด�บส1งส�ดในื้ท�ศินื้ะของอารั%สโต์เต์%ล การัค%ดค2านื้*งท��ให$ความัส�ขมัากท��ส�ดค�อการัค%ดค2านื้*งถึ*งพรัะเจ$า

Page 82: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

82ปรั�ชญาการัเมั�อง• มันื้�ษย�เป5นื้ส�ต์ว�ส�งคมั มันื้�ษย�ไมั�สามัารัถึแยกอย1�เป5นื้หนื้�วยย�อยต์ามัล2าพ�ง เพรัาะต์$องพ*�งพาอาศิ�ยก�นื้ ด�งนื้��นื้มันื้�ษย�จ*งรัวมัต์�วก�นื้ต์��งรั�ฐข*�นื้ ภาษาท2าให$มันื้�ษย�เป5นื้ส�ต์ว�ส�งคมั มันื้�ษย�มั�การัใช$ภาษา มันื้�ษย�สรั$างครัอบครั�วแสวงหาป/จจ�ยในื้การัด2ารังช�พ ครัอบครั�วมั�จ2านื้วนื้มัากรัวมัก�นื้เป5นื้หมั1�บ$านื้

Page 83: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

83ท�ศินื้ะทางการัเมั�องของอารั%สโต์เต์%ล 2 ปรัะการั

• ท�ศินื้ะท��ว�าป/จเจกชนื้มั�ความัจรั%งแท$ รั�ฐไมั�มั�ความัจรั%งแท$ป/จเจกชนื้มั�จ�ดหมัายในื้ต์�วเอง• รั�ฐมั�ความัจรั%งแท$ ป/จเจกชนื้ไมั�ใช�ส%�งท��แท$จรั%งจ*งไมั�มั�ความัหมัายอะไรั

Page 84: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

84รัะบบการัปกครัอง

จ2านื้วนื้ผ1$ใช$อ2านื้าจ

การัปกครัองท��ด�

เพ��อปรัะชาชนื้

การัปกครัองท��เลว

เพ��อผ1$ปกครัอง

คนื้เด�ยว รัาชาธิ์%ปไต์ย ทรัรัาช

คณิะผ1$ปกครัอง

อภ%ชนื้าธิ์%ปไต์ย คณิาธิ์%ปไต์ย

ปรัะชาชนื้ส�วนื้ใหญ�

มั�ชฌิ%มัชนื้าธิ์%ปไต์ย

ปรัะชาธิ์%ปไต์ย

Page 85: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

85รั�ฐในื้อ�ดมัคต์%• รั�ฐในื้คต์%ของอารั%สโต์เต์%ลต์$องมั�ล�กษณิะด�งนื้��• 1. พ��นื้ท��ของรั�ฐต์$องไมั�กว$างใหญ�หรั�อเล<กจนื้

เก%นื้ไป • 2. พลเมั�องของรั�ฐปฏิ%บ�ต์%หนื้$าท��ต์ามัว�ย • 3. การัศิ*กษาเป5นื้เครั��องมั�อส2าค�ญในื้การั

พ�ฒนื้าพลเมั�อง

Page 86: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

86ส�นื้ทรั�ยศิาสต์รั� ของอารั%สโต์เต์%ล• แบ�งศิ%ลปะออกเป5นื้ 2 ปรัะเภท ค�อ• ปรัะด%ษฐ�ศิ%ลป; ได$แก�ศิ%ลปะท��มั��งปรัะด%ษฐ�เครั��อง

มั�ออ�ปกรัณิ�ไว$ช�วยการัท2างานื้ของมันื้�ษย�• ว%จ%ต์รัศิ%ลป; ได$แก�ศิ%ลปะท��มั��งเล�ยนื้แบบ

ธิ์รัรัมัชาต์%ด$วยการัสรั$างโลกแห�งจ%นื้ต์นื้การัข*�นื้มัาเล�ยนื้แบบโลกแห�งความัเป5นื้จรั%ง

Page 87: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

87บทสรั�ปของปรั�ชญากรั�กสมั�ยรั��งเรั��อง

Page 88: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

88

จบเนื้��อหาส2าหรั�บว�นื้นื้��โปรัดต์%ดต์ามัต์อนื้ต์�อไป.............

Page 89: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๕ ปรัชญากรีกสมัยรุ่งเรื่อง

ต์%ดต์ามัผลงานื้อ��นื้ๆ ของเรัาได$ท��