บาลี 48 80

669
ประโยค๖ - สมฺนฺตปาสาทิกา นาม วินยฏฐกถาย อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หนาที1 สมนฺตปฺปาสาทิกาย นาม วินยฏกถาย อตฺถโยชนา -------------- มหาวิภงฺควณฺณนาย ขุทฺทกกณฺฑวณฺณนาย อตฺถโยชนา [] เอว ตีส สิกฺขาปทานิ วณฺเณตฺวา อิทานิ ขุทฺทก- สิกฺขาปทาน สวณฺเณตุกาโม วณฺณเน ปฏิฺาเปนฺโต เยสนฺติ- อาทิมาห ขุทฺทกาน พหุกาน เยส สิกฺขาปทาน นวหิ วคฺเคหิ สงฺคโห สุปฺปติฏโต สุฏุ ปติฏโต อิทานิ เตส สิกฺขาปทาน อย วณฺณนา ภวติ เยสนฺติ ปท สงฺคโหติ ปเท กมฺม วคฺเคหีติ ปท สงฺคโหติ ปเท วิเสสนตติยา สงฺคโหติ คณนาย ปริจฺฉินฺทน [] ตตฺถาติ นวสุ วคฺเคสุ เตสุ วา ขุทฺทเกสุ มุสาวาท- วคฺคสฺส ตาว ปมสิกฺขาปเท วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ เตสนฺติ อสีติปุริสสหสฺสาน วาทกฺขิตฺโตติ ปทสฺส อิติ อตฺโถ วาเทนาติ ปท ขิตฺโตติ ปเท กตฺตา จิตฺเตนาติ ปท ขิตฺโตติ [ปาลิ องฺเก ๑๕๓ สมนฺตปฺปาสาทิกา องฺเก ๒๘๒]

Transcript of บาลี 48 80

Page 1: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 1

สมนตปปาสาทกาย นาม วนยฏกถาย อตถโยชนา -------------- มหาวภงควณณนาย ขททกกณฑวณณนาย อตถโยชนา [๑] เอว ตส สกขาปทาน วณเณตวา อทาน ขททก- สกขาปทาน สวณเณตกาโม วณณเน ปฏาเปนโต เยสนต- อาทมาห ฯ ขททกาน พหกาน เยส สกขาปทาน นวห วคเคห สงคโห สปปตฏ โต สฏ ปตฏ โต อทาน เตส สกขาปทาน อย วณณนา ภวต ฯ เยสนต ปท สงคโหต ปเท กมม วคเคหต ปท สงคโหต ปเท วเสสนตตยา ฯ สงคโหต คณนาย ปรจฉนทน ฯ [๒] ตตถาต นวส วคเคส เตส วา ขททเกส ฯ มสาวาท- วคคสส ตาว ปมสกขาปเท วนจฉโย เวทตพโพ ฯ เตสนต อสตปรสสหสสาน ฯ วาทกขตโตต ปทสส อต อตโถ ฯ วาเทนาต ปท ขตโตต ปเท กตตา จตเตนาต ปท ขตโตต [ปาล องเก ๑๕๓ สมนตปปาสาทกา องเก ๒๘๒]

Page 2: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 2

ปเท กตตา ฯ ยตร ยตราต ยสม ยสม าเน วาโท อตถ ฯ อปสทโท ปรมตถ อเปกขต ฯ อานสสนต คณ ฯ ตตถาต ตสม วจเน ฯ รป อนจจนต ปฏชานตวา รป ชานตพพโต อนจจนต การณ วตวา ปน รป ชาตธมมโต ชาตสภาวโต อนจจนตอาทน การณาน วทต หตถโกต สมพนโธ ฯ ปฏจรตต ปฏปพโพ จร ฉาทเน ธาตวตถพาธโก ปฏ- สทโท ฯ เอตสสาต ปฏชานนอวชานนสส ฯ ตตราต ตสม เอตสสาต- อาทวจเน ฯ ปเรภตตาทสต นทธารเณ ภมม ฯ สมปชานมสาวาเทต มสาต อภตสส วตถสส วาจโก นปาโต ฯ วจน วาโท มสา อภตสส วตถสส วาโท มสาวาโท นปาเตน สทธ ฉฏ ตปปรโส ฯ สมปชานสส มสาวาโท สมปชานมสาวาโท ฯ วสวาทนปเรกขารสสาต วส วาเทนต เอเตน จตเตนาต วสวาทน วสวาทน ปรโต กโรตต วสวาทนปเรกขาโร ฯ คยตพพาต ครา เค สทเท อรปปจจโย ฯ พยสส วจนสส ปโถ พยปโถ ฯ ปถภตโตต การณภตโต ฯ วจจเตต วจ อปจจโย วจยา เภโท วจเภโท ฯ เอวนต วจเภโทต เอว ฯ วาจาย ปวตตา วาจสกา ฯ [ปา.๑๕๓.๑๕๔ ส.๒๘๒.๒๘๓]

Page 3: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 3

ตหต ครา พยปโถ วจเภโทต ตห ปเทห ฯ ตาย เจตนาย สมฏ โต ตสมฏ โต ตสมฏ โต จ โส สทโท จาต ตสมฏ ตสทโท เตน สหตา ตส...ตา ฯ อนเต เอเกนาต วาจสกา วตตต ปเทน ฯ ตตถาต ตสม อทฏ ทฏ เมตอาทวจเน อตโถ เวทตพโพต สมพนโธ ฯ ตตถาต วา อทฏ ทฏ เมตอาทวจเน วนจฉโย ฯ อทฏ ฯ เป ฯ วทโต ภกขสส วจน เอโก อนรยโวหาโร นามาต สมพนโธ ฯ อปจาต อปโร นโย ฯ เอตถาต อทฏ ทฏ เมตอาทวจเน เวทตพพนต ปเท อาธาโร ฯ อตราต ปจห อนทรเยห วชเชตวา ฯ โอฬารเกเนว นเยนาต ปากเฏเนว นเยน ฯ ทฏาทส จาต นทธารเณ ภมม ฯ อปโร ปน ปรยาโย ฯ ตสสาต ตหากาเรหตอาทวจนสส อตโถ วตตนเยเนว เวทตพโพต สมพนโธ ฯ เกวล หต ห สจจ เกวล เอกนต ตตถ จตตถ- ปาราชกปาลย ปมชฌาน สมาปชชนต วตต อธ สกขาปเท อทฏ ทฏ เมต วตต ฯ ตตถ จตตถปาราชกปาลย อาปตต ปาราชกสสาต วตต อธ สกขาปเท อาปตต ปาจตตยสสาต วจน วตต ฯ เสส วจน เอกลกขณเมว สทสสภาวเมว ฯ อตสทโท สมาปนนตโถ ฯ ห สจจ เอตถ อมสม สกขาปเท ปาลมตตเมว จตตถปาราชกปาลโต วเสโส ฯ [ปา.๑๕๔.๑๕๕ ส.๒๘๓.๒๘๔]

Page 4: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 4

สตเถรวาเทต สห เถรวาเทน วตตตต สตเถรวาโท ฯ โย ปน ภกข ภณตต สมพนโธ ฯ ตมเห อป ปสสถาต สมพนโธ ฯ อปสทโท ปจฉนตโถ ฯ มาตยา เตต ตว มาตยา ฯ ปรณา ฯ สา กถา จาต ปรณกถา ฯ เอก เตล เอตสม คาเมต เอกเตโล ฯ อต วาต ปท ภณตต ปทสส อากาโร ฯ อยนต อย วาโท ฯ ปม ฯ [๓] ทตยสกขาปเท วนจฉโย ฯ อสสาต พลวททสส ฯ อถาต ตทา ฯ อเหตก...กาเลปต อปสทเทน ปเคว สเหตกป- ปฏสนธกาเลต ญาเปต ฯ เหฏาต สกฏสส เหฏา สกฏสส อทเร อปตถมภนทณฑเก พนธตวาต อธปปาโย ฯ ปวฏเฏนโต โพธสตโตต สมพนโธ ฯ ปตฏ ตารปปเทสนต ปท ปตเตต ปเท กมม ฯ ปรมสกเฏนาต ปท ปตฏ ตฏาเนต ปเท ตตย- กตตา ฯ อกโกเสนปต เอตถ วจเน อวตวา อาหาต ปททวเย อาธาโร ฯ ยสมา ปรโต วภชตกาโม ภควา ฯ ตสมาต ปท อวตวาต ปเท เหต ฯ ปพเพต อตถปปตตย วตตนต ปเท อาธาโร ฯ อกโกเสน อจเจว อาห น หเนนาต ปท อาห ฯ หตถสส มทธา หตถมทธา ฯ น ฉททก อจฉททก อจฉททก อาท ยสสา สา อจฉททกาท ฯ อกขรสส เลขา [ปา.๑๖๔ ส.๒๘๕..๒๘๗]

Page 5: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 5

อกขรเลขา ฯ ยกาเรน วา ภกาเรน วาต ยภสททา เมถนวาจกา ฯ ยการปปโยโค อกโกโส เอโก หโน นาม อกโกโสต สมพนโธ ฯ ตตถาต อปสมปนโนตอาทปเทส นทธารณ ฯ เอตถ จาต เอเตส หเนน ทนาทส นทธารณ ฯ อสสาต ภกขสส ฯ น ปรเมนาต มสาวาทสกขาปเทน ปาจตตย น อาปชชต ฯ ปรหรตวาต ปรฆเฏตวา ฯ อตถปเรกขารสสาตอาทส วจเนส เวทตพโพ ฯ วณณยนโตต กเถนโต ฯ เอตถาต อาปตตส นทธารณ ฯ ทตย ฯ [๔] ตตยสกขาปเท วนจฉโย ฯ อาปตต คเมตต อาปตต- คามโก ฯ กายวาจาวตกกโมต กายวาจาห วตกกมน ฯ วรทโธ วาโท ววาโท ฯ วคคาห สวตเตตต วคคาหกา วคคาหกา เอว กถา วคคาหกกถา ฯ ปสตต ปสณา วาจา ปสณา เอว เปส สกตเถ ภาวปปจจโย ฯ ปสณาย วาจาย สมนนาคโต ปสโณ ปสณสส กมม เปส ภกขน เปส ภกขเปส ภกขสส วา เปส ภกขเปส ฯ อธาปต อมสมมป สกขาปเท ฯ ตตย ฯ [ปา.๑๖๖..๑๘๒ ส.๒๘๗..๒๘๙]

Page 6: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 6

[๕] จตตถสกขาเปเท วนจฉโย ฯ อปปตสสาต ปต สวน ปตสโส ส สวเน ฯ นตถ ปตสโส เอเตสนต อปปตสสา อปปตสสวา อนจวตตโนต อตโถ ฯ อปปตสสาต ปทสส อปปตสสวา อนจวตตโนต อตโถต เวทตพโพ ฯ อปปตสสวาต- อาทโก ปน วาสททตเถ อธปเปโต ฯ เกสจ โปตถเกส ปน อปปตสสวาต อนจวตตโนต อตโถต ปาโ ทสสต ฯ โส น ยชชต ฯ กสมา ฯ ปาลย อปปตสสวาต ปทสส อภาวโต ฯ ยถา เยน ปกาเรน ภกขส อปาสเกห วตตตพพ ฯ ปทโส ธมมนต ปท ปท ปทโส โสป วจฉาย ปกาเรสต โมคคลลานสตเตน วจฉาย โสปจจโย ฯ ปทโสต ปท ธมมนต ปทสส วเสสน ฯ ตตถาต ปทาทส ฯ เอตถาต ปทาทส ฯ อทาน ปท นาม ฯ เป ฯ โอสาเปนตต วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ อเมส ปทาทส ฯ เป ฯ อาปชชตต อย ปน เอตถ ปท นาม เอกโต ปฏเปตวาตอาทวจเน สงเขโปต โยชนา ฯ อฏกถานสสโตต โปราณฏกถาย อาคโต ยถาป ทปโก นาม นสยตวา๑ คณหตต มเคตอาทโก ธมโม ฯ ปาลนสสโตต ปาลย อาคโต มกฏวชชปตตา จาตอาทโก ๑. นลยตวาน อตป ฯ

[ปา.๑๙๑ ส.๑๘๙..๑๙๑]

Page 7: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 7

ธมโม ฯ อภเยนป อตถปสหโต ธมมปสหโตต ปททวเยน ววฏฏปนสสตเมว นพพานปนสสต นพพานสส ลภนการณ ธมม ภควา วทต ฯ ววฏฏปนสสเตป อภสงขเต วจเน อนาปตตต สมพนโธ ฯ อปสทโท อรจสจนตโถ ฯ นานาภาสาวเสนาต ปท อภสงขเตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ กลมพสตต อมหาก นคเร นตถ ฯ อทเส สตเต ฯ อปลาลทมนมป อปลาลสส นาม นาคราชสส ทมนมป อาปตตกรณวเสน อาจรเยน วตต ฯ มหาปจจรย อปลาลทมน อาจรเยน ปฏสทธ อนาปตตต อธป- ปาโย ฯ สกปปฏภาเณต อตตโน วจเน ฯ รโต มลนท- ราชสส ฯ ตตถาต ตสม วจเน ฯ สลปเทโส อมหาก นคเร นตถ ฯ เตสต อฏกถาทส ปกรเณส ฯ มหาปจจรยาทสต ปท วตวา ปรคคหโตต ปททวเย อาธาโร ฯ อวเสเสสต เมณฑกปหาทส เสเสส วจเนส ฯ อาปตตวตถต อาปตตยา การณ ฯ ตตราต เอกโต อททสาเปนโตต วจเน ฯ นตถ- ภาโวเยว จสสาต อสส มหาปจจรยาทส วตตวจนสส นตถ- ภาโวเยว จ ยตโต ฯ กสมา ฯ อาปตตยา กรยสมฏานตตา ฯ อถวา อาปตตยา อสส ภกขสส นตถภาโวเยว จ ยตโต ฯ กสมา ฯ อาปตตยา กรยสมฏานตตา ฯ อตรถา อตเร อตเถ คหเต สต อท สกขาปท กรยากรย ภเวยย ฯ อตรถาต [ปา.๑๙๒ ส.๒๙๑..๒๙๓]

Page 8: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 8

อาปตตยา อตถภาเว สตต อธปปาโย ฯ จตตถ ฯ [๖] ปจมสกขาปเท วนจฉโย ฯ เอตนต มฏสสต อสมปชานาต วจน ฯ เอตนต ภควตา อาวโส ราหล สกขาปท ปตตนต วจน ฯ เต ภกข ปาเปตวา เทนต ฯ ภควต จาต จสทโท คารเวน จาต โยเชตพโพ ฯ อายสมโต จาต จสทโท สกขากามตาย จาต โยเชตพโพ ฯ จวรนต สงฆาฏ ฯ อายสมโต ตสส ราหลสส ฯ ตตร ตสสา๑ สกขากามตาย อท วจน สาธนนต สมพนโธ ฯ เตนาต ราหเลน ฯ อนพรหนโตต วฑฒนโต ฯ กวาฏพทธาต กวาเฏน พทธา กวาฏสหตา ฯ คนธปรภณฑกตาต คนเธน เลปนกตา ฯ สโมสรตปปผทามาต โอลมพตปปผทามา ฯ สโมสรต ปปผทาม ยสสา สา สโมสรต- ปปผทามา ฯ อปรโภคาต อเส ชนาน ปรภชต อยตตา ฯ ปรหารนต รกขน ฯ ตป เสนาสน เสยยาต วจจตต สมพนโธ ฯ ตตถาต ตาส ทวส เสยยาส ฯ เอตถาต เสยย กปเปยยาต วจเน ฯ อธ ฉทนนต อมสม สกขาปเท วตตจฉทน ฯ ต เสยย สนธาย จตตเถ ฯ เป ฯ อาท วจน ภควตา วตต ฯ ตตถ เสยยาย นปชชนมตเตน ปาจตตย เจ๒ โหตต โยชนา ฯ ๑. ตสส อต วณณนาปาโ ฯ ๒. วณณนาย จสทโท โหต ฯ

[ปา.๑๙๔..๑๙๖ ส.๒๙๓..๒๙๖]

Page 9: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 9

เอตถาต ตสม๑ สกขาปเท ฯ โย หตอาท วตถาโร ฯ ตสสาป ภกขสส จตตถทวสโต ปฏาย เทวสกา อาปตตต สมพนโธ ฯ อยจ สหเสยยาปตต นาม ตรจฉานคเตนาป สทธ ตรตต สหเสยย กปเปนตสส ภกขสส โหตต สมพนโธ ฯ ตตราต สหเสยยาปตตยา ฯ โคธาวฬารมงคสาทสต๒ นทธารเณ ภมม ฯ โคธา จ วฬาโร จ มงคโส จ โคธาวฬารมงคสา เต อาทโย เยส เต โค...โย ฯ มงคโสต มงคโล ฯ วสนเสนาสเนต ปท เอกปจารฏาเนต ปเท อาธาโร ฯ ยท ปน นกขมตวา คจฉตต สมพนโธ ฯ ถมภานนต ปท อปรต ปเท สมพนโธ ฯ กตป- ปาสาทสสาต ปท อปรมตเลนาต ปเท สมพนโธ ฯ อสมพทธ- ภตตกสสาต ปท ตสส สสรตลาสสสสาต ปทสส วเสสน๓ ฯ ภตตยาต ปท อปรต ปเท สมพนโธ ฯ เตนาต ฉทเทน ฯ เตสต สพพตเลส ฯ ยตถ กตถจ ตเล ฯ สภาสงเขเปนาต สภาสทเสน ฯ อฑฒ กฑฑ ยสม ต อฑฒกฑฑก ตจ ต เสนาสนจาต อฑฒ...สน ฯ พห คเตต พห ภเต นมพโกสพภนตเร ฉทนโกฏยา อพภนตเร กโปตาทโย สยนต ฯ ๑. อมสม ฯ ๒. โคธาวฬารมงคสาทจตปปทาทสต ฯ ๓. อสมพทธ- ภตตกสสาต ปท ภตตยาต ปเท สมพนโธ ฯ ตสสาต ปท สสรตลาสสสสาต ปทสส วเสสน ฯ อต เม มต ฯ

[ส.๒๙๖.๒๙๗]

Page 10: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 10

ปรมณฑล วา จตรสส วา เสนาสน โหต ฯ คพภมาลายาต คพภปนตยา ฯ ตตราต เสนาสเน ปวสตวาต ปเท อาธาโร ฯ สห มเขน วตตนตต สปปมขา ฯ อจจ วตถ ยสส ต อจจวตถก ฯ สมพทธจฉทน ปมข โหต ฯ ตตราต ปมเข ฯ คพภปรกเขโปเยว หต ห สจจ คพภปรกเขโปเยว อสส ปมขสส ปรกเขโป ฯ คพภสส ปรกเขโป คพภปรกเขโป ฯ อตสทโท สมาปนนตโถ ฯ เอเตเนว หต ห สจจ เอเตเนว นเยน อฏ- กถาส อาปตต อาจรเยน วตตา ฯ โลหปปาสาทปรกเขปสสาต ปท ทวารโกฏเกสต ปเท สมพนโธ ฯ [๗] โลเหห ฉาทโต ปาสาโท โลหปปาสาโท ตมพ- โลหฏกาห ฉาทโต ปาสาโทต อตโถ ฯ เตน วตต ถปวเส ปาสาโท เอเกน ปสเสน หตถสตปปมาณตา๑ อโหส ตถา อพเพเธน นว ภมโย จสส อเหส จตททวารโกฏโ มโนหเรน ปากาเรน ปรกขตโต ตมพโลหฏกาห ปน ฉาทตตตา ปาสาทสส โลหปปาสาโทต โวหาโร อโหสต ฯ [๘] ตถา จ วตต มหาวเส รตสต รตสต อาส เอเกกปสสโต อจจโต ตตตโกเยว ปาสาโท จ จตมมโข ๑. หตถสตปปมาโณต วา หตถสตปปมาณโกต วา ภเวยย ฯ

[ส.๒๙๗.๒๙๘]

Page 11: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 11

ตมพโลหฏกาเหโส ปาสาโท ฉาทโต อห โลหปปาสาทโวหาโร เตน ตสส อชายถาต ฯ [๙] อปรกขตเต ปมเข อนาปตต ภมย วนา ชคตยาต ชคต วนา ภมย กตเคหสส ปมข สนธาย อปรกขตเต ปมเข อนาปตตต วจน อาจรเยน กถต อต ย ปน วจน อนธกฏกถาย อาจรเยน วตต ต วจน อนธกรฏเ คพภ- ปาลโย คพภปนตโย สนธาย วตตนต สมพนโธ ฯ อนธกรฏเต ปท คพภปาลโยต ปเท อาธาโร ฯ ปาเฏกกสนนเวสาต วสวส กตสนนเวสา ฯ เอก ฉทน เอตาสนต เอกจฉทนา ฯ ภมย วนา ชคตยาต ยจ วจน ตตถ อนธกฏกถาย อาจรเยน วตต ต วจน เนว ฯ เป ฯ ปาลยา น สเมต ฯ ห สจจ ทสหตถพ- เพธาป ชคต ปรกเขปสงข ปรกเขโปต โวหาร น คจฉต ตสมา ตตถ อนธกฏกถาย ทตยสกขาปเท ทตยสหเสยยสกขา- ปเท ชคตยา ปมาณ วตวา เอต ชคตสงขาต าน เอกปจารปรจฉนน นาม โหต อต ยป วจน วตต ต วจน ปณฑเตน น คเหตพพนต สมพนโธ ฯ ตสมาต ปท น คเหตพพนต ปเท เหต ฯ ยปต อปสทโท ภมย วนาตยาทวจน อเปกขต ฯ ตตถาต ปท วตวา วตตนต ปททวเย อาธาโร ฯ ๑. อนาปตตต ฯ

[ส.๒๙๘]

Page 12: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 12

[๑๐] สพพตถาต สพพสม าเน อนปรคนต สกกา โหนต ฯ เตสปต ปาสาเทส ฯ น ห ทวารปทหเนนาตอาท ทฬหกรณ ฯ ทวาร วา อทวาร วา น โหตต สมพนโธ ฯ เกสจ โปตถเกส มนทวาร วา อทวาร วาต ปาโ ทสสต โส น ยตโต ทวาร อทวารนต ปาโ ยชชต ฯ น วลชนปรจเฉทนตถาย๑

กวาฏ กต ฯ เอก กวาฏ อนโต โหต เอก กวาฏ พห โหต ฯ [๑๑] ตตถ ยสส ฯ เป ฯ อนาปตตต โจทนา ฯ ตตถ ตสม ทฆปปมข๒นตอาทวจเน ยสส โจทกสส เอกปจารนานปจารตา ภควตา วตตา อธ ปน สกขาปเท ฯ เป ฯ เอตตกเมว วจน ภควตา วตต ฯ เป ฯ ตสมา ตตถ เจตยฆเร ฯ เป ฯ อนาปตต อต อย อธปปาโย ฯ โส โจทโก สกวาทนา อปทหต ฯ เป ฯ อาปตตต เอว วตตพโพ ฯ ปมขสส ฯ เป ฯ ตตา๓ โจทกสส วสชชน ฯ ปมขสส ฯ เป ฯ ตตา อปทหตทวาเร พห สยเตน อาปตตต สมพนโธ ฯ ก ปน ฯ เป ฯ โหตต สกวาท ปจฉต ฯ วทธสตนต วทธสต ฯ น วทธสต ฯ เป ฯ น โหต๔ โจทกสส วสชชน ฯ น วทธสสนต ฉทน น วทธสต ฯ ก ปน๕ ปรกเขโป ๑. วลชนปปจเฉทนตถายาต วณณนาย ลขยต ฯ ๒. ทฆมขนต วณณนาปาโ ฯ ๓-๔. อโต ปร อตสทโท ปกขปตพโพ ฯ ๕. อย ปนสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ส.๒๙๘.๒๙๙]

Page 13: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 13

วทธสโตต สกวาท ปจฉต ฯ อทธา วกขตต โจทโก อทธา เอกเสน น วทธสโต ฯ เป ฯ ปรจฉนโนต วกขต ฯ โจทโก เอว วตตนเยน ฯ เป ฯ ปจจาคมสสต ฯ สทร คนตวา ฯ เป ฯ ปจจาคมสสตต เอตถ โจทโก อ วจน วตวา เอกปจาร- นานปจารตเยว คณหสสตต อธปปาโย ฯ [๑๒] อปจาต อปโร นโย อ กจ วจน วตตพพ อตถต อธปปาโย ฯ เกจ ปน อปจาต สมจจยตเถ นปาโตต วทนต ฯ พยชนมตเตเนวาต สททมตเตเนว ยท สยา ฯ ปจนนนต นทธารเณ ฉฏ ฯ น อเนาต อเน ฉทเนน ฉนนเสยยา น สยา ฯ เอวจ สตต เอวา ปน อตเรน ฉนนา เอว เสยยาต วจเน สต ฯ ตโตต ตสม อาปตตยา อภาเว สต เสวว อตโถ ปรหาเยยย ฯ เสวว อตโถ ปรหายต วา มา วา ปรหายต ภควตา อวตต วจน กถ กสมา คเหตพพ ฯ อตสทโท สมาปนนตโถ ฯ โก วา ฯ เป ฯ ตพพนต โก วา ขโน ภควตา อวตต วจน คเหตพพนต วทต ฯ วตต เหตนต ห สจจ อนยเตส อนยตสกขาปเทส ปฏ ฯ เป ฯ โหตต เอว วจน ภควตา วตต ฯ ตสมา ยถา ตตถ อนยเตส ฯ เป ฯ เอวมธาป สกขาปเท อต ปณฑเตน คเหตพพ ฯ ตสมา [ส.๒๙๙.๓๐๐]

Page 14: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 14

เสยยาปตต๑ โหตต สมพนโธ ฯ ย ย เสนาสน เอกปจาร สพพตถา เสนาสเน สหเสยยาปตต โหต ฯ อตสทโท สมา- ปนโน ฯ อปฑฒจฉนเน ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน ทกกฏเมวาต วจน วตต ฯ มหาอฏกถาย ปน สตต ปาจตตยานต วจน วตต ฯ มหาอฏกถาย สพพจฉนเน ฯ เป ฯ ปจ ทกกฏานต วจน วตต ฯ สพพจฉนเน สพพอปรจฉนเนต จ เอตถ วจเน ฯ เป ฯ โหตต วจน วตต ฯ ปนมพมณฑปวณณนต ปนมพ- มณฑปวณณนามโก สนนปาตมณฑโป ฯ เปนมพมณฑปวณณน- ตป ปาโ ฯ ยถา เยน ปกาเรน ชคต ปรกเขปสงข ปรก- เขปโวหาร น คจฉต อมนาป สพพจฉนเน สพพอปรจฉนเนต วจเนน เอต ชคต ปรกเขปสงขย น คจฉตต วจน ปณฑเตน เวทตพพนต สมพนโธ ฯ ปจม ฯ [๑๓] มนสสาน วจน สตวา อปสงกมต สมพนโธ ฯ อธาต สกขาปเท ฯ จสทโท ยกขเปตต จ ตรจฉานคตตถยา จาต โยเชตพโพ ฯ ฉฏ ฯ [๑๔] สตตมสกขาปเท วนจฉโย ฯ ปรสวคคห คเหตวาปต ๑. สหเสยยาปตต ฯ

[ส.๓๐๐..๓๐๒]

Page 15: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 15

ปรสเวส นมมนตวา ฯ ตตถาต ฉปปจวาจาหต วจเน เวทตพพนต ปเท อาธาโร ฯ สพพตถาต สพเพส ธมเมส ฯ เอก ปท ปาลโตต ปาลโต อาคตนเย เอก ปท ฯ สตตม ฯ [๑๕] อฏมสกขาปเท วนจฉโย ฯ วตถกถาย ตาว ย วจน มยา วตตพพ สยา ต วจน ฯ เป ฯ วตตนยเมว ฯ ตตถาต จตตถปาราชเก ฯ อธ สกขาปเท ฯ ภต ปถชชนา อาโรเจส น อรยา ฯ ปยตตวาจา นามาต อทรสส การณา นจฉารตวาจา ฯ อรยา อเ ชเน น ปฏเสเธส ฯ ตถา อปปนนภาว อตตโน คณาโรจเนน...นนภาว อชานนตา อรยา ตถา๑ อปปนเน จ อตตโน คณาโรจเนน อปปนเน ปจจเย สาทยส คณหสต สมพนโธ ฯ อถโข เต ฯ เป ฯ อาโรเจสนต- อาทมห วจเน เวทตพพา ฯ ตตถาต กถ ห นาม ตเมห ภกขเวตอาทวจเน อาหาต ปเท อาธาโร ฯ ยสมา ภาสโต วย โหต ตสมา ภควา ฯ เป ฯ อาหาต สมพนโธ ฯ อรยา อเส วจน สตวา ฯ เป ฯ ปฏชานส ฯ เตหต อรเยห ภาสโต วยาต ปเท ตตยกตตา ฯ ย อเต อเ ปถชชนา ย ปณฑปาต อปปาเทส ฯ ตนต ปณฑปาต สาทยนเตหปต ๑. ยถาต วณณนาปาโ โสว ยตโต ฯ

[ปา.๒๐๗..๒๑๑ ส.๓๐๒..๓๐๔]

Page 16: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 16

ปเท กมม ฯ สาทยนเตหปต ปท เตหต ปทสส วเสสน ฯ ตตถาต จตตถปาราชเก ฯ สตจ ปรยตต จ สลจ สต- ปรยตตสล ต เอว คโณ สต...คโณ ฯ สตคโณต อตถ- กสลตา ปรยตตคโณต ปาลกสลตา ฯ อธาต สกขาปเท ฯ ภตสเสว ฌานสส อภาวโต น วตตพพา ฯ ปพเพป จตตถ- ปาราชเก วตเตห๑ ฯ อฏม ฯ [๑๖] นวมสกขาปเท วนจฉโย ฯ อธาต สกขาปเท ฯ สมานสทโท๒ ภกขภกขนน อปสมปนสทเท สมาเนป ฯ ยตถาต ยสม สกขาปเท ฯ ตตถ ภเวยยาต ตสม ทฏลลา นาม อาปตตตอาทวจเน กสสจ โย ปาราชก ฯ เป ฯ อาปชชตต มต ภเวยย ฯ เอว อธปปาเย สต ฯ วตต เหตนต ห สจจ เอต วจน ปาราชเก ภควตา วตต ฯ อถโขต สจจโต ปาราชกาน ทฏลลสทททสสนตถ วตตาน สงฆาทเสส ปน อธาธปเปตนต วจนสส สพพอฏกถาส วตตตตา ฯ เอตถาต ทฏลลา นาม อาปตตต อาทวจเน ฯ อมนาป เจตนต อมนาป ปรยาเยน การ- ๑. ปพเพ อวตเตหต วณณนาย ทสสต ตถา ห จตตถปาราชเก อทส ตสมฏาน น วตต ตสมา วณณนาวจน ยตต ฯ ๒. อท ปท นรตถกโหต อตเรกปทนต ทฏพพ ฯ

[ส.๓๐๔..๓๐๖]

Page 17: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 17

เณน เอต อฏกถาวจน ปณฑเตน เวทตพพ ฯ สาสเน ตสส ภกขโน ปตฏานนเสธนตถาย น อนาต ฯ อตถ ฯ เป ฯ อาทส ปน วนจฉโย ฯ อธ วตตตตาต อมสม สกขาปเท ภกขสมมตยา วตตตตาเยว เวทตพพาต สมพนโธ ฯ ทสวาต ปท อปโลเกตวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ เอวเมสาต เอว อาปตตยา อาโรจเนน เอโส ภกข ฯ ปเรส หโรตตปเปนาปต อปสทโท น เกวล อตตาน รกขน อาปชชสสตต าเปต ฯ อตสทโท หเตสตายาต ปเท อากาโร ฯ อนป ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วตตนต ปเท อาธาโรฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ นวม ฯ [๑๗] ทสมสกขาปเท วนจฉโย ฯ อปปปาสาณาทส ปเทส เวทตพพา ฯ ตตถาต ปาสาณาทส ฯ ปากฏสกขราต วลยมว สกขรา ฯ ปตต ปจยต เอตถาต ปตตปจน ฯ อาวปจนต เอตถาต อาวาโป กมภการสส อาวาโป กมภการาวาโป ฯ อทธนจ ปตตปจนจ กมภการาวาโป จ อทธน...วาปา เต อาทโย เยส เต อทธน...วาปาทโย เตส วโส เภโท อทธน- ...วโส ฯ สา ปนาต สา อทฑตา ภม ฯ หตถกจฉยนต ลงกาทเป วชชมาเน หตถกจฉนามเก เทเส อาหราเปตวา ชนสต ปททวเย อาธาโร ฯ เอกปจฉปร ปว ฯ เตสเยว หต [ปา.๒๒๖..๒๘๐ ส.๓๐๖๓๐๘]

Page 18: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 18

ห สจจ เตสเยว อปปปส อปปมตตกาต ทวนน ปเภททสสน เอต เยภยเยน ปาสาณาตอาท วจน ฯ สย ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ [๑๘] กปปยโวหาโรต สมณาน อนรปวจน ฯ อม วลล ฯ เป ฯ น วฏฏตต อมนา อม เอตนต อวตวา เกวล วลล ขนาตอาทนา นเยน วตต วฏฏตต าเปต ฯ โย ตนกททโม ต ตนกททม ฯ ตตราต ตสม สกขกททเม นทธารณ ฯ โย กททโม ฯ อทเกนาต ปท คต อต ปเท ตตยกตตา ฯ ตฏนต ตร ฯ ตตถาต โสณฑย ฯ เทเวนาต ปท โอวฏนต ปเท กตตา ฯ ปรยาทนเนต ขเณ ฯ ตตถ หต ห สจจ ตตถ โสณฑย ฯ ตมปต รช ฯ อกตปปพภาเรต ชเนน อกตปปพภาเร ฯ คณฑ ปวยา คณฑสทส อปปาเทนตต คณฑปปาทา เตส คโถ ค...โถ ฯ มสกาน อกกโร มสกกกโร มสกาห พห กตปสราส ฯ มสกกกกโรตป ปาโ ฯ คนน กณฏโก โคกณฏโก ฯ คณฑปปาทคโถ จ มสกกกโร จ โคกณฏโก จ คณฑ...โคกณฏกา ฯ สเจ ปน ฯ เป ฯ ภมสมพทโธ โคกณฏโก โหต เอกทวสป วโกเปต น วฏฏต ฯ เตนาต ฉทนฏกาทนา ฯ ยา ยา มตตกา [ปา.๒๓๐ ส.๓๐๘..๓๑๐]

Page 19: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 19

อตนตา ฯ สจสสาต สเจ อสส มตตกาปชสส ฯ ตตถ ชาต- ปวย ฯ อทธรตนต ปท วฏฏตต ปเท กตตา อทธรณนต อตโถ ฯ เอวรเปส อเสป อตโถ ยถารห ทฏพโพ ฯ ตตถาต ปวฏฏฏาเน ฯ อฏ สจกณฏกาทสปต นทธารเณ ภมม ฯ อฏ จ สจ จ กณฏโก จ อฏ สจกณฏกา ฯ [๑๙] อเน วาต ปท ขนาเปตต ปเท กมม ฯ ตตราป หตอาท วตถาโร ฯ ห สจจ ตตราป าเน ฯ เตสนต อฏกาทน อคคนา อปาทยต คณหยตต อปาทาน อนธน น อปาทาน อนปาทาน ตสส ภาโว อนปาทานตต ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ ตาน อฏกาทน ฯ อสมายาต ปท อนคตนต ปเท กตตา ฯ ตตเถวาต มหา- ปจจรยฯ อนาปตต ฯ เป ฯ อาทส วจเนส อตโถ เวทตพโพต สมพนโธ ฯ สาต สา ปว อสจจจ ภนนา นาม โหต ฯ โอวฏ ฉนนนต ปม โอวฏ ปจฉา ฉนน ฯ โอวกจ- ฉนนนตป ปาโ ฯ สงโคปนตถายาต ขนตตอาทน รกขนตถ ฯ ทสม ฯ มสาวาทวคโค ปโม ฯ [๒๐] เสนาสน ฯ เป ฯ ปเท วนจฉโย ฯ ตสสาต เทวตาย ฯ [ปา.๒๓๑ ส.๓๑๐..๓๑๓]

Page 20: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 20

ตตถาต หมวนเต ฯ ตตถาต ตาส เทวตาส นทธารณ ฯ อท ปนสสาต อท วตกกน อสสา เทวตาย อโหส ฯ สห ปตนา วตตตต สปตโก ฯ ตตถาต ตาส ทวส คาถาส ฯ ทตยคาถา สตตนปาเต สงคห อารฬหา วตถ ปน วนเย สงคห อารฬห ฯ โส กร รกโข อาฬวรฏเ น อตถ โส รกโข เชตวนสส อนโตปรกเขเป อตถ ฯ ปรคคโหต สนตโก ฯ ลทโธ ปรหาโร ยาย สา ลทธปรหารา ลทธรกขาต อตโถ ฯ อปเปสกขาต อปปานภาวา ฯ ตตเถวาต วมาเนเยว ฯ [๒๑] ภต...เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ภวนต อหวนต จาต อมนา วตตมาเน ภเต วา ตปปจจโยต าเปต ฯ ปตฏ ตหรตตณรกขาทนนต ภมย ปตฏ ตสส หรตคจฉสส เจว หรตรกขาทน จ ฯ เอตนต ภตคาโมต วจน ฯ ปรภชน ปาตพย ปาธาต ภชนวาจโก ยทนต สตเตน ตพยปปจจโย ฯ ปาตพย เอว ปาตพยตา สกตเถ ตาปจจโย ฯ [๒๒] ตตถาต ภตคาโมตอาทวจเน ฯ อทธรตวา อาหาต สมพนโธ ฯ ยสมนต ยสม ยสม๑ พเช ฯ เอว สนเตปต เอว อฏกถาวจเน สนเตป ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ มลาทส ชายมานาน ปน ตาน พชาน ชายนต ตสมา เอว วจจมานา- ๑. อตเรกมท วย ขายต ฯ

[ปา.๒๓๓ ส.๓๑๔..๓๑๖]

Page 21: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 21

นเยน เอตถ ภตคาโม นามาตอาทวจเน วณณนา ปณฑเตน เวทตพพาต ฯ ตสสาต พชชาตานต ปทสส ฯ เอตนต พช- ชาตานต วจน ฯ เอเตนาต พชชาตานต วจเนน ฯ เตสนต มลพชาทน ฯ นทเทเส ฯ เป ฯ เอตถ วจเน...พช ภควตา ทสสต ฯ เอตถาต ยาน วา ปนานตอาทวจเน ฯ [๒๓] อาลวจ กเสร จ กมลจ อปปลจ ปณฑร- กจ กวลยจ กนทจ ปาฏล จ อาลว...ปาฏลโย เตส มล อาลว...ปาฏลมล ฯ เก ชเล สต ปวตตตต กเสร กสททปปโท ส ภกขวเสเส อปปจจโย ฯ กมลนต รตตปทม อปปลนต นลปปล ปณฑรกนต เสตรตตปทม๑ กวลยนต เสตปปลาท ฯ ตานต คจฉวลลรกขาทน ฯ ตจาต มล ฯ เย วา ปน ขนธพเชสต นทธารเณ ภมม ฯ เอตถาต ขนธพชาทส นทธารณ ฯ อมพาฏโก จ อนทสาโล จ นห จ ปาลภทโท จ กณณกาโร จ อมพา...การา ฯ อมพลวลล จ จตรสสวลล จ กณเวโร จ อมพ...เวรา ฯ มกจ จ สมนา จ ชยสมนา จ มกจ...มนา ฯ [๒๔] ย วตตนต ภต ฯ เป ฯ ปาจตตยนต ย วจน ภควตา วตต ตตถ วจเน ฯ สาวเสนาต สชานนปปฏพทเธน ฯ ๑. เสตปทมนต ภเวยย ฯ

[ปา.๒๓๓ ส.๓๑๖.๓๑๗]

Page 22: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 22

ตตถาต ตสม พเช พชส ตอาทวจเน วตโตต ปเท อาธาโร ฯ สาลน ฯ เป ฯ อาทส ปโยเคส วจจต ฯ ย ปน ปตพช ฯ ภตคามปรโมจนนต ภตคามโต ปรโมจน ฯ ยเทต อาทปท เตน อาทปเทน สทธ โยเชตวา อตโถ เวทตพโพต สมพนโธ ฯ ยถารต ปน ยถาปาล คเหตวา ฯ เป ฯ ปาจตตย ปณฑเตน น วตตพพ ฯ [๒๕] อย เหตถาต ห สจจ เอตถ ภตคามสกขาปเท อย วนจฉยกถา วนจฉเยน กถา ฯ ตตถาต อทกฏกลฏเส พช- คามภตคาเมส ฯ สาสปมตตกาต สาสปปปมาณา ฯ จสทโท สปณณกา จาต โยเชตพโพ ฯ อทเก ปลวมาโน๑ ปปปฏโก พหลปฏโล อทกปปฏโก ฯ ตตถาต เสวาลชาตส นทธารณ ฯ ตสส เสวาลสส าน ปว ฯ โย เสวาโล อทเก สจร๒ ตสส เสวาลสส าน อทก ฯ ตสสาต เสวาลสส ฯ โส เสวาโล ฯ อปปล เอตถ คจเฉ อตถต อปปลน ปทม เอตถ คจเฉ อตถต ปทมน ฯ ตตเถวาต อทเกเยว ฯ ตาน หต ห สจจ ตาน อปปลนปทมนอาทน ฯ ตล...โลปต ตลพชกสาสปปมาณ- เสวาโล ฯ ตตถ ตลพชกเสวาโล นาม อปร ขททกปตโต เหฏา ขททกมโล เสวาโล ฯ สาสปเสวาโล นาม สาสปมตโต ๑. ปลว...อต เยภยเยน ทสสต ฯ ๒. สจรตต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๓๔ ส.๓๑๗.๓๑๘]

Page 23: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 23

ขททกเสวาโล ฯ อนนตกตลพชกาต อมลงกรตลพชก ฯ ตตถาต ตสม วจเน ฯ อนนตกตลพชก สมปณณภตคาโม น โหต ฯ ตปต อนธกฏกถาวจน ปาลยา น สเมต ฯ ภตคาเม หต ห สจจ ภตคาเม ปาจตตย ภควตา วตต ฯ ตตโย โกฏาโสต ภตคามพชคามอสมปณณภตคาเมส อสมปณณภตคาโม ตตโย โกฏาโส นาม ฯ อถ จ ตนต ต อนนตกตลพชก พช... คจฉสสต อต เอว มต อถ จ ยท สยา ฯ ตป วจน น ยตต ฯ กสมา ฯ ตาทสสส พชสส อภตคามมลตตา ภตคามสส มลสส การณสส อภาวโต ฯ อตสทโท สมาปนนตโถ ฯ [๒๖] ตตถาต หรตขานมห นทธารณ ฯ กกโธ จ กรโช จ ปยงค จ ปนโส จ กกธ...ปนสา ฯ โส ขาน ฯ ผลตาย กทลยา ขาน พชคาเมน สงคหโต ฯ ยทา ฯ เป ฯ สสสต ผลโต เวฬ ฯ กตรพชคาเมน สงคห คจฉต ฯ ผล- พชคาเมน สงคห คจฉต ฯ ก ตโต เวฬโต นพพตตต ฯ ยท หต ห สจจ กจ ยท นพพตเตยย ผลโต เวฬ ภต ฯ เป ฯ คจเฉยย ฯ ตสสาต วณฏกาทกาย ฯ ตนต วณฏกาทก ฯ ตโตต รกขโต ฯ ตสสาปต ลตาย ฯ เคหมขจ ปากาโร จ เวทกา จ เคห...ทกา ฯ อนโต อพโพหารโกต ปานยฆฏาทน อนโต เสวาโล อพโพหารโก อาปตตโวหารโยโค น โหต ฯ [ส.๓๑๘..๓๒๐]

Page 24: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 24

วตต เหตนต ห สจจ เอต สเจ ฯ เป ฯ ตพพาต วจน ภควตา วตต ขนธเก ฯ ปาสาณชาต จ ปาสาณททท จ เสวาโล จ เสเลยยโก จ ปาสาณ...เลยยกา ฯ ตตถาต อหจฉตตเก ฯ ตนต ปปปฏก ฯ อลลรกขโต นยยาส คณหต น วฏฏต ฯ หตถ- กกกจเจนาต ปท ฉนทนตสสาปต ปเท กรณ ฯ ตตถ ชาตก- ตาลปณณาทสต ตสม ตาลรกเข ชาตกตาลปณณาทส ฯ ปานย- วาสตถเกน ภกขนา โอจนาเปตพพาน ฯ เตสนต สามเณราน ฯ [๒๗] ทารมกกฏโกต อาณ โกเฏตวา ทารยนต กตวา ตตถ กณฏก โอลมเพนต เอต ทารมกกฏก๑ นาม ฯ อม รกขนต เอต รกข อม เอตนต อวตวา เกวล รกข ฉนทาตอาทนา วตต วฏฏตต อธปปาโย เตน วตต ขททก- สกขาย โปราณฏกาย อม เอตนต อวตวา เกวล รกข ฉนทาตอาทนา วตต วฏฏตต ฯ ตนต อม อมพรกขนตอาท วจน ฯ สพพนต สพพ วจน ปณฑเตน เวทตพพ ฯ อนาปตต อม ชานาตอาทส วจเนส อตโถ ทฏพโพ ฯ เอตตาวตาต อม มลเภสชช ชานาตอาทวจเนน ฯ [๒๘] เอตถาต เอตสม สกขาปเท ฯ นพพตตนย นพพตต นปพโพ วต วตตเน ตปปจจโย ฯ นพพตต พช ยสส ต ๑. เอโส ทารมกกฏโก ฯ

[ปา.๒๓๔ ส.๓๒๐..๓๒๓]

Page 25: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 25

ทพพตตพช๑ ฯ ตตถาต อคคปรจตนตอาทปเทส ฯ ตจ โขต ต วตถ ฯ กปปยนต วตวา วาต ยาย กายจ ภาสาย กปปยนต วตวา ฯ เอวสทเทน ปม อคคนา ผสตวา ปจฉา กปปยนต วตต น วฏฏตต ทสเสต ฯ เยห ปน นเขห กปปย กาต วฏฏต ตตถ ชาตเกหป เอตสม าเน ชาเตห เตห นเขห อทธรตวา คหตเกหป นเขห เฉทน วา ฯ เป ฯ กาตพพนต สมพนโธ ฯ ตตถาต เตส พชาทส นทธารณ ฯ อจฉขณฑา- นนต อจฉขณเฑห ฯ ตตถาต มรจปกกาทส๒ นทธารณ ฯ [๒๙] ตาน ตณาน อสจจจ ฉนนาน นาม โหนต ฯ เตนาต ปวฏฏนาทนา ฯ เอตถพภนตเรต เอตสม อพภนตเร ฯ ตตราต อคคปตนฏาเน ฯ มนสส...วณณนาย วตตนต สมพนโธ ฯ ตตถาต ตสม วจเน ฯ สเจ เอตสส อนโลมนต อท ภมขนนาทก เอตสส สตตสส อนโลม อนรป สเจ สยา ฯ อตตโน อตถาย ฯ เป ฯ ปโร ปน การเน กโรต ตสมา อนาปตต อต โจทโก เจ วเทยย ฯ เอตป อตตโน อตถายาต- อาท วจน อการณ อยตต ฯ ห สจจ ภกข กสลจตเตนาป ฯ เป ฯ อาปชชต ฯ สพพ ฯ เป ฯ สเจ ภกข รกเขนาตอาท ๑. นพพฏฏพชนต วณณนาปาโ ฯ ยท เอว นพพฏฏนย นพพฏฏ ฯ เป ฯ อจเจว อนกกเมน ภวตพพ ฯ ๒. ปรจปกกาต วณณนาปาโ.

[ส.๓๒๓..๓๒๖]

Page 26: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 26

วจน ปฏเสเธต น สกกา เอตถ สเจ ภกข รกเขนาตอาทวจเน ยตต ปณฑเตน คเวสตพพา วา อปโร นโย อฏกถา- จรยาน วจน สทธาย สทธหตวา๑ ปณฑเตน สเจ ภกข รกเขนาตอาทวจน คนตพพ ชานตพพ ฯ ปม ฯ [๓๐] ทตยสกขาปเท วนจฉโย ฯ ตตราต โก อาปนโนต- อาทวจเน ฯ วจนสมพนโธต วจนสส สมพนโธ ฯ โส ฉนโน ภกขห ทสวา อนยชยมาโน วทต ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ อถาต อนนตร ฯ อปเจตถาต อปจ อปโร นโย เอตถ โก อาปนโนตอาทวจเน ฯ ภกขหต ปท วตโตต ปเท กตตา ฯ สปาฏกายาต ปสพพเก ฯ ตปมณฑล เอตนต ภณนโต วา ภกข อเน ปฏจรตต เวทตพโพต สมพนโธ ฯ เยนาต เยน ชเนน ฯ เอตถาต เอตสม าเน ฯ โสต โส ว ฯ อเ ฯ เป ฯ เอตถ วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ๑. สททหตวาต เยภยเยน ทสสต ฯ โยชนากาโร สทธายาต อท กรยาปทนต มต เตนาห สทธาย สทธหตวาต ฯ อถเขวต นามกตตปท อตยาวภตตยตต คนตพพนต ปเท กรณ ตตยาวเสสน วา น ขวาห ภนเต เอตถ ภควโต สทธาย คจฉามต สารปตตตเถรสส ปหาพยากรณวจเน วย ฯ

[ปา.๒๓๕ ส.๓๒๖.๓๒๗]

Page 27: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 27

[๓๑] ย วจน ปจฉตโต อ อตถ วทต อต ตสมา ต วจน อวาทก นาม ฯ อเน ปฏจรณสสาต อเน ปฏจรณวเสน ปวตตวจนสส เอต อวาทกนต วจน นาม เตน วตต ฏกาย ยเทต อเน ปฏจรณ- วเสน ปวตตวจนนต ฯ อถวา ย วจน ปจฉตโต อ อตถ วทต ปฏจฉาเทต อต ตสมา ต วจน อวาทก ฯ อเน ปฏจรณสส เอต อวาทกนต วจน นาม ฯ [๓๒] โย ตณหภาโว สงฆ วเหเสต อต ตสมา โส ตณหภาโว วเหสก นาม ฯ ตณหภตสส ตณหภาวสส เอต วเหสกนต วจน นาม ฯ ภวน ภต ภาเว โต ฯ ตณหยา ภต ตณหภต ตณหภาโวต อตโถ ฯ ปาจตตยนต ปเทน อวาทกวเหสกสงขาเต วตถทวเย ปา...ย ภควตา วตต ฯ ธมมกมเม ฯ เป ฯ อาทส วจเนส อตโถ เวทตพโพ ฯ อถสสาต ตทา อสส ภกขสส ฯ ภกข เยน พยาธนา กเถต น สกโกต มเข ตาทโส พยาธ โหตต สมพนโธ ฯ สงฆสส ภณฑน วาตอาทส วจเน อตโถ เวทตพโพ ฯ ตปปจจยาต กถนปปจยา ฯ โสต ววาโท ฯ ทตย ฯ [๓๓] ตตยสกขาปเท วนจฉโย ฯ ภกขหต ปท อวชานาเปนตต [ปา.๒๓๕...๒๓๙ ส.๓๒๗.๓๒๘]

Page 28: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 28

ปเท กมม ฯ ลกขณ ปเนตถาต เอตถ อชฌาเปนตต วจเน สททลกขณ ฯ อชฌาปนเก ฯ เป ฯ เอตถ วนจฉโย ฯ อชฌาเปนต เยนาต อชฌาปนก ฯ ขยนต เยนาต ขยนก ฯ วเสนาต ปท กาตพโพต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อชฌาเปต วา ฯ เป ฯ เอตถ ปน วจเน กตนต ปเท อาธาโร ฯ อทธรตวาป วตตพโพ โหต ฯ ตนต ขยนก นามาต มาตกา- ปท ฯ ธมมกมเม ฯ เป ฯ อาทส วจเนส อตโถ เวทตพโพ ฯ อถสสาต ตทา อสส ภกขสส ฯ อนปสมปนน อชฌาเปต วา ขยต วา เอตถ วจเน อตโถ ฯ อปสมปนนนต ปท อชฌา- เปตต ปเท กมม ฯ อนปสมปนนนต ปท อชฌาเปตต ปเท การตกมม ฯ นนต สงเฆน สมมต อปสมปนน ฯ วหนตนต กโรนต ฯ ยตราต อาวาเส ฯ ตาทส กมม กโรนต อป- สมปนน อชฌาเปต อต อธปปาโย ฯ อน ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วตตนต ปเท อาธาโร ฯ ตตย ฯ [๓๔] จตตถสกขาปเท วนจฉโย ฯ พาลาตเปนาต ตรณา- ตเปน ฯ ยาคภตตาทสต นทธารณ ฯ สาขมณฑเปต๑ สาขาย กตมณฑเป ฯ ยตถาต ยสม รกเข ฯ อต ตสมาต ปท ๑. สาขา... ฯ

[ปา.๒๔๐..๒๔๒ ส.๓๒๘..๓๓๑]

Page 29: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 29

วฏเฏตต ปเท เหต ฯ ยตถาต เยส ชนปเทส ฯ สพพตถาต สพพสม าเน ฯ อพโภกาสเกนาป ภกขนา วตต ชานตพพ ฯ ตสส หต ห สจจ ตสส อพโกกาสกภกขสส สเจ อตถ ฯ ตตเถวาต ปคคลกมจเก ฯ สงฆเกต๑ สงฆสส สนตเก มจเก ฯ วตมจโกต สพพตมจโก ฯ ตสมนต ปราณ- มจเก ฯ นววายโมต อภนววโต ฯ อกกฏ ฯ เป ฯ โกต จนเตตวจ ฯ อสมเยต วสสสส อกาเล ฯ รกขต อสกกเณยย- ภาว าเปต สตตาหาตอาท วตต ฯ สตตาหวททลกาทนต สตตาห อวจฉนนวฏ กาทน ฯ ภกขโน กายา...กตตาต มจกสส ภกขสส กายานวตตนภาวโต มจก ปาเปตวา นปชชต วฏฏต ฯ กาย อนคจฉตต กายานคตโก มจโก กาเยน ปฏ- พทโธ ภกข ตตเถว มจเก นสนโนต อธปปาโย ฯ กายา- นคตกสส ภาโว กายา...กตต ฯ [๓๕] สลสมปทายาต ปท ปสนนจตตา อต๒ ปเท เหต ฯ อตสทโท เทนตต ปเท อากาโร ๔ อโนวสสเก อสตต ปพภาราท- อโนวสสกฏาเน อสต ฯ ปรเวณ...ทสต นทธารณ ฯ วาสทโท อตร วาต โยเชตพโพ ฯ อโปสถา...ทสต นทธารณ ฯ ๑. สงฆกนต วณณนาปาโ ฯ ๒. ปสนน อต ฯ

[ส.๓๓๑.๓๓๒]

Page 30: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 30

อตรสม าเน สมมชชน คเหตวา ฯ อวเสสาน เจตยง- คณาทน ฯ เตน ภกขนา สมมชชตวา ตตถ สาลาย สมมชชน เปตพพา ฯ ตตถ ตตเถวาต เจตยงคณาทเก ตสม ตสม อพโภกาเส ฯ ตตรทนต ตตร อาสนสาลาย ฯ ปาทสส าน ปาทฏาน ปาทฏาน อภมขา ปาทฏานาภมขา สมมชชน- ตสส ปาทฏานาภมขาต อตโถ ฯ กวจรนตป อตถ ฯ [๓๖] มสยต ปรามสยตต มสารโก มส อามสเน อรป- ปจจโย สกตเถ กปปจจโย ฯ ตตถาต มจปาเทส ฯ ตณเฑ ปาเทน อาพทโธ อฏน ยสส โส ตณฑกาพทโธ๑ เอการสส อกาโร ฯ อฏนหต ปท ฑสาเปตวาต ปเท การตกมม ฯ ปลลงกสงเขเปนาต ปลลงก- สทเสน ฯ กลราน อสสเมณฑกาทน ปาทสทสา ปาทา ยสส โส กลรปาทโก ฯ อฏนย อาหจจ ปเวเสตวา กโต ปาโท ยสส โส อาหจจ- ปาทโก ฯ ๑. พนทกาพทโธต ปาล พนธกาพทโธต วณณนา ตณฑกาพทโธต อย โยชนา ฯ พนเทน ปาเทน อาพทธา อฏน ยสส โส พนทกาพทโธต เม ขนต ฯ

[ปา.๒๔๔ ส.๓๓๒.๓๓๓]

Page 31: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 31

ตตถาต อฏนเยส๑ ฯ ตนต โกจฉ ฯ เอตถาต เสนาสเน ฯ ตนต เสนาสน ฯ [๓๗] เอตถาต เลฑฑปาต อตกกมนตสสาตอาทวจเน ฯ โสต ทหโร ฯ ตตถาต ทวาาน ฯ สย คจฉนโต เถโร ฯ ตตถาต มจปเ ฯ เตนาต ทหเรน อาจกขตพพ ฯ อนคคหต วตต เยน โส อนคคหตวตโต ฯ กปปนต อนรปภาว ฯ ตสมนต ทหเร ฯ อสสาต เถ สส ฯ นนต ทหร ฯ ยตรจฉตต ยตร าเน อจฉต ฯ ตตถาต ธมมสสวนฏาเน ปาเปนต ฯ เตส เยวาต อาคนตกาน เอว ฯ มหาปจจรย ปน ยาว ฯ เป ฯ ปาปตตตาต วจน วตต ฯ เยห ภกขห ฯ เตต อเ ภกข ฯ อทธ อทธ ปาลปถ สาเรต ปวตเตตต อสสารโก สร- ภาณโก ฯ สพพตถ จาต สพพสม าเน ฯ [๓๘] จมลก วาตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ ตนต จมลก ฯ กฏสารกาทวกตต กฏสารกาทเภทา ฯ ปรหรเณเยวาต อตตโน สนตก กตวา ต ต วหาร อาหรตวา มจปาทส อตถรตวา ปรโภเคเยว ปฏกเขโป ฯ เสนาสนสนตก กตวา ภมตถรณวเสน ปน ปรโภค เนวตถ โทโสต อธปปาโย ฯ เอเตนาต ผลก- ๑. อฏนส ฯ

[ปา.๒๕๕ ส.๓๓๓..๓๓๖]

Page 32: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 32

ปเน ฯ อาธารก ฯ เป ฯ ทกกฏนต วจน มหาปจจรย ปน วตถาเรเนว อาจรเยน วตต ฯ ตสมปต อโนวสสกปปพภาเร๑ ฯ ยสมนต ปคคเล ฯ จตตถ ฯ [๓๙] ทตยเสนาสนสกขาปเท วนจฉโย ฯ ปวาเรนต ส- ฉาเทนต สรร เอเตนาต ปาวาโร ฯ โกชโวต อทธโลมเอกนต- โลมอาทโก โกชวตถรณ ฯ ปรกเขป ฯ เป ฯ เอตถ วนจฉโย ฯ เสนาสโตต สพพนตมเสนาสนโต ฯ อนาปจฉ วา คจเฉยยาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตสส วาต วหารสสามกสส ฯ เตปต อปาสกา ภายามาต วตวา น สมปฏจฉนต ฯ เสสนต มจ- ปาทก ฯ ย หต ห สจจ ตตถ าเน ย องคมตตป อวยว- มตตป ฯ อตสทโท สมาปนโน ฯ วหารสส อปจาเรตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ ปรเวณ- โภชนสาลาต ปรเวณ กตา โภชนสาลา ฯ ตสสาต วหารสส ฯ พห อาสนเนต พห อาสนฏาเน ฯ น เสนาสนนต เสนาสน น นสเสยย ฯ เอตถาต พหป อปฏานสาลาทส ฯ มจ วา ป วาต เอตถ วจเน วตต ฯ ตนต มจป ฯ [๔๐] อทธรตวา คจฉตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ มจ- ๑. อโนวสสเก ปพภาเรต วณณนาวจน ฯ

[ปา.๒๔๘.๒๔๙ ส.๓๓๖..๓๓๙]

Page 33: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 33

ปกวานนต มจปเก วายต สพพวตถ ฯ กงขาวตรณฏกาย ปน มจปโกฏานนต อตถ มจปเ อปร ตนต อตโถ ฯ วายตวาต เวเธตวา ฯ อาปจฉ คจฉตต เอตถ วจเน อย ...วนจฉโย ฯ อฏานฏานนต อฏ ตฏาน ฯ ตโตต ทฆสาลาทโต ฯ ตสม หต ตสม าเน ฯ ยตถาต ยสม าเน ฯ ตโต านโต ฯ อาปจฉน ปน วตตนต อาปจฉน คมกวตต ฯ มหาปจจรย ปน สเจ ฯ เป ฯ นฏ ควาเยว อต วจน วตตนต สมพนโธ ฯ เตสต ภกขส ฯ เตนาต วฑฒตเรน ภกขนา ฯ วฑฒตร...สปปาทสต นทธารณ ฯ สาเปกโข ฯ เป ฯ โหตต วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ยตถสสาต ยสม าเน อสส ภกขสส ฯ ปจม ฯ [๔๑] ฉฏสกขาปเท วนจฉโย ฯ ชานนต วตเต อน- ปฏานโย๑ อยนต ชานนโตต อย วเสโส กโต ลพภตต อาห เตเนวสสาตอาท ฯ เตเนวสสาต การเณน ชานนต ปทสส ฯ นน ปทภาชเนป วฑฒภาวาทชานนเมว วตต น อนฏานย- ภาวนต๒ อนโยค สนธายาห วฑโฒ หตอาท ฯ ธววาสตถายาต ๑. อนฏาปนโย ฯ ๒. อนฏาปนยภาโวต ฯ

[ปา.๒๔๙.๒๕๐ ส.๓๓๙..๓๔๒]

Page 34: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 34

นจจวาสตถาย ฯ สมมนนตวาต อปโลกเนน สมมนนตวา ฯ เอตถาต วฑโฒต ชานาตตอาทวจเน วตโตต ปเท อาธาโร ฯ อทนน เสนาสน ยสส โส อทนนเสนาสโน ฯ อปสทโท ทนนเสนาสน ภกข อเปกขต ฯ [๔๒] อปจาเรต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ มจปาน อปจาโรต สมพนโธ ฯ ขททเก วหาเร ยโต านโต มจปาน ปตฏ ตฏาน ปโหต ตโต านโต ทยฑโฒ หตโถ อปจาโร นามาต สมพนโธ ฯ อภนสทต วา ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เทวปต นสทนปชชนาน ฯ อปจาร เปตวา เสยย สนถรต วา สนถราเปต วาต อมสม วจเน อโต วจนโต ปเร จ วหาเร ฯ เป ฯ วาเรป ทกกฏปปเภโท เวทตพโพต สมพนโธ ฯ อธาต อภนสทต วา อภนปชชต วาต อมสม วจเน วตโต ฯ สพพตเถวสสาต สพพสม เอว าเน อสส วสภาคปคคลสส ฯ อสส ปคคลเกต อธาป วจเน วนจฉโย ฯ ตตถาต วสสาสกปคคลเก ฯ ฉฏ ฯ [๔๓] สตตมสกขาปเท วนจฉโย ฯ อ อาณาเปตต เอตถ วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ยถา จ อธาต ยถา จ อธ อสส ปคคลเกต วจเน วสสาสกปคคลก อตตโน [ปา.๒๕๑..๒๕๕ ส.๓๔๒..๓๔๔]

Page 35: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 35

ปคคลกสทสเมว เอว สพพตถ าเน นโย เวทตพโพ ฯ โสต ภณฑนการกกลหการโก ฯ สตตม ฯ [๔๔] อฏมสกขาปเท วนจฉโย ฯ อปร เวหาสกฏยาต อปรมตเล อสนตถตปทราย กฏยา ฯ ตสสาต มจปาทสส อปร ฯ เป ฯ ตสมา มจปาโท นกขนโต ฯ เอเตนาต มชฌมสส ปรสสสาตอาทวจเนน ฯ อธาต สกขาปเท ฯ น เวหาสกฏลกขณ ทสสต ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ ตตถาต ปณณสาลาทส ฯ ยา กฏ ตตถาป กฏย ฯ ตตถ กฏย ฯ ยสสา กฏยา ฯ ยตถ มจปเ ภกขมห นสทนเตป มจปาทา น นปตนต ฯ อฏม ฯ [๔๕] นวมสกขาปเท วนจฉโย ฯ ปฏ สงฆาฏสสาต ทวาร- พนธนสส ฯ ปฏ สงฆาตสสาตป ปาโ ฯ ยาว ทวารโกสาต เอตถ วจเน ฯ มหาปจจรย ปน ฯ เป ฯ หตโถ ทวารโกโส นามาต วจน วตต ฯ กรนทย ฯ เป ฯ ณนต วจน วตต ฯ มหาอฏ- กถาย ฯ เป ฯ หตถมปต วจน วตต ฯ ต อฏกถาวจน สวตต ฯ ห สจจ ตเทว กวาฏ นามาตอาทก อตถ สนธาย ภควตา ปฏ ฯ เป ฯ จเฉโท กโต ฯ สกวาฏทวารพนธฏปนายาต กวาฏเกน สห ทวารพนธสส ปนาย ฯ ทวาร... อทปต ห สจจ [ปา.๒๕๗..๒๖๑ ส.๓๔๔..๓๔๖]

Page 36: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 36

ทวารฏปนายาต อทป ปทภาชน อมเมว อตถ สนธาย ภควตา วตต๑ ฯ โก ปเนตถ อธปปาโยต อาห อย ปเนตถาตอาท ฯ ตตถาต๒ ทวารฏปนายาต วจเน ฯ กมปตต จลต ฯ ตโตต เตน ภตตกมปเนน ฯ นน จ วตโต อยมตโถ เนว มาตกาย น ปทภาชเน อถ กโต ทฏพโพต อาห ตตถาตอาท ฯ ตตถาต ยาว ทวารโกสาตวจเน อตโถ ทฏพโพต สมพนโธ ฯ กจาปต ยทป เนว วตต ฯ อตถปปตตยนต สกขาปทสส นทาเน ฯ อธการโตต อนวตตนโต ฯ ตตถาต ตสม ปฏ สงฆาฏสส สามนตา หตถปาสาต วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ตสสาต วหารสส ฯ ตตราต ขททกวหาเร ฯ ย ภตตนต ปท อาหนตต ปเท กมม ฯ สาต ภตต ฯ นจจล- ภาวตถายาต นจจลภาวสงขาตาย อตถาย ฯ ตมปต โอกาส ฯ [๔๖] อาโล...เอตถ วจเน วจจนต ฯ วาตปานกวาฏกาต วาตปานผลกา ฯ เต วาตปานกวาฏกา ปหรนต ฯ เอตถาต อาโลกนต สนธฏาเน ฯ เอตถาต อาโลกสนธปรกมมายาต วจเน ฯ เสตวณณนตอาทก วจน มาต...ชน มาตกาปทสส วภาชน น โหต ฯ อมนา หต ห สจจ อมนา เสตวณณาทนา วหา ฯ เป ฯ นตถ อต ตสมา ปท...เยว เสตวณณาทก ๑. ภาสตนต วณณนาปาโ ฯ ๒. เอตถาต ฯ

[ปา.๒๖๑ ส.๓๔๖.๓๔๗]

Page 37: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 37

ภควตา อนาต ตสมา สพพ เอต เสตวณณาทก ยถาสข ภกขนา กตตพพ ฯ ตตถาต ทวตตจฉทนสสาตอาทวจเน วนจฉโย ฯ ปรยาโยต ปรกเขโป ปรยาโย อต ภควตา วจจต ฯ หรตนต เจตถาต หรตนต จ เอตถ วจเน อธปเปต ฯ จสทโท ปพพณณจ อปรณณจาต โยเชตพโพ ฯ สเจ ฯ เป ฯ ทกกฏสสาต เอตถ ปน วจเน วนจฉโย ฯ วตตนต วปต ฯ เอตมปต เขตต ฯ ตตราปต วตตพเช เขตเต อหรตอธฏาเน ฯ กฏาคารกณณกาย วาต กฏาคารสส กณณกาย วา ฯ อปรถปกาย วาต อปร วชชมานถปกาย วา ฯ ฉทนมขวฏฏอนเตนาต ฉทนสส มขวฏฏยา อนเตน ฯ ตสสาย ภมภาโค ปตโนกาโส๑ ปตนสส โอกาโส ฯ อตสทโท อย ปรจเฉโทต ปทสส สรปนทสสโน ฯ มคเคน ฉาเทนตสสาต เอตถ วจเน วตต มคเคน ฉาทน นามาต สมพนโธ ฯ ตนต มคเคน ฉาทน ฯ เอวนต ปรกเขเปน ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ เสส วจน ฯ นวม ฯ [๔๗] ทสมสกขาปเท วนจฉโย ฯ สปปาณก เอตนต เอต อทก วชชมานปปาณก ฯ ปพเพ วตตนเยเนวาต ปวชนน- สกขาปเท วตตนเยเนว ฯ ตตถ ธารนต ตสม อทเกเวต ฯ ๑. ปตนตสส อย ปตโนกาโสต วณณนาวจน ฯ

[ปา.๒๖๑ ส.๓๔๗..๓๔๙]

Page 38: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 38

สมมขนต ตตถ ตตถ อพนธตวา เอกเมว มาตก กโรตต อธปปาโย ฯ ทวสป อทก สนทต ฯ ตตถ ตตถาต ตสม ตสม าเน ฯ สกฏภารมตตนต สกฏภารปปมาณ ตร เจป ปกขปต ฯ อท ปนาต ตณมตตกาปกขปนวธาน ฯ ยนต อทก ฯ ปรยาทานนต ขย ฯ ยตถาต อทเก ฯ วตตนต มาตกาย ตณ วา มตตก วาต เอว วตต อฏกถาส วา วตต ฯ ทสม ฯ เสนาสนวคโค ทตโย ฯ [๔๘] ภกขนวคคสส ปสกขาปเท วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ลาภโน โหนตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เตสนต เตส เถราน ฯ กลธตโรต ปท อททสตวา กถยนตต ปททวเย กตตา ฯ าต- มนสสานนต ปท อททสตวา กถยนตต ปททวเย สมปทาน ฯ ปรปจฉนต อฏกถ ฯ ปรา ปจฉาย ปรโต ปวตตา ปรปจฉา อฏกถา ฯ ปจฉนตานนต ปท าตมนสสานนต ปทสส วเสสน ฯ กถานสาเรนาต ปจฉากถาย อนคมเนน กถยนตต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ เตสนต อสตมหาสาวกาน ฯ ตโตต ตสมา คณกถน- การณา ฯ เตน วตตนต เตน การเณน ลาภโน ฯ เป ฯ รานนต วจน ธมมสงคาหเกห วตต ฯ เตสนต ฉพพคคยาน ฯ ตาส ภกขนส ฯ ลาภตณหายาต ลาเภ ปวตตตณหาย อากฑฒย- [ปา.๒๖๔.๒๖๕ ส.๓๔๙..๓๕๑]

Page 39: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 39

มานาต ปเท กตตา ฯ อากฑฒยมาน หทย เยส เต อากฑฒย- มานหทยา ฯ ตาส ภกขนน ฯ ตนต อปสสยคมน ฯ จล จตต ยาส ตา จลจตตา จลจตตาน ภาโว จลจตตตา ฯ เตส ฉพพค- คยาน ฯ สคคสส มคโค สคคมคโค ตสส คมน สคคมคคคมน ฯ สหโต ยตโต อตโถ สหตตโถ ฯ พห รส ยสส โส พหรโส ฯ ลกขณสส ปฏเวโธ ลกขณปปฏเวโธ เตน สยตโต ลกขณ...ยตโต อนจจาทลกขณปปฏเวธสส อาวหเนน ปฏพทโธต อตโถ ฯ อนชานาม ภกขเวต เอตถ วจเน เวทตพโพต ปเท อาธาโร ฯ เต ภกขต ฉพพคคยา ภกข อปายปคา ภเวยย ฯ เตสนต ฉพพคคยาน ฯ เอว ปาลย วตตนเยน อธ สกขาปเท เต ภกข ภกขนโอวาทโต ปรพาหเร กตตกามตาย ภกขนโอวาท- สมมต อนชานตวา ปรโต อตตร ปรพาหเร กโรนโต ว ภควา อน ฯ เป ฯ อาทวจน อาห ฯ สปนนเตนปต อปสทโท สมภาว- นตโถ ฯ อตสทโท สมาปนโน ฯ [๔๙] ตตถาต สลวาต ปเท วคคโห เวทตพโพ ฯ ยจาต ปท สลนต ปทสส วเสสน ฯ ยถา จาต เยน ปกาเรน ต สล อสส ภกขสส ฯ ตนต สลาทก ฯ ตตถาต ปาฏโมกขสวร- สวโตตอาทวจเน วนจฉโย ฯ วตต เหตนต ห สจจ ปาฏ ฯ เป ฯ วจจต วหรตต เอต วจน ฌานวภงเค ภควตา วตต ฯ [ปา.๒๖๖..๒๖๙ ส.๓๕๑.๓๕๒]

Page 40: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 40

อาชวนต เอเตนาต อาชโว วายาโม มจฉาย อาชโว มจฉาชโว ตสส ปฏเสโธ มจฉาชวปปฏเสธโก ฯ จสทโท อาจาเรน จ โคจเรน จาต โยเชตพโพ ฯ สกขาปเทสต นทธารณ ฯ สกขตต ปเรต ฯ เอตถาต อาจารโคจรสมปนโนตอาทวจเน ฯ ยทสสาต อสส อเนน ภกขนา ย ต สต วจน พหสสต นาม ต สต น สตมตตเมว ฯ มชสายนต มชสาย สนนจต ปต รตน วย ฯ เอเตนาต สตสนนจเยนาต๑ วจเนน ทสเสต ฯ โส ภกข ย สต ธาเรต ตสส สตสส อวนาส ทสเสต ฯ สนนจตรตนสเสวาต ปตรตนสส อวนาโส อว ฯ ตนต เย เต ธมมาตอาทวจน ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ตถารปา อสส อเนน ภกขนา พห ฯ เป ฯ ตสมา ภกข พหสสโต นาม ตถารปาสส ธมมา ธตา ตสมา ภกข สตธโร นาม ตถารปาสส ธมมา วจสา ฯ เป ฯ สปปฏวทธา ตสมา ภกข สตสนนจโย นามาต สมพนโธ ฯ ตตถาต วจสาต- อาทปเทส นทธารณ ฯ [๕๐] ตตถาต นสสยมจจนกาทส ฯ ธมมสสวนตถายาต ชนาน ธมมสส สวนาปนตถาย ฯ จตตาโร ภาณวารา อคคเหตพพา ฯ ปรกถนตถายาต ปรกณณกถนวเสน๒ ปรจฉนน- ๑. สตสนนจโยต ฯ ๒. ปรกณณ... ฯ

[ปา.๒๖๙ ส.๓๕๒.๓๕๓]

Page 41: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 41

ธมมสส กถนตถ ฯ อนธกวนโท จ มหาราหโลวาโท จ อมพฏโ จ อนธ...อมพฏาน สตตาน เตห สทโส อนธก...สทโส ฯ กถามคโต อคคเหตพโพ ฯ กถามคโคต กถาย ปพนโธ ฯ สงฆภตตจ มงคลจ อมงคลจ สงฆ...ลาน ฯ ตสโส อนโมทนา อคคเหตพพา ฯ สมาธวเสนาต สมาธปพพกภาวนา- ปฏพทเธน วา วปสสนาภาวนาปฏพทเธน วา ปวตต เอก- กมมฏาน อคคเหตพพ ฯ เอตตก จตพภาณวารสตตาทก อคคเหตพพ ฯ เอตตาวตาต เอตตเกน อคคหเณน ฯ ปร- วตตนกขมา วภงคา กาตพพา ฯ ปรสายาต ปท วนยนตถนต ปเท กมม ฯ อภธมม อคคเหตพพ๑ ฯ ทฆภาณเกน มหาวคโค ๑. วณณนาย ปรสายาต ปทโต ปร อภธมมนต ปท นตถ อภธมมวนยนตถนต ปทเมว ทสสต ฯ อภธมมวนยนตถนตเยว สทธปาโ โยชนากาเรน คหตปาโ ปน อภธมม วนยนตถนต อสทธปาโ ภเวยย เตเนว โยชนา กตา ฯ ตถาป อภธมม อคคเหตพพนต โยชน กาต น ยชชต อภธมมสททสส ปลงคกตตา ฯ อปเจตถ อภธมม อต น เกวล อภธมมปฏก อธปเปต อถโข สตตนตปฏกจ อภธมมปฏกจ อธปเปตาน ยาน สโมธาเนตวา ธมโมต โวหรยนต ฯ ตพพเปกขตตา ปน อภสทท โยเชตวา อภธมโมต วตต ฯ

[ส.๓๕๓.๓๕๔]

Page 42: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 42

อคคเหตพโพต สมพนโธ ฯ เอก นปาต คณหนเตน ฯ ตโต โอรนต สอฏกถาโต ชาตกโต โอร ฯ ธมมปทมปต อปสทโท น เกวล ชาตก อคคเหตพพ อถโข ธมมปทมป อคคเหตพพเมว อโต โอร น วฏฏตต าเปต ฯ ตโตต ตโต ทฆนกายาทโต ฯ สมจจย กตวา ฯ เป ฯ น วฏฏตต ปจฉา ฯ กรนทย๑

ปฏกขตตนต กรนทอฏกถาย ย วฏฏตต วจน อาจรเยน ปฏกขตต ฯ อตราส มหาอฏกถาทส ฯ เยนกามนต ยตถ อจฉต คโมต คโต ฯ ตตถาต ตสส จตปปกรณสส อฏกถาย ฯ ตนต วนยปฏก ฯ [๕๑] อภยาน โข ปนสสาตอาทวจน ภควตา วตต ฯ อสมนต สอฏกถาโต วนยปฏกโต อสม ฯ นวงเคปต อปสทโท เอเกก องค อเปกขต ฯ พาหลจเจต พหสสตภาเว ฯ ตตถาต อภยาน โข ปนสสาตอาทปเทส ฯ ยถาต เยน ปกาเรน ต ปการ ฯ ตตถาต สวภตตานตอาทปเทส ฯ ปต อาภณน ปน ภณน ปจฉาภฏ วปรตภณน ฯ ปทสส ปจฉาภฏ ปทปจฉาภฏ ปทปจฉาภฏจ สงกโร จ ปทปจฉาภฏสงกโร ปทปจฉาภฏสงกโร เอว โทโส ปท...โทโส ปท...โทสโต วรหตาน ปท...หตาน ฯ ๑. กรนทฏกถายนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๖๙ ส.๓๕๔.๓๕๕]

Page 43: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 43

อกขรปทปารปรยา จาต จสทโท ขนธก ฯ เป ฯ สตต- วเสนาต ปท อเปกขต ฯ เอเตนาต อนพยชนโสต วจเนน สถลธนตาทนนต ปท วธานวจเนนาต ปเท กมม ฯ ยถาวธาน- วจเนนาต วธานสส อนรปวจเนน ปรมณฑล อต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ วสสฏาย อเนลคลาย อตถสส วาปนยา วาจาย สมนนาคโตต สมพนโธ ฯ สรสมปตตรโตต สรสส สมปตตยา รโต ฯ เอตถ จาต เอเตส อฏงเคส ฯ [๕๓] เต หต ห สจจ เต ธมมา ฯ เอกโต อปสมปนนา- ยาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตาต ตา ภกขนโย ฯ หตถ- ปาท...กรณนต หตถปาทมขาน สตลภาวสส กรณ ฯ ตสมจาต อทเก ฯ นจปกจ ผลกจ ตฏฏกจ กฏสารกจ นจ...รกา๑ ฯ น วหารปปจจนเต นสทตพพ ฯ ตตถาต วสส- สตปสมปนนายาตอาทปเทส นทธารณ ฯ มคคสส สมปทาน มคคสมปทาน มคคโต อปคมนนต อธปปาโย ฯ ปานยา๒

อาปจฉน ปานยาปจฉน ฯ มคคสมปทานจ วชนจ ปานยา- ปจฉนจ มคค...ปจฉน ต อาท ยสส ต มคค...ทก ฯ เอตถ จาต อภวาทนาทส นทธารณ ฯ ราชสสารณายปต ราชสส๓ อาคตการณา อสสารณาย อปคมนายป วตตมานาย ๑. นจ...กาน ฯ ๒. ปานยสส ฯ ๓. รโ ฯ

[ปา.๒๖๙.๒๗๐ ส.๓๕๕.๒๕๘]

Page 44: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 44

กาตพพเมว ฯ เทเว วสสมาเน ฯ เป ฯ ปตตหตถาย๑

กาตพพเมว ฯ ฉตตจ ปตโต จ ฉตตปตต ต หตเถส ยสสา สา ฉตตปตตหตถา ฯ หตถสสาทหต ปท อนพทธายปต ปเท กตตา ฯ ปาลยาต ปนตยา ฯ ต ต กมม ฯ ยถา เยน ปกาเรน กโต ธมโม สกโต นาม โหต ฯ ตตถาต ตสม กมเม ฯ ตณณ กจจานนต สกกจจกรณครกรณมานนาน ฯ อภกขเก อาวาเสต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ภกขนอปสสยโตต ปท อฑฒโยชน อต ปเท อปาทาน ฯ อย อาวาโส ฯ นตถ ภกข ยสม โส อภกขโก ฯ เอตถ อาวาเส วสส ภกขนห น วสตพพ ฯ ตโตต ภกขนอปสสยโต ฯ ตตถาต ภกขนอปสสเย ฯ ภกขนโยต ปท วทนตต ปเท กมม ฯ วสถ ฯ เป ฯ อาเนสสามาต เอว วทนต ฯ [๕๓] วตตปปมาเณต อฑฒโยชนปปมาเณ ฯ เอกรตต วตถา มนสเสห นมนตตา หตวา ภตวา คนตกามา ภกข น โหนตต๒ สมพนโธ ฯ เอตตาวตาปต เอตตเกน ภกขน ๑. ฉตตปปคคหตถายาต วณณนาปาโ ฯ อย โยชนาปาโ ยตตตโรต เม ขนต ฯ ๒. ภกข ฯ เป ฯ เอกรตต วตถา โหนต น นมนตตา หตวา คนตกามาต เอว วณณนาวจนานสาเรน นสทโท นมนตตาต ปเท ปฏเสโธ ภเวยย โยชนาวจน ปน นสทโท โหนตต ปเท ปฏเสโธต โชเตต ฯ

[ปา.๒๗๐ ส.๓๕๘.๓๕๙]

Page 45: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 45

อาคนตวา วสส อปคนต อจฉเนน ฯ อปสทเทน น เกวล าตกาทน ภกขน อานยเนน สภกขโก อาวาโสต าเปต ฯ เอตถ อาวาเส ฯ อปคจฉนตต จ ภกขนห ยาจตพพา ฯ ยโต ปน ภกขนอปสสยโต อชนา มคเคน คจฉนตน ภกขนน อฑฒ ฯ เป ฯ าน อตถต สมพนโธ ฯ ตโตต ภกขนอปสสยโต คาวตมตเตต ปเท อปาทาน ฯ ตาห ภกขนหต ทรฏาเน วสนตห ตาห ภกขนห ยาจตพพาต ปเท กตตา ฯ ตา ภกขนโยต อสม ภกขนอปสสเย วสนตโย ตา ภกขนโย ยาจตวาต ปเท กมม ฯ ตตถาต ตสม ภกขนอปสสเย ฯ อตสทโท ยาจตพพาต ปเท อากาโร ฯ ตโตต ตโต ปฏายาต อตโถ ฯ อามาต วตวา วตตาต สมพนโธ ฯ ตาห ภกขนห วตตาต ปเท กตตา ฯ อนชวนตโยต โอวาท นสสาย ชวนตโย ฯ อถาต ปจฉา ฯ เอตถ อาวาเส ก กาตพพ อต ปจฉา ฯ สา รกขตพพาต สา วสสจฉนนปคมมลา อาปตต ภกขนห รกขตพพา ฯ ตตถาต ตสม อโปสถทวเส นทธารณ ฯ จาตททสโก อโปสโถ ปกขสส เตรสย ฯ เป ฯ ภกขนห ปจฉตพโพ๑ ฯ โอวาทตถายาต โอวาทยาจนตถาย ฯ [๕๔] อตต เอว ฯ ตสสาต มาตคามสส ฯ เอวจ ๑. ปจฉตพพนต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๓๕๙..๓๖๑]

Page 46: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 46

พหการภาเว สต ฯ เป ฯ กรสสนต ฯ เอวนต เอว ปาปน ฯ ตสมาต ตสมา ภควตา วตตตตา ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ เอตตาวตา หต ห สจจ เอตตเกน ปาสาทเกน ภกขนสงโฆ สมปาเทตต วจเนน ฯ สกขาตยสงคหนต๑ สกขาตย อต ปรจฉนน ฯ เอกโต อาคตาน ภกขนน วเสน จ เอต ตาหต พหวจน วตต ฯ ตาสต ภกขนส ฯ น ปเรตต สงฆวเสน น ปรต ฯ อภยโตป วา สงฆโต ฯ ภกขนอปสสเยหต ปท เปสตาต ปเท อปาทาน ฯ ตตราต ตสม ภกขนสงโฆ วา น ปรตตอาทวจเน ฯ [๕๕] ภกขนโย อยย ภกขสงฆ๒ วนทนต โอวาทป- สงกมนจ ยาจนต ลภนต กร อยย ภกขนโย โอวาทป- สงกมนนต อท ภกขนน คณภาวสส เจว ภกขน สงฆภาวสส จ วเสน วตต ฯ อห อยย ภกขสงฆสส ปาเท วนทาม โอวาทปสงกมนจ ยาจาม ลภามห อยย โอวาทปสงกมนนต อท ภกขนยา ปคคลภาวสส เจว ภกขน สงฆภาวสส จ วเสน วตต ฯ ภกขนสงโฆ อยย อยยาน ปาเท วนทต โอวาทป- สงกมนจ ยาจต ลภต กร อยย ภกขนสงโฆ โอวาทป- ๑. สกขตตยสงคหนต วณณนาวจน ฯ ๒. ภกขสงฆสส ปาเทต วณณนาวจน ฯ

[ส.๓๖๑..๓๖๓]

Page 47: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 47

สงกมนนต อท ภกขนน สงฆภาวสส เจว ภกขน คณภาวสส จ วเสน วตต ฯ ภกขนโย อยย อยยาน ปาเท วนทนต โอวาทปสงกมนจ ยาจนต ลภนต กร อยย ภกขนโย โอวาทปสงกมนนต อท ทวนน๑ ภกขภกขนน คณภาววเสน วตต ฯ อห อยย อยยาน ปาเท วนทาม โอวาทปสงกมนจ ยาจาม ลภามห อยย โอวาทปสงกมนนต อท ภกขนยา ปคคลภาวสส เจว ภกขน คณภาวสส จ วเสน วตต ฯ ภกขนสงโฆ อยย อยยสส ปเท วนทต โอวาทปสงกมนจ ยาจต ลภต กร อยย ภกขนสงโฆ โอวาทปสงกมนนต อท ภกขนน สงฆภาวสส เจว ภกขสส ปคคลภาวสส จ วเสน วตต ฯ ภกขนโย อยย อยยสส ปาเท วนทนต โอวาทปสงกมนจ ยาจนต ลภนต กร อยย ภกขนโย โอวาทปสงกมนนต อท ภกขนน คณภาวสส เจว ภกขสส ปคคลภาวสส จ วเสน วตต ฯ อห อยย อยยสส ปาเท วนทาม โอวาทปสงกมนจ ยาจาม ลภามห อยย โอวาทปสงกมนนต อท ภกขนยา เจว ๑. อภนนนต ยตตตร ฯ

[ส.๓๖๓.๓๖๔]

Page 48: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 48

ภกขสส จ ปคคลภาเวน วตต ฯ ภกขนสงโฆ จ อยย ภกขนโย จ ภกขน จ๑ ภกขสงฆสส อยยาน อยยสส ปาเท วนทต วนทนต วนทต โอวาทป- สงกมนจ ยาจต ยาจนต ยาจต ลภต กร ลภนต กร ลภต กร อยย ภกขนสงโฆ จ ภกขนโย จ ภกขน จ โอวาทป- สงกมนนต อท เอกา ภกขน วา๒ ภกขนอปสสเยห โอวาทตถาย เปสตา โหตต วตตวจนสส อนรปวเสน วตต ฯ [๕๖] เตน ภกขนาต ปท วตตพพนต ปเท กตตา ฯ อโปสถกาเลต อโปสถกรณกาเล ฯ ภกขนโย ภนเต ฯ เป ฯ สงกมนนต เอว วตตพพ ภกขน ภนเต ฯ เป ฯ สงกมนนต วตตพพ ภกขนสงโฆ ภนเต ฯ เป ฯ สงกมนนต วตตพพ ภกขนสงโฆ จ ภนเต ภกขนโย จ ภกขน จ ภกขสงฆสส จ๓

๑. อเม จสททา น อจฉตพพา ฯ ภกขนสงโฆ ภกขนโย ภกขนโต เอตถ เอกเมก ปธานปท วนทต วนทนต วนทตต เอตถ เอเกเก ปเท อนกกเมน กตตา ฯ ยท ภกขนสงโฆตอาทปเทห จสทโท ยตโต อถ กสมา ภกขสงฆสสาตอาทปเทห น ยตโต ตถา วนทต วนทนต วนทตตอาทห กรยาปเทหป ฯ ๒. อโต ปร พหหต ปท วณณนาย ทสสต ฯ ๓. อย จสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ส.๓๖๔]

Page 49: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 49

อายสมนตาน ปาเท วนทต วนทนต วนทต โอวาทปสงกมนจ ยาจต ยาจนต ยาจต ลภต กร ภนเต ฯ เป ฯ สงกมนนต เอว วตตพพนต สมพนโธ ฯ ปาฏโมกขทเทสเกนาปต ปท วตตพพนต ปเท กตตา ฯ ตนต สมมตภกข ฯ ภกขนโย อปสงกมนต ฯ ต ภกขน อป- สงกมต ฯ ภกขนสงโฆ จ ภกขนโย จ ภกขน จ อปสงกมต อปสงกมนต อปสงกมตต วจน ปาฏโมกขทเทสเกนาป วตตพพนต สมพนโธ ฯ สมมโต ภกข สเจ นตถ ปาสาทเกน ภกขนโย สมปาเทนต ภกขน สมปาเทต ฯ ภกขนสงโฆ จ ภกขนโย จ ภกขน จ๑ สมปาเทต สมปาเทนต สมปาเทตต วจน ปาฏโมกขท- เทสเกน วตตพพนต สมพนโธ ฯ [๕๗] โอวาทนต ปท อปปฏคคเหตนต ปเท กมม ฯ ตตถาต พาลคลานคมเยส นทธารณ ฯ อโปสถคเคต อโปสถ- กรณฏาเน ฯ ตตถาต โอวาทปปจจาหรณภกขส นทธารณ ฯ ตสมาต วตตตตา ฯ ตตเถว คาเม ฯ อสสาต ภกขสส ฯ ตตถาต คาเม ฯ ตตราต สภาทส ฯ อภโต ฯ เป ฯ เอตถ ๑. วณณนาย อมสม ปโยเค อเม จสททา นตถ ฯ เอเตส จสททาน อนจฉตพพ- ภาวสจนเมต ฯ

[ปา.๒๗๐ ส.๓๖๔..๓๖๖]

Page 50: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 50

วจเน วนจฉโย ฯ โทส ปน ทสวา ฯ เป ฯ ทสเสต วฏฏตต สมพนโธ ฯ ภกขหต ปท โอวทต อนสาสตนต ปททวเย กตตา ฯ ตลกกมมจ ปณณกมมจ ตล...กมม ต อาท เยส ตาน ตล...กมมาทน ฯ ตตถาต อธมมกมมาทส นทธารณ ฯ เสเสส ปเทส ฯ โอสาเรหต กเถหต วทต ฯ ตนต ต ปห ฯ ตตราปต ตสม อสสตถาย ภณเน ฯ ปม ฯ [๕๘] ทตยสกขาปเท วนจฉโย ฯ อธก เจต อธเจต อธเจต เอตสส อตถต อธเจโต ตสส...เจตโส ฯ อทจาต โมนปเถส สกขโตต วจน ฯ สกขายาต ปท ปตตสสาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ เอตถาต มนโน โมนปเถส สกขโตต วจเน ฯ อพภนตเรต จตเต ฯ อฏโต วโยโค อฏวโยโค โส อาท เยส เต อฏวโยคาทโย อฏวโยคาทโย วตถ การณ โสกาน เต อฏ...วตถกา ฯ เอตถาต ตาทโนต ปเท ฯ น กสณค- ฆาฏเมต น อากาสานจายตนสส อารมมณภเต กสณคฆาฏเม ฯ น รปปรจเฉเทต น อากาสธาตสงขาเต รปาน ปรจเฉทากาเร ฯ ธมมพหมานนต ธมเม พหคารว ฯ ตตถาต จงกมตตอาทปเทส นทธารณ ฯ ตโต นนต ตทา น จฬปนถก ฯ อถาต ตทา ฯ [ปา.๒๗๓..๒๗๕ ส.๓๖๘..๓๗๑]

Page 51: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 51

ต จฬปนถก ฯ โส จฬปนถโก ฯ มมายตต คารวภาเวน ปยายต ฯ โส จฬปนถโก ฯ ต มมายนภาว ฯ ตเยว อทาน ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ทตย ฯ [๕๙] ตตยสกขาปเท วนจฉโย ฯ อตร ฯ เป ฯ อาทส วจเนส เวทตพพ ฯ อโต ฯ เป ฯ เอกโต อปสมปนนายาต ปท๑

อโต ปรป จ ยตถจ๒ าเน เอก...ต ปท วจจต สพพตถ ปเทส๓ ปณฑเตน ทฏพโพ ฯ เอตถาต ตตยสกขาปเท ฯ ตณ ปาจตตยานต ปมทตย- ตตยสกขาปเทห อาปชชตพพาน ตณ ปาจตตยาน ฯ กถนต ปจฉา ฯ ตตถาต ภกขนปสสเย ฯ กถนต กสมา ฯ รตต๔

โอวทนมลก ฯ เป ฯ ยนต อตถงคเต สรเย โอวทนมลก เอก ปาจตตย ฯ อปเนตวา อวเสสา อาปตตานาปตตโยต ทวา อนตวา อฏห ครธมเมห โอวทโต สมมตสส เอกา อนาปตต เอก ปาจตตย ฯ กสมา ฯ สมมตตา อนาปตต คนตวา ครธมเมน โอวทนมลก เอก ปาจตตยนตอาทนา นเยน อตถงคเต สรเย โอวทนมลก เอกป ปาจตตย อปเนตวา อาปตตานา- ๑. อตเรกมท ฯ ๒. ยตถ ยตถาต วณณนาย ทสสต ฯ ๓. าเนสต ภเวยย ฯ ๔. รตต อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๗๙ ส.๓๗๑..๓๗๓]

Page 52: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 52

ปตตนโย เวทตพโพ ฯ ตตย ฯ [๖๐] จตตถสกขาปเท วนจฉโย ฯ อปสมปนน ฯ เป ฯ เอตถ วจเน เวทตพโพต ปเท อาธาโร ฯ สมมเตน วาต สงเฆน วา สมมเตน วา ภกขนา ภาร กตวา ปโต ภกข ฯ อน ฯ เป ฯ เอตถ วจเน เวทตพโพ ฯ จตตถ ฯ [๖๑] ปจมสกขาปเท วนจฉโย ฯ นพนธ๑ ฯ เป ฯ จรต อตโร ภกขต สมพนโธ ฯ สนทฏมตตาต ทสสนวเสน มตตา ภกข จ ภกขน จ สงขาตา เทว๒ ชนา ฯ เอตถาต ปจมสกขาปเท ฯ วนจฉยโต ฯ เป ฯ สมฏานาทห สทธ เสส วจน เวทตพพนต สมพนโธ ฯ วนจฉยโตต ปท เวทตพพนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ตตร หต ห สจจ ตตร จวรปปฏคคหณ- สกขาปเท ฯ ปจม ฯ [๖๒] ฉฏสกขาปเท วนจฉโย ฯ ตสเสวาต โลล- อทายสส๓ ฯ ปฏภาเนนาต าเณน ฯ กตจตตนต กตวจตตรป ฯ ๑. นวทธ อต วณณนาปาโ ฯ ๒. อโภ ฯ ๓. โลลทายต เยภยเยน สนธปทวเสน ทสสต ฯ

[ปา.๒๘๒ ส.๓๗๓.๓๗๔]

Page 53: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 53

ตสสาต จวรสส ฯ วปปกตเมถนนต อนตถตกตเมถน๑ ฯ ย จวร นวา ฯ เป ฯ โหต ต จวรนต จวร นาม ฯ เอว หต ห สจจ เอว นวาเสต๒ วาตอาทวจน ฯ สย สพเพตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อถ ปนาต ยท ปน กโรต ฯ อาณตตสส อาราปเถ อาราปเถต อาณตตสส สจ ปเวเสตวา ปเวเสตวา นหรเณ เอเกก ปาจตตย ฯ สมพหลานป ปาจตตยาน ฯ เยปต ปท นสสตกาต ปทสส วเสสน ฯ เตส อาจรยปชฌายาน ฯ เตสมป นสสตกาน ฯ อตตโน าตกาน ภกขนน ฯ อนเต- วาสเกหต ปท สพพาเปนตต ปเท กมม ฯ ตตราปต อนเต- วาสเกห อาจรยปชฌายาน สพพาปเน ฯ สพพตตตาต จวรสส สพพตตตา ฯ ฉฏ ฯ [๖๓] สตตมสกขาปเท วนจฉโย ฯ กกกฏสมปาเทต ปท วจจตต ปเท อาธาโร ฯ ตตราต กกกฏสมปาเทต ปเท ฯ กกกฏา สมปทนต คจฉนต เอตถ คาเม อต ตสมา โส ก...โท ฯ สปพโพ ปท คตย ฯ ตตถาต ตสม กกกฏ- สมปาเตต ปาเ วจจตต ปเท อาธาโร ฯ เคหจฉทนปฏ โตต เคหจฉทนสส ปฏ โต ฯ เอตถาต กกกฏสมปาเตต ปเท ฯ ๑. อนฏ ตกตเมถนนต ภเวยย ฯ ๒. นวาสตนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๘๘..๒๙๒ ส.๓๗๔..๓๗๖]

Page 54: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 54

วตตนเยเนวาต สมปตนต เอตถาต สมปาโต กกกฏาน สม- ปาโต กกกฏสมปาโต ฯ อถวา สมปตน สมปาโต ปต ปตเน ฯ กกกฏาน สมปาโต เอตถ อตถตป กกกฏสมปาโต ฯ วสสนตสสาต สทท กโรนตสส ฯ สมปณณรฏเต ปท คามนตเร คามนตเรต ปททวเย อาธาโร ฯ กจาป วตตนต ยสม ปน คาเม ฯ เป ฯ ปาจตตยนต วจน อาจรเยห อฏ- กถาย กจาป วตต ฯ รตนมตต อนตร ยสส โส รตน- มตตนตโร ฯ ตสสาต คามสส ฯ ตนต อปจาร ฯ [๖๔] ตตราต คามนตเร คามนตเร อาปตต ปาจตตยสสาต วจเน ฯ ตตถยเสยยาย วาต ตตถยาน อาวาเส ฯ กปปยภม กรายนต อย ภม กร กปปยภม นาม ฯ เอตถาต ภกขน- อปสสยาทส ฯ ยถาวตถกเมวาต วตถสส อนรปเมว ปาจตตย ฯ ภกขนอปสสยทวาเรต ปท รถกายนต ปเท อาธาโร ฯ วาสทโท จต...ทส วาต โยเชตพโพ ฯ จตกกจ สงฆาฏกจ หตถ- สาลา จาต ทวนโท ฯ ตตราปต ตสม อปจาโรกกมเน ฯ สวทหเตปต อปสทเทน น เกวล ยถาวตตรถกาทส เอว สวทหเน ทกกฏ อนตรามคเคปต าเปต ฯ อถาต ยท คจฉนตต สมพนโธ ฯ ตตเถวาต ตสมเยว คาเม คมสสาม ฯ ปพพเมว คมสสาม อต มนสกาเรน [ป.๒๙๒ ส.๓๗๖..๓๗๘]

Page 55: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 55

นกขนตตตา อนาปตต ฯ อตกกมนตสส ภกขโน อทาน อตก- กมสสามต วตตพพกขเณ ปม ฯ เป ฯ ปาจตตย ฯ อมสม ห นเยห ห สจจ อฑฒโยชเนต นเย ฯ คตปพพตถาต คตปพพา อตถ ฯ น อมห อยยา คตปพพาต ภกขน วทต ฯ วสงเกเตนาต เอตถ วนจฉโย ฯ จกก สมารหนตต จกกสมา- รฬหา มคค คจฉนตาต อธปปาโย ฯ ปรยายนตต คจฉนต ฯ สตตม ฯ [๖๕] อฏมสกขาปเท วนจฉโย ฯ โลกสสาท...เสนาต ปท กฬาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ โลกสสาทสงขาตมตตสนถวสส ปฏพทเธนาต อตโถ ฯ กฬาปเรกขาราต กฬ ปรโต กโรนตา ฯ ชวนโตต คมเนน ฯ เตนสสาต เตน การเณน อสส อทธ- คามนนต ปทสส ฯ เตนสสาปต เตน การเณน อสสาป อโธ- คามนนต ปทสส ฯ ตตถาต นาวาย นทธารณ ฯ ยนต นาว หรนตต ปเท กมม ฯ ตตถสมปฏปาทนตถนต ตตถาภ- มขสส นปาทนตถ ฯ เอตถาต ตสสา นาวาย เอตสม หรเณ ฯ คามนตเร คามนตเรต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อคามกตร- ปสเสนาต อฑฒโยชนพภนตเร คามาน อภาวโต อคามกตร- ปสเสน ฯ อนาปตต ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เกวล นทยา อนาปตต ฯ โยป ภกข ฯ มหาตตถปฏฏนโตต ลงกาทเป [ป.๒๙๒..๒๙๖ ส.๓๗๘.๓๗๙]

Page 56: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 56

มหาตตถนามปฏฏนโต ฯ ตรนต เอตถาต ตตถ ตร ตรเณ ถปปจจโย อการสส อตต ฯ ปตนต เอตถาต ปฏฏน ปต คมเน ตนปปจจโย ตการสส โฏ ฯ มหนต ตตถ มหาตตถ ต เอว ปฏฏน มหาตตถปฏฏน ฯ ตมพลตต วาต ชมพทเป ตมพลตตนาม- ตตถ ฯ อฏม ฯ [๖๖] เอตถาต มหานาเค ตฏมาเนต วจเน ฯ อตรถา หต ห สจจ ยถารตสงขาเตน อตเรน ปกาเรน ฯ อฑฒจฉเกนาต จกขสส อปฑฒ อจฉเกน ขปเนน ฯ อสน ขปน อจฉก อส ขปเน ฯ โอโลกยมานา ถลลนนทา ภกขน ฯ เอวนต สจจ มหานาคาตอาทวจน ฯ คณปปกาสเนนาต อยโย ภาณโก อยโย พหสสโตตอาทนา คณปปกาสเน ฯ อสสาต ภกขน- ปรปาจตนต ปทสส ฯ ตสสาต ภกขนยา ฯ ปพเพ ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ กมมสาธโนย สมารมภสทโทต อาสห สมารทธนต ฯ สมารทธ สมารทธ ภตต สมารมโภต ภควตา วจจต ฯ ปฏยาทตสส สมปาทตสส เอต สมารมโภต วจน ฯ ตโต อตราต ตโต คหน ปรปาจนโต อสม าเน ฯ ต ปณฑปาตนต คหน ปฏยาทตปณฑปาต ฯ อนต อ [ปา.๒๘๗..๓๐๐ ส.๓๗๙.๓๘๐]

Page 57: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 57

ภกขนปรปาจต ภตต ฯ ต ปนาต คหน ปฏยาทตกตต ฯ ปรวารตา วาต นมนตตา ฯ สพพตถาต สพพสม ฯ นวม ฯ [๖๗] อปรต อเจลกวคเค ฯ ยท เอกปรจเฉท อถ กสมา วส ปตตนต อาห อตถปปตตวเสน ปน วส ปต- ตนต ฯ ตตถ อตถปปตตวเสนาต ภกขนยา เอว รโหนสชชาย อปปตตวเสนาต อตโถ ฯ ทสม ฯ ภกขนวคโค ตตโย ฯ [๖๘] อทธกา จ คลานา จ คพภนโย จ ปพพชตา จ อทธา...ตา ฯ ปตต ปต มจป ยสม โส ปตต- ปจปโ ฯ คพโภ จ ปมขจ คพภปปมขา อเนกา คพภป- ปมขา อเน...มขา เตส ปรจเฉโท ยสม โส อเนก...จเฉโท ฯ ตตถาต อาวสเถ ฯ ปตโตต ปโต ฯ เตส เตส อทธกาทน ชนาน ฯ ตตถยา กห คตา อต ปจฉตวา ตตถยา อเม สมเณ ปสสตวา ปกกนตาต สตวาต สมพนโธ ฯ ปาสณฑนต ฉนนวตวธ สมณปรพพาชกาท ฯ เต ห ตณหาปาสเจว ทฏ ปาสจ เฑนต โอเฑนตต ปาสณฑาต วจจนต ฯ ปาสณ- [ส.๓๘๐..๓๘๒]

Page 58: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 58

เฑนตต ปาสณฑา ฯ อนททสตวาต อปรจฉนตวา ฯ เอตถาต สกขาปเท อถวา เอตสม อโนทสส ยาวทตโถตอาทวจเน ฯ ปม ฯ [๖๙] โส เทวทตโต ฯ อภคนตวา ภควนต มาเรสสนตต อภมารา ฯ กถนต กเถตกมยตาปจฉา ฯ อปปนนายาต ปท อโหสต ปเท ลกขณกรยา ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ อสสาต เทวทตตสส ฯ ปจถาลปากสตานต ปจอกขลภตตปากสตาน ฯ คาเม ปณฑาย จรตวาต ปม คาเม ปณฑาย จรตวา ปจฉา จเรน จวร นฏาเปนเต ภกข ทสวา ฯ โส ปน คโณ กตถจ ทวห กตถจ ตหตอาทนา อเนกธา อธปเปโต อธ กตหต อาห อธ จาตอาท ฯ อธาต สกขาปเท ฯ ปสวตต ปวตตต ฯ นมนตนโต วาต อกปปยนมนตนโต วา ฯ จตตาโรต เอกฏาเน วา นานา วา เต จตตาโร ภกข ฯ ลกขณวจนเจต ตสมา จตตาโร วา อธเก ภกขต อตโถ ฯ เววจเนน วาต อนนาทปรยาย- สทเทน วา ฯ ภาสนตเรน วาต อนธทมฬาทภาสนตเรน วา ฯ ปจนน โภชนาน นาม คเหตวาต ปจนน โภชนาน อ- ตรสส นาม คเหตวา ฯ เอกโต คณหนตต อมสส ทวาทสหตถปจาเร ตา คณหนต ฯ กสมา ปน นานโต [ป.๓๐๗ ส.๓๘๒..๓๘๕]

Page 59: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 59

ภตเตป คณโภชน โหตต อาห ปฏคคหณเมว ห เอตถ ปมาณนต ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ เตสเยวาต เตสเยว ภกขส นทธารณ ฯ เลสกปปยนต เลเสน กปปนกรณ ฯ ตตถ จวเร กตตพเพ ตสม จวเร ยงกจ กมม กโรต๑ ฯ สจ วชฌตต สจ- เวธนโก ฯ ปสทเทน น เกวล อ จวร กตกมม วตตนต าเปต ฯ เตน ภกขนา ภชตพพ ฯ วจาเรตต- อาทปทาน ปน อตโถ ฏกาย วมตวโนทนยจ วตตนเยเนว คเหตพโพ ฯ สพโพ ภกข อต วจจต ฯ ตตถาต ตสม ภกขสม ฯ ยตถาต ยสม กาเล โส กาโล ฯ ตตถาต กาเล ฯ เอเตส หต ห สจจ เอเตส สหธมมกาทน นทธารณ ฯ [๗๐] ตตถาต เทว ตโย เอกโตต วจเน วนจฉโย ปณฑเตน เวทตพโพ ฯ อมมนตโต จตตโถ ยสส ภกขจตกกสส ต อนมนตตจตตถ ฯ อธาต โลเก เอกจโจ ชโน ฯ เตส จตส ภกขส ฯ โส อปาสโก ฯ อ ภกข ฯ ตตถาต จตส ภกขส ฯ เตหต ตห ภกขห ฯ เตนาต ตสมา คณ- ปรกสส อนมนตตตตา ฯ อทนต ภกขจตกก ฯ ตตถาต จตส ภกขส ฯ สมย ฯ เป ฯ โหตต วจน วตต ฯ สมโย ลทโธ ๑. ตตถ จวเร กตตพพ ยงกจ กมม กโรตต วณณนาวจน ฯ

[ป.๓๑๕ ส.๓๘๕..๓๘๘]

Page 60: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 60

เยน คลาเนน โส สมยลทโธ คลานสมยลทธโกต อตโถ ฯ จวรทานสมโย ลทโธ เยน โส จวรทานสมยลทธโก ฯ อาท- สทเทน จวรการสมยลทธกาทน คหณ ฯ อปสทโท คลานสมย- ลทธก อเปกขต ฯ เตสต ตส ภกขส ฯ ตาน จ โภชนาน เตห ภกขห ฯ ตาน ยาคอาทน เตห ภกขห ฯ นมนตนกา ภกข คณโภชนโต โมเจตพพา ฯ ธตงคเภทโต ธตงคภชชนโต ฯ ตโตต คทนนตร ฯ อถาต ยท ฯ เอตถาต คาเม ฯ ต คาม ฯ ก เอเตน พห เอตถ วตตพพนต พห เอตถ นมนตเน วตตพพ วจน อตถ เอเตน พหวตตพพวจเนน กมปโยชน ฯ เสว ปณฑาย มย จรสสาม อต เถรา อาหส อทาน ตเมห มา ปมชชตถ อต เต ปรโส อาห ฯ ธรคาเมต สมปคาเม ฯ เตสต มนสเสส ฯ ปฏกจเจวาต ปมเมว ฯ ตตถาต ตสส อาสนสาลาย ฯ เตต มนสสา ฯ นวตตตนต นวตตน ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ทตย ฯ [๗๑] อปจารวเสนาต โลกโวหารสมพชฌเนน ฯ อปจรยต โวหรยต เอเตนาต อปจาโร ฯ วทนต เอเตนาต พทรา วท วจเน วทสส พทรา จาต โมคคลลานสตเตน พทราเทโส จ ฯ ตณหาทฏ ห อามสยตต [ส.๓๘๘..๓๙๒]

Page 61: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 61

อามส ฯ พทเรน อภสงขต อามส ฯ สลต ปวตตตต สาลโว ยาคอาท สล คมเน สาลวาทโยต สตเตน อโว ฯ พทเรน อภสงขโต สาลโว พทรสาลโว๑ ฯ ภตตปปจจาสนต อจฉตภตต ฯ ภตตวกปปนาต ภตตสส ปรจจชนา ฯ วกปเปมต เปม ปรจจชามต อตโถ ฯ สา จายนต สา จ อย ภตตวกปปนา ฯ สงคหตาต ปรจฉนนา ฯ ต ต กมมนต อโปสถาทก ต ต กมม ฯ ธมมสสรตตาต ธมเมน อสสรภาวโต ฯ อากรนตต ปกขปนต ฯ เอกมสสกนต เอกมสสกภตตาท โหต เอตถ ภตเต อนาปตต ฯ มลนมนต- นนต ปม นมนตนภตต ฯ ปจฉม นมนตนภตต อปร โหต ฯ ตนต ปจฉมนมนตนภตต ฯ ตตถาต ตสม ภตเต ฯ เยนาต ขรรเสน ฯ เอกรสนต เตน ขรรเสน เอกรสภตต โหต ฯ ตตเถ- วาต ชรภตตรสภตเตส ฯ ปาเฏกกนต วส วส ฯ ตตถาต เตส ภตเตส นทธารณ ฯ สพเพ มนสสา ฯ สพเพห มนสเสห ฯ ตยา นมนตตตตา น ภชามต สมพนโธ ฯ ยตถ กตถจ าเน ฯ เอตถ ปนาต๒ ภตต คณหา ฯ เป ฯ วทตต วจเน ฯ เอวนต น มยห ตว ภตเตนตโถ ภกข คณหสสามต วจน ฯ น นมนตน อนมนตน ฯ จารตตโตต กเลส จารตตสกขาปเท ๑. พทรสาฬว อต วณณนาวจน. ๒. อย ปนสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ส.๓๙๒..๓๙๔]

Page 62: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 62

วตตอาปตตโต ฯ ยทคเคนาต เยน โฏาเสน ฯ เอตถ หต ห สจจ เอตถ กรยากรเย๑ นทธารณ ฯ ตตย ฯ [๗๒] อสสาต มาตยา๒ ฯ เย เย ชนา ฯ ต ธตร ฯ ตสสา ธตาย๓ เวน ปฏพทเธน ฯ ยาว สพพ วตถ ฯ เป ฯ อคมาส ตาว ทาเปส ฯ ธมมยา กถายาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เอตนต ปาเกยยวตถ ฯ อตรโส ยสส ต อตรสก ฯ โมทโก จ สกขลโก จ โมทกสกขลก ฯ สกขลโกต คเฬน มสสตปโว ฯ ต อาท ยสส ต โมท...กาท อตรสกจ ต โมท...กาท จาต โมท...กาท๔ ฯ อธาต สกขาปเท ฯ พทธสตต จ อพทธสตต จ ตลจ ตณฑลจ พทธ...ณฑล ต อาท ยสส ต พทธ...ลาท ฯ กปกตนต อจจกต ฯ เตนป ปจฉา อาคเตน ภกขนา อ ภกข ปสสตวา วตตพพนต สมพนโธ ฯ ยตถาต ยสม าเน ฯ เอกนกายกานนต เอกนกาย ชานนตาน ภกขน ฯ อสสาต ภกขสส ฯ ยถามตตนต มตตาน อนรป ฯ อกามาต อกาเมน ฯ อปททว วา ทสวา อนตถกตาย วา อปจฉนเนต สมพนโธ ฯ เตสมป าตกปปวารตาน ฯ ๑. พหวจน กาตพพ ฯ ๒. กาณมาตยา ฯ ๓. ธตยา ฯ ๔. อตรสกโมท...กาท ฯ

[ป.๓๒๓ ส.๓๙๔..๓๙๗]

Page 63: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 63

ปาเถยยจ ปหณจ ปาเถยยปปหณ ต เอว อตโถ ปาเถยยปปหณตโถ ฯ จตตถ ฯ [๗๓] ยาวทตถปปวารณา ปวารตาต สมพนโธ ฯ ปวาเรต อม วาเรต อจฉาเปต เอตาย กถายาต ปวารณา ฯ ยาวทตถ โภชนสส ปวารณา ยาวทตถปปวารณา ฯ ปวาเรต เอตาย กถายาต ปวารณา ปวารยเต วา ปฏกขปยเต ปวารณา ปกาเรห ยตตา วารณา ปวารณา ฯ ปฏกเขโป เอว ปวารณา ปฏ...รณา ฯ อล ฯ เป ฯ เอตถ วจเน อวตวา วตตนต วจน๑ ฯ ภตตวาต กตภตตกจโจ ฯ ตตถ จาต ภตตาวต วจเน คจฉตต ปเท อาธาโร ฯ เยน ภกขนา อชโฌหรต ฯ สงขาทต วา อสงขาทต วาต ปททวย สฏนต๒ ปทสส วเสสน ฯ สงขาทตวา วา อสงขาทตวา วาตป ปาโ อยเมว ยตตตโร ฯ เตนสสาต เตน การเณน อสส ภตตาวต ปทสส ฯ โสป จ ปฏกเขโป ๑. อมสม าเน โยชนาวจน วณณนาวจเนน น สเมต วจาเรตวา คเหตพพ ฯ วณณนาวจนมป วรทธ ภเวยย ฯ ตตถ ห อลเมต สพพ อต เอตถ สพพนต ปเท อตสทโท ปกขปตพโพ โส เอตตกนต ปเท สรป ฯ ๒. สตถ อตป ฯ

[ป.๓๒๘ ส.๓๙๗.๓๙๘]

Page 64: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 64

ปฏกเขปมตเตน น โหต อถโข สจจโต ปจจโต๑ ปจงค- วเสน ฯ ยสมา น โหต เตน ตสมา อสส ปวารโตต ปทสส ฯ เป ฯ อาท วจน ภควตา วตต ฯ ตตถาต อสน ปายตตอาทปเทส นทธารณ ฯ วปปกต อนฏ ต โภชน ยสส โส วปปกตโภชโน ฯ เตนาต ภกขนา ฯ ยจาต โอทนาทกภตต ฯ ภตตาวปต๒ ปสทเทน น เกวล ภกข ปวารโตต วจจต อถโข ภตตาวตป วจจตต าเปต ฯ ปวารกภาเวนาต ปวารตภาเวน ฯ จสทโท ปวารกภาเวน๓ จ พยชน...ตาย จาต โยเชตพโพ ฯ เอตนต ภตตาวต วจน ภควตา วตต อต ปณฑเตน เวทตพพ ฯ อสน ปายตต- อาทส ปาเทส วนจฉโย๔ ฯ ปวารณปปโหนเก โภชน๕ ฯ ตสสาต ภกขสส ฯ ปจนน องคานนต อสน โภชน เจว อภหาโร สมปโค ฯ กายวาจาปฏกเขโป ปจองคา ปวารณาต ฯ [๗๔] ตตราต ตสม ปวารณาธกาเร ฯ อสนนตอาทส ๑. อมสส อตโถ น วชชต ตสสโลโปกตตพโพ ฯ ๒. ปสททรหโต วณณนา- ปาโ ฯ ๓. ปรวารก...อต วณณนาปาโ ฯ ๔. ทสสตต ปเท อาธาโรต ยตตตร ฯ ๕. ปวารณปปโหณกโภชนนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๒๘.๓๒๙ ส.๓๙๘.๓๙๙]

Page 65: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 65

ปเทส วนจฉโย ตาว เวทตพโพ ฯ ยจ โภชน ต โภชน อตรเมว ปณฑเตน เวทตพพนต สมพนโธ ฯ อเมส โภชนาน นทธารณ ฯ ตตถาต โอทนาทส ฯ สาลยต สลาฆยตต สาล สกกธวเสโส สาล สลา- ฆาย อ อต โมคคลลานสตเตน อ ฯ วหต พรเหต สตตาน ชวตนต วห วห ปาปเณ วห วฑฒยจ อ ฯ ยวต เอก- ภาว คจฉตต ยโว ย มสสเน อปปจจโย ฯ คธต ปรเวธตต โคธโม คธ ปรเวธเน คธา อโมต สตเตน อโม ฯ กามยตต กงค กม อจฉาย เผตวาทโยต สตเตน คปปจจโย นคคหตาคโม ฯ กามนยภาว คจฉตต วา กงค กปพโพ คม คตมห อ ฯ วาเรตต วรโก ธวเสโส วร วรสมภตส๑

วาราทตวโกต สตเตน อโก กจจายนมเตน ณว ฯ โกร รธร๒ ทสสตต กทรสโก ทส ทสเน ณว วณณวปรยาโย โอสส อ ฯ [๗๕] ตตถาต สาลอาทส ฯ โกร รธร ทวต หสตต กทรโว๓ ฯ สายต เทห ตน กโรตต สามาโก ตรธ สา ตนกรณาวสาเนส สา มากาทโยต สตเตน มาโก ฯ ๑. อมสส อตถ น ปสสาม ฯ วาณสมภตตสต ภเวยย ฯ ๒. เขโฬต อธปเปต วย ฯ ๓. ...โกทรโวต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๓๙๙]

Page 66: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 66

นวารโก จ โปรโก จ นวารกโปรกา๑ ฯ เอตถาต สาลวรเกส ฯ ธาน อนโลมา ธานโลมา ฯ อตต เอว ฯ อพภณหาต อภอณหา อตอณหาต อตโถ ฯ โอธต มรยาทา ฯ ปน ปวารณ ชเนต ฆนภาว คมนโต ปฏาย โภชเน สงคหตตตาต อธปปาโย ฯ อยาคเกต ยาควรหเต นมนตเน นมนตนกตเต ยาค ทสสาม ฯ อทกจ กชกจ ชราทน จ อทกกชกก- ชราทน ฯ กชนนตป อตถ ฯ ตสมนต ภตเต ฯ ยตถ ยาคย สา ยาค ปวารณ ชเนตต สมพนโธ ฯ วตตธาน ตณฑเล เปตวาต สมพนโธ ฯ ปเคว ฆนยาคต เวณตณฑลาทน ฆนยาค ปเคว น ชเนตต อธปปาโย ฯ เอตถาต ฆนยาคย ฯ [๗๖] อพพชชชกตถายาต๒ อพภนา ขชชกตถาย ฯ เสทต- ตณฑลาต ปจตตณฑลา ฯ เต ตณฑเลต กฏ ตทเก ปกขปตวา เสทตตณฑเล ฯ เตหต เตห เสทตตณฑเลห ฯ ปถต ปตถรต อตตโน ถทธภาวนต ปถกา ปถ วตถาเร อกาทโยต สตเตน ๑. นวารวรกโปรกาต วณณนาปาโ ฯ ๒. ขพพขชชกตถายาต วณณนาปาโ ฯ ขพพต ปทสส อตโถ เม น ทสสต ฯ อพพ อพภต ปททวยสส ปน โลโกต จ ปวต จ อตโถ ทสสต ตถาป เอตถ น สเมต ฯ ขปปต วา ขทต วา ภเวยย ฯ วมสตวา คเหตพพ ฯ

[ส.๓๙๙.๔๐๐]

Page 67: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 67

โก ถสส อ ฯ กงค จ วรโก จ กทรสโก จ กงค...สกา เตส สสาน กงค...สสาน ฯ ตนต วตถ ฯ วหปลาปาน วาต อภชชตาน วหปลาสาน ฯ เตหต เตห ลาเชห ฯ มจฉมส ปรม ยสส ต มจฉมสปรม๑ อปร ตมจฉมส ขชชก มจฉมเสน มสสต ขชชกนต อตโถ ฯ ตานต มจฉมสขณฑาน ฯ ตโตต มจฉ- มสขณฑโต ฯ เทวป มจฉมสขณฑาน ฯ อ มส ฯ ย หตอาท วตถาโร ฯ ห สจจ ย มส ฯ อท ปนาต อท อกปปยมส ฯ ย หต ห สจจ ย กปปยมส เตน ภกขนา ปฏกขตต ฯ ย ปนาต อกปปยมส ฯ ปรมนเยเนวาต อท ปน ชานนโต อกปปยตตา ปฏกขปตตอาทนา นเยน ฯ ปจนน โภชนานนต นทธารณ ฯ กลทสกจ เวชชกมมจ อตตร- มนสสธมมาโรจนจ สาทตรปยจ กล...ปยาน ตาน อาทน เยส สาทตกหาปณาทน ตาน กล...ทน ฯ อต สพพตถาต เอว วตเตส สพเพส วา ปเทส เวทตพพนต ปเท อาธาโร ฯ [๗๗] เอว วตตนเยน ฯ อสนนตอาทส วจเนส ต โอทนาทก ตวา อย วนจฉโย เวทตพโพต สมพนโธ ฯ ยจาต ย โอทนาทก เตน ชเนน อภหฏ ปฏกขปนโต ๑. มจฉมสปรต...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๒๙ ส.๔๐๑.๔๐๒]

Page 68: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 68

ภกข ฯ ยถาต เยน ปกาเรน ตสส ปการสส ฯ อสน โภชนนต เอตถ วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ โส ภกข สเจ ปฏกขปตต สมพนโธ ฯ ปตตมขหตถานนต นทธารณ ฯ ปตโต จ มขจ หตโถ จ ปตตมขหตถา ฯ ยตถ กตถจต ปท สตต ปเท อาธาโร ฯ โภชเนสต นทธารณ ฯ เอกสมป โภชเน สต ฯ อนต ปตตาทคตโภชนโต อ เอกป โภชน ฯ กตถจต ปตตาทเก กตถจ ฯ ตสม เจปต๑

ตสม อนตเร เจ ปฏกขปต ฯ โยป ภกข ฯ อตถ าเน ฯ ยถา จ ปตเต วชชมานโภชน น ภชตกาโม โหตต สมพนโธ ฯ เอกสม หต ห สจจ ปตตมขหตถาต ตส ปเทส เอกสม ปเท วตตลกขณ สพพตถ ปเทส ปณฑเตน เวทตพพ ฯ เอส นโยต สพพตถ ปเทส เวทตพโพ เอโส นโย ฯ ตตถาต กรนทย ฯ [๗๘] หตถปาเส โตต เอตถ ปน วจเน วนจฉโย ฯ อาสนสส ปจฉมนตโต ปฏาย ตสส โอรมนเตน ปรจ- ฉนทตวาต สมพนโธ ฯ อาสยเต อาสน นสทนกรยา ภาว- สาธน ฯ ปจฉโม อนโต ปจฉมนโต ฯ ปหอนตโต ปฏาย ตสส โอรมนเตน ปรจฉนทตวาต สมพนโธ ฯ ตสส ปสสสส ปารมนตโต ปฏาย ตสส โอรมนเตน ปรจฉนทตวาต ๑. ปสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ปา.๓๒๙ ส.๔๐๒.๔๐๓]

Page 69: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 69

สมพนโธ ฯ ทายกสสาต ปท องคนต ปเท สมพนโธ ฯ ปสารต- หตถ เปตวา อา...ย องค ตสส องคสส ฯ หตถสส ปาโส สมโป หตถปาโส ฯ ตสมนต หตถปาเส ฯ น ตโตต ตโต หตถปาสโต ปร ปวารณา น โหต ฯ ตนต ภตต ฯ อปนาเมตวา วาต อภมข หรตวา ฯ อโตต ปตตโต ฯ คณหตวา ปน คโต ภกข ตณห ตฏต ฯ อลนต อยตต ฯ จสทโท ทรภาวโต จ อนภหรณโต จาต โยเชตพโพ ฯ อตสทโท สมาปนโน ฯ ตนต ภตต ฯ ตตราต ปรเวสนฏาเน ฯ ตนต ปจฉ ฯ สา ปจฉ ฯ ตโต ปจฉโต คณหนตนต ปเท อปาทาน ฯ ทาตกามตาย ภตต คณหนต ปรเวสก ปฏก- ขปนตสส ภกขสส ปวารณา โหต ฯ ผฏมตตา ว ปจฉ ฯ นนต ปจฉ ฯ กฏจฉ ฯ เป ฯ ปน ปฏกขปนตสส ปวารณา โหต ฯ กฏจฉอภหาโรเยว หตอาท ทฬหกรณ ฯ กฏจฉนา อภหาโร กฏจฉอภหาโร ฯ ตสสาต ภตตสส ฯ ทวนน สมภาเรปต ปรเวสกสส จ อสส จ สเม ภตตปจฉภารวหเนป ฯ [๗๙] ปฏกเขโป ปายตต เอตถ วจเน วนจฉโย อต เวทตพโพ ฯ ตตถาต กายวาจาปฏกเขเปส นทธารณ ฯ มจฉ ปตมจฉ ขาทนตต มจฉกา มกขกา มจฉกาน นวารณตถ กตา วชน มจฉกวชน ฯ อากรนต ชน วทตต ปเท กมม ฯ [ปา.๓๒๙ ส.๔๐๓..๔๐๕]

Page 70: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 70

อากรากราต ตว อากร อากร ฯ โกฏเฏตวาต สมห กตวา๑ ฯ เอตถาต เอตสม วจเน กถ ก อต ปจฉา ฯ อนากรณต- ถายาต อปกขปนตถาย ฯ อากรากร๒ โก ฯ เป ฯ ปเรหต วจนสส ภกขนา วตตตตา ปวารณา โหตต อาห ฯ นามสทโท อรจ- สจนตโถ ฯ อโตปต อโตป มยห ภตตโต ฯ เตต ตว ฯ ตตราปต ตสมป วจเน อาหาต ปเท อาธาโร ฯ เอว กจ คณหสสสตอาทนา วจเนน อย ภกข มยห สนตก น อาคมสสต ฯ อถวา เอว วจเนน ภตต มยห น อาคมสสต อต มนสกาเรน คณหสสสต วจนสส ภกขนา วตตตตา ปวารณา โหต ฯ ตนต วจน ฯ ตตถาต ตสม รเส ฯ ปรสสาวโต รโส ฯ เอตถ วจเน กถ อต อภยตเถโร อาห ฯ อย มหา- เถโร ฯ เอตสส อภหารกสส ฯ ตนต มส ฯ เอตปต มส ฯ ปสทโท มสรเสน อาปจฉนตนต เอตถ วตตมสรส อเปกขต ฯ อปปวารณารหสสาต ปวารณาย อนารหสส สปพชนสส ๑. โกฏเฏตวาต ปหรตวา ภนทตวา ฉนทตวา วชฌตวา ขณฑ กตวา จณณ กตวา อจจาท อตโถ อมหาก ตตถ ตตถ ทสสต ฯ สมห กตวาต อตโถ ปน กหจ อทฏปพโพ ฯ สมห อกตวาต ภวตพพ มเ อฆน กตวา วภตตสตถ กตวาต อธปปาโย ฯ ๒. อากรากร อต วณณนาปาโ.

[ส.๔๐๕.๔๐๖]

Page 71: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 71

นาเม มสสส วตตตตา น ปวาเรต ฯ นมนตเนต นมนตนฏ- าเน ฯ มส อภหฏ มมาโน ภกข ฯ [๘๐] เอว หตอาท วตถาโร ฯ ตตถาต กรนทย ฯ เยนา- ปจฉโตต โส ภกข ปณฑปาตจารเกน ภกขนา เยน ภตเตน อาปจฉโต ตสส ภตตสส อตถตาย ฯ อต อย เอตถ ภตต คณหถาต วจเน อธปปาโย ฯ ตตราต ยาคมสสกภตเต ฯ อทจาต ยาค พหตรา วา โหตตอาท วจน ฯ เอตถาต ยาค พหตรา วา โหต สมสมา วาตอาทวจเน ฯ ตตราต ตสม มสสเก ฯ อทจาต อท มสสก ฯ น สมาเนตพพนต น สมานกาตพพ ฯ อสมานภาว าเปนโต อาห กรมพโก หตอาท ฯ อทนต อท มสสก ภตตมสสกเมว ฯ เอตถาต เอตสม มสสเก โหตต ปเท อาธาโร ฯ พหรเส ภตเต รส คณหถ พหขเร ขร คณหถ พหสปปมห จ ปายาเส สปป คณหถ อต เอว วาจาย วส กตวา เทตต สมพนโธ ฯ โยต โย ภกข ฯ อถาต ยท ฯ ตนต นาว วา เสต วา ฯ เตสต ยานาทส ฯ ตสสาต อกกฏกภกขสส ฯ ตสสาต ปสสสส ฯ [๘๑] ต ปนาต อนตรตต โหต ฯ ตตถาต อกปปย- กตนตอาทปเทส ฯ ตตถาต เตส ผลาทส นทธารณ ฯ อกปปย- โภชน วาต กลทสกาทนา อปปนน อกปปยโภชน ฯ เอตนต [ปา.๓๒๙ ส.๔๐๖..๔๐๘]

Page 72: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 72

กปปยอกต ผลาท จ อกปปยมสโภชนจ ฯ ต ผลาทก อกป- ปย เวทตพพนต สมพนโธ ฯ เอวนต อลเมต สพพนต เอว ฯ ตสเสวาต อนตรตตสส ฯ อปเจตถาต เอตถ อตรตเต อ วจน วตตพพ อตถ ฯ มสหรนต มสอวยว มสเปส ฯ ตตเถวาต ปวารณฏาเน ฯ ตสส ภกขโนต นสนนสส ตสส ภกขโน ปเท ปพพกาลกรยา ฯ เสสนต ปตเต อวสฏ ภตต ภช- ตพพนต ปเท กมม ฯ เตน ภกขนาต นสนเนน เตน ภกขนา การาเปตวาต ปเท กมม ฯ กปปย การาเปตวาต อลเมต สพพนต วทาเปตวาต อธปปาโย ฯ ย หต ห สจจ ย ภตต ภตตาหรณกสส ตสส ภกขสส หตเถ ลคค ต ภตต อกปปย โหต ฯ ตสสาต ภตตสส อาหรณกสส ภกขสส ฯ หตถโธวรกจจนต ภตตาหรณกสส ภกขสส หตถโธวนกจจ นตถ ฯ ภชนตสส ภตตาหรณกสส ภกขสส ฯ เยนาต ปม นสนเนน เยน ภกขนา กตนต ปเท กตตา ฯ โส ภกข ตสมเยว ปมภาชเน ปน กปปย กาต น ลภตต อธปปาโย ฯ [๘๒] กสมา ปน โส ปน กาต น ลภตต อาห เยน อกตนตอาท ฯ เยน อกต เตน กาตพพ ย จ อกต ต [ส.๔๐๘..๔๑๐]

Page 73: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 73

กาตพพนต อย สหลฏกถาปาโ ฯ ตสส ต ววเรนโต อาห เยน อกตนต อเนาตอาท ฯ อเน ภกขนาต ปม กปปย การกภกขโต อเน ฯ ภกขนาต ปท กาตพพนต ปเท การตกมม๑ ฯ ภตตาหารเกน เยน ภกขนา ปม กปปย น กต เตน ภกขนา กาตพพนต ปเท กตตา ฯ เยนาต ปม นสนเนน เยน ภกขนา กต ฯ เตนป ภกขนา ย โภชน กปปย อกต ฯ เตนปต ปท อกต กาตพพนต ปททวเย กตตา ฯ ปสทเทน น เกวล อเเนว กาตพพนต าเปต ฯ ต โภชน ฯ อสม ภาชเน ภตตาหารกภกขสส กาตพพนต อธปปาโย เตนาห ปมภาชเน ปนาตอาท ฯ ตตถ หตอาท พฬหกรณ ฯ สจจ ตตถ ปมภาชเน ฯ กยรมาน พยชนาทโภชน ฯ อสม ภาชเนต ยสม ภาชเน ปม กต ตโต อสม ปตตาทภาชเน ฯ น เกวล ปตเตเยว กาตพพนต สมพนโธ ฯ กณเฑปต กมภย ฯ ภกขน สต ภกขสต ฯ [๘๓] ภกขนต ปท นสทาเปนตต ปเท กมม ฯ ภชต เอตถาต ภชนก อวสส ภชนก ฯ มงคลนมนตเนต มงคลตถาย นมนตนฏาเน ฯ ตตถาต นมนตนฏาเน ฯ สย คนตวา ๑. ภกขนาต ปท เยนาต ปทสส ววรณยนต เม มต ฯ

[ส.๔๑๐]

Page 74: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 74

พยตต ภกข กปปย การาเปตวา ภตต อาเนตวา นมนตนฏาเน ภชตพพนต สมพนโธ ฯ เอตถาต คลานาตรตตนต เอตถ วจเน เวทตพพนต ปเท อาธาโร ฯ คลานสส ย ภตตาวเสส ต โภชน คลานาตรตต นาม เกวล น โหต อถโข สจจโต ยงกจ วตถ คลาน อททสส อททสตวา อชช วา ฯ เป ฯ ขาทสสต อต มนสกาเรน อาหฏ ต วตถ ปณฑเตน เวทตพพนต สมพนโธ ฯ ย ทกกฏ ต ทกกฏ อามเสน อสสฏวเสน ภควตา วตตนต สมพนโธ ฯ ยามกาลก ปปา ฯ เป ฯ ทนตถ ปรภชโต ภกขสส อนาปตตต สมพนโธ ฯ เอตถาต สกขาปเท เสส วจน ฯ กรยากรยนต เอตถ ปฏกขปตวา ภชน กรยา อตรตตสส อกรณ อกรยาต เวทตพพ ฯ ปจม ฯ [๗๔] อปนหน พนธน อปนาโห นห พนธเน ฯ ชนโต อปนาโห เยน โส ชนตอปนาโห ฯ อภหฏนต วา อภหฏนต วา เทว ปาา ปาลย ทสสนต ฯ อฏกถาย ปน อภหฏนต ปาโ ทสสต ฯ ปวาเรยยาต อจฉาเปยย ฯ อภหฏ ปวารณา- ยาต อภหรตวา ปวารณาย ฯ อเปกขมาโนต อจฉมาโน ฯ ฉฏ ฯ [ปา.๓๒๙..๓๓๒ ส.๔๑๐..๔๑๒]

Page 75: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 75

[๘๕] โสต สมชโช ฯ เตสนต นาฏนาฏกาน๑ ฯ อปสมปนนาต อปรภาว ภกขภาว ปตตา ฯ เตต สตตรสวคคยา ฯ อถาต ตทา ฯ เนส สตตรสวคคยาน ฯ เตต าตเก ฯ วคโต กาโล วกาโล ตสม ฯ โภชนสส กาโล โภชนกาโล ฯ โส จาต โภชนกาโล ฯ อสสาต วกาเลต ปทสส ฯ กาลสงคหนต กาโลต คณน ฯ ตโตต ตมชฌนตกโต ฯ กกกจจเกน ปนาต ตมชฌนตเก กกกจจเกน ภกขนา สหสา ปวน น กตตพพ ฯ กาลสส ชานนตถ ปโต ถมโภ กาลตถมโภ ฯ กาลนตเรต โภชนกาลสส อนตเร ฯ วาสทโท มชฌนตกกาล วกปเปต ฯ อวเสส ขาทนย นามาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สกขล- โมทโกต วฏฏโมทโก ฯ ตตถาต สกขลโมทกาทมห ฯ ยป วตถ ปณณ...อามสคตก อามสนต นามคต โหต ฯ ยปต อนยมน ฯ ตสส อทปต นยมน ฯ ปสทโท สกขลโมทกาท อเปกขต ฯ เสยยถทนต กตม ฯ ขาทตพพนต ขาทนย ฯ มลจ ต ขาทนยจาต มลขาทนย กนทขาทนยาทสป เอเสว นโย ฯ กามยตต กนโท มลวเสโส กม อจฉาย รทอนาท- สตเตน ทกปปจจโย ฯ อฏ ตมตเตน นมเลตต มฬาล ถลตรณมล มล นมลเน มฬาทโยต สตเตน กลปปจจโย ๑. นฏ...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๓๕.๓๓๖ ส.๔๑๒.๔๑๓]

Page 76: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 76

อสส อตต ลสส ฬตตจ ฯ อทป วตถ ขาทยสงคหเมว ขาทนย อต คณน เอว คจฉต ฯ ตตถ ปนาต มลขาทนยาทส ฯ มขมตตนทสสนนต สงเขเปเนว ปกาสน ฯ [๘๖] มล...เย วนจฉโย ตาว ฯ มลกมล พารกมล๑ ปจจมล ตมพกมล ตณฑเลยยกมล วตถเลยยกมล พชชกลมล๑

ชชฌรมล ฯ มลกสส มล มลกมล ฯ เสเสสป เอเสว นโย ฯ สเปยยปณณมลานต สปารหปณณาน มลาน ฯ เอตถ จาต มลกมลาทส นทธารณ ฯ พชชกลมเลต ปท ชรฑฒนต ปเท อาธาโร ฯ ชรฑฒนต ตรณมล ฯ ชรฏนตป อตถ ฯ ต ชรฑฒ ฯ อป มล ฯ มลกจ พารกจ ชชฌร จ มลก...ชชฌรโน เตส มลาน มลก...มลาน ฯ ชกฑฒานปต ปสทเทน น เกวล มลกาทน๒ มลาน อามสคตกานต าเปต ฯ วตตนต อฏกถาส วตต ฯ ยาน ปน เภสชชาน ปาลย ภควตา วตตาน ตาน เภสชชาน ยาวชวกานต สมพนโธ ฯ หลทธ สงคเวร วจ วจตถ ๑.วารกมล วชชกลมลนต วณณนาปาโ ฯ ๒. มลกาทน ฯ มลกวารกชชฌร มลานต อย วณณนาปาโป อสทธปาโ ภเวยย มลก...มลานนต ยตตร- ชรฑฒานปต ปเท สมพนโธ ฯ

[ส.๔๑๓.๔๑๔]

Page 77: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 77

อตวส กฏกโรหน๑ อสร ภททมฏก๑ ฯ ขาทนเย ขาทนยตถนต ปวาทขาทนเย วชชมาน ขาทนเยน กตตพพกจจ เนว ผรนต น นปผาเทนต ฯ เตสนต ยาวชวกเภสชชาน ฯ [๘๗] จฬปจมลนต สาลปณณ ปถปณณ พหต ทวยโปกขรา วาตปตตหร พลย กณย ปจมลกนต ฯ มหาปจมลนต พลลโสธาตาตมโภร ปาฏล คณการกา- ทน จ วาตาทหร มหนต ปจมลกนต ฯ อท เภสชช คนเถ วตต ฯ อผรณภาโวเยวาต อนปผาทนภาโวเยว ฯ เอเตส มลขาทนยาน ฯ ตสมาต๒ ปท เวทตพพนต ปเท เหต ฯ กสมา ปน ลกขณเมว ทสสต นน จ มลขาทนย วตถาเรตวา วตตพพนต โจทน สนธายาห สพห วตวาปตอาท ฯ ห สจจ สพห อตพห วตวา อผรณสงขาเต อมสมเยว ลกขเณ อเมหห าตพพ ฯ อปสทโท สมภาวนตโถ ฯ นามสาสต มล- ๑. กฏกโรหณ ภททมตตก วณณนาปาโ ฯ ๒. วณณนาย ตสมาต ปท อมสม ปโยเค นตถ ตสสาต ปทเมว ทสสต ฯ ตสมาต ยตตตรนต เม เมต ฯ

[ส.๔๑๔]

Page 78: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 78

ขาทนยาน นามสส ววฏานสงขาตสาส ฯ ยถา จ มเล ลกขณวเสน วนจฉโย เวทตพโพต สมพนโธ ฯ ตสเสวาต ลกขณสส ฯ ยจ ต มล อฏวธ ภควตา วตต ฯ ตสส มลสส ฯ อาจรเยห วตต ฯ มลขาทนย นฏ ต ฯ [๘๘] กนทขาทนเย วนจฉโย ฯ ทวโธต ทฆวฏฏวเสน ทวโธ ฯ ทโฆ จ รสโส จาต ปททวย ภส...นทาทต ปทสส วเสสน ฯ ภสจ กสกจ ภสกสกา เตส กนโท ภส... กนโท โส อาท ยสส โส ภส...กนทาท ฯ วฏโฏ จาต๑

ปท อปป...นนาทต ปทสส วเสสน ฯ ย วฏฏ คณ ตป อาจรยา วทนต ฯ อปปลจ กเสรกจ อปปลกเสรกา ฯ ตตถาต กนเทส ฯ ชณณชรฑฒฏานนต ชณณชรฑฒสส าน ฯ ฉลล จาต จสทโท สขมมลาน จาต โยเชตพโพ ฯ สขขาทนโยต สเขน ขาทตพโพ ฯ สาลกลยาณโปตกกนโทต สาลกลยาณโปตกสส กนโท ฯ สาลกลยาณ นาม รกโข พทธสส วา จกกวตตรโ วา อปปชชนกาเล โหตต พทธวสฏกถาทส วตต ฯ อมพาฏก... เกตก... มาลว๒... ฯ ภสสงขาโตต ปท ๑. อย จสทโท วณณนาย นตถ ฯ ๒. กมตถาย ลขตมทส ฯ อโต ปรมป ตาทสเมว อตถ ฯ

[ส.๔๑๔]

Page 79: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 79

ปทมปณฑรกกนโทต ปทสส วเสสน ฯ ภสสงขาโตต ภเสน สมพนโธต๑ อตโถ ฯ ปทมจ ปณฑรกจาต ทวนโท ฯ ปณฑาล จ มสาล จาต๒ ทวนโท ฯ อาลว... สคค... ฯ นลปปลจ รตตปปลจ กมทจ โสคนธกจ นล...นธกา๓ ฯ เอวมาทโยต ปท ผรณกนทาต ปทสส วเสสน ฯ ขรวลล... ฯ ขรกาโกล จ ชวกจ อสภกจ ขร...ณาน ฯ เตต ขรกาโกลกนทาทโย สงคหตา ฯ [๘๙] มฬาลาขาทนเย วนจฉโย ฯ สทสเยวาต ปท เอรกมล กณฑลมลนต ปทสส วเสสน ฯ ปทมปณฑรกมฬาเลห สทส- เยวาต อตโถ ฯ ปณฑรกมฬาลสทสเยวาต๔ ปาโ ทสสต โส น ยชชต ฯ เอวมาทต ปท ผรณกมฬาลนต ปทสส วเสสน ฯ หลทท จ สงคเวรจ มกจ จ จตรสสวลล จ เกตกจ ตาโล จ หนตาโล จ กนตาโล จ นาฬเกโร จ ปครกโข จ หลทท- ...รกขา ฯ ตนต หลททอาทมฬาล ฯ [๙๙] มตถกขาทนเย วนจฉโย ฯ ตาโล จ หนตาโล จ ๑. ภสนต สงข คโตต ยตตตร ฯ ๒. ปณฑาลมจ สาล จาต ฯ ๓. นปสกลงเค ปมาพหวจน กตตพพ ฯ ๔. อยเมว ปาโ วณณนาย ทสสต ยชชต วา ปเนส น ยชชต วา สนนฏาน กาต น สกโกม สฏ วจาเรตวา คเหตพพ ฯ

[ส.๔๑๔.๔๑๕]

Page 80: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 80

กนตาโล จ เกตกจ นาฬเกโร จ ปครกโข จ ขชชร ฯ เวตตจ เอรกจ กทล จ ตาล...ทลโย ฯ นโฬ อจฉ มลโก สตาวร ฯ เอวมาทต ปท มตถโกต ปทสส วเสสน ฯ รกโข จ วลล จ รกขวลลโย ฯ ชรฑฒพนโธต ตรณมล ฯ [๙๑] ขนธขาทนเย วนจฉโย ฯ อนโตปวคโตต อนโต- ปวย โต ฯ เอวมาท ขนโธ ยาวกาลโกต สมพนโธ ฯ ปรณทณฑโก อรวนทกทณโฑ ฯ ตจขาทนเย วนจฉโย ฯ โสป อจฉตตโจ ฯ เสโส ตโจ ฯ นมโพ กฏช๑... ปคคว... นตตมาล... ฯ เอตถาต อนชานาม ภกขเวตอาทวจเน ฯ เอเตสป มตถกกขนธตตจาน ฯ วตตกสาวาน จาต ปาลย วตตาน นมพาทกสาวาน สพพกปปยาน สพพโส อนรปาน อต ปณฑเตน เวทตพพาน ฯ [๙๒] ปตตาขาทนเย วนจฉโย ฯ เป ฯ ปนนาโค ฯ เป ฯ เสส สงค๒ กาสมททโก๒ อมมาจนมคโค มาโส ราชมาโส มหานปผาว เปตวา อวเสสนปผาโว อคคมตโถ๒ สณสณณโก๒ เสตวรโน๒

๑. กทช...อต วณณนาปาโ ฯ ๒. สคค กาสมททโก อคคมฏโ สนสณณโก เสตวรโณต วณณนาปาโ ฯ กาสมทโท อคคมนโถ สนสณณก สนปณณโกตป อตถ ฯ

[ส.๔๑๕.๔๑๖]

Page 81: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 81

นาฬโก๑ ภมย ชาตโลณ ฯ เป ฯ อาน จ เอวรปาน ปตตาน ฯ ยา โลณ ฯ มหานขปฏ ยา มตต ปณณ ยสสา สา มหานข- ปฏ มตตปณณา ฯ พรหม ฯ เป ฯ ทปวาสโนต ชมพทปวาสโน อาจรยา ลงกาทปวาสโน วา วทนต ฯ อโสกปลลว ฯ ปโฏล... สลส๒... กปปาสก... ฯ น เกวลจ ปณณาน ยาวชวกาน ฯ เตส นมพาทน ฯ ปปผผลาทนป ยาวชวกานต สมพนโธ ฯ ยาวชวกปณณาน อนโต นตถ ฯ อชชก...ผณชชก...ตมพล- ปณณ๓ ฯ มลกปปผ ฯ เป ฯ จฬนปผาวปปผ ฯ เป ฯ กณณการปปผ อคนธกปปผ กณณวรปปผ ชวปปผนต เอวมาท ผรณกปปผ ยาวกาลก ฯ อโสโก จ พกโล จ กเลยยโก จ ปนนาโค จ จมปโก จ ชาต จ กณณวโร จ กณณกาโร จ กนโท๔ จ นวมาลกา๕ จ มลลกา จาต ทวนโทว ฯ ตสสาต ยาวชวก- ปปผสส ฯ ๑. นาลโกต วณณนาปาโ ฯ นาลโก นาฬโกต ปททวย ปนตถโต เนก ภเวยย ฯ ๒. คลส...อต วณณนาปาโ ๓. ตมโพล... อต วณณนาปาโ ฯ ๔. กณฑ อต วณณนาปาโ ฯ กณฑ อต วา ภเวยย ฯ ๕. วนมาลก อต วณณนาปาโ ฯ วนมลลกาตป อตถ ฯ ยท ปเนเตส ทวนน ปทานมตร อวรทธ เอเต นานตถา ภเวยย ฯ

[ส.๔๑๖.๔๑๗]

Page 82: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 82

จ นาฬเกโร จ อมพ จ๑ ชมพ จ อมพาฏโก๒ จ ตนตณโก จ มาตลงโค จ กปฏโ จ ลาพ๒ จ กมภณโฑ จ ปสสผลจ ตมพรสโก จ ตปโส จ วาตงคโณ จ โจจจ๓ โมจจ๓ มธโก จาต ทวนโทว ฯ ผลาน ยาวกาลกาน ยาน ผลาน ผรนต ตาน ผลาน ยาวกาลกาน ฯ เนสนต ยาวกาลกผลาน ฯ ยาน จ ปน ผลาน วตตาน ตาน ยาวชวกานต สมพนโธ ฯ พลงค๔

ปปผล มรจ หรตก วเภทก๔ อามลก โกฏผล ฯ เตสปต ยาวชวกผลาน ปรยนตนต ปเท สมพนโธ ฯ อปรปกกาน ผลาน ฯ อจฉโว จ พมโพ จ วรโก๔ จ เกตกจ กสมร จาต ทวนโทว ฯ ชาตผล กฏกผล เอลา ตกโกล ฯ [๙๔] อฏ ขาทนเย วนจฉโย ฯ สทธตถกฏ ๔ ราชกฏ ฯ เตสนต ยาวชวกอฏ น ฯ ปฏขาทนเย วนจฉโย ฯ โธตกตาลปฏ ชรวลลปฏนต เอวมาทน ผรณกาน ปฏาน ยาวกาลกาน ฯ อสสคนธาทปฏาน จ ฯ เตสนต ยาวชวกปฏาน ฯ ๑. ปลงโค กาตพโพ ฯ ๒. อมพาตก...ลาว อต วณณนาปาโ ฯ ๓. ปลงโค กาตพโพ ฯ ๔. วลงค วภตก พมพวรณ สทธฏกฏ อต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๔๑๗.๔๑๘]

Page 83: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 83

นยยาสขาทนเย วนจฉโย ฯ เสสา วตตนยยาสา ยาว- ชวกา ฯ ชตนต นยยาสา ฯ หงค หงคชต หงคสปาฏก ตกก ตกกปตต ตกกปณณ สชชลส ฯ ตตถาต ยาน วา ปนานปตอาทปาลย สงคหตานต๑ ปเท อาธาโร ฯ มลขาทนยาทสต ปท นทธารณ ฯ สงคหตนต คณต ปรจฉนน ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ สตตม ฯ [๙๕] ชฏลสหสสสสาต อรเวลกสสปาทกสส ชฏลสหสสสส ฯ ปธานฆเรต กมมฏานโอโลกนาทวรยสส กรณฏานฆเร ฯ โสต เวฬฏสโล ฯ ตจ โข โอทน อปปจฉตาย อาหรต น ปจจยคทธตาย อาหรต ฯ ตโตต ตโต สตตาหโต ปร ฯ กาโร ฯ เป ฯ ยาต ปทตตย อตถโต เอก สมาน ฯ กาโร กรณ กรยาต อตถโต เอกนต เอเตน การสททสส ภาวตถ ทสเสต ฯ สมมา นธาน ปน สนนธ ฯ อสสาต ขาทนย- โภชนยสส ฯ เอตนต สนนธการณ๒ ฯ อสสาต สนนธกากนต ปทสส ฯ เอกเมกสมนต เอเกกสม ฯ ททโธโตต ทฏ โธโต ฯ อทาน ททโธตภาวเมว วภาเวต ย องคลยาตอาท วตต ฯ ตตถ ย องคลยา ฆสนตสส เลขา ปายตต ย ปตต ๑. สงคหตานนต ฯ ๒. สนนธการกนต วจน อต ภวตพพ ฯ

[ส.๔๑๘..๔๒๐]

Page 84: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 84

โธต องคลยา ฆสนตสส ปตเต องคลยา เลขา ปายต โส ปตโต ททโธโต โหตต อตโถ ฯ เสนโหต เตส โส เสนโห ฯ ตตถาต ตสม ปตเต ฯ เตลสส วณโณ ยสม โส เตลวณโณ เตลวณโณ จ โส ปตโต จาต เตลวณณ- ปตโต ฯ สา อพโพหารกาต สา องคลเลขา อาปตตยา- การณนต น วตตพพาต อตโถ ฯ ยนต ย โภชน ฯ ตโต หต ห สจจ ตโต อปรจจตตโภชนโต ฯ อวเสเสสต มนสสมสโต อวเสเสส หตถอสสสนขอหสหพยคฆ- ทปอจฉตรจฉมเสส เจว อปปจจเวกขเต อททสสกตมเส จ ฯ วกปปทวเยปต สามสนรามสสงขาเต วกปปทวเยป ฯ ยามกาลเกส อนตรตตปปจจยา ปน วกาเล สพพ ฯ เป ฯ ปตตต สมพนโธ ฯ สพพวกปเปสต อาปชชตพพาปตตสงขาเตส สพพวกปเปส ฯ [๙๖] อนาปตต ยาวกาลกนตอาทมห วจเน วนจฉโย ฯ อนโลมปาเนหต เวตตตนตณกมาตลงคกปฏกรวนทาทขททกผล- ปาเนห ฯ อฏวธ ปานนต มธมททกสาลก- โจจโมจอมพชมพ ผารส นาคคสนตตต ปานก ยามกาลกนต ฯ ตตถาต ยาวกาลกาทส นทธารณ ฯ สตตกขตตป๑ ฯ เป ฯ ๑. สตกขตตมปต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๓๘ ส.๔๒๐..๔๒๒]

Page 85: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 85

ตกกมต ยาวกาลก ภชนตสส อนาปตต ยามกาลก ฯ เป ฯ รตต ภชนตสส อนาปตต สตตาห ฯ เป ฯ รตต ภชนตสส อนาปตต ปจจเย การเณ สต อตร ยาวชวก ภชนตสส อนาปตตต สมพนโธ ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ปานกถาต อฏวธปานกาน กถา ฯ กปปยานโลมกถาต เวตตตนตณกาทน กปปยานโลมปานกาน กถา ฯ กปปยภมกถา จาต สมมตสสาวนนตา จ โคนสสาท คหปปต กปปยา ภมโย ตาส วตถ ปกกจ กปปตต กปปยภมน กถา ฯ ตตทตยกมมวาจาย อปโลกนวเสน วา สาเวตวา สมมน- นยต สมมนนน กรยตต สมมต ฯ อคคมน อทธ กตวา คมน ปน กปปยกฏ กโรมาต วาจาย สาวนจ อนต ยสสา สา อสสาวนนตา ฯ นสสาทน ปตฏาปน สนนเวสน นสสาโท คนน นสสาโท เอตสสาต โคนสสาท ฯ คหปตนา สมพนธน คหปต ฯ ตนต ปานกถาท ฯ อฏม ฯ [๙๗] โย ปน ภกข ฯ เป ฯ ยยาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สโปทนวตตทกกฏนต สโปทนวตตปปจจยา ทกกฏ ฯ เอตถาต โย ปน ภกข ฯ เป ฯ ภเชยยาต วจเน ฯ เตเนว [ปา.๓๔๑ ส.๔๒๒]

Page 86: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 86

จาต ตสมา เอว จ การณา จ สตเตต ปาลย ฯ ภตต ทตวา สปป กตวา ภชาต วทต๑ นวนต วา ชร วา ทธ วา เทต (สปป กตวา ภชาต)๒ มล วา ปน เทต อมนา มเลน ฯ เป ฯ ภชาต ยถาวตถกเมว ปาจตตยนต สมพนโธ ฯ ปรมนเยเนวาต ภตต ทตวา สปป กตวา ภชาต ปรเมเนว นเยน ฯ โคนวนตาทน วาต อาทสทเทน ขรทธน คหณ ฯ อโตต คาวโต ฯ ยาจโตต ภกขนา ยาจโต อปาสโก ฯ เอว หต ห สจจ เอว ทาเน ฯ ยาจเตน อปาสเกน ทนน นาม ฯ เยน เยน หตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ เยน เยน วตถนา วตต ยาจน โหต ตสม วตถสม ตสส วตถสส มเล วา ภกขนา ลทเธ ต ต วตถ ลทธเมว โหต ฯ นวนตาทน ๑. วตวา ฯ ๒. อมสม อทธจนททวเย ปทาน โลโป กาตพโพ ฯโยชนากาโร ห ภตต ฯ โป ฯ ภชาตต อทเมโก ปโยโคต มเยย เตน อาขยาตกรยาปท ปกขปตวา โยเชต ภตต ฯ เป ฯ ภชาต วทตต ฯ นวนต ฯ เป ฯ เทตต อทเมโก ปโยโคต อปจ มเยย เตน สปป กตวา ภชาตต วจน นหรตวา ปน โยเชต นวนต ฯ เป ฯ ภชาตต ฯ อถโข เอโกว ปโยโค ฯ

[ส.๔๒๒..๔๒๔]

Page 87: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 87

ปฏปาฏยา นวนตาท เอกเมก ฯ โส จ วตถารตโถ สงเขเปนป วจเนน ปณฑเตน าต สกกา ตตถ ตสม นวนตาทเก เอเกกสม วตถาเรน ก ปโยชนนต สมพนโธ ฯ นานาาเน วาต ตสม ฆเร สปป อตรสม นวนตาทกนตอาทนานาาเน วา ฯ ตโตต รสโต ฯ [๙๘] กายกาน น วาจสกาน สพพาน นว นานาวตถกาน ปาจตตยาน อปพพ อจรม เอกโต อาปชเชยย เอสา ปหา กสเลห จนตตาต สมพนโธ ฯ อคลาโน คลานส ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ คลาน- ส ปต ปสทเทน ปเคว อคลานส มหต าเปต ฯ เอตานต นว ปณตโภชนาน ฯ ปาฏเทสนยวตถนต ปาฏเทสนยสส การณาน ฯ สโปทนวตตย สต อภเยสป ภกขภกขนน เสข...เมว โหต ฯ สเปน สห โอทโน สโปทโน ฯ อถวา สโป จ โอทโน จ สโปทโน สโปทนสส วตต สโปทน- วตต ฯ สกขตพพาต เสขา ฯ ปาปยตต ปณณตต ฯ เสขา จ สา ปณณตต จาต เสขปปณณตต เสขปปณณตตย วตต ทกกฏ เสขปปณณตตทกกฏ เสขยสกขาปเทส วตต ทกกฏนต อธปปาโย ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ นวม ฯ [ปา.๓๔๒ ส.๔๒๔.๔๓๕]

Page 88: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 88

[๙๙] จตปปจจเยสต๑ นทธารณ ฯ อสสาต ภกขสส ฯ โส ภกข ฯ ตตถาต สสาเน ฯ อยย...กานต เอตถ วจเน วจจนตต ปเท อาธาโร ฯ ปตน ปตามหา ปตปตามหา อการสส อกาโร ฯ เตสนต ปตปตามหาน ฯ ย วตถ ฯ เตส าตกาน ฯ ตนต ปณฑปาต ฯ ฆเนน พนโธ ฆนพนโธ๒ ฯ วทธตต วทธโร อรปปจจโย ฯ นนต ภกข ฯ อทก ฯ เป ฯ ยนตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ยถาอปปนนสสาต อนรป- อปปนนสส ฯ วเสนาต ปท ปฏเปสต๓ ปเท ตตยาวเสสน ฯ คณหนตสส ภกขสส อทนนนต๔ ปเท สมปทาน ฯ เอตเทว หต ห สจจ เอตเทว อทนน สนธาย วตต ฯ ปรปรคคหตนต ปเรห รกขต ธน ฯ ทนนนต อท ปน ปท ภควตา อทธฏ ฯ ปฏปกขวเสนาต ปท ทสสนตถนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ลกขณ- ทสสนตถนต ทานลกขณสส าปนตถ ฯ นทเทเส จสสาต อสส ทนนนต ปทสส นทเทเส จ วนจฉโย ฯ เอวนต กายาทนา ฯ อสม ชเน ฯ ตนต เอว ชเนน ทยมาน ต วตถ ปฏคคณหาต ฯ อนตมโส รถเรณป รเถ คจฉนเต อฏหมานสทส เรณป ปฏคคณหาต ฯ ปพเพต ปวารณา- ๑. จตส ปจจเยสต วณณนาวจน ฯ ๒. ฆนพทโธ ฯ ๓. เปส ฯ ๔. น ทนนนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๔๔.๓๔๕ ส.๔๒๕.๔๒๖]

Page 89: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 89

สกขาปเท ฯ อท คณห ฯ เป ฯ นสสฏ วตถ ทนน นาม น วจจต ฯ ตตถาต กาเยน วาตอาทส นทเทสปเทส ฯ เยน เกนจ หตอาท วตถาโร ฯ [๑๐๐] ภกข นตถกรณยา นตถกรณตถ ทยมาน วตถ นาสปเฏน นาสจฉทเทน๑ สเจ ปฏคคณหาต ฯ อกลลโก วาต คลาโน ภกข อาหาร มเขน วา สเจ ปฏคคณหาต เอต วตถ กาเยน คหตเมว โหตต สมพนโธ ฯ อกลลโก วาต วาสทโท นาสปเฏน วาต โยเชตพโพ๒ ฯ อาโภคมตตเมว หตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ เอตถ คหเณ อาโภคมตตเมว ปมาณ ฯ เยน เกนจตอาท วตถาโร ฯ หตถปาเส ตสสาตอาท ทฬหกรณ ฯ [๑๐๑] เอตถาต สกขาปเท ฯ ถามมชฌมสสาตอาทนา ๑. นาสาปเฏน นาสาฉทเทนาต ภวตพพ ฯ ๒. สเจป นตถกรณย ทยมาน นาสปเฏน อกลลโก ว มเขน ปฏคคณหาตต วณณนาวจน ฯ ยเทต อว รทธ โยชนา เอว ภเวยย ภสเกน ทยมาน นตถกรณย นตถกรณารห เภสชช นาสปเฏน ปฏคคเหต อกลลโก ว อสโห อสมตโถ เอว หตวา มเขน สเจป ปฏคคณหาต ฯ เป ฯ อต ฯ อหมปน โยชนาวจน โรเจม ฯ อกลลโกต เอตถ กลโลต นรามโย

กมมกาโยต อตโถป ลพภต ฯ [ปา.๓๔๕ ส.๔๒๖.๔๒๗]

Page 90: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 90

ปจนน องคาน สรป ทสเสต ฯ ตตถาต เตส ปจส องเคส ฯ ตนสนนนปนนาน หตถปาโส ปณฑเตน เวทตพโพ ฯ ทาต วา คเหต วา ปสารตหตถ เปตวา ภมมฏสส จ สเสน อากาสฏสส จ ย อาสนนตร องค ตสส องคสส โอรมนเตน เหฏ มนเตน จาต สมพนโธ ฯ ภมมฏสสาต ปท สเสนาต ปเท สมพนโธ สเสนาต อาสนน อต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ อากาสฏสสาต ปท องคนต ปเท สมพนโธ ฯ ภมมฏสส จ อากาสฏสส จาต ปททวย ปสารตหตถนต ปเท สมพนโธ ฯ กปตเฏต กปตเร ฯ อฏนน ปรณ อฏม อฑเฒน อฏม อฑฒฏม อฑฒฏม รตน ยสส โส อฑฒฏมรตโน ฯ เตนาต หตถนา ทยมานนต ปเท กตตา ฯ เอตตาวตาต เหฏ มภาชนสส สมปฏจฉเนน ฯ ตโตต ปฏค- คหณโต ฯ สห ภตเตน วตตตต สภตตา สภตตา จ สา ปจฉ จาต สภตตปจฉ วชชมานภตตปจฉต อตโถ ฯ สภตตปจฉ อาท ยสส ต สภตตปจฉอาท ฯ ตนต เวฬ ฯ ยตถ ตสสาต ยสม าเน ตสส ภกขโน หตถปาเส ฯ ตตถ าเน ฯ ปฏคคหณสายาต ปท ผสตวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ถามมชฌมปรเสน สหารยาน มจาทน องคลยาป ผสตวา [ส.๔๒๗.๔๒๘]

Page 91: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 91

เตน วา นสนเนน วา๑ ภกขนา ต วตถ สพพ ปฏคคหต โหต ฯ กจฉยา กจฉ อาหจจาต ปตตา อม สส กจฉยา กจฉ ฆเฏตวา ตา โหนต ฯ ย ย ปตต ตตถ ตตถ ปตเต ฯ ยตถ กตถจต ปท วตตนต ปเท อาธาโร ฯ หตถโน ปฏ อตถร หตถตถร ฯ มหากฏสาโร จ หตถตถรจ มหา...ตถร ฯ ตนต ต มหา ฯ เป ฯ น รหตต วจน ฯ [๑๐๒] อตร ตตถ ชาตกาต ตสม าเน ชาตก ปทมนปณณาทก เปตวา หตถปาเส ปน สต ยตถ กตถจ าเน วฏฏต ฯ ตตถ ชาตเก คหณ น รหตต าเปนโต อาห ตตถาตอาท ฯ ตตถ ชาตเกต ปท ปทมนปณเณ วา ...ทมห วาต ปททวยสส วเสสน ฯ ปทม เอตสม คจเฉ อตถต ปทมน ปทมนยา ปณณ ปทมนปณณ ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ ต ปทมนปณณาทก ฯ ยถา จ ตตถ ชาตเก ปฏคคหณ น รหต เอว ฯ เป ฯ เณ วา ปฏคคหณ น รหตเยว ฯ เตป หต ห สจจ เตป ขานเก พนธตวา ปตา มจาทโย ฯ ตตถ ชาตเกต ปท สงเขป อต ปเท อาธาโร ฯ สงเขปปคาต สงคห อปคตา ฯ น ห ตานต ตนตณกาท- ปตตาน ฯ มหนเตส ปน ภมย อตถเตส ปทมนปณณาทส ๑. อโต ปร นปนเนน วาต ปท วณณนาย ทสสต ฯ

[ส.๔๘.๔๒๙]

Page 92: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 92

ปฏคคหณ รหตต สมพนโธ ฯ วนเย ปตต ทกกฏ วนยทกกฏ ฯ ต ปนาต ปตตรช ฯ ตนต ภกข ฯ เตนาต อนปสมปนเนน ฯ ตสส อนปสมปนนสส ฯ ภกขาจาเรต ภกขาจรณกาเล ฯ ภกขสส เทตต ภกข อสส ภกขสส เทต ฯ โส วตตพโพต โส ปตตสสามโก ภกข อเน ภกขนา วตตพโพ ตว อม ปตต ปฏคคเหตวา ฯ เป ฯ ส วาต ฯ เตนาต ปตตสสามนา ภกขนา ฯ กจก ปวาเหตวาต ขรรสาท เอว อปเนตวา ฯ กชกนตป อตถ ฯ อาโฬเลนตาน๑ ชนาน ฯ ผสตานต สปาทน พนทน ฯ [๑๐๓] จรต อทธกภาว คจฉตต จรก อทกภาชน จร คตย อกปปจจโย ฯ ตนต๒ วตถ ฯ ยสสาต ภกขสส ฯ ปเฬตวาต ผสตวา ปฬ ปฬเน ฯ เกจต ลงกาทเป อภย- ครวาสโน ฯ กายปปฏพทธปปฏพทเธนาต กาเยน ปฏพทเธน ปตเตน ปฏพทเธน อาธารเกน ฯ ตนต ต วจน วจนมตตเมว ปฏพทธปปฏพทธนต สททมตตเมว ฯ อตถโตต สภาวโต ฯ กายสสคเคต กายสสคคสกขาปเท ฯ อปสทโท อม สกขาปท อเปกขต ฯ ๑. อาลเลนตานนต วณณนาปาโ ฯ ๒. อท ปท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ส.๔๒๙..๔๓๑]

Page 93: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 93

ตตราต ปตตวตถ คเหตวา ปรภชเน สาธก ฯ เอตถาต อนชานามตอาทสตเต ฯ สทธายาต รชโต สทธาย ฯ ปทมน- ปณณจ วตถจ กฏสารกจาต ทวนโทว ฯ เตนาต ภกขนา อาหราเปตปต ปเท กมม ฯ ตสสาปต ภกขโน ฯ วตถส- สามเกน ภกขนา อนาณตเตน ปน เตน ภกขนา น คเหตพพ ฯ อตรสสาต วตถสสามกสส ภกขสส ฯ กสมา ปน เอต วตถ ฯ ภควตา อนาโต ฯ ยสเสวาต ยสส ภกขสส ต วตถ ชเนน ทยมาน ฯ เอตถาต ปตตวตถมห ฯ เอตถาต วา เอตถ อนชานาม ภกขเวตอาทวจเน วชชมาเนน ปรจจตต ฯ เป ฯ วจเนน ปน ภควตา ทปโต าปโต ฯ ตสส ปน วตถสสามก- ภกขสส อาณตตยา อสส สาม คเหตวา ปรภชต วฏฏตต สมพนโธ ฯ เอตถาต อนชานาม ภกขเวตอาทวจเน ฯ สาม คเหตวา ปรภชตนต วตตตตา ทตยทวเส อปปฏคคเหตวา ปรภชต วฏฏตต อาสงก นวาเรนโต อาห ต ทวสเมว หตอาท ฯ ตสสาต ภกขสส ฯ ตโตต ปมทวสโต ฯ เอตถาต อนชานาม ภกขเวตอาทวจเน ฯ [๑๐๔] อพโพหารกนต อาปตตยา องคนต โวหารรหต ฯ เอตนต มล ฯ ตนต โลหคนธมตต ฯ ปรหรนตต ภกข ย สตถก คเหตวา ปรหรนต ฯ น ห ตนต ห สจจ ต สตถก ฯ [ส.๔๓๑..๔๓๓]

Page 94: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 94

นสทจ นสทโปตโก จ อทกขลจ มสโล จ นสท...สลาน ฯ ตตถาต ตกกกขเรส ฯ นลกาต นล ฯ สย น ปกขปตพพา ปรหรณกวาสต สมพนโธ ฯ ตสส ปตตคตนต ตสส สามเณรสส ปตเต ต ต ภตเต๑ ฯ อสสาต อสส สามเณรสส ฯ อคคณหยตถาต อคคหตโก ทฏคคหตโก นาม โหตต อตโถ ฯ เอตนต โอทน ฯ เอเตน โอทเนน ฯ ยาว โอทน อตตโน หตถคต ตาว ฯ เป ฯ โหต ฯ ต ตฏ ต โอทน คณห๒ ฯ นตถ อเปกขา เอตสสาต นรเปกโข ฯ สห อเปกขาย วตตตต สาเปกโข ฯ เอโก ปตตโต ฯ ตโตต ปตตโต ฯ ตตถาต ปตเต ฯ ตนต ต วจน ภกขนา ปรจฉนทตวา วตเต ภตตปณฑาทเก ปณฑเตน เวทตพพนต สมพนโธ ฯ อธาต เอโต ปว วา ภตต วา คณหต วจเน ฯ หตถคต ปนาต สามเณรสส หตถคต ภตต ภกขสเสว สนตกนต สมพนโธ ฯ อตตโน วาต ภกขสงขาตสส อตตโน โอทน วกขต๓ ภกขต สมพนโธ ฯ ตสสาต สามเณรสส ฯ ๑. ต ต ภตเตต วรทธมท ภเวยย ปนยปเทน ห น สเมต ฯ คต ภตต อต ยตตตร ฯ ๒. คณหาหต วณณนาปาโ ฯ ๓. โอทนนต วา วกขตต วา ปท วณณนาย น ทสสต ฯ ตตถ สเจ อตตโน วา ฯ เป ฯ ภตต ปกขปต อจเจว ทสสต ฯ

[ส.๔๓๓.๔๓๔]

Page 95: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 95

[๑๐๕] ตตถาต๑ หตเถ ฯ ตนต เตลถาลก ฯ กณณกาต๒

เสตวณณาทกา กณณกา ฯ ฆณจณณนต ขาทกปาณกาน มล ฯ ตสมฏานเมวาต ตสม เตลาทมห สมฏ ตเมว ฯ เอตนต กณฑกาฆณจณณ ฯ อปปหรตวาต อผสตวา ฯ ปหรตวา นคคเตต วตทณฑเกส ปหรตวา นคคเต อจฉอาทเก อฏกถาทส อาจรเยห น ทสสโต๓ ฯ มย ปนาต ปท ตกกยามาต ปเท กตตา ฯ อจฉอาท ย าน ปหฏ ตโต านโต สย ฯ เป ฯ อต เอว ตกกยาม จนตยาม ฯ ตมป วจน อฏเปตวา คจฉนเต วตถมห ยชชต ฯ กมวาต อาห สงก ฯ เป ฯ ภณฑ วยาต ฯ ตมปต ปสทโท ต เอก ภตตปณฑ คณห ฯ เป ฯ วตเต เวทตพพนต เหฏา๔

วตตวจน อเปกขต ฯ อฏตวา คจฉนเตสตป๕ ปาโ ฯ [๑๐๖] ผลนนต ผลวนต ฯ มจฉกวารณตถนต มกขกาน นวารณตถ ฯ ปตมจฉ ขาทนตต มจฉกา มจฉกาน วารณ มจฉกวารณ ฯ มลปปฏคคหณเมวาต ปม ปฏคคหณเมว ฯ ๑. สามเณโร ปวฏเฏตวา ตตถ อาโรเปตต เอตถ อย ตตถสทโท ฯ ๒. กณกาต วณณนาปาโ ฯ ๓. ฯ เป ฯ อฏกถาส โทโส น ทสสโตต วณณนาวจน ฯ ๔. ขททกกณฑวณณนาย ๕๓๔ องเก ฯ ๕. อฏตวา คจฉนเตต วณณนาวจน ฯ

[ส.๔๓๕..๔๓๗]

Page 96: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 96

ตสมปต ปาฏย วา กณฑเก วา ฯ ตนต สามเณร๑ ฯ เตสนต สามเณราน ฯ สพพาน ปตตาน๒ ปรวฏเฏต ฯ เอตถ ปนาต ปท อปปรกขตพพนต ปเท อาธาโร ฯ จสทโท เตลาทน จ สาขาทน จาต โยเชตพโพ ฯ อเมสจาต อเมส ปตตปรวฏฏนกภกขน ฯ จสทโท หรนตานจ อเมสจาต โยเชตพโพ ฯ รชสส วา ฯ เป ฯ อปตนตถาย ปทหต วฏฏต ฯ ขโณ ปนสสาต โอกาโส อสส สามเณรสส ฯ ตโตต อคคชาลโต ฯ ตโตต ตณฑลปปกขปนโต ฯ หตถกกกจจโกต หตเถน กฬนโต ฯ ตสเสวาต กฬนตสส ภกขสส ฯ ทฏ อปจณณ อามฏ ทรปจณณ ทกกฏ โหตต อตโถ ฯ ตตราต ตสม าเน ฯ ตสเสวาต โลลภกขสส ฯ ตโตต ปตตโต ฯ ตตถ ชาตกผลานต เตส รกขาทส ชาตผลาน ฯ ตสเสวาต จาเลนตสส ภกขสส ฯ ตโตต สาขาวลลโต ฯ ทรปจณเณ ทกกฏ ทรปจณณทกกฏ ฯ อปสสยต วาต อปตถมเภต ฯ ตตถาต ผลรกเข ฯ สห- วฆาสาทนต สเหน ขาทตาวเสสมสาท ฯ วตกกนต มยหป ๑. อนปสมปนน ฯ ๒. สพเพ ปตเต ฯ

[ส.๔๓๗..๔๓๙]

Page 97: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 97

เทตต วตกก ฯ ตโตต สหวฆาสาทโต ฯ ตโต ยนต ตโต เตลาทโต ย วตถ ฯ มเลปต ปเมป ฯ เตต มาตาปตโร ฯ ตโตเยว ตณฑลโต ฯ ตสส ภกขสส ฯ [๑๐๗] อวชหต ปฏคคหณ เยน ต อวชหตปปฏคคหณ๑ ฯ เอกคคหเณเนวาต สามเณราน คหตคฬสส ปน อจฉฑฑนวเสนาต อตโถ ฯ รโส วาต๒ ผาณตรโส ฯ หมจ กรกจ๓ หมกรก๔ ฯ ปารหารเกนาต คตคตฏาเน หารยมาเนน กตกฏ นาต ปทสส วเสสน ฯ ปรหาตพพนต ปรหารก ฯ กตกสส อฏ กตกฏ อทกปปสาทกผลสส อฏ ฯ ภกข อทก ปสาเทนต ฯ ตนต อทกปปสาทก อทก ฯ กกธโสพภาทโย รกขโต ฯ เป ฯ สฉนโนทกา โหนตต สมพนโธ ฯ กกโธต อทก วา๕ ฯ สฉนน อทก เยส เต สฉนโนทกา ฯ สห เรณนา วตตนตต สเรณกาน ฯ วณฏจ ขรจ ว ณฏกขร สห วณฏกขเรน วตตนตต สวณฏกขราน ฯ ปาฏลกา จ มลลกา จ ปาฏลกมลลกา ฯ อทก วาสมตต ตฏต ฯ ต อทก ฯ ปตจ ต ปปผจาต ปตปปผ เตน ๑. อชหตปปฏคคหณ อต วณณนาปาโ ฯ ๒. ผาณต วา รโส โหตต วณณนา- วจน ฯ ๓. กรกา กรโกต อตถลงคกปลงคกาป อตถ ฯ ๔. หมกรกาต วณณนาปาโ ฯ ๕. กมท ฯ

[ส.๔๓๙..๔๔๑]

Page 98: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 98

วาสตก ปตปปผวาสตก ตจ ต ปานยจาต ปตปปผ- วาสตกปานย ฯ ตตเถวาต ปานเย ฯ อทกนต ปท สนถรตวาต ปเท กมม ฯ ตนต ปท ปปผเรณนต ปทสส วเสสน ฯ [๑๐๘] มหาภเตสต นทธารณ ฯ ก ฯ เป ฯ น วฏฏตต ปจฉา ฯ ย ปเนตถาต เอเตส อสสาทส๑ ย มหาภต อตตโน านโต จวตวา ฯ องคลคคนต สรเร ลคคภต ฯ ปณฑาย วา จรนตสส ภกขสส หตถโต ปตตสส มขวฏฏ เสโท โอโรหต ตโต มขวฏฏโต ปตตตล เสโท โอโรหตต๒ สมพนโธ ฯ เอตถาต ปตเต ฯ ทชฌาปตนต ทฏ ฌาปต มหาภต ฯ จตตาร มหาวกฏาน ฉารกจ ตถาวเธ สาม คเหตวา เสเวยย อสนเต กปปยการเกต ขททกสกขา ฯ เอตถ จาต มหาวกฏาธกาเร ฯ สปปทฏกขเณ- เยวาต สปเปน ทฏกาเลเยว ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ทสม ฯ โภชนวคโค จตตโถ ฯ ๑. อสส อาทส อต ปทจเฉโท ฯ ๒. ปณฑาย วา ฯ เป ฯ มขวฏฏ คโต ปตตตล โอโรหตต วณณนาวจน ฯ คโต ตโตต ปาทวยสส นานตตา อตถาธปปาโย น สเมต ฯ โยชนาวจนมปน เม ขมต ฯ

[ส.๔๔๑..๔๔๓]

Page 99: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 99

[๑๐๙] ปรวสนต ปรภชนต๑ เอตถาต ปรเวสน ฯ เตสนต ตตถยาน ฯ ตตถาต ภาชเน ฯ อโตต ปตตโต ฯ อธาต ภาชเน ฯ น อามส อากรถ ปกขปถ ฯ ปม ฯ [๑๑๐] ทสสน ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ยท ฯ เป ฯ อยโยเชส ๒ อยโยชเกน ภกขนา โย ภกข อยโยชโต โหต โส ภกข อปจาร วชหต ตสส จ อยโยชตสส อาปตต นาม นตถ ฯ ตสมนต อยโยชเต ฯ วชหนเตปต อปสทโท อรจสจ- นตโถ ฯ อตเรนาต อยโยชเกน ฯ โย อยโยชโก ตสเสว อย- โยชกสส ฯ ตตถาต อาปตตส นทธารณ ฯ เอตถ จาต ทสสน- สวนปจาเรส นทธารณ ฯ อชโฌกาเส...มาณ ทสสนปจารสส ปมาณ ตถา สวนปจารสส ปมาณนต สมพนโธ ฯ กฑฑจ ทวารจ ปากาโร จ กฑฑทวารปปาการา เต อาทโย เยส เต กฑฑ...ทโย ฯ เตหต กฑฑทวารปปาการาทห ฯ ตสสาต ทสสนปจาราตกกมสส ฯ โทส ทสเสตวา อมนาปวจน วทตต สมพนโธ ฯ อปเปวนาม มยา อมนาป อมนาปวจเนน อพพาโฬห ปฬโต ปกกเมยย อต มนสกาเรน วทตต สมพนโธ ฯ ทตย ฯ ๑. เหตกตตวาจโก กาตพโพ ฯ ๒. อยโยเชตต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๕๑ ส.๔๔๓.๔๔๔]

Page 100: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 100

[๑๑๑] สยนต เอตถาต สยน ฯ สยนฆเรต วาสเย๑ ฆเรต อตโถ ฯ ปาลย ปน สยนฆเร สยนฆเรต จ เทว ปาา ฯ อฏกถาย ปน สยนฆเร สยนฆเรต จ เทว ปาา ทสสนต ฯ ย ภตต อาคเตน ตยา ลทธพพ ต ภตต โว ตมเหห ลทธ ฯ ราคปรยฏ โตต ราเคน ปฬโต ฯ อโภห ชเนหต ชายา ฯ ปต จาต อโภห ชเนห ฯ ภชตพพนต โภชน อตถ จ ปรโส จ เตน สห วตตตต สโภชนนต อาห อถวาตอาท ฯ ราคปรยฏ ตาต. อาท๒ ปากฏกรณ ฯ อสสาต สโภชเนต ปทสส ฯ ปฏ - สงฆาโฏต ทวารพาหา ฯ ปฏ สงฆาโตตป อตถ ฯ ตสสาต ปฏ สงฆาฏสส ฯ จตตาร สมาหฏาน สาลาน จตสสาล มหนต จตสสาล มหาจตสสาล ฯ ปฏ ย ปโต วโส ปฏ วโส ฯ มชฌาตกกมนต สยนฆรสส มชฌาตกกมน ฯ เอตถาต สกขา- ปเท ฯ ตตย ฯ [๑๑๒] จตตถ...ปเทส ย วจน วตตพพ สยา ต วจน ฯ ๑. วาสเยต อท อาขยาตกรยาปเทน สทสรป อทเส าเน ปน นามกตตปทเมว อจฉตพพ น อาขยาตปท ตสมา อาสเยต นามกตตปทเมว ภวตพพ ฯ ๒. ราคปรยฏ ตสสาตอาท ฯ

[ปา.๓๕๓.๓๕๔ ส.๔๔๕]

Page 101: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 101

ยถา จ สโภชนสกขาปท ปมปาราชกสมฏาน ฯ จตตถปจมสกขาปท ฯ [๑๑๓] เทถาวโส ภตตนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ต กร ภตต มนสเสห อภหฏ อโหส ตสมา เทถาวส ภตตนต เอว วจน ภกข อาหส ฯ มนสเสห ภตเต อนภหเฏ ปน เทถาวโส ภตตนต เอว วตต ภกขนา น ลพภต ปยตตวาจา ห ยาจนวาจา โหนต ฯ นนต มนสสา น ขาทนย คเหตวา อคมส ฯ สนต ภกขนต วจเน วนจฉโย ฯ ยตถาต ยสม าเน ตสส ภกขสส ปยรปาสนจตต อปปนน ตโต จตตสส อปปนนกาลโต ฯ ยสส ภกขสส ฯ อาปจฉสสาม อาโรเจสสามต มนสกตวา ตตถ ภกขส๑ ย ภกข ปสสต ฯ ตนต วหาร ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ฉฏ ฯ [๑๑๔] วชโตต โควชโต ฯ สปปเตลาทส ทวห ตหต วา นามวเสน อห ปวาเรม ปตเถน นาฬยา อาฬหเกนาต วา ปรมาณวเสน ปวาเรมต สมพนโธ ฯ จตตาโร ปสตา ปตโถ จตตาโร ปตถา อาฬหโก นาม ฯ สปปนา ปวารโต ภกข เตล วาเปต อาฬหเกน ปวารโต ๑. ตตถ อนโตอปจารสมายนต ยตตตร ฯ

[ปา.๓๖๒..๓๖๕ ส.๔๔๕..๔๔๗]

Page 102: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 102

ภกข โทณ วาเปตต สมพนโธ ฯ จตตาโร อาฬหกา โทณ นาม ฯ เย ภกข อตตโน ชเนน ปวารตา ฯ เตส ภกขน ฯ สงฆ- วเสนาต สงฆปปฏพทเธน ปวารเตส เภสชเชส ฯ สตตม ฯ [๑๑๕] ทวาทส ปรสา ยสส โส ทวาทสปรโส ฯ ตโย ปรสา ยสส โส ตปรโส ฯ จตตาโร ปรสา ยสส โส จตป- ปรโส ฯ ปท อาวธ หตเถส เยส เต ปทหตถา๑ ฯ เกนจ ปาการาทวตถนา อนตรตา วา นนน าน โอรฬหา วา เสนา น ทสสต ฯ อธาต าเน ฯ เอตถาต เสนาย ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ อฏม ฯ [๑๑๖] สจาโรต มนสสาน สจรณ ฯ รทธาต เสนาย อวรทธา ฯ ปาลย ปน ลกขานต๒ กต สรปปหาเรน ๑. ปทหตถาต ปท ปาลยมป วณณนายมป น ทสสต ตตถ สรหตถาต อทเมว ทสสต ฯ ๒. ปาลย อท ปท ทสมสกขาปเทเยว ทสสต โน นวมสกขาปเท ตสมา ปาลย ปน ฯ เป ฯ อตโถต เอต วจน อทธรตวา ทสมสกขาปทโยชนาย ปกขปตพพ ฯ

[ปา.๓๗๕..๓๙๙ ส.๔๔๗.๔๔๘]

Page 103: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 103

ลกขตพพชนา ตยา ลทธาต อตโถ ฯ นวม ฯ [๑๑๗] ชนา อคคนตวา เอตถ าเน ยชฌนต อต ตสมา ต าน อยโยธก ฯ สมปหารฏานสสาต ยทธภมยา เอต อยโยธกนต วจน อธวจน ฯ พลสส อคค ชานนตต เอตตกา หตถ เอตตกา อสสา เอตตกา รถา เอตตกา ปตตต พลโกฏาส ชานนต ฯ โกฏาสตโถ เหตถ อคคสทโท ฯ เสนาย วยหนต อโต หตถ โหนต อโต อสสา โหนต อโต รถา โหนต อโต ปตต โหนตต เสนาย ปฏปน ราส กตวา ปนนต อตโถ ฯ เสนานเวสสเสตนต เสนาย นเวสสส เอต เสนาพยหนต วจน ฯ โย ปพเพต ปพเพ สกขาปเท ทวาทสปรโส หตถต โย หตถ วตโต เตน หตถนา ฯ เสเสสปต ตโย อสสา ปจฉม อสสานกนตอาทส ปเทส ฯ เสส วจน สมฏานาทห สทธ อยยตต ฯ เป ฯ เนว ปณฑเตน เวทตพพนต โยชนา ฯ ทสม ฯ อเจลกวคโค ปจโม ฯ [๑๑๘] สรามณฑสสาต สราปสนนสส ฯ โมทนต เอตายาต มททกา ผลวเสโส กกณกาทโยต กกปปจจโย มททกา เอว ผล [ปา.๓๘๐ ส.๔๔๙]

Page 104: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 104

มททกาผล ฯ ชาตรเสนาต ปกตรเสน ฯ มกขกามธนาปต มธาสโว๑ มกขกาน มธนาป ชเนน กยรต อต วจน อาจรยา วทนต ฯ วาตเภสชชตถปต วาตสส วปสมน- เภสชชตถ ฯ ตสมป เตเล ฯ อนตกขตต มชช ยสม ต อนตกขตตมชช ฯ ย ปนาต ย เตล ฯ อตกขตต มชช ยสม ต อตกขตตมชช ฯ ยตถาต ยสม เตเล ตสม เตเล ฯ ตนต อรฏ ฯ เอตนต อมชช อรฏนต วจน ฯ โย ปนาต โย อรฏโ ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ เสส วจน ฯ เอตถาต สมฏานาทส นทธารณ ฯ ปม ฯ [๑๑๙] นตถ อสสาโส ยสส โส อนสสาสโก ฯ สจรณ ปวตตน สจาโร อสสาสปปสสาสาน สจาโร อสสา... จาโร อปจฉนโน อสสา...สจาโร ยสส โส อปจฉนน... จาโร ฯ ตป ภกขน ขฑฑา...ผสนตสส ภกขสส ทกกฏ โหต ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ทตย ฯ [๑๒๐] ปกต ปตต น ชานนตต อปปกตโน อยตตตถสมาโส ฯ หสสน กฬน หสโส หสโส เอว ธมโม ๑. มธวาสโวต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๘๕ ส.๔๔๙..๔๕๑]

Page 105: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 105

หสสธมโม กฬนสภาโว ฯ กฬาย อธปปาโย ยสส โส กฬา- ธปปาโย ฯ นมชชต วาตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ เยน เยน องเคนาต หตถปาทาทส เยน เยน องเคน ฯ ชยจ อรตตจ ชยารตต๑ ฯ ชยนต ทฆวโส ฯ อสสาเทนโตต กฑฒนโต ฯ หตเถน วาตอาทส วจเนส ปโย ฯ เป ฯ ทกกฏ เวทตพพนต สมพนโธ ฯ เกจ อาจรยา วทนต ฯ ปตนจ อปปตนจ ปตนปปตน ฯ ตนต วจน ฯ ตตถ หต ห สจจ ตตถ อทเก ขตตกลาย ฯ โอตรตวา อโนตรตวา วา กฬนตสส ภกขสสาต สมพนโธ ฯ ยตถ กตถจ าเน ต อทก กฬนตสสาต ปเท กมม ฯ อตถโชตก ปน อตถสส าปก อกขร อทเก ลขต วฏฏตต สมพนโธ ฯ โย อตโถ อปปากโฏ ตสส ปากฏกรณตถ อทเก อกขร ลขต วฏฏตต อธปปาโย ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ตตย ฯ [๑๒๑] ภกขห ภควตา ปตเตน เยน วจเนน ภกข วจจต ต วจน ฯ เอตถาต วจเน น คเหตพโพต ปเท อาธาโร ฯ ปเวณยา อาคโตต สงคตกาลโต ปฏาย มหากสสปาทอาจรย- ปรมปราย อาคโต ฯ ปณณตตวชเช ปน อาจรยคคโห วฏฏตต ฯ สตต สตตานโลมจาต ปททวย อคคหตกานนต ปเท ๑. ผยารตต อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๙๙ ส.๔๕๑.๔๕๒]

Page 106: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 106

กมม ฯ ตนต วจน ฯ จตตถ ฯ [๑๒๒] ภชนต อมตเต อวมททนต เอตถาต ภคคา ภช อวมททเน ฯ สสมาโร คายต เอตสส มาปตกาเลต สสมารคร เค สทเท อโร ฯ ตนนสสตวนสสาต ต นคร นสสตวนสส ฯ ตนต ต วน วจจต ฯ อนพนธ สปโป ฯ สย สมาทหตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อรณสณปนโตต อรณยา สณปนโต ฯ อรต คมยตต อรณ อคคฏปนกฏ อร คมเน พหา- ทตวารต สตเตน อณปปจจโย ฯ ปตตปจนจ เสทกมมจ ปตตปจนเสทกมม ฯ อลตต อลาต ต อมกก อล พนธเน กราทอาตก อต สตเตน อาตกปปจจโย ฯ ตนต อลาต ฯ อวชฌาตนต อนพพตาลาต ฯ ตตถาต นมตตภเต อปททเว ฯ ฉฏ ฯ [๑๒๓] จณเณน ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ปาร ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อกกรตวาต อทธรตวา กต อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ กตอาวาเฏสป สนเตส นหายต วฏฏต ฯ ปสทเทน นทย วตตพพเมว นตถต ทสสต๑ ฯ ๑. ทสเสต ฯ

[ปา.๓๙๖..๔๐๓ ส.๔๕๒..๔๕๔]

Page 107: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 107

อาวาฏเกสปตป ปาโ ฯ ภมราทหต ปท อนพทธสสาต ปเท กตตา ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ปาลย ปน ทยฑโฒ มาโส เสโส คมหานนต วสสานสส ปโม มาโส อจเจเต อฑฒเตยยมาสา อณหสมโย ปรฬาห- สมโยต คมหาน เอโส ทยฑโฒ มาโส อณหสมโย นาม วสสานสส ปโม มาโส ปรฬาหสมโยต เอว เอเต อฑฒเตยย- มาสา กเมน อณหสมโย ปรฬาหสมโย นาม โหตต อตโถ ฯ คมหานนตต เอตถ อตสทโท นามวาจโก ฯ สตตม ฯ [๑๒๔] นว ปน ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ลาภ- สทโทย กมมสาธโน โก ภควตา ลาโภ ลทโธตอาทส วย โส เจตถ อตตกาลโกต อาห อลภต ลโภต ฯ ย จวร ภกขนา อลภ อต ตสมา ต จวร ลโภ นาม ฯ ลโภ เอว ลาโภต อมนา สกตเถ ณปปจจโยต ทสเสต ฯ ก อลภต ก ลทธ ฯ นวนต อภนว ฯ เอตตาวตา นวจ ต จวรจาต นวจวร นวจวร ลาโภ เอเตนาต นวจวรลาโภต เอวเมตถ สมาโส กาตพโพต ทสเสต เตนาห ปฏลทธนวจวเรนาต อตโถต ฯ ยท เอว กถ นว จวรลาเภนาต วตตนต อาห อต นวจวรลาเภนาตอาท ฯ อตต เอว วตตนเยน วตตพเพต ปเท [ปา.๔๐๑..๔๐๔ ส.๔๕๔]

Page 108: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 108

ตตยาวเสสน ฯ ปฏลทธ นวจวร เอเตนาต ปฏลทธนวจวโร ฯ ตปททวเยต ปน ภกขนาต ปททวเย นทธารณ ฯ เยน ภกขนา จวร ลทธ ตสส ภกขสส ฯ จวรนต เอตถ วจเน เวทตพพ ฯ ตจ ปน กปป อาทยนเตน ภกขนา จวร รชตวา อาทาตพพนต สมพนโธ ฯ จวรสส ปเฏ วา คณ ย วา กปโป น วฏฏต ฯ [๑๒๕] ปาลกปโป จ กณณกกปโป จ ปาลกปปกณณก- กปปา ฯ ปาลกปโปต นลาวฬอาทสณานา พนทปนต ฯ กณณกกปโปต กตถจ กตถจ พนท ทสเสตวา กยรมาโน พนทสมโห กณเณ วา ปลนธนสทสพนท ฯ สพพตถาต อฏกถาส ฯ อคคเฬตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ อคคเฬต อทธรตวา อลลยาปนกขณเฑ ฯ อนวาเต ปรภณเฑต ปฏ อน- วาตกจฉอนวาเต ฯ กปโป กโต ยสม ต กปปกต กปปกตจ ต จวรจาต กปปกตจวร ฯ กปปสส กรณ กปปกรณ ต เอว กจจ กปปกรณกจจ ฯ กรยากรยนต นวาสนปปารปนโต กปปสส จ อนาทานโต กรยากรย ฯ อฏม ฯ [๑๒๖] จวรสสามกสสาต ปท อทนนนต ปเท สมปทาน ฯ อทนนนต เยน สทธ วนยกมม กต เตน เอว วตวา อทนน ฯ [ปา.๔๐๕ ส.๔๕๔.๔๕๕]

Page 109: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 109

วนยกมมนต วกปปนสงขาต วนยกมม ฯ เตนาต เยน สทธ วนยกมม กต เตน ภกขนา ทนน ฯ เอตถาต สกขาปเท เสส วจน ฯ ปาลย ปน สมมขาวกปปนาตอาทส วนจฉโย ฯ สมมเขน วกปปนา สมมขาวกปปนา ฯ ปรมมเขน วกปปนา ปรมมขา- วกปปนา ฯ มตโตต ทฬหมตโต ฯ สนทฏโต ทฏมตโต นาตทฬหมตโต ฯ นวม ฯ [๑๒๗] หาเส อธปปาโย ยสส โส หสสาธปปาโย ฯ อนหโต อฏปโต ปรกขาโร เยน โส อนหตปรกขาโร เตน ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ปาลย ปน พนธยต เอเตนาต พนธน กายสส พนธน กายพนธน ฯ ปฏกนต๑ ปกตวต วา มจฉกณฑกขชชรยปตต๒- วายม วา ฯ สกราน อนต สกรนต๓ ฯ อธ ปน ตสทส วจจต ฯ สกรนตา นาม กจกโกสา วย อนโต สสร กตวา โกฏต ฯ ทสม ฯ สราปานวคโค ฉฏโ ฯ ๑. ปฏฏก อต ปาล ฯ ๒. ขชชรปตต ฯ ๓. สกรนตก อต ปาล ฯ

[ปา.๔๐๗..๔๑๐ ส.๔๕๔.๔๕๖]

Page 110: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 110

[๑๒๘] อส อสต ขปตต อสสาโส ฯ ธน คณหนตต ธนค- คหา เตส อาจรโย ธนคคหาจรโย ฯ เอตนต โวโรเปยยาต วจน ฯ วโยชเต สสาลงกาเร สส วย ชวตา โอโรปเต ปาเณ สตเต เอตถ ปาเณ กจ ชวต นาม วส น ตฏตต สมพนโธ ฯ อสทสปมา ฯ อปกกมมหนตตตาต ปโยคสส มหนต- ภาโว ฯ กรณาย นยตโต การณโก น การณโก นก- การณโก ตสส ภาโว นกการณกตา ฯ ตนต มงกณพช ฯ ปม ฯ [๑๒๙] ตาทเสน อทเกน สามส ปตต อาวชฌตวา โธวโตป ปโยเค ปโยเค ปาจตตย ตาทเส อทเก อณหยาคปตต นพพาปยโตป ปโยเค ปโยเค จ ปาจตตย ต อทก ฯ เป ฯ ปโยเค ปาจตตยนต สมพนโธ ฯ อทกโสณฑ วา ฯ เป ฯ วจ อฏาปยโตป ปาจตตนต สมพนโธ ฯ ตโตต โสณฑโปกขรณโต ฯ อทกสณาปนกปปเทเสต๑ อทกสส สณาปนกปปเทเส ฯ ตตถาต อาสตเต กปปยอทเก ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ทตย ฯ [๑๓๐] ตสส ตสส ภกขโนต เยน เยน วปสมต ตสส ตสส ภกขโน ฯ อกต กมมนตอาทน วทนตาต อกตกมม ๑. ...สณานกป...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๔๑๒ ส.๔๕๖..๔๕๘]

Page 111: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 111

ทกกฏ ปน กาตพพ กมม อนหฏ ทนนหฏ ปน หฏพพนต วทนตา ฯ สตถาราต ปท วตต อต ปเท กตตา ฯ อยมป ภกข ฯ ตนต ปรวาเร วตตวจน ฯ ตสเสว วจนสส ฯ นนต วจน ฯ ตตเถวาต ปรวาเร ฯ อธาต สกขาปเท ฯ ตตย ฯ [๑๓๑] ทฏลลา นาม ฯ เป ฯ เอตถ วจเน ทสสตาน ฯ โสป อสสาต อมนา วตโต โสป ภกข ปฏจฉาทนตถเมว อสส ภกขสส อาโรเจต ยาว อาปตตยา โกฏ น ฉชชต ตาว อาปตต อาปชชตต สมพนโธ ฯ โสต ทตโย โส ภกข ฯ ตสเสวาต อาปตตอาปนนภกขสส ฯ เอว อาโรจเนน อาปตตยา โกฏ ฉชชต อต อาห๑ ฯ อย ภกข วสต เอตถาต วตถ วตถ จ โส ปคคโล จาต วตถปคคโล อาปตตอาปนนปคคโลต อตโถ ฯ อยนต ทตโย อย ภกข ฯ เยน ทตเยน อสส ตตยสส อาโรจต โส ตตโย ภกข ปฏนวตตตวา ตสเสว ทตยสส ปฏจ- ฉาทนตถเมว มา กสสจ อาโรเจหต วทต๒ เอว อาโรจเต อาปตตยา โกฏ ฉนนา โหตต อาหาต สมพนโธ ฯ [๑๓๒] อนป ฯ เป ฯ ชฌาจารนต เอตถ วจเน ทฏลล- อชฌาจาโร นามาต สมพนโธ ฯ อนปสมปนนสส สกกวสฏ ๑. วทต ฯ ๒. อาโรเจต ฯ

[ปา.๔๑๙.๔๒๐ ส.๔๕๘.๔๕๙]

Page 112: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 112

จ กายสสคโค จาต อย ทฏลลอชฌาจาโร นามาต อท๑

นาม ทฏลลาจาโร ปน สกขาปทฏกถาย สเมต ฯ ตตถ ห อนปสมปนนสส ปาณาตปาตาทน ปจ สกขาปตาน ทฏลลาน นาม ตาน อปาทาย วกาลโภชนาทน ปจ อทฏลลานต เอว อม อปาทาย ทฏลลาน วตตาน ฯ ปาณาต- ปาตาทน ปน ทฏลลาน ปจ สกขาปทาน อเปกขตวา สกก- วสฏ จ กายสสคคทฏลลอตตกามา อชฌาจาโร นามาต วตตา ฯ อธ ปน วกาลโภชนาทน ปจ สกขาปทาน เจว ทฏลลอตตกามา จ อทฏลลอชฌาจาโร นามาต วตตาน ฯ วกาลโภชนาทน อปาทาย สกกวสฏ กายสสคคา ทฏลล- อชฌาจาโร นามาต วตตาต เอว อม อปาทาย อทฏลลอชฌาจารา วตตา ตสมา อฏกถาย ปพพาปรวโรโธ นตถต อมหาก ขนต ฯ จตตถ ฯ [๑๓๓] อกขราน ฯ เป ฯ จนเตส อปาลสส มาตาปตโรปต๒

สมพนโธ ฯ เตนสสาต เตน จนตเนน อสส อปาลสส ฯ รป- สตตนต กหาปณาทน รปนมตต นมตตวาจโก สตตสทโท ฯ ฑสาทสต นทธารณ ฯ ปฏสนธคคหณโต ปฏายาต ย มาต- ๑. อย ฯ ๒. อย ปสทโท อธ น อจฉตพโพ ฯ

[ส.๔๕๙.๔๖๐]

Page 113: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 113

กจฉย๑ ปม วาณ ปาตภต ต อาท กตวา ฯ คพภ- วโสป หตอาท ทฬหกรณ ฯ อปสทโท มาตกจฉโต นกขมตวา ปรปณณวสตวสส ปคคล อเปกขต ฯ ยถาหาต ภควา ก อาห ฯ ตทปาทายาต ต วาณ อาท กตวา ฯ อสส ปคคลสส สาว ชาต ฯ ตตถาต อนชานาม ภกขเว คพภวส อปสมปาเทตนต วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ตโต มหา- ปวารณโต ฯ ต มหาปวารณ ฯ [๑๓๔] ต อปสมปทน กสมา อต ปจฉา ฯ ปรหาโร มยา วจจเต ฯ อต ตสมา ฯ อตต เอว นกกงขา หตวา เถรา ฯ เอตถาต เอกนวสตวสส สามเณรนตอาทวจเน วตตนต ปเท อาธาโร ฯ อนาปตต ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ปคคโล โอนวสตวสโส อปสมปาทโต ฯ โส ปคคโล อ ปคคล ฯ ตนต โอนวสตวสส ปคคล ฯ มจตวา คโณ ปจภกขอาท- วเสน เจ ปรต ฯ คโณ ปรตต อท หตถปาเส อวชหน สนธาย วตต ฯ สเจ ปน โส อนปสมปนนปคคโล ภกขน อนตเร นสนโน โหต ทยฑฒหตถปาโส จ ภกขห วชหโต โหต โส ปคคโล อปสมปนโน น โหต ฯ โสป จาต อนปสมปนโน ฯ ปจม ฯ ๑. มาตกจฉสมนต ปาลยมป อฏกถายมป ปาเน น สเมต ฯ

[ปา.๔๒๔ ส.๔๖๐...๔๑๒]

Page 114: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 114

[๑๓๕] ตสสาต รโ ฯ กาลวสงเกเตนาต กาลสส วสงเกเตน ฯ ฉฏ ฯ [๑๓๖] อยโยต๑ สามก อาลปต ฯ สตตม ฯ [๑๓๗] อสสาต อรฏสส ฯ คชฌฆาตกกลปปสตสสาต คชฌฆาตกกเล ชาตสส ฯ เตต อนตรายกา ฯ กมมจ กเลโส จ วปาโก จ อปวาโท จ อาณาวตกกโม จ กมม...กกมา เตส วโส เภโท กมม...วโส ฯ ตตถาต กมมาทส ฯ กมม เอว อนตรายกา กมมนตรายกา ฯ ตนต ภกขนทสกกมม ฯ เต อปวาทนตรายกา ตาวเทว โหนต ตโต ขมาปนโต ปร น โหนต ฯ ตาป อาปตตโย ตาวเทว โหนต ฯ ตโตต ภกข- ภาวสส ปฏชานนาทโต ฯ ตตราต เตส ยถาวตเตส อนตราเยส นทธารณ เสสนตรายเกต ปท นทธารณย ฯ เอเตปต อตถ- รปาทโย ฯ ฉนโท เอว ราโค ฉนทราโค เตน สห วตตนตต สจฉนทราคา เตส ปรโภโค สจฉนท...โภโค ฯ เอตถาต กาเมส ฯ ภพพปคคลานนต อนรปปคคลาน อาส ปตถน ฯ ๑. อท นายโยต วณณนาปาเน สม ฯ ปาลย ปน นายย อต ทสสต อยเมว ยตตตโร อาลปนตตา ฯ

[ส.๔๖๒..๔๖๔]

Page 115: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 115

อฏ กงข๑ลปมาตอาทมห วจเน วนจฉโย ฯ อฏม ฯ [๑๓๘] อกตานธมเมนาต๒ อกขปตวา อโนสารเตน ฯ อนธมโม โอสารณา วจจตต สมพนโธ ฯ อนธมโมต อนโลม- ธมโม ฯ อกเขปนยกมมสส อนรโป ปจฉา กาตพโพ วา ธมโมต อนธมโม ฯ อนโลมวตต ทสวาต น อปสมปาเทตพพ น นสสโย ทาตพโพตอาทก อฏารสวธ วตต ทสวา เอเตส อฏารสส อนโลมวตเตส วตตนต ทสวาต อธปปาโย ฯ ยสสาต ภกขสส ฯ อกโต อนธมโม ยสส โส อกตานธมโม๒ ฯ อสสาต อกตานธมเมนาต๒ ปทสส ฯ นวม ฯ [๑๓๙] เอตสสาปต สมณทเทสสส ฯ อมมชชนตสสาต ปวสนตสส ทฏ คคหณ อปปนน ฯ นาเสตต เอตถ วจเน วตตา นาสนา ตวธา ฯ ตตถาต ตาส ตวธาส นาสนาส ฯ อธาต สกขาปเท ฯ ตตถาต เตส จร ปเร วนสสาต ปเทส นทธารณ ฯ ยตถ าเน เต มย น ปสสาม ตตถ ตว คจฉ อต อธปปาโย ฯ เตนาต สมณทเทเสน การาเปยยาต ปเท ๑. ปาลยมป วณณนายมป อฏ กงกลมาต มททยต ฯ ๒. อกฏ...อต อทาน สนนฏาน ฯ

[ปา.๔๓๒..๔๔ ส.๔๖๔..๔๖๖]

Page 116: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 116

กมม ฯ ทสม ฯ สปปาณกวคโค๑ สตตโม ฯ [๑๔๐] ย วตตนต ย วจน ภควตา วตต ฯ เอตถ สกขาปเท เสส วจน วนจฉยโต อตตานเมวาต สมพนโธ ฯ ปาลย ปน สหธมมก วจจมาโนต สหธมมเกน วจจมาโน กรณตเถ เจต อปโยควจน ฯ ปจห สหธมมเกห สกขตพพตตา เตส วา สนตกตตา สหธมมกนต ลทธนาเมน พทธปปตเตน สกขาปเทน วจจมาโนต อตโถ ฯ ปม ฯ [๑๔๑] กปปยจ อกปปยจ อาปตต จ อนาปตต จ สวโร จ อสวโร จ ปหานจ กปป...ปหานา เตห ปฏสยตตกถา กปปยา...ปฏสยตตกถา ฯ วนยสส ปรยตต วนยปรยตต สา มล เอตสสาต วนยปรยตตมลก ฯ เตต อานสเส ฯ กถมสสาต กถ อสส วนยสส อเนน ปคคเลน๒

อตตโน สลคโณ๓ สคตโต ฯ อธาต สาสเน ฯ โส เตหต โส วนยธโร เตห ภกขห ฯ โวหรตต กเถส ฯ ตตถาต ทวส ๑. อทาน กการรหตปาวเสน ปนต ฯ ๒. อเนน วา ปคคเลนาต ภวตพพ ฯ ๓. สลกขนโธต สพพตถ วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๔๔๗ ส.๔๖๖..๔๗๐]

Page 117: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 117

ปจจตถเกส ฯ ลจฉว ลจฉวต เทว ปาา ฯ อตตโน ปจจตถกา อตตปปจจตถกา ฯ วปรต ทสสน เยส เต วปรตทสสนา ฯ อรฏภกข จ กณฏกสามเณโร๑

จ เวสาลวชชปตตกา จ อรฏ...ปตตกา ฯ ปรปหาโร จ อาณจ กงขา จ ปรวตารณา๒ จ ปร...ตารณา เต อาทโย เยส เต ปรป...ทโย ปร... ทโย วาทา เยส ปคคลาน เต ปร...ทวาทา ฯ กโต ปคคโห เยห เต กตป- ปคคหา ฯ ตตถาต ตสม ตวเธ สทธมเม ฯ ตตถาต ปรยตตอาทส ฯ น ห อโตอาท ทฬหกรณ ฯ เอตถ จาต อโปสถาทส นทธารณ ฯ อตต เอว ฯ อานสเสสต นทธารณ ฯ ทวห สทธ ปรมาน สตตาตอาท โยเชตพพ ฯ อเม วาต๓ เอตถ วาสทเทน น เกวล อปาลสส คณเยว ทสเสนโตต าเปต ฯ เตธาต เต อธาต เฉโท ฯ เอตถาต เต พห ภกขต วจเน ฯ อาจรย อททสาเปนโต วาต สมพนโธ ฯ นนต ปาฏโมกข ฯ ๑. กณก...อต วณณนาปาโ ฯ ๒. ...วตรณาต วณณนาปาโ ฯ ๓. อย วาสทโท วณณนาย นตถ ฯ ตตถ อเม อานสเสต ทสสต ฯ

[ส.๔๗๐..๔๗๓]

Page 118: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 118

[๑๔๒] ขททเกห จ อนขททเกห จาต สงฆาทเสสาทห๑

ขททเกห เจว ถลลจจยาทห อนขททเกห จ ฯ เปตวา จตตาร ปาราชกาน อวเสสาน สพพาน สกขาปทาน ปรยาเยน ขททกาน เจว โหนต อนขททกาน จ ฯ วตตเหต ปจสตกกขนธเก กตมาต ปน ภนเต ขททานขททกาน สกขาปทานต ฯ เอกจเจ เถรา เอวมาหส จตตาร ปาราชกาน เปตวา อวเสสาน ขททาน- ขททกาน สกขาปทานต ฯ เอกจเจ เถรา เอวมาหส จตตาร ปาราชกาน เปตวา เตรส สงฆาทเสเส เปตวา อวเสสาน ขททานขกทกาน สกขาปทานต ฯ เอกจเจ เถรา เอวมาหส จตตาร ปาราชกาน เปตวา เตรส สงฆาทเสเส เปตวา เทว อนยเต เปตวา อวเสสาน ขททานขททกาน สกขา- ปทานต ฯ เอกจเจ เถรา เอวมาหส จตตาร ปาราชกาน เปตวา เตรส สงฆาทเสเส เปตวา เทว อนยเต เปตวา ตสนสสคคเย ปาจตตเย เปตวา อวเสสาน ขททานขททากาน สกขาปทานต ฯ เอกจเจ เถรา เอวมาหส จตตาร ปาราชกาน เปตวา เตรส สงฆาทเสเส เปตวา เทว อนยเต เปตวา ตสนสสคคเย ปาจตตเย เปตวา เทวนวตปาจตตเย เปตวา ๑. อย อาทสทโท นรตถโก ตโต อปรมาน ปาราชกาน อขททกตตา เจว ตโต เหฏ มาน ถลลจจยาทน อนขททกตตา จ ฯ

[ส.๔๗๓]

Page 119: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 119

อวเสสาน ขททานขททกาน สกขาปทานต ฯ เอกจเจ เถรา เอวมาหส จตตาร ปาราชกาน ฯ เป ฯ จตตาโร ปาฏเทสนเย เปตวา อวเสสาน ขททานขททกาน สกขาปทานต ฯ [๑๔๓] ย ปน นาคเสนตเถเรน มลนทรา ปฏเน วตต ทกกฏ มหาราช ขททก ทพภาสต อนขททกนต ตตถ อนตม- โกฏาสเมว วตต ต วาทปโถปจเฉทนตถนต ทฏพพนต ฯ [๑๔๔] เตสนต สกขาปทาน ฯ สวตตนมรยาท...วจนนต สวตตนสส มรยาทา อวธ สวตตนมรยาทา สวตตนมรยาทาย นยมนวเสน ปรจเฉโท สวตต...เฉโท ตสส วจน สวตต...น ฯ อทาน ต มรยาทาท ววรตวา ตสเสต อท วตต โหตตอาท วตต ฯ อท วจน ภควตา วตต โหต ฯ ห สจจ เอตาน สกขาปทาน เย ภกข สชฌายนตต ธาเรนต ฯ ยาว กปปต น โข น กปปต น โข ฯ เป ฯ อปปชชตเยว เอตาน สกขาปทาน เตส ภกขน ตาว สวตตนตต สมพนโธ ฯ อตสย- ววฏาปนนต อตสเยน ววฏาปน ฯ ตสสาต ยาวเทวาต ปทสส ฯ ตสส อปสมปนนสส ฯ ตสม วนเย ฯ ทตย ฯ [๑๔๕] โสต โส ปาฏโมกโข ฯ ตสสาต ภกขโน ฯ ปาลย ปน ตเจ ภกขนตอาทส สมพนโธ เวทตพโพ ฯ [ปา.๔๕๓..๔๕๖ ส.๔๗๓.๔๗๔]

Page 120: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 120

อเ ภกข ต ภกข ชาเนยย ปาฏโมกเข ปาฏโมกขท- เทสเกน ทวตตกขตต อททสสมาเน อมนา ภกขนา นสนนปพพ เตห อเห ภกขห ทฏทวตตวารโต ภยโย วตถาเร ปาฏ โมกเข อททสสมาเน โก ปน วาโต กเมว วตตพพ ตสส ภกขโน อาณเกน อาปตตยา มตต น จ อตถ ตตถ ตสม อนาจาเร จณเณ โส ภกข ย อาปตต อาปนโน ยถา เยน ปกาเรน ธมโม โต ตถา ตจ อาปตต โส ภกข สงเฆน กาเรตพโพ อาวโส อเส ปาฏโมกเข อททสสมาเน สาธก อฏ กตวา มนสกรณสส อานสสส ตา ทฏธมมกา เจว สมปรายกา จ เย ลาภา อจฉตพพา ย ตว โย ตว ปาฏโมกเข อททสสมาเน สาธก อฏ กตวา น มนสกโรส เต สพเพ ลาภา ตสส ตว อลาภา เอว น โหนต ป- วเสเสน ลทธมป มนสสตต ตสส เต เตน ตยา ทลลทธ อต วจเนห นนทตวา ยถาธมม กรณโต อตตร จ อสส ภกขโน สณาต เม ภนเต สงโฆตอาทนา ปทภาชนเย วตเตน ตตทตยกมเมน โมโห อาโรเปตพโพ ตสม โมหนเก ปคคเล อท ปาจตตย เวทตพพนต ฯ อมนา ภกขนาต ปท นสนน- ปพพนต ปเท กตตา ตตย ฯ [ปา.๔๕๖.๔๕๗]

Page 121: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 121

[๑๔๖] ปหาร เทต ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ยถายนต เยน ปกาเรน อย ภกข ฯ น ภกข ฯ วรปกรณาธปปาเยนาต วรปสส กรเณน อธปปาเยน ฯ รตต จตต ยสส โส รตตจตโต ฯ ตโต มนสสาทโต ฯ อสสาต สกขาปทสส ฯ อท สกขาปท ฯ จตตถ ฯ [๑๔๗] โปถนสมตเถน สตตก ตลเมว สตตก ตลสตตก ฯ อจจาเรนตต อกขปนต ฯ เตต สตตรสวคคยา ภกข ฯ ปหาเรน ปรจตา ปคณา ปหารปรจตา ฯ ลทโธ ปหาโร เยห เต ลทธปปหารา เตส ภาโว ลทธปปหารตต ตสมา ฯ ปหารสส มจฉตาต ปา อาจรยา สชฌายนต ฯ ตตถาต ตสม ปาเ อต อตโถ ฯ อคครต ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ โมกขาธปปาโย ตลสตตก อคครตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ปพเพ ปหารสกขาปเท มนสเสน วา ตรจฉานคเตน วาตอาทนา วตเตส มนสสาทวตถส ฯ ปจม ฯ [๑๔๘] เต หต ห สจจ เต ฉพพคคยา ภกข ฯ อากณณา โทเสหต อากณณโทสา เตส ภาโว อากณณโทสตต ฯ เอวนต โจทเนน ฯ อตตปรตตาณนต อตตรกขน ฯ ปฏกจเจว ปมเมว ฯ ฉฏ ฯ [ปา.๔๖๐..๔๖๒ ส.๔๗๕.๔๗๖]

Page 122: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 122

[๑๔๙] ตยาต ปท นสนนนตอาทปเทส กตตา ฯ สตตม ฯ [๑๕๐] ยตถ าเน ตวา เตส ภกขน วจน โสต สกกา โหต ตตถ าเน อต อตโถ ฯ โสตกามตาย คมนวเสน กรยา สยา ตฏาน อาคนตวา ฯ เป ฯ วเสน อกรยา สยาต สมพนโธ ฯ อฏม ฯ [๑๕๑] ธมเมนาต ภเตน วตถนา ฯ วนเยนาต โจทนาย เจว สารณาย จ ฯ สตถสาสเนนาต ตตสมปทาย เจว อนสสาวนาย จ ฯ เอเตส กมเมส ฯ นวม ฯ [๑๕๒] อนวชชโก วนยธโร สงเฆน สมมโต ฯ เอตตาวตาปต อตตโน กถาย กถเนน ฯ ทสม ฯ [๑๕๓] โย๑ มตโต ยถามตโต ยถามตตสส ภาโว ยถามตตตา ฯ เอกาทสม ฯ [๑๕๔] ตตถ ปรณามนสกขาปเท ฯ อธ สกขาปเท ฯ ทวาทสม ฯ สหธมมกวคโค อฏโม ฯ ๑. โย โย ฯ

[ส.๔๗๗..๔๗๙]

Page 123: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 123

[๑๕๕] เตหต อยเยห ฯ อนตรนต โทสนต อตโถ ฯ ราชนเตปร หตถสมมทนตอาทส๑ วจเนส วนจฉโย ฯ เอตถาต ราชนเตปเร ฯ ต วจน ฯ ตตถ ปาเ ฯ อนกขนตราชเก อนภตรตนเกต๒ เอตถ สยนฆเรต ปาเสโส ทฏพโพต อาห อนกขนโต ราชา อโตตอาท ฯ อโตต สยนฆรโต ฯ สยนฆเรต สยนฆเร ฯ รต ชเนตต รตน หตถอาท ฯ อธ ปน อตถรตน อธปเปตนต อาห รตน วจจต มเหสต ฯ ปม ฯ [๑๕๖] สตโต ปจ กหาปณา ปณณปตต นาม ฯ สตโตต ปท ปจ กหาปณาต ปเท อปาทาน ฯ อคคณหาต อาปตต ปาจตตยสสาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สงฆคณ ฯ เป ฯ อตถาย อคคณหนตสส วา ฯ เป ฯ ทกกฏ โหตต สมพนโธ ฯ ภณฑาคารกสเสนาต สสมว ปธาน ยงกจ สสนต อธ อปจาเรน วจจต ตถา ภณฑาคารกสทโท ภาวปปธาโน ฯ ภณฑาคารโก ภณฑาคารกตต สส ปธาน ภณฑาคารกสส กมมธารโย เตน ภณฑาคารกตตสส ปธานกรเณนาต อตโถ ฯ ๑. ...สมมททนต อต วณณนาปาโ ฯ ๒. อนภฏ...อต วณณนาปาโ ฯ อทาน ปน อนคคต...อต สชฌายาม ฯ

[ปา.๔๘๖..๔๙๒ ส.๔๗๙..๔๘๑]

Page 124: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 124

อชฌาราเม วา ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตตถ มหา- อาราเม ฯ ยตถ าเน ฯ [๑๕๗] มหาโพธสส ทวารโกฏโก มหาโพธทวารโกฏโก โส จ อมพคณจ มหาโพธทวารโกฏกอมพคณา๑ เตห สทสาน มหา...สทสาน ฯ อมพคณนต ลงกาทเป วชชมาน อมพคณ ฯ นตถ มนสสา ยสม ต นมมนสส นมมนสสจ ต านจาต นมมนสสฏาน ตสม นมมนสสฏาเน ฯ ปจฉา อากณณ- มนสเสป ชาเต ฯ อากณโณ มนสโส อากณณมนสโส ฯ อปสทโท อรจสจนตโถ ฯ ตนต ธน ฯ ภกข สามเก สเจ น ปสสต ภกข ปสกลคคหาทก ปฏรป กรสสตต สมพนโธ ฯ รเปน วา ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วตต รป นาม ภณฑก๒ ฯ นมตตนต นมตต นาม ลจนาท๒ ฯ ภณฑกายาต ปท สลลกเขตพพนต ปเท อาธาโร ฯ มตตกาย สจน มตตกา- ลจน๒ ฯ อามาสเมวาต อามสตพพเมว วตถาท ฯ ทตย ฯ [๑๕๘] สพเพห ภกขห อาปจฉตพพนต ปเท กตตา ฯ เตลภกขาย วาต เตลสส ยาจนตถ ฯ อปจาโรต ทตยเลฑฑ- ๑. ...อมพงคณ อต วณณนาปาโ ฯ ๒. ภฑ ลฉนาท ... ลฉน อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๔๙๒ ส.๔๘๑..๔๘๓]

Page 125: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 125

ปาโต อปจาโร ฯ อนตรารามนตอาทส เกวล อนาปจฉา น โหต ฯ ตตย ฯ [๑๕๙] ต เภทนก อสส ปาจตตยสส อตถ อต ตสมา ต ปาจตตย เภทนก นาม ฯ เอวสทเทน ปาจตตย อ- นามวนต นตถต าเปต ฯ อรณ เอว ธนก อรณธนก ฯ เวฏนเกต๑ กายพนธนสส ปาสนเต ฯ ทสมเล ตสส ถรภาวตถ กตตพเพ ทนตวสาณาทมเย ว วเธ๒ ฯ จตตถ ฯ [๑๖๐] ฉนทตวา ปรภชตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตลาสงฆาเฏต ปท เปตวา ปเท กมม ฯ สพพ กรณ วฏฏต ฯ ปจม ฯ [๑๖๑] เอตถาต มจปเ ฯ มจปาน อปร วลมก อตถรตวา ตสส อปร ตล ปกขปตวา ตลสส อปร วลมกาย โอนทธ มจป อต วจน ภควตา วตต โหตต สมพนโธ ฯ ฉฏ ฯ ๑. อท ปท ปาลยมป วณณนายมป น ทสสต ฯ ๒. วเถต ปาล วถเกต วณณนา ฯ

[ปา.๔๙๗..๕๐๑ ส.๔๘๓.๔๘๔]

Page 126: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 126

[๑๖๒] นสทนต เอตถาต นสทน ฯ กตถ าเน นสทน ภควตา อนาต ฯ ตตถาต จวรกขนธเก ฯ โสป อทาย ต นสทน กฑฒต เตน ตสมา ต อทาย ภควา ยถา นาม ปราณจมมกาโรต๑ เอว วจน อาห ฯ สตตม ฯ [๑๖๓] กณฑ ปฏจฉาเทตต กณฑปปฏจฉาท๒ ฯ ตตถาต จวรกขนธเก ฯ กสนต วเลขนต เอตถาต กจฉ กส วเลขเน จฉปปจจโย ฯ โลหตคณฑกาต โลหตส ตา ฯ อรสจ ภคนทโร จ มธเมโฆ จาต ทวนโทว ฯ อฏม ฯ [๑๖๔] วสสสส โยคา วสสกา วสสกา เอว สาฏกาต วสสกสาฏกา ฯ นวม ฯ รตนวคโค๓ นวโม ฯ ขททกกณฑวณณนา นฏ ตา ฯ ๑. ยถา นาม ปราณจมมกาโรต อท น ปาล ฯ เสยยถาป ปราณสโกฏโต ปาล ฯ ๒. ...ปฏจฉาท อต สวณณนา ปาล ฯ กรณสาธน กาตพพเมต ฯ ๓. อยเมว ปาส ฯ วณณนาย ปน ราชวคโคต ทสสต ฯ

[ส.๔๘๔..๔๘๖]

Page 127: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 127

ปาฏเทสนยกณฑวณณนาย อตถโยชนา [๑๖๕] เอว ขททกาน วณเณตวา อทาน ปาฏเทสนย- วณณน ปฏชานนโต อาห ปาฏเทสนยาตอาท ฯ ปาฏเทสนยา นาม เย ธมมา ขททกาน อนนตรา ธมม- สงคาหเกห ปตา อทาน เตส ปาฏเทสนยาน ธมมาน อ วณณนา ภวต ฯ [๑๖๖] ปมปปาฏเทสนเย ตาว วนจฉโย ฯ สพเพ- วาต สพพ เอวาต เฉโท ฯ เอเตส รถกาทส ฯ เอตถาต ปาฏเทสนเย ฯ อนตรารามาทสต อนตรารามภกขนปสสยตตถย- เสยยปปฏกกมเนส ฯ ภกขน สนตเก อปสมปนนาย ปน หตถโต คณหนตสส ยถาวตถกเมว ปาฏเทสนยนต สมพนโธ ฯ อเน ชเนน ทาเปตต ปเท กมม ฯ ต ขาทนยโภชนย ฯ ภกขนยา อเน วาต ปททวย ปฏคคาหาเปตวาต ปเท กมม ฯ ปม ฯ [๑๖๗] อตตโน ภตต ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ปรมสกขาปเทนาต ปมปปาฏเทสนยสกขาปเทน ฯ อสส ภตต ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ [ปา.๕๑๔..๕๒๐ ส.๔๘๗.๔๘๘]

Page 128: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 128

ปาลย ปน เอกสส เจป๑ ภกขโน นปปฏภาเสยยาต เอโก เอต ภกขน เจป นปปฏภาเสยยาต อตโถ ฯ ปจจตเต ห สามวจน ฯ ทตย ฯ [๑๖๗] ทวห ปสนน กล ฯ ตตถ กเล อปาสกา โภเค เนว รกขต อปาสโก โภเค น รกขต ยสมา ตสมา ต กล โภเคห หายตเยวาต สมพนโธ ฯ ปาลย ปน นจจภตตเกต๒ นจจ ทาตพพภตตเก ฯ สลาก- ภตเตต รกขสารมยสลากาย วา เวฬวลวตาลปณณาทมยปฏกาย อสกสส นาม สลากภตตนต เอว อกขราน อปนพนธตวา คาหาเปตวา ทาตพพภตเต ฯ ปกขเกต เอกสม ปกเข เอกทวส ทาตพพภตเต ฯ อโปสภเกต อโปสเถ ทาตพพภตเต ฯ ปาฏปทเกต ปาฏปททวเส ทาตพพภตเต ฯ ตตย ฯ [๑๖๙] สากยทาสกา ปฎวรทธา โหนต ฯ สหธมมเกสต นทธารณ ฯ ปฏสวทตนต ปฏสวทต ขาทนยโภชนย ฯ ตสส อารกเสนาสนารามสส ฯ สเจ เสนาสน สาสงก โหต ฯ ๑. เอกสสาป เจ อต อทาน อย สชฌายาม ฯ ๒. นจจภตเตต กการรหตา ปาล ฯ

[ปา.๕๑๘..๕๒๕ ส.๔๘๙]

Page 129: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 129

อาราเม ฯ เป ฯ โมจนตถ อาจกขตพพนต สมพนโธ ฯ มนสสา อธ าเน อปจรนต อปคนตวา จรนต อต ภกขนา โจรา วตตพพา ฯ อปฏาเกหต ปท คณหาเปนตต ปเท กมม ฯ อานป กลาน เตน กเลน ฯ เอกสส ภกขโน อตถาย ฯ ตสส ภกขสส ฯ อเนาต ปท กตวาต ปเท กมม ๑ ฯ นนต มลขาทนยาท ฯ จตตถ ฯ ปาฏเทสนยกณฑวณณนา นฏ ตา ฯ ------------------ ๑. อเนาต ปท กตวา ทนนนต ปททวเย กตตาต เม มต ฯ

[ส.๔๙๐..๔๙๑]

Page 130: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 130

เสขยกณฑวณณนาย อตถโยชนา [๑๗๐] เอว ปาฏเทสนยาน สวณเณตวา อทาน เสขย- สวณณน ปฏชานนโต อาห ยาน สกขตสกเขนาตอาท ฯ สกขตสกเขน ตาทนา สมมาสมพทเธน ยาน สกขาปทาน เสขยานต ภาสตาน อทาน เตสป เสขยาน อย วณณนากโม ภวตต สมพนโธ ฯ สกขตา สกขา เยน โส ภควา สกขตสกโข ฯ [๑๗๑] ตตถาต เสขเยส วนจฉโย ฯ นวาสนนต อนตร- วาสก ฯ ตตรทนต ตสส นวาสนสส อท ปมาณ ฯ มฏ ยา สหต ปจม ยสส ต มฏ ปจม ฯ อฑเฒน ตตโย อฑฒเตยโย อฑฒเตยโย หตโถ ยสส ต อฑฒเตยยหตถ ฯ ตตถาต เอกปฏฏทปฏฏจวเรส นทธารณ ฯ โอลมเพนโต ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เย ปนเ นวาสนโทสา ภควตา วตตาต สมพนโธ ฯ เต สพเพ นวาสนโทสา น โหนต ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ ตตเถวาต ขนธเก นวาสนโทสา อาวภวสสนต๑ ฯ อชานนตสสาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตสส นวาสนวตตสส อนคคหณเมว น อคคหณเมว อสส ภกขโน ๑. วตถาโร ปน ตตเถว อาวภวสสตต วณณนาวจน ฯ

[ปา.๕๓๒ ส.๔๙๒.๔๙๓]

Page 131: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 131

อนาทรย ฯ ต ปน อนาทรย สจจจ อนคคณหนตสเสว น อคคณหนตสเสว ภกขสส ยชชตต สมพนโธ ฯ อคคหต วตต เยน โส อคคหตวตโต ฯ อปสทโท อรจสจนตโถ ฯ สกขา ชงฆา ยสส โส สกขชงโฆ ฯ มหาปณฑก มส ยสส โส มหาปณฑกมโส ฯ ปสสเทวตเถโร อปตสสเถโรต เทว เถรา ลงกาทเป นวาสโน เถรา ฯ ปม ฯ [๑๗๒] อธาต สกขาปเท ฯ อนตรฆเรต อนตเร อนตเร ฆราน เอตถ เอตสสาต วา อนตรฆรนต ลทธนาเม คาเม ฯ ทตย ฯ [๑๗๓] คณ ก ปฏมจตวาต คณ กปาสเก ปฏมจตวา ฯ อนวาตนเตนาต อนวาตสส อนเตน ฯ อโภ กณเณต จวรสส อโภ กณเณ ฯ อนตรฆเรต โคจรคาเม ฯ ตตย ฯ [๑๗๔] อมนาป ภกขนา เอตตก าน เปกขนเตน คนตพพ ฯ ปรสหต วพาธตต ปรสสโย หตถอสสาทเยว ปรสสโย หตถอสสาทปรสสโย ตสส อภาโว หตถ...ภาโว ฯ อตถ กจ ปการ ภโต ปตโต อตถมภโต ฯ ลกขยต เอเตนาต ลกขณ ฯ อตถมภตสส ลกขณ ฯ อตถมภตลกขณ ฯ วจจต อเนนาต [ส.๔๙๓..๔๙๕]

Page 132: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 132

วจน กรณสส วจน กรณวจน ฯ อนโตอนทขลโต ปฏายาต ปรกขตตสส คามสส อนโตอมมารโต ปฏาย ฯ อปรกขตตสส ปน ทตยเลฑทปาตโต ปฏาย น คนตพพ ฯ ปมวคโค ฯ [๑๗๕] เอตถาต อชฌคคกายาต๑ ปเท ฯ อปปสทโท อนตรฆเรต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ นสนเนสต นทธารณ ฯ ตสสาต สงฆตเถรสส ฯ สททเมว สณาตต อปรพยตตกขร- สททมตตเมว สณาต เตนาห กถ น ววฏเปตต ฯ ทตยวคโค ฯ [๑๗๖] อกกฏกายาต เอตถ วจเน ปณหโย ฯ เป ฯ คมน อกกฏกา อต ภควตา วจจตต สมพนโธ ฯ อาโยคา เอว ปลลตถกา อาโยคปลลตถกา ฯ [๑๗๗] ยตถาต ปณฑปาเต ฯ จตตถภาโค ปมาณ ยสส สปสส โส จตตถภาคปปมาโณ ฯ โอโลณจ๒ สากสเปยยจ มจฉรโส จ มสรโส จาต ทวนโทว ฯ อวลยต สาทยตต โอโลณ ล สาทเน ณปปจจโย ฯ สปสส อนรป สเปยย สากจ ต สเปยยจาต สากสเปยย ฯ ตตถาต ถปกตนต ๑. อชชคฆกายาต อทาน ปเม ฯ ๒. โอโลณ อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๕๓๗..๕๔๑ ส.๔๙๕.๔๙๖]

Page 133: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 133

วจเน ฯ ทสกสตตนต ทสาย เปตพพสตต ฯ เตส เถราน ฯ อย จฬนาโค ฯ ยาวกาลเกน ปรจฉนโน อาวโส ฯ อามส- ชาตกนต อามสภต ฯ ตจ โข ยาคภตต วา ผลาผล วา สมตตตกเมว อธฏานปเคน ปตเตน คเหตพพนต สมพนโธ ฯ อตเรน อธฏานปคเน ปตเตน ฯ ถปกตานต ถป วย กตาน ฯ ย ปว...ผลาทต สมพนโธ ฯ ปโว จ อจฉขณฑจ ผลจ อผลจาต ทวนโทว ฯ [๑๗๘] วฏสกมวาต วฏสก ปว เอก วฏสก ปววฏสก ตจ ตกโกลกจ กฏกผลจ ปว...ผลาน ตาน อาทน เยส เต ปว...ทโย ปว...ทโย วฏสกา จาต ปว...สกา๑ ฯ ตกโกลกนต โกลก ฯ กฏกผลนต กปณามรจผลาน ฯ มนสสา ถาลเก วา ปณเณ วา ภตต ปกขปตวา ต ถาลกปณณ ปตต ฯ เป ฯ วฏฏตต วจน กรนทยป อาจรเยน วตตนต สมพนโธ ฯ อธ สกขาปเท อนาปตตย อนาปตตวาเร คลาโน น อาคโต วตโต ฯ ตสมา ฯ เป ฯ น วฏฏต ฯ สพพตถาต ภาชเนส ฯ ปฏคคหต ปน ภาชเน สปปฏ ฯ เป ฯ ชต วฏฏต ฯ ตตยวคโค ฯ ๑. วณณนาย อมสม ปทสมเห ปปผาฏสก...อต ทสสต โน ปววฏสก...อต ฯ

[ส.๔๙๖.๔๙๗]

Page 134: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 134

[๑๗๙] อภย ปท ฯ น หนตพโพต มาฆาโต มาฆาโต อต วตตพโพ สมโย มาฆาตสมโย ฯ อชฌายต เอเตนาต อชฌาน จตต ตสม สา อชฌานสา อชฌานสา เอตสส อตถต อชฌานส ฯ เตส มยรกกกฏณฑาน ฯ จตตถวคโค ฯ [๑๘๐] จปจปต เอว สทท กตวา กตวาต จปจปต เอว อนกรณสทท กตวา ฯ ปจมวคโค ฯ [๑๘๑] เตนสสาต เตน การเณน อสส ปาสาทสส ฯ เตน ปเทเสนาต เตน เอกเทเสน หตเถน ฯ นนต ภตตสฏ ฯ [๑๘๒] วตถปลคณ ตนต วตเถน ปลเวฏ ต ฯ วลเวน กต ฉตต วลวจฉตต ฯ ตาน ตณ ฉตตาน ฯ ยป เอกปณณจฉตต ฯ ตตถ ชาตกทณฑเกนาต ตสม ตาลาทมห ชาตกทณฑเกน ฯ เอเตสต เสตจฉตตาทส ฯ อสสาต ชนสส ฯ โส ชโน น ฉตตปาทกาย วา ฉตต ต โหต ฯ เอตถาต สกขาปเท ธมมปรจเฉโท ฯ อสนต สตถ ฯ สนนยหตวาต๑

พนธตวา ฯ อปสทโท สตถ อคคเหตวา ต อเปกขต ฯ อาวธปาณสสาต เอตถ วจเน อาว ฯ เป ฯ ทณโฑต วจน ๑. สนนหตวาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๕๖๐ ส.๔๙๘..๕๐๑]

Page 135: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 135

ภควตา กจาป วตตนต สมพนโธ ฯ ปฏมกกนต ปเวสต ลคคต ฯ ฉฏวคโค ฯ [๑๘๓] ฉตตทณฑเกต ปาทกสส ฉตตสทสทณฑเก อป- ปเวเสตวาต ปเท อาธาโร ฯ องคลนตรนต ปท อปปเวเสตวาต ปเท กมม ฯ เอตถาต โอมกโกต วจเน วจจตต ปเท อาธาโร ฯ ปณหกพนธนต ปณหกาย พนธน ฯ ยานคตสสาต เอตถ วจเน สงขย คจฉตต สมพนโธ ฯ ชเนหต ปท คหโตต ปเท กตตา ฯ หตถสงฆาเฏน คหโต ชโน ยานคโตเตวว สงขย คจฉต สาฏเก วา ชน เปตวา อเสน ชโน วยหต โส ชโน ยานคโตเตวว สงขย คจฉต อยตเต วา ยาเน นสนโน ชโน ยานคโตเตวว สงขย คจฉต วสงขรตวา ฯ เป ฯ คจฉตต สมพนโธ ฯ วฏฏตต เอกสส เทเสต วฏฏต ฯ ทสสเวฏเนน๑

วา มาลาทห วา เวฏ ตสสสสาต๑ สมพนโธ ฯ [๑๘๔] สพพ สพโพ อท อย โลโก จ มรกต สงกร กโต๒

อต เอว วจน วตวา ตตเถว าเน ปรปต ปรโต ปวตโต ฯ ๑. ...เวเนน เว ต...อต วณณนาปาโ ฯ ๒. ปรคตนต ฯ เป ฯ สงกร คโต อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๕๖๑ ส.๕๐๐..๕๐๒]

Page 136: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 136

โย จ อย พราหมโณ รโ มนต วาเจต โย จ ราชา อธมเมน มนต อธยต อโภ ชนา ปาลยา อตถ น ชานนต เต อโภ ธมม ปาลธมม น ปสสเรต สมพนโธ ฯ [๑๘๕] โภ ฉวก รโ สนตโก สาลน โอทโน สจ- มสปเสจโน มยา ยสมา ภตโต ตสมา ธมเม อห น วตตาม อย ธมโม อรเยภ วณณโตต อห ชานามต สมพนโธ ฯ [๑๘๖] ตตถาต คาถาปเทส ฯ กตเม อโภต ปจฉา ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ ตสสตโถต ตสสา คาถาย อตโถ ฯ มยาต ปท ภตโตต ปเท กตตา ฯ อสสาต โอทนสส ฯ อทเร พทโธ หตวา อห น วตตาม น ธมม อชานนโต น วตตามต สมพนโธ ฯ อถ นนต อนนตร น พราหมณ ฯ ธน เอว ลาโภ ธนลาโภ ฯ พราหมณ ต ธนลาภ ยสลาภจ ธ อตถ ฯ ลทธลาโภ ฯ เป ฯ เหตนา วตต นาม โหตต สมพนโธ ฯ วนปาตนเหตนาต ปตนสส เหตนา ฯ [๑๘๗] พราหมณ โย ธนลาโภ จ ยสลาโภ จ ตยา ลทโธ ต ธนลาภ ยสลาภ จ ธ นนทา อตถ เอวรปา ยา วตต วนปาเตน อปาเยส วนปาตนเหตนา อธ อธมมจรเณน วา นปปชชต ก ตาย วตตยาต สมพนโธ ฯ [๑๘๘] น เกวล ตว เจว ราชา จ ปจนต เจว ภชนต [ส.๕๐๒.๕๐๓]

Page 137: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 137

จาต สมพนโธ ฯ อโต เทสา อปรพพชตวา อปลายตวา ฯ ตโตต ตทา โส อธมโม เอว ตยา อาจรโต ต ภชชต เตน การเณน ปรพพช ฯ เป ฯ ภทาต เอว มย ต วทามาต สมพนโธ ฯ [๑๘๙] มหาพรหเม ตว อโต เทสา ปรพพช ปลายสส อเป ปาณโน ปจนต ตว อโต มา ปรพพชตวา อม อธมม สเจ อาจรสสส อว ยถา กมภ อสมา ปาสาโณ ภนเท โส อธมโม เอว ตยา อาจรโต ต ภทา ภชชตต สมพนโธ ฯ [๑๙๐] น ปจฉโต คจฉนเตนาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ น อปปเถนาต เอตถาป วจเน วนจฉโย ฯ [๑๙๑] น หรเตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ยป มล คจฉต ฯ ขนเธต รกขสส ขนเธ ฯ ตณณฑปกนต ตณจมพฏก ฯ เอตถาต สกขาปเท ฯ [๑๙๒] น อทเกต เอต วจน ภควตา วตต ฯ วจจกฏ จ สมทโท จ วจจกฏสมททา เต อาทโย เยส เต วจจ...ทโย เตส วชชมานาน อทกาน วจจ...กาน ฯ อทก นตถ เอตถาต อนทก อนทก เอว าน อนทกฏาน ฯ สตตมวคโค ฯ [๑๙๓] สมฏานาททปนตถายาต สมฏานาทน าปนตถ ฯ เอตถ เสขยวณณนาธกาเร อท ปกณณก โวมสสกนย ฯ [ปา.๕๖๗..๕๗๐ ส.๕๐๓..๕๐๕]

Page 138: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 138

สจตตกนต วตถวชานนจตเตน จ อาปตตวชานนจตเตน จ สจตตก อนาทรย ปฏจจาต วตตตตา ฯ ยสมา อนาทรยวเสเนว อาปชชตพพโต อท สพพ เกวล อกสลเมว ตจ ปกตยา วชช สจจจ วตกกมนจ โทมนสสตสเสว โหต ตสมา โลกวชช อกสลจตต ทกขเวทนนต วตต ฯ เสเสสป เอเสว นโย ฯ คลาโน นตถต คลาโน น วตโตต อธปปาโย ฯ เสขยกณฑวณณนา นฏ ตา ฯ --------------- [๑๙๔] อธกรณสมเถส วนจฉโย ฯ สงขยาปรจเฉโทต คณนสส ปรจเฉโท ฯ เตส อธกรณสมถาน ฯ ตสส วตถาร- วจนสส อตถ ตตเถว ขนธกปรวาเรส มย วณณยสสาม ฯ [๑๙๕] อทาน สพพสตตาน อจจนตสขาธคมาย อตตโน ป ปรณาเมนโต อนนตราเยนาตอาทมาห ฯ ยถา อย วณณนา อนนตราเยน นฏ ตา ตถา ปาณโน อนนตราเยน สนต ปปโปนตต สมพนโธ ฯ ภกขน วภงโค ภกขวภงโค ฯ ภกขวภงควณณนา นฏ ตา ฯ ทตยสมนตโยชนา มยา ลขตา สาสนสส จรฏ ตตถาย สมตตา ฯ ----------------- [ส.๕๐๕.๕๐๖]

Page 139: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 139

ภกขนวภงควณณนาย ปาราชกกณฑวณณนาย อตถโยชนา [๑๙๖] เอว ภกขวภงค วณเณตวา อทาน ภกขนวภงค- วณณน ปฏชานนโต อาห โย ภกขน วภงคสสาตอาท ฯ โย ภกขนวภงโค ภกขน วภงคสส อนนตร สงคหโต ธมมสงคาหเกห สงคห อาโรปโต ภกขนน ตสส วภงคสส สวณณนากโม ยโต ยสมา ปตโต ตโต ตสมา ตสส ภกขน- วภงคสส ปาราชเก อปพพปทวณณน กาต ตาว ปม อย สวณณนา โหตต สมพนโธ ฯ สกขาปทาน วภชยนต เอตถ เอเตนาต วา วภงโค ฯ ปาราชเกต ปท อปพพปท อต ปเท อาธาโร ฯ [๑๙๗] สาฬโหต วจน ตสส มคารนตตโน นาม ฯ ปกาเรน เฑต ปวตตตต ปณฑา ปณฑาย อตา สมนนาคตา ปณฑตา ปณฑตสส ภาโว ปณฑจจ ฯ วยตตสส ภาโว เวยยตตย ฯ สต ปพพงคมา ปธานา ยสสา สา สตปพพงคมา ฯ ปา ปพพงคมา ยสสา สา ปาปพพงคมา ฯ อปปรกขน อปปรกขา กตตพพกมมสส อปปรกขา กตตพพกมมปปรกขา ฯ สวทหตปต ปสทเทน น เกวล กาต สมตถาต าเปต ฯ [ส.๕๐๗]

Page 140: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 140

ภตตกจจ ภชนต ปาปณนต เอตถาต ภตตคค ฯ นกเฏต๑

ปรโยสานสทเส ฯ วรโป สโร วสสโร ฯ จรนต เอเตหต จรณา ปาทา จรเณส ปวตตโรเคน คลานา จรณคลานา ฯ อสสาต อวสสตาต ปทสส ฯ ตตถาต สารตตาตอาทปเทส ฯ รงคชาเตน ปเภทชนเนน สฏ รตต วตถ วย ฯ อเปกขณ อเปกขา อเปกขา เอตสสา อตถต อเปกขวา ฯ ปฏพทธ จตต ยสสา สา ปฏพทธจตตา ฯ อกขาน อโธ อธกขก ฯ ชานมณฑลาน อพภ อปร อพภชานมณฑล ฯ เอตถ จาต อปรชานมณฑลนต ปเท ฯ อพภกปปรปต๒ ทตยมหาสนธโต อทธ ฯ [๑๙๘] สาธารณปาราชเกหต เมถนาทห จตห สาธารณ- ปาราชเกห ปาราชกาโย ปราชย อาปนนา จตสโส ภกขนโย อปาทาย ฯ สาธารณปาราชเกหต ปท ปาราชกาโยต ปเท กรณ ฯ น วจารตนต อพภชานมณฑลกาต อท ปท ภควตา น วจารต ฯ ตตถาต อภโต อวสสเตตอาทวจเน วนจฉโย ฯ ยถาปรจฉนเนนาต อธกขก อพภชานมณฑลนต วตตปรจฉนนป- ปกาเรน ฯ อภยถาปต ภกขนยา เจว ปรสสส จ อามสน- ทวเยน ฯ อามสตต เอตถ ปเท วนจฉโย ฯ ตสส วาต ๑. นกกฑเฑ ฯ ๒. ...กปปร อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒..๗ ส.๕๙๗..๕๐๙]

Page 141: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 141

ปรสสส ฯ อามสตต อธาป ปเท วนจฉโย ฯ ตตราต ภกขภกขนส ฯ กายงค อโจปยมานาป ฯ เป ฯ ปาราชเกน กาเรตพพาต สมพนโธ ฯ เอว วนจฉเย สต อมสส สกขาปทสส กรยาสมฏานตา น ทสสต ตสมา ตพพหลนเยน ตสส กรยา- สมฏานสเสว พหลภาวสงขาเตน นเยน สา กรยาสมฏานตา อาจรเยห วตตา อต ปณฑเตน เวทตพพาต สมพนโธ ฯ เอตถ จาต อโธชานมณฑลนต ปเท ฯ เอกโต อวสสเตต เอตถ ปเท วตตนต ปเท อาธาโร ฯ อวสสเตต กายสสคคราเคน อวสสต- ภาเว ฯ ตตราต สกขาปเท ฯ เคหสตปเปม วาต กามคณ- นสสตปเปม ฯ ยสส ยตถาต ภกขนสงขาตสส ปคคลสส ยตถ อามสนาทส สทธจตต ตสส ปคคลสส ตตถ อามสนาทส อนาปตต ฯ อนาปตต อสจจจาตอาทส ปเทส วนจฉโย ฯ ปม ฯ [๑๙๙] ปตนต อท ปาราชก สงคตกาจรเยห ปต ฯ เอตถาต สกขาปเท วตถารกถา เวทตพพา ฯ ตตราปต๑ ตสม ทฏลลสกขาปเท ฯ อยเมว หต เอตถ หสทโท ปทปรณ ฯ อยเมว วเสโสต ปน ปาโย ฯ ทตย ฯ ๑. ตตร หต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๗..๑๐ ส.๕๐๔..๕๑๑]

Page 142: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 142

[๒๐๐] อสสาต ธมเมน วนเยนาต ปททวยสส ฯ อสสาต สตถสาสเนนาต ปทสส ฯ สงฆ วา คณ วาตอาทส วนจฉโย ฯ ตตถาต สงเฆ ปรยาปนน ฯ สมาน ฯ เป ฯ นตถต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เอวรปา ภกข สหายาต ภควตา วจจนต ฯ สห อยนภาเวนาต สห ปวตตนภาเวน ฯ สห อยนต ปวตตนตต สหายา ฯ อทานต ปท นตถต ปเท กาลสตตม ฯ เต ภกข ฯ ตสส อกขตตกภกขสส ฯ อตตโน สหายา สหายภตา เต ภกข เตน อกขตตกภกขนา น กตา โหนตต สมพนโธ ฯ อกตา สหายา เยน โส อกตสหาโย ฯ ตตย ฯ [๒๐๑] กนตนต อาห กายสสคคราเคนาต ฯ ปรส ฯ เป ฯ วาตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ เกวล หตถสเสว คหณ อถโข อสสาป คหณนต าเปนโต อาห เอตถ จาตอาท ฯ เอตถ จาต หตถคคหณนต ปเท วตตนต ปเท อาธาโร ฯ อสสาต หตถคคหณนต ปทสส ปทภาชเน วตต ฯ เอตถ จาต อสทธมมสสาต ปเท ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ เอตถาต อสทธมโมต เอว กายสสคคสส คหเณ ฯ ปรวาเร ปน เมถนธมมปปจจยาต เอตถ ทวยทวยสมาปตต อจฉตพพาต มนสกตวา โจทโก อาห ตสสตถโยตอาท ฯ [ปา.๑๖..๒๐ ส.๕๑๑..๕๑๓]

Page 143: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 143

[๒๐๒] ยา ตสโส อตถโย ภควตา วตตา ตาส อตถส ย ต เมถน นาม อตถ ปคคโล ต น เสเว ตโย ปรเส อปคนตวา เมถน น เสเว ตโย จ อนรยปณฑเก อปคนตวา เมถน น เสเว พยชนสม อตตโน นมตเต เมถน จ น อาจเร เมถนธมมปปจจยา กายสสคคสงขาตปปจจยา เฉชชา๑

ปาราชก สยา เอสา ปหา กสเลห จนตตา อต เอว อมาย คาถาย อสทธมโมต กายสสคโค เวทตพโพต วตต วจน วรชฌต อต โจทโก จ วเทยยาต สมพนโธ ฯ อนรยา จ ปณฑกา จ อนรยปณฑกา ฯ [๒๐๓] วสชเชนโต อาห น เมถนธมมสสาตอาท ฯ อสทธมโมต กายสสคโค เวทตพโพต วจน น วรชฌต กสมา ทวยทวยสมาปตตสงขาตสส เมถนธมมสส ปพพงคตตา๒ ปพพ- ภาคภตตตา กายสสคคสสาต สมพนโธ ฯ เมถนธมมสส ปพพ- ภาคตตาต อมนา เฉชชา สยา เมถนธมมปปจจยาต เอตถ ปพพภาคภโต กายสสคโคเยว เมถนธมมปปจจโยต การโยปจาเรน วจจตต าเปต ฯ [๒๐๔] วตตมตถ ทฬห กโรนโต อาห ปรวาเรเยว ๑. เฉชช อต ปาล ฯ ๒. ปพพภาคตตาต วณณนาปาโ อโต ปรเยเวโส ทสสต ฯ

[ส.๕๑๓]

Page 144: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 144

หตอาท ฯ เอวสทโท อตต ตสมา วตตานต ปเท สมพนโธ๑ ฯ วณโณ อวณโณต สกกสส นลปตาทโก วณโณ พหวณโณ อวณโณ ปจรตโถ เหตถ อกาโร ฯ ตสมา วตตตตา กายสสคโค ทวยทวยสมาปตตสงขาตสส เมถนธมมสส ปพพภาคตตา ปจจโย นาม โหต ฯ อตต เอว อมนาต ปทสส สรป ฯ ปรยาเยนาต นเยน ฯ เอตถาต เอตสม สกขาปเท ฯ เทสตคณน อปคจฉตต คณนปกา ฯ วตต เหตนต ห สจจ เอต วจน ปรวาเร ภควตา วตต ฯ ตตราต เทสตา คณนปกาตอาทวจเน ฯ ธรนกเขปนต อสสาหสส นกเขปน ฯ จตตถ ฯ [๒๐๕] ปาฏโมกขทเทสมตเตนาต ปาฏโมกขทเทสสส ปพนเธน ฯ เอตถาต อททฏา โข อยยาโย อฏ ปาราชกา ธมมาต วจเน ฯ ปาราชกกณฑวณณนาย นฏ ตา ฯ ------------ ๑. กมท ฯ เอวสทโท วตตานต ปเท สมพนโธ อตต ตสมา อจเจว ภเวยย ฯ เหตภโต อตสทโท ปน อมสม ปโยเค น ทสสต ฯ

[ปา.๒๒ ส.๕๑๓..๕๑๕]

Page 145: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 145

สตตรสกณฑวณณนาย อตถโยชนา [๒๐๖] เอว ปาราชกกณฑวณณน กตวา อทาน สงฆาท- เสสกณฑวณณน ปฏชานนโต อาห ปาราชกานนตรสสาต- อาท ฯ ปาราชกานนตรสส สงฆาทเสสกณฑสส อย อนตตานตถ- วณณนา อทาน ภวสสต ฯ สงฆาทเสสา กณฑยนต ปรจฉชชยนต เอตถาต สงฆาทเสส- กณโฑ ฯ อนตตานตถสส วณณนา อนตตานตถวณณนา ฯ [๒๐๗] ภณฑสาลนต๑ ภณฑฏปนสาล ฯ ปาลย ปน ภณฑกนโยต๒ เวสยาโยต อตโถ ฯ อจจาวทถาต เอตถ อการสส พยชเน ทโฆ ฯ อสสยวเสน วทตต อสสยวาทกา๓ ฯ มานสสย- วเสนาต อตสยมานวเสน ฯ มานสสยวเสน โกธสสยวเสนาต๓

พาหลลวเสน วตต เตเนว วกขต ตจตต ตเวทนนต ฯ สา ภกขน ฯ อตถโต สภาวโต ฯ เอตถ จาต อฏฏการกาต ปเท ฯ โวหาเร นยตตา โวหารกา โวหารกาน วนจฉโย โวหารกวนจฉโย ฯ ย วจน อธกรณนตป ปพพชตา วทนต ฯ ๑. ภณฑมาโลต วณณนาปาโ ฯ ๒. พนธกนโยต ปาล ฯ ๓. อสยย...อต ปาล อสย...มานสย โกธสย อต วณณนา ฯ

[ปา.๒๔.๒๕ ส.๕๑๕]

Page 146: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 146

ยตถาต อปสสยภกขาจารมคคาทส ยสม าเน ตาย ภกขนยา จตต อปปชชต ฯ ตโตต ตโต านโต ปฏาย ฯ กถนต ปจฉา ฯ [๒๐๘] เอตถาต เอตสสา๑ อาโรเจตตอาทวจเน ฯ ยตถ กตถจ าเน โวหารเกต สมพนโธ ฯ อถ สาต สา ภกขน อถ ยท อาโรเจต ฯ กปปยการเกนาต ปท กถาเปตต ปเท กมม ฯ ตตถาต เตส กปปยการกอปาสเกส นทธารณ ฯ อตโร อปาสโก อตตโน กถ ฯ เป ฯ อาโรเจตต สมพนโธ ฯ ทตเยต ทตยาโรจเน ฯ อาโรจตนต ปท กถนต ปทสส วเสสน ฯ โวหารเกหต ปท กเตต ปเท กตตา ฯ โวหารเกห สตปพพ อธกรณ สเจ โหตต สมพนโธ ฯ อถาต ยท เทนตต สมพนโธ ฯ เอตสสาต สงฆาทเสสสส ฯ [๒๐๙] เอตถาต สห วตถาชฌาจาราย อาปชชต อสมน- ภาสนายาต๒ วจเน ฯ ตนต สงฆาทเสส ฯ น ตตยาย... ภาสนาย อาปชชต ฯ ตตถาต นสสารณยนต ปเท ฯ ย สงฆาทเสส ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ อาปตต- สงขาโต โส เอว ธมโม ฯ เกนจต ปท นสสารยตต ปเท กตตา ฯ ธมเมนาต ปท นสสารยตต ปเท กตตา ฯ ตโตต ๑. เอกสส ฯ ๒. สห วตถชฌาจารา ฯ เป ฯ อต ปาล

[ปา.๒๖ ส.๕๑๕..๕๑๗]

Page 147: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 147

ตทนนตร ฯ อฏฏการโก ภกขนยา วา กถ อาโรเจตต สมพนโธ ฯ ยถาต เยน ปกาเรน ฯ ตตถาต อโนทสส อาจกขตต วจเน วนจฉโย ฯ สาต สา อททสส อาจกขนา ฯ ตนต วจน ฯ เตส ชนาน ฯ ควา โหตต ภณฑเทยย โหต ฯ ตปต ปรกขารคคหณ ฯ ปม ฯ [๒๑๐] คนธ กโรนตต คนธกา คนธกาน เสณ คนธก- เสณ๑ ฯ ทสสกเสณต ทสสวาณชชสมโห ฯ ยตถ ยตถ าเน ฯ อทนต คณ วาตอาทวจน ฯ เอตถ จาต ราชาทส นทธารณ ฯ ทตย ฯ [๒๑๑] อปรกขตตสส ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อปเจตถาต เอตสม ปรกเขป อภกกเมนตยาตอาทวจเน๒ อปจ วตถารวจน เวทตพพ ฯ ตโตต คามนตรโต ฯ อธาต สกขา- ปเท ฯ ปน วหาร ปวสตวา คนต วฏฏตต สมพนโธ ฯ ตโตต อตรคามโต ฯ ปจฉาคนตพพนต๓ ปจฉา วหาร อา- คนตพพ ฯ คามทวาเรนาต อตรคามสส ทวาเรน ฯ ปน ๑. อย ปาลปาเน สโม วณณนาปาโ ปน...เสน อต ทสสต ฯ ๒. อตก- กาเมนตยาต ปาล ฯ ๓. ปจจาคนตพพนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๖..๓๔ ส.๕๑๗..๕๒๑]

Page 148: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 148

ปวสนกาเลต อ คาม ปจฉา ปวสนกาเล ฯ อสสารณาต ราชาทน อาคตกาเล คามมคคโต อปคมนกรยา ฯ อตรา ภกขนโย ต ภกขน สหาย๑ สหสา คาม ปวสนตต สมพนโธ ฯ มชเฌต คามมชเฌ ฯ ปจฉาต อปรกาเล ฯ วหารโต เอต คาม คนต วฏฏตต วหารโต จตส คาเมส ยงกจ เอก คาม คนต วฏฏตต อธปปาโย ฯ ตโตต คตคามโต อปรนต ปเท อปาทาน ฯ ...ทวาเรน วา วตจฉทเทน วาต คตคามสส ทวาเรน วา วตจฉทเทน วา ฯ ปจฉาคนตนต๒ ปจฉา อาคนต ฯ ยตถาต ยสส นทย โอตาเรตวาต๓ ปเท อาธาโร ฯ อนตร มชเฌ กฏปปเทเส วาโส วตถ อนตรวาโส อนตร- วาโส เอว อนตรวาสโก ฯ เอตถาต เอตาส ตส ภกขนส ฯ อตรสสาต นวตตตวา โอรมตร อาคจฉนตยา ภกขนยา- ๑. ต ภกขน สหายนต เอตถ อตร ปท วณณนาย น ทสสต เอตาน โยชนา- กาเรน ปกขตตาน ภเวยย ฯ สหายนต ปทโต ปร ปน ยงกจ กรยาปท นฏ ตสมา เอตาน ปจฉาปเทหป ปรปเทหป น สมพทธาน ฯ สเจ สหายนต ปทโต ปร ปหายาต วา วชเชตวาต วา กรยาปท ปกขปต สมพนโธป ลพภต อตโถป ลพภต ฯ ๒. ปจจาคนตนต ว ณณนาปาโ ฯ ๓. โอตรตวาต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๕๓๑.๕๒๒]

Page 149: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 149

ปกกนตฏาเนต ปเท สมพนโธ ฯ [๒๑๒] สห อรณคคมนาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เอว๑

นปาตสมทาโย ฯ อสสาต ภกขนยา ฯ หตถปาโสเยว หตอาท ทฬหกรณ ฯ อธาต อมสม สกขาปเท ฯ อคามเก อรเต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ นกขมตวาต คามโต นกขมตวา ต พห อนทขลา สพพ เอต าน ฯ ต ปเนต อร อคามกนต วจน๒ ภควตา วตต ฯ น วชฌาฏวสทสตาย อคามกนต วตตนต สมพนโธ ฯ ทสสนปจาเร วชหเต อาปตตต สมพนโธ ฯ ภกขนสต นทธารณ ฯ มหาโพธองคณนต ลงกาทเป ทกขณสาขามหาโพธสส องคณ ฯ มหาเจตยนต ลงกาทเป มหาเจตเย วนทมานาทส ภกขนส๓ ฯ เอตถ จาต ทสสนปจารส- สวนปจาเรส ฯ ยตถาต ยสม าเน ฯ ธมมสสวนาโรจน- สทเทนาต ธมมสสวนสส อาโรจนสงขาตสทเทน ฯ โส ทสสน- ปจาโร น รกขต ฯ ตตถายตนนต ตตถน อาวาส ฯ สงกนตาต ปกกนตา ฯ ตตย ฯ [๒๑๓] ปาลย เอว ห ต๔ อยเย โหต ยถา ต ๑. เอวสทโท ฯ ๒. อตเรกมท ฯ ๓. กมท ฯ มหาเจตยวนทนาทสต วณณนาปาโ ฯ ๔. เอวเหตนต ปาล ฯ

[ปา.๓๔..๓๖ ส.๕๒๒..๕๒๔]

Page 150: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 150

อนาถายาต อยเย ห สจจ ยถา เยน ปกาเรน ต วตต อนาถาย มยา อกต เอว ต วตต อกรณ โหตต อตโถ ฯ อปปาตาต อปปากฏา ฯ ปฏวตตาต ปน วตตา ฯ จตตถ ฯ [๒๑๔] เอกโต อวสสเตต เอตถ วจเน ทฏพโพต ปเท อาธาโร ฯ ปจม ฯ [๒๑๕] อยโยเชต ฯ เป ฯ โหนตต ปจฉา ฯ อยโยชกาย อาปตตโย โหนต ฯ อยโยชกา ภกขน น เทต อยโยชกา ตาย อยโยชกาย๑

หตถโต น ปฏคคณหาต เตน การเณน อยโยชกาย๒ หตถโต อยโยชกาย ปฏคคโห น วชชต อยโยเชต ครก อาปชชต ลหก น อาปชชต ตจ อาปตต อาปชชมานา ภกขน อยโยชตาย ปรโภคปปจจยา อาปชชต เอสา ปหา กสเลห จนตตาต สมพนโธ ฯ อย หต๒ ทฬหกรณ ฯ ปาลย กลานททตายาต กลาน- กมปกตาย ฯ ๑. อยโยชตาย ฯ ๒. อทเส าเน อาทสทเทน ภวตพพ ฯ

[ปา.๓๖..๔๔ ส.๕๒๔.๕๒๕]

Page 151: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 151

[๒๑๖] โกฏฏนจ ปจนจ อนธปสนจ มาลาคณนจ โกฏฏน...คณนาน ฯ สาสนจ ปฏสาสนจ สาสนปปฏ- สาสนาน เตส หรณ สาสน...หรณ สาสน...หรณจ สจรตตจ สาสน...สจรตตาน ฯ เอตาส ภกขนน ฯ [๒๒๗] พลวปปกาสเนนาต๑ พลวภาวสส ปกาสเนน สมตรา- สเนนาต อตราสเนน ฯ สพพตถาต สพเพส อยยายาตอาทส๒

ปเทส ฯ สมจจโย เอว อตโถ สมจจยตโถ ฯ [๒๑๘] อททฏา โข ฯ เป ฯ เอตถ วจเน เวทตพพาต ปเท อาธาโร ฯ มหาวภงคโตต ปท ปกขปตวาต ปเท อปาทาน ฯ ปกขปตวา นว ปมาปตตกา เวทตพพาต สมพนโธ ฯ เอตถาต อททฏา โขตอาทวจเน ฯ อตร ปกขมานตตาต ปกขมานตต เปตวา เสส วจน อตตานเมว ฯ ตนต ปกขมานตต ฯ สงฆาทเสสวณณนา นฏ ตา ฯ ---------------------- ๑. พลปปกาสนสมตราสเนนาต วณณนาปาโ ฯ ๒. อายาต ปาล ฯ

[ปา.๕๙..๖๓ ส.๕๒๖.๕๒๗]

Page 152: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 152

ตสกกณฑวณณนาย อตถโยชนา [๒๑๙] ตส นสสคคยา นาม เย ธมมา ภกขนน ภควตา ปกาสตา อทาน เตส ตสนสสคคยธมมาน อย สวณณนากโม ภวตต สมพนโธ ฯ [๒๒๐] อมนตอ หาลนตร ปวตตนตต อมตตาน อมาท- หตโตต สตเตน อตตปปจจโย อมตตาน เอว อามตตาน ฯ เย ชนา ตาน วกกณนต เต ชนา อามตตกา อต ภควตา วจจนตต สมพนโธ ฯ เตส ชนาน ฯ อาปณยนต พยวหรยนต เอตถาต อาปโณ อาปพโพ ปณธาต พยวหาเร ฯ อามตตาน วกกณนตต อามตตกา อามตตกาน อาปโณ อามตตกาปโณ ฯ ตตถาต มหาวภงเค ฯ อธ สกขาปเท ฯ ปม ฯ [๒๒๑] อท คณสส ฯ เป ฯ เปตวา วา ทนนป จวรนต สมพนโธ ฯ เอต จวร สพพป ฯ ยถาาเนเยวาต๑ านานรเปเยว ฯ ทตย ฯ [๒๒๒] พหส จวเรส พหน นสสคคยาน โหนต ฯ ตตย ฯ ๑. ยถาทาเนเยวาต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๕๒๗.๕๒๘]

Page 153: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 153

[๒๒๓] น เม ฯ เป ฯ อท วจน อาห ฯ วตตนต ยาจต ฯ ยมกนต เอกโต ฯ วตตตตาต ปท โหตต ปเท เหต ฯ ตโตต ตสมา วาเปตต ปเท เหต ฯ เตนาปต เตเลน ฯ [๒๒๔] ปจเม ฯ สกขมาเนต อท วจน อาห ฯ [๒๒๕] ย สกโกถาต ตมเห ย ทาต สกโกถ ฯ เอตนต ฉนทกนต วจน ฯ ตถารเปสต วหารจฉฑฑนาทน กรณภเตส๑

เอวรเปส ฯ [๒๒๖] เอตเทเวตถาต เอตถ สตตมสกขาปเท สาจเกนาต เอต เอว ปท ฯ [๒๒๗] เอตเทเวตถาต เอตถ อฏมสกขาปเท มหาชน- กาเยนาต๒ เอตเทว ปท ฯ [๒๒๘] อโตต มหาชนกาเยนาต๒ ปทโต ฯ [๒๒๙] ลห จ ต ปาปรณจาต ลหปปาปรณ ฯ จตตาโร กสา สมานา จตกกส จตกกส ปรม ยสส ต จตกกสปรม ฯ [๒๓๐] อททฏา โข ฯ เป ฯ ธมมาต เอตถ วจเน เวทตพโพต ปเท อาธาโร ฯ อปเนตวาต ปมวคโค ปเรตพโพต สมพนโธ ฯ อตต เอว ฯ เอตถาต อททฏา โขตอาทวจเน ฯ นสสคคยวณณนา นฏ ตา ฯ ๑. การณ... ฯ ๒. มหาชนเกนาต ปาล ฯ

[ปา.๗๓..๙๓ ส.๕๒๘..๕๓๒]

Page 154: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 154

ขททกกณฑวณณนาย อตถโยชนา [๒๓๑] ฉสสฏ สตสงคหา ฉสสฏ สตนต ปรจฉนนา เย ธมมา ตสกานนตร ธมมสงคาหเกห สงคหตา๑ อทาน เตสป ธมมาน อย วณณนา โหต ฯ [๒๓๒] ตตถาต นวส วคเคส ฯ โปฏฏลเกต มยชสงขาเต โปฏฏลเก ฯ สมปณณ มช เยสนเต สมปณณมชา ฯ เอตนต ภณฑเกต วจน ฯ อถาต ตทา ฯ ตนต ต ปตต ฯ ตาปนจ ตาฬนจ เฉทนจ ตาปนตาฬนจเฉทนาน เตส ขม อนรป ตาปน...นกขม ฯ ลสณนต กจาป อวเสเสน วตต ตถาป มคเธส ชาตลสณเมว อธาธปเปต ตมป อมสม สกขาปเท ฯ ภณฑกลสณเมวาต สมปณณมช- ลสณเมว ฯ อชโฌหาเร อชโฌหาเรต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ [๑๓๓] วณเณน ตาว นานตต เวทตพพนต สมพนโธ ฯ ปณฑ วณโณ ยสส โส ปณฑวณโณ ฯ โลหโต วณโณ ยสส โส โลหตวณโณ ฯ หรตปณณสส วณโณ ยสส โส หรตปรณวณโณ ฯ ๑. สงคตาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๙๔..๙๖ ส.๕๓๒.๕๓๓]

Page 155: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 155

มชาย ปน นานตต เวทตพพนต สมพนโธ ฯ เอกา เอว มชา เอกมชา ฯ นตถ มชา เอตสสาต อมชโก ฯ องกรมตตเมว หต ห สจจ ลสณสส ตรมตตเมว โหต ฯ มาคธกปต ปสทเทน น เกวล ปลณฑกาทโย๑

วฏฏนตต าเปต ฯ ต หต ห สจจ ต มาคธก ปกขปต วฏฏต ฯ [๒๓๔] ตสสาต ตสส ปฏจฉนโนกาสสส ฯ วภาค- ทสสนตถนต ปเภทาปนตถ ฯ น โลมคณนาย ปาจตตยาน ฯ [๒๓๕] ตลฆาฏเกต มตถเก ปหารทาเน ฯ มตต กโรต เอเตนาต มตตกรณ ตเล มตถเก หนน ตลฆาฏก มตต- กรณสส ตลฆาฏก มตตกรณตลฆาฏก ฯ อนตมโส ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ [๒๓๖] วตถวเสนาต สกขาปทสส นทานวเสเนว ชต- มฏเกต เอต ปท ภควตา วตต ฯ เอตป จาต อปปลปตต ฯ นนต๒ อปปลปตต ฯ [๒๓๗] อาทาตนต ปเวเสต ฯ ปาลย ปน ทคคนโธ ภควา มาตคาโมต วตวา อโธวาเต อฏาสต สมพนโธ ฯ ๑. ปลณฑ...อต วณณนาปาโ ฯ ๒. วณณนาย น ทสสตาย ปาโ ฯ

[ปา.๙๘...๑๐๐ ส.๕๓๓..๕๓๕]

Page 156: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 156

[๒๓๘] เคหสตกถนต เคหปปฏพทธปเปมกถ ฯ ตกกจ ทธ จ มธ จ รโส จ ขรจาต ทวนโทว ฯ รโสต มสาท- รโส ฯ อนตมโส จวรกณโณป วชน นาม ฯ อธาต อมสม สกขาปเท ฯ [๒๓๙] ตสมา น เกวล ปฏคคหเณเยว ทกกฏ โหต ปฏคคหตวา ปน อรโต๑ อาหรเณป สกขาปเนป ทกกฏานต สมพนโธ ฯ วททลทวเสต สตตาห อวจฉนนวฏ ทวเส ฯ โกฏฏนจ ปปโปฏน๒ จ โธวนจาต ทวนโทว ฯ เอตถ จาต สกขาปเท ฯ อาย ภกขนยา การาเปตวาต ปเท กมม ฯ อาย อวตตยา วา ลทธนต๓ อาย ภกขนยา วา ลทธ อามกธ สย ภชชนาทน กตวา ภชนตยาม ทกกฏเมวาต สมพนโธ ฯ อาย วตตยา ลทธนต อาย ภกขนยา วตตยา อามกธ ลทธ๔ ฯ อายาต ปท ลทธนต ปเท กตตา ฯ ตนต อาย วตตยา ลทธ อามกธ ฯ ตนต ต ปนป วตตนตอาท วจน ปพพาปร- วรทธ ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ อายาต ปท ๑. ปฏคคณหตวา ปน อโต ฯ เป ฯ อต วณณนาวจน ฯ ๒. ปปโผฏน อต วณณนาปาโ ฯ ๓. อวตตยา ลทธนต เอตตกเมว วณณนาวจน ฯ ๔. ลทธ อามกธนต ยตตตร ฯ

[ส.๕๓๕..๕๓๗]

Page 157: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 157

วตตนต ปเท กตตา ฯ วตต ยาจต ภตต ฯ ตนต๑

มหาอฏกถาวจน ฯ [๒๔๐] กยตต เกณ รโ ผาตพพอาโย ก ทพพ- วนมเย วอาทโต ณต สตเตน มาณ ฯ เอเตน พราหมเณน ฯ รโ ภตต ราชภตต นพพฏา คหตา ราชภตต เอเตนาต นพพฏราชภตโต๒ ฯ ตโตต านนตรโต ลทธอทโยต วทธ- วยโน๓ ฯ ลทธ ธนาทน อทย เอเตนาต ลทธอทโย ฯ จตตาร- ปต อจจารปปสสาวาทน จตตารป ฯ ปาลย ปน อาสมภต ปาเตส มณฑพนธกณโยต๔ สสมณฑเวสยาโย มงคล เอตนต เอต วจจปาตนมงคล ตโรกฑเฑต ฆรกฑฑสส ปรภาเค ตโรปากาเรต ปรกเขปปปาการสส ตโรภาเค ฯ สพพตถาต สพเพส อจจารปปสสาวาทส ฯ [๒๔๑] อจฉฏโทกจ จลกาน จ อจฉฏโทกจลกาน ฯ อจฉฏโทกนต มขวกขาลนาทอทก ฯ จลกานต อพพฏเฏตวา อปวทธามสาน อฏ กาน๕ ฯ มตถกจฉนนนาฬเกรมปต มตถเก ๑. ปทมท ฯ วณณนาย น ทสสต ฯ ๒. ภต ...ภโฏต วณณนาปาโ ฯ ๓. วฑฒ- อยโน ลทธอยโนต วา ภเวย ฯ ๕. มณฑา พนธกนโยต ปาล ฯ ๕. วฆาส นาม จลกาน วา อฏ กาน วา อจฉฏโทก วา วจจตต เอว ปาลย วกปปวเสน ทสสต ฯ

[ปา.๑๐๖.๑๐๗ ส.๕๓๗.๕๓๘]

Page 158: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 158

ฉนน นาฬเกรฯ นกขตต พช ยสม ต นกขตตพช ฯ อสชาต โรปต เยส ตาน อสชาตโรปตาน ฯ ตตถาต ตสม ฉฑฑตก- เขตเต ฯ ยตถ เขตเต ตตถ เขตเต ยถาวตถกเมว วตถสส อนรปเมว อาปตต โหต ฯ [๒๔๒] ธมมภาณกคตนต อสตภกขน ต ต วตถ ภนทตวา อตทฆ กตวา คตสสเร ธมมภาณ ฯ ตนตยา พทธ ตนตพทธ ตนตพทธ อาท ยสส ต ตนตพทธาท ฯ วาทนย เอว ภณฑ วาทนยภณฑ ฯ ตนตพทธาท จ ต วาทนยภณฑจาต ตนต...ภณฑ ฯ กฏเภรวาทตนต กมภ- เภรยา วาทน ฯ อทกเภรวาทตนต อทเก นมชชตเภรวาทน ฯ อถวา อทกสส สงขาตเภรวาทน๑ ฯ ยตถ ตาต ยสม ปเทเส ตา ฯ สลากภตตาทน วา อตถายาต สลากภตตาทน คหณตถาย ฯ ลสณวคโค ฯ [๒๔๓] อสสาต อปปทเปต ปทสส ฯ เคหสตกถนต กามคณนสสตกถ ฯ [๒๔๔] ปจเม ฯ กลานต กลฆราน ฯ ปลลงกสส โอกาโสต อรพทธาสนสส โอกาโส ฯ อโนวสสกนต๒ นมพโกส ฯ ๑. อทกสงขาตเภรวาทนนต ภเวยย ฯ ๒. วสสกนต ปาล ฯ

[ปา.๑๑๑..๑๒๐ ส.๕๓๘..๕๔๑]

Page 159: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 159

อชโฌกาเส อปจารนต อชโฌกาเส นสทตวา๑ ทวาทสหตถป- ปมาณปปเทส ฯ [๒๔๕] นวเม ฯ มนสสโทภคเคน วาต กาณา โหม กณ โหม อตรา วา อทสา โหตตอาทนา มนสสวรปภาเวน ฯ [๒๔๖] ทสเม ฯ าตพยสเนนาต าตน วนาสเนน ฯ โรคพยสเนนาต โรคสงขาเตน พยสเนน ฯ อนธการวคโค ฯ [๒๔๗] ตมหาก อโภ อคคาต๒ ตมเหห อโภ โกฏาสา ปรคคหตา ฯ น อ จวร สนธาย วตต ฯ [๒๔๗] ทสสตพพตนต๓ วสพเพม อยเย สพเพสสสต ทส- สพพต อต ตสมา อยเย อห วสพเพม ตว สพเพสสสต อตโถ ฯ วสพเพตวาต วชเฏตวา ฯ [๒๔๙] ปรโภควเสน วา โอตาปนวเสน วาต ปททวย สงฆาตตเถนาต๔ ปเท ตตยาวเสสน ฯ ปรโภควเสนาต นวสนป- ๑. นสทนตยาต ยตตตร ฯ ๒. อตถาต ปาล ฯ ๓. ปาลย อท เหฏ - มปปโยเค ถลลนนทาย ภกขนยา วจนวเสน ทสสต วสพเพมตอาทน ปน อปรมปปโยเค จวรสสามนยา อตรภกขนยา ปฏวจนวเสน ทสสนต ฯ ๔. สง- ฆฏตฏเนาต วณณนาปาโฯ

[ปา.๑๒๐..๑๓๒ ส.๕๔๓.๕๔๔]

Page 160: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 160

ปารปนวเสน ฯ โอตาปนวเสนาต อาตาเป ตาปนวเสน ฯ สงฆาตตเถนาต๑ ปฏพทธสภาววเสน ลทธ อต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ ลทธ นาม เยห ตาน ลทธนามาน ฯ [๒๕๐] สงกเมตพพนต สงกมนย จวรจ ต สงกมนย- จาต จวรสงกมนย ฯ [๒๕๑] อายป๒ ภกขนยา อาคมน ภกขนโย อาคเมนต ฯ ตตถาต ตสม คนตพพฏาเน ฯ [๒๕๒] วโส จ วรตตจ วสวรตต ฯ วรตตนต รชช ฯ วสวรตต อาท เยส เต วสวรตตาทโย ฯ ฆฏเกนาต กมเภน ฯ พพพสกวาทกา อตป๓ ชนา วทนต ฯ พพพสก วาเทนตต พพพสกวาทกา ฯ [๒๕๓] ทพพลาย จวรปปจจาสายาต สเจ สกโกม ทสสามาต เอตตกมตต สตวา อปปาทตาย อาสายาต อตโถ ฯ เตสนต เตส มนสสาน ฯ [๒๕๔] ก นทธาร น ทสสนตต เอตถ วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ยสส ก นทธารสส ฯ อตถาร มล อาท ยสส โส อตถารมลโก ฯ อพภาร อทธรณ มล ยสส โส อพภาร- ๑. ๑๕๙ องเก อนตสาณ โอโลเกตพพ ฯ ๒. อาสปต วณณนาปาโ ฯ ๓. พพพสกวาทกาตปต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๕๕ ส.๕๔๔..๕๔๖]

Page 161: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 161

มลโก ฯ อปปานสโส มหานสโส สมานสโสป ก นทธารณตถ สงเฆน ทาตพโพ ว ฯ ชณณ จวร ยสส โส ชณณจวโร ฯ ก นสส อานสโส ก นานสโส ก นานสโส มล อาท ยสส โส ก นานสสมลโก ฯ นคควคโค ฯ [๒๕๕] ตวฏเฏยยนต ตวฏฏธาต นปชชาย ฯ [๒๕๖] อตถรยตต อตถรณ อตถรณจ ปาปรณจ อตถรณปปาปรณ เอก อตถรณปปาปรณ เอตาส ภกขนนนต เอกตถรณปปาปรณา ฯ ปาวารตถรกกฏสารกาทนนต ปท อนตนต ปเท สมพนโธ ฯ ปาวาโร จ อตถรโก จ กฏ- สารโก จ ปาวา...กา ฯ เอก อนต อตถรตวา เอก ปารปตวา ตวฏเฏนตนนต ย จ อตถรตวา ตเยว ปารปตวา นปชชนตนนต อธปปาโย ฯ เอตนต เอกตถรณปปาปรณาต วจน ฯ [๒๕๗] สมภาวตาต ปสสตา ฯ สาปน สตต ฯ ววเธห าปน วตต ฯ เหต จ อทาหรณจ เหตทาหรณ ฯ น ยาจนา วตตต เวทตพพาน สมพนโธ ฯ ตฏต วาตอาทส วจเนส ปโยคคณนาย อาปตตโย เวทตพพา ฯ อททสต วาตอาทส วจเนส ปทาทคณนาย อาปตตโย เวทตพพาต สมพนโธ ฯ [ปา.๑๔๗..๑๕๑ ส.๕๔๖..๕๔๘]

Page 162: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 162

[๒๕๘] ทสวเธต ราชนตรายาทเก ฯ [๒๕๙] อ อาณาเปตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อถาต ยท ฯ ตวฏฏวคโค ฯ [๒๖๐] ทสสนาย คจฉต อาปตต ทกกฏสสาต เอตถ วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ยตถ ตา ปสสตต เอตถ ปน วจเน วนจฉโย ฯ สพพตถาต สพเพส ราชาคาราทส ฯ ตาน จตตาคาราทน๑ ฯ [๒๖๑] ทตเย ฯ อาสนทต สคตงคเลน อตเรกฏงคลปาทกาน มจปาน ฯ อตกกนตปปมาณาต อฏงคลโต อตกกนตป- ปมาณปาทกา ฯ ปลลงโกต ปาเทส วาฬรปาน๒ เปตวา กโต อกปปยรปากโล อกปปยมโจ ปลลงโกต สา๓ สมาเส วตต ฯ [๒๖๒] อชชวชชเวต อคครตวา อคครตวา เวเน ฯ ยตตก สตต หตเถน อจต๔ กสต โหต ตตตกมห สตเต ๑. ราชาคาราทนต ยตตตร ปาลย ราชาคารสททสส อาท กตตตา ฯ ๒. อาหรเมห วาเลห กโต โหตต ปาลยานโลมวเสน วาล...อต ภวตพพ ฯ ๓. กมท ฯ อตเรก มเ ฯ ๔. อยฉตนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๕๕..๑๖๘ ส.๕๔๘..๕๕๐]

Page 163: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 163

นฏ เต๑ ฯ วากมหตป ปาโ ฯ ทสกสตตาทนต ทสาสตตาท ฯ [๒๖๓] รปคณนายาต ขาทนยาทน รปคณนาย ฯ มาตา- ปตโร ฯ เป ฯ การาเปตวา ฯ [๒๖๔] ต อาคารกสกขาปท อท สกขาปท ฯ [๒๖๕] หตถ จ อสโส จ รโถ จ ธน จ ถก จ หตถ... ถร ฯ ถรต ขคคมฏ ฯ หตถอสสรถธนถรน ชานนสงขาต สปป หตถ...สปป ฯ อตตโน วส กโรต เอเตนาต วสกรณ ฯ อ ชน โสสเจตต โสสาจน๒ ฯ อาถพพนจ ชลจ๓ วส- กรณจ โสสาจนจ อาถพพ...จน ฯ อาถพพ... น เอว มนโต อาถพพ...นมนโต ฯ อคทสส ปโยโค อคทปปโยโค ฯ หตถอสส- รถธนถรสปปจ อาถพพ...นมนโต จ อคทปปโยโค จ หตถ... โยคา เต อาทโย ยสส โส หตถ...โยคาท หตถ...โยคาท เอว เภโท หตถ...เภโท ฯ ยกขาน นวารณ ปรตต ยกข- ปรตต ฯ นาคาน สปปาน ปเวสนวารณ มณฑล นาคมณฑล ฯ ยกขปรตตจ นาคมณฑลจ ยกข...ล ฯ จตตาคารวคโค ฯ [๒๖๖] ปรกเขปนต ปรกเขปกรณฏาน ฯ ๑. เว เตต วณณนาปาโ ฯ ๒. โสสาปน อต วณณนาปาโ ฯ ๓. อถพพน ขลน อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๘๐ ส.๕๕๐..๕๕๓]

Page 164: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 164

[๒๖๗] อพพาโฬหต ปฬโต ฯ อมหาก มนตนต อมหาก วตกก ฯ กาสาวโฏต๑ วจน ฉพพคคนโย ภกขนโย อาหส ฯ นหาปโตต กปปโก ฯ ตนต กาสาว นวาเสตวา กรณ ฯ กาสาวโฏต นหาปโต วย กาสาวนวาสนวเสน อสต คจฉตต กาสาวโฏ อส คตย ฯ มลมชชโนต อจจาราทมลาน โสธโน ฯ [๒๖๘] ฉฏเ๒ ฯ ยมป มย อยเยตอาทส อยเย มยมป ยสส โอวาทสส การณา คจเฉยยาม อยยา ฉพพคคยา อเธว อเมห เตน โอวาเทน โอวทนตต เวทตพโพ ฯ เอตถาต๓

สกขาปเท ฯ อมสสาต๔ สกขาปทสส ฯ [๒๖๙] อโธกาโย หต ห สจจ อโธกาโย วจจต ฯ ตโตต อโธกายโต ปภชชตวาต ปเท อปาทาน ฯ อรต ปท คตาต ปเท กตตา ฯ คตาต ปวตตา ฯ ภนทาตอาทส วนจฉโย ฯ โส จ อปาสโก ฯ อถาป ยทป อาณาเปต ฯ เอตถาต ๑. กสาวโฏต ปาล ฯ ๒. อโต ปร ยมป มย อยเยตอาท ปาลย อฏมสกขา- ปเท ทสสต โน ฉฏสกขาปเท ฯ ๓. อย เอตถสทโท ปน ฉฏสกขาปท- วณณนาย อยเมตถ สงเขโปต เอตถ นน โหต ฯ ๔. อมสสาปต วณณนาปาโ โส สตตมอฏมนวเมส ทสสต วณณนายาต ปทสส วเสสน กโต ภเวยย ฯ

[ปา.๑๘๑..๑๙๕ ส.๕๕๓..๕๕๖]

Page 165: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 165

อโธกาเย ฯ อารามวคโค ฯ [๒๗๐] อาปนโน ลทโธ สตโต ยาย สา อาปนนสตตา ฯ [๒๗๑] ถเน ขร ถ ขร ฯ อภยป ปมทตยสกขาปท ฯ [๒๗๒] อสกขตวาต อปรตวา๑ ฯ ฉ นตถรสสตต ทาเปสต๒

ฉ สกขาโย สาเธสสต อต มนสกตวา ภควา ทาเปส ฯ ปาณาตปาตา ฯ เป ฯ สมาทยามต ปทสส อตโถต สมพนโธ ฯ ปาณาต ฯ เป ฯ ณต เอว ภควตา ปญตต ย ต สกขาปท ต อห สมาทยามต ฯ สมาทาตพพนต สมาทาน ฯ อว- ตกกมตพพจ ต สมาทานจาต อวตกกมตพพสมาทาน ฯ สพพตถาต สพเพส อทนนาทานา เวรมณอาทส ฯ สฏ วสสายปต อปสทเทน ปเคว โอนสฏ วสสาย ปพพชตายาต ายต ฯ เอตาส ฉส สกขาปเทส ฯ [๒๗๓] ปาลย ปน อนาปตต อนทวาทสวสส ปรปณณ- สา วฏาเปตต วตตตตา อนทวาทสวสสาย คหคตาย อปสมปนนาย ภวตพพนต อาสงกาย๓ ตทาสงกานวตตนตถมาห ๑. อปเรตวาต สนทรตร ฯ ๒. ฯ เป ฯ น กลมสสต นตถรสสตต ทาเปสต ฉสททรหต วณณนาวจน ฯ ๓. อาสงกา อย อต ปทจเฉโตต เม มต ฯ

[ปา.๑๙๗..๒๐๗ ส.๕๕๖..๕๕๗]

Page 166: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 166

กจาปตอาท ฯ อนทวาทสวสส คหคต๑ ปรปณณสาย ปรปณณทวาทสวสสสาย วฏาเปนตยา ภกขนยา กจาป อนาปตต สา ปน คหคตา อนปสมปนนา ว โหต กสมา คหคตาย อปรปณณทวาทสวสสตตาต สมพนโธ ฯ [๒๗๔] ฉฏสกขาปท ปน กมารวคเค๒ ทตยสกขาปเทน สมาน ตสมา ตาย๓ ภกขนยา กจาป อนาปตต สา ปน คหคตา อนปสมปนนาว โหต ฯ กสมาต ฯ ตาย อฏารส- วสสาย กมารภตายาตอาทปาลยา อนรป กตวา อาห ทสวสสาย คหคตายาตอาท ฯ ปาลย ปน เทว วสสานต ปวารณาวเสน เทว สวจฉราน ฯ ปรสนตรคตาต อ ปรส คตา ฯ [๒๗๕] สพเพส ตตยาทสกขาปเทส สมฏานาทน ทตเย วตตสทสาเนว ฯ ยตถ สกขาปเท ฯ คพภนวคโค ฯ [๒๗๖] อฏเม๔ อนวสตวสส ปรปณณสาย วฏา- เปนตยา กจาป อนาปตต สา ปน อนปสมปนนาว โหต กสมา อปรปณณวสสตตา ฯ คหคตสกขาปเทหต คพภนวคเค ๑. คหนคตนต ภวตพพ อตถลงคกตตา ฯ เอว สพพตถ เวทตพพ ฯ ๒. กมาร- ภตวคเค ฯ ๓. ตสสา ฯ ๔. อฏมวคเคต อธปเปตมท โน อฏมสกขา- ปเทต ฯ

[ปา.๒๐๙ ส.๕๕๗..๕๕๙]

Page 167: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 167

วตเตห ปจมจฉฏสตตเมห คหคตสกขาปเทห ฯ [๒๗๗] มหาสกขมานาทน ปน ตสสนน วเสส าเปนโต อาห ยา ปน ตาตอาท ฯ คพภนวคเค สพพปปมา เทว ยา ปน ตา สกขมานา วตตา ตา อตกกนตวสตวสสาต ปณฑเตน เวทตพพา ห สจจ เทว มหาสกขมานา คหคตา วา ปรสนตร- คตา สามกสส เคห ตถา วา อคหคตา วา โหนต สมมต- กมมาทส สกขมานา อจเจว สงเฆน วตตพพา สมมตกมมาทส คหคตาต วา กมารภตาต วา สงเฆน น วตตพพา กสมา ปาลย สณาต เม อยเย สงโฆ อย อตถนนามา อตถน- นามาย อยยาย สกขมานาต วตตตตาต สมพนโธ ฯ [๒๗๘] คหคตาย ปน อปสมปทากรณ าเปนโต คห- คตายาตอาทมาห ฯ คหคตาย อาทโต วสส อคเณตวา ทส- วสสกาเล สกขาสมมต ทตวา ทวาทสวสสกาเล อปสมปทา สงเฆน กาตพพา เอกาทสวสสกาเล สกขาสมมต ทตวา เตรส- วสสกาเล อปสมปทา กาตพพาต สมพนโธ ฯ [๒๗๙] คหคตาย อฏารสวสสกาลโต ปฏาย วตตพพา- การ าเปนโต อาห อฏารสวสสกาลโตตอาท ฯ คหคตาย๑

อฏารสวสสกาลโต ปฏาย จ ปน อย คหคตา สมมตกมมาทส ๑. อตเรกมท ฯ

[ส.๕๕๙]

Page 168: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 168

คหคตาต วา กมารภตาต วา วตต วฏฏตต สมพนโธ ฯ จสทโท วากยารมโภ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ คหคตา ทวาทส- วสสกาลโต ปฏาย ยาว สตตรสวสสกาลา คหต วตตพพา อฏารสวสสกาลโต ปฏาย ปน คหคตาต วตตพพา กมาร- ภตาต วตตพพา กสมา คหคตาย ปรปณณวสตวสสาย กมารภตาย สมานภาวโตต อธปปาโย ฯ คหคตาปต กมาร- ภตาตป วตต วฏฏตต ปาโ ทสสต โส น ยตโต ฯ กมารภตา ปน สามเณรา๑ สมมตกกมมาทส คหตตาต สงเฆน น วตตพพา กมารภตา อจเจว วตตพพา สณาต เม อยเย ฯ เป ฯ อฏารสวสสา กมารภตาต ปาลยา ทสสนโตต สมพนโธ ฯ [๒๘๐] ย ปน อฏกถาย มหาสกขมานา ปน คหคตาตป วตต น วฏฏต กมารภตาตป วตต น วฏฏตต วตต น วตตพพ กสมา คหฏา๒ คหคตาต วา กมารภตาต วา น วตตพพาต วจเนน มหาสกขมานาน วตตตตา ฯ อถวา มหาสกขมานา ปน อตกกนตวสตวสส สามเณรา๑ คหคตาตป ๑. สามเณร ฯ ๒. คหคตาต วา กมารภตาต วา น วตตพพาต เอตตกเมว เหฏา วตตวจน ฯ คหฏาต ปท กตถจ น ทสสต ฯ เหฏาต ภวตพพ วจเนนาต ปเท อาธาโร ฯ

[ป.๒๒๑ ส.๕๕๙.๕๖๐]

Page 169: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 169

วตต น วฏฏต สกขมานา อจเจว วตตพพาต สมพนโธ ฯ สกขาสมมตทานวเสน ปน มหาสกขมานา คหคตา กมารภตา จาต ตสโสป สมมตกมมาทส สกขมานาต วตต วฏฏตต สมพนโธ ฯ [๒๘๑] ยเจตถาต เอตถ ปจมสกขาปเท สงเฆน ปรจฉนทตพพาต ยจ วจน ภควตา วตต ตสส วจนสส อปปรกขตพพาต อตโถ ฯ ย ปน เอตถ ฉฏเ ปรจ- ฉนทตวาต วจน วตต ตสส วจนสส ฯ [๒๘๒] สงเกต กตวา อคจฉมานา สกขมานา ฯ ฆร วย ฆรสสามกาต ฆร ปวสมานา ฆรสสามกา วย ฯ อตต เอว สกขมานา ย โสก อาวสต โส โสโก อสสา สกขมานาย อาวาโส โหต อต ตสมา สกขมานา โสกาวาสา นาม ฯ [๒๘๓] ภกขนห ทวกขตต ปพพาชนกาเล๑ จ อปสมปทา- กาเล จ อาปจฉตพพนต สมพนโธ ฯ อทนต๒ อท ทสม- สกขาปท ฯ อปพพ สมฏานสส ยสส ต ...สมฏานสส อภ- นวปปธานสมฏานนต อตโถ ฯ อพภานกมมาทสต นทธารณ ฯ อเธว ขณฑสมาย น สกขมาน ฯ ทวสป าเนสต อพภาน- ๑. ปพพชชกาเลต วณณนาปาโ ฯ ปพพชชากาเลต ภเวยย ฯ ๒. อท ปท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ส.๕๕๙..๕๖๓]

Page 170: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 170

กมมาทสตอาทนา วตเตส ทวส าเนส กโรนตยาต ปเท อาธาโร ฯ [๒๘๔] ปรวสตถนต ปารวาสย ฯ ฉนทสส ทาน ฉนท- ทาน ฯ ปารวาสยจ ต ฉนททานจาต ปารวาสยจฉนททาน ฯ ปารวาสเยน ฉนนทาเนนาต วคเตน ฉนททาเนน ฯ ตตถาต ตสม ปารวาสยจฉนททาเนนาต วจเน ฯ อถาปต๑ ตสม กาเล ฯ อท ปรสปารวาสย ปรสาย วคต นาม ฯ ตสม ธมมกถเก ฯ รตตปารวาสยนต รตตยา วคต นาม ฯ ตตราต เตส ภกขส ฯ นกขตตปาโกต นกขตต ชานนโก ฯ ทารณนต ปาป ฯ อถาต ตสม กาเล ฯ อตโถ ปโยชน นกขตต ปฏมาเนนต โอโลเกนต พาล อปจจคา อตกกมต ฯ [๒๘๕] เอกนตรเกต เอเกน อนตรเก ฯ กมารภตวคโค ฯ [๒๘๖] สงฆาณนต กฏย อนภวตพพ อาภรณ ฯ มณโยต๒

มณ ฯ อธาปต อมสมป วปปกรยสต วจเน ฯ [๒๘๗] วณณเกนาต เลปเนน ฯ [๒๘๘] วาสตเกนาต ปรภาวเตน ฯ ฉตตวคโค ฯ ๑. ปสททรหโต วณณนาปาโ ฯ ๒. มาลาโยต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๓๙..๒๕๐ ส.๕๖๑..๕๖๔]

Page 171: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 171

[๒๘๙] อททฏา โข ฯ เป ฯ ธมมาต เอตถ วจเน เวทตพพานต ปเท อาธาโร ฯ ตโตต เตห อฏาสตสเตห สกขาปเทห อปเนตวาต ปเท อปาทาน ฯ [๒๙๐] ตตราต ขททกวณณนาธกาเร ฯ เอตถาต เอเตส ทสส สกขาปเทส ฯ --------------- [ปา.๒๕๗ ส.๕๖๖.๕๗๖]

Page 172: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 172

ปาฏเทสนยกณฑวณณนาย อตถโยชนา [๒๙๑] ปาฏเทสนยา นาม เย อฏ ธมมา ขททกาน อนนตรา สงเขปเนว สงคห อารฬหา ธมมสงคาหเกห อาโรปตา เตส ธมมาน สงเขปเนว เอสา วณณนา ปวตตเตต สมพนโธ ฯ อฏมารฬหาต อฏ อารฬหาต เฉโท มกาโร อาคโม ฯ [๒๙๒] เอตถาต ปท ปาลยนต ปเทน ตลยาธกรณ ฯ เอตถาต ปาฏเทสนเยส ฯ ------------- [๒๙๓] เย ปน ปจสตตต เสขยา ธมมา ธมมสงคาหเกห อททฏา เย จ เตส เสขยาน อนนตรา สตตาธกรณวหยา สตตาธกรณนามกา ธมมา ธมมสงคาหเกห อททฏา มหา- วภงเค เตส เสขยาธกรณธมมาน โย อตถวนจฉโย มยา วตโต ภกขนน วภงเคป ตาทสเยว ต ยตถวนจฉย วท ปณฑตา วทนต ยสมา ตสมา วส เตส ธมมาน อตถวณณนา มยา น วตตา ห สจจ ตตถ ตสม มหาวภงเค ยา อตถวณณนา มยา วตตา สา อตถวณณนา อธ ภกขนวภงเค วตตาเยว นามาต สมพนโธ ฯ [ส.๕๖๗.๕๖๘]

Page 173: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 173

[๒๙๔] อทาน สเทวกสส โลกสส อจจนตสขาธคมาย อตตโน ป ปรณาเมนโต อภโตปาฏโมกขานนตอาทมาห ฯ ชโน อภโตปาฏโมกขาน ย วภงค อาห ตสส วภงคสส อย วณณนา อนนตราเยน นฏ ตา ยถา ตเถว สพเพป สตตา สพพาสวาปห มคค อนนตราเยน ปตวา นพพต ปสสนตต สมพนโธ ฯ สพพาสเว ปหตต สพพาสวาปโห ฯ ภกขนวภงควณณนา นฏ ตา ฯ [๒๙๕] อต อภนวปราวหยนครสส ปจฉมตตรทสาภาเค ปตฏ- เต ปนสาราโมต วสสเต อาราเม วสนเตน สกลพยากรณา- สงคาณจารนา สาฏกถตตปฏกธเรน าณกตตต นาม- เธยยตเถเรน กตา ปาจตตยอฏกถาย อตถโยชนา สมตตา ฯ ------------- [ส.๔๖๘]

Page 174: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 174

มหาวคควณณนาย มหาขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๒๙๖] อทาน อภโตวภงคานนตร สงคห อาโรปตสส มหา- วคคจลลวคคสงคหตสส ขนธกสส อตถสวณณน อารภตกาโม อภนน ปาฏโมกขานนตอาทมาห ฯ อภนน ปาฏโมกขวภงคาน สงคตสมนนตร ขนธโกวทา มหา- เถรา ย ขนธก สงคายส อทาน ตสส ขนธกสส สวณณนา- กโม ยสมา สมปตโต ตสมา สมปตตตตา ตสส ขนธกสส อย อนตตานตถวณณนา โหตต สมพนโธ ฯ สงคตยา สมนนตร สงคตสมนนตร ฯ ขนธาน สมโห ขนธโก สมหตเถ กณณาต สตเตน โก ฯ ขนเธ กาเสต ปกาเสตต วา ขนธโก กาส ปกาสเน อปปจจโย ฯ ก วาจ วนทนตต โกวทา ขนเธส โกวทา ขนธโกวทา ฯ อนตตานาเอว อตถา อนตตานตถา เตส วณณนา อนตตานตถวณณนา ฯ [๒๙๗] กสมา ปน อนตตานตถวณณนาต วตต นน จ ปกาสตา อตถา เจว อตตานตถา จ วตตพพาต ปจฉ สนธาย เหฏา ปกาสตตถานเจว อตตานตถานจ อวจเน การณ าเปนโต ปทภาชนเยตอาทมาห ฯ [ส.๑]

Page 175: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 175

ปทภาชนเย เยส ปทาน อตถา เยห อฏกถานเยห มยา ปกาสตา เต อฏกถานเย ปน มย เจ วเทยยาม อถวา ปทภาชนเย เยส ปทาน เย อตถา เหฏา มยา ปกาสตา เต อตเถ ปน มย เจ วเทยยาม สวณณนาย ปรโยสาน กทา ภเว ฯ เย อตถา ปพเพ อปปกาสตาป อตตานา เจว เตส อตถาน สวณณนาย ก ปโยชนนต สมพนโธ ฯ ฏกาย ปน หสทโท ปทปรเณ ทฏพโพต วตต ฯ หสทโท ทฬหกรณนต อมหาก ขนต ฯ เจวาต นปาตสมทาโย ฯ [๒๙๘] กสมา ปน อนตตานตถา วตตพพาต ปจฉ สนธาย อนตตานตถาน วจเน การณ าเปนโต อธปปายานสนธหต- อาทมาห ฯ อธปปายานสนธห พยชเนน จ เย ปนตถา อนตตานา เต อตถา มยา อวณณตา ปณฑเตน าต ยสมา น สกกา ตสมา เตสเยว อนตตานตถาน อย สวณณนานโย โหตต สมพนโธ ฯ อธปปยเต อจฉยเตต อธปปาโย อธปปาโย จ อนสนธ จ อธปปายานสนธโย ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ สวณณนาย นโย สวณณนานโย ฯ [๒๙๙] นน จ เตน สมเยนาต เอตถ เตน สมเยน [ปา.๑ ส.๑]

Page 176: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 176

พทโธ ภควา เวรชายนตอาทส วจเนส วย กรณวจเนน วเสสการณ นตถ ตสมา ตสม สมเยต วจน วตตพพ เอว อวตวา กสมา เตน สมเยนาต วตตนต โจทน สนธายาห เตน สมเยนาตอาท ฯ เตน สมเยน ฯ เป ฯ สมพทโธต เอตถ วจเน นตถต ปเท อาธาโร ฯ เตน ฯ เป ฯ เวรชายนตอาทส วจเนส วชชมาน กรณวจเนน วเสสการณ วย การณ กจาป นตถต สมพนโธ ฯ กรณวจเนนาต ปท นตถต ปเท ตตยาวเสสน ฯ วจจต อเนนาต วจน กรณสส วจน กรณวจน ฯ วเสโสเอว การณ วเสส- การณ ฯ เตน สมเยนาต อย อภลาโป มหาเถเรห สงคห อาโรปโต อต ตสมา อาทโต ฯ เป ฯ เอต เตน สมเยนาต วจน มหาเถเรห วตต อต ปณฑเตน เวทตพพ ฯ อโตต เตน สมเยนาต วจนโต ฯ [๓๐๐] ยท ปน วเสสการณ นตถ เตน สมเยนาต ปทสส วจเน ก ปโยชนนต ปจฉนโต ก ปเนตสสาตอาทมาห ฯ ก ปน เอตสส เตน สมเยนาต ปทสส วจเน ปโยชน อต ปจฉา ฯ นทานทสสนนต การณสส ทสสน ปโยชน ฯ ยา หตอาท วตถาโร ฯ ห สจจ ยา ปพพชชา เจว อปสมปทา จ ภควตา อนาตา ราชาคหาทส ยาน จ อปชฌายวตต- [ปา.๑ ส.๑.๒]

Page 177: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 177

อาจรยวตตาทน ภควตา อนาตาน ตาน ปพพชชาทน ปตตานต สมพนโธ ฯ านนต พาราณสอาทก าน ฯ วตถสมนต นมตตภเต ฯ [๓๐๑] ตตถาต เตส อรเวลายนตอาทปเทส นทธารณ ฯ ตตถาต วา ตสม อรเวลายนตอาทวจเน วนจฉโย ฯ เอตถาต อรเวลายนต วจเน ฯ ตาปสปปพพชชนต ตาปสภาเวน ปพพชช ฯ ปพพชตวาต อปคนตวา ฯ โยต โย ตาปโส ฯ ปตตปเฏนาต ปณณปเฏน ฯ อท วาลกาย อากรณ อสส ตาปสสส ทณฑ- กมม อาณาย กรณ ฯ ตโตต กตกากรณกาลโต ฯ ตตถาต ตสม าเน ฯ ตโตต ปจฉา ฯ นนต วาลกราส ฯ ชนาน สมโห ชนตา ฯ ต วาลกราส สนธาย อร ฯ เป ฯ อตโถต วจน วตต ฯ ตเมว วาลกราส สนธาย อถวา ฯ เป ฯ ทฏพโพต วจน อาจรเยห วตตนต สมพนโธ ฯ [๓๐๒] เอตถาต เอตสม รกเข ฯ พชฌต เอตถาต โพธ ฯ โพธยา ปฏลาภฏานตตา วา ผลโวหาเรน รกโข โพธ นาม ฯ โพธ เอว รกโข โพธรกโข ฯ อต เอวาต เฉโท ยทนป- ปนนาตยาทสตเตน อสส โว ฯ [๓๐๓] ยถาอาภชเตนาต กรณานรเปน ฯ ปจจยากาโร หต ห สจจ ปจจยากาโร ภควตา วจจต ฯ เอตถาต เอตสม [ปา.๑ ส.๒.๓]

Page 178: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 178

ขนธเก ฯ ตตถาต อนโลมปปฏโลเมส นทธารณ ฯ อตตนาต ปท กตตพพ อต ปเท กตตา ฯ กตตพพกจจกรณโตต กตตพพกจจสส กรณโต ฯ เสววาต โส เอว ปจจยากาโร ฯ กโรต ฯ อนปปาทนโรเธนาต อนปปาทสงขาเตน นโรเธน ฯ อต ตสมา อกรณโตต ปเท ตลยาธกรณ ฯ ตสสาต กจจสส ฯ ตสสาต ตสสา ปวตตยา ฯ เอตถาต อนโลมป- ปฏโลมนต วจเน ฯ จสทโท อนตจ อาทจาต โยเชตพโพ ฯ ปาเปตวา ว๑ ปฏจจสมปปาทสส อวตตตตา อโต อตถโต อเน อตเถน ฯ เอตถ อนโลมปปฏโลมนต วจเน ฯ [๓๐๔] ตตถาต อนโลมปปฏโลม๒ ฯ ยถาต เยนา- กาเรน ฯ อท อาการ ฯ ตตถาต อวชชาปจจยาตอาทวจเน วนจฉโย ฯ เอตถาต ขนธเก ฯ ตตถาต อวชชาย เตววาต อาทวจเน วนจฉโย ฯ อนปปาทนโรโธต อนปปาทสงขาต- นโรโธ ฯ ทสเสตนต ญาเปต ฯ ตตถาต เกวลสสาตอาท- ปเทส ฯ ยวายนต โย อย อตโถ ภควตา วตโต ฯ อมนต ปท อทานนต ปทสส วเสสน ฯ ตสม อตเถต ปท อทาเนสต ปเท เหต ฯ เหตโน จ เหตสมปปนนธมมสส จาต ๑. วสททรหโต วณณนาปาโ ฯ ๒. พหวจน กาตพพ ฯ

[ปา.๑.๒ ส.๓..๕]

Page 179: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 179

ปททวย ปชานตาย๑ อต ปเท กมม ฯ ปชานาตต ปชาน าณ ปชานสส ภาโว ปชานตา ฯ ปชานยเต ปชาน ภาวสาธน าณ ปชาน เอว ปชานตา ฯ โสมนสสยตต- าณสมฏานนต๒ โสมนสสยตเตน าเณน ปวตต ฯ อตตโน มโน ยสส โส อตตมโน อตตมนสส วาจา อตตมนวาจา ฯ [๓๐๕] ตสสตโถต ตสส อทานสส อตโถ ฯ อนโลมป- ปจจยาการสส ปฏเวโธ อน...เวโธ อนโลมปปจจยาการปปฏ- เวธ สาเธนตต อน...สาธกา ฯ กเลเส อาตาเปตต อาตาโป ฯ อปคนตวา นชฌาน อเปกขณ จนตน วา อปนชฌาน อารมมณสส อปนชฌาน อารมมณปนชฌาน อารม...น เอว ลกขณ อา...ลกขณ ฯ พาหต ปาป เยน โส พาหตปาโป ฯ อถาต ตทา ฯ อสส พราหมณสส ฯ เอวนต อปปชชนป- ปกาสนวเสน ฯ ปาตภโต ธมโม ยสส โส ปาตภตธมโม ฯ ยา เอสา กงขา วตตาต สมพนโธ ฯ จสทโท อาทนา จ อาทนา จาต โยเชตพโพ ฯ ปจจยากาเรต ปท กงขาต ปเท อาธาโร ฯ ยา จ โสฬส กงขา อาคตาต สมพนโธ ฯ ปจจยา- การสเสวาต ปท อปปฏวทธตตาต ปเท กมม ฯ วปยนตต ๑. ปชานนายาต วณณนาปาโ อตถโต เอก ฯ ๒. ...สมปยตต...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒ ส.๕.๖]

Page 180: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 180

ว อปยนตต เฉโท อธาต คตย ฯ [๓๐๖] ตสม อตเถต ปท อทาเนสต ปเท เหต ฯ นพพาน- สงขาตสสาต อนปปาทสงขาตสส ฯ ตตราต ตสม ทตยอทาเน ฯ ยา กงขา อปปชเชยยนต สมพนโธ ฯ [๓๐๗] อารมมณกรยาย จาต อท นโรธสงขาต อตถ สนธาย วตต ฯ ตตราต ตสม ตตยอทาเน ฯ เตห วา อปปนเนห โพธปกขยธมเมห มารเสห วธปย ตฏตต สมพนโธ ฯ [๓๐๘] เอตถาต ตส อทาเนส ปม อทาน ปจจ...วเสน อปปนนนต สมพนโธ ฯ อทาเน ปน ธมมสงคาหเกห วตต ต วจน สนธาย วตตนต สมพนโธ ฯ ตทา หตอาท ทฬห- กรณ ฯ ห สจจ ตสม กาเล ฯ ภควาต ปท อกาสต ปเท กตตา ฯ วเสนาต ปท อกาสต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อธาต อมสม ขนธเก ฯ วโสเธสต ปวตเตส ปฏลภ ฯ อทาน อรโณ อคคมสสตต๑ วตตพพกขเณ สพพต ปาปณต สมพนโธ ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ อตต เอว ฯ ต สตตาหนต สมพนโธ ฯ ตตเถวาต โพธรกขมเล ฯ [๓๐๙] อถโข ฯ เป ฯ งกมต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ภตวา สยตต วจเน ชเนน วตเต สต อจเจว วจน วตต ๑. อคคจฉสสตต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๔ ส.๖..๘]

Page 181: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 181

น โหตต สมพนโธ ฯ โภช ฯ เป ฯ น น สยตต อท วจน เอตถ ภตวา สยตต วจเน ทปต โหต ฯ นนต ปาโ ทสสต โส น ยตโต ฯ อธาปต อถโข ภควาตอาทวจเน ฯ เอตถาต อถโข ภควาตอาทวจเน ฯ อนนตร ปน ฯ เป ฯ อกาสต ปจฉา ฯ ตตราต โพธสมเป ตณณ สตตาหาน ตสม วตนามเน ตตราต วา ตส สตตาเหส ฯ อนปพพกถาต อนปพเพน กถน ฯ นสนเนต ปท อทปาทต ปเท ลกขณกรยา ฯ พทธตตกราต พทธตตสาธกา ฯ อถาต ตสม กาเล ฯ ตาส เทวตาน ฯ [๓๑๐] จยตพพ ปชตพพนต เจตย ฯ อนมมเสห จกขห โอโลกตฏานเจตย อนมมสเจตย ฯ อถาต อนนตร ฯ ตโตต รตนจงกมเจตยโต ฯ ตตถาต รตนฆเร ฯ อภธมมปฏก วจนนโตต สมพนโธ ฯ เอตถาต เอตสม อภธมมปฏเก นทธารณ ฯ เตนสสาต ตสมา อสส นโครธสส ฯ อเช ปเลนตต อชปาลา เตส นสนโนกาโส นโครโธ อชปาลนโครโธ ฯ ตตราปต อชปาลนโครธมเล ฯ อปสทโท รตนฆร อเปกขต ฯ เอตถาต อชปาลนโครธมเล ฯ เอว นสนเน ภควต ฯ [๓๑๑] ตตถาต เตส ปเทส นทธารณ ฯ หหนต สททสส กรณ หหก หหก ชาต ปกต ยสส โส หหกชาตโก ฯ [ปา.๔ ส.๘.๙]

Page 182: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 182

ทฏมงคล อต วาเท นยตโต ทฏมงคลโก ฯ เตนาต พราหมเณน ฯ สขาปตตนต มตถกมปตต ฯ ตสสาต อทานสส ฯ พาหตา อปนตา ปาปธมมา เยน โส พาหตปาปธมโม ตสส ภาโว พาหตปาปธมมตา ฯ น อต ปท๑ ปฏชานาตต ปเท สมพนธตพพ ฯ ทฏมงคลกตายาต ปท ยตโตต ปเท เหต ฯ หหกาโร จ กสาวาทปาปธมโม จ หหการกสาวาทปาปธมมา เตห ยตโต หห...ยตโต ฯ [๓๑๒] ยตน วรยกรณ ยต ยต อตตา สภาโว ยสส โส ยตตโต ฯ สลสวเรนาต สลสงขาเตน สวเรน ฯ ยมต สมตต ยต ยต จตต ยสส โส ยตตโต ฯ เวทาน วา อนตนต มคคาณาน อนตภต อรหตตผล ฯ ยสส พราหมณสส อเม อสสทา นตถต สมพนโธ ฯ โลกสนนวาเสต ปท นตถต ปเท อาธาโร ฯ สนนวสต เอตถาต สนนวาโส โลกสส สนนวาโส ตถา ฯ เอการมมเณปต อปสทโท สมภาวนตโถ ฯ ราคสสโทต อตสยราโค ฯ [๓๑๓] วททลกาต วฏ ฯ อทกผสตสมมสเสนาต อทกพนทห สมมสเสน ฯ สตวาเตนาต ปท ทสต อต ปเท กตตา ฯ ปรพภมนเตนาต ปท สตวาเตนาต ปทสส วเสสน ฯ ทสโต ๑. นสทโท ฯ

[ส.๙.๑๐]

Page 183: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 183

ทวโส เอตสสา วททลกายาต ทสตทวสา วฏ ตสส ภาโว ทสตทวสตต ฯ สตวาเตน ทสต ทน เอตสสา วททลกายาต สตวาตทททน ฯ [๓๑๔] ตสมนต นาคราเช ฯ ตสสาต นาคราชสส ฯ ภณฑา- คารสส คพโภ ภณฑาคารคพโภ เตน ปมาณ ยสส ภณฑา- ...มาณ ฯ ตสสาต นาคราชสส ฯ กรตวา านสส การณ กร... ...การณ ตสส ปรทปน กรตวา...ทปน ฯ โส หต ห สจจ โส นาคราชา ฯ อต มนสกตวา ตถา เตน ปกาเรน กรตวา อฏาส ฯ ตตถาต มา ภควนต สตนตอาทวจเน ยตตนต ปเท อาธาโร ฯ สตตาหวททลกาย สตยา ฯ ตป อณห ฯ น ภควนต ฯ ตสส นาคราชสส จนเตต จนตน ยตต ภาเวต ฯ [๓๑๕] อปธวเวโกต กามาทอปธห ววตโต ฯ ปกาสโต ธมโม ยสส โส ปกาสตธมโม ฯ เอเตนาต อพยาปชฌนต วจเนน ฯ เมตตาปพพภาโคต อกปปนภาวสงขาโต เมตตาย ปวตตปพพภาโค ฯ เอเตนาต ปาณภเตส สยโมต วจเนน ฯ กรณาปพพภาโคต อวหสนภาวสงขาโต กรณาย ปวตตปพพ- ภาโค ฯ เอเตนาต สขา วราคตาต วจเนน ฯ อสม อต อากาเรน ปวตโต มาโน อสมมาโน เสยโยหมสมตอาทนา นเยน ปวตโต มาโนต อตโถ ฯ ปสสทธ เอว วนโย ปสสทธ- [ปา.๖ ส.๑๐.๑๑]

Page 184: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 184

วนโย ฯ อโตต อรหตตสขโต ฯ [๓๑๖] โภชนกจเจนาต ปท ภวตพพนต ปเท กตตา ฯ ปรภตตสเสว๑ ภควโต สรรกจจ สรรวลช อโหส ฯ ตปสโส จ ภลลโก จ ตปสสภลลกา ฯ ยสม เทเส ภควา วหรต ต เทส คนตนต สมพนโธ ฯ เอตถาต ต เทสนต วจเน ฯ โลหเตน สมพนธา สาโลหตา อการสส ทโฆ ฯ เตสนต ทวนน วาณชาน ฯ ตโตต ตทา ฯ ทสสมาเนเนว กาเยนาต ทสสมานกาโย หตวา ฯ กาเยนาต ปท อโวจาต ปเท อตถมภตลกขณ ฯ อสสาต ภควโต ฯ ปธานานโยค- กาเล ปตโตต พรหมนา ทนนปตโต ฯ สชาตายาต ปท อาคจฉนตยาต ปเท ลกขณวนต ฯ เอวนต ทาต อาคมนปปฏ- พทเธน เอวาตป อตถ ฯ เตนสสาต ตสมา อสส ภควโต ฯ อโตต กาลโต ฯ เอวนต ปฏคคหตกามภาเวน ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ เตส จตนน ราชน๒ ปสาทานรกขนตถาย อคคเหส โน มหจฉตาย อคคเหสต สมพนโธ ฯ คเหตวา จ ปน จตตาโร อธฏหต สมพนโธ ฯ เอว เอก กตวา อธฏ ต ปจจคเฆ เสลมเย ปตเต ภควา มนถจ มธปณฑกจ ปฏคคเหสต สมพนโธ ฯ ๑. ปรภตตมตตสเสวาต วณณนาปาโ ฯ๒. มหาราชาน ฯ

[ปา.๖ ส.๑๑..๑๓]

Page 185: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 185

[๓๑๗] เทว วาจา เอเตส วาณชาน อเหส อต ตสมา วาณชา เทววาจกา ทณฑาทโต อกอต สตเตน อโก ฯ ทวห วาจาห อปาสกภาว ปตตาต เทววาจกา ตมธเตตยาท- สตเตน ณโก ฯ เต เกเส เตส วาณชาน ฯ ปรหรถาต รกขถ ปเชถ ฯ อมเตเนวาภสตตาต อมเตน อภสตตา อว ฯ [๓๑๘] ตสม อชปาลนโครธมเล นสนนมตตสเสว ภควโต ปรวตกโก อทปาทต สมพนโธ ฯ สพพพทธานนต ปท อาจณณสมาจณโณต ปเท สมพนโธ ฯ อาจรตพโพต อาจณโณ สมมา อาจรตพโพต สมาจณโณ อาจณโณ เอว สมาจณโณ อาจณณสมาจณโณ ฯ กสมา ปน อย วตกโก ฯ เป ฯ อปปชชตต ปจฉา ฯ ปจจเวกขณายาต โอโลกเนน วจารณายาต อตโถ ฯ ปจจก- ขณายาตป ปาโ ฯ ยาจเตนาต ยาจน ยาจต ภาวสาธน เตน วตต ฏกาย ยาจนานมตตนต ฯ ตโตต ตสม กาเล ฯ อตต เอว ฯ [๓๑๙] ตตถาต เตส อธคโต โขตอาทปเทส วนจฉโย ฯ เตต ปจ กามคณา ฯ ตสส ยททนต ปทสส าน สนธาย วตต ย อทนท เอวมตโถ ทฏพโพต สมพนโธ ฯ อเมสนต [ปา.๘ ส.๑๓.๑๔]

Page 186: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 186

สงขาราทน ฯ อทปปจจยาต อมสสทนต โมคคลลานสตเตน อมสส อท โหต นคคหตโลโป ปสส จ ทวภาโว ฯ ตณหาสงขาตโสตสส ปฏปกข ปฏโสต นพพาน ฯ [๓๒๐] อโตต๑ ภควโต ปรโต ปาตรโหสต วจนโต ฯ อธปปายา ฯ เป ฯ มชฌมฏกถาย มชฌมนกายสส อฏกถาย วตตนเยน สพพ วจน ปณฑเตน เวทตพพ ฯ สตตนตกถนต สตตนเต อาคตกถ ฯ อถโข อายสมโต จ วปปสสาตอาทมห วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ภททยตเถรสส ทตยทวเส ธมมจกข อทปาท ฯ เป ฯ จตตถย ธมมจกข อปาทต สมพนโธ ฯ อปสคคนต๒ ทกเขน สมมสส สพพสคคกาย ชาตนต อตโถ ฯ อปสชชยต ทกเขน มสสยตต อปสคค สช สมมสสเน ฯ ๑. มหาขนธกวณณนาย ๑๙ องเก อโต ปร สพพ ปทตถโต ฯ เป ฯ อจเจตถ อย อโตสทโท โหตต มาม ฯ ภควโต ปรโต ปาตรโหสต อท ปน ๑๕ องเก ทสสต ฯ ยท เอว อท โยชนาวจน น ยตต กสมา สมพนโธป ห น ขายต อตโถป น โชเตต อโตสททสส ภควโต ปรโต ปาตรโหสต วจนโต อตทเร ตตตา ฯ อโตต จกขกรณตอาทโตต เม มต ฯ ๒. อท ปท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ปา.๙..๒๓ ส.๑๔..๑๙]

Page 187: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 187

[๓๒๑] ปเวณวเสน โปราณานโปราณานนต ปเวณสม- พชฌเนน ปเร ภวาน กลาน ฯ ตตราต ตสม ยสอาทน ปพพชชาธกาเร อย ปพพโยโค ปพเพ กตวายาโม ฯ ตตราต วา เตส เอกสฏ อรหนตชเนส นทธารณ ฯ ตตถาต มตสรเร ฯ เตนาต ตสมา ฯ อนตกาต มาร อาลปต ฯ ต ห โสต ห สจจ โส ภควา ต ราคปาส มนตวา ชานตวา อาห ฯ อถวา โส ราคปาโส ฯ [๓๒๒] อนชานาม ฯ เป ฯ ปพพาเชถาตอาทมห วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ปพพาเชนเตนาต ปท ปพพาเชตพโพต ปเท กตตา ฯ เย ปรโต ปฏกขตตา ปคคลาต สมพนโธ ฯ ตสส กลปตตสส อนชานนลกขณ วณณยสสามาต สมพนโธ ฯ โอกาโสต ปพพาเชต โอกาโส ฯ มาตคาม ภกขนโต อโ ปพพาเชต น ลภตต สมพนโธ ฯ สามเณรา ปน ฯ เป ฯ ลภนตต๑ สามเณรา อาณตตยา กาสายาน ทาต ลภนต สามเณร วา อาณตตยา กายาสาน ทาต ลภนต ฯ ภพพรโปต มคคผลาน อธคมตถ ยตตสภาโว ฯ สเหตโกต อปนสสยเหตนา สหโต ฯ มตตกามฏ นต มตตกาย มฏ ฯ [๓๒๓] วณณ...วเสนาต ปท กโรนเตนาต ปเท ตตยา- ๑. วณณนาย กตตปทป กรยาปทป เอกวจนานเยว ขายนต ฯ

[ปา.๔๑ ส.๑๙..๒๓]

Page 188: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 188

วเสสน ฯ วณโณ จ สณานจ คนโธ จ อาสโย จ โอกาโส จ วณณ...กาสา เตส วโส วณณ...วโส ฯ มททตา วจารตา สงขารา เอเตนาต มททตสงขาโร๑ ฯ ภาวตา วฑฒตา ภาวนา เอเตนาต ภาวตภาวโน ฯ กณฏกเวธาเปกโข ปรปกก- คณโฑ วย สรยคคมนาเปกข ปรณตปทม วย จาต สมพนโธ ฯ อถสสาต ตทา อสส กลปตตสส ฯ อนทาสน วย ปพพเตต ปพพเต จณณยมานา อนทาสน วย ฯ ขรคเคเยวาต ขรคค- ปรโยสาเน ฯ ทนนนย นสสาย อรหตต ปตตา โน อนสสาย อรหตต ปตตาต สมพนโธ ฯ [๓๒๔] กายาสาน ตกขตต ฯ เป ฯ ปฏคคหาเปตพโพต สพพ- ทกขนสสรณนพพานสจฉกรณตถาย อม กาสาว คเหตวาต วา เอต กาสาว ทตวาต วา วตวา ปพพาเชถ ม ภนเต อนกมป อปาทายาต เอว กาสายาน สมปฏจฉาเปตพโพ ฯ สเจป ตสเสว ฯ เป ฯ อปชฌายมลเกต ตสเสว กลปตตสส กาสาว สนตก สเจ โหต ทนน กาสาว วฏฏต อทนน น วฏฏตต สมพนโธ ฯ อปชฌายมลเก กาสาเว โก ปน วาโท ฯ อปชฌาโย มล ยสส กาสาวสส ต อปชฌายมลก ฯ โก ปน วาโทต ทนนเมว กาสาว วฏฏต อทนน น วฏฏตต อธปปาโย ฯ (สเจ ๑. ปรมททต...อต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๒๒.๒๓]

Page 189: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 189

โอกาโสตอาทโก๑ ปม เกส ฯ เป ฯ เปตวา อต เอตถ วจเน อย วนจฉโยต สมพนโธ ฯ [๓๒๕] ตตถาต ปพพชชกรณฏาเน ฯ อถาต วนทา- ปนานนตร ฯ เอว วเทหต วตตพโพตมสส ววรณ ยมห ฯ เป ฯ วตตพโพต ฯ อถาต อนนตร ฯ ยถาวตตปปฏปาฏยา ว ทาตพพาน น อปปฏปาฏยา ทาตพพานต สมพนโธ ฯ ปนาต ปจฉา ฯ อตเรสต ทวส สรเณส ฯ สามเณรปปพพชชาต สามเณรภาวสส ปพพชชา าปนา ฯ อปสมปทายาต ปท อาธาโร ฯ ตณ สรณาน วตตพพานต สมพนโธ ฯ นาม สาเวตวา วตตนต สมพนโธ ฯ ตตถาต ตาส ปพพชชา- อปสมปทาส ฯ เอตตาวตา หต ห สจจ เอตตเกน สรณ- มตเตเนว ฯ ภวต เอตถาต ภม สามเณรสส ภม ตถา ฯ มตมาต พทธมา ฯ ปณฑตชาตโกต ปณฑตสภาโว ฯ อถสสาต ตทา อสส สามเณรสส ฯ กถนต กเถตกมยตาปจฉา ฯ [๓๒๖] ยถา เยน ปกาเรน ทสสกขาปทาน ภควตา อททฏาน ตถา ทสสกขาปทาน อททสตพพานต สมพนโธ ฯ ยถาปาลยา ๑. อมสม อทธจนททวเย ปททยสส สมพนโธ อธ น ขายต เตนสส โลโปป ยชชต ฯ

[ปา.๔๑.๔๒ ส.๒๒..๒๖]

Page 190: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 190

วาต ปาลยา อนรป เอว ฯ อตถวเสนปต อปสทเทน น เกวล สททวเสน อาจกขต วฏฏตต าเปต ฯ สงฆาฏปตตา- จวราน ธารณ สงฆาฏ...ธารณ ตจ านจ นสชชา จ สงฆาฏ...สชชา ฯ สนตกาวจโรเยวาต อตตโน สนตเก อวจโร เอว ฯ นวาสนจ ปารปนจ นวาสนปปารปน ฯ อภสมาจารเกสต เสฏกตตพพวตเตส ฯ เตนาต สามเณเรน สกขตพพนต สมพนโธ ฯ [๓๒๗] อนปปตตาต เอตถ กตตภาว สนธาย มยา โขต อตโถต วตต ฯ ทตยนเย มยหนต อตเถ คยหมาเน อนปปตตาต เอตถ กตตา นตถ ตสมา ปน อนปปตตาต เอตถ ฯ เป ฯ วตตพพนต วตต ฯ [๓๒๘] วคเคน จรนตต วคคยา ภททา เอว วคคยา ภททวคคยา ฯ ตณฑลชาตเกต ฉกกนปาเต ตณฑลชาตเก ฯ อถาต ตทา ฯ เตส ตสชนาน ฯ ต ก มถ โวต โว ตมเห ต คเวสน ก มถ ฯ กตม ฯ เป ฯ ยยาถาต ตมเห อตถ คเวสยยาถ อตตาน คเวเสยยาถ ตมหาก ต คเวสน กตม น โข วร ฯ [๓๒๙] วนยคคณ ปเท ปน ปตเตต ปทมปตเตต วตต ฯ เนรชราย ฯ เป ฯ คาถาโย ธมมสงคาหเกห ปจฉา ปกขตตา ฯ [ปา.๔๒..๔๗ ส.๒๖.๒๗]

Page 191: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 191

ภนเต อาหร ฯ เป ฯ อาหรหตโถต ตทธตวคคโห ฯ จรปฏายาต๑ จรกาลโต ปฏาย ฯ สพพตถาต สพพตถ ชฏามสสนตอาทปเทส ฯ [๓๓๐] ตสส วฏฏรกขสส ฯ เอตนต สปปตฏเ เจตเยต วจน ฯ เตสนต พราหมณคหปตกาน ฯ กสเก โอวทตต กสโก- วทาโน ฯ ทตยนเย กสโกวทาโน จาต วากย ฯ โอวาทา- จรโยต โอวาททายโก อาจรโย ฯ กาเม อตถโย จาต ปททวย อภวทนตต ปเท กมม ฯ เอเต จ กาเม อตถโย จ ยา ยาคเหต อชฌนตต ยการกา ชนา อภวทนตต สมพนโธ ฯ สวาห ตวา น อรชนต สมพนโธ ฯ อปธยต ขนธมลก ทกข อธฏาต เอตถาต อปธ ขนธา เอว อปธ ขนธปธ ฯ อลคคตายาต ปท อสตตนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ย กามภว ยา ยาคเหต อชฌตต ชนา วทนต ตสมป ฯ เป ฯ อสต- ตนต สมพนโธ ฯ อปสทโท เทว ภเว อเปกขต ฯ มคเค- เนวาต ปท อธคนตพพนต ปเท กรณ ฯ อรเวลกสสโป เตน ทสวา ปทนตอาทวจเนน ก ทสเสต ฯ โส อห ก กถ วกขาม เอตถ อธ นาม เทวมนสสโลเก เม มโน รโต อต๒ เอว ๑. จรปฏกาต ปาล ฯ ๒. เอตถ นาม น เม ฯ เป ฯ อต วณณนาย นสทโท ทสสต ฯ โยชนาวจนมปน เม ขมต ฯ

[ปา.๖๐..๖๗ ส.๒๘.๒๙]

Page 192: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 192

สพพโลเก อนภรตภาว ปกาเสตวา อถโข ฯ เป ฯ สาวกภาว ปกาเสส าเปสต สมพนโธ ฯ ปกาเสตวาต ปท ปกาเสสต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตจ โข ภควโต สาวกภาว ปกาเสต อากาเส ววธาน ปาฏหารยาน ทสเสตวา โอตรตวา ภควนต วนทตวา เอกมนต นสทต สมพนโธ ฯ จสทโท วากยารมโภ ฯ [๓๓๑] อถโข อายสมา อรเวลกสสโป สาวโก ฯ เป ฯ สาวกภาว ปกาเสตจ อากาเส ววธาน ปาฏหารยาน ทสเสตวาตป ปาโ ฯ ตตราย สมพนโธ อนภรตภาว ปกาเสตวา สาวโกหมสม อต เอว วตวา สาวกภาว ปกาเสตจ าเปต อากาเส ฯ เป ฯ ยาน ทสเสตวา โอตรตวา ภควนต วนทตวา เอกมนต นสทต ฯ ปกาเสตวาต ปท ทสเสตวาต ปเท ปพพ- กาลกรยา ฯ ปกาเสตนต ปท ทสเสตวาต ปเท สมปทาน ฯ จสทโท ทสเสตวา จาต โยเชตพโพ ฯ จสทโท อเปกขตโถ ฯ อถวา จสทโท เอวสททสส อตเถ วตตต ตสมา ปกาเสต เอวาต อตโถ ฯ [๓๓๒] อถโข อายสมา อรเวลกสสโป สาวโกหมสมต เอว ภควโต สาวกภาว ปกาเสส ตจ โข อากาเส ววธาน ปาฏหารยาน ทสเสตวาต จ อถโข อายสมา อรเวลกสสโป สาวโกหมสมต เอว ภควโต สาวกภาว ปกาเสตจ อากาเส [ส.๒๙]

Page 193: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 193

ววธาน ปาฏหารยาน ทสเสตวาต เทว ปาา ฯ เตส ปรมปาโ ยตตตโร ฯ เตน มหานารทชาตกฏกถาย เจว อปทานอฏกถาย ชาตกนทานกถาย จ รเป จ สทเท จ อโ๔ รเส จ ฯ เป ฯ น หเต อรชนต๑ อมา คาถา วตวา อตตโน สาวกภาว ปกาสนตถ ตถาคตสส ปาทปฏเ สส เปตวา สตถา เม ภนเต ภควา สาวโกหมสมต วตวา เอกตาลทวตาลตตาลนต ยาว สตตตาลปปมาณ สตตกขตต เวหาส อพภคคนตวา โอตรตวา ตถาคต วนทตวา เอกมนต นสทต วตต ฯ [๓๓๓] เอสาห ภนเตต เอตถ ปน วจเน วนจฉโย ฯ อสสาต รโ ฯ ตตถ ปน สรณคมเน นจฉยคมนเมว นจฉเย คมนเมว คโต ราชา ฯ อตตโน สนนยาตน อตตสนนยาตน ฯ อยนต ราชา ฯ นยต สรณ เอตสสาต นยตสรโณ ตสส ภาโว นยตสรณตา๒ ฯ ตนต สรณคมน ฯ ปณปาตสส ปณามนสส คมน ปณปาตคมน ฯ เอวนต เอสาห ภนเตต วจน ฯ วตโถ วาโส เยน โส วตถวาโส ฯ ทสธมเม วทต ชานาต สเลนาต ทสธมมวท ฯ สพเพส จกขอาทส ฯ [๓๓๔] เตหต สารปตตโมคคลลาเนห ฯ ตตราต ตสม สมชชฏ- าเน ฯ เนส สารปตตโมคคลลานาน ฯ อถาต ตทา ฯ ตสสาต ๑. ชาตกฏกถา ๑๐/๑๓๙. ชาตกนทานกถา ๑/๑๓๐. ๒. นยต สรณคมนนต วณณนาวจน ฯ

[ปา.๖๙.๗๐ ส.๒๙..๓๑]

Page 194: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 194

สชยสส ฯ เอตถาต เอตสส ปพพชชาย ฯ อท ปพพชน ฯ อตถ กจ ปการ ภโต ปตโต อตถมภโต ฯ ลกขยต เอเตนาต ลกขณ ฯ อตถมภตสส ลกขณ อตถมภตลกขณ ฯ กรณสส วจน กรณวจน ฯ การณสส วจน การณวจน ฯ [๓๓๕] ยสมา อท ปฏ โต ปฏ โต อนพนธน นาม อตถเกห อจฉนเตห ปคคเลห อปาต อปคต โหต เตห อปาต มคค าโต เจว อปคโต จ มคโค ตสมา ยนนนาห อม ภกข ปฏ โต ปฏ โต อนพนเธยยนต สมพนโธ ฯ อนพนธนนต ปท อปาตนต ปเท กมม ฯ อตถเกหต ปท อปาตนต ปเท กตตา ฯ เตหต ปท าโต เจว อปคโต จาต ปททวเย กตตา ฯ อปคตนต อมสส ววรณ าโต เจว อปคโต จาต ฯ มคโคต อฏงคกมคโค ฯ [๓๓๖] วมตวโนทนย ปน ยสมา ปฏ โต ปฏ โต อนพนธ นาม อตถเกห อปาต อปคต าต เจว โหต เตห อปคโต ปฏปนโน มคโค จ ตสมา ยนนนาห อนพนเธยยนต วตต มคค าโต เจวาต อมนา น สเมต อฏกถาย จ าต เจวาต น วตต ตสมา ต วมสตวา คเหตพพ ฯ [๓๓๗] อมเหหต ปท อปาตนต ปเท กตตา ฯ นพพาน นามาต เอตถ นามสทโท อปาต นาม นพพานนต [ปา.๗๓ ส.๓๑]

Page 195: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 195

โยเชตพโพ ฯ ยนนนาห ต นพพาน มคคนโต ปรเยสนโต อม ภกข ปฏ โต ปฏ โต อนพนเธยยนต สมพนโธ ฯ อปตตยา๑

อนมาเน๒ ายตต อปาต นพพาน ฯ มคคนต มคคธาต ปรเยสเน อนตปปจจโย ฯ เอตถาต อตถเกห อปาต มคคนต วจเน ฯ [๓๓๘] กฑฑมลนต ภตตยา มล ฯ เอตถ จาต ตสม ธมเม ปฏสมภท อต๓ วสยาธาโร ฯ อถวา เอตถ จาต เอตสม นโว อจรปปพพชโตตอาทวจเน อาหาต ปเท อาธาโร ฯ เอตตก ธมม เทเสต น น สกโกต อถโข สจจโต อมสส ปรพพาชกสส ธมมคารว อปปาเทสสาม อต จนเตตวา สพพา- กาเรน พทธวสเย อตตโน อวสยภาว คเหตวา น ตยาห สกโกมต วจน อาหาต สมพนโธ ฯ เตนสสาต เตน เย ธมมา เหตปปภวาต วจเนน อสส ปรพพาชกสส ฯ เตนาต เตสจ โย นโรโธต วจเนน ฯ เอตถาต คาถาย ฯ ตสสาต นโรธสส ฯ เตสจ โย นโรโธต เอตถ วจเน ทสสตานต ปเท อาธาโร ฯ เทว วาปต อตถ ฯ วาปต นปาตสมสทาโย ฯ [๓๓๙] อโต อตตรนต อโต มยา ลทธโสตาปตตผลโต ๑. อปปตตยาต ภวตพพ ฯ ๒. อนมาเนนาต ภวตพพ ฯ ๓. อโต ปร วจเน ปเทต วา ภวตพพ ฯ

[ปา.๗๓.๗๔ ส.๓๑.๓๒]

Page 196: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 196

อตตร อตรผลตตย สเจป นตถ เอตตกเมว ฯ เป ฯ มยา ปตตพพ ตถาป เอโส เอว มยา คเวสโต นพพานสงขาโต ธมโมต อตโถ ฯ เอเสว ธมโม ยท ตาวเทวาต สเจป เอตตกเมว เอโส เอว ธมโมต อตโถ ฯ เอโสปตป อตถ โส น ยตโต ฯ ปตต ต ตมเหหต ตมเหห ต ปท ปตตนต อตโถ ฯ อพภตตนต อตต ฯ อตต เอว ฯ [๓๔๐] สมมา ขยนต เอตถาต สงขย อปธน สงขย อปธสงขย ฯ ต นพพาน อารมมณ เอตสสา วมตตยาต ตทารมมณา ฯ คมภเร าณวสเย อนตตเรต ปทตตย อปธสงขเยต ปทสส วเสสน ฯ อปธสงขเยต ปท วมตเตต ปเท เหต ฯ วมตเต อปปตเตต ปททวย เนต ปทสส วเสสน ฯ เวฬวนนต ปท อปปตเตต ปเท กมม ฯ อถ ตทา ฯ เอเต เทว ฯ เป ฯ ภททยคนต วทนโต สตถา เน สหาเย พยากาสต สมพนโธ ฯ สาวกปารมาเณต สาวกาน อตตมภาวปปตต- าเณ พยากาสต ปเท อาธาโร ฯ เตสต ทวส เถเรส ฯ ตสสาต พทธสส กตวาต ปเท สมปทาน ฯ สรโตตป อตถ ทการสส โต ฯ ตตถาต มณฑเป ฯ เตส ทวส ตาปเสส๑ ฯ ๑. อท น ยตต ฯ กสมา ฯ เตส สรวฑฒเสฏ สส อตาปสภาเวน ฯ

[ปา.๗๖..๗๘ ส.๓๒.๓๓]

Page 197: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 197

[๓๔๑] อปตตกตายาตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ ยาส ปตกาต๑ ยาส อตถน ปตโน ฯ อภเยนาปต อปตตกตาย เวธพยายาต อภเยน ฯ [๓๔๒] อตตฏโ จ โส ปตโต จาต อตตฏปตโต อจฉฏปตโตต อตโถ ฯ จรต เอเตน ปตเตนาต จรณโก จรณโก จ โส ปตโต จาต จรณกปตโต ฯ จรตต วา จรณโก ภกข จรณกสส ปตโต ฯ ตสม หต ห สจจ ตสม จรณกปตเต ฯ อจฉฏโ อต สา อจฉฏสา สา เอเตส อตถต อจฉฏส โน ฯ อตตฏ อต อฏหตวาต อตโถ ตวาปจจยนโต ฯ เอตถาต อตตฏปตตนต ปเท ฯ [๓๔๓] อปชฌายนต อปชฌานภาว ฯ เคหสตปเปมวเสนาต เคเห นสสตปเปมปปฏพทเธน ฯ ทตยปเทปต ปตจตต อปฏ- เปสสตต ปเท ฯ อปชฌายภาวนต อปชฌายสส อธปปาย ฯ เอวนต ปท อปชฌาโย เม ภนเต โหหต ปเทน โยเชตพพ ฯ สเจ อปชฌาโย วาเปตต สมพนโธ ฯ ปเทสต นทธารณ ฯ วเสนาต ปท วาเปตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ กาเยน วา วาจาย วา กายวาจาห วาต ปทตตย วาเปตต ปเท กรณ ฯ สทธวหารเกน อปชฌาโย คหโต โหต ฯ ๑. ปตโนตเยว วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๗๘..๘๐ ส.๓๓.๓๔]

Page 198: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 198

อทเมว ห ฯ เป ฯ วาปนนต ห สจจ เอตถ อปชฌายค- คหเณ วาจาย วา ยทท สาวน กาเยน วา ยทท อตถ- วาปน อทเมว สาวน อตถวาปน อปชฌายคคหณนต สมพนโธ ฯ ปเทสต นทธารณ ฯ ปทสสาต ปท สาวนนต ปเท กมม ฯ [๓๔๔] เกจ ปน อาจรยา สทธวหารกสส สาธต สม- ปฏจฉนน สนธาย กาเยน วาเปตตอาท วตตนต วทนต ฯ ต วจน น ปมาณ ฯ อายาจนจ ทานจ อายาจนทาน อายาจนทาน เอว มตต อายาจนทานมตต ฯ มตตสทเทน สมปฏจฉนนวจน นวาเรต ฯ สทธวหารเกนาปต ปท าตนต ปเท ตตยกตตา ฯ [๓๔๕] สมมาวตตตพพนต ย วจน ภควตา วตต ตตร วจเน อย สมมาวตตนา สมมา ว๑ ปวตต ฯ สจสสาต สเจ อสส สทธวหารกสส ฯ โธตปาทปรหรณตถาย วาต โธตปาทาน รกขนตถ ปฏมกกาต ปเท วสตา๒ ฯ ตาต อปาหนา ฯ ตโตต ทนตกฏโต ฯ อถาต ตทา ฯ ตโตต อทกโต ฯ ตสม อาสเน นสนนสส เถรสส กาตพพ ฯ กจวโร กวจโรต เทว สททา เววจนา ฯ อทกผสตาเนวาต อทกพนทน ฯ ๑. อตเรกมท ฯ ๒. กมท ฯ สมปทานนต ภวตพพ ฯ

[ปา.๘๓ ส.๓๔..๓๖]

Page 199: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 199

นาตทเร คนตพพ นาจจาสนเนต เอตถ วจเน เวทตพพนต ปเท อาธาโร ฯ ปทโสธมมทฏลลาทวเสนาต ปท อาสนน อต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อาสนนวาจนต อาปตตชนกาล๑ วาจ ฯ อาคจฉนโต นตถต อโ สทธวหารโก อาคจฉนโต ฯ เตเนวาต อปชฌาเยน ฯ จวเรน ปตต เวเตวาต อท ปตตถวกสส อนนาตกาล สนธาย วตต ฯ เอวนต เอว การเณน ฯ ตโตต ตสมา ฯ ตนนวารณตถเมตนต๒ ตสส มชเฌ ภงคสส นวารณตต จตรงคล กณณ อสสาเทตวาต เอต วจน ภควตา วตต ฯ อสสาเทตวาต อตเรก กตวา ฯ [๓๔๖] สเจ ปณฑปาโต โหตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ คาเม อภตตสส ฯ เป ฯ ปณฑปาโต โหต ฯ ลทธา ภกขา เยน โส ลทธภกโข ฯ ตสสาต อปชฌายสส ปณฑปาโต น โหต ฯ อาหรยตต ปเท อตตโนปทสส ปรสสปทตต ฯ กาโลต ภชนสส กาโล ฯ [๓๔๗] ตฏฏกจมมขณฑาทสต นทธารณ ฯ ตฏฏกา จ จมมขณฑจ ตฏฏกจมมขณฑ ฯ กาฬวณณกตา วาต กาฬ- วณเณน กตา ฯ สธาพทธา วาต สธาย เลปตา ฯ ปส จ ๑. ...ชนก ฯ ๒. ต นวารณตถเมตนต วณณนาปาโ ปาเฏกกปทวเสน ทสสต ฯ

[ปา.๘๔ ส.๓๖..๓๘]

Page 200: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 200

รโช จ สกขโร จ ปสรชสกขรา ฯ ตตราต เตส ปสรช- สกขราทส อาธารกนต ปตตาธารก ฯ ตตราต ตสม ปตเต๑

วา อาธารเก วาต ฯ ปารโต ฯ เป ฯ โภคนต อท วจน ภควตา วตต ฯ อภมเขนาต เหฏา อปปเวสเตน ฯ โภโคต จวรสส โภโค ฯ นทธเมต อคคธมรหเต ฯ ปเทส ทกกฏเมว โหตต สมพนโธ ฯ [๓๔๘] กวาฏจ ปจ กวาฏป๒ ฯ ปฏ สงฆาฏนต๓

ทวารพนธน ฯ กฏกลาวกจ มกฏสตตจ กฏ...สตต ฯ อทธ โลเกต โอโลเกต เอตถาต อลโลก อทธ โอโลก อทธ โยโลกฏาน อปรภาคนต อตโถ ฯ อาโลกสนธ จ กณโณ จ อาโล...กณณา เตส ภาคา อาโล...ภาคา ฯ ห สจจ เอตทตถเมว ปรมปปาปนากาเรน ปาปนตถเมว ปรมวตต ภควตา ปตตนต สมพนโธ ฯ เตน หต ห สจจ เตน สทธวหารเกน ยาจตพพนต ปเท กตตา ฯ อถาต ตทา ฯ ตนต อปชฌาย รชนนต รชนอทก ฯ น ทสา ปกกมตพพาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อสสาต ๑. ปณเณต อธปเปต ฯ ๒. ...ปฏนต ปาส ฯ ๓. ปฏสงฆาตนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๘๕..๙๑ ส.๓๘..๔๑]

Page 201: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 201

สทธวหารกสส ฯ ตสสาต อสส ภกขสส ฯ [๓๔๙] อปชฌาเยน สทธวหารกมห สมมาวตตนาย วนจฉโย เวทตพโพ ฯ อปชฌาเยนาต ปท วตตนาต ปเท กตตา ฯ อสสาต สทธวหารกสส ฯ ตตถาต อทเทสาทส ฯ อตสทโท นามวาจโก ฯ อโนตณเณต ปท วจนนต ปเท ลกขณกรยา ฯ โอตณเณ วตถสม อท กโรห อท มา กรตถาต วจนนต สมพนโธ ฯ อธาต อมสม สทธวหารกวตเต ฯ นเยนาต เหตนา ฯ อปปชชมานอปายปรเยสนนต ปตตาทน อปปชชนสส อปายปรเยสน ฯ อโตต อสสกกกรณโต ปร ฯ [๓๕๐] เคหสตปเปมนต เมตตาเปม ฯ ปณาเมตนต นหรต ฯ นสมมาวตตนาย จ วนจฉโย เวทตพโพต สมพนโธ ฯ ปตตทานโต ปฏาย อาปตต โหตต สมพนโธ ฯ ตสสาต วตตสมปนนสส ภกขสส ฯ เตส สทธวหารกาน ฯ [๓๕๑] ราธพราหมณวตถสม วนจฉโย ฯ อายสมา สารปตโต กจาป ชานาตต สมพนโธ ฯ อถสสาต ตทา อสส ภควโต ฯ พยตเตน ภกขนา ปฏพเลนาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตสมนต วนยปฏเก ฯ กาโส จ โสโส๑ จ เสมโห จ กาสโสสเสมห ฯ วาสทโท เคลเน วาต โยเชตพโพ ฯ ๑. สาส อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๐๓ ส.๔๑..๔๓]

Page 202: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 202

เทว วาสททา อสมปตตยา วา อกตปรจยตตา วาต โยเชตพพา ฯ อกโต ปรจโย เยน โส อกตปรจโย ตสส ภาโว อกตปรจยตต ฯ ตโตต สงโฆ าเปตพโพต วจนโต ฯ ปรนต ปท อาหาต ปเท อาธาโร ฯ ตนต าปนาการ ฯ [๓๕๒] อปสมปนนสมนนตราต เอตถ อปสมปนโน สมนนตราต เฉโท ฯ อปสมปนโนต รเป ต กตวา โลปจ ตตรากาโกต สตเตน โอการสส โลป กตวา สตตฏาเน อการาคม กตวา อปสมปนน อต รปสทธ เวทตพพา ฯ สามเณรสลสส อตขปปวนาสตตา อกสลา วฏาเปตวา กสเล ปตฏาเปตต ปมนโย วตโต สามเณรปปพพชชาธ- การตตา สามเณรภาวา วา อทธรตวา ภกขภาเว ปตฏา- เปตต ทตยนโย วตโต ฯ ภวนต พทธสทธา เอตสมาต ภาโว ภกขกจจ ฯ ภกขโน ภาโว ภกขภาโว ฯ อฏ ตาต อาปพโพ าธาต รสส กตวา อฏ ตาต วตต ฯ เตต จตตาโร ปจจยา ฯ [๓๕๓] พชฌน พนโธ คเณ พนโธ คณพนโธ ฯ โส ปรพพาชโก ฯ เตน อทายตเถเรน ฯ ตสสาต อทายตเถรสส อน ฯ เป ฯ อาทมห วจเน วตโต พยตโต ฯ โย ปน ภกข อนเตวาสโน วา ฯ เป ฯ อปฏานาทน กาต สกโกต ฯ อธาต [ปา.๑๐๓..๑๑๐ ส.๔๓..๔๕]

Page 203: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 203

พยตเตน ภกขนาตอาทวจเน ฯ [๓๕๔] อาจาโร จ สมาจาโร จ อาจารสมาจารา เตส สกขาปนก อาจาร...ปนก เสขยวตตจททสกขนธกวตตาน สกขาปนกนต อตโถ ฯ อาจรโย ฯ เป ฯ กมหตอาท วจน สพพ ปณฑเตน เวทตพพ ฯ เอตถาต อาจารโยตอาทวจเน เอตถาต วา อาจรยวตเต ฯ อนเตวาสกา อาจรเยส น สมมา วตตนตต เอตถ ปน วจเน เวทตพพาต ปเท อาธาโร ฯ ย ปพเพ นสมมาวตตนาย ลกขณ วตตนต สมพนโธ ฯ [๓๕๕] โปตถเกส ปน เตเนว ลกขเณน นสสยอนเต- วาสกสส อาปตต เวทตพพาต ปาโ ทสสต ฯ โส ว ยตโต ฯ กสมา ฯ อมตตกสสาป อาปตตเยวาต เอกจจ ลพภมาน วตตลกขณ สนธาย วตตตตา เตเนวาห นสสยนตเวาสเกน หตอาท ฯ เตเนว ลกขเณนาต อมตตกสสาป อาปตตเยวาต วตต- ลกขเณนาต อตโถ คเหตพโพ ฯ อมตตกสสาป อาปตตเยวาต วตตลกขเณน อาปตตภาเว คยหมาเน นสยนเตวาสเกน ห ยาว อาจรย นสสาย วสต ตาว สพพ อาจรยวตต กาตพพนต อท น วรชฌต ฯ อท ห วจน นสสยนเตวาสกสส อมตต- นสสยสเสว วตต อกโรนตสส อาปตตต าเปต ตสมา [ปา.๑๑๒ ส.๔๕]

Page 204: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 204

ปรคฬตนการ๑ อาเนตวา สทธวหารกสส วตตลกขเณน นสสยนเต- วาสกสส อาปตต น เวทตพพาต เอว วมตวโทนย วตโต อตโถ น คเหตพโพ ฯ อนา ฯ เป ฯ ทานาทมหต นมตต ฯ เอเตสนต ปพพชชา- อปสมปทาธมมนเตวาสกาน ฯ เอเตส นสสยนเตวาสกปปพพชชนเต- วาสกาทส ฯ ตาวเทว อาจรยสส ภาโรต สมพนโธ ฯ เตส นสสยนเตวาสกาทส ฯ อาจรยนเตวาสเกสต นทธารณ ฯ [๓๕๖] อปชฌายมหา นสสยปปฏปปสสทธสต ปท วนจฉโยต ปเท อาธาโร ฯ ตสมนต อปชฌาเย ฯ สเจ วหาเร นสสยทายโก อตถ ตสส สนตเก นสสโย คเหตพโพ ฯ ยสส สนตเก อทาป อสม กาเลป นสสโย คหตปพโพ โหต ตสส สนตเก นสสโย คเหตพโพต สมพนโธ ฯ สมมา ภชนต เอตถ เอกกมมาทเกต สมโภโค เอก- กมมาทโก สวาโส ฯ ปจจยาน ภชน ปรโภโค ฯ สมโภโค จ ปรโภโค จ สมโภคปรโภคา เอกา สมานา สมโภคปรโภคา ยสส โส เอก...โภโค ฯ ปรหาโรต อาปตตรกขน ฯ ตาทโสต ยสส สนตเก นสสโย คหตปพโพ โย จ เอกสมโภคปรโภโค ตาทโส ฯ เปสโตต ๑. ปรขลต นการ อต ภเวยย ฯ

[ส.๔๕.๔๖]

Page 205: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 205

ปยสโล ฯ อปชฌาเยน จ ตถา วตตนต อปชฌาเยน ลหก อาคมสสามต ต วจน เจ วตต ฯ อถาป น ตตถาต ตสม คตฏาเน น อปชฌาย สเจป วาเสนตเยว ฯ เตนาต อปชฌาเยน ฯ อาคจฉโต๑ อปชฌายสส ฯ อทโกสกกนต๒

อทกสส โอโรหณ ฯ [๓๕๗] นสสเยน ปณามนา นสสยปปณามนา ฯ ปณามโตต นหรโต ปพพาชโตต อตโถ ฯ เตนาต ภกขนา ฯ อปเปว นาม ฯ เป ฯ ตวาป อปชฌาโย ขเมยยาต มนสกาเรน วสตพพนต สมพนโธ ฯ ตตเรว วสตพพนต ตตร สภาคฏาเน เอว เตน ภกขนา วสตพพ ฯ ตตราต สภาคฏาเน ฯ ตเยว วหารนต ปราณวหาร ฯ [๓๕๘] อาจรยมหา นสสยปปฏปปสสทธส วชชมาเน อาจรโย ปกกนโต วา โหตต เอตถ วจเน วนจฉโย เวทตพโพต สมพนโธ ฯ โกจ อนาปจฉตวาต โกจ อาจรโย อนาปจฉตวา ปกกมต ฯ ตตราต เตส อาจรยนเตวาลเกส นทธารณ ฯ ตตร สเจ อนเตวาสโก อาจรย อาปจฉตต วจน ปจจาสตนยาเยน๓

วตต ฯ อาจรโยต ปท วทตต ปเท กตตา ฯ ๑. อาคจฉนโตต วณณนาปาโ ฯ โยชนาปาโ ยตตตโร ฯ ๒. ...สกกน อต วณณนาปาโ ฯ ๓. กมท ฯ ปจจาสตตนยาเยนาต มเ ฯ

[ส.๔๖..๔๘]

Page 206: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 206

อาจรโย อสกสม นาม คาเม ปณฑาย จรตวา ปจฉา ชานสสสต วทตต จ อาจรโย อสกสม นาม คาเม ปณฑาย จรตวา ปจฉา ชานสสามต จ เทว ปาา ฯ เตส ปรมปาโเยว ยตโต ฯ กสมา ฯ ตโต เจ คโตต อมนา สมานตตา ฯ ตโตต คตคามโต อนเตวาสโก เจ คโต สคโต อาปตต น โหตต อธปปาโย ฯ ตโตต สมาพหภตคตฏานโต ฯ อาณตตย ปน วนจฉโย ฯ ปณาเมตต นหรต ฯ อถโขต สจจโต ฯ ปณามเตน อนเตวาสเกน ฯ สเจ หตอาท วตถาโร ฯ ทรโตตป อตถ ชานาตต ปเท เหต ฯ นสนนมป ตนต นสนนมป ต อปชฌาย ฯ สวนวเสน ปน สโมธาน เวทตพพนต สมพนโธ ฯ [๓๕๙] อทานต ปท อาหาต ปเท กาลสตตม ฯ ย ปพเพ ลกขณ วตตนต สมพนโธ ฯ ต ลกขณ ฯ ตตถาต ตสม ปจห ภกขเวตอาทวจเน วนจฉโย ฯ โส หต ห สจจ โส ภกข ฯ เอตถ ปนาต เอเตส ปจเกส นทธารณ ฯ น อาปตตองควเสน ปฏกเขโป กโต ฯ อยตตภาว าเปนโต โย หตอาทมาห ฯ ตตถาต สลกขนธาทส ฯ เตนาต เตน ภกขนา น อปสมปาเทตพพนต ปเท กตตา ฯ [ปา.๑๓๑ ส.๔๘..๕๑]

Page 207: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 207

อาปตตองคาภาว าเปนโต น หตอาทมาห ฯ ตสเสวาต ขณาสวสเสว ฯ สเจ ฯ เป ฯ อาท วจน ภควา น วเทยย ฯ [๓๖๐] อธสเล สลวปนโนตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ อนตโกฏาส คณหาตต อนตคคาหโก ฯ ปรส ปรหรนตสสาต ปรส ปรหรนเตน ยตตก สต อจฉตพพ เตน สเตน ฯ ตสสาต อาปตตาทสส ฯ วตเตต ปท น ชานาตต ปเท ลกขณกรยา ฯ วเนต น ปฏพโลต ปทสส สพพตถ สกขาเปต น สกโกต อต อตโถ ฯ สพพตถาต สพเพส ขนธกวตตาทส ฯ เกสจ โปตถเกส ตตถ อภยาน โข ปน ฯ เป ฯ วภงคโต จ น สฏวนจฉตานต ปาโ ทสสต ฯ ตตถาต อาปตต น ชานาตตอาทปจเก วนจฉโย ฯ อภยาน ปาฏโมกขาน อภโตวภงควเสน วตตานต โยชนา ฯ [๓๖๑] ฉกเกส วนจฉโย ฯ ต สพพตถาต ต อนทส- วสสปท สพเพส ฉกเกส อาปตตกร อาปตตยา ชนก ฯ เสส วจน วตตนเยเนว ปณฑเตน เวทตพพ ฯ [๓๖๒] อตตถยปพพวตถสม วนจฉโย ฯ อธาต สาสเน ฯ ตสมนต ตตถเย กตตพพ ย กมม อตถ ต กมม ฯ ตตถาต ตสม อโปตอาทวจเน วนจฉโย ฯ อย ปน อปปฏจฉนน- ปรวาโส นคคปรพพาชกสเสว นคคปรพพาชกสส เอว อาช ฯ เป ฯ [ปา.๑๓๔..๑๔๓ ส.๕๑..๕๓]

Page 208: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 208

สงเฆน ทาตพโพ ฯ โสปต อาชวกาทโก ฯ ปณฑรงโค เสตวตถวสโน ฯ อาทนาสสาต๑ อาทนา นเยน อสส อ- ตตถยปพพสส ฯ เอว ปพพาเชนเตห ปน ภกข น วตตพพาต สมพนโธ ฯ ตสม อตตถยปพเพ ฯ เอว วตตา หต ห สจจ เอว วตตา ภกข น สมปฏจฉนต ฯ ตสส อตตถย- ปพพสส ฯ ตสเสวาต๒ ตสสา เอว มาตกาย ฯ ตตถาต ตสม กถจ ภกขเวตอาทปาลย ฆณตพโพต๓ ปเท อาธาโร ฯ ฆณตพโพต ฆเฏตพโพ ลกขณตพโพ ๔ ฯ น อเส อนคคณ- ชาตกาน ตตถยปรวาโส ฆณตพโพ ฯ ตตเถวาต กลฆเรส ฯ ภชตวา ปท อาคจฉนตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ [๓๖๓] เวสยโคจโร วาตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ อามส จ ต กจกขจาต อามสกจกข ตสส สมปทาน อามส... ทาน ฯ สลโภ อชฌาจาโร ยาส ตา สลภชฌาจารา ฯ มโน ปต ยาส ตา มตปตกา ฯ ปวตโถ ปต ยาส ตา ปวตตถปตกา๕ ฯ ปรสาธปปายา วาต ปรเส อธปปาโย ยาส ตา ปรสาธปปายา ฯ อสสนโน กเลโส เยส เต อสสนนก- ๑. อาทนา ตสส อต วณณนาวจน ฯ ๒. ตสสา อต เอวสททรหโต วณณนาปาโ ฯ ๓. อท ปท วณณนาย น ทสสต ฯ ทาตพโพตเยว ทสสต ฯ ๔. กมท ฯ ๕. วปปวตถ...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๕ ส.๕๓..๕๕]

Page 209: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 209

กเลสา ฯ อวปสนโต ปรฬาโห เยส เต อวปสนตปรฬาหา ฯ เต ปณฑกา ฯ ปรฬาหเวคาภภตาต ปรฬาหเวเคน ปฬตา ฯ สมานา ปพพชชา ยาส ตา สมานปปพพชชา ฯ ตโตต วสสาสเหต ฯ ตตถาต เวสยโคจราทส นทธารณ ฯ อปทสตวาต ปกาเสตวา ฯ สเนเหน สนถโว สเนหสนถโว ฯ อปทสตวาต สเนหสนถวชาต ฯ หทเยนาต ปท กามตายาต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ ทสสนจ สลลาโป จ ทสสนสลลาโป๑ อภณห ทสสนสลลาป อภณหทสสนสลลาป ต กาเมตต อภณห... กาโม ตสส ภาโว อภณห...มตา ฯ สพพตถาต สพเพส วธวโคจราทส ฯ ตถาต ภกขห สทธ คมนาทปปกาเรน ฯ [๓๖๔] ตตถาต อจจาวเจส กมเมส ฯ จสทโท จวร...ทน จ อคค...ทน จาต โยเชตพโพ ฯ สมเปเนวาต สมเปเยว ฯ อธาต สาสเน ฯ สาเยว ลทธต๒ ปท วจจตต ปเท กมม ฯ สาเยว ลทธ ขมต เจว รจจต ฯ จ คหตาต สมพนโธ ฯ โนปคคหต จตต ยสส โส โนปคคหตจตโต๓ ฯ ยทก อนตต- ๑. ...สลลาป ฯ ๒. สทธ อต วณณนาปาโ วรทโธ เวโส ฯ ๓. โน ปคคหตจตโตต วณณนาปาโ ปาเฏกกปทวเสน ทสสต ฯ โยชนาปาโ ปน เม ขมต ฯ น อปคคหต...อต เฉโท ฯ ตสสตโถ ห อนภรทโท อปรปณณ- สงกปโปต ปาทวยตเถน สเมต ฯ

[ส.๕๕..๕๗]

Page 210: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 210

มนตต อตตมนตตนต สมพนโธ ฯ ตสเสวาต ตสส สตถโน ฯ จสทโท สตถโน จ ลทธยา จาต โยเชตพโพ ฯ พทธาทนจาต จสทโท อตตมนตตจาต โยเชตพโพ ฯ ยจ อตตมนตตา- นตตมนตตนต สมพนโธ ฯ ตสเสวาต สตถโน ฯ อโตต อเมห องเคห ฯ นาตกาเล คามปปเวสนจ นาตทวา ปฏกกมจ นเวสยาทโคจรตา น นาต...โคจรตา๑ ฯ ภกขนนต ปท ปร- โตสโกต ปเท สมปทาน ฯ ภนนา สกขา ยสสา สา ภนน- สกขา ฯ สกขาสมมต จ ทยตต สกขาสมมต ภกขนสงเฆน กมมวาจ วตวา ทยยต ฯ เอว นยมสสาต เอว สงเฆน กมมวาจ วตวา อมสส ตตถยปพพสส กจ ปน ทาตพพ น อตถ ฯ ปรต วตต เยน โส ปรตวตโต ฯ ปตตป ตเถว ปรเยสตพพนต สมพนโธ ฯ วโลมาต ปฏปกขา ฯ ตสสาต อปชฌายสส ฯ เตนสสาต ตสมา อสส ตตถยปพพสส ฯ เอว ทฏ เยส เต เอวทฏ กา ฯ ปพพชตวาต อปคนตวา ฯ เต หต ห สจจ เต ชฏลา ฯ ๑. วณณนาย ปาเฏกกปทวเสน มททยต ฯ นาตกาเลคามปปเวสนนาตทวาปฏกกม- นนต เอตตกเมว สมาสกรณ ยตตตร อธ ภกขเว อตตถยปพโพ นาตกาเลน คาม ปวสต นาตทวา ปฏกกมต ฯ เป อจเจว ปาลย เอกปพเพ วตตตตา ฯ

[ส.๕๗..๕๙]

Page 211: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 211

[๓๖๕] อมนสสานจาต โคมหสาทน ฯ ผาตปปตตาต วตถารปปตตา ฯ ตตถาต กฏาทส ฯ กฏพจ๑ ททท จ กณฑ จ กจฉ จ กฏพทททกณฑกจฉ ฯ กฏพนต รโชกฏ ฯ ทททตป อตถ ฯ โคธาย ปฏ โคธาปฏ โคธาปฏ ยา สทส โคธาปฏ สทส เตน จณณ โคธา...จณณ เตน โอกรณก โคธา...ณก ต สรร ยสส โส โคธา...สรโร ฯ โคถนกาต คาวน ถนา ฯ เอเตป อณณคณฑา ฯ เตส อณณคณเฑส ฯ ตา ขรปฬกา ฯ ตาส ขรปฬกาส ฯ ตา ขรปฬกาทโย ฯ ตาส ขรปฬกาทส ฯ เยน กลาเสน ฯ ตสม กลาเส วนจฉโย ปณฑเตน เวทตพโพ ฯ ตตถาต ปตตมมาทยกขมมาเทส ฯ ปาลย ตตถาต๒ ตสม ปพพชชาเหตมห ฯ [๓๖๖] อปชฌายสส เทว สส ฉนทตพพนตอาท๓ สพพ วจน อาหสต สมพนโธ ฯ ปพพชชายาต ปท เสฏโต ปเท อาธาโร ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ อท วจน โวหา...อาคต อต เอว มหามตตา อาหส ฯ น ภกขเว ฯ เป ฯ ตพโพต เอตถ วจเน คจฉตต ปเท อาธาโร ฯ ภตตเวตนภโฏต ภตต- ๑. กตพ อต วณณนาปาโ ฯ ๒. ตตถ ภกข เจว อปฏหสสนตต เอตถาย ตตถสทโท โหตต มาม ฯ ๓. เฉเทตพพนต ปาล ฯ

[ปา.๑๔๘..๑๕๒ ส.๕๙..๖๑]

Page 212: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 212

สงขาเตน เวตเนน อตตาน โปสโก ฯ อถวา ภตเตน เจว เวตเนน จ ภโฏ ฯ [๓๖๗] โจรวตถส วนจฉโย ฯ เยห มนสเสห องคลมาโล คหกาโล ทฏปพโพ เย จ มนสสา อย โส องคลมาโล อต เอว อเส มนสสาน วจน สณนต เต มนสสา ปสสตวา อพพชชนตป๑ ฯ เป ฯ ทวารป ถเกนต ฯ เอวนต น ภกขเวต วจน ฯ ตตถาต น ภกขเวตอาทวจเน วนจฉโย ฯ มลเทวาทโยต อาทภตเทวาทโย ฯ เอวนต ปากโฏ โจโรต- อาทนา นเยน ฯ [๓๖๘] อภยวราต เอตถ ปเท วนจฉโย ฯ ภเยนาต ภยเหต ฯ เอเต สมณา ฯ ลทธ อภย เยห เต ลทธาภยา เตส ภาโว ลทธาภยตต ฯ เอตถาต อภยวรต ปเท ฯ [๓๑๙] อธาต อมสม อธกาเร โหตต ปเท อาธาโร ฯ อนทต เอเตนาต อนท อท พนธเน ฯ อนทยา พนธน อนทพนธน ฯ สททนตย ปน อททต วตต ฯ สงขลก- พนธนนตอาทสป เอเสว นโย ฯ เอเตสต อนทพนธนาทส ฯ ปสสมานาน วา อปสสมานาน วาต มนสเสส ปสสมาเนส วา อปสสมาเนส วา ฯ หตถกมมนต หตเถน กตตพพ กมม ฯ ๑. อตตสนตปต ภวตพพ ฯ

[ปา.๑๕๓ ส.๖๑..๖๓]

Page 213: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 213

เอว พนธเน สต โน อมหาก อปลายนโต กมม กรสสตต วา วตวา ราชยยตตาทห พทโธ ฯ คาโม จ นคโม จ ปฏฏนจ คามนคมปฏฏน ฯ เกณยาต สงเกน ฯ ตนต เกณ ฯ นธานนต สวณณาทนธ ฯ ต ตตเถวาต ต ปรส ตตเถว พนธนฏาเน ฯ [๓๗๐] น ภกขเว ลขตโกต เอตถ วจเน ยตถ ปสสตวา ตตถ ปหนตพโพต๑ เอว ลขตโก ปรโส เกวล ลขตโก นาม น โหตต โยชนา ฯ นนต ปรส ลขาเปตต ปเท กมม ฯ กสาหโต กตทณฑกมโมต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ วจนจ เปสนจ วจนปเปสน ฯ วเณต ปท กตวาต ปเท กมม ฯ ลกขณาหโต ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน เวทตพโพ ฯ สเจปสสาต สเจป อสส ปรสสส ฯ อปปฏจฉนโนกาเส จาต อปปฏจฉนโน- กาเส ลกขณ เจ โหต ปพพาเชต น วฏฏต ฯ ย วา อาเปตวาต ย ปตต ธนสสามกสส ววฏเปตวา นยยาเทตวา ฯ น ห เตต ห สจจ เต าตกา ต ปรส อาเปต น อสสรา ฯ อตรนต มาตาปตห อาปต ปตต ฯ เตส าตสาโลหเตส ฯ อย ตตถ วจเน วตต๒ ฯ ควาต อณ ฯ ๑. ยตถ ปสสตพโพ ตตถ หนตพโพต วณณนาวจน ฯ ๒. อย ตตถ วตตวจเนต ยตตตร ฯ

[ปา.๑๕๔.๑๕๕ ส.๖๓..๖๕]

Page 214: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 214

[๓๑๗] ตตถาต เตส จตส ทาเสส ฯ สนตกาต ปท กโตต ปเท อปาทาน ฯ ตโต จาต คามโต ฯ ตตถาต อตถปรเส๑ ฯ เยห ปรเสห ฯ อสตาต สยมรหตา ฯ ตาส ภขสสตถน ฯ ภททปตตกคณาทน ทาสาปต ภททปตตก- คณาทน ทาสา ภททปตตกคโณ นาม กมารภตตกคโณ๒ ฯ อาทสทเทน มลลธมมคณาทโย สงคณหนต ฯ เตหต ภทท- ปตตกคณาทห ฯ ตกกนต ปท อาสตตก อต ปเท กมม ฯ อตตโน วาสสาต อสส ภกขโน ฯ นตถ สามโก ยสส โส นสสามโก โส เอว ทาโส นสสามกทาโส ฯ จตห ปจจเยห ปฏชคคนตา เต ชนา วสาเปสนต สมพนโธ ฯ [๓๓๒] ตมพสวณณาทน ตล ธาเรตต ตลาธาโร สวณณ- กาโร ตลาธารสส ปตตภโต มณโฑ ตลาธารมณฑโก ฯ ตตราต ภณฑกมมาธกาเร ฯ ตตถาต สมาย เอตถ จาต เกโสโรปนาธกาเร วฏฏตต ปเท อาธาโร ฯ ปเควาต ปฏ- ปาฏยา อาปจฉต อาปจฉน ก วตตพพ ฯ ทวงคลาตรตตเกโสต ทวงคเลห อธกเกโส ฯ [๓๗๓] ยตร หต ห สจจ ยสม กเล ฯ ตถา เจตถาต ตถา ภตตจฉทนภนทนาทปปกาเรน เอตถ กเล ฯ อฑฑาเปตวาต ปท ๑. มานสเกสต ยตตตร ฯ ๒. ...ภฏก... ฯ

[ส.๖๕..๗๐]

Page 215: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 215

ภชตนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ภชตนต ปท สกโกตต ปเท สมปทาน ฯ [๓๗๔] ปรหโน คโณ ยสส โส ปรหนคโณ ฯ อพยตเตน ยาวชวนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ปจกจฉกเกส จ เอตถ อธกาเร เวทตพโพต สมพนโธ ฯ ยตตก ฯ เป ฯ อจฉตพพนต๑

วจน มยา วตต ฯ [๓๗๕] อนปพพกถาต อนปพเพน กถน ฯ โอหต โสต เยน โส โอหตสโสโต ฯ อถสสาต ตทา อสส อมจจสส ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ ตตเถวาต ราชคเห ฯ สมภเตสตอาทส ลกขเณ ภมม ฯ วสสฏ กมมนต เยห เต วสสฏกมมนตา ฯ ชนปเท วสนตา มนสสา ชานปทมนสสา ฯ สฏ มตตาห คาถาหต เถรคาถาย วตตาห องคารโนทาน ทมา ภทนเตตอาทกาห๒

สฏ มตตาห คาถาห ฯ คมนวณณนต คมเน คณ ฯ ภนเต ฯ เป ฯ ตนต เถโร อาห ฯ เตนห สงฆ ฯ เป ฯ ปเรสสนตต ภควา อาห ฯ สาธ ภนเต อต วตวา ฯ นกขมตวา อต มนสกตวา ปกกาม ฯ สฏ โยชนาน อตกกมตวา ต กปล- วตถ คจฉนโต อหนต สมพนโธ ฯ อตตมโภชนสสาต อตตม- ๑. อย อตสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ อย โยชนา วรชเฌยย ฯ ๒. ข. เถร. ๒๖/๓๔๖ ฯ

[ปา.๑๖๒ ส.๗๐..๗๓]

Page 216: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 216

โภชเนน ฯ เตเนว นนต ตสมา น กาฬทายตเถร ฯ ตตถาต อาราเม ฯ คนธปปผาน หตเถส เยส เต คนธปปผหตถา ฯ [๓๗๖] น คจฉตต นาค นคร อการสส ทโฆ ฯ นาเค ทารกา นาคทารกา นคเร สชาตกาต อตโถ ฯ สหลกขร- โปตถเก ปน นาคทารเก จ นครทารกาโย จาตป ปาโ๑ ฯ [๓๗๗] ตโตต ตทนนตร ฯ ราชกมารกาโย จ ปหณส ฯ เตสนต ราชกมารกาน๒ ฯ อนตราต๓ ปท ปชยมานาต ปเท อาธาโร ฯ ตตถาต๔ นโครธาราเม ฯ มานชาตกาต มานป- ปกตกา ฯ เต สากยา ฯ เตส สากเยส ฯ เตส สากยาน ฯ เนต๕ าตโย ฯ อภาปาทกนต อภาณ การณ ฯ สขาปตโตต มตถกปปตโต นมมานภาว ปตโตต อธปปาโย ฯ เอก อคค อารมมณ เอเตสนต เอกคคา ฯ ตโตต ตทา ฯ เหฏาต ปวยา เหฏา ฯ อจฉรยพภต ชาต เอเตสนต อจฉรยพภตชาตา ฯ อตถปปตตยา การณปปตตยา ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ อทสวา มยาป ฯ เป ฯ นตต มนตวา ฯ โกฏย ๑. นาครทารเก จ นาครทารกาโย จาต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต ฯ ๒. ราช- กมาราชกมารน ฯ ๓. อนนตราต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต คนตวาต ปเท กาลสตตมต เม มต ฯ ๔. ตตร ๕. เตต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๗๓..๗๕]

Page 217: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 217

นวฏเคหโตต โกฏย ปตฏ ตเคหโต ฯ อต วตวา ฯ อต มนสกตวา ฯ นานาวราคสมชชาลายาต นานารสห สมชชลาย ฯ [๓๗๘] นรสหคาถาห นาม อฏห คาถาหต สนทธนลมทกจตเกโส สรนมมลตลาภนลาโฏ ยตตตงคมทกายตนาโส รสชาลวคโต นรสโห ฯ อชนวณณสนลสเกโส กาญจนปฏฏวสทธนลาโฏ โอสธปณฑรสทธสอณโณ เอส ห ตยห ปตา นรสโห ฯ อายตยตตสสณ ตนาโส โคปขโม อภนลสเนตโต อนทธนอภนลภมโก เอส ห ตยห ปตา นรสโห ฯ สนทธสคมภรมชสโฆโส หงคลพนธกรตตสชวโห๑

๑. หงคลพทธสรตตสชวโหต ปชาวลยนามสหลโปตถเก มททยต ฯ อย เม ขมต ฯ

[ส.๗๕]

Page 218: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 218

วสตวสตเสตสทนโต เอส ห ตยห ปตา นรสโห ฯ วฏฏสวฏฏสสณ ตคโว สหหน มคราชสรโร กาจนสจฉว อตตมวณโณ เอส ห ตยห ปตา นรสโห ฯ ปณณสสสนนภมขวณโณ๑

เทวนราน ปโย นรนาโค มตตคชนทวลาสตคาม เอส ห ตยห ปตา นรสโห ฯ สกยกมารวโร สขมาโล ลกขณจตตตปณณสรโร โลกหตาย คโต นรวโร เอส ห ตยห ปตา นรสโห ฯ จกกวรงกตรตตสปาโท ลกขณมณฑตอายตปณห จามรฉตตวภสตปาโท ๑. ปณณสสงกนโภ มขวณโณต ปชา...มททยต ฯ อยเมว ยตตตโร ฯ ฉนทาน- รกขนมป ห ลพภต อตโถป ยชชต ฯ

Page 219: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 219

เอส ห ตยห ปตา นรสโหต อมาห อฏคาถาห ฯ [๓๗๙] ขตตยสมภวอคคกลโน เทวมนสสนมสสตปาโท สลสมาธปตฏ ตจตโต เอส ห ตยห ปตา นรสโห ฯ คจฉต นลปเถ วย จนโท ตารคณาปรเว ตรโป สาวกมชฌคโต สมณนโท เอส ห ตยห ปตา นรสโหต๑

เทว คาถา ปจฉา ปกขตตาต เวทตพพา ฯ [๓๘๐] ตมเห เอวส โน ก อหวตถาต โยชนา ฯ ๑. อมาส ปน ทสส คาถาส ปมคาถา ตสม สหลโปตถเก นตถ อวเสสาสปจ อธ ทตยา ส...อฏมา โหต ตตยา ปจมา จตตถา สตตมา ปจมา ฉฏา ฉฏา ตตยา สตตมา ทตยา อฏมา ปมา นวมา จตตถา อนตมา ปน เอกสมา อจเจว คาถาปฏปาฏยา นานตต เวทตพพ ฯ อหมปน อธ ปฏปาฏ โรเจม ฯ อย ห อณหสโต ปฏาย ยาว ปาทตลา ฯ เป ฯ อภตถวตวาต วณณนาวจเน สเมต ฯ

[ส.๗๖]

Page 220: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 220

วส ฯ เป ฯ กนต ภควา อาห ฯ นน ฯ เป ฯ นตถต ราชา ปจฉ ฯ ตตถ จาต ตสม มหาสมมตกขตตยวเส ฯ จรณ จาโร ปณฑาย จาโร ปณฑจาโร ปณฑจาเร นยตตา ปณฑจารกา ฯ อต วตวา ฯ [๓๘๑] มหาราช โย ปคคโล อตตฏเ อตตฏตวา ปเรส ฆรทวาเร อททสส ตวา คเหตพพปณเฑ นปปมชเชยย ธมม ภกขาจรยธมม สจรต จเร จเรยย โส ปคคโล ธมมจาร อสม โลเก ปรมห จ โลเก สข เสต [๓๘๒] ธมมปาลชาตกนต ทสกนปาเต มหาธมมปาลชาตก ฯ ปธานานโยคกจจนต วรยสส อนยชเนน กจจ ฯ สจฉกตวา เอวนต สจฉกตวา เอว๑ ฯ เปตวา ราหลมาตรนต ราหล- มาตร เปตวา สพพ อตถาคาร อาคนตวา ภควนต วนท ฯ สา ปน ราหลมาตา น อคมาสต สมพนโธ ฯ สเนโห จ พหมาโน จ สเนหพหมาน ฯ อตตาน ต รกขต รกขน อนจฉรยนต สมพนโธ ฯ เป ฯ อตตาน รกขต วตวา ปกณณก- นปาเต จนทกนนรชาตก กเถส ฯ [๓๘๓] เกสสส วสสชชน เกสวสสชชน กมารกาเล พนธต- ๑. กมตถาย ลขตมท ฯ วเสสตโถ ห นตถ ฯ วณณนาย ปน สจฉกตวา เอวาต ทสสต อยเมว ยตโต ฯ

[ส.๗๖.๗๗]

Page 221: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 221

สขาเวณโมจนนต อตโถ ฯ ปฏฏสส พนโธ ปฏฏพนโธ อสก- ราชาต นลาเฏ สวณณปฏฏสส พนธนนต อตโถ ฯ ชนปทมห กลยาณ ชนปทกลยาณ ฯ ตนต นนท ฯ อตต เอว ฯ [๓๘๔] พรหมรปวณณนต พรหมรปสมานรป ฯ ตยสสาต๑

เต นธโย อสส ปตโน ฯ ทายชชนต ปตนา ทาตพพธน ฯ กต ภตตกจจ เยน โส กตภตตกจโจ ฯ เตน วตตนต ตสมา อนปพเพน ฯ เป ฯ เทหต อถาต ตทา ฯ อาราม คนตวา อต มนสกตวา ฯ ย อยนต อย กมาโร ย ธน ฯ อสสาต กมารสส ฯ โลกตรทายชชสสาต โลกตตรภตสส ทาตพพ- ธนสส ฯ นนต กมาร ฯ อต มนสกตวา ฯ น กมาร ฯ [๓๘๕] อทานต ปท อาหาต ปเท กาลสตตม ฯ ยา สา ปพพชชา จ อปสมปทา จ ภควตา อนาตาต สมพนโธ ฯ ตโตต ปจฉา อนาตาต ปเท กาลสตตม ตโตต วา ตาส ปพพชชาอปสมปทาส นทธารณ ฯ วทตวาต ปน อนชานตกาโมต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ต อชฌาสย ฯ โอวาทาจรโยต โอวาททายกาจรโย ฯ ตตถาต ปพพชชปสมปทาส ฯ [๓๘๖] สตวาต ปท อปปนน อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ๑. ตสสาต วณณนาปาโ ฯ โยชนาปาโ ปน เม ขมต ฯ

[ปา.๑๖๗.๑๖๘ ส.๗๗..๗๙]

Page 222: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 222

อปปนนสเวเคน หทเยน อปลกขโต สทโธทโน สกโกต สม- พนโธ ฯ อปปนโน สเวโค ยสม ต อปปนนสเวค ฯ ตตถาต ปาลย วตตนต ปเท อาธาโร ฯ ปพพชตสสาต ปท อปปฏ- รปนต ปเท สมปทาน ฯ อวเสเสนาต วรนต สามเน วตเตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ น จ พทธาน ยาจสสต วจน อาจณณ ฯ มมาต ปท สมปฏจฉนน อต ปเท สมพนโธ ฯ ยเถว กร โพธสตต มงคลทวเส เนมตตกา จกกวตต ภวสสตต พยากรส เอว นนทป ฯ เป ฯ พยากรส ฯ อถาต ตทา ฯ อสสาโห ชาโต ยสส โส อสสาหชาโต ฯ อจฉ วหนตต อจฉาวฆาต ทกข ฯ ตโตต ตทา ฯ ตมป นนท ฯ อตต เอว ฯ เตนสสาต ตสมา อสส รโ ทกข อปปชช ฯ อโตต ราหลกมารสส ปพพชนโต ปจฉา ฯ สาธ ภนเต อยยาต วจน อาห ฯ โสต ราชา ฯ ยตร ห นามาต โย นาม อห ฯ อตต ปท จนเตสต ปเท อากาโร ฯ [๓๘๗] ตตถาต เตส ปเทส ฯ อต มนตวา๑ ฯ ปตาสสาต ปตา อสส ฯ รตตจตตเกฬยนต๒ รตตจตเตน เกฬย ฯ เอตถาปต ปตรา ปพพาเชถาต วตเต ปตเต ฯ ตสมนต ทารเก ฯ ขยนต วาต ครหนต ฯ เตสปต โปสนกมาตาปตส ฯ อตตานนต ๑. วตวา ฯ ๒. จตตเกฬยนต รตตสททรหโต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๖๙ ส.๗๙..๘๑]

Page 223: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 223

ภกขสงขาต อตตาน ฯ น มาตาปตโร นสสาย ชวต สเจป โส ปตโต ราชา โหต มาตาปตโร ภกขนา อาปจฉตวา ว ปพพาเชตพโพต สมพนโธ ฯ อมสสาต ปท อาปจฉนาต ปเท กมม ฯ ต ปตต ปพพาเชต ฯ ตสเสวาต๑ ปตตสส ฯ วเทสนต ปรเทส ฯ โน เจต โน อาปจฉตวา เจ คโต ฯ อตทรจาต๒

กล อตทรเมว โหต ฯ [๓๘๘] ยตตเก สามเณเร โอวทต สกโกต ฯ สกขา- ปเทสต นทธารณ ฯ ยตถาต ยสม เสนาสเน ฯ อภเยนาปต ปททวเยน ฯ ธมมสงคาหกตเถเรหต ปท วตตนต ปเท กตตา ตปต อทกาทอาหราปน ฯ ตจ โข ทณฑกมม โอร ฯ เป ฯ อนกมปาย กาตพพ นสสสสต ฯ เป ฯ ปาปชฌาสเยน น กาตพพนต สมพนโธ ฯ ทณฑกมม กโรมต มนสกตวา อณห ฯ เป ฯ น วฏฏต ฯ น ภกขเว อปชฌาย อนาปจฉาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ยถา จ สามเณราน ทณฑกมม กาต วฏฏต ฯ น ภกขเว ฯ เป ฯ ตพพาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตยา ทสสล นสสาย วหรนเตน นหายต อาคเตน ชเนน คถ- มกขน วย กตนต สมพนโธ ฯ ตยาต ปท กตนต ปเท ๑. ชวตสเสวาต วณณนาปาโ ฯ ๒. อตทรเจต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต ฯ

[ปา.๑๗๒ ส.๘๑..๘๕]

Page 224: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 224

กตตา ฯ วหรนเตนาต ปท ตยาต ปทสส วเสสน ฯ [๓๘๙] อน ฯ เป ฯ นาเสตนต เอตถ วจเน อธปเปตา ฯ โย สามเณโร ฯ นานาอาปตตโยต มนสส มาเรนตสส ปาราชก ยกข มาเรนตสส ถลลจจย ตรจฉานคต มาเรนตสส ปาจตต- ยนตอาทนา อาปตตโย เวทตพพา ฯ น ตถา สามเณราน นานา- อาปตตโย โหนต ฯ มงกณณฑกมปต มงกณสส อณฑก ฯ อปสทโท สมภาวนตโถ ฯ อสส สามเณรสส ฯ อตต อต วตวา ฯ ภกขนา วยาต ภกขนา จตปปารสทธสล สมาทนน วย ฯ อมนาปต สามเณเรน ฯ เอวนต สกขาปทาน ววรต คมเนน อชฌเน ฯ ทฬหกรณตถนต ปทสส อธปปาย ววรต อายต ฯ เป ฯ นตถนต วตต ฯ คหตานต สรณาน คหตาน ฯ [๓๙๐] อทนนาทาเน ตณ... วตถนา อสสมโณ โหตต สมพนโธ ฯ มคเคสต นทธารณ ฯ น อชานตวาต สามเณโร สราต อชานตวา ปวนโต สลเภท น อาปชชต ฯ อตรานต วกาลโภชนา เวรมณอาทน ฯ ปาราชกวตถต สาสนโต ปรา- ชยสส การณ ฯ อวณณภาสเน ปน วนจฉโย ฯ อรห ฯ เป ฯ พทธสส วา อวณณ ภาสนโต สามเณโรต สมพนโธ ฯ มา เอว อวจ อต นวาเรตพโพ ฯ อธาต อธกาเร ฯ สสสตจเฉทาน หตอาท วตถาโร ฯ เอตถาต ปาลย ฯ [ปา.๑๗๓ ส.๘๕..๘๗]

Page 225: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 225

[๓๙๑] ตตถาต เตส ปจส ปณฑเกส ฯ อสสยยาย อปปนนายาต อสสยยาวเสน อตตโนป เสเวตกามตาราเค อป- ปนเน อสจมตตยา ปรฬาโห วปสมมต ฯ อสสาต ปกข- ปณฑกสส ฯ เตสต ปจส มณฑเกส ฯ เตสปต ตส โอปกกมยปณฑกาทส ฯ ปกขปณฑกสส ปณฑโก ปณฑก- ภาโว ฯ ยสส เจตถาต เอเตส ปณฑเกส ยสส ปณฑกสส ปพพชชา ภควตา วารตา ต ปณฑก ยสส ปณฑกสส ตพโพต อท วจน ภควตา วตต ฯ อโตต ปณฑกนาสนโต ฯ [๓๙๒] ปารชปปตตสสาต๑ ปรหนภาวปปตตสส ฯ มาต- ปกโข จ ปตปกโข จ มาตปกขปตปกขา ฯ กล ชานนตต โกลา าตกา ฯ มาตปกขปตปกขา จ เต โกลา จาต มาต...ลา๒ ฯ เกสมสสโอโรปนจ กาสายปปฏค- คหณจ สรณคมนจ อปชฌายคคหณจ กมมวาจานสสย- ธมโม จ เกส...นสสยธมมา ฯ [๓๙๓] เถยเยน สวาโส เอเตสนต เถยยสวาสกา ฯ ตตถาต- อาท วตถาโร ฯ ตตถาต เตส ตส เถยยสวาสเกส ฯ น ภกข- วสสาน คเณตต อห ทสวสโส วา สสตวสโส วาต มสา วตวา ๑. ปารช ปตตสส ๒. มาต...ปกขโต โกลาต วณณนาปาโ ปาเฏกก- ปทวเสน ทสสต ฯ

[ปา.๑๗๔ ส.๘๗.๘๘]

Page 226: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 226

ภกขวสสาน น คเณต ฯ น ยถาวฑฒ วนทน สาทยตต อตตนา มสาวาท กตวา ทสสตวสสานรเปน ยถาวฑฒ วนทน นาธวาเสต ฯ น อาสเนน ปฏพาหตต อเปห มเมต ปาปณาตต อาสเนน น ปฏพาหต ฯ ลงคมตตสเสวาต เอวสทเทน สวาส นวตเตต ฯ สมาโนต สนโต ฯ นน สวาโส นาม เอกกมม เอกทเทโส สมสกขาตาต อาห ภกขวสสคณนาทโก หตอาท ฯ อมนา น เกวล เอกกมมาทโก ว กรยปปเภโท๑ สวาโสต อธาธปเปโต อถโข ตทโ ภกขวสสคณนาทโกปต ทสเสต ฯ อมสม อตเถต สวาสกตเถนกตเถ ฯ [๓๙๔] เอตถ จาต เถยยสวาสกาธกาเร ฯ ราชทพภกข... ภเยน วา จวราหรณตถ วา โย ชโน อธ สาสเน ลงค เวส อาทยต คณหาต โส สทธมานโส ยาว สวาส นาธวาเสต ตาว เอโส ชโน เถยยสวาสโก นาม อต ปณฑเตน น วจจต ฯ ราช...ภเยนาต ราชภเยน ทพภกขภเยน กนตารภเยน โรค- ภเยน เวรภเยนาต อตโถ ฯ สทธ มานส ยสส โส สทธ- มานโส ฯ คห ม สมโณต ชานนตต วจนจตเต สตป ภกขน วเจตกามตาย อภาวโต สทธมานโสต อธปปาโย ฯ ๑. กรยเภโทต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๘๘.๘๙]

Page 227: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 227

[๓๙๕] ตตราต คาถาย ฯ อธาต โลเก ฯ เอวนต ลงคค- คหเณน ฯ อต มนสกตวา ฯ น ตนต ต ปพพชตภต ชน กจ กาต กรณ อมเหห น ลพภา อต วตตา ฯ อต มนสกตวา ฯ อโนสรตวา วาต อปปวสตวา ฯ เขมนตนต นพภยฏาน ฯ นนต น ชน ฆาเตตกาโม เวรโก วจรต ฯ ตณหาทฏ สงขาต ปาส เฑนต โอเฑนตต ปาสณฑา ปรพพาชกาทโย สพเพ ปาสณฑา สพพปาสณฑา สพพ- ปาสณฑาน ปตตาน สพพปาสณฑยาน สพพปาสณฑยาน จ ตาน ภตตาน จาต สพพ...ภตตาน ฯ กมมนตานฏาเนนาต กมม เอว กมมนต ตสส อนฏาน กมมนตานฏาน กสกมมาทกรณ ฯ อพพาโฬหต อภภโต ฯ อต มนสกตวา ฯ นาห ฯ เป ฯ มต เอว วตกกน ฯ อเม น ชานนต อต จนเตตวา ฯ เตนาต เตน ชเนน อาจกขตพพ ฯ วมสนตถนต ปท นวาเสตต ปเท สมปทาน ฯ ปาลยมปต ภกขน ปนตย ฯ เสโน วยาต มสเปส คเหตวา คโต เสโน วย ฯ [๓๙๖] ตตถย ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตตราต ตสม ตตถยปปกกนตโกต วจเน ฯ เตห วา ตตถเยห โอวทโตต ปเท กตตา ฯ อตตนา วา ทสวา ฯ สเจ ปน ลจาเปต ฯ ปพพชชายาต ปท อกกฏนต ปเท อาธาโร ฯ [ปา.๑๗๕ ส.๘๙..๙๕]

Page 228: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 228

ปจฉตวา ตตถเยห วตโต ภกข ฯ กสจราทนต อาทสทเทน ผลกขณฑชฏาทน คหณ ฯ ขารกาช วาต ปรกขารหรณกาช ฯ อยจ ตตถยปปกกนตโก นาม ฯ เป ฯ ลภตต วจน กรนทย อาจรเยน วตต ฯ ปรโมต เถยยสวาสโก ภกขเวตอาทนา วตโต ปรโม ฯ อปสมปนโนต อมนา อนปสมปนโน ตตถยป- ปกกนตโก น โหตต ทสเสต ฯ เตนาห กรนทย อยจ ตตถยปปกกนตโก นามาตอาท ฯ [๓๙๗] นาคโยนยา อฏฏยตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ โส นาโค ฯ อทกสจารมณฑกภกขนต๑ ปท นาคสรรนต ปทสส วเสสน ฯ อทเก สจรต สเลนาต อทกสจาร อทก- สจาร จ โส มณฑโก จาต อทกสจารมณฑก อทก- สจารมณฑก ภกขตต อทก...ภกข ฯ ปฏปชชต โอกกม ฯ เอตถาต ตเมห ขวตถ นาคา อวรฬหธมมาต วจเน ฯ เอตถ จาต ปาลย วตตนต ปเท อาธาโร ฯ สภาวปาตกมมทสสน- วเสนาต ปท วตตนต ปเท ตตยาวเสสน นาคสรรสส สภาเวน ปาตกรณสส ทสสนวเสนาต อตโถ ฯ ตรจฉานคโต ภกขเวต เอตถ วจเน เวทตพโพต ปเท อาธาโร ฯ อมนสเส ชาต ๑. อทกสจารก มฑกภกขนต วณณนาปาโ ปาเฏกกปทวเสน ทสสต ฯ

[ปา.๑๗๕..๑๗๗ ส.๙๕.๙๖]

Page 229: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 229

อมนสสชาต อมนสสชาต เอตสสาต อมนสสชาตโย ฯ [๓๙๙] มาตฆาตกาทวตถส วนจฉโย ฯ อปวาหนนต โสธน ฯ อปปพโพ วหธาต ฯ มาตฆาตโก ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สตาต สวชชมาเนน ฯ สจจจาต ปาโณต สาย สทธ วธกเจตนาย เจเตตวา ฯ สมภเวนาต สกเกน ฯ โส จ อเนนาต โส จ ปตา อเนน ปตเตน ฯ ผสตต ลภต ฯ [๓๙๙] ห สจจ มนสสชาตย อรหนต๑ โวโรเปนโต ฯ อวเสสนต อรหนตโต อวเสส โสตาปนนาทก อรยปคคล ฯ เอตถาต อรหนตฆาตกวตถมห ฯ โอนยนตต นยนต ฯ ตสสาต สจา จ มยนต ปทสส ฯ เอตถาต ปาลย ฯ สจา จ อต นปาโต สเจ จ อต นปาเตน สมานตโถ ฯ ตตถาต สเจ จ อต ทวส นปาเตส ฯ สมภาวนตเถต อธกตเถ ฯ จ อต นปาโต ปทปรณมตเต วตตต ฯ ตสสาต ตสส ปาสส ฯ [๔๐๐] ภกขนทสโก ภกขเวต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ปกตตต ภกขนนต ปรสทธสล อภโตสงเฆน อปสมปนน- ภกขน ฯ มคคานนต นทธารณ ฯ โอทาตวตถวสนนต โอทาต- ๑. วณณนาย อมสม ปโยเค อท ปท นตถ ขณาสวนตเยว ทสสต ฯ

[ปา.๑๗๗..๑๘๐ ส.๙๗.๙๘]

Page 230: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 230

วตถสส วสน ฯ [๔๐๑] สงฆเภทโก ภกขเวต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ธมมโต อคคต อปคต อทธมม ฯ อพพนยนต เอตถาป เอเสว นโย ฯ จตนน กมมานนต อปโลกนตตตตทตยตต- จตตถสงขาตาน จตนน กมมาน ฯ อเมส อตร สงฆกมม เอกสมาย วส กโรนเตน สงโฆ ภนโน นาม โหต เตน วตต จตนน กมมาน อตรวเสน สงฆ ภนทตต ฯ [๔๐๒] โลหตปปาทโก ภกขเวต เอตถาป วจเน วนจฉโย ฯ ขททกมกขกายาต ปท ปวนกมตตมปต ปเท กตตา ฯ โลหต อปปาเทตต อนโตสรเรเยว โลหต อปปาเทต สจต กโรตต อธปปาโย ฯ [๔๐๓] อตถนมตตปปาทนกมมโต จ ปรสนมตตปปาทน- กมมโต จาต ปททวย อภโตต ปทสส สรป ฯ อภโต สมฏ ต พยชน อสส ปคคลสส อตถ อต ตสมา โส ปคคโล อภโต- พยชนโก นาม อลตตสมาโส ฯ ตตถาต ตสม ทวเธ อภโต- พยชนเก นทธารณ ฯ อเมสนต๑ ทวนน อภโตพยชนกาน ฯ ยท ปฏสนธย ปรสลงค นพพตตตต สมพนโธ ฯ ตตถาต ตสม ลงคทวยสส นพพตตเน ฯ อธาต อมสม ปพพชชาธกาเร ฯ ๑. เอเตสนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๘๐ ส.๙๘..๑๐๐]

Page 231: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 231

[๔๐๔] หตเถส ปณฑายาต หตเถส ลทธพพาย ปณฑาย ฯ ตทตถายาต ตสส ปณฑสส อตถาย ฯ ห เตต ห สจจ เต ตตถยา ฯ อเห วา ภกขห ทาตพพนต สมพนโธ ฯ ฏกาย ปน อเ วา ภกข ทาตกามา โหนตต สมพนโธต วตต ฯ น อามสยต น คณหยตต อนามฏโ อนามฏโ จ โส ปณฑปาโต จาต อนามฏปณฑปาโต ฯ [๔๐๕] กมปเร วา กปปเร วาต๑ เทว ปาา ฯ กณณ- สกขลกายาต กณณจฬกาย ฯ กณณสกลกายาตป ปาโ ฯ กณณวโทต๒ กณณาน ปาสสงขาตวโท ฯ อชปทเก อชปท- สทเส นาสกฏ โกฏย ฯ [๔๐๖] จตส องคฏเกสต นทธารณ ภมม หตถปาทาน จตส องคฏนาเมส องคลสต อตโถ ฯ กรสาขางคล ตา ต ปจางคฏโ จ ตชชน มชฌมานามกา จาป กนฏาต กมา สยนต อภธานปปทปกา ฯ [๔๐๗] ขชชสรโรต วงกสรโร ฯ มหาปรโส เอว หต ห สจจ มหาปรโส เอว ภควา พรหมชคตโต พรหมา วย ๑. กปปเรต วณณนาปาโ ฯ ๒. อท ปท วณณนาย น ทสสต ฯ ตตถ กณณพนเธต ปทเมว ทสสต ฯ

[ปา.๑๘๑ ส.๑๐๐..๑๐๓]

Page 232: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 232

อชสรโร ฯ พรหมโน วย อช คตต สรร ยสส ภควโต โส พรหมชคตโต ฯ [๔๐๘] ชงฆวามโนต ชงฆาย วามโน ฯ อภย ฯ เป ฯ กายา รสสา โหนตต สมพนโธ ฯ เยส กายาน รสสตตา ภตาน อตตภาโว วย ปรวฏโม สมนตโต วโฏ มหา ฯ เป ฯ ภาโว โหต ฯ มหนโต กจฉ ยสส โส มหากจฉ มหากจฉ จ โส ฆโฏ จาต มหากจฉฆโฏ เตน สทโส ฯ ตนต วามน ฯ [๔๐๙] คเล คณโฑ คลคณโฑ โส เอตสส อตถต คลคณฑ ฯ เอตนต ต คลคณฑต วจน ฯ ตตถาต ตสม คลคณฑต วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ [๔๑๐] สชาตา ปฬกา ยสม ปาเท โส สชาตปฬโก ฯ สกกา โหต ฯ เป ฯ มลาเปตนต อปนาห วตเถน พนธน พนธตวา อทกอาวาเฏ ปเวเสตวา อทกวาลกาย อทเกน เตมนวาลกาย ปเรตวา ยถา สรา นหาร ปายนต ชงฆา จ เตลนาฬกา วย โหต เอว มลาเปต สกกา โหตต สมพนโธ ฯ ปเรตวาต ปท สกกาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อปนาห พนธตวา ฯ เป ฯ มลาเปต สกกา โหตตป ปาโ ฯ กจ๑ ปน โปตถเก สกกา โหต อปนาห ฯ เป ฯ มลาเปต สกกา โหตต ปาโ ทสสต ๑. อตถจ ฯ

[ปา.๑๘๔ ส.๑๐๓]

Page 233: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 233

โส น ยตโต ฯ [๔๑๑] อรสจ ภคนทโร จ ปตตจ เสมโห จ กาโส จ โสโส๑ จ อรส...โสสา เต อาทโย เยส เต อรส...โสสาทโย ฯ นจจ อาตร ยสส โส นจจาตโร ฯ อเตกจโจ โรโค ยสส โส อเตกจฉโรโค ฯ [๔๑๒] อตทโฆ วา โหต อเส สสปปมาณนาภป- ปเทโสต ชโน อตทโฆ โหต กถ อเส ชนาน สสป- ปมาโณ นาภยา ปเทโส ฯ ฌาปตกเขตตขานโกต ฌาปโต เขตตวชชมาโน ขานโก ฯ ปมชชตปตตมพโลเหน สมานวณโณ ยสส โส ปมชชต...วณโณ ฯ มนทมสโลหโตต อปปมสโลหโต ฯ [๔๑๓] กฏกฏสโสต๒ อเนเกส าเนส ปณฑมสสโส ฯ ปาณเกหต ปท ขายต อต ปเท กตตา ฯ ชาตปลเตหต ชาตโต ปลเตห ทหรกาลโต ปลเตหต อตโถ ฯ อาทตเตหต อคคนา อาทตเตห วย ฯ ชาลพทเธนาต ชาเลน พทเธน ฯ วาสโกเณนาต วาสยา โกเณน ฯ [๔๑๔] ชตกกณโณต วคคลกณณสทสกณโณ ฯ โยนก- ชาตโกต วตถารวทธกณณวนโต๓ โยชนกชาตโก ฯ สภาโวเยว ห โส ตสสาต ห สจจ โส กณโณ ตสส โยนกชาตกสส ๑. สาส. ๒. กฏกฏก...อถ วณณนาปาโ ฯ ๓. ...กณณวา ฯ

[ส.๑๐๓..๑๐๕]

Page 234: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 234

สภาโวเยว ฯ วงกตกณโณ วาต อมสส ววรณ โคภตต- นาฬกายาตอาท ฯ โคภตตนาฬกาย อคคสทเสหต โคณสส ภชาปนนาฬกาย โกฏสทเสห ฯ [๔๑๕] อตปงคลกขต วฬารกข ฯ มธปงคลนต๑ มธ- วณณปงคล ฯ นปปขมกขต นลโลมกข ฯ อกขปาเกนาต อกขทลสส ปาเกน ฯ วปฏนาสโกต อนนนตนาสโก ฯ สกตณฑสทสายาต๒ สวสส ตณฑสทสาย ฯ ขรกมณฑกสเสวาต มหามขมณฑกสส อว ฯ อปกก อตปกก มข ยสส โส อปกกมโข ฯ ทคคนธ กณป วย มข ยสส โส ทคคนธกณปมโข ฯ [๔๑๖] อสรเปตสส ทนตา วย ทนตา ยสส โส อสร- ทนโต ฯ กเถนตสเสว นกขนตทนโต ปายาต โน อกเถนตสส ปายต ฯ นตถ ทนตา ยสส โส นททนโต ฯ นตถ มสสทา กา ยสส โส นมมสสทา โก ฯ ภฏ อสกฏ ยสส โส ภฏอสกโฏ ฯ โคธา วย คตต ยสส โส โคธาคตโต ฯ ๑. มธปงคลกขนต วณณนาปาโ ฯ ๒. สกร...อต วณณนาปาโ อยเมว ยตตตโร ฯ

[ส.๑๐๕.๑๐๖]

Page 235: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 235

สพพ จ เอต กจฉคตโต วาตอาท วจน ภควตา วตต ฯ วนจฉโย ปเนตถาต เอตถ กจฉตตตาทส วนจฉโย เวทตพโพ ฯ มหาอานสโทต มหากฏมโส ฯ [๔๑๗] ปสนนนโธต ปสนนภาววคเมน อนโธ ฯ อปหโต ปสาโท ยสส โส อปหตปปสาโท ฯ อภยมปต มหาปจจร- มหาอฏกถาส วตตวจน ฯ สงกฏโต ปาโท ยสส โส สงกฏตปาโท ตสส ภาโว สงกฏตปาทตต ฯ พาหรนเตนาต๑ พาหโร จ โส อนโต จาต พาหรนโต ฯ จงกมนขโชต คมเนน ขโช ฯ ปคคโล อปปตโต โอสารณนต ปคคโล โอสารณ ปเวสน อปปตโต อนารโห ฯ ตนต ปคคล ฯ ตสสาต ตสส อตถ ภกขเวตอาทวจนสส ฯ [๔๑๘] ปรหาโร นตถต รกขน นตถ อาปตต โหตต อธปปาโย ฯ อต มนสกตวา ฯ ลทโธ ปรหาโร เยน โส ลทธปรหาโร ฯ นสสโย กรณโย เยน โส นสสยกรณโย ฯ คเหตวาต ปท วตถ อต ปเท ปพพกาลกรยา ปวสตต ปเท วา ฯ วสนเตนาปต อปสทโท สมานตโถ ฯ สตถ วาต ชงฆสตถาทสตถ ฯ วสสาเน อาคเตปต นาวาย คจฉนตสส ๑. พาหรตเตนาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๘๕ ส.๑๐๗..๑๑๐]

Page 236: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 236

ภกขสส วสสาเน สมปตเตป ฯ คลาเนนาต ปท ยาจยมาเนนาต ปเท กตตา ฯ คลานปฏาเกน วจจมาโนป คลาโน ฯ อมห ปรหารนต ห สจจ อม อาปตตรกขน เนว โสตาปนโน ลภต โสตาปนโน นสสย อคคเหตวา อาปตตโต มตโต นาม นตถต อธปปาโย ฯ น ถามคตสสาต ถามคตสส ฯ เป ฯ ลาภ ปคคโล อม ปรหาร น ลภต ฯ กถา วาต กถน ฯ [๔๑๙] ปวารณาสงคโหป เอตสเสวาต ปจฉมกตตกปณณมาย ปวารณา กาตพพาต ปวารณาย ปรจฉนน ปจจกกฑฒน เอตสเสว ตรณสมถวปสสนสส ปคคลสส ภควตา อนาต ฯ นสสย- ทายเก อาจรเย ปวาเรตวา อตถ คเต โส ปคคโล คจฉสสต ตทา สมาธ น สณาต ตสมา ตรณสมถวปสสเนน ปคคเลน วสส วตเถนาป อปปวาเรตวา ปจฉมกตตกปณณมาย ปวาเร- ตพพนต ภควตา อนาตาต อธปปาโย ฯ [๔๒๐] เอเกน เอกสส อเน อตรสสาต เอเกน อาจรเยน เอกสส อปสมปทาเปกขสส อเน อาจรเยน อตรสส อปสมปทาเปกขสส กมมวาจ อนสสาเวนเตน อปสมปาเทต อนชานาม ฯ อตรสสาปตป ปาโ โส น ยตโต กสมา ฏกาย ปรมนเยเนว ฯ เป ฯ เอเกน เอกสส อเน อตรสสาต- อาทนาต วจนโต ฯ ทวห วา ตห วา อาจรเยห วส ฯ เป ฯ เทว [ส.๑๑๐.๑๑๑]

Page 237: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 237

ตสโส วา กมมวาจา กาตพพาต เอเกน อาจรเยน เอกสส อปสมปทาเปกขสส กมมวาจา กาตพพาต เอว เอกปปหาเรเนว เทว ตสโส วา กมมวาจา กาตพพาต สมพนโธ ฯ สเจ ปน นานาอปชฌาต อปชฌายสทเทน สมานตโถ อาการนโต อปชฌาสทโทต ทสเสต ฯ อท สนธาย หต ห สจจ นานาอปชฌา เอโก อาจรโยต อท วจน สนธาย น เตวว นานปชฌาเยนาต เอโส ปฏกเขโป ฯ ปม ฯ เป ฯ ตพโพต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ [๔๒๑] สณาต เม ภนเต สงโฆ อย อตถนนาโมต เอตถายมธปปาโย ฯ อปสมปทากมม วตถตตอนสสาวน- สมาปรสสมปตตวเสน อกปป โหต ฯ วตถารกถา ปน กงขา- วตรณย พทธโฆสาจรเยน วตตนเยน เวทตพพา ฯ อย อตถน- นาโมต เอตถ อยสทโท อปสมปทาเปกขสส ทรโต สมปมาคต- ภาวเยว สนธาย วตโต ฯ ตถา ห วตต อมมห โอกาเส ตฏาหต ฯ อย โข ภควา สกเกส วหรต กปลวตถสมนต- อาทส หตถปาเส อฏ ต ภควนต สนธาย วตโต โหต ฯ [๔๒๒] วตถโต กมมโต เจว อนสสาวนสมโต ปรสโตต ปเจว กมมโทสา ปกาสตาต วนยวนจฉยปาโ ฯ [ปา.๑๘๗..๑๙๑ ส.๑๑๑]

Page 238: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 238

[๔๒๓] วนยวนจฉยฏกายจ ปเจวาต เอวกาเรน กมม- โทสาน เอต ปรมตต ทสเสต ฯ ยถานกขตตกมมโทสมาตกา- นกกเมน กมมวปตต วภชตวา ทสเสตมาห สมมขาตอาท ฯ สงฆธมมวนยปคคลสมมขตาสงขาต จตพพธ สมมขาวนย อปเนตวา กาตพพ กมม สมมขากรณย นาม ฯ ตตถ ยาวตกา ภกข กมมปปตตา ตตตกา อาคตา โหนต ฉนทารหาน ฉนโท อาหโฏ โหต สมมขภตา น ปฏกโกสนต อย สงฆสมมขตา ฯ เยน ธมเมน เยน วนเยน เยน สตถสาสเนน สงโฆ ต กมม กโรต อย ธมมสมมขตา วนยสมมขตา ฯ ตตถ ธมโมต ภตวตถ ฯ วนโยต โจทนา เจว สารณา จ ฯ สตถสาสน นาม ตตสมปทา เจว อนสสาวนสมปทา จ ฯ ยสส สงโฆ กมม กโรต ตสส สมมขภาโว ปคคล- สมมขตา ฯ เอว จตพพเธน สมมขตา วนยสมมขตา๑ ฯ ตตถ เอว จตพพเธน สมมขาวนเยน สงฆกมม กรณยนต วตต ฯ ต อสมมขา กโรต จตพพธลกขณโต เอกมป ปร- หาเปตวา กโรต ต กมม วตถวปนน สมมขาวนยสงขาเตน วตถนา วกลก อธมมกมมนต วตต ฯ ตสมา อปสมปทา- ๑. สมมขาวนโยต ภเวยย ฯ

Page 239: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 239

เปกขสส หตถปาเส ตสสาป อฏ ตสสาป อปสมปทา รหตต คเหตพพ ฯ [๔๒๔] ย ปน วมตวโนทนย เตน จ หตถปาเส ตสเสว อปสมปทา รหตต๑ สชฌต หตถปาสโต พห ตสส อยนต น วตตพพโตตอาท วตต ต วมตวโนทนการกาจรยสเสว มต ยจ อปสมปทาเปกขวรหตาน อโปสถกขนธเก ปฏกขตตาน คหฏาทอนปสมปนนานเจวาต วตต ต น คเหตพพ กสมา อโปสถกขนธเก สามเน อนปสมปนนาน วตตตตาต อมหาก ขนต ฯ วมสตวา คเหตพพ ฯ [๔๒๕] เมตพพาต คณตพพา ปรจฉนทตพพา ฯ เอตถ จาต อตปปมาณนต ปเท ฯ ยสสาต ภกขสส ฯ โส จ โขต โส อต ฯ ส เอกโต คยต กถยตต สงคต กมมสาธน ฯ กตวาต ปท อาจกขตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตว ปฏโ วเทยยาส ฯ ตสส ภกขโน ฯ เสส สพพตถาต สพเพส ปเทส เสส วจน ฯ [๔๒๖] วนยมห มหตเถ๒ จ ฯ เป ฯ ปฏปชชต โยนโสต ปาปจเฉ ภกข นคคเห เจว๓ นคคหกรเณ ลชชน ภกขน ๑. อย อตสทโท อตเรโก วย ขายต สชฌตต ปท ห ววรณนต เม มต ฯ ๒. มหตเถส ๓. นคคหานจ ปาปจเฉ ฯ

[ปา.๑๙๒ ส.๑๑๒.๑๑๓]

Page 240: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 240

ปคคเหปจ๑ เปสลาน ปยสลาน ภกขน สขาวเห สขชนเก มหตเถ จ วนยมห ยถาตถการ สภาวานรป กโรนโต สาสนาธารเณ เจว สาสนสส อาธารณภเต สพพชนโคจเร สพพชนสส อารมมณภเต อนวสเย อเส อวสเย สปปตเต อสสเย มหาวคคจลลวคคสงขาเต ขนธเก วนเย เจว ปรวาเร จ ปาราชก- กณฑปปาจตตยสงขาเต มาตเก กสโล ภกข ยสมา โยนโส าเณน ปฏปชชต นาม โหต ตสมา อททาน ปวกขามต สมพนโธ ฯ นคคเห เจว ปคคเหปจาต ปททวย สขาวเหต ปเท อาธาโร ฯ มหาขนธกสส อตถวณณนา นฏ ตา ฯ ๑. ปคคเหส จ อต ปาล ฯ

[ปา.๑๙๗.๑๙๘]

Page 241: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 241

อโปสถกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๔๒๗] อโปสถกขนธเก วนจฉโย เวทตพโพ ฯ เอตถ ปเท ฯ เอเตส ปคคลาน ฯ เตส ตตถยาน ฯ นน จ สมปชานมสาวาเท ปาจตตเยน ภวตพพ อถ กถ ทกกฏาปตต โหตต อาห สา จ โข น มสาวาทลกขเณ- นาตอาท ฯ อกรยโต สมฏานา อกรยสมฏานา ฯ วตตเมวตถ ปาลยา สาเธต วกขต หตอาทมาห ฯ อนาลปนโต ฯ เป ฯ จนตตาต วจน ปรวาเร เสทโมจนคาถาส อปาลตเถโร วกขต ฯ [๔๒๘] เกนจ มนเชน วาจาย อนาลปนโต ภกข ปเร ปคคเล สนธาย คร สทท โน จ ภเณยย วาจสก วาจโต สมฏ ต อาปตต อาปชเชยย กายก อาปตต น อาปชเชยย เอสา ปหา กสเลห จนตตา ฯ อททสยต สรเปน กถยตต อทเทโส ปาฏโมกข เอว อทเทโส ปาฏโมกขทเทโส ฯ [๔๒๙] ปกตจารตตวเสนาต พหตราวาสกาทปปจจเยน วนา ปกตยา กาตพพวเสน ฯ จรตพพ กาตพพนต จารตต ปกตยา จารตต ปกตจารตต ฯ สกนต เอกสม วาเร ฯ ตถารเป ปจจเย [ปา.๒๐๗ ส.๑๑๔.๑๑๕]

Page 242: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 242

สตต อสมป จาตททเส อโปสถ กาต อนรเป อาวาสกา พหตรา โหนตตเอวมาทเก ปจจเย สต ฯ อาวาสกาน อนวตตตพพนต อาวาสเกห อชชโปสโก จาตททโสต ปพพกจเจ กยรมาเน อนวตตตพพ น ปฏกโกสตพพ ฯ วจนโตป จาต อปสทโท สก ปกขสส จาตททเส วา ปณณรเส วาต วจน อเปกขต ฯ จสทโท วากยารมโภ ฯ เอต เวทตพพนต ยสม ตสม จาตททเส วา ปณณรเส วาต เอต อตถชาต ปณฑเตน เวทตพพ ฯ [๔๓๐] วนยธเรนาต ปท ปจฉตพพนต ปเท กตตา ปจฉ- ตพพนต ปท ภาววาจก ฯ ปพพโต ภนเตต อปสมปนนาทส เยน เกนจ ปพพโต ภนเตต วตเต ปน วยนธเรน ฯ เป ฯ ปรตถมาย อนทสายาตอาทส ปรตถมาย อนทสาย ก นมตต ฯ เป ฯ อตตราย อนทสาย ก นมตตนต วนยธเรน ปจฉตพพ อทก ภนเตต วตเต เอต อทก นมตตนต นมตต กตเตตพพนต สมพนโธ ฯ เอตถ อตตราย อนทสาย อฏตวา ปน ปรตถมาย ทสาย ก นมตตนต ปจฉตพพ ปพพโต ภนเตต วตเต เอโส ฯ เป ฯ เปตพพ ฯ เอวหต ห สจจ เอว กตตเนน ฯ อนนตรนต ปท อถาต ปทสส อตโถ อถาต วา ปจฉา ฯ สมมนนตพพาต [ปา.๒๐๗ ส.๑๑๕.๑๑๖]

Page 243: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 243

พนธตพพา ฯ ตตถาต เตส สมานมตเตส นทธารณ ตตถาต วา ตสส สมาย อาธาโร ฯ กตตตานปต อปสทเทน น เกวล พหกขตต กตตตาน นมตตาน กตตตาน นามาต าเปต ฯ [๔๓๑] ตกขตต สมามณฑล สมพนธนเตนาต พทธ สรณ คจฉาม ธมม สรณ คจฉาม สงฆ สรณ คจฉาม ทตยมป พทธ ธมม สงฆ สรณ คจฉาม ตตยมป พทธ ธมม สงฆ สรณ คจฉามต ตกขตต กถน วย วนยธเรน สย เอกสมเยว าเน ตวา ตกขตต นมตตกตตนาวจเนเนว สมามณฑล พนธนเตนาต อตโถ ฯ สมามณฑลนต ปท สมพนธนเตนาต ปเท กมม ฯ [๔๓๒] อตโรปต๑ วาลการาสโต อตโรป สทธปสปพพตาทโก ปพพโต ฯ โอมกตโรต๒ ขททกตโร ฯ ปพพโต เอว นมตต ปพพตนมตต ฯ ตหต ห สจจ ต เอกาพทธ ปพพต กตเตน- เตนาปต ปเท กมม ฯ ตสมาต เอเกน วฏฏนตเถน ฯ ตนต ปพพต ฯ ปมกตตตนมตตา พหทธา กตวา ฯ ตสสาต ตสส ปเทสส ปรโต ปรภาเค ฯ ปพพเตต ปท ชาต อต ปเท อาธาโร ฯ ชาตรกขวมมกาทสต นทธารณ ฯ [๔๓๓] ทวตตสปลคฬปณฑปปมาณตา สณานโต คเหตพพา ๑-๒ อท ปททวย วณณนาย น ทสสต ฯ

[ส.๑๑๖.๑๑๗]

Page 244: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 244

น ตลคณนาวเสน ภารโต ปลปรมาณจ มคธตลาย คเหตพพ สา จ โลกยตลาย ทวคณาต วทนตต วมตวโนทนย วตต ฯ สณานโตต ทวตตสปลคฬปณเฑน สทสโต ฯ ตลายาต คณนาตลาย น สงขยาตลาย ฯ [๔๓๔] วนยตถมชสาย นาม กงขาวตรณฏกาย ปน ทวตตสปลคฬปณฑปรมาโณต ถลตาย น ตลาคณนาย ตตถ เอกปล นาม ทสกฬชนต วทนตต พทธนาคตเถเรน วตต ฯ ถลายาต รสสกา อณกถลาตอาทส วย มหนตตาย ฯ [๔๓๕] จตตาโร วหโย คชา เทว คชา มาสโก ภเว เทว อกขา มาสกา ปจ อกขาน ธรณมฏก ฯ เป ฯ ธรณาน ปล ทสาต อภธานปปทปกาย โมคคลลานตเถเรน วตต ฯ เทวปจ มาสกา อกขา นาม อกขาน อฏก ธรณ นาม ทส ธรณาน ปล นาม ฯ [๔๓๖] ตโตต ทวตตสปลคฬปณฑปรมาณปาสาณโต ฯ อฏกา วา มหนตาป น วฏฏตต เอเตน ปาสาโณ อฏกป- ปมาโณ มหนโต วฏฏตต าเปต ฯ นมตต น อปคจฉตต อนมตตปโค อนมตตารโหต อตโถ ฯ ...สงขยเยว คจฉตต [ส.๑๑๗]

Page 245: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 245

คณนโวหาร คจฉตต อตโถ ฯ [๔๓๗] วนนมตเต วนจฉโย ฯ ตโจ สาโร เยส เต ตจสารา ฯ สาโก จ สาโล จ สากสาลา ฯ อนโต สาโร เยส เต อนโตสารา อมพชมพปนสาทโย ฯ อนโตสาเรห มสสกา อนโตสารมสสกา ฯ ตจ โข วน เหฏ ม ฯ เป ฯ มตตมป วฏฏต ฯ ตโต จตปปจรกขมตตโต โอร วน น วฏฏต ฯ ตโตต จตปปจรกขมตตโต ฯ ตตถาต ตสม วเน ฯ [๔๓๘] รกขนมตเต วนจฉโย เวทตพโพ ฯ วโส จ นฬโก จ สราโว จ วสนฬกสราวา ฯ ตโตต วสนฬกสราวาทโต ฯ นวมลสาขาน อนคคเม กตตน วฏฏตต อธปปาโย ฯ โรปเตต ปท ยชชตต ปเท ลกขณกรยา ฯ สากรกโข สาลรกโขตป วตต วฏฏตต สมพนโธ ฯ [๔๓๙] ชงฆมคโคต ปาเทน คนตพพมโค ฯ สกฏสส มคโค สกฏมคโค ฯ เอตนต เอต นมตต ฯ มชเฌต สมาย มหาทสาน อนโต เอก มคค อปร มคค ฯ โกณนต สมาย โกณ ฯ [๔๔๐] นทนมตเต วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ยสสาต ยสสา นทยา โสต ปจฉชชตต สมพนโธ ฯ กาเลต อปปนนกาเล [ส.๑๑๘..๑๒๐]

Page 246: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 246

วสสนเตต ปเท กาลสตตม ฯ อน อน อฑฒมาส อนวฑฒมาส อฑฒมาเส อฑฒมาเสต อตโถ ฯ เอว อนทสาหนตอาทส ฯ ยสสาต ยสสา นทยา โสตนต ปเท สมพนโธ ฯ เทเวต เมเฆ ฯ วลาหเกส วคตมคตเตสต ภาเวน ภาวลกขเณ ภมม ฯ โสตนต อทกปปวาโห ฯ อทเสสต อนวฑฒมาส อนทสาห อนปจาหนต เอว อนตกกมตวา วสสนสภาเวส ฯ วฏ กาเลสต ปท น ปจฉชชตต ปเท กาลสตตม ฯ จาตมมาเสต ปท น ปจฉชชตต ปเท อาธาโร อจจนตสโยโค วา ฯ ยตถ กตถจ อตตรนตยา ภกขนยา อนตรวาสโก จ เตมยตต ตมณฑล ปฏจฉาเทตวา ยตถ กตถจ อตตรนตยา ภกขนยา อนตรวาสโก เตมยตต จ เทว ปาา ฯ อนตรวาสโก ตมณฑล เตมยตตป ปาโ โส น ยตโต ฯ นทปารคมเนปต นทยา ปารสส คมเนป ฯ อโปสถาท... เณปต อโปสถาทกสส สงฆกมมสส กรเณป ฯ ปารยต นท อชโฌตถรยตต ปารา นทยา ปารา นทปรา นทปารา จ สา สมา จาต นทปารสมา นทปารสมาย สมมนนน นทปาร- สมาสมมนนน ฯ ยา ปน นท คตาต สมพนโธ ฯ อปปวตต- มานา นทต อสนทมานา นท ฯ นทต ปท ลงคตโถ ฯ ยา ปน มาตกา ฯ นตมคเคนาตป ปาโ ฯ นท ภนทตวาต นทกล [ส.๑๒๐.๑๒๑]

Page 247: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 247

ภนทตวา ฯ คจฉนตต ปท นทต ปทสส วเสสน ฯ [๔๔๑] ปาฏอาทสต ปาฏอาทส ภาชเนส ฯ อาวาโฏ จ โปกขรณ จ ตฬาโก จ ชาตสโร จ โลณสมทโท จ อาวา- ...สมทโท ฯ อฏ ตนต สนทมาน ฯ อทก วหตต อทกวาหกา อทกวาหกา จ สา มาตกา จาต อทกวาหกมาตกา ฯ โอฆนท จ อทกวาหกมาตกา จ โอฆ...มาตกา ฯ ต ปน อทก วฏฏต อนตมโส สกรขตายป ต อทก คามทารกาน กฬนวาปยป ต อทก สเจ ยาวกมมวาจา- ปรโยสาน ตฏต อปป วา ฯ เป ฯ อทก วฏฏตต สมพนโธ ฯ สกเรน ขตา สกรขตา วาป ฯ ตนต ปาสาณราสอาทก ฯ กาตจ กาเรตจาต ปททวย วฏฏตต ปเท กตตา ภาเว ตปจจโย ฯ ลาภสมาย ปาสาณ- ราสอาทกรณ น วฏฏต ฯ กสสจต กสสจ ชนสส ฯ เอตถาต สมานสวาสกสมาย ปาสาณราสอาทกรณ วฏฏต ฯ [๔๔๒] สมา สมมนนตนต สมาย พนธน ฯ สา ตหต สา สมา ตห นมตเตห พทธา ฯ จตหต สา สมา จตห นมตเตห พทธา ฯ ตโตต เตห จตห นมตเตห ฯ ตนต สม ฯ พนธต- กาเมห ภกขห เปเสตพพ สนนปาเตตพพาต ปททวเย๑ กตตา ฯ ๑. น เกวล อาหราเปตพโพต ปเทป ฯ

[ส.๑๒๑.๑๒๒]

Page 248: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 248

สามนตวหาเรสต ปท ภกขนนต๑ ปเท อาธาโร ฯ ปจฉตวา เปตวาต ปททวย พนธตกามาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ พทธา สมา เยส เต พทธสมา พทธสมา จ เต วหารา จาต พทธสมวหารา ฯ ทสาส จรณ ทสาจาโร ทสาจารา นยตตา ทสาจารกา ทสาจารกา จ เต ภกข จาต ทสาจารก- ภกข ฯ นสสจารสมเยต ปท พนธต อต ปเท กาลสตตม ฯ ขปนต เอตถาต เขตต คาโม เอว เขตต คามกเขตต ฯ ตตถาต เตส วหาเรส นทธารณ๒ ฯ พทธสมา เย วหารา ฯ เตส วหาเรส ฯ พทธา สมา เยส วหาเรส เต พทธสมา ฯ [๔๔๓] เตหป ภกขห อาคนตพพนต ปเท กตตา ภาววาจโก ตพพปปจจโย ฯ ตโตต นานาคามกเขตตโต ฯ สมานสวาสตถ สมมตา สมา สมานสวาสกสมา ฯ อวปปวาสตถ สมมตา สมา อวปปวาสสมา ฯ สนนปตเตส อาหเฏสต ปททวย เปตวาต ปเท ลกขณ- กรยา ฯ มคเคส นทตตถคามทวาราทส จาต ปททวย เปตวาต ปเท อาธาโร ฯ อาคนตกภกขนนต ปท อานยนตถ กรณตถนต ปททวเย กมม ฯ ๑. ภกขต ฯ ๒. ตตถาต คามกเขตเตต เม มต ฯ

[ส.๑๒๒.๑๒๓]

Page 249: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 249

หตถปาโส นาม ทยฑฒหตถปปมาโณ ฯ ปาสาณนมตตาทห นมตต กตวา สยต พนธยตต สมา ส พนธเน ฯ [๔๔๔] ขณฑสมาต ขททกสมา ฯ สมนตโต ขณฑยต อาห พทธสมาห อสงกรณกาเวน ปรจฉชชยตต ขณฑา ขณฑา เอว สมา ขณฑสมา ฯ ตนต ขณฑสม ฯ สเจ หตอาท ปากฏกรณ ฯ ปตฏา- เปตวาต ปท กต อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ กโต วหาโร กตวหาโร ตสม ฯ สลลกเขตวาต ปท พนธตพพาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ เหฏ มปรจเฉเทนาต ปท คณหาตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ตโตต เอกวสตภกขคคหณโต ฯ นมตต อปคจฉนตต นมตตปคา นมตตารหาต อตโถ ฯ [๔๔๕] ตตราต ตาส สมาส ตตราต วา ตสม สมา- พนธนาธกาเร ฯ สมนตาต ปท กตเตตวาต ปเท อปาทาน ฯ อถาต อนนตร ฯ ตสสา เอว สมาย ฯ เอวหตอาท ทฬห- กรณ ฯ ห สจจ เอว อวปปวาสกมมวาจากรเณ สต ฯ อต มนสกาเรน ฯ อนตร เอว อนตรกา ภม สมาย อนตรกา สมนตรกา สมนตรกาย ปตา ปาสาณา สมนตรกปาสาณา ฯ อนปร- ยายนเตหต ปทกขณโต อนปรยายนเตห ฯ สมนตรกปาสาณาต [ส.๑๒๑.๑๒๔]

Page 250: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 250

สมนตรกาย ภมยา ปตปาสาณา ฯ ตโตต ปจฉา ฯ ตสสาต สมานสวาสกสมาย ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ เอวนต พนธนสส วฏฏนภาเว ฯ คามกเขตตนต คามกเขตตภาว ฯ ภชตต คจฉต ฯ [๔๔๖] ตตถาต ปฏ ปาสาณาทส ฯ เอตมปต ปมข ฯ เอว สมมตายาต เอว วตตนเยน สมาย พทธาย ฯ ถมเภสต ปท ตลานนต ปเท อาธาโร ตลานนต ปท อปรต ปเท สมพนโธ อปรต ปท กต อต ปเท อาธาโร กตปปาสาทสสาต ปท ตเลต ปเท สมพนโธ เหฏ มตเลต ปท กฑโฑต ปเท อาธาโร ฯ กฑโฑ อนโต โหต กฑโฑ เอกสมพทโธ โหตต สมพนโธ ฯ อสสาต อสสา สมาย ฯ ภตตลคเคต ภตตนสสตเก ฯ [๔๔๗] ปพพตมตถเก ตลนตป ปาโ ฯ ตตถาต ปพพต- มตถเก ฯ เอวนต ปท เหฏา น โอตรตต ปเทน โยเชตพพ ฯ อสสาต อกาสปปพภารสส ฯ อถาปสสาต ยทป อสส สปปผณสทสปพพตสส ฯ เหฏา เลนสสาต อากาสปปพภาเร กตเลนสส กฑโฑต ปเท สมพนโธ ฯ ตเมว ปน เลน ปจห ปพภาเรห วกปเปตวา โอตรณา- โนตรณวนจฉย ทสเสตมาห สเจ ปน เหฏาตอาท ฯ เหฏาต [ส.๑๒๔..๑๒๗]

Page 251: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 251

ปท โหตต ปเท อาธาโร ฯ สมาปรจเฉทสสาต ปท ปารโตต ปเท สมพนโธ ปารโตต ปท อนโตต ปเท อปาทาน อนโตต ปท โหตต ปเท อาธาโร ฯ อนโตต ปพพตสส อนโต ปพพตมเลต อตโถ ฯ พห สมา น โอตรตต เลนสส พหภเต อปร สมาปรจเฉทสส เหฏาภาเค สมา น โอตรต ฯ พหต ปท เหฏาภาเคต ปทสส วเสสน ฯ อสสาต สปปผณปพพตสส อปรมสสาต ปเท สมพนโธ ฯ อถาปต อตถ ฯ โอรโตต ปท พหต ปเท อปาทาน พหต ปท โหตต ปเท อาธาโร ฯ พหต ปพพตสส พห ฯ อนโต สมาต เลนสส จ ปพพต- ปาทสส จ อนโต ฯ โอตรมานา เหฏา เลเน น โอตรต ฯ อนโตต ปท น โอตรตต ปเท อาธาโร ฯ ตนต เลน ฯ ตโตต สปปผณปพพตโต ฯ อปฑฒ สมาาน พห ปตต สมาปมาณเจป โหต พห ปตต อสมาต สมพนโธ ฯ [๔๔๘] นจ วตถ ยสสา สา นจวตถกา ฯ ตตถาต อมมงค- นทย ฯ สมามาลเกต ขณฑสมามาลเก ฯ ตโตต สาขาโต ฯ ตตถาต มหาสมาย ฯ เอวนต ขณฑสมาย วตตนเยน ชาต อต ปเท ตตยาวเสสน ฯ มาลกสสาต ขณฑสมางคณสส ฯ ปวสตวาต ปท อากาสฏ ต๑ อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อสส ๑. เวหาส ตสาขายาต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๑๒๗..๑๒๙]

Page 252: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 252

ภมคตาต อสส ภกขโน ภมย ตา ฯ อทจ ลกขณนต สมามาลเก กมเม กยรมาเนตอาทนา วตตลกขณ ฯ ปรมนเยปต๑

สมามาลเก วฏฏรกโข โหต ตสส สาขา วาตอาทเก ปรมนเย ฯ ตตราต ขณฑสมาย ฯ ตตรฏโต ตสม ปพพเต โต ฯ กสมา ปน ปพพตฏโ ภกข หตถปาส อาเนตพโพต อาห พชฌมานา เอว หตอาท ฯ ชาต ยงกจ วตถ คจฉตต ปเท กตตา ฯ ยตถ กตถจต ยสม กสมจ ปเทเส คตนต ปเท อาธาโร ฯ คตนต ปท วตถต ปทสส วเสสน ฯ [๔๔๙] ตโยชนปรมนต เอตถ ปเท วนจฉโย ฯ เอตสสา สมาย ฯ สมมนนนเตน ปน มชเฌ ตวา สมมนนตพพาต สมพนโธ ฯ ฉโยชนา สมา โหต ฯ อต๒ ตสมา ต การณ น วฏฏต ฯ จตรสส วา ตโกณ วา สมมนนนเตน สมมนนตพพาต สมพนโธ ฯ [๔๕๐] นทปารนต เอตถ ปเท วนจฉโย ฯ ยา สมา ปารยต อชโฌตถรต อต ตสมา สา สมา ปารา นาม ฯ นทยาต ปท ปาราต ปเท กมม ฯ เอตถ ปนาต เอตสม ๑. ...นเยนปต วณณนาปาโ ฯ ๒. อย อตสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ปา.๒๑๐ ส.๑๒๔.๑๓๐]

Page 253: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 253

นทปารนต วจเน นทยา ลกขณ ฯ [๔๕๑] ยา นาวา วหต ฯ ปรจเฉเทนาต ปท วหตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ สเจ ปน สา นาวา ชเนน นตา วา เถเนห โจเรห วา หตา หรตา อวสส ลพภเนยยา ยา ปน นาวา ธวนาวา ว โหตต สมพนโธ ฯ วาเตนาต ปท ฉนน อต ปเท กรณ ฯ ฉนน พนธน ยสสา สา ฉนนพนธนา ฯ วจหต ปท นตาต ปเท กตตา ฯ โอคเตต ขย คเต ฯ อสสาทตาปต อกขตตาป ฯ วสงขต วทธสต ปทร ยสสา สา วสงขตปทรา ฯ มหาปทมตเถโร มหาสมตเถโรต เทว เถรา ลงกาทปวาสโน ฯ ตตราต ตสม ธวนาวาต วจเน ฯ [๔๕๒] ยตถาต ยสส นทย อตถต ปเท อาธาโร ฯ รกขสงฆาฏมโย วา ปทรพทโธ วาต ปททวย ชงฆสตถเสต ปทสส วเสสน ฯ รกขสงฆาฏมโยต รกขสงฆาเฏน กโต ฯ ชงฆสตถเสต วาตป ปาโ ฯ สจรณโยโคต๑ สจรณสส อนรโป ฯ เตน สจรตนต เตน กตเสตนา สจรต น สกกา โหต ฯ ยถายนต จ ยตถายนต จ เทว ปาา เตส ปรมปาโ น ยตโต ฯ ยสส นทย อย ธวนาวา ฯ เป ฯ ต วา ฯ ยถาวตตปปการาต ปน ยชชต ฯ คาวตมตตพภนตเรป ๑. ...โยคโคต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๑๑ ส.๑๓๐..๑๓๑]

Page 254: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 254

วชชมานา ธวนาวา ธวเสต วา วฏฏต เอวป นาวาเสตมห วชชมาเน สมาสมมนนน วฏฏต ฯ [๔๕๓] สมมนนนเตน อตตาน ปรกขปนเตน ภกขนา นมตต กตเตตพพนต สมพนโธ ฯ ตโตต อปรโสเต นมตตกตตนโต ฯ ตสสาต ปรจเฉทสส ฯ ตโตต ปรตเร นมตตกตตนโต ฯ วเสนาต ปท กตเตตวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ยาว อปรโสเต ปมกตตตนมตตสส สมมขาตเร๑ นมตต อตถ ตาว กตเตตวาต สมพนโธ ฯ ยาว อปรโสเตต อปรโสตโต ยาว ฯ อถาต อนนตร ฯ เปตวา นทนต นท เปตวา ฯ วสนทสมา เอว ห สาต ห สจจ สา นท วสนทสมาเอว ฯ [๔๕๔] อตตนาต ปท ต อต ปเท กตตา ฯ อถาต อนนตร ฯ ปรตเรต ปท สมมขฏาเนต ปเท อาธาโร โอรมตเรต ปท นมตตสสาต ปเท อาธาโร ฯ ตโตต สมมขฏาเน นมตตกตตนโต ฯ ปรมนเยเนวาต ปท กตเตตพพนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ยาว อปรโสเต ปมกตตตนมตตสส สมมขา นมตต อตถ ตาว กตเตตพพ ฯ อถ วหารสมาปรจเฉทนมตตสสาต อถ ตทา วหารสมา- ปรจเฉทสส นมตตสส ฯ อชกเมวาต ปท สมมขภเตต ปทสส ๑. สมมขา นทตเรต วณณนาวจน ฯ

[ส.๑๓๑.๑๓๒]

Page 255: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 255

กรยาวเสสน สมมขภเตต ปท โอรมนเตต ปทสส วเสสน ฯ ตโตต โอรมนเต นมตตกตตนโต ฯ โอรมนเตต นมตต- สมมเขต๑ ปเท อาธาโร ฯ นมตตสมมเขต นมตตสส สมมขภเต ปารมนเตต ปทสส วเสสน ฯ ตโต ปารมนเต นมตตกตตนโต ปร ปรมนเยเนว กตเตตวาต สมพนโธ ฯ ปรตเรต นทยา ปรตเร ฯ สพพปปเมน นเยนาต สเจ อนโตนทย ทปโก โหต ต อนโตสมายนตอาทนา วตเตน สพพปปเมน นเยน ฯ [๔๕๕] อสสาต เตน ภกขนา ฯ อทจาต ยโต ปาฏ- โมกข สณาตต วจน ฯ อสสณนตสสาปต อสสณนเตนป ฯ ปาสาโณ จ อฏกา จ ทารขณโฑ จ ทณฑโก จ ปาสาณ... ทณฑกา ฯ นมตตปกาน วา นมตตปคาน วาต จ เทว ปาา ฯ เถเรห ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สพเพเหว ฯ เป ฯ กาตพโพต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เอตถาต โปราณกา- วาเส ฯ ตตถาต อาวาเส ฯ ตตถาต ปจฉา อฏ ตาวาเส ฯ ยตถ วา ปน ฯ เป ฯ ต เอตถาป วจเน วนจฉโย ฯ ตตถาต เถรสส วหาเร ฯ โส วหาโร ฯ เถรสสาต ปท วตตพพนต ปเท สมปทาน ฯ เอตถาต ตมหาก วหาเร ฯ ตตถ อาวาเส ฯ คนต คมน ฯ ๑. นมตตสส สมมเขต วณณนาวจน ฯ

[ปา.๒๑๓.๒๑๔ ส.๑๓๒.๑๓๓]

Page 256: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 256

[๔๕๖] ตนต อนธกวนท ฯ ตโตต อนธกวนทา ฯ อโปสถนต อโปสถกรณตถ ฯ อฏารสาต อนธกวนทวหาราทโย อฏารส ฯ ธมมเสนาปตนาต สารปตตตเถเรน เนส เตส วหาเรส พทธา ฯ อสกนต ปท วฬห อต ปเท กรยาวเสสน ฯ อปปตโต วฬห- ภาโว เยน โส อปปตตวฬหภาโว อถวา ตร อปปตโต หตวา วฬหภาโว ยสส โส อปปตตวฬหภาโว ฯ วหตต สนทต ฯ ตตถาต นทย ฯ อมนสกโรนโตต มนส อกโรนโต ฯ น ปน วฬโหต อธกวฬโห น โหต ฯ อทกพภาหตานสสาต อสส เถรสส อทเกน อภภตาน ฯ [๔๕๗] ปรมกมมวาจาต ยา สา สงเฆน สมา สมมาตา สมานสวาสา เอกโปสถา ยท สงฆสส ปตถกลล สงโฆ ต สม ตจวเรน อวปปวาส สมมนเนยย เอสา ตตตอาทกา ปรมกมมวาจา ฯ อยเมวาต สมมตา สา สมา ฯ เป ฯ เปตวา คามจ คามปจารจาต อย กมมวาจา ฯ ยท เอว สยาต ภกขนน ปรมกมมวาจา น วฏฏต อยเมว ปจฉา- กมมวาจา วฏฏตต เอว วจน ยท สยา ฯ โสต ภกขนสงโฆ ฯ เอตาย กมมวาจายาต ปรมาย เอตาย กมมวาจาย ตจวรปรหาร ตจวรสส รกขน น ลเภยย ฯ อตถ จสสาต ตจวรสส ปรหาโร อสส ภกขนสงฆสส อตถ ฯ ภกขนสงฆสส หตอาท ทฬห- [ปา.๒๑๕.๒๑๖ ส.๑๓๔]

Page 257: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 257

กรณ ฯ เทวปต สมานสวาสกอวปปวาสสมาโย ฯ ตตถาต ภกขภกขนน สมาส ฯ อชโฌตถรตวาป ต สมนต ปาเสโส ฯ ตสสาต ภกขน สมาย ฯ สมมนนตนต พนธน ฯ ภกขนป ภกขนสมายาต ภกขนน สมาย อชโฌตถรตาย ภกขน สมาย สมมนนเน ฯ ภกขนนป ภกขน สมายาตป ปาโ ฯ น ห เตต ห สจจ เต ภกขภกขนสงฆา ฯ น ห เตตอาทนา เอก- สมาย ตานป ภกขนน หตถปาส ชหาเปตวา๑ ภกขห อโปสถ- กมม กาต วฏฏตต ญาเปต ฯ กมมวาจาวคคนต กมมวาจาย วคค ฯ [๔๕๗] เอตถ จาต เปตวา คามจ คามปจารจาต วจเน ฯ อปรกขตตสส คามสส ปรกเขโปกาโส คามปจาโรต สมพนโธ ฯ เตสต อปจาเรส ฯ อธฏ ต ตจวร อธฏ ตต- ตจวร อธฏ ตตตจวร ธาเรตต อธฏ ตตเตจวรโก ฯ ปรหาร น ลภตต ตจวรอวปปวาส น ลภต ฯ เอตถาต คามคาม- ปจาเรส ฯ ธมมตายาต ปกตยา ฯ น ห ตสสาตอาท ทฬหกรณ ฯ ตสสา อวปปวาสสมาย ฯ ตตถาต ตาส สมาน- สวาสกอวปปวาสสมาส นทธารณ ฯ คาโม อตถ ต สาต ปพเพ คาโม อตถ ต คาม สา อวปปวาสา ฯ สมมตาย ๑. อหาเปตวาต ภเวยย ฯ

[ปา.๒๑๖ ส.๑๓๔.๑๓๕]

Page 258: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 258

สมายาต อวปปวาสสมาย พทธาย ฯ โสป คาโม ฯ ยถา จ ปจฉา นวฏโ คาโม สมาสงขยเมว คจฉต เอว ปม นวฏสส คามสส ปจฉา ฯ เป ฯ คจฉต ฯ เคหาน กตานต สมาสมมตโต ปพเพ เคหาน มนสเสห กตาน ฯ มนสสา ปน อปปวฏา อคาโมเยว เอโสต สมพนโธ ฯ เอโสต เอโส เทโส ฯ สมาต อวปปวาสสมา ฯ [๔๕๙] เอวจ ฯ เป ฯ ตพโพต เอตถ วจเน ชานตพพนต ปเท อาธาโร ฯ ตตราต ตสม สมหนเน ฯ อวปปวาสสมาต มหาสมา ฯ ตถาต น สมหนตพพา ฯ ตถา สมหนตพพา อตราย อวปปวาสสมาย เตน ภกขนา อตรา อวปปวาสสมา ฯ ตตถาต ขณฑสมาอวปปวาสสมาส ฯ อวหารนต อสม กเรยย ฯ น สมหนตพพาต ขณฑสม อชานนเตห อวปปวาสา น อทธรตพพา ฯ เย ปน ภกข อโภป สมาโย น ชานนต เต ภกข ฯ [๔๖๐] สมาโน สวาโส สมานสวาโส ฯ เอโก อโปสโถ เอตสส สมายนต เอกโปสถา เอกโปสถาย ภาโว เอก... ภาโว ฯ ตนต สมานสวาสกจ เอกโปสถจ ฯ ตตถาต ตสม อฏปตายาตอาทวจเน วนจฉโย ฯ เอตถาต คาม วา นคม วาต วจเน ฯ ตตถาต คามนครนคมสมาส ฯ สา จ [ปา.๒๑๗.๒๑๘ ส.๑๓๕..๑๓๗]

Page 259: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 259

อตรา จาต สา จ อภนวสมา อตรา จ ปกตคามนครนคม- สมา ฯ อตรา จาต จสทโท ปกต...นคมสมา จาต โยเชตพโพ ฯ อตรา จ ปกตคามสมาตป ปาโ ฯ เกวล ปน ตจวร...หาร คามนครนคมสมา น ลภนต ฯ คามนตวาสนนต คาเม วาสน อถวา คามสมปวาสน ภกขน ฯ [๔๖๑] อร กาน๑ สมาปรจเฉท ทสเสนโต ภควา อคามเกต- อาทวจน อาห ฯ ตตถาต อคามเกตอาทวจเน วนจฉโย ฯ อคามเกต คามสมาห อปรจฉนเน ฯ อคามเกต ปทสส ววรณ คามนคมนครสมาห อปรจฉนเน อฏวปเทเสต ฯ อคามเก คาม ฯ เป ฯ อฏวปเทเส สตตพภนตรา เจ อตถต อตโถ ฯ คาม- นคมนครสมาห อปรจฉนโน อฏวปเทโสตป ปาโ ฯ เอว สต อคามเกต ปทสส คาม ฯ เป ฯ อฏวปเทโสต ปมนตวเสน ววรณ คเหตพพ ฯ วชฌาฏวสทเสต อคคนาชฌาปนรหตอฏวสทเส ฯ วชฌาฏวสทเส อรเ ภกข วสต ฯ อถ ตทา ฯ อสส ภกขสส ฯ ตตถาต เตส สตตพภนตเรส ฯ สมนตา สตตพภนตรา วน... จททส โหนต ฯ [๔๖๒] นทลกขณปปตตาต นทยา ลกขณปปตตา ยสสา ๑. อรกานนต วณณนาปาโ ฯ อาร กาน อารกานนต วา ภวตพพ ฯ

[ปา.๒๑๙ ส.๑๓๗]

Page 260: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 260

ปน อทเสส วฏ กาเลสตอาทนา ปพเพ๑ วตตลกขณาต อธปปาโย ฯ อสมา วาต พทธสมา ว น โหต ฯ สาต นทสมา ฯ เอตถาต นทย ฯ เอตถ จาต สมททชาตสเรส นทธารณ ฯ ตตถาต นทสมททชาตสเรส ฯ ตตถาต นทยา วา ภกขเวตอาทวจเน วนจฉโย ตตถาต วา เตส ปเทส ฯ ยนต าน ฯ อทกกเขปาต กรณตเถ นสสกกวจนนต อาห อทกกเขเปนาต ฯ ยตถาต ยสม โอกาเส ฯ ตสสาต อทกกเขปปรจฉนนฏานสส ฯ ยทา ปน ปรสา วฑฒต ตทา ปรสปรยนตโต อทกวาลกา ขปตพพาต อาห ปรส ฯ เป ฯ ปมาณนต ฯ อกเขปน อกเขโป อทกสส อกเขโป อทกกเขโป อทก อกขปตวา ขปยต เอตถาต วา อทกกเขโป ฯ [๔๖๓] เอตถ จาต นทชาตสรสมทเทส ฯ ปม ภวต เอตสมาต ปภโว ฯ อทกสส อกเขโป อทกกเขโป กรณ กมม สมาย กมม สมากมม อทกกเขเปน สมากมม อทกก- เขปสมากมม ฯ ปวตตมานาเยวาต สนทมานา ฯ ตตราป นทย ฯ ตนต ต วจน ฯ สตตสสาต ตมณฑล ปฏจฉาเทตวาตอาท- ปาลยา ฯ เอตถาต นทย ฯ สพเพห ภกขหต ปท เปตพโพต ๑. มหาวคควณณนาย ๑๒๐ องเก ฯ

[ปา.๒๑๙ ส.๑๓๗..๑๓๙]

Page 261: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 261

ปเท กตตา ฯ ตโตต อทกกเขปโต ฯ อธก สมนตรโกปจาร ฯ วตตนต มหาอฏกถาย วตต ฯ [๔๖๔] อต มนสกาเรน ฯ คเตห ภกขหต ปท กาตพพนต ปเท กตตา ฯ ตนต สม ฯ เอวนต อตกกมเน สต ฯ อนโตนทย ชาตรกเข วาต อทกกกเขปปรจเฉทสส พห เต รกเขป วาต วมตวโนทนย วตต ฯ เตห ภกขหต ปท กาตนต ปเท กตตา ฯ รกขสสาต อนโตอทกกเขปฏสส รกขสส ฯ ตโตต สาขาโต ฯ วหาร- สมาย วาต วหาเร พทธสมาย ฯ ฉนทตวาต ปท นาเสตพโพต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อสสาต สาขาปาโรหสส ฯ ตตถาต ขานเก กมม กาต น วฏฏตเยว ฯ อถ เสตปาทา อนโตต เสตปาทา อนโตนทย ยท โหนต ฯ [๔๖๕] ตนต อาวรณ ฯ อาวรเณน วาต ทารอาท นกขนตวา อทกนวารเณน ฯ โกฏกสมพทเธน วาต๑ มตตกาทห ปเรตวา กตเสตพทเธน ฯ ตตถาต อทเกน อชโฌตถเฏ อาวรณปปเทเส ฯ โสต อาวรณปปเทโส ฯ เอตถาต ตฬาเก ฯ อปร ปวตตนฏาเน เหฏา จาต ปททวย ฉทฑตนต ปเท อาธาโร ฯ อทกนต ปท วฏฏตต ปเท กตตา ฯ โอตถรตวาต ๑. โกฏกพนธเนนาต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๑๓๙.๑๔๐]

Page 262: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 262

ปท สนทน อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ สกขนทยาปต ปพเพ วตตลกขณาย นรทกนทยาป กมมกรณ วฏฏต ฯ สาต มาตกา จ อพพตตตวาต๑ อทธ วตตตวา ฯ อพพฏตวาตป ปาโ ฯ [๔๖๖] กโรนเตห ภกขหต ปท กาตนต ปเท กตตา ฯ ตตถาต ปเทเส ฯ โอสรตวาต นพพตตตวา ฯ โส ปเทโส ฯ ตตถ ปเทเส ฯ เตสต นาวาอฏฏเกส ฯ ต ปฏ ปาสาณ ฯ ตตถ ปฏ ปาสาเณ ฯ โส ปฏ ปาสาโณ ฯ โสต ทปกาท ฯ มจฉพนธานนต เกวฏฏาน อคมน อต ปเท สมพนโธ ฯ อนาคมนปเถตป ปาโ ตทเหว คนตวา นวตตต อสกกเณยยาต อตโถ ฯ ตตถาต ทปกปพพเตส ฯ ตตถาต โอตถรณสมทเท ฯ [๔๖๗] กมม กโรนเตหป ภกขหต ปท น กาตพพนต ปเท กตตา ฯ ยตถาต ยสม สเร (ปกตยา มจฉพนธาน คมนปเถ)๒

น โหตต ปเท อาธาโร ฯ ตสส สรสส ฯ ตตถาต ปเทเส ฯ สเจ คมภร อทกนต สเจ คมภร อทก โหต ฯ ตตถาต ตสม ปเทเส๓ ฯ เตหป กาต วฏฏต ฯ อนโตต ปท ชาต อต ปเท ๑. อปปตตวาต วณณนาปาโ ฯ ๒. อมสม อทธจนททวเย ปทตตย อตเรกนต มาม วณณนาย เหต มสม ปโยเค นตถ อตโถป จ ตพภาว น โชเตต ฯ ๓. อฏฏเกต ภวตพพ ฯ

[ส.๑๔๐..๑๔๒]

Page 263: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 263

อาธาโร ฯ ตตถาต๑ ชาตสเร ฯ ปฏ ฯ เป ฯ ปเนตถาต เอตสม ชาตสเร วชชมาเนส ปฏ ปาสาณทปเกส วนจฉโย ฯ สมวสสเทวกาเลต ปท ปโหนก อต ปเท กาลสตตม ฯ ทพพฏ กาเล วาต วสสน สนธาย วตต ฯ ตตถาต ปโหนก- ชาตสเร ฯ เอตถาต ชาตสเร ฯ อวาฏ อาวาฏนต เทว อ- มปรยายา ฯ ต านนต อาวาฏาทกตฏาน ฯ ลาพ จ ตปสโก จ ลาพตปสกา เต อาท๒ ยสส วปปสส โส ลาพตปสกาท ลาพตปสกาท จ โส วปโป จาต ลาพ...วปโป ฯ นนต๓ ชาตสร ฯ สพพเมว นนต๓ สพพเมว น ชาตสร ฯ โลณต สมทโททกสส อพพตตเวคนนโน มาตกากาเรน ปวตตนโก เทโส ฯ โลณ เอตถ อตถต โลณ ฯ [๔๖๘] สสคคา วฏปา เยส เต สสคควฏปา๔ ฯ เตสต อมพชมพส ฯ พทธา โหตต ปจฉมทสาภาเค พทธา โหต ฯ อถ ปจฉา ยท พนธนต๕ ฯ นนต ต อมพ๖ ฯ ตสสา ปเทสนต ตสสา พทธสมาย เอกเทส ฯ สมนตรก ฯ เป ฯ เอตถ วจเน ๑. กโต อย ตตถสทโท วณณนาย ห อมสม ปโยเค อนโตต ปทโต ปร ตตถสทโท น ทสสต ฯ ๒. อาทโย ฯ ๓. สสฏ...อต วณณนา- ปาโ ฯ ๕. อถ ยท ปจฉา พนธนตต ภเวยย ฯ ๖. ต อมพนตเยว วณณนาวจน ฯ

[ปา.๒๑๙ ส.๑๔๒.๑๔๓]

Page 264: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 264

วนจฉโย ฯ กรนทย วทตถมตตป วฏฏตต วตตนต สมพนโธ ฯ ทวนนป๑ สมานนต ทวนน พทธสมาน ฯ นมตต โหตต นมตตสส สมาโต พาหรตตา พนธนกาเล ตาว สมเภทโทโส นตถต วมตวโนทนย วตต ฯ [๔๖๙] จาตททสโก ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วตตพพนต ปเท อาธาโร ฯ ปพพกจเจต ปพพกจเจ กเต ฯ อธมเมน วคคนต- อาทส วจเนส วนจฉโย ฯ อม นทาน อททสตวา ฯ เป ฯ เอวเมต ธารยามต วตวา สาเวตพพนต สมพนโธ ฯ สณาต เม ภนเต ฯ เป ฯ ผาส โหตต อม นทาน อททสตวา อททฏ โข อายสมนโต นทาน ตตถายสมนเต ปจฉามตอาท อทเทสกาเล วตตพพเมว ฯ เตน วตต กงขาวตรณย ต ปเนต ปาราชกาทน อวสาเน ทสสต นทานาวสาเน กจาป น ทสสต อถโข อทเทสกาเล อาวกตา หสส ผาส โหตต วตวา อททฏ โข อายสมนโต นทาน ตตถายสมนเต ปจฉามตอาทนา นเยน วตตพพเมวาตอาท ฯ อวเสสนต อวสฏ ปาราชกทเทสาทจตกก ฯ สเตนาต สต อต ปเทน สตวเสนาต วา อตโถ ฯ ราชนตราโยต- อาทส วนจฉโย ฯ ราชาเอว อโปสถกรณสส อนตราโย ๑. ปสททรหโต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๒๐..๒๒๒ ส.๑๔๓.๑๔๔]

Page 265: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 265

ราชนตราโย ฯ นนต๑ ภกข ฯ ชวตสส อนตราโย ชวตน- ตราโย ฯ พรหมจรยสส อนตราโย พรหมจรยนตราโย ฯ เอตถ จาต เอเตส ปจส อทเทเสส นทธารณ ฯ อทเทเสสต นทธารณ ฯ [๔๗๐] อนาณตตาต ฉพพคคยา ภกข เถเรห อนาณตตา ฯ เอตถาต อชเฌสนาธกาเร ฯ สงเฆน สมมตธมมชเฌสกายตตา วาต สงเฆน สมมตธมมชเฌสเกน อายตตา ฯ สงเฆน สมมตาตป ปาโ ฯ เอว สต สมมตาต ปท อชเฌสนาต ปทสส วเสสน ฯ เตนาต สงฆตเถเรน ฯ สงฆตเถเรนาปต ปท วตตพพาต ปเท กตตา ฯ กเถตเมวาต อตถมตตเมว กเถต ลภต ฯ สรภนต สเรน ภณน ฯ สรภเมว ลภตต สมพนโธ ฯ เอตนต๒ สทธวหารก วทตต ปเท กมม ฯ เอตถาต อปชฌายสนตเก ฯ เตสนต ทหรภกขน ภณามต มนสกาเรน ภณตพพ ฯ อเห วตตพโพต อเห ภกขห สงฆตเถโร วตตพโพ ฯ กเถนตสส ปน อาคเตปต กเถนตสส กถนกาเล สงฆตเถเร อาคเตป ฯ อปนสนนกถายปต สงฆตเถรสส สมเป นสนนมนสสาน ธมมกถเน ฯ โน จ โข อจจตเร อาสเน นสนเนน สงฆตเถเรน ๑-๒ ตนต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๑๔๕.๑๔๖]

Page 266: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 266

ภกข กเถหต วตตพโพต สมพนโธ ฯ อตตโนต ปท ชานน อต ปเท กตตา สาม วา ฯ เตนาต ภกขนา ฯ อเม มนสสา ฯ ลทธกปปยนต ลทธานรปภาโว อาปตต น โหตต อธปปาโย ฯ สพพตถาต สพเพส วหาราทส ฯ สชฌายนตสสาต สชฌายนเต ฯ อารทธาต๒ อารภตวา ฯ สงฆตเถเรนาปต๓ ปท อนาเตนาต ปเท กตตา ฯ อนาเตน ภกขนาต ปท สชฌายตนต ปเท กตตา ฯ [๔๗๑] อตตานนต ปท สมมนนตพพนต ปเท กมม สมมนนตพพนต ปท ภาววาจก ฯ อตตา สมมนนตพโพตป ปาโ ฯ วนย ปจฉนเตน ปน ปรส โอโลเกตวา ปจฉตพโพต สมพนโธ ฯ อโตต ปคคลโต ฯ เตส ภกขน ฯ เอตถาต ปาฏโมกขชเฌสนา- ธกาเร ฯ โส น ชานาต อโปสถ วาตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ โย ตตถ ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน อนาโตต ปเท อาธาโร ฯ เอตถาต โย ตตถ ภกข พยตโต ปฏพโลต วจเน ฯ นาคจฉนตต ปคณา น โหนตต อธปปาโย ฯ [๔๗๒] นวก ภกข อาณาเปตนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ๑. อตตโน ชานนก ภกขนต วณณนาวจน ฯ ๒. อารทธนต วณณนาปาโ ทตยาวภตตวเสน อยเมว ยตโต ฯ ๓. อปสททรหโต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๒๗..๒๒๙ ส.๑๔๖..๑๔๘]

Page 267: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 267

กตม ภนเตต เอตถ ปเท อต อธปปาโย ฯ กตน ตถน ฯ อยเยห อายตต ปฏพทธ อยยายตต ฯ อยยามตตนตป ปาโ อยยา มตต ปมาณ ยสส ต อยยามตต ฯ ปเค วาต ปาโต ว ฯ ย กาล สรตต เอตถ วจเน วฏฏตต ปเท อาธาโร ฯ เถเรน ฯ เป ฯ ต เอตถาป วจเน วนจฉโย ฯ กจ กมม กโรนโต วาต กจ สงฆกมม กโรนโต ภกข น อาณาเป- ตพโพ ฯ สทากาลเมว เอโก ภกข น อาณาเปตพโพ ฯ อาณตโตต เถเรน อาณตโต ภกข ฯ ตมปต กปปยการก ฯ อาสน...นาณตตยมปต ปท อาณาเปตพโพต ปเท อาธาโร ฯ อาณตเตน จ ภกขนา อาหรตพพาน ฯ (กฏสารเกป ตฏฏกาโยป)๑

อาณาเปนเตน จ เถเรน วตตพโพต ปเท กตตา ฯ ตนต เตลาท ฯ [๔๗๓] อาคตตถาต อาคตา อตถ ฯ อธ าเน ฯ อธ อธกาเร เนว เถรา น ทหรา อาปตตโต มจจนต ฯ สพเพห ภกขห วาเรน พหสสโต อปฏาเปตพโพ ฯ เตนาต พหสสเตน ภกขนา น สาทตพพานต ปเท กตตา ฯ มหาเถรานนต ปท ปรเวณสมมชชน...ทานาทนต ปเท สมพนโธ ฯ เอวปต ๑. อมสม อทธจนททวเย ปททวย อธ น อจฉตพพ เอตสส ห สมพนโธ น ขายต ฯ

[ปา.๒๒๙..๒๓๑ ส.๑๔๘.๑๔๙]

Page 268: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 268

อสาทยเน ฯ เตนาต พหสสเตน ภกขนา ตวา คนตพพนต ปททวเย กตตา ฯ เตส มหาเถราน ฯ อปคนตวา ตฏนต เอตถาต อปฏาน ฯ สจสสาต สเจ อสส พหสสตสส ฯ สทธ จรนตต สทธจรา ฯ วตตพพนต พหสสเตน วตตพพ ฯ อถาปสสาต ยทป อสส พหสสตสส ฯ โส จ โข อาวาโส อตวสเสเยว เหมนตคมหสงขาเตส มาเสส คนตพโพ ฯ ย กมม ฯ ตตถาต อพยตตาตอาทปเทส ฯ ปาฏโมกขทเทสเกน วนาต ปาฏโมกขทเทสก วชเชตวา ฯ โส ปาฏโมกขทเทสโก ฯ อสมนต ปาฏโมกขทเทสเก ฯ อตถ คนตพพนต ปจฉมกาย วสต อสม อาวาเส คนตพพ ฯ สเจ ปน ปาฏโมกขทเทสโก ปจฉมกาย ฯ เป ฯ ต มาสทวย ภกขห วสตพพ ฯ [๔๗๔] อภยถาป สกโกนโต กายวาจาห วาเปต ฯ อตสทโท ปรสมาปนโน ฯ สงเฆนาต ปท กาตพพาต ปเท กตตา ฯ สเจ ทเร โหนตต สเจ คลานา ทเร าเน โหนต ฯ ตตเถวาต ปทสส ววรณ ตโต วาต ฯ สพพตถาต สพเพส สกข ปจจกขาตโก ปฏชานาตตอาทส ปเทส ฯ ปรจเฉเทนาต ปท จตนนนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อโปสถตถายาต อโปสถ- กรณตถาย ฯ สพพตถาต สงฆปปตโต วพภมตตอาทส ปเทส ฯ [ปา.๒๓๓..๒๓๖ ส.๑๔๙..๑๕๑]

Page 269: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 269

เอตถ จาต เอเตส ปารสทธส อถวา เอตถ จ ปารสทธ- ทาเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ พหนนมปต๑ ปท ปารสทธต ปเท สมพนโธ ฯ โส ปารสทธหารโก ทสวา เทต ฯ เยส ภกขน เตน ปารสทธหารเกน ภกขนา ฯ ตสเสวาต ปารสทธหารกสส ฯ อตราต อเส ปารสทธ ฯ [๔๗๕] วฬาราน สงขลกา วฬารสงขลกา วฬารพนธน ฯ วฬารสงขลกา วยาต วฬารสงขลกา วฬารสงขลกา เอว ปารสทธ วฬารสงลกาปารสทธ ฯ วฬารสงขลกปารสทธตป ปาโ๒ ฯ ปารสทธ ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อสสาต ปารสทธหารกสส ฯ ฉนททาเนปต ปท วนจฉโยต ปเท อาธาโร ฯ ปารสทธ ฯ เป ฯ ทาตนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ต อกตนต ต กมม สงเฆน อกต ฯ อโปสถ อธฏหตวาต อโปสถ กตวา ฯ [๔๗๖] สมมตทานกจจนต อมมตตกสมมตยา ทาเนน กรณ ฯ อปโยคตเถต กมมตเถ ฯ เอตนต ปานย ปรโภชนยนตอาทวจน ฯ อโปสถสส...ทสสนตถ เอต ปานยนตอาทวจน ภควตา วตต ฯ อทก อาสเนน จาต อาสเนน สห ปานย ปรโภชนย อทกจ ฯ ต ต กรย อตต วตเตตต อต อตโน อกขาน อตกขาน อตอาจกขนนต อตโถ ฯ โอวาโทต ภกขนน อฏ- ๑. พหนมป ฯ ๒. พลาล...อต วณณนาปาโ ฯ

[ป.๒๓๖..๒๔๔ ส.๑๕๑.๑๕๒]

Page 270: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 270

ครธมเมห โอวทน ฯ วตถวเสน สมาโน ภาโค โกฏาโส เอตาสนต สภาคา สภาคา จ ตา อาปตตโย จาต สภาคา- ปตตโย ฯ เตหต อาคนตเกห ภกขห ฯ สทธนต ปท กาตพโพต ปเท กรยาวเสสน ฯ อชช เม อโปสโถต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ปสทโท อชช เม อโปสโถต วจน อเปกขต ฯ [๔๗๗] ภควตา ฯ เป ฯ กาตพโพต อท วจน ภควตา ปตต โหตต สนนฏาน ปณฑเตน เวทตพพ ฯ ปรสทธ เอว ปารสทธ ปารสทธยา ทาน ปารสทธทาน ปารสทธ- ทานสส ปาปน ปาร...ปาปน ฯ ต ปฏเทเสมต อท วจน วตตมป สวตตเมว โหต ฯ ตมหมเลต ตยห สนตเก ฯ อายต สวเรยยาสต เอตถ ปน วจเน วตตพโพต ปเท อาธาโร ฯ ภกขนาต ปท วตตพโพต ปเท กตตา ฯ เอว วตเตน ปนาต อายต สวเรยยาถาต เอว นวเกน ภกขนา วตเตน วฑฒตเรน สาธ ฯ เป ฯ มต วจน วตตพพเมว ฯ วตเตนาต ปท วตตพพนต ปเท กตตา ฯ เอว วตเต ปนาตป ปาโ ฯ [๔๗๘] ยทา นพเพมตโกต เอตถ วจเน วตตนต ปเท อาธาโร ฯ วมตย นยตโต เวมตโก นตถ เวมตโก นพเพ- [ปา.๒๔๕.๒๔๖ ส.๑๕๒]

Page 271: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 271

มตโก ฯ วตถ กตเตตวาปต อห ภนเต นพเพมตโก วกาเล ภช สมพหลา ปาจตตยาปตตโย อาปนโนมหต วตถ กเถตวา ฯ อปสทเทน น เกวล วตถ อกตเตตวา เทเสต วฏฏตต วาเปต ฯ ตตราต ตสม อาปตตเทสนาธกาเร ฯ เมฆจฉนเน สรเย สต ฯ เตน ภกขนาต ปท กตเตตวา วตตพพนต ปททวเย กตตา ฯ วตถสมนต ปท อาปนโนต ปเท นมตต ฯ [๔๗๙] สภาคาปตต จ นาเมสา ทวธา วตถสภาคา อาปตตสภาคาต ตตถ อธ วตถสภาคา อธปเปตา เนตราต ทสเสนโต น ภกขเว สภาคาปตตต เอตถาตอาทมาห ฯ น ภกขเว ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วจจนตต ปเท อาธาโร ฯ ย อาปตต ฯ สภาควตถนาต สมานโกฏาสวตถนา ฯ วตถสภาคาต วตถวเสน สมานโกฏาสา อาปตต ฯ วตถภาค ปน อาปตต อมสส เทเสต วฏฏตต ทสเสนโต วกาลโภชนปปจจยาตอาทมาห ฯ เทเสตนต เทสนา ฯ ยาปจาย อาปตต ฯ อนต ปท ทกกฏนต ปทสส วเสสน ฯ เทสนาปจจยา เทสโก อาปชชต ฯ ตนต ต ทกกฏ ฯ สามนโต ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วตตพโพต ปเท อาธาโร วตตนต ปเท วา อาธาโร ฯ วสภาคสส หตอาท ทฬหกรณ ฯ ตสสาต [ปา.๒๔๖.๒๔๗ ส.๑๕๓.๑๕๔]

Page 272: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 272

วสภาคสส ฯ อโตต อโปสถกรณฏานโต ฯ [๔๘๐] อนาปตตปณณรสเก วนจฉโย เวทตพโพ ฯ สม โอกกนตาต วา โอกกมนตต วา เต อาวาสกา ภกข น ชานส ฯ เตสนต ปาฏโมกข อททสมานาน ฯ วคคา ฯ เป ฯ รสเก วนจฉโย ฯ กกกจจปปกตปณณรสเกต ปท เวทตพพาต ปเท อาธาโร ฯ ปพพภาเคสต๑ กรณกาลโต ปพพภาเคส ฯ กปปเตว ฯ เป ฯ น กปปตต สนนฏาน ฯ กตวาปต ปท อภภตาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อปสทโท อรจสจนตโถ ฯ กกกจเจนาต ปท อภภตาต ปเท กตตา ฯ อาวาสเกน...เลต ปท เวทตพพนต ปเท อาธาโร ฯ อฏกถาย ปน ปรเมนาตป ปาโ ทสสต โส น ยตโต ฯ ปรเมต ปน ยชชต ฯ สพพ วจน ฯ อาคนตเกน ...เปยยาเล ปน อาเนตพพ ฯ [๔๘๑] อาวาสกาน ฯ เป ฯ ปณณรโสต เอตถ วจเน เวทตพพา ฯ เยส อาคนตกาน ฯ เต อาคนตกาต ปท เวทตพพาต ปเท กมม ฯ น อนจฉายาต อาวาสเกห สามคค อกาเมน น ทาตพพา ฯ สพพตถาต อาวาสกลงคนตอาทส ฯ ๑. เอกวจนวเสน วณณนาปาโ ทสสต ฯ

[ปา.๒๕๘..๒๖๑ ส.๑๕๔..๒๕๖]

Page 273: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 273

อาการาทน อตถวเสส าเปนโต อากาโร นามาตอาท- มาห ฯ เยน สภาเวน คยหนต๑ ชานนต อาคนตกา ฯ ย ธมมชาต เต อาวาสเก ตตถ ตตถ าเน ลเน อปปากเฏ คมยต โพเธต ฯ อทสสมาเนป ภกข ฯ อาคนตกา ย ธมมชาต ทสวา อาวาสกา อตถต ายนต ต ธมมชาต นมตต นาม ฯ เยน สภาเวน เต อาวาสกา อททสนต ฯ สพพเมตนต สพพ เอต อากาโรตอาทวจน ฯ ยถาโยคมปน สพพเมต อากาโรตอาทวจน มจปาทห เจว ปทสทเทห จ ปณฑเตน โยเชตพพ ฯ ตตถาต เตส ปเทส ฯ อทกนสเสกนต อทกสส สจน ฯ พหวจนสส สนตก โธตนต เอตถ เอกวจน พหตเถ เอกวจน โหตต อธปปาโย ฯ โธวนจ ต อทกจาต โธวนอทก ตสส นสเสก โธวนอทกนสเสก ฯ [๔๘๒] สมานสวาสกา เอเตต ทฏ นต สมานสวาสกา เอเต ภกข อต ทฏ ฯ สมานสวาสกา เอเต ทฏ ตป ปาโ โส น ยตโต ฯ ยนต ย อาวาส ตทเหว คนต น สกโกต ฯ ปรจเฉเทนาต ปท อตตจจตตเถนาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อตตจตตเถนาต ปเท คนตนต ปเท กตตา ฯ อตตจตตเถน วา อตตปจเมน วา คนต วฏฏต อนตราเย วา สต ภกขนา ๑. เอกวจนวเสน วณณนาปาโ ทสสต ฯ

[ส.๑๕๖.๑๕๗]

Page 274: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 274

คนต วฏฏตต สมพนโธ ฯ เอตถาต สมานทส ฯ วสสฏโ อโปสโถ ยสม โส วสสฏอโปสโถ ฯ ตตถาต วหาเร ฯ ตตถาต อาวาเส ฯ กโรนเตนาปต ปสทเทน น เกวล ตตถ อคนตวา อธ อโปสถ กโรนเตน อมนา อตตโน อโปสถนตราโย น กโตต าเปต ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ อมนา ภกขนา เนว กโต ภวสสต ฯ อตสทโท ปรสมาปนโน ฯ [๔๘๓] หตถปาโสต ทยฑฒหตถปาโส ฯ อท หต หสทโท นปาตมตต ทฬหกรณ วา ฯ ตสสาต ปารวาสยปารสทธทานสส ฯ ยา สงฆสามคคต สมพนโธ ฯ ตทา จาต ตสม สมคคกาเล ฯ อปปมตตเกต ปตตจวราทน อตถาย อปปมตตเก ววาทการเก ฯ อโปสโถเยว กาตพโพต จาตททสปณณรสอโปสถทวเสเยว อโปสโถ กาตพโพ น อนตรา สามคคอโปสโถ กาตพโพ ฯ เตน วนยมชสาย นาม กงขาวตรณฏกาย ยตร ปน ปตตจวราทน อตถาย อปปมตตเกน การเณน ววทนตา อโปสก วา ปวารณ วา เปนต ตตถ ตสม อธกรเณ วนจฉเต สมคคา ชาตมหาต อนตรา สามคคอโปสถ กาต น ลภนต กโรนเตห อนโปสเถ อโปสโถ กโต นาม โหตต วตต ฯ อโปสถกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ -------------- [ส.๑๕๗]

Page 275: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 275

วสสปนายกกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๔๘๔] วสสปนายกกขนธเก วนจฉโย เวทตพโพ ฯ วสสนต วฏ ฯ อธ ปน วสสกาล วสสนต อปจาเรน คเหตวา ตตถ วาโส อปจาเรเนว วสสนต วจจต ฯ วสสสส อปนายกา วสสปนายกา วสสาวาสสส วจเภทวเสน วา อาลยกรณวเสน วา อปคมนนต อตโถ ฯ [๔๘๕] อปรชชคตายาต เอตถ วจเน อต อตโถ ฯ อปรชช อปร ทน คตาย อตกกนตาย อสสา อาสาฬห- ปณณมยา อต ตสมา สา อาสาฬหปณณม อปรชชคตา นาม ฯ อปรชชต ปท ลงคตโถ ฯ อสสาต ปท อปรชชต ปเท สมพนโธ ฯ ทตยนเยป อตโถต สมพนโธ ฯ มาโส คตาย อตกกนตาย อสสา อาสาฬหปณณมยา อต ตสมา สา อาสาฬหปณณม มาสคตา ฯ [๔๘๖] ตสมา ปฏชคคตวา ฯ เป ฯ อปคนตพพนต สมพนโธ ฯ โย ปกกเมยยาต เอตถ วจเน เวทตพพา ฯ วสส อปกฑฒตกาโมต๑

ปทสส อาสาฬหมาส กตวา สาวนมาส อกตวา ปน อาสาฬหเมว ๑. อกกฑฒตกาโมต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๗๒.๒๗๓ ส.๑๕๙.๑๖๐]

Page 276: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 276

กตตกาโมต อตโถ ฯ อาสาธกเมวาตป ปาโ ฯ อาคเมต อาคจฉยตต อาคโม ฯ ชคต ทปปตต ชณโห ชต ทตตย ฯ อน ฯ เป ฯ วตตตนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ วสสกกฑฒเนต วสสสส อทธ กฑฒเน ฯ อตต ตสมา ฯ กสสจต ปท อนวตตตพพนต ปเท กมม ฯ [๔๘๗] สตตาหกรณเยสต ปท ปรหนานต ปเท อาธาโร ฯ เอตถาต ปาลย ฯ สหธมมกานนต ปท อปปหเตปต ปเท สมพนโธ ฯ เอวมาทนาต ปท การเณนาต ปทสส วเสสน ฯ ทสสเตนาต ปท การเณนาต ปทสส วเสสน ฯ ทสสโตตป ปาโ น ยชชต ฯ อปปหเตปต อปสทโท สมภาวนตโถ ฯ มาตาปตน อนาตฏาเนปต มาตาปตน สนตก คนต อนาตฏาเน ฯ [๔๘๘] สงฆกรณเยนาต เอตถ ปเท วนจฉโย ฯ ยงกจ กมม กตตพพ ฯ ฉตตจ เวทกา จ ฉตตเวทกา เจตยสส ฉตตเวทกา เจตยจฉตตเวทกา ฯ สพพ สงฆกรณยเมวาต สพพ กมม สงเฆน กตตพพเมว ฯ ตสสาต กมมสส ฯ [๔๘๙] เอตถาต สตตาหกรณยาธกาเร ฯ รตตยา เฉทโก รตตจเฉทโก สตตาหกรณเยน คนตวา พหทธา อรณฏาปน- สงขาโต รตตจเฉโทต อตโถ ฯ รตตจเฉทกสส วนจฉโย [ปา.๒๗๓ ส.๑๖๐.๑๖๑]

Page 277: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 277

รตตจเฉทกวนจฉโย ปาลมตตโก จ โส รตตจเฉทกวนจฉโย จาต ปาล...วนจฉโย ฯ คนต วฏฏตต อนโต อปจารสมาย เตเนว สตตาหกรณยนมตต สลลกเขตวา อมนา นมตเตน คนตวา อนโตสตตาเห อาคมสสามต อาโภค กตวา คนต วฏฏต ฯ [๔๙๐] ปรมกขเณ อาโภค กตวา คมนกขเณ วสสรตวา คเตป โทโส นตถ สกรณโย ปกกมตต วตตตตา สพพถา ปน อาโภค อกตวา คตสส วสสจเฉโทต วทนตต วมต- วโนทนย วตต ฯ [๔๙๑] ย ปน สารตถทปนย สเจ อาโภค อกรตวา อปาจรสม อตกกมต ฉนนวสโส ว โหตต วทนตต วตต ตตถาย อธปปาโย สเจ อนโตอปจารสมาย อาโภค อกตวา อปจารสม อตกกมตวา คนตวา อตถ อรณ อฏาเปต ฉนนวสโสว โหต สเจ ปน วสสรตวา ปน อาคนตวา อปจารสมาย อาโภค กตวา ปน คจฉต ฉนนสโสว น โหตต ฯ ตตถ คนตวาต อห ตสม วหาเร คนตวา อชเชว อาคมสสามต มนสกตวา ภกข อตตโน อาวาส สมปาปณต น สกโกต ฯ นนต ภกข ฯ [๔๙๒] เยน คาโม เตน คนตนตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ [ปา.๒๙๓ ส.๑๖๑.๑๖๒]

Page 278: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 278

น สกกา เจ โหตต ภกขนา สตตาหวาเรน อรโณ อฏาเปตพโพ น สกกา เจ โหต ฯ ตตเรวาต ตสม คาเม น มนสสา ยถาปวตตานต ตสม คาเม มนสสา ปพเพ ยถาปวตตตาน ฯ ตสม วหาเรต ตสม อตตโน วสนวหาเร ฯ เตสเยว ต ปาปณาตต เตสเยว ภกขน ต สลากภตตาทก ปาปณาต ฯ เอวสทเทน วหาเร วสนตาน อเส ภกขน น ปาปณาตต าเปต ฯ ยตถาต ยสม วหาเร ฯ วสสคเคน ปาปณาเปตวาต ทสวสสาทโกฏาเสน ภกขน สลากภตตาน ปาปณาเปตวา ฯ ฉนนวสเสหต ปท วตตพพนต ปเท กตตา ฯ ตตถาต วหาเร ฯ ปาปตนต ภกขห ปาปต ฯ [๔๙๓] วหาเร อปนกขตตก จวราทภณฑ มา วนสสต๑

อต มนสกาเรน อธ วหารโต พห อาคตฏาเน อาหฏ อานต จวราท ย ปน เวภงคยภณฑ๒ อตถ ต เวภงคภณฑ ตตเถว วหาเร ภกขห คนตวา อปโลเกตวา ภาเชตพพ วหารเมว สนธาย ทยมานตตาต สมพนโธ ฯ อโตต เขตตวตถอาทโต ฯ เขตตวตถอาทเกต ปท ตตรปปาเทต ปทสส วเสสน ฯ ตตรปปาเทปต วหาเร สนตกวเสน อปปชชนภณเฑป ฯ อปสทโท ๑. มา วนสสต วณณนาปาโ อยเมว ยตตตโร ฯ ๒. จวราทเวภงคยภณฑนต วณณนาปาโ สมาสปทวเสน มททยต ฯ

[ส.๑๖๒]

Page 279: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 279

วหารโต พห อานต จวราท อเปกขต ฯ สงฆก หตอาท ทฬหกรณ ฯ พหวหาเรตป อตถ ต น ยชชต ฯ พหสมาย ตานนต วหารโต คนตวา พหสมาย ตาน ภกขนนต อตโถ เตนาห อโต อยยาน ฯ เป ฯ เอเสว นโยต ฯ ตานนต ปท ภาเชตนต ปเท สมปทาน อถวา ตานนต ปท ภาเชตนต ปเท กตตา เตห ภกขหต อตโถ ฯ ภาเชต น วฏฏตต สงฆก เวภงคยภณฑ พหฏ เตห ภาเชต น วฏฏต วหารเมว สนธาย ทยมานตตา เจว สมมข- ภเตห ภาเชตพพนต วจนโต จาต อธปปาโย ฯ อภยตรฏ ตนต อนโตวหาเร ต พหวหาเร จ ต สงฆก เวภงคยภณฑ ฯ อนโตสมาย ตานนต อนโตวหาเร เตห ภาเชต ภาชน ฯ [๔๙๔] สงโฆ ภนโนต เอตถ วจเน นตถ ฯ โย ปน สงโฆ ภชชสสตต ภกขห อาสงกโต ฯ ต สงฆ ฯ เอตา ปนาต เอตา ภกขนโย ฯ เอตา อนพลนต เอตา ภกขนโย อนพล อนรปพล กตวา ฯ เอตนต สมพหลาห ภกขนห สงโฆ ภนโนต วจน ฯ [๔๙๕] สตเถ วสส อปคนตนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตตถาต กฏกาย ฯ อธ าเน ฯ สาลาสงเขเปนาต สาลาสทเสน ฯ ตมปต สกฏสส เหฏาภาค ฯ ตตเถวาต สตเถเยว ฯ ตตถาต ตสม ปตถตฏาเน ฯ ตโต คามโต ฯ [ปา.๒๙๖..๒๙๘ ส.๑๖๒..๑๖๓]

Page 280: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 280

ตตเถวาต นาวาย ฯ อยจ ภกข ฯ นาวายาต ปท ลทธ อต ปเท กตตา ฯ อตถ าเน ฯ ตตเถว ปม ลทธคาเม ฯ อต เอว วเช สตเถ นาวายนต ตส าเนส นตถ วสสจเฉเท อาปตต ฯ ปวาเรตจ ลภตต เอตถ จสทโท สมปณฑนตโถ ฯ อตสทโท ปรสมาปนโน ฯ [๔๙๖] เอตถาต อต วเช ฯ เป ฯ ปวาเรตจ ลภตต โปราณฏกถาวจเน ฯ ปวาเรตจ ลภตต เอตถ อยมธป- ปาโยตป ปาโ ฯ นาวายาต เอตถ กรเณ ตตยา น ฉฏ ต าปนตถ มชเฌ นาวายาต ปท วตต ฯ สเจ ภกขโน คนตพพ คมน โหตต สมพนโธ ฯ ภกขโนต ปท คนตพพนต ปเท สมพนโธ ฯ คมน คนตพพ ภาวสาธน ฯ ภกข วสสจเฉโท วย ทสสต กสมา อตร อจฉตปปเทสโต อาย วสสปคตฏานสงขาตาย อปจารสมาย จตตปปาเท จตตสส อปปาเท สต อวสตตวา วสสปคตฏานโต อจฉตปปเทส- สงขาเต อสม าเน วสตภาวโตต สมพนโธ ฯ วสสจเฉโท เอตสส อตถต วสสจเฉโท ตทธตวคคโห โณ ฯ อตราต ปท อปจารสมายาต ปทสส วเสสน ฯ อวสตตตาต ปท ทสสาตต ปเท เหต ฯ วสตต วสโต [ส.๑๖๔]

Page 281: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 281

กตตร โต ฯ อสม วสโต อวสโต อวสตสส ภาโว อวสตตต ฯ [๔๙๗] เตน วตต สมงคลปปสาทนยา นาม ขททกสกขา- ฏกาย วเช สตเถ นาวายนต ตส าเนส นตถ วสสจเฉเท อาปตต ปวาเรตจ ลภตต ห อฏกถาย วตต วสสจเฉเทต จ อนชานาม ภกขเว เยน วโช เตน คนตนต วตตตตา สตถสส นาวาย จ คมนสภาเวเนว ตตตา จ วสสปคตฏาเน อวสตวา สทธ๑ อตถ คมนตต สนธาย วตตนต เวทตพพนต ฯ [๔๙๘] เกสจ ปน โปตถเกส กสมา อตร อปจาร- สมาย จตตปปาโท อ วสตตตาตป ปาโ ทสสต ฯ อจฉตปปเทสโต วสสปคตฏานสงขาตาย อปจารสมาย อตร อธ วสส อเปมต จตตสส อปปาโท โหต วสสปคตฏานโต อ อจฉตปปเทส ภกขนา วสตภาวโต วสสจเฉโท วย ทสสตต สมพนโธ ฯ อนต ปท วสต อต ปเท กมม ฯ ตสมาตป ปาโ โส น ยตโต ฯ น จ วสสจเฉโท ยท วสสจเฉโท ภเวยย ฯ ปรเมสต เยน วโช เตน คนตนตอาทวตถโต ปรเมส ฯ ๑. อโต ปเร เยน เกนจ สหตถตตยาปเทน ภวตพพ ฯ

[ปา.๒๙๘ ส.๑๖๔]

Page 282: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 282

[๔๙๙] น ภกขเว รกขสสเรต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อปคนต น วฏฏต ฯ กฏก กตวาปต กฏก กตวาป อปคนต วฏฏตเยว ฯ วฏภ วฏโปต จ เทว ปรยายา ฯ ตตถาต อฏเฏ ฯ โยชต ทวารพนธ ยสม ต โยชตทวารพนธ ฯ ฉเว สสาเน กตา กฏกา ฉวกฏกา ฯ ตตถาต ฉวกฏกาย ฯ เอสา กฏกา ฯ เอวรปา กตกาต เอตถ ปเท อตโถ ฯ ตสสา อธมมกกตกาย ลกขณ มหาวภงค มยา วตต ฯ [๕๐๐] ปฏสสเว จ ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ น เกวลนต น เอตตกเมว ฯ อม ฯ เป ฯ วสถ อต วตตสส เอตสเสว วจนสส ปฏสสเว อาปตต ฯ เอตสเสวาต ปท ปฏสสเวต ปเท กมม ฯ เอวมาทนาป นเยน ตสส ตสส วจนสส ฯ อม เตมาส ภกข คณหถ อต เอวมาทนา ฯ อปสทโท อม ฯ เป ฯ สถ อต วจน อเปกขต ฯ ปฏสสเวต สมปฏจฉนนนมตเต ปฏปพโพ ส สวเน ฯ ตจ โข ทกกฏ ฯ ปสทโท ปม สทธจตตสสาต วจน อเปกขต ฯ โส ตทเหว ฯ เป ฯ อาทส วจเนส วนจฉโย ฯ สตตาห ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ คนต วฏฏตต สตตาหกรณเยน คนต วฏฏต ฯ วสสปนายกกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ----------------- [ปา.๒๙๘..๓๐๓ ส.๑๖๔..๑๖๖]

Page 283: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 283

ปวารณาขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๕๐๑] ปวารณาขนธเก วนจฉโย เวทตพโพ ฯ เนว ฯ เป ฯ เอตถ ปเท อาลาโป นาม ฯ อฏกถาย ปน ยถา ห ปสโว ยถา ห มคา จ ตถา เอเตปต ปาโ ทสสต โส น ยตโต ฯ วต วตตนต จ เทว ปรยายา ฯ เอสา กตกา ฯ วตต อนโลมภาโวต วตต อนรปภาโว ฯ วตตมตถ สมตเถนโต วทนตตอาทมาห ฯ ห สจจ วทนต ม อายสมนโตต วจน วทนต ภกข อเน ภกขนา กจ วตต สกกา โหต อตร วทนต ม อายสมนโตต วจน อวทนต ภกข อเน ภกขนา กจ วตต น สกกา โหต ฯ วทต มนตป อตถ ต น ยตต ฯ กตวาต ปท จรณ อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ จรณภาโวต วหรณภาโว เตนาห วหรตต ฯ เทสนาปฏจรกภาโวตป ปาโ วทนต ม อายสมนโตต เทสนาวเสน วทนวเสน วหรณภาโวต อตโถ ฯ กตวา จรณภาโวตป อตถ โสเยว อตโถ ฯ สพพ วนย ปรโต กโรต วหรตต วตต น วตต วหรสสตต ฯ [๕๐๒] สพพสงคาหกาปต๑ สพเพส เตวาจกาทน ปวารณาน ๑. ปสททรหโต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต ฯ

[ปา.๓๐๙..๓๑๔ ส.๑๖๗]

Page 284: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 284

สงคาหกา ฯ าเปต เอตายาต ตต ฯ เอว หตอาท ทฬห- กรณ ฯ ห สจจ เอว สณาต ฯ เป ฯ เรยยาต วจเน วตเต ฯ เตวาจกนตอาท ปวาเรตนต ปเท กรยาวเสสน ฯ วทน วาจก ตกขตต วาจก เตวาจก ฯ ปวาเรต วฏฏตต สพพสงคาหกตตา ปวาเรต วฏฏต ฯ สมานวสสก น วฏฏตต สณาต ฯ เป ฯ ปวาเรยยาต เอตถ สมานวสสกนต ปทสส อวตตตตา สมาน- วสสก ปวาเรต น วฏฏต ฯ อ น วฏฏตต เตวาจกนต วจเนน อสมานตตา อ เทววาจกาทก น วฏฏต ฯ เตวาจกจ วฏฏตต เทววาจกโต อธกตตา เตวาจก วฏฏต ฯ เทววาจกโต หนตตา เอกวาจกจ น วฏฏต ฯ เอกวาจกโต อธกตตา เทววาจกเตวาจกาน วฏฏนต ฯ เตวาจกาทน อวตตตตา สพพ เตวาจกาท วฏฏต ฯ จาต ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ จาตททสกา ปวารณา ฯ จาตททสกายาตป อตถ ปพพกจจนต ปเท สมพนโธ ฯ ปณณรสกา ปวารณา อชช ฯ เป ฯ รสต ปพพกจจ กาตพพ ฯ กสมจ ปน โปตถเก ตส ปวารณากมเมสต ปาโ ทสสต ฯ ปวารณากมเมสต ปาโ ปน ยตโต นทธารณ ฯ ภกขสต นทธารณ ฯ [ปา.๓๑๔.๓๑๕ ส.๑๖๗.๑๖๘]

Page 285: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 285

[๕๐๓] ทนนา โหต ปวารณาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เอว ทนนายาต เอว กายาทนา ปวารณาย ทนนาย ตสโส ฯ เป ฯ กรสสตต เอว ปวาเรตพพ ฯ สเจ ปน วฑฒตโร โหตต สเจ ปน ปวารณาทายโก วฑฒตโร โหต ฯ เอวหต เอว ตสโส ภนเตตอาทวจเน วตเต เตน ปวารณา- หารเกน ตสส ปวารณาทายกสส อตถาย ปวารต โหต ฯ ปวาร ฯ เป ฯ ทาตนต เอตถ วจเน เวทตพพ ฯ อธาป จาต อมสม ปวารณาขนธเก ฉนททาน อวเสสสงฆกมมตถาย โหต ฯ ตสโส ภนเตตอาทนา วตตนเยน ฯ เตน จ ภกขนา สงเฆน จาต ปททวย ปวารตเมวาต ปเท กตตา ฯ เตน จ ภกขนาต ปวารณาทายเกน ภกขนา ฯ ตสส จาต ปวารณาทายกสส ฯ จสทโท อาโรจตาย จาต โยเชตพโพ ฯ สงเฆน จาต จสทโท ปวารเต จาต โยเชตพโพ ฯ เตน ปน ภกขนาต ปวารณาทายเกน ภกขนา ฯ เตนาต ฉนท- ทาเนน ฯ [๕๐๔] อสสาวสาเนต อาวาสเกห นสสม คนตวา ปวาเร- ตพพนต อสสา ปาลยา อวสาเน ฯ อทเจตถาต เอตถ ปวารณาธกาเร อท วจจมานวจน ลกขณ ฯ อท เหตถ ลกขณนตป ปาโ ฯ จตนนนต ปท น วฏฏตต ปเท [ปา.๓๑๗ ส.๑๖๙..๑๗๑]

Page 286: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 286

สมปทาน ฯ ปวาเรตนต ปวารณ๑ ฯ โส คณปรโกต เอโส เอโก ภกข คณปรโก โหต ฯ อตเรน เอเกน ฯ เอโก วาต เอเสว นโยต๒ เอโก วา อต เอตถ วจเน เอเสว นโย ฯ อตต๓ ตสมา ฯ อททสตวาต ปท ปวาเรตพพนต ปเท เหต ฯ จตนน มาสาน ปรโยสานา จาตมมาสน กตตกา จ สา จาตมมาสน จาต กตตกจาตมมาสน ฯ กตตก... ปวารณายาต ปท ปวาเรตพพนต ปเท อาธาโร ฯ [๕๐๕] โกสมพ...วาต โกสมพกภกขน สมคคภาวสทสา ฯ เอวเจตถาต เอตถ สามคคปวารณากรณกาเล เอว จ ปพพ- กจจ ฯ สามคคปวารณาทวส ทสเสนโต สามคคปวารณ กโรนเตห จาตอาทมาห ฯ กโรนเตห เปตวา สามคคปวารณ กาตพพาต สมพนโธ ฯ ปาฏปททวสโตต๔ ปพพกตตกมาสสส กาฬปกขปปาฏปททวสโต ปฏาย ยาว อปรกตตกปณณนา ตาว เอกนตตสรตตนทโว ตสส อพภนตเร ฯ [๕๐๖] กงขาวตรณฏกาย ปน เย ปน กจป อปป- มตตเก ปวารณ เปตวา สมคคา โหนต เตห ปวารณายเมว ๑. เยภยเยน อตถลงคโก อย สทโท ฯ ๒. ฯ เป ฯ เอโก วา โหต เอเสว นโยต วณณนาวจน ฯ ๓. อย อตสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ ๔. ปาฏปทโตต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๑๗๑.๑๗๒]

Page 287: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 287

ปวารณา กาตพพา ตาวเทว น กาตพพา กโรนเตห อปปวารณาย ปวารณา กตา โหตต วตต ฯ [๕๐๗] เอตถ วจเน วตตพพ ฯ เปนเตนาปต อปสทเทน น เกวล ปวาเรนเตน เทววาจก ปวาเรตพพนต าเปต ฯ เอกวาจเก ฯ เป ฯ เรยยาต วตตพพ ฯ เอตถ จาต สมาน- วสสเก ฯ ตตถาต สพพสงคาหกปคคลเกส ฯ ตโตต ยการโต ฯ เอตาสป หต ห สจจ เอตาสป เทววาจกาทส ฯ ฏการาวสาเน- เยวาตป อตถ ฯ เอตาน วจนาน ฯ วจโนมททนา หต ห สจจ วจนสส โอมททนา ฯ อธาต โอมททตวาต ปเท ฯ อตเรห ถลลจจยปปาจตตยาทห ฯ อสกาตอาท เอวสททสส ผล ฯ เอตหต ห สจจ เอต อสกา นาม อาปตตต วจน กลหสส มข การณ โหต ฯ [๕๐๘] อท วตถ ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ กมเมนาต ปท ภวตพพนต ปเท กตตา ฯ เอวนต อท วตถนต- อาท วจน ฯ เอตถาต วตถ เปตวา สงโฆ ปวาเรยยาต วจเน ฯ อปปรกขตวา ชานสสามาต วตวา ปวาเรตพพ ฯ อย ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตสส ภกขโน ตทนรโป เตส มาลาทน อนรโป ฯ เอวนต อย ฯ เป ฯ น วตถนต [ปา.๓๔๘..๓๕๕ ส.๑๘๒..๑๗๔]

Page 288: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 288

วจน ฯ อตต อตโถ ฯ อถ ยท น อห ชานาม อต วทต ฯ ปรมนเยเนวาต ปท ทสวา มมาโนต ปททวเย ตตยาวเสสน ฯ โจเรหต ปท ปรภตต นหานาต ปททวเย กตตา ฯ อภยนต วตถปคคล ฯ อวนจฉตตตาต วตถสส อวนจฉตตตา ปวารณาโต ปจฉา ทสวา ปคคลสส โจทตตตา โจเทต วฏฏตต สมพนโธ ฯ จสทโท อวนจฉตตตา จ โจทตตตา จาต โยเชตพโพ ฯ อตสทโท ปรสมาปนโน ฯ อทหต ห ยสมา วตถปคคลสงขาต อท อภย ปวารณาย ปพเพ ทสวา ฯ ต ปวารณ ฯ อกโกเฏนตสส ต นวาเรนตสส ฯ [๕๐๙] เทว ฯ เป ฯ เอตถ วจเน จตตถปจมา อโปสถา เทว จาตททสกา ฯ ตตโย ปนโปสโถ ฯ ตโย ปนาตป ปาโ โส น ยตโต ฯ ปกตยาปต อปสทเทน น เกวล กตตพโพ จาตททสโกต าเปต ฯ อถาต จตตเถ ปณณรสก- โปสเถ อาวาสเกห กเต อมหาก ปวารณ เปสสนตต อาวาสกา ยท สณนต ฯ เทวต ตตยปกเข จาตททส ปจเม จาตททส จ ฯ เอว กโรนตา ภณฑนการกาน เตรเส วา จาตททเส วา อเม ปณณรสปวารณ ปวาเรสสนตต เอว ตตยจตตถาต- อาทนา วตตนเยน กโรนตา อเม อาวาสกา ภกข ภณฑน- [ปา.๓๕๖ ส.๑๗๔.๑๗๕]

Page 289: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 289

การกาน ภกขน เตรเส วา จาตททเส วา ปรณรสปวารณ ปวาเรสสนตต อมนา ยถาสก อโปสถกรณโต ปฏาย ภกขน จาตททสปณณรสโวหาโร น จนทคตสทธาย ตถยา วเสนาต ทสเสตต วมตวโนทนย วตต ฯ ปวาเรนเตหต ปท ปวาเรตพพนต ปเท กตตา ฯ เปตวาต ปท สตวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ เตต ภณฑนการถา ฯ สวทหน สวทหต นตถ สวทหต เอเตสนต อสวทหตา ฯ อาคมนชานนตถายาต ภณฑนการกาน อาคมนสส ชานนตถาย ฯ อกต สวทหน เยห เต อกตสวทหนา ฯ กลนตตถาต ตเมห กลนตา อตถ ฯ ภณฑนการกานนต ปท สามเณเรห เจว ทหรภกขห จาต ปททวเย สมพนโธ ฯ สามเณเรห เจว ทหร- ภกขห จาต ปททวย อนพทธา วาต ปเท กตตา ฯ อาวาสกา อนพนธาว ฯ ยนต อาคมชณห ฯ [๕๑๐] กย ปวย โมทนตต กมทา กมทาน สมโห โกมโท สมหตเถ โณ โกมโท เอตถ อตถต โกมท ทณฑา- ทโต อกอต สตเตน อ ฯ จตนน มาสาน ปรปรภตา จาตมมาส จาตมมาสเอว จาตมมาสน ปจฉมกตตกปณณามาสนต อตโถ ฯ ตนต จาตมมาสน ฯ [ปา.๓๕๖.๓๕๗ ส.๑๗๕]

Page 290: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 290

[๕๑๑] ผาส วหรต เอตถ เอเตน วาต ผาสวหาโร สมถ- วปสสนา ฯ รตตฏานจ ทวาานจ รตต...าน ต อาท เยส ตาน รตตฏานทวาานาทน อนพทธาน จ ตาน รตตฏ- านทวาานาทน จาต อน...านาทน เตส เภโท อนพทธ- ...เภโท ฯ พาหราต ตรณสมถวปสสนา พาหรภตา ฯ สงฆสสาต ปท สมคคกรณ อต ปเท สมพนโธ ฯ ตณวตถารกสมโถ ปน จลลวคเค อาวภวสสต ฯ วสสฏ กมมฏาน เยห เต วสสฏกมมฏานา ฯ ถามภาว คตา ถามคตา ถามคตา สมถวปสสนา เยส เต ถามคตสมถวปสสนา ฯ อนโตวสส ปรหาโร วาต อนโตวสเส ลทธรกขน ฯ ปรหาร สรเปน าเปนโต อาห อาคนตกาตอาท ฯ เตหปต ปวารณาทายก- ภกขห น ภวตพพนต ปเท กตตา ฯ อปสทโท ลทธปปวารณา- สงคหภกข อเปกขต ฯ ปวารณาสงคหทายกภกข ลภนต ฯ ปวารณาขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ------------ [ปา.๓๕๘ ส.๑๗๕.๑๗๖]

Page 291: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 291

จมมกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๕๑๒] จมมกขนธเก วนจฉโย เวทตพโพ ฯ อสสรสส ภาโว อสสรย อธปตสส ภาโว อาธปจจ อสสรยจ อาธปจจจ อสสรยาธปจจ เตน สมนนาคต อสสรยาธปจจ ฯ รโญ ภาโว รชช ฯ ตสสาต เสฏ ปตตสส ฯ โสต โสโณ ฯ สสสรก อณณปปาวารกนต อตตม อณณามย โลมาน อฏาเปตวา กต อณณามยปปาวารก ฯ ตสส จาต โสณสส ฯ น ปนสสาต ตสส โสณสส ทสสน วชเชตวา อสส รโ กจ กรณย น ปน อตถ ฯ สนนปาตาเปนโต ราชา อต มนสกาเรน สนนปาตาเปส ฯ เอวนต สนนปาตาปเนน อปร- สงกนโตต ปเท ตตยาวเสสน อปรสงกนโตต ปท โสโณต ปทสส วเสสน ฯ อฑโฒ จ โส จนโท จาต อฑฒจนโท อฑฒจนโท วย ปาสาโณ อฑฒจนทปาสาโณ โสปาณมเล อปฑฒ อนโต ปเวเสตวา ปโต วฏฏปาสาโณ ฯ อวจนมตเตนาต๑

อรหตตวจนมตเตน น วชชมานภาเวน ฯ อสต ฯ เป ฯ เอตถ วจเน เวทตพพาต ปเท อาธาโร ฯ ๑. อ วจนมตเตนาต วณณนาวจน ฯ

[ปา.๑..๑๒ ส.๑๗๗..๑๘๐]

Page 292: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 292

[๕๑๓] ตตถ จาต นลกาทส ฯ อฬารฏ กวณณาต๑

อภนวารฏ กผลวณณา ฯ มหารงเคน รตตา มหารงครตตา ฯ มหานาเมน รตตา มหานามรตตา ฯ สมภนนวณณาต นานา- วณณา ฯ เอตาส อปาหนาส ยงกจ อปาหน ฯ รชนนต อปลตตนลาทรชน มจตวาต๒ ปเท กมม ฯ อปปมตตเกป วณเณ ภนเน ฯ นลา วทธา ยาส ตา นลวทธกา ฯ ยาส วทธาเยว นลาต ยาส อปาหนาน พนธาเยว นลา ฯ สพพตถาต ปตกวทธกาทส๓ เอตาโย อปาหนาโย ฯ ตเลต ปณหยา อปรภาเค ฯ ปณหปธานตถ ตเล ขลลก ปณหปธานจมม พทธ ยาส ตา ขลลกพทธา ฯ ชงฆโต สพพปาท ปฏจฉาทก ปฏพทธ ยาส ตา ปฏพทธา ฯ ปรคเณหตต ปรคโณห อปรปาทตล- ปตตปปฏจฉาทนกพทโธ ฯ ปรคเณห โยเชตวา กตา ปาล- คณ กา๔ ฯ วจตรา ห ตทธตวตต ฯ ตตตรปตตสทโส วจตโต วณโณ ตตตรปตตสทเทน คหโต ฯ ตตตรปตต เอตาสมตถต ตตตรปตตกา ฯ เมณฑสส วสาณ เมณฑวสาณ เมณฑ- ๑. อฬารฏก...อต วณณนาปาโ ฯ ๒. ปฉตวาต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต ฯ ๓. ปตก...อต ปาล ฯ ๔. ปาลคณ มาต สวณณนา ปาล ฯ

[ปา.๑๓.๑๔ ส.๑๘๑]

Page 293: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 293

วสาณสทสา พทธา ยาส ตา เมณฑวสาณพทธกา ฯ กณณกฏ- าเนต ปาทสส ปฏมกกฏานภเต กณณกฏาเน โยเชตวาต ปเท อาธาโร ฯ ตตเถวาต กณณกฏาเน ฯ วจตราต ฯ สณานโต วจตรา ฯ เอตาส อปาหนาส ฯ เตส ขลลกาทส ฯ ปรยนเตสต ปท โยเชตวาต ปเท อาธาโร ฯ อปรภตตา คณงคณปาหนา ฯ [๕๑๔] อาจรเยสตอาทมห วนจฉโย ฯ อธาต อาจรเยสต ปเท ฯ ฉ วสสาน ยสส โส ฉพพสโส ฯ โส หต ห สจจ โส อวสสโก จตพพสสกาเล ต ฉพพสส นสสาย วจฉต วสสสต ฯ อปชฌา ฯ เป ฯ สหายกา ภกข อปชฌามตตา นามาต สมพนโธ ฯ [๕๑๕] ปชชต ยาต เอตายาต ปาทกา ปท คมเน กมปทา ณโกต สตเตน ณโก ฯ ตเณน กตา ปาทกา ตณ- ปาทกา ฯ อณณาหต เอฬกาทโลเมห ฯ สงกมนต คจฉนต เอตาหต สงกมนยาโย น สงกมนยาโย อสงกมนยาโย ฯ [๕๑๖] ภกข อตตโน องคชาเตเนว คาวยา องคชาต ฉปนต ฯ คเหตวาต วจฉตร คเหตวา ฯ คงคามหกฬกายาต๑

คงคามหย กฬนตถ ฯ เสยยถาป คงคามหยายาต อตถปรสา วย ๑. คงคามหกฬกาต ยการรหโต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔..๒๔ ส.๑๘๑..๑๘๓]

Page 294: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 294

คงคามหอทกกฬนตถ ยาเนห คจฉนตต อตโถ ฯ กสมจ ปน โปตถเก อตถสารถ วา โหต วฏฏต ปรสสารถ วา วฏฏตต ปาโ ทสสต โส น ยตโต ฯ อตถสารถ วา โหต ปรสสารถ วา วฏฏตต ปน ปาโ ยชชต ฯ ยานคฆาเฏนาต เอตถ ปมตเถ ตตยา ฯ ยาน- สจลมยนต๑ ยานสส สจลเนน ชาต อผาส ฯ [๕๑๗] ปมาณาตกกนตนต สคตงคเลน อตเรกฏงคลปาทก มจ ฯ อาสนทปลลงกา อจจาสยน เสสา มหาสยนนต ขททกสกขาฏกา ฯ ปมาณาตกกนตาสนนต สคตงคเลน อฏง- คลปาทกปปมาณ อตกกนตาสนมจป ฯ ควต สทท กโรตต โคณโก ค สทเท ย สกตเถ โก อสส โอตต ฯ กย ปวย ชวต คจฉตต โกชโว ช คตย โณ มหนโตเอว โกชโว มหาโกชโว ฯ ตสสาต มหาโกชวสส ฯ จตตรป อสสาต จตตโก ฯ วาฬจตตนต วาเฬน สสพพเนน สชาต จตตรป อสสาต วาฬจตต ฯ โลมปณณตาย ชาต อณณามย ตปปกตวจเน มโยต สตเตน มโย ฯ สยนสขาท ปฏจจ อตถรยตต ปจจตถรณ ฯ อณณามยเอว ปจจตถรณ ๑. อท ปท ปาลยมป วณณนายมป น ทสสต ฯ

[ปา.๒๕ ส.๑๘๓]

Page 295: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 295

อณณามยปปจจตถรณ๑ อณณาต เอฬกโลม ฯ ปฏต คจฉตต ปฏกา ปฏ คมเน ฯ ปฏล เอตสสา อตถต ปฏลกา ทณฑาทโต อกอต อโก ฯ ฆน สนธภต ปปผรป เอตถาต ฆนปปผโก ฯ ฆนปปผโกต พหลราโคต เกจ ฯ โยนกา เอว ทมฬา โยนกทมฬา เตส ปโฏ โยนก- ทมฬปโฏ ฯ ตล เอตสสา อตถต ตลกา ฯ กฏสเสห สวณณสตเตห ปกต กฏสส ฯ โกเสยยสตตาน อนนตร กฏสสสวณณมย สตต ปเวเสตวา วต โกเสยยกฏสส- มย อถวา โกเสยยสตเตน สห กฏสเสน สวณณสตเตน วต โกเสยยกฏสสมย ฯ โกสยสตเตน ปกต โกเสยย ฯ กโรนต เอตถ นจจนต กฏก๒กร กรเณ อสส อ ฯ อตถรณกอตถรกาเอวาต ปตถรตอตถรณา เอว ฯ หตถต- ถรณอสสตถรณาต อฏกถาปาโ ฯ ปาลย ปน หตถตถร อสสตถรนต ปาโ ทสสต ฯ อตถรสททโต อตถรณสททสส อภนนตต สนธาย หตถตถรณอสสตถรณาต อฏกถาย วตต สยา ฯ ...ปเวณต อชนจมมาน ตนต ฯ กทลมคสส อท กทลมค ๑. วาฬจตตอณณามยตถรโกต วณณนาปาโ ฯ ๒. กตตกนต สวณณนา ปาล ฯ

[ปา.๒๕ ส.๑๘๓.๑๘๔]

Page 296: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 296

กนต จมม ฯ ปวรจ ต ปจจตถรณจาต ปวรปปจจตถรณ กทลมคจ ต ปวรปปจจตถรณจาต กทลมคปปวรปปจจต- ถรณ ฯ เตนาต กทลมคจมเมน ฯ ตนต ปจจตถรณ กโรนตต ปเท กมม ฯ ฉาเทต เอเตนาต ฉท อตตร อปรพทธ ฉท อตตรจฉท สห อตตรจฉเทน วตตตต สตตรจฉท๑ ฯ เสตวตานป น วฏฏต ฯ ปสทเทน รตตวตาน อเปกขต ฯ อสต ปน วฏฏตต เหฏา อกปปยปปจจตถรเณ อสต เสตวตาน วฏฏต ฯ ปสเสสต ปท รตต วา ปทมวณณ วาตอาทปเท อาธาโร ฯ สเจ ปมาณยตตนต ต อปธาน สเจ ปมาณยตต วฏฏต ฯ ตตรท ปมาณ วตถารโต ตส กณเณส ทวนน กณณาน อนตร วทตถจตรงคล มชเฌส มฏ รตน ทฆโต ปน ทยฑฒรตน วา ฯ มหาอปธานนต ปมาณาตกกนต อปธาน ฯ [๕๑๘] เอเตนาต กรรฆเรต วจเนน ฯ อสสาต กจจานสส ฯ เอเตน ปปาเต ปพพเตต วจเนน ฯ ตสสาต อปาสกสส ฯ โกฏอคฆนกปลนธนธารโน กณณา ยสส โส โกฏกณโณ จ ปสาท ชเนตต ปาสาทโก ภควา ฯ ตสเสวาต ปาสาทกนต ปทสส ฯ ๑. สอตตรจฉทนต ปาล ฯ

[ปา.๒๕..๓๑ ส.๑๘๔.๑๘๕]

Page 297: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 297

อตตม ทมถจ สมถจ ภควตา อนปปตตนต สมพนโธ ฯ ทมถจ สมถจาต ทวนน ปทาน ววรณ ปจ สมาธจาต ฯ ทมกจาตมสส ววรณ กายปสมจาต กายสส อปสม ฯ วสกายกวปผนทตานนต ปท อปจฉนน อต ปเท กมม ฯ วปผนทนต สตตา เอเตห กเลเสหต วปผนทตา วสกายกา ปฏปกขภตา จ วปผนทตา จาต วสกายกวปผนทตา ฯ สวรคตตยาต จกขนทรยาทน รกขนสงขาตาย คตตยา ฯ ยปน ยต ยต อนทรย เยน โส ยตนทรโย ต ฯ อาคจฉนต ปฏสนธคคหณวเสน สตตา เอเตน กเลเสนาต อาค๑ นตถ อาค เอตสสาต นาโค ฯ อาควรหตนต โทส- วรหต ฯ [๕๑๙] กณหา จ สา มตตกา จาต กณหมตตกา กณห- มตตกา อตตรา อธกา ยสสา สา กณหมตตกตตรา ฯ อปร วฑฒตา กณหมตตกา ยสส ภมย สา อปรวฑฒตกณห- มตตกา ฯ ขเรหต ปท อกกนต อต ปเท กรณ ฯ โคกณฏเกหต คนน กณฏเกห อปหตาต ปเท กตตา ฯ อปหตาต ปฬตา ฯ เต โคกณฏเกต ปท รกขตนต ปเท กมม ฯ ๑. อาค อตป ฯ

[ปา.๓๑.๓๒ ส.๑๘๕]

Page 298: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 298

อปาหนาต ปท น สกโกนตต ปเท กตตา ฯ เอว ขรา โหตต เอว ภม ขรา ถทธา โหต ฯ เอรค โมรค มชชาร ชนต ฯ ตณชาตโยต ตณปปกตโย ฯ เอเตห เอรคอาทห ชนา กโรนต ฯ ตตถาต เอรคอาทส ฯ ต เอรคตณ ฯ ตมพ สส ยสส ต ตมพสส ฯ เตนาต โมรคตเณน กตา ตฏฏกา ตฏต ฯ อานนโท ภส เอว ย สาสน เม มม อปชฌาโย ชานาเปส ตสส สาสนสส อย กาโล อาโรจนกาโล ภเวยย ฯ เอตถาต อย ขวสส กาโล ปรทสสต วจเน ฯ คณคณปาหนนต วตตพเพ นคคหตาคม กตวา คณงคณ- ปาหนนต วตต ฯ อปาหนโกสโก จ สตถโกสโก จ กจก- โกสโก จ อปา...โกสกา ฯ เอฬกจมมนต เมณฑจมม ฯ อชจมมนต ฉกลกจมม๑ ฯ [๕๒๐] มคจมเม วนจฉโย ฯ เอนมโค วาตมโค ปสทมโค กรงคมโค มคมาตโก โรหตมโค ฯ อเสนต อเส มคาน นทธารณ๒

มกกโฏ กาฬสโห สรโภ กทลมโค ฯ เย จ วาฬมคา ๑. ฉคลก อตป ฯ ๒. วณณนาปาานสาเรเนว อเสนต ปท จมมานต ปทสส สามสมพนโธต ภวตพพ ฯ

[ปา.๓๒..๓๕ ส.๑๘๕..๑๘๗]

Page 299: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 299

เกจต...เกจ เย จ วาฬมคา ฯ เตส สตตาน ฯ ตตถาต เตส มกกฏาทส นทธารณ ฯ น เกวลจ เอเตเยวาต เกวล เอเตเยว สหพยคฆอจฉตรจฉา วาฬมคา นาม น โหนต เยส ปน จมม น วฏฏต อต วตต ฯ เตต ยถาวตเต มกกฏาทโย เต สตเต ฯ เต เปตวาต เอตถ มกกฏกาฬสหา พาลมคา นาม น โหนตต อธปปาโย ฯ เปตวาต ปท อวเสสาต ปทสส วเสสน ฯ เอเตสนต โคมหสาทน ฯ ปรหาร ลภตต ภกข จวรสส รกขน ลภต ฯ จมมกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ [ปา.๓๕ ส.๑๘๗]

Page 300: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 300

เภสชชกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๕๒๑] เภสชชกขนธเก วนจฉโย ฯ สรต ปฬยตต สรโต ฯ สรโตต วตตพเพ ตสส ทาเทส กตวา สรโทต วตต ฯ สา สนขา รมนต เอตถาต วา สรโท มสส โท ฯ โปทปาท- กาฬปกขโต๑ ปภต เทว มาสา สรโท นาม ฯ สรเท อปปนโน สารทโก ฯ ปตตาพาเธนาต ปตตโต สมฏานาพาเธน ฯ ตสม หตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ ตสม กาเล สรทกาเล ภกข วสโส- ทเกนป เตเมนต ฯ เกสจ โปตถเกส มตตก เตเมนตต ปาโ ทสสต ฯ โส น ยชชต ฯ วสโสทเกนป เตเมนต กททมมป มททนตต ปน ยชชต ฯ เตนาต ตสมา เตส ภกขน ปตต พหสรเร พยาปตวา อพทธปตต โกฏพภนตรคต โกฏสส อนตสส อพภนตเร คจฉนต โหต ฯ อาหาเร อตโถ ปโยชน อาหารตโถ อาหรกจจ ฯ [๕๒๒] อจฉวสนตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ มลเภสชชาท- วนจฉโยปต มลเภสชชาทน วนจฉโยป ฯ อธาต เภสชชกขนธเก ย ย ปท ฯ ๑. โปฏปท อต เยภยเยน ทสสต ฯ ภททปท อตป อตถ ฯ

[ปา.๓๘..๔๑ ส.๑๘๘]

Page 301: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 301

หงค จ หงคชต จ หงคสปาฏกา จ หงค...ฏกา ฯ หงคชาตโยเยวาต หงคสส ปกตเยว หงคภตา ปกตโย วา ฯ ตกกจ ตกกปตต จ ตกกปณณ จ ตกก...ปณณโย ฯ อสสาทน กายคนโธ วย กสสจ ภกขสส กายคนโธ โหต ฯ ตสส ภกขสส วฏฏนต ฯ อปสทโท กณฑาท- อาพาเธน สมนนาคต ภกข อเปกขต ฯ สรโส จ โกสมโพ จ สรสโกสมพา เต อาทโย เยส เต สรสโกสมพาทโย เตส จณณาน สรส...จณณาน ฯ คนธานเอว จณณาน คนธ- จณณาน ฯ รชนกสฏนต รชนนโรช รชนจฉลล ฯ เอตมปต ปากตกจณณ ฯ น ตนต ภกข ต อามกมส น ขาท ต อามกโลหต น ปว ฯ [๕๒๓] สพพสงคาหกวจนนต สพเพส อชนาน สงคหณ- วจน ฯ อชต มกขต เอเตนาต อชน อช มกขเน ย ฯ กาฬจ ต อชนจาต กาฬชน ฯ รเสห กต อชน รสชน ฯ นทอาทน โสเต อปปนนมชน โสตชน ฯ สลต ยาตต สลากา สล คตย อากปปจจโย ฯ ธาเรนต ปกขปนต เอตถาต ธานย สลากาย ธานย สลากธานย๑ ฯ ๑. สลาโกธานยนต สวณณนา ปาล ฯ

[ปา.๔๓..๔๗ ส.๑๘๘.๑๙๘]

Page 302: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 302

ยตถาต ยสม สรสทณฑกาทมห ฯ โอทหนตต ปกขปนต ฯ อชนตถวกายาต ปท อสวทธโกต ปเท สาม ฯ นตถ กโรนต เอเตนาต นตถกรณย ฯ ยมถาห ทวห ปนาฬกาห๑ ยตต นตถกรณย ยมกนตถกรณย๒ ฯ สม โสต ยสสา สา สมโสตา ฯ ปนาฬกาหต นตถโน นกขมนมคเคห ปนาฬกาห ยตต เอก นตถกรณยนต สมพนโธ ฯ [๕๒๔] สพพนต เตลปาก ฯ อตกขตต มชช เยส ตาน อตกขตตมชชาน๓ ฯ ภชตพพนต ภงค ปณณ ภงเคน เสโท ภงคเสโท ฯ อาวาฏ อวาฏนต จ เทว ปรยายา ฯ องคารานนต องคาเรห ฯ ตตถาต ตสม อาวาเฏ ฯ วาตหรณ- ปณณานต วาตสส หรณปณณาน ฯ นานาปณณภงคกฏ ตนต นานาปณณภงเคน สทธ กฏ ต ฯ อเน ภกขนา คลาโน เสเทตพโพต สมพนโธ ฯ อโกสยต โกฏ อทกนสสย กส อโกเส ฏปปจจโย ฯ อทกสส โกฏ อทกโกฏ๔ ฯ ปาฏ วา โทณ วาต ปททวย อทกโกฏนต ปทสส สรป ฯ ปาฏ โทณนต ปททวย ปเรตวาต ปเท กมม ฯ อโณหทกสสาต ๑. ทวหป นาฬกาหต วณณนาวจน ฯ ๒. ยมก นตถกรณนต สวณณนา ปาล ฯ ๓. อตปปกขตตมชชานต ปาล ฯ ๔. ...โกฏกนต สวณณนา ปาล ฯ

[ปา.๔๗..๔๙ ส.๑๙๐]

Page 303: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 303

อโณหทเกน ฯ ตตถ ตตถาต๑ ปาฏอาทเก ตสม ตสม าเน ฯ ปพเพต หตถาทน ปพเพ ฯ เยนาต เภสชเชน ฯ ต มชชนต๒ สมพนโธ ฯ นาฬเกราทสต นทธารณ ฯ เตลรทธน- ปโลตกนต๓ เตเลน รทธนปโลตก ฯ อท วจน น เกวล สปปทฏสเสว ภกขสส อนาตนต สมพนโธ ฯ ทฏวเสต ทฏาน สตตาน วเส ฯ อเสต สปปทฏาทกาลโต๔ อเส ฯ ภมยมปตโต๕ คโถต สมพนโธ ฯ [๕๒๕] ฆเรน ทนน ฆรทนน อตถยา ทนน เภสชชนต อตโถ ฯ ฆรทนเนน สมฏ โต ฆรทนนโก ฆรทนนโก จ โส อาพาโธ จาต ฆรทนนกาพาโธ ฯ วสกรณปานกสมฏ โตต อตตโน วเส กรณตถ ทนเนห เภสชชปานเกห สมฏ โต ฯ ๑. วณณนาย เอกโกว ตตถสทโท โหต ฯ ๒. วณณนาปาโป อทโส ปาลย ปน ปชชนต ทสสต อยเมว ยตโต ฯ ปชชนต ปาทหตเภสชชสเสต อธวจน เตน วณณนาย ปาทาน สปปายเภสชช ปจตนต อตโถต วตต ฯ ๓. ...รนธน...อต วณณนาปาโ ฯ ๔. ...การณโตต ภเวยย ฯ ๕. ภมป- ปตโตต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๕๐.๕๑ ส.๑๙๐.๑๙๑]

Page 304: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 304

สตาโลฬนต๑ สตาย ผาเล ลคคมตตกาย อาลลตอทก ฯ วปนนา คหณ ปาจคค เอตสสาต วปนนคคหณโก ฯ อสสนโน พหโล โทโส ยสม โส อสสนนโทโส อสสนนโทโส กาโย เอตสสาต อสสนนโทสกาโย ฯ ปฏจฉาเทต รจ อปปาเทตต ปฏจฉาทนย ฉนท อจฉาย อนโย ฯ มเสน ปฏจฉาเทตพพนต วา ปฏจฉาทนย ฉาท สวรเณ ฯ [๕๒๖] เตต ปกกมคคา ฯ สาม ปกกนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อสสาต ภกขสส ฯ ตมปต ตลสปณณาทกวตถ ฯ ยาค นพพาเปมต ปน มนสกาเรน จาเลต วฏฏต ฯ ปากโต อกกนต ตณฑล อตตณฑล ต ตสม อตถต อตตณฑล อตตณฑล เอว ภตต อตตณฑลภตต อปกก- ตณฑลมสสกนต อตโถ ฯ มา นพพายตต มนสกาเรน ฯ วฬาโร จ มสโก จ โคธา จ มงคโส จ วฬาร...คสา ฯ ทเมตพพาต ทมกา ทม ทมเน ฯ วฆาส อทนตต วฆาสาทา อท ภกขเน ฯ ยตถ าเน ฯ ตโต ภชนฏานโต ฯ ยสส ผลสส ต ผล ฯ [๕๒๗] โอกาเสต ปท ฉนทน วาตอาทปเทส อาธาโร ฯ ๑. สตาโลฬนต ปาล สตาโลลนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๕๑..๖๑ ส.๑๙๑.๑๙๒]

Page 305: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 305

สพพ เหตนต ห สจจ เอต ฉนทนาทกมม ฯ วสยต อจฉาทยตต วตถ นาภยา อโธ วส นวาเส ถปปจจโย ฯ หตเถน วตถยา ปฬน วตถปฬน ฯ เอตนต จมมาทนา วตถปฬน ฯ เอตถ ปาลย ฯ สมพาธสส สามนตา ทวงคลา อต วจน ภควตา สนธาย วตต ฯ ตตถาต สมพาเธ ฯ เตนาต ชารทาเนน วา รชชพนธเนน วา ฯ อณฑก ยท ฉชชต ฯ อคคตาปนจ เภสชชเลปนจ อคคตาปนเภสชชเลปนาน ฯ ยาย ขารกมม วา ชนา กโรนต อาทานวฏฏ วา วฏฏต ยาย เตล วา ปเวเสนต เวฬนาฬกา วา วฏฏตต อธปปาโย ฯ อาทานวฏฏต ปกขปตพพวตถวฏฏ ฯ ยายาต ปต กโรนต ปเวเสนตต ปททวเย อาธาโร ฯ [๕๒๘] สนขมสนต เอตถ ปเท วนจฉโย ฯ โย ปน สนโข อปปนโน ตสส สนขสส ฯ อภยนต คามสนขโกล- สนขนาม ฯ เอตถ จาต เอเตส มเสส ฯ สชาตกตายาต สมานชาตกตาย ฯ ราชงคตายาต รโ องคตาย ฯ สหมสาทน ฯ เป ฯ วตถาย ปฏกขตตาน ฯ อตต เอว ฯ น วฏฏตต ปรภชต น วฏฏต ฯ ยงกจ มสาท ฯ อททสส กตนต ภกข อททสตวา กต มส ฯ [ปา.๖๘..๗๓ ส.๑๙๒.๑๙๓]

Page 306: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 306

[๕๒๙] โสต พราหมโณ ฯ วย กตวาต วลชน กตวา ฯ โภชยาคยาต๑ ย อณห วว สตล วา ภชนตาน โภชนกาเล คหตฏาเน โอธ ปายต สา โภชยาค ฯ โสต คโฬ ฯ เอวนต นาหนต กจจานาต วจน ภควา อาห ฯ [๕๓๐] อคคโต วาตอาทส ปเทส สมจจยตเถ วาสทโท วตตต น วกปปนตเถ ฯ ตตถาป สมจจยตถ ปากฏ กาต ตตร หตอาทมาห ฯ ตตราต โกฏาเสส นทธารณ ฯ เอกสส โกฏาสสส อคคโต ภวสสต ฯ โกฏาสสสาต ปท อนตราโยต ปทสส สมปทาน ฯ ปสณวาจาวเสนาป ภนนาน มนสสาน อมเภเทนาต อตโถ ฯ [๕๓๑] เอตนต อณณวนต วจน ฯ สรนต อธ ปเท นท ภควตา อธปเปตา ฯ อนามสตวาต ปท วสสชชาต ปทสส อตโถ ฯ เต ชนา ปลลลาน อปปตวา ตรนตต อตโถ ฯ ห สจจ อปปมตตก อท อทก ตรตกาโมป๒ อย ปน ชโน กลล ปพนธต อายาส อาปชชต ฯ เมธาวโน ชนา พทธา จ ปน พทธสาวกา จ วนา เอว กลเลน อทเสน กลเลน วนา เอว อทส อทก ตณณาต สมพนโธ ฯ ๑. โภชช...อต สวณณนา ปาล ฯ ๒. อตตรตกาโมต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๗๖..๙๓ ส.๑๙๔.๑๙๕]

Page 307: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 307

[๕๓๒] กรยตถาต กมม ฯ อตตาน ปฏจจ อททสส กมม ปฏจจกมม ฯ นมตตกมมสสาต นมตตภาเวน ลทธพพกมมสส ฯ วมตวโนทนย ปน นมตตกมมสสาต มสขาทนนมตเตน อปปนน- ปาณาตปาตกมมสสาต วตต ฯ เอตถาต มเส ฯ กรนต ชรนตต จ เทว ปาา ฯ [๕๓๓] ธรวหาโรปต สมเป วหาโรป ฯ อปวฏอามส- ขาทนตถายาต ฉทฑตสส อามสสส ขาทนตถาย ฯ กปลสตต สตตนปาเต วตต ฯ [๕๓๔] อสสาวนนตกนตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ ถมภาน วา ภตตปาทาน วา อคคมน อทธ กตวา ปน กปปยกฏ กโรมาต วาจาย สาวนจ อนต ยสสา สา อสสาวนนตกา ฯ ถมภาน วา อปร โย วหาโร ชเนน กรยต ภกตปาเท วา นขนตวา โย วหาโร กรยต ตสส วหารสส เหฏาต สมพนโธ ฯ ถมภปปฏจฉกาต ถมภาน สมปฏจฉกา ฯ ภมคตกา เอวาต ภมย ตตตา ภมคตกาเยว นาม ฯ ปตฏเปนเตห พหห ภกขห สมปรวาเรตวา นจฉาเรนเตห วทนเตห อามสตวา วา สย อกขปตวา วา ปตฏเปตพโพต สมพนโธ ฯ ต ปนาต สงฆสส กปปยกฏ อธฏามต วจน ฯ เอตถาต อสสาวนนตกากรณาธกาเร ฯ วจนปรโยสานจาต กปปยกฏ [ปา.๑๐๗..๑๑๐ ส.๑๙๗.๑๙๘]

Page 308: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 308

กโรมาต วจนสส ปรโยสาน ฯ ตสม ถมเภ ฯ ตตถาต เตส ภกขส นทธารณ ฯ เหฏา จยนต เหฏา อธฏาน อจจวตถ ปตฏานภต อจจวตถ ฯ อฏกาทโยต ภตตยา ปมฏกาทน เหฏา ภมย ปตฏาปยมานา อฏกาทโย ภตตยา ภมคตกตตา กปปยกฏ ถมภา ปน อปร อคคจฉนต อาโรหนต ตสมา ภมย นขนตวา ปตฏาปยมานา ถมภา กปปยกฏ กโรมาต วตวา ปตฏาเปต วฏฏนตต อธปปาโย ฯ ถมเภ หต ห สจจ ถมเภ มนสเสห กรยมาเน จตส โกเณส จตตาโร ถมภา อธฏาตพพาต โยชนา ฯ ตถา ปนาต เตน อนธกฏกถาย วตตปปกาเรน อกตายป กฏยา ฯ [๕๓๕] ตาส ทวธาส โคนสาทกาส ยตถ กฏย อาราโม อปจารสมาปรจฉนโน สกโล วหาโร เนว ปรกขตโต เสนาสนาน น ปรกขตตาน โหนต ฯ อย กฏ อารามโคนสาทกา นาม ฯ นสาทน ปตฏาปน สนนเวสน นสาโท คนน วย นสาโท เอตสสาต โคนสาทกา อปรกขตเตน อาราเมน อปลกขตา โคนสาทกา อารามโคนสาทกา ฯ วหารโคนสาทกา นามาต เสนาสนโคนสาทกา นาม ฯ อตต [ปา.๑๑๐ ส.๑๙๘.๑๙๙]

Page 309: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 309

เอว อภยตราป โคนสาทกาส อารามสส อปรกขตตภาโวเยว ปมาณ ฯ ปรกขตตกาเยวาตป ปาโ โส น ยตโต ฯ เอตถาต อปฑฒาทปรกขตเต๑ อาราเม ฯ กปปยกฏนต โคนสาทกาย เสสกปปยกฏ ลทธ วฏฏต ฯ [๕๓๖] กาต เทมาต อตเถ มนสเสห วตเตป กาต วฏฏตเยว ฯ หตถโต ปฏคคโห ภกขสส วฏฏต ฯ สนนธ จ อนโตวตถจ เตส สหธมมกาทน สนตก วตถ ภกขสส วฏฏตต โยชนา ฯ สนนธ จ อนโตวตถจาต ปททวย วฏฏตต ปเท กตตา ฯ สนตกนต ปท สนนธ จ อนโตวตถจาต ปททวยสส วเสสน ฯ สมมา นธยตต สนนธ ฯ ภกขสส อนโตอาวาเส วาสยตต อนโตวตถ ฯ เตสนต สหธมมกเทวมนสสาน ฯ เตหต สหธมมกาทห ฯ อารามกาน วา ตตถยาน วา อปสสโย เทวตาน วา นาคาน วา อปสสโย พรหมาน วา วมาน กปปยกฏ นามาต สมพนโธ ฯ สงฆสนตกเมว หตอาท ทฬหกรณ ฯ [๕๓๗] อตต เอว ฯ ย อมาส ฯ เป ฯ อามส ฯ ย อามส วตถ ฯ ย ปน อามส วตถ สงฆก วา ปคคลก วา ๑. เอตถาย อาทสทโท น อจฉตพโพ ฯ

[ปา.๑๑๐ ส.๑๙๙]

Page 310: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 310

ฯ เป ฯ สนตก เอกรตตป ปต ต อนโตวตถ นาม โหตต สมพนโธ ฯ อกปปยภมยนต ปท เคเหต ปเท อาธาโร เคเหต ปท วตถนต ปเท อาธาโร ฯ ปคคลก วาต ปทสส อธปปายวเสน ววรณ ภกขสส ภกขนยา สนตกนต ฯ ตตถาต อกปปยภมย เคเห ปกกจ วตถ ฯ สตตาห- กาลก ปน ยาวชวกจ อกปปยภมย นกขปต ปจตจ วฏฏตต สมพนโธ ฯ [๕๓๘] ตตราต ย อมาส จตสตอาทนา เหฏา วตต- วจเน ฯ ตตถาต ตสม ปจตภตตาทเก อามเส ปกขปตวาต ปเท อาธาโร ฯ นกขตตสปปอาทสต นทธารณ ฯ มขสนนธต อนโตสนนหตโทโส ฯ โส ห มขปปเวสนมตตปปาจตตยาปตต กโรต ตสมา มขสนนธต วตโต ฯ มเข ปเวโส นมตต ยสสา สา มขปปเวสนมตตา ฯ มขปปเวสนมตตตาปตตยา ชนโก สนนธโทโสต อตโถ ฯ อนโตวตถนต มขสนนธสเสต นาม ฯ ตตถาต มขสนนธ อนโตวตถนต วจนทวเย นานากรณ ฯ ยาวชวกปณณจาต ปโตลปณณาทก ฯ สพพสสคคาต สพเพส ยาวกาลกาทวตถน สสคคา ฯ สพพสงคหตาตป ปาโ๑

๑. สพพสงคหาตป อตถ ฯ

[ปา.๑๑๐ ส.๑๙๙.๒๐๐]

Page 311: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 311

โสเยวตโถ ฯ [๕๓๙] อทาน อมาส กปปยกฏน สพพกา อาคมนกาล ปจฉตวา วสสชเชนโต อมาตอาทมาห ฯ อมา ฯ เป ฯ โหนตต ปจฉา ฯ ชหตา วตถ กฏภม ยาห ตา ชหตวตถกา ฯ อสสาวนนตกา ตาว เวทตพพาต สมพนโธ ฯ ยา อสสาวนนตกา ถมภาน อปร กตา ภตตปาเท วา นขนตวา กตา สา กฏ ชหตวตถกา โหตต สมพนโธ ฯ ชหตา วตถ กฏภม ยาย สา ขหตวตถกา ฯ สเจ ปน ถมเภ วา ภตตปาเท วา ชนา ปรวตตนต อปเนนต ฯ โย โย ถมโภ วา ภตตปาโท วา โต อนปนโต ฯ ตตถ ตตถ ถมเภ วา ภตตปาเท วา เหตภเต อสสาวนนตกา ปตฏาต ชหตวตถกา น โหตต อธปปาโย ฯ จยสสาต อธฏานอจจวตถสส ฯ กตวาต ปท วนาสต อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ วนาสตกาเลต สพเพส ภตตอตถาย ปตอฏกาทน วนาสตกาเล ฯ [๕๔๐] อทาน ภตตอตถาย ปตอฏกาทส เอกจเจส อปนเตสป กฏ ชหตวตถกา น โหตต ทสเสนโต เยห ปนาตอาทมาห ฯ อฏกาทหต อฏกาสลามตตกาปณเฑห ฯ อธฏ ตาต ปตฏ ตา ฯ เตส อปนเตสปต เตส อฏกาทส เอกจเจส อปนเตสป ฯ ตทเสต เตห อปนตอฏกาทห [ปา.๑๑๐ ส.๒๐๐]

Page 312: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 312

อเส อปนเตส อฏกาทส เหตภเตส กฏ ปตฏาต ฯ อชหตวตถกา ว โหตต อท ปตฏาตต ปทสส อธปปาโย ฯ ตสม อาราเมต ปาการาทห ปรกขตเต ตสม อาราเม ฯ ตตถ ตตถ ขณฑา โหนตต อปฑฒโต อธกขณฑา โหนต ฯ ตโต ตโต านโต ฯ ฉทเน วนฏเต ตณปณณาทเก ฉทเน นฏเ ฯ ปกขปาสกมณฑลนต เอกสม ปสเส ตณณ โคปานสน อปร ตตณปณณาทจฉทน วจจต ฯ ทวปกขาน พนธนโต ปาโส วยาต ปกขปาโส ตสส มณฑล ปกขปาสมณฑล ฯ [๕๔๑] ยตร ฯ เป ฯ ตตถ ก กาตพพนต ปจฉา ฯ ยตราต อาราเม ฯ ตตราต ตสม อนปสมปนนสส ทตวา ตสส สนตก กตวา ปรภชเน อท สาธก วตถ ฯ วนยธรป- ปาโมกโขต วนยธราน ปธาโน ฯ ลขทวเสต อปปโภชนทวเส ฯ สปปนา ภชนตถาย อาภโฏ ฯ ตโตต ตทนนตร ฯ น มหาสวตเถร ฯ ตนต สปปกมภ ฯ เปตนต ปน ฯ [๕๔๒] อปเจตถาต เอตถ เมณฑกวตถสม วตตพพนตร- มตถต อตโถ ฯ ปรภชตปต ปสทเทน อเน วตถนา สห ปรภชต อนชานามต าเปต ฯ ปาเถยย ปรเยสตนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เกจ ชนา ฯ ตถาต ปรเยสเนน ฯ คมนเย มคเค สต ฯ ยตตเกน ปาเถยเยน ฯ [ปา.๑๑๑..๑๒๐ ส.๒๐๐.๒๐๑]

Page 313: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 313

[๕๔๓] ปาน อปวนตา ตเมห น อปปาทยตถาต ปเท กตตา ฯ ปจจยพาหลลกาต ปจจยาน พาหลภาเว นยตตา ฯ มย จาต จสทโท น อปปาทยตถ จาต โยเชตพโพ ฯ มม จ ตเมหสต ตเมหส มม จ คารว ชนยตถ ฯ มมาต ปท คารวนต ปเท สาม ฯ จสทโท อกตถ จ ชนยตถ จาต โยเชตพโพ ฯ อตต เอว ฯ โวต ปท ปสนโนต ปเท กมม ฯ [๕๔๔] ตตถาต อฏ ปานานตอาทวจเน วนจฉโย ฯ ตตถาต เตส อามกปกเกส อมเพส นทธารณ ฯ อนปสมปนเนห กต ลภตวา ปน ปเรภตต ปฏคคหต อมพปาน วฏฏตต สมพนโธ ฯ อปสทโท นรามสปรโภค อเปกขต ฯ เตส ปนาต ชมพปานาทส ฯ ชาตรเสนาต ปกตรเสน ฯ ตมปน มธกปาน ฯ มททกาต ปท มททตวาต ปเท กมม ฯ โมทนต เอตายาต มททกา ผลวเสโส มท โตเส ณกปปจจโย ทสส ทวตต ฯ สลต โคจรตตมปคจฉตต สาลก อปปลกนทาท สล คมเน ณกปปจจโย ฯ ผารสกปานนตป อตถ ฯ อคคปากาน น วฏฏนตต ภกขนา สย กตาน อคคปากาน ปานาน น วฏฏนต ฯ ยาวกาลก- [ปา.๑๒๓ ส.๒๐๒.๒๐๓]

Page 314: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 314

ปตตานหตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ ยาวกาลกปตตาน ปกกาน รโส ปเรภตตเมว กปปต ยาวชวกาน ปกกาน รโส สตตาห กปปตต สมพนโธ ฯ ปฏคคเหตวาต ปท ปต อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ สทธนต ปท ปกกานนต ปเท กรยาวเสสน ฯ สทธอทเกน ยาวชวกปคค ปจจต ฯ ขราทห สทธ ยาว- ชวกปคต ภกขนา ปจต น วฏฏต ฯ อเห ปกกมปต อเห อนปสมปนเนห ขราทห สทธ ปกกมป ยาวชวกปตต ฑากรสสงขยเมว คจฉต ฯ อเหต ปท ปกกมปต ปเท กตตา ฯ เปตวา มธกปปผรสนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ย ปาก มธกปปผรส คเหตวา มชช ชโน กโรต๑ โส ปาโก ปเรภตตมป น วฏฏตต สมพนโธ ฯ เตนาต มธกปปเผน ฯ ยโตต กาลโต ฯ ตนต อลลาทมธกปปผ เตน กตผาณตจ ฯ จตตาโร รสาต ผลปตตปปผอจฉรสา ฯ [๕๔๕] ตตถาต โรชวตถมห ฯ อาวปนต ปกขปนต เอตถาต อาวาปโก ถวกา อาปพโพ วปธาต ฯ น ภกขเว ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ นหาปตปพเพน ขรภณฑ คเหตวา ฯ สนตเกน ขรภณเฑน ฯ ต วา อ วา ขรภณฑ ฯ ๑. วณณนาปาโ พหวจน กโต ฯ

[ปา.๑๒๓..๑๓๐ ส.๒๐๓.๒๐๔]

Page 315: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 315

[๕๔๖] นยคคหณตถายาต อวตตาน นเยน ชานนตถาย ฯ นยคคหณ าเปนโต อาห ตตถาตอาท ฯ ตตถาต ย ภกขเวตอาทวจเน ปรมททนตาต ปเท อาธาโร ฯ สตตนต เปตวา ธผลรสนตอาทก ปาล ฯ อทนต ปท วจจมานา- เปกข ฯ เปตวา ธผลรสนต วจเนน ภควตา ปฏกขตตาน ฯ ตาโล จ นาฬเกโร จ ปนโส จ ลพโช จ อลาพ จ กมภณโฑ จ ปสผลจ ตปสจ เอลาลกจาต ทวนโทว ฯ สพพจาต จสทโท มหาผลาน จ อปรนนจาต๑ โยเชตพโพ ฯ ธคตกเมวาต ธาน อนโลมเมว ฯ ตนต ธคตก- มหาผลาปรนน๑ ฯ อตต ปรสมาปนน ฯ เวตต จ ตนตณโก๒ จ มาตลงโค จ กปฏโ จ โกสมโพ จ กรมนโท จาต ทวนโทว ฯ อาทสทเทน ทาฑ๓มาทน คหณ ฯ ตานต ขททกผลปานาน ฯ เปตวา หตอาท ทฬหกรณ ฯ สานโลมนต อปรนน๑สหต ธผลรส ฯ [๕๔๗] ฉ จวรานต โขม โกเสยย กปปาส- สาณภงคาน กมพล กปปยาน ฉเฬตาน สานโลมาน ชาตโตต ขททกสกขา ฯ เตสนต เตส ฉนน จวราน อนโลมาน อนกลาน ฯ ทกลนต ทกลสงขาเตน เกนจ วากวเสเสน วายต ๑. อปรณณนต วณณนาวจน. ๒. ตนตนก อต วณณนาวจน. ๓. ฑาฒม อต ภเวยย.

[ปา.๑๓๑ ส.๒๐๔.๒๐๕]

Page 316: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 316

จวร ฯ ปตตณณเทเส ชาต ปตตณณ๑ ฯ จนเทเส ชาต ปฏ จนปฏ ฯ โสมารเทเส ชาต ปฏ โสมารปฏ ฯ ตตถาต ทกลาทส ฯ เทว ปฏาต จนปฏ โสมารปฏนต เทว ฯ ตณต ปตตณณา๑ทน ตณ โกเสยยสส อนโลมาน ปาณเกห กตสตต- มยตตา ฯ ทกล สาณสส อนโลม วากมยตตา ฯ เทวต อทธมย๒ เทวทตตนต เทว กปปาสกสส วา สพเพส วา อนโลมาน ฯ [๕๔๗] เอกาทสปตเตต สวณณมณปตตา จ เวฬรยผลกพภโร กาจกสมโย ปตโต ตปสมโยปจ๓

ตถา ทารมโย ปตโต ตมพสชฌมโยปจ เอกาทสวธา ปตตา วตตา ทกกฏวตถโตต เอกาทส ฯ เตสเยวาต เตส ทวนน ปตตาน ฯ กจนโกต อาหรมอทกฆโฏ ฯ อต อเม ตโย ฯ เตสเยวาต เตส ตณณ ตมพาน ฯ เอเตส ตมพาน ฯ เอกปณณจฉตตนต ตาล- ปณณจฉตต ฯ อตต ปท อมนาต ปทสส สรป ฯ อานป อนโลมาน ฯ ๑. ปตตนน ฯ ๒. อทธมยกนต วณณนาปาโ ฯ ๓. อมสม ปาเท เอกกขร นฏ ตปสก...อต ภวตพพ ฯ

[ส.๒๐๕.๒๐๖]

Page 317: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 317

[๕๔๙] ตทห ฯ เป ฯ อาทส๑ วจเนส วตต ฯ สพพ กาลก สมภนนรส สนธาย ภควตา วตต ฯ สมภนนรส สนธาย วตตนต วจน พยตเรเกน โสเธนโต สเจ หตอาทมาห ฯ ฉลลมปต ตจ ฯ อนปเนตวาต ปท สกเลเนวาต ปทสส วเสสน ฯ ปานกนต อมพปานาทปานก ฯ ตนต ปานก ฯ อปรต ปายาสสส อปร ฯ ย สปป ต สปป อป ฯ เป ฯ วฏฏต ฯ ตานต ตกโกลชาตผลาทน ฯ ย ย กาลก ต ต กาลก ตสส ตสส กาลกสส ฯ กาลวเสน กาลปปฏพทเธน ฯ สมภนนรส กาลก ฯ ยาวกาลก หตอาท ทฬหกรณ ฯ อตตนาต ยาวกาลกสงขาเตน อตตนา ฯ ยามกาลกาทนต ปท อปเนตต ปเท กมม ฯ สภาวนต ปกต ฯ เตน ตทหปปฏค- คหเตน สทธนต ตสมเยว ทเน ปฏคคหเตน เตน สตตาหกาลเกน สทธ ฯ ปเร ปฏคคหต วาต ปรมทวเส ปฏคคหต ฯ ทวหป- ปฏคคหเตน สตตาหกาลเกน สทธ ปฏคคหต ยาวชวก ฉาห กปปตตอาท โยเชตพพ ฯ ตสมาเยว หต เอตถ หสทโท ปทปรณ ฯ กาล...เจตถาต กาลยามสตตาหาตกกเมส จ สนเตส เอเตส ยาวกาลกยามกาลกสตตาหกาลกวตถส วกาล ฯ เป ฯ ๑. อาท อต วณณนาปาโ อยเมว ยตตตโร วตตนต ปเท วตตกมม ฯ

[ปา.๑๓๒ ส.๒๐๖.๒๐๗]

Page 318: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 318

อาปตตโย ปณฑเตน เวทตพพา ฯ เอตถาต ปท เวทตพพาต ปเท อาธาโร ฯ ตตถ ยาวกาลก อตตโน กาลาตกกนต วกาลโภชนสกขา- ปเทน ปาจตตย ชนยต ฯ ยามกาลก ยามาตกกนต สนนธ- สกขาปเทน ปาจตตย ชนยต ฯ สตตาหกาลก สตตาหาตกกนต เภสชชสกขาปเทน นสสคคย ปาจตตย ชนยต ฯ กาลเกสต นทธารณ ฯ อทเมว ทวย กาลก ฯ อนโต- วตถกเจว สนนธกรณจาต อนโตวตถตตกรณเจว สนนธ- การกจ ฯ สนนธมป สนนธภาวมป ภาวปปธาโนยนนท- เทโส ฯ เภสชชกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ------------- [ปา.๑๓๒ ส.๒๐๗]

Page 319: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 319

ก นกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๕๕๐] ก นกขนธเก วนจฉโย ฯ ปเวยยกาตป๑ ปาโ ฯ ตตถาต รฏเ ฯ โกสลรโต ปท ภาตนนต ปเท สมพนโธ ฯ เอโก ปตา เอเตสนต เอกปตโร เอกปตโร จ เต ภาตโร จาต เอกปตภาตโร ฯ เอตนต ปาเวยยกาต วจน ฯ เตสต ภททวคคยตเถเรส ฯ น อรวาสมตเตน อารกาต สมพนโธ ฯ สสวเสนาต ปธานวเสน ฯ เอต อารกาต วจน ภควตา วตต ฯ อกกปณเณ๑หตป ปาโ ฯ ฆนานต ถลาน ฯ เตสต จวเรส ฯ อววทมานา วสส วสมหาต เอตถ วจเน น อโวจนต ปเท อาธาโร ฯ อนมตคคยกถนต อนมตคเค สสาเร นยตตกถ ฯ ตนต เอต เอวรป กถ ฯ ตโตต ปจฉา ฯ ภควาต ปท จนเตตวา อามนเตสต ปททวเย กตตา ฯ สเจ กฐนตถาโร มยา ปญตโต ฯ สนตรตตเรนาต สห อนตร- วาสเกน อตตราสงเคน ฯ น เอวนต เอว น กลมนตา๓ ฯ [๕๕๑] ตตถาต ตสม อนชานาม ภกขเวตอาทวจเน วนจฉโย ฯ เอว หต ห สจจ เอว อตเถ สต ฯ โส เนส ๑. ปาเยยกาต อทาน สนนฏาน ฯ ๒. โอกปณเณหต ยตถกตถจ ทสสต ฯ ๓. กลนตาต ตปปจจยโก วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๓๕.๑๓๖ ส.๒๐๘.๒๐๙]

Page 320: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 320

ภวสสตต วจน ฯ โส เนสนต เอตถ ปน ปเท อต อตโถ ฯ ตตถาต เตส อนามนตจาราทส ฯ อนามนเตตวา จรณนต ปจนน โภชนาน อตเรน นมนตตสส สโต สนต ภกข อนาปจฉา กเลส จารตต- มาปชชน ฯ จวร๑ อสมาทาย จรณนต นาเมน อธฏ ตจวรสส อสมาทาย จรณ นาเมนาธฏ ตาน ตณณ จวราน อตร จวร ยตถ กตถจ นกขปตวา อตถ อรณฏาปนนต อตโถ ฯ คณสส โภชน คณโภชน คโณต เจตถ จตตาโร วา ตทตตร วา ภกข เตส วตตโต วา นมนตนโต วา ลทธสส โอทนาทน ปจนน อตรสส โภชนสส คหณนต อตโถ ฯ อนธฏ ต อวกปปตนต จวรธารณ ทสาหมตกกมตวา จวรฏ- ปนนต อธปปาโย ฯ อนตถตก นา ปน อเมส ปจส อานสเสส จวรมาเส อสมาทานจาร เปตวา เสสานสเส ลภนตต กงขาวตรณฏกาย วตต ฯ มตกจวรนต มตภกขอาทกสส สนตกจวร ฯ ตตรปปาเทนาต ตสม วหาเร สนตเกน อปปาทเนน เขตตวตถอาทนา ฯ ๑. ตจวรนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๓๖ ส.๒๐๙]

Page 321: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 321

[๕๕๒] เอวจ ฯ เป ฯ ตพพนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ คณนวเสนาต ปเท ลภนตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ปจฉมโกฏยา ปจ ชนา ลภนตต ปจฉมโกฏยา จตตาโร ก นทสส ทายกา เอโก ปฏคคาหโกต ปจ ชนา ลภนต ฯ ปจฉมโกฏยาต ปท ปจาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ วตถวสสวเสนาต ปท ลภนตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ฉนน วสส เยส เต ฉนนวสสา ฯ อานสสจ ลภตต อนามนตจาราทก ก นานสส ลภต กสมา เหฏา อฏกถาย อถ จตตาโร ภกข วสส อปคตา เอโก ปรปณณวสโส สามเณโร สเจ ปจฉมกาย อปสมปชชตตอาท- วจนโต เจว กงขาวตรณฏกาย อานสเสต อนามนตจาราทเก ก นานสเส อถ ปน จตตาโร ภกข วสส อปคตา เอโก ปรปณณวสโส สามเณโรตอาทวจนสส ทสสนโต จ ฯ อต เอตถาปต อต เอว เอตสม วจเน ฯ [๕๕๓] ตนต วตต ฯ ตสส ก นทายกสส ฯ วตถนต ปท ทาตนต ปเท กมม ฯ ตสสาต ก นจวรสส ฯ ขลมกขตสาฏโกต ภตตกชเกน มกขตสาฏโก ฯ มลน- สาฏโกปต กลฏสาฏโก ฯ ตทตถายาต ตสส ชณณจวรสส อตถาย ฯ ทปปฏฏ จวร ยสส โส ทปฏฏจวโร ฯ สเจปสสาต อสส เถรสส ฯ [ปา.๑๓๖ ส.๒๑๐..๒๑๒]

Page 322: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 322

เอกปฏฏจวร ฆนนตอาทนา ก นสาฏโก ฆโน เอกปฏฏปปโหนก ทาตพพนต าเปต ฯ เปลวาต วรฬตนกา ฯ อลภนโตต ทปปฏฏปปโหนก อลภนโต อห ฯ เตนาปต ปฏคคาหเกน ภกขนา ฯ อต มนสกาเรน น คเหตพพ ฯ วสพเพตวาต วชเฏตวา ฯ ต ทสเสตนต ต วธ าเปต ฯ เอวนต ทานกมมวาจาย ฯ นฏ ต ปรกมม อสสาต นฏ ตปรกมม ฯ ตสสาต ปทมตตรสส ฯ ตนต ก นวตต อกาส ฯ [๕๕๔] อตถารเกน ภกขนา ก น อตถรตพพนต สมพนโธ ฯ อตถรตพพนต อตถรณ กาตพพ ฯ ตจ โข ตถาวจเภท- กรณเมวาต ทฏพพ ฯ อตถรตวา จ ปน อนโมทาเปตพพนต สมพนโธ ฯ อตเรห จาต อนโมทเกห ฯ เอวนต อตถรณ- อนโมทเนน ฯ สพเพสนต อตถรกอนโมทกาน ฯ สงฆสส อน- โมทนายาตอาทส สงฆสส อนโมทนาย สงฆสส อตถต โหต ก น คณสส อนโมทนาย คณสส อตถต โหต ก น ปคคลสส อตถราย๑ ปคคลสส อตถต โหต ก นนต สมพนโธ ฯ เสสจวรานปต ปจจทธรตจวรโต เสสจวรานป ทพพลาน ชณณาน ฯ เตสปต ทพพลาน เสสจวราน ฯ วสสาวาสกฏ ตกายาต วสสา- วาสกาน ตกาย ฯ เอกสมาย พห วหารา โหนตต เอกาย ๑. อตถาราต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๓๖ ส.๒๑๒..๒๑๔]

Page 323: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 323

อปจารสมาย อนโต กตา นานปจารา พห วหารา โหนต ฯ เตน จวรกขนธกวณณนาย วกขต อทจ ปน นานาลาเภห นานปจาเรห เอกสมาวหาเรห กถตนต ฯ [๕๕๕] ยถา จาต เยน วธนา ฯ ทสเสตนต าเปต วตวาต ปเท สมปทาน ฯ มหนตา๑ ภม ยสส ต มหาภมก ฯ ตโตต จตวสตอาการทสสนโต ฯ ปรวาเรปต ปสทโท อท ก นกขนธก อเปกขต ฯ ตตถาต อลลขตมตเตนาตอาทปเทส ฯ โมฆสตตกานสาเรนาต ปท สพพต อต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ทฆสพพตมตเตนาต ทฆสพพนยา สพพตมตเตน ฯ มทธยปฏพนธนมตเตนาต มทธป- ปตตสส ฆฏตพพปฏสส พนธนมตเตน ฯ เทว จมลกาโยต อโธ อทธ จลมกาโย ฯ ก นสาฏกนต ปท กตวาต ปเท ปกตกมม ฯ ตสสาต ปมจมลกาย ฯ กจฉจมลกนต อนโต จมลกกมม ฯ ปกตจวรสสาต ปท ทาเนนาต ปเท สมปทาน ฯ อปสสย- ทาเนนาต นสสยาทาเนน ฯ ปกต...จวรนต ปกตยา เอกปฏฏ- ๑. มหต ฯ

[ปา.๑๓๗ ส.๒๑๔.๒๑๕]

Page 324: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 324

พนธจวร๑ กาตนต ปเท ปกตกมม ฯ ปฏ ยา อนวาโต ปฏ อนวาโต ปฏ อนวาตสส อาโรปนมตต ปฏ ...ตต ฯ ปรกถายาต ปรยาเยน กถเนน ภกขนา อปปาทเตน ทสเสน ฯ มาตรป วาเปตนต อตตโน ก นทาปนตถาย ก น- ทายโก พห ป ปสวตต เอว อตตโน มาตรป วาเปต ภกข๒ น วฏฏต ฯ อปสทโท สมภาวโน ปรสส ก นทาปนตถาย มาตรป วาเปต วฏฏตต อธปปาโย ฯ อากาสโต...เมว ก น วฏฏต ฯ เอวสทเทน ปรกถาย อปปาทต ทสส น วฏฏตต วาเปต ฯ ตตถาต ตสม ทวเธ สนนธมห นทธารณ ฯ รตต- นสสคคเยนาต รตตยา นสสชชเนน อตกกนเตน ฯ อทรยตต นกขมต ฯ กปโป เอว พนท กปปพนท อนาทนโน๓ กปปพนท ยสม โส อนาทนนกปปพนท ฯ อตร ฯ เป ฯ อาทส ปเทส อต อตโถ ฯ มหามณฑลอฑฒมณฑลานต ปจกาทน มหา- มณฑลขททกมณฑลาน ฯ ทสเสตวาต ปากฏ กตวา กเตเนวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ กเตเนว จวเรน อตถต ก น วฏฏตต สมพนโธ ฯ ๑. ...พทธ...อต วณณนาปาโ ฯ ๒. ภกขนาต ภวตพพ ฯ ๓. อนาทนน ฯ

[ปา.๑๓๗.๑๓๘ ส.๒๑๖.๒๑๗]

Page 325: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 325

กสมา ปน มณฑลาน ทสเสตวา กตนต อาห เอวนต- อาท ฯ เอว หต ห สจจ เอว มหามณฑลาทน ทสเสตวา กรเณ สต จวร สมณฑลกต นาม โหต ฯ สห มณฑเลน วตตตต สมณฑล สมณฑลจ ต กตจาต สมณฑลกต ฯ ตนต ปจก วา อตเรกปจก วา ฯ เปตวาต ปท อตราต ปทสส ววรณ ฯ อเน ขณเฑน วา อตถต ก น น วฏฏต ฯ [๕๕๖] คตวตถกสาฏเกนาต ชณณสาฏเกน ฯ คต อตต อฆตสงขาต วตถ เอตสมาต คตวตถโก คตวตถโก จ โส สาฏโก จาต คตวตถกสาฏโก ฯ เขตเตสต าเนส ฯ โจลกภกขนต โจลกยาจน ฯ ตนต สห ก นสส ฯ เป ฯ ชายนตตอาท วจน ฯ ตตถาต ปรวาเร ฯ วตตมตถ สมตเถนโต น หตอาทมาห ฯ ห สจจ เตน ปรวาราคตปาเน อธ ก นกขนธเก อวจจมาเนน ก นตถารสส น กจ ปรหายตต สมพนโธ ฯ ก นตถารสสาต ปท น ปรหายตต ปเท สมปทาน กจต ปท น ปรหายตต ปเท กตตา ฯ อพภารนต อทธรณ ฯ [๕๕๗] ตตถาต ตสม กถจ ฯ เป ฯ ก นนตอาทวจเน วนจฉโย ฯ ตาสต มาตกาส ฯ อสสาต มาตกาย ฯ เสสาปต นฏานนตกาทโย ปจ ฯ [ปา.๑๓๘.๑๓๙ ส.๒๑๖.๒๑๗]

Page 326: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 326

อาสาย อวจเฉโท เอตสสาต อาสาวจเฉทกา ฯ สห อพภาเรนาต สหพภาโร ฯ เอตจาห วสสขชสสนต อห เอต จ อาวาส วสสขชสส ปรจจขสสาม อต เอว ปกกมโต จวรปลโพโธ ปม ฉชชต ฯ เอว โหตต เอว วตกกน โหต ฯ จวเร นฏ เต ฯ เป ฯ ฉชชตต เอตถ อตสทโท ปรสมาปนน๑ ฯ เอตถาต สนนฏานนตเก๒ ฯ เอว วตตนเยน ฯ นาสนนตกาทส สพพก นทธาเรส ฯ ปลโพธปจเฉทสส วตถารโต อวจเน เหต าเปนโต โสต- อาทมาห ฯ โสต ปลโพธปจเฉโท ชานต สกกา ปณฑเตน ตสมา มยา น วตโต ฯ เอตถาต นาสนนตกาทส จตส ก นทธาเรส ฯ ตสส สห สวเนนาต วหาเร ภกขห อนตรพภาร กตนต ตสส ภกขโน สวเนน สห ฯ [๕๕๘] อาสาวจเฉทกสส สวนนตกานนตร อวจเน เหต าเปนโต อยนตอาทมาห ฯ อย ปน อาสาวจเฉทโก ก นทธาโร อเนกปปเภโท โหต ตสมา วตถาเรตวา ภควตา วตโต อย อาสาวจเฉทโก อธ น วตโตต สมพนโธ ฯ ๑. น เอว ภวตพพ เอตนต ปเท สรปนต ภวตพพ ฯ ๒. สนนฏานนตกาทสต ยตตตร ฯ

[ปา.๑๓๙ ส.๒๑๘]

Page 327: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 327

ยสมาต ปท โหตต ปเทน สมพนธตพพ ฯ อนาสายาต จวราสาย อนปปนนฏาเน ลภต ฯ อาสายาต อาสตฏาเน น ลภต ฯ นเยนาต ปท อเนก อต ปเท ตตยาวเสสน ฯ โวมสสา เทสนา ยสส อาสาวจเฉทกสส โส โวมสสเทสโน ฯ อเนกา ปเภทา ยสส โส อเนกปปเภโท ฯ อธ น วตโตต อย อาสาวจเฉทโก อธ สวนนตกานนตเร ภควตา น วตโต ฯ อธ ปนาต อมสม สวนนตกานนตเร ฯ ตตถาต สมาตกกนตเก ฯ [๕๕๙] สมาทายวาเรปต ปท ทสสตาต ปเท อาธาโร ฯ วปปกตจวรสสาต กมม ฯ เตเยวาต สตต ก นทธารา ฯ ตโตต สมาทายวารโต ฯ อนามสตวา วาต อคคเหตวา เอว ฯ อมเมว วธ ฯ อามสตวา จาต๑ คเหตวา ทสสตาต สมพนโธ ฯ จสทโท สมจจยตโถ ฯ นเยน จาต ปท ทสสตาต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ เย เย ก นทธารา ฯ นเยนาต ปท ทสเสตวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อตเรห อทธาเรห ฯ โวมสสกนเยนาต ปท อเนก อต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ทสงคมยวเสน จาต ทสงคมยภกขปปฏพทเธน ฯ ทสเสตวาต ทสเสนโตต สมพนโธ ฯ เย เย ปลโพธา ภควตา วตตา เตส เตส ปลโพธาน ฯ ๑. อามสตวา วาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๓๙..๑๖๔ ส.๒๑๘.๒๑๙]

Page 328: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 328

ตตถาต ปเทส นทธารณ ฯ จตเตนาต ปท จตโตต ปเท กรณ ฯ จตโตต ภกขนา ปรจจตโต ก นกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ----------- [ปา.๑๖๔ ส.๒๑๙]

Page 329: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 329

จวรกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๕๖๐] จวรกขนธเก วนจฉโย ฯ อภคตาต อปคตา ฯ เกหต ปท อภคตาต ปเท กตตา ฯ มนสเสห อภคตาต สมพนโธ ฯ มนสเสหต กตวตเถ สต กสมา ปาลย มนสสานนต วตตนต อาห กรณตเถตอาท ฯ กตวาต ปท วตตนต ปเท เหต ฯ นาครา เทว สตสหสสาน เทนต ราชา ตณ สตสหสสาน เทต ฯ ปฏสเตนาต รตต นสสาย สเตน ฯ [๕๖๑] กา เม เทว มาตาต ชวโก กสมา ปจฉ ฯ ตนต ชวก วทนตต ปเท กมม ฯ ตสสาต ชวกสส ฯ อตต ตสมา ฯ โสต ชวโก ฯ ตนต การณ ฯ อปจาต อ วจน วตตพพ อตถ ฯ อย ชวโก ทสวา ปตถนมกาสต สมพนโธ ฯ อปฏากนต ปท เวชชนต ปทสส วเสสน ฯ อตสทโท ทสวาต ปเท อากาโร ฯ ปตถตคณ เวชชนต ปตถโต คโณ เยน โส ปตถตคโณ ฯ ปรมปปตถนายาต ปท โจทยมาโนต ปเท กตตา ฯ ตนต ชวก ฯ อธ ตกกสลาย ฯ ตโต โสต ตทนนตร โส ชวโก ฯ เอว สนเตปต เอว การเณ สนเตป ฯ อสสาต ชวกสส ฯ น ปมสสตต น วนสสต ฯ [ปา.๑๖๘..๑๗๒ ส.๒๒๐..๒๒๒]

Page 330: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 330

สตต ฯ เป ฯ ปายตต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ยตตก สปป ฯ น ชวก ฯ อชฌาวสตวาต ปท สกขาเปสต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ น ชวก ฯ อต มนสกาเรน วสสฏ อต ปเท ตตยาวเสสน ฯ สกเกนาต ปท วสสฏาต ปเท กตตา ฯ วสสฏมตโต ชวโก ฯ เอว สตต จ เมตอาท ฯ อมนา ชวเกน ฯ จสทโท๑ น อคคหตนต จ อคคหตนต จาต โยเชตพโพ ฯ ตสสาต อาจรยสส ฯ ตโตต ปจฉา ฯ ขณ ปาเถยย เอตสสาต ขณปาเถยโย ฯ อตต ตสมา [๕๖๒] กป เม อยนต อย อตถ เม กป ทสสต ฯ นนต ชวก ฯ เอวนต สพพาการ ตยห โหตต เอว ฯ สตสหสสอฏานกนต สตสหสส ธน อฏาปนก ฯ อปนยเมตสส อธปปาโยต ปาโ ทสสต น ยตโต ฯ สตต สตต ทวเสต อจจนตสโยโค ฯ ปสทโท มาส อเปกขต ฯ อต จนเตตวา ฯ เอว สกขสตอาท ฯ น คหปต ฯ ตสส คหปตสส ฯ จสทโท เภสชชจ ปฏกลจาต โยเชตพโพ ฯ อต วตวา ฯ ตนต ปตต ฯ โส ปรโส ฯ สวถกนต๒ สสาเน ฉฑฑต ฯ ตตถาต อตตรกรส ฯ อถาต ตทา ฯ อทนต สเวยยก ฯ อสหต โลเมห ฯ เอตนต สเวยยก ฯ ๑. อย จสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ ๒. สวตถกนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๗๒..๑๗๗ ส.๒๒๒..๒๒๕]

Page 331: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 331

สเนเหถาต สนทธ ปรสทธ กโรถ ฯ ก ปน ภควโต กาโย ลโขต ปจฉา ฯ น ลโขต ภควโต กาโย ลโข น ฯ สเนหปานนต ทพโพชสส สเนหสงขาต ปาน ฯ สพพตถาต สกลสรเร ฯ สราต ปท กโรตต ปเท กมม ฯ เตนายนต ตสมา อย ชวโก ฯ เอก อปปลหตถ โอฬารกโทสหรณตถ ปรภาเวตวาต สมพนโธ ฯ ตโตต ปจฉา ฯ ขโรทกเสจนสวฑฒานนต ขโรทกสส สจเน สวฑฒาน ฯ ตโตต านโต ฯ อพพตตตวาต ปรภาเวตวา ฯ ภชสสต อต จนเตตวา ฯ ยจ จนโท กมมารปตโต อทาส ฯ อเส กพเฬส กพเฬสต๑ เทวดา อเส ปณฑปาเตส กพเฬ ทพโพช ปกขปนต ฯ น มหาราช อตตรกรโต อาหฏ โภชนนต สมพนโธ ฯ ตนต สมปตต ฯ เตต กลปตตา ฯ เอตทตถเมวาต กลปตตาน โสตาปนนาทภาวตถ เอว ฯ ปฏาย ยาว อท วตถ อตถต สมพนโธ ฯ ห ยสมา อเหส เตน ตสมา อย ชวโก เอว ภควาต- อาทมาห ฯ [๕๖๓] เอโก ปตา ยสส โส กาสกราชา เอกปตโก เอก- ปตโก จ โส ภาตา จาต เอกปตกภาตา ฯ เอกปตโก ภาตาตป ปาโฐ ฯ กาส สหสส อคฆตต กาสโย ฯ เตต ภกข ฯ ๑. อเส กวเฬ กวเฬต วณณนาวจน ฯ

[ปา.๑๘๘..๑๙๒ ส.๒๒๕..๒๒๗]

Page 332: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 332

อตรตเรน จวเรนาต เอตสส๑ ปทสส อตถ สลลกขยส ฯ อธาต สสาเน ฯ อต วตวา เทนต ฯ สาณนต อกขรลขนาทก ฯ อตต ปท สาณนต ปทสส สรป ฯ เยนาต เยน ภกขนา ปสกล คหต ฯ [๕๖๔] โย น ฉนทาคต คจฉตตอาทส วนจฉโย ฯ จวรป- ปฏคคาหเกสต นทธารณ ฯ าตกาทน จวร ฯ สนตสนโตต ภายนโต ฯ ทายกาน ปสาท ชเนต สกโกตต สมพนโธ ฯ วาจายาต ปท ชเนตนต ปเท กรณ ฯ เอวจ ฯ เป ฯ ตพโพต เอตถ ปน วจเน วนจฉโย ฯ อนโตวหาเรต ปท สพพสงฆมชเฌปต ปเท อาธาโร ฯ โย น ฉนทาคตนตอาทส เจตถาต เอตถ จวรปปฏสามนก- สมมนนนาธกาเร โย น ฉนทาคตนตอาทส จ อโต วจนโต ปรจ ปรสม จ ภณฑาคารกจวรภาชกสมมนนนาธกาเร โย น ฉนทาคตนตอาทส สพพตถ สพเพส วนจฉโย วตตนเยเนว ปณฑเตน เวทตพโพ ฯ วหาร วาตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ โย วหาโร วา อฑฒโยโค วา โหตต สมพนโธ ฯ อารามมชเฌต ปท อววตโตต ปเท อาธาโร ฯ สพเพสนต อารามกสามเณราทน ๑. เอกสสาต วณณนาปาโ โยชนาปาโ ปน เม รจจต ฯ

[ปา.๑๙๓..๑๙๗ ส.๒๒๗..๒๒๙]

Page 333: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 333

คตตาคตตจ ขาเนยยาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ยสส ภรฑาคารสส ฯ เยน โอวสสต๑ วาต เยน ฉทเทน ภณฑาคาร โอวสสต ฯ ภกตอาทส วาต นทธารณ ฯ ตนต ภณฑาคาร ฯ ตตถาต ตส จวรปปฏคาหกาทส นทธารณ ฯ จวรป- ปฏคคาหเกน อต ปท น คณหตพพนต ปเท กตตา ฯ มนสสา ย ย จวร เทนต ต ต จวร ฯ ตโตต ปจฉา ฯ อตต เอว ฯ น พาหลลกตายาต ปจจยพหลภาวาย น ภณฑาคารโก อนาโต อสนตฏ ยา น อนาโต อปจ โข สจจโต สงฆานคคหาย๒ อนาโต ฯ อาหฏาหฏ เถราสเน วา สเจ ทเทยย ฯ เป ฯ สเจ คณเหยย เอว ทาเน คหเณ จ สต ฯ เปตวา ทสสนต ฯ [๕๖๕] น ภกขเว ฯ เป ฯ ตพโพต เอตถ วจเน ชาน- ตพพาต ปเท อาธาโร ฯ อปสทโท ภณฑารก อเปกขต ฯ ลทธ เสนาสน เอเตนาต ลทธเสนาสโน ฯ ตตถาต จตส วฑฒเตราทส ฯ ภณฑาคารโก ฯ เป ฯ ทนนตาย น วฏาเปตพโฑ คลาโน ฯ เป ฯ นตาย น วฏาเปตพโพต สมพนโธ ฯ น ๑. อวสสตต วณณนาปาโ วรทโธเวโส ภเวยย ฯ ๒. สงฆสสานคคหายาต วณณนาปาโ สนธปทวเสน ทสสต อตถโต ปเนโก ฯ

[ปา.๑๙๘ ส.๒๒๙..๒๓๑]

Page 334: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 334

คณหาตต นปปโหต ฯ [๕๖๖] จวรภาชกงเคส วนจฉโย เวทตพโพ ฯ วณณาวณณ กตวาต ปเท๑ ขททกมหนตสณาน สพพโกฏาส สม กตวา ฯ วณณาวณณ กตวาต ปทสส อตโถต สมพนโธ ฯ สพเพส ภกขน ฯ เอเกกเมว จวร ฯ อจเจต ปาปณน ฯ ยนต วตถ อคฆตต ปเท กตตา ฯ นว วา อฏ วาต ปททวย อคฆตต ปเท กมม ฯ เตหป ภกขหต เตหป ทสห ภกขห ฯ [๕๖๗] สามเณราน อปฑฒปปฏวสนต๒ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อตตา อสสโร เยส เต อตตสสรา ฯ อตตสสรภาว าเปต ภกขสงฆสสาตอาท วตต ฯ อทจาต ปท กถตนต ปเท กมม ฯ ตตรปปาทวสสาวาสกนต๓ ปท คเหตพพนต ปเท กมม ฯ ตตรปปาโท จ วสสาวาสกจ ตตรปปาทวสสาวาสก ฯ อถวา ตตรปปาทจ ต วสสาวาสกจาต ตตร...สก ฯ อถวา นาฬเกรอารามาทโต ตตรปปาทโต อปปนน วสสา- ๑. อตเรกมท ฯ ๒. ปฏวสนตป ปาโ ฯ ๓. ตตรปปาท วสสาวาสกนต วณณนาปาโ ปาเฏกกปทวเสน ทสสต ฯ ตถาป ตตรปปาท อต อาราเม อปปนนรกขผลาทนเมต อธวจน น วสสาวาสกนต ปทสส วเสสน ฯ

[ปา.๑๙๙ ส.๒๓๒.๒๓๓]

Page 335: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 335

วาสก ตตรป...สก ฯ ผาตกมมนต วฑฒกมม ฯ ภกขห สามเณเรห จ คเหตพพ ฯ เอต เหตถ สพเพส วตตนต ห สจจ เอต สมมช- นพนธนาทหตถกมมกรณ เอตถ ตตรปปาทวสสาวาสกคคหเณ ตตรปปาทวสสาวาสก คณหนตาน สพเพส ภกขน สามเณรานจ วตต ปกต ฯ ภณฑาคารกจวเรปต ภณฑาคาเร ปเต อกาลจวเรป เอต หตถกมมกรณ สพเพส วตตนต สมพนโธ ฯ อปสทโท วสสาวาสก อเปกขต ฯ รงคจฉลลนต รชนตจ ฯ เอตนต อกกฏ ยา กตาย สมภาคทาน วตตนต ปเท กมม ฯ เย จ วรชฌตวา กโรนตต เย จ สามเณรา กตตพพกาเลส อกตวา ยถารจตกขเณน กโรนต ฯ โปตถเก ปน เย วาตป ปาโ โส น ยชชต เย จาต ปน ยชชต ฯ [๕๖๘] สตถนต ชนสมห ฯ สก ภาค ทาตนต อท วจน วตตนต สมพนโธ ฯ อตถนต อธปปาย ฯ วาสทโท วกปปตโถ ฯ ปหรตวาต ปท ตกเกตวาต ปเท ปพพกาล- กรยา สนนปตเตต ปเท วา เหต ฯ ตลายาตอาท ทฬห- กรณ ฯ เอวนต อมสส ภกขโนตอาทนา ฯ อตรตตนต กจ อธก ฯ [ปา.๒๐๐ ส.๒๓๓.๒๓๔]

Page 336: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 336

เตส สาฏเกส ฯ สพเพส สาฏเกส ฯ เอตตเกน มม จวร ปโหตต ทวาทสคฆนเกเนว มม จวร ปรปณณ โหต น ตโต โอเนน อต มนสกตวา อตเรกภาเคน ฯ เป ฯ โม โหต ฯ ต วจน สตวา ภควา อาหาต สมพนโธ ฯ สพพตถาต สพเพส สงฆกคณสนตเกส ฯ สยมน สยโม จตตรกขน ฯ คณหนเตนาต ปท กกกจจายตพพนต ปเท กตตา ฯ ตตถาต ตสม อนกเขเป ทนเนต ปเท อต อตโถ ฯ อนกขปตพโพ อนปปทาตพโพต อนกเขโป อนปพโพ ขปธาต ฯ ตสสาต ภกขโน ฯ ทนเนต อเส ภกขน โอนปปฏวเส ปกขตเต ฯ วกลเก โตเสตวาต เอตถ วจเน เทว วกลกา ฯ จวรวกลกนต อปปโหนกจวร ฯ เอเกก ปน วตถ น ปาปณาต ฯ เอตถาต เอตสม วกลเก โตเสตวาต วจเน ฯ โตสตนต ต จวร วกลกปปกขตต นาม ฯ อถาต ตทนนตร ฯ ตตถาต โกฏาเส ฯ เปตวา ทตวา กาตพโพต สมพนโธ ฯ เตน ภาเคน ฯ อทป วกล ฯ เตส ภกขน ฯ โกฏาสา ทาตพพา ฯ ตนต ปคคลวกลก ฯ โตสต ปต อปปาทยต ฯ โตเสตวาต ปต ชนยตวา ฯ ทตยนเย วกลเก โตเสตวาต โอนเก จวรภาเค สมก กตวาต อตโถ ฯ [ปา.๒๐๐ ส.๒๓๔.๒๓๕]

Page 337: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 337

[๕๖๙] มลรชนาทส วนจฉโย ฯ รชต เอเตนาต รชน ฯ มลจ ต รชนจาต มลรชน ฯ มเชฏจ ฯ ตงคหารนต สกณฏกลตาปนส ฯ โลททจ กณฑล ฯ อลลปตต นลปตต ฯ คหปรภตตก วตถ อลล ฯ เป ฯ วฏฏต ภกข ฯ เอว ห กเตต วฏฏาธารกอนโต รชโนทก กตวา พห ฉลล กตวา วโยชเต ฯ ตเมว อทก๑ ฯ ปาลย จลลนต๒ อทธน ฯ [๕๗๐] เกทารกสส พทธ เกทารกพทธ จตรสส เกทารกพทธ เอตสสาต จต...พทธ ฯ ทฆมรยาทพทธนต ทฆาย มรยาทาย พทธ ฯ สงฆาฏก อว พทธ สงฆฆาฏกพทธ ฯ จตกก สณาน เอตสสาต จตกกสณาน ฯ กสมป นามาตอาทส วจเนส วนจ- ฉโย ฯ เอตนต กสต วจน ฯ อายามโต จ วตถารโต จาต ปททวย อนวาต อต ปเท อปาทาน ฯ อาทสทเทน ทวนน ขณฑาน อนตรา มาตกาสณาเนน ปตปฏจ ทฆปฏจ ทฏพพ ฯ อนตรนตราต ทฆปฏาน อนตรนตรา ปจมหา- มณฑล ปจขททกมณฑล ฯ ตสสาต ววฏฏสส ฯ คว... เนต ปท สสพพตนต ปเท อาธาโร ฯ ตเถวาต ทฬหกรณตถ ฯ เอตนต คเวยยก ชงเฆยยกนต วจนทวย ฯ อตต เอว ๑. อทกนต วรทธ ภเวยย. อลงกนต ยตตตร วณณนายมป สทรฑกนต ปท ตสเสว วเสสน ทสสต. ๒. ทสสมานปาลย อทส ปท นตถ จฬรชนกมภนต ปทเมว ทสสต ฯ

[ปา.๒๐๐..๒๐๓ ส.๒๓๕..๒๓๗]

Page 338: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 338

อายามโต จาตอาทนา วตตนเยน ฯ เอตนต กสมป นามาตอาทวจน อาจรเยห วจารต ฯ สปปมาณนต๑ ปมาเณน สหต ฯ พหมข เยส อนตาน เต พหมขา ฯ เตสนต อภนน อนตาน ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ [๕๗๑] จวเรหต ปท กเตต ปเท เหตกตตา ฯ อกขตต ภณฑ เยห ภกขห เต อพภณฑา เตส ภาโว อพภณฑภาโว อพภณฑภาว กตา อาปาทตา อพภณฑกตา ภาวปปธาโน เตน วตต อกขตตภณฑกภาวนต ฯ อพภณเฑ กเตตป ปาโ โส อกขตตภณฑกภาวนต ปเทน น สเมต ฯ กเตตมสส ววรณ อาปาทเตต ฯ ปาลย ปน อพภณฑกเตตป อตถ ฯ อกขตต ภณฑ เยห เต อกขตตภณฑา อกขตต ภณฑก เยห เต อกขตตภณฑกา เตส ภาโว อกขตตภณฑกภาโว ฯ จวรภสนต เอตถ ปเท วตตาน ฯ ภสสงเขเปนาต ภสสทเสน ฯ อต มนสกตวา ฯ ตตถ ทกขณาครมห ฯ ภควา ราชคห อาคมสสตต มมานา เต ภกข จวราน อาทาย เวสาล ปกกมสต สมพนโธ ฯ จสทโท อปปกต อเปกขต ฯ อถวา ปกตยา จาต ปกตยาเอว ฯ ปกตยา วาตป ปาโ ฯ ๑. สปปมาณ...อต วณณนาปาโ อยเมว ยตตตโร ฯ

[ป.๒๐๓ ส.๒๓๗]

Page 339: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 339

เอตมตถนต สตาลกา ฯ เป ฯ ตจวเรน ยาเปตนต เอตมตถ น ชานาต ฯ เอวนต อชโฌกาเส นสทน ฯ เอกจจยนต นปาต- ปท ฯ อตต เอว วตตนเยน อนชานาตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ภควา ฯ เป ฯ อนชานาตต ปท วจนสสาต ปทสส สรป ฯ ยาเปตต อตตาน รกขต ฯ เอกจจเก อตเร อนชานาต ฯ เอวนต เอว อนชานเนน ฯ เนส ภกขน จตตาร จวราน ฯ [๕๗๒] ปรจเฉโท ปน นตถต ปสกเล ปรจเฉโท ปน นตถ ฯ ปฏฏสตมป ปสกล ฯ สพพมทนต ปาลย วตต สพพ อท จวร ภกขโน ภควตา วตต ฯ สสพพตนต สสพพน ฯ ตโต ปร ปพเพ วนจฉตเมวาต ตโต วสาขาวตถโต ปร อสจมจจนาทวตถ ปพเพ มยา วนจฉต ฯ เตเนวาห โสวคคกนต ปาโ ทสสต โส อยตโต วย ทสสต ฯ เกสจ โปตถเกส ปน โสก นทต อปเนตต โสกนท ฯ [๕๗๓] อเมห คหตวสสาโส รหตต ปาโ ทสสต โส คเหตพโพ ฯ ปสกโล จ โส กโต จาต ปสกลกโต ฯ อฉตวาต๑

กฑเฒตวา ฯ ปรภณฑนต กจฉอนวาต ฯ ตโตต คลนฏ- ๑. อจเฉตวาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๐๔..๒๑๙ ส.๒๓๘.๒๓๙]

Page 340: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 340

านโต ฯ ลชชนตต วนสสนต ฯ อฏปทกจฉนเนนาต๑

ชตผลกสทเสน ฯ อน ปจฉา อาธยต ปยตต อนวาธก จวรสโสปร สงฆาฏอากาเรน อาโรเปตพพ ฯ อทนต อาคนตกปฏ ฯ สเจ ปโหตต วตถ ปจฉมจวรปปมาณก สเจ ปโหต ฯ น วฏฏตต อาโรเปต น วฏฏต ฯ ฉนทตพพเมวาต ภกขนา ปโหนก- วตถ ฉนทตพพเมว กสมา น ภกขเว สพพอจฉนนก ธาเรตพพนต วตตตตา ฯ น จ ภกขเว สทธาเทยยนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ [๕๗๔] เอเตส คลาน...อตถตก นภาเวสต ปท ปมาณนต ปเท อาธาโร ฯ คลาโน จ วสสกสงเกตจ นทปารคมนจ อตถตก โน จ คลาน...อตถตก นา เตส ภาโว คลาน... ภาโว ฯ อคคฬคตตเยวาต วหารสส ทฬหทวารเมว ฯ น อคตเต วหาเร นกขปตวา พห คนต วฏฏตต โยชนา ฯ เตนาต อาร เกน ภกขนา ฯ ภณฑกขลยนต จวรสงขาต- ภณฑสส ปนอกขลย ฯ [๕๗๕] เอวจ ปนาต ตยเหว ภกข ตาน จวรานต- อาท ฯ นตถ กกกจจ เยส เต นกกกกจจา ฯ ปจ มาเสต ๑. ...ฉนเทนาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๑๙..๒๒๒ ส.๒๓๙.๒๔๐]

Page 341: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 341

ตสเสว ตาน จวราน ปจ มาเส สนตกาน ฯ เอก จวรมาสเมว ตสเสว ตาน จวรานต สมพนโธ ฯ มตกจวร อวภชตวาต มนสสา มตกจวร อสกสส ภกขโน เทมาต วส วภาค อกตวา สงฆสส ทานวเสน ต วหาร สเจ ปวสนตต อตโถ คเหตพโพ กสมา อฏกถาย อท ห เอตถ ลกขณ เยน เตนากาเรน สงฆสส อปปนนวตถนต วตตตตา เจว ฏกาย มตกจวรวเสน วา สงฆ อททสส อปปนนจวรนต วตตตตา จ ตสมา มตกจวรนต เอตถ มตาน มนสสาน สนตกจวร อธปเปต ฯ สพพ ตสเสว ภกขโนต สงฆสส เทมาตอาทนากาเรน สงฆ อททสส อปปนน สพพ จวร ตสเสว อตถตก นสส ภกขโน โหต ฯ ตสเสวาต เอตถ เอวสทโท ก นตถารภกขนยม กโรต ตสมา เตน ภกขนา สพพเมว จวร ลทธ อเห น ลทธนต ทสเสต ฯ ยป วสสาวาสก คณหาตต สมพนโธ ฯ โสต อตถตก โน ภกข ฯ ปตจ ต อปนกเขปจาต ปตอปนกเขป รชฏาท ฯ อท ห เอตถ ลกขณนต ห สจจ เอตถ ตสเสว ตาน จวราน ยาว ก นสส อพภารายาต วจเน อท ลกขณ ฯ เยน เตนากาเรนาต วสสาวาสกลาภาทนา เยน เตน อากาเรน ฯ [ปา.๒๒๒ ส.๒๔๐]

Page 342: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 342

ปจ มาเสต ปจฉมกตตกมาโส จตตาโร เหมนตมาสาต ปจ มาเส ฯ ยนต วตถ ฯ อทาน เกสจ โปตถเกส อทาห อนาคตวสเสต อมสสา- นนตร กสมา ปฏ สมเย อปปนนตตาต อท ลขนต ฯ [๕๗๖] ตาน จวราน ฯ เป ฯ คนตวาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สงฆกาเนวาต สงฆสส เทมาต วตวา สามเน ทนนาน ตาน จวราน สงฆสส สนตกาเนว น อตตสนตกาน คตคตฏาเน ตาน จวราน ปสสนเตเหว ภกขห เจว เตน ภกขนา จ ภาเชตวา คเหตพพาน น อปสสนเตหต อธปปาโย เตนาห ภกขห ทฏมตตเมเวตถ ปมาณนต ฯ ภกขหต ปท ทฏ อต ปเท กตตา ฯ มตตสทโท อทฏ นวตเตต ฯ เอวสทโท สนนฏานกรณ ฯ เอตถาต ตาน จวราน อาทาย สาวตถ คนตวาต วจเน เอตถาต วา จวรคคหเณ ฯ วหาร วา อาสนสาล วา ปวสตต สมพนโธ ฯ ตตร จ นนต เตส วหาราทส น คตภกข ฯ อธฏาตนต เอตถ วจเน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ เตน หตอาท วตถาโร ฯ ภกขนาต ปท ภาเชตพพานต ปเท กตตา ฯ อาคเมตวาต ปท ภาเชตพพานต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อธฏาตพพานต [ปา.๒๒๒.๒๒๓ ส.๒๔๐.๒๔๑]

Page 343: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 343

มนสกาตพพาน ฯ เอตถาต อมสม าเน อหเมว ฯ อถาต ยท คณหาต ฯ น อกามา๑ ภาโค ทาตพโพต อนจฉาย ภาโค น ทาตพโพ ฯ อนภาเคปต ปนวาเร ทาตพพภาเคป ฯ [๕๗๗] อโต วาต ปท ทสสามาต ปเท สหตถตตยา เถราน ทาตพพโต ว สทธนต อตโถ ฯ วส สชชยมาเนต วส กาลจวเร อเมหห สชชยมาเน ฯ ...จรนต๒ ปท โหตต ปเท กตตา ฯ อต วตวา ขปปเมว ฯ เป ฯ มนสสา อกส ฯ ทวส วตถสต เตน โข ปน สมเยน อตโร ภกข เอโก วสส วสต จ เตน โข ปน สมเยน อตโร ภกข อตกาล เอโก วสส วสต จ ทวส ฯ ปจฉนน ทาน เยห มนสเสห เต ปจฉนนทานา ปจฉนนทานาน ภาโว ปจฉนน- ทานตา๓ ฯ สทธ ปรเมน เทวภาตกวตถนา๔ สทธ ฯ ทสสน ทฏ ทฏ ปพเพ เอเตห ทฏปพพา ฯ ตถาคตนต ปท ทฏ อต ปเท กมม ฯ วตถสต ปท ปตต อต ปเท อาธาโร ฯ ธมมสงคาหกตเถรา กเถส ฯ [๕๗๘] เอตถ จาต เอตสม วตถสม อาหสต ปเท ๑. นากามาต ปาล สนธวเสน ลขยต ฯ ๒. ...จวรนต วณณนาปาโ โยชนา- ปาโ ปน ยตตตโรต เม มต ฯ ๓. ปรจฉนน... ๔. ทวภาตก... อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๒๓..๒๒๔ ส.๒๔๑.๒๔๒]

Page 344: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 344

อาธาโร ฯ ตสสาต อปนนทสส ฯ มข เอตสส อตถต มขโร ฯ อต วตวา ฯ เอตถ ปน วจเน ลหกาปตต ปจาป โหต ฯ คหตานต คหตาน วตถาน ทาตพพาน ฯ เทหต วตเตต เทห อต วจเน วตถสสามเกห ภกขห วตเต ฯ ยถา โสต เยน อากาเรน โส เอกปคคลปปฏวโส ทาตพโพ ฯ ต อาการ ทสเสต าเปต ฯ ตตถาต เตส ปเทส ฯ ย ภาค ตโต ตโต ภาคโต ฯ เอกาธปปาโยต เอกปคคลปปฏวโส ฯ อตรสม วหาเร สตตมทวเส อรณ อฏาเปตต อธปปาโย ฯ ตสสาต ภกขโน ฯ อทจ ปนาต๑ เอกาธปปายทาน ภควตา กถต ฯ นานาลาเภห นานปจาเรหต ปททวย เอกสมาวหาเรหต ปทสส วเสสน ฯ เอกาย อปจารสมาย อนโต กเตห ทวห วหาเรหต อตโถ ฯ เอกสมาย วหารา เอกสมาวหารา ฯ นานาลาเภหต- อาทนา วส วส ก น อตถรต น วฏฏตต าเปต กสมา เสนาสนคคาหสส อปปฏปปสสทธตตา ฯ นานาสมาวหาเรต นานาอปจารสมาย กตวหาเร ฯ เสนาสนคคาโหต ปม คหโต เสนาสนคคาโห ฯ ตตถาต ตสม เสนาสนปปฏปปสสทธฏาเน วหาเร ฯ สพพตถาต สพเพส เอกสมาวหารนานาสมาวหาเรส ฯ ๑. ปนสททรหโต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๒๖ ส.๒๔๒.๒๔๓]

Page 345: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 345

[๕๗๙] ภควา เจว อานนโท จ นปชชาเปส ฯ ปรภณฑนต หรเตน อปลตต ฯ เอตถาต โย ภกขเว ฯ เป ฯ อปฏเหยยาต วจเน ฯ ชคคนเตสต นทธารณ ฯ วาเรต ปท น ชคคตต ปเท อาธาโร ฯ อภกกมนต วา อภกกมตตอาทส วจเนส อตโถ เวทตพโพต๑ สมพนโธ ฯ อสสาต ภกขโน ฯ คลานปฏากาน ทาตนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ย ตตถ ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วตตาน ลห...ภณฑาน ฯ ปรโตต จลลวคเค ฯ สามกาต ปตตจวรสส สามกา ฯ อถาต ยท กาล กโรต ฯ ตตถาต ตสส เอว กาลกรยาย ฯ เชฏโก ภาโคต อธกภาโค ฯ สามเณโร ปจตวา ป...เมว สเจ กโรต ฯ ภกขนาต ปท อานต อต ปเท กตตา ฯ เอตถาต เอเตส อปฏหนเตส พหภกขส นทธารณ ฯ เอโก ปจจาสาย ชคคต ฯ อต วจเนน คโต ฯ ปตตจวร สเจป สหสส อคฆต คลานปฏากานเยว ทาตพพนต สมพนโธ ฯ อนต ตจวรปตตโต อ ฯ เตต คลานปฏากา ฯ ตโตต อวเสสปรกขารโต ฯ ตจวร- ปรกขาโรต ตจวรสส ปรกขาโร ฯ สพพเจตนต สพพจ เอต ปตตตจวรจ สงฆกโต ว คลานปฏาเกห ลพภต ฯ วสสาสนต กรยาวเสสน ฯ ตสสาต คลานสส ฯ ตตถ ตตถาต ๑. ทฏพโพต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๒๗.๒๓๒ ส.๒๔๓..๒๔๖]

Page 346: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 346

ตสม ตสม วหาเร ฯ เตสต อปชฌายาทส ฯ กสจราทส วนจฉโย ฯ เตสต กสจราทส [๕๘๐] คณหามต คณหาตต คณหาม อต วตวา คณหาต ฯ สตต ชนาต สามเณราป ปฏชานนต อมมตตกาป ขตต- จตตาป เวทนฏฏาป อาปตตยา อทสสเน อกขตตกาป อาปตตยา อปปฏกมเม อกขตตกาป ปาปกาย ทฏ ยา อปปฏนสสคเค อกขตตกาป ปฏชานนตต สตต ฯ เอกสม จวรานต สงฆสส เทม อต วจเน เอกสม ปกเข จวราน ชนา เทนต ฯ สงฆสเสเวตนต สงฆสสเอว เอต จวร ฯ สงฆสสาต ปท โกฏาสานนต ปเท สมพนโธ ฯ อถวา สกลสส สงฆสสาต ปทสส อธปปายวเสน ววรณ ทวนนมป โกฏาสานนต ฯ เอโก จวรานเมว ลทธตตา จวราน ลภตต สมพนโธ ฯ อตต ตสมา ฯ เอตถ ปน วจเน ฯ [๕๘๑] ปคคลาธฏานนเยนาต ปคคลาน อธฏานนเยน ฯ เอตถ จาต เอตาส มาตกาส ฯ ตตถาต สมาย เทตตอาทส วนจฉโย เวทตพโพ ฯ สพพตถาต สพเพส กตกาย เทต ภกขาปตตยา เทตตอาทส ฯ สมาย ฯ เป ฯ อาทมหต ปท...นทเทเสต ปทสส วเสสน ฯ ...นทเทเส วชชมาเน สมาย เทตต เอตถ วจเน ตาว สมา [ปา.๒๓๖..๒๔๐ ส.๒๔๖.๒๔๘]

Page 347: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 347

เวทตพพาต สมพนโธ ฯ ตตถาต ตาส ปณณรสส สมาส ฯ วหารสส ปรกเขเปน ปรจฉนนา โหตต สมพนโธ ฯ อาวาเสส วฑฒนเตส วฑฒตต สเจ อปจารโต อพหภโต หตวา อาวาโส วฑฒตต อธปปาโยต กงขาวตรณฏกาย วตต ฯ ลาภตถาย ปตา สมา ลาภสมา ฯ สมนตโตต วหารสส สมนตโต ฯ นขนตวา เปนตต สมพนโธ ฯ ยนต สงกสสสาท- ธน ฯ ตตถาต เตส พหส ชนปเทส ฯ โกวลโภโค เกรฏ- โภโคต จ เทว ปาา ฯ ทวธา อาโป คโต เอตถาต ทโป โอเฆน อโนตถโฏ ภมภาโค ฯ ทโป เอว สมา ทปสมา ฯ ตนต ต จวร ปาปณาตเยวาต ปเท กตตา ฯ ขณฑสมา สมนตรกาส ตาน น ปาปณาต กสมา สมานสวาสกสมาย อภาวโตต อธปปาโย ฯ อพภนตรสมาอทกกเขปสมาส ทนนนต ตตถ อโปสถาทอตถ๑ สนนปตเต ทสวา อมสสา อพภนตร- สมาย เทมาตอาทนา ทนน ฯ ตตถาต อพภนตรสมาอทกกเขป- สมาส ฯ เอโกป คนตวา สพเพส คณหต ลภตต เอโกป คนตวา อธ วสสคเคน ภาเชตวา คเหตวา ตมพปณณทป อาคนต ลภตต อตโถ ฯ ตตเรวาต ชมพทเป ภกขต ปเท ๑. ...อตถาย ฯ

[ปา.๒๔๐ ส.๒๔๘..๒๕๐]

Page 348: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 348

อาธาโร ฯ สภาคภกขต ตมพปณณทเป ภกขน สหายกภกข ฯ อวปปวาสสมาย ภาเชตพพ ฯ ตโต นนต ตทนนตร น มหา- สวตเถร ฯ ปารวาสเกนาต ปท อฏาเปตพพนต ปเท กตตา ฯ สพพเจตนต๑ สพพจ เอต ลาภคคหณาท ฯ [๕๘๒] สมาโน ลาโภ เอตสสาต สมานลาภา สมานลาภา จ สา กตกา จาต สมานลาภกตกา ฯ ตเตรวาต๒ เตส ทวส๓

วหาเรส ฯ ภกขหต ปท คเหตวา วตวา สาเวตพพนต ปทตตเย กตตา ฯ สมานลาภ ย วหาร ตสส วหารสส ฯ เอตตาวตา กตกากรเณน ฯ [๕๘๓] ปรจจาคปปาปนฏาเนต ปรจจาคสส ทนนฏ- าเน ฯ ตสสาต ยตถ ฯ เป ฯ กรยนตต ปทสส ฯ ปาก- วฏฏนต โอทนทาน ฯ ภกขนต๔ ปท กตวาต ปเท ปกตกมม ฯ ยตถ วาต ยสม วหาเร ฯ เตน ทายเกน ฯ ยตถ วาเนนาตป ปาโ ฯ ตตถาต วหาเร ฯ อเมต ปากวฏฏาทโย ฯ กรยนตต การา ปากวฏฏาทโย ทกขณา ธว การา ธวการา ฯ ๑. สพพเมต ฯ ๒. ตเตรวนต วณณนาปาโ ฯ ๓. กมท อตเรก มเ ฯ ๔. ภกขต วณณนาปาโ โภเชตต ปเท การตกมม ภเวยย ฯ

[ปา.๒๔๐ ส.๒๕๐.๒๕๑]

Page 349: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 349

สพพตถาต วหาเรส ฯ ธวกาเรต ปท เอกตถาต ปทสส วเสสน ฯ ธวการา เอตถ วหาเร อตถต ธวกาโร ฯ ธวการา ธวกาโรต จ เทว ปาา อตถ น ยตตา ฯ เอตถ จาต เอตสม ภกขคณนาย คณหถาต วจเน ภาชยตต ปเท วสยาธาโร ฯ ต ทายก ปจฉตวา ทาตพพนต สมพนโธ ฯ วหารสสาต ปท วจาเรตต ปเท สมปทาน ฯ โส ทายโก ฯ ธวกาเรต ปท เทถาต ปเท อาธาโร ฯ วจาเรตนต วจารณ ฯ [๕๘๔] อสมปตตสสาปต จวรภาชนฏาน อสมปตตสสาป ฯ อสกวหาเร กร พห จวร อปปนนนต อท ก นานสสกเขตตา- ตกกมน สนธาย วตต ฯ คตคตฏาเน สงฆกาเนว กสมา วหาร ปวสตวา สงฆสส เทมาต วตวา สามเน ทนนตตา ฯ ยท ปน วหารโต อญสม คามาทเก ฐาเน สงหสส เทมาต วตวา ย เยส เทต ต เตสเยว สนตก น คตคตฏาเน สงฆก โหต กสมา อฏกถาย วหาร ปวสตวาต เอว านนยมโต ฯ ปพเพ วตตนเยเนวาต คณฑ ปหรตวา กาล โฆเสตวา โถก อาคเมตวาตอาทนา ปพเพ วตตนเยน ฯ ตตถาต๑

ทวส อฏ ตฏ ตาส ตกาส นทธารณ ฯ น ปน อกปปยตตา น วฏฏตต สมพนโธ ฯ เอว สนเตปต เอว ปสกลกตตาภาเว ๑. อท ปท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ปา.๒๔๐ ส.๒๕๒..๒๕๔]

Page 350: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 350

สนเตป ฯ อมนา วตเถน ฯ ตโตต ปตตตถวกาทน อตถาย ทนนวตถโต ฯ ภาชตาตรตตานต ภาชตโต อวเสสาน ฯ สามเกห ฯ เป ฯ วฏฏตต ห สจจ วตถสสามเกห อปาหนตถวกาท วจารตเมว ปสกลกาน วฏฏต ฯ ตตถาต เตส ธมกรกปฏาทน อตถาย ทนนวตเถส โหตต ปเท อาธาโร ฯ ปวสตวา ทนเนส จวเรส ฯ [๕๘๕] อภโตสงฆสส ทมมต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อธาต อมสม อภโต สงฆสส จ เจตยสส จ ทมมต วจเน ฯ ตตถาต ปคคลเจตเยส นทธารณ ฯ ปพเพ ฯ เป ฯ ปฏปชชตพพนต ปจฉา ฯ มาลาตอาท วสสชชน ฯ พทธาน เทมาต วตวา ตตถ ปตเต ปม ย ขาท.. ...ย เทนต อาหาร๑ วา ฯ เป ฯ เทม อต วตวา ปณฑ ฯ เป ฯ เทนต ฯ ตตถาต เตส ขาทนยาทส กถ ภกขนา ปฏปชชตพพ อต ปจฉา ฯ ปณฑปาตมธผาณตาทน ทาตพพาน ฯ อาหฏปตต เปตวาต จ อาหฏภตต เปตวาต จ เทว ปาา ฯ อาหฏ- ภตต เปตวาต อตตนา อาหฏ เจตยสส ทนนภตต อภชตวา ฯ วตต สมมชชนาทก ฯ ภกขสงฆสส หราต วตเตปต ภกข- สงฆสส ปณฑปาต หร อต วตเตป ภกขนา หรตพพ ฯ ๑. วหารนต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต ฯ

[ปา.๒๔๐ ส.๒๕๕..๒๕๘]

Page 351: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 351

[๕๘๖] อนโตเหมนเตต ปท วตวา ทนนนต ปททวเย อาธาโร ฯ เอวจาต อมาน จวราน วสส วตถสงฆสส ทมมต เอว วจน ฯ เอวจ ปน วตวาตป ปาโ ฯ เอตนต อนตถเต ปนาตอาทวจน ฯ ตตราต วจเน ฯ อตตวสสนต อนนตราตต วสส ฯ มาตกาต มลภตา กถา อาโรเปตพพา เปตพพาต อธปปาโย ฯ วสสาวาสย วสสาวาสกนต จ เทว ปาา๑ ฯ [๕๘๗] ตตราต เตส ยาคยา วาตอาทส ปเทส ฯ ยาค ทตวา ปตาย ยาคยา เทตต สมพนโธ ฯ ปพเพป เยน ทายเกน ทนนปพพ โหต ฯ [๕๘๘] เปตวา เทตต สมพนโธ ฯ จสทโท อาคโต จ คจฉนโต จาต โยเชตพโพ ฯ จวรกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ------------ ๑. วสสาวาสนนต ปทเมว วณณนาย ทสสต ฯ

[ปา.๒๔๐ ส.๒๕๘.๒๖๑]

Page 352: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 352

จมเปยยกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๕๘๙] จมเปยยกขนธเก วนจฉโย ฯ กตตพพจ อกตตพพจ กตตพพากตตพพ กตตพพากตตพพ เอว กตตพพา- กตตพพตา สกตเถ ตาปจจโย ฯ กตตพพากตตพพตาย ตนต พยาปาโร กตตพพา...ตาตนต กตตพพากตตพพตาตนตย ปฏพทโธ กตตพพา...พทโธ ฯ กตตพพตาตนตปปฏพทโธตป ปาโ๑ ฯ อสส ฯ เป ฯ อาทส วจเนส วนจฉโย ฯ มนสเสหต ปท วตต อต ปเท กตตา ฯ น อวตตฏาเน อสสกก กาต วฏฏต ฯ เตเนวาหาต เตเนว การเณน ภควา คจฉ ตว ภกขต อาห ฯ [๕๙๐] เอตถ จาต๒ เอเตส วนยสตถสาสเนส ฯ ปฏก- โกสตพพนต ปฏกกฏ ฯ ยนต ย กมม ฯ อเส ภกขส ฯ เอตถาต เอตสม อธกาเร ฯ โส จ โข วตถาโร ตต... วเสน อาคโตต สมพนโธ ฯ กสมา ปน ปาลย ตตกมม- อปโลกนกมมาน น วตตานต อาห ยสมา ปนาตอาท ฯ ๑. วณณนาย ปน กตตพพตตา ตนตปปฏพทโธต ทสสต ฯ ๒. วณณนาย ปนสทโท ว โหต ฯ

[ปา.๒๔๔..๒๕๔ ส.๒๖๒.๒๖๓]

Page 353: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 353

ตตกมเมต ปท นตถต ปเท อาธาโร ฯ ตาน ตตกมม- อปโลกนกมมาน ฯ ต เยหต ต กมม เยห สงเฆห ฯ ทสสนตถนต าปนตถ ฯ ตตถาต ตสม ภกขนจตตโถตอาทวจเน ฯ เตสนต ปรวาสาท- กมมาน ฯ อวปนน อวนฏ สล ยสส โส อวปนนสโต ฯ [๕๙๑] ตตถาต เทวมา ภกขเวตาอทวจเน ฯ ตนต ปพพาชนยกมม ฯ นสสารยต เอเตนาต๑ นสสารณา ฯ ตจาต ปพพาชนยกมม อปปตโตต ปเท กมม ฯ เอโส พาโลตอาทนา นททฏปคคโล อปปตโตต สมพนโธ ฯ อสส อา ฯ เป ฯ เรยยาต วจน กมมกขนธเก ภควตา ยสส วตต ตสมา เอโส สนสสารโต โหตต สมพนโธ ฯ อสสาต ปคคลสส กาเรยยาต ปเท สมปทาน ฯ ตตถาต ตชชนยาทกมมวเส อนาตาต ปเท อาธาโร ฯ ยสมา นสสารณา กมมกขนธเก อนาตา ตสมาโส ปคคโล สนสสารโตต สมพนโธ ฯ เอเกนปต ปสทเทน น เกวล ตห องเคหต าเปต ฯ ตตถาต เตส โอสารณาธกาเร วตตปเทส นทธารณ ฯ สาตสาโรต สโทโส ฯ [๕๙๒] อธ ปน ภกขเว ฯ เป ฯ อาทต ปท วตตนต ปเท ๑. เอตายาต ฯ

[ปา.๒๕๙..๒๖๕ ส.๒๖๓..๒๖๕]

Page 354: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 354

กมม ฯ น โหต อาปตต ทฏพพาต ทฏพพา อาปตต ฯ โหต ฯ จสทโท อธมมกมมจ ธมมกมมจาต โยเชตพโพ ฯ ทสเสตนต าเปต ฯ ตตถาต เตส ปเทส ฯ อปาลปเหสปต ปสทเทน น เกวล อธ ปน ภกขเว ฯ เป ฯ ทฏพพาตอาทวตถวเสน วตตนต าเปต ฯ ตตถาต อปาลปเห ฯ เอก มล เอตสสาต เอกมลโก ฯ ทวมลโกต โย น โข ภนเต สมคโค สงโฆ สตวนยา- รหสส อมฬหวนย เทต อมฬหวนยารหสส สตวนย เทต ธมมกมม น โข ต ภนเต วนยกมมนตอาทนา วตโต ทว- มลโก ทวมลเกต ปท กตาต ปเท อาธาโร ฯ สตวนเยต๑ ปท กตาต ปเท อาธาโร ฯ อมฬเห ฯ เป ฯ ทห สทธ กตาต สมพนโธ ฯ อวสาเนต ทวมลกสส สพพปทาวสาเน ฯ ปรโตต ทวมลกสส ปรโต ฯ ภกขนปต ปท โยชตานต ปเท สมปทาน ฯ อปสทโท อปาลตเถร อเปกขต ฯ กตวาต ปท เอเกเกนาปต๒

ปเท วเสสน โยชตานต ปเท วา ปพพกาลกรยา ฯ เสสปทานต อมฬหวนยาทน เสสปทาน โยชตาน วตตาน ฯ ๑. ...วนโยต วณณนาปาโ ฯ โชนาปาโ ยตตตโรต เม มต ฯ ๒. อปสททรหโต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๖๕..๒๗๖ ส.๒๖๕]

Page 355: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 355

[๕๙๓] อธ ปน ฯ เป ฯ รโกตอาทต ปท วตตนต ปเท กมม ฯ อเมส ปทาน ฯ วเสนาต ปท พนธตวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ พนธตวาต ปท วตตนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ กมเมสต ปท วปตตต ปเท อาธาโร ฯ สปปฏปปสสทธสต ปท กมเมสต ปทสส วเสสน ฯ สห ปฏปปสสทธยา วตตนตต สปปฏปปสสทธ ฯ ตตถาต เตส ปเทส ฯ ตโตต ปฏปปสสทธยา วปตตทสสนโต ฯ ตตถาต ตสส ปาลย ฯ กจ วจน ฯ จมเปยยกขนธก นฏ ต ฯ ------------ [ปา.๒๗๘..๒๙๔ ส.๒๖๕]

Page 356: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 356

โกสมพกกขนธกวณณนาย๑ อตถโยชนา [๕๙๔] โกสมพกกขนธเก วนจฉโย เวทตพโพ ฯ อนปพเพน กถา อนปพพกถา ฯ เตสต ภกขส ฯ อาจมนอทกาวเสสนต อวเสส โสธนอทก ฯ อาม อาวโสต สตตนตโก อาห ฯ เอตถาต อทกฏปเน ฯ เต คนตวา ฯ เป ฯ มสาวาทต อาหส ฯ เอว อม กลห ภกข วฑฒยส ฯ ตโตต ปจฉา ฯ โอกาสนต อกเขปนยกมมกรณสส โอกาส ฯ [๕๙๕] ภนโน ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเนส วตตนต ปเท อาธาโร ฯ เทเว วฏเ อทาน สสส นปผนนนต วจน ชเนน วจจต ห สจจ ต สสส อวสส นปผชชสสต อต๒ วจน โหต ยถาต สมพนโธ ฯ โส จ โข สงโฆ กลหวเสน ภชชสสต น สงฆเภทวเสน ภชชสสต ตสมา ภนโนต วจน ภควตา วตต ฯ เอตถาต ภนโน ภกขสงโฆ ภนโน ภกขสงโฆต วจเน ฯ ปาลย สมปฏภาต๓ โนต มย ปวนโต อต มนส- กตวา ยสม วา ตสม วา การเณ อกขปตพพ ภกข มา ๑. โกสมพกขนธกนต ปาล ฯ ๒. อตสทโท วณณนาย น โหต ฯ ตสสาภาโว ว ยตโต ฯ ๓. สอปสคคหตา ปาล ฯ

[ปา.๓๑๓.๓๑๕ ส.๒๖๖.๒๖๗]

Page 357: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 357

ม ตถ ฯ สเจ ห ภควา อกเขปเก วาต อการเณ๑ ตมเหห โส ภกข อกขตโตต อกเขปเก วา ภกข ภควา สเจป วเทยย ตเมห อาปตต อาปนนาต อกขตตานวตตเก วา ภกข ภควา สเจ วเทยยาต โยชนา ฯ [๕๙๖] อตตนาว๒ อตตานนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สงเฆนาต ปท กตานนต ปเท กตตา ฯ อกเขปนยกมม กต เยส เต อกเขปนยกมมกตา๓ ฯ อธมมวาทน ปกเข นสนโนต ธมมวาทห สทธ นสนนาน อธมมวาทน ปกเข นสนโนต อธปปาโย ฯ เตนาห ปรวารฏกถาย เอกสมาย ทวส สงเฆส นสนเนส เอกสม ปกเข นสทตวา อตรปกขสส ลทธ คณหน- โตตอาท ฯ อต ปจฉตวา ฯ อตเรสจาต ธมมวาทน ฯ กมม โกเปตต ต วนา คณสส อปรณปกข สนธาย วตต ฯ อตเรสมป ธมมวาทน หตถปาส อนาคตตตา กมม โกเปตต สมพนโธ ฯ ๑. วณณนาปาโ ตตยาวภตตรปวเสน ทสสต ฯ ๒. ปาลย วาสทโท อาคโต ฯ ๓. อกเขปนยกมมานนต วณณนาปาโ กตสททรหโต เอว สนเต สงเฆนาต ปทสส สมพนโธ กตถ โหต เตเนส นน อสทโธ ฯ

[ปา.๓๒๐ ส.๒๖๗]

Page 358: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 358

สมานสวาสกนต เอตถาป วจเน เวทตพโพ ฯ น ปกเขต เอตถ นสทโท น ยตโต ฯ อต ตวา เตส ธมมวาทน มชเฌ ปวสต ฯ ยตถ วา ตตถ วาต ธมมวาทน ปกเข วา อธมมวาทน ปกเข วาต อตโถ ฯ กาย ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน เวทตพพา ฯ อปฑเสนตต๑

ปวตเตนต ฯ เอตตาวตา น อมนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ [๕๙๗] มา ภณฑนนตอาทส ปเทส อตโถ ทฏพโพ ฯ อสสาต ภกขโน ฯ โกธาภภตาต โกเธน อภภตา ฯ เอวนต อาคเมส ภนเตตอาทวจน ฯ อต มนสกตวา ฯ ตตถาต เตส ปเทส ฯ อนตถโตต อนตโถ อโตต เฉโท ฯ อโตต ปทสส ววรณ เอตสมาต ฯ อนตโถ กโตตป ปาโ โส น ยตโต ฯ ทตยนเย อนตถโทต เอตถ โท ธสส จาต จสทเทน ทการสส โต ฯ [๕๙๘] ปถสทโทตอาทคาถาส ปน วนจฉโย ฯ ตตถาต ตสม ชนนกาเย นทธารณ ฯ พาโลต จาต จสทโท อปร วจจมานาเปกโข ฯ ภยโย จาต ปท น ม ตถาต ปเท ๑. ...ทเสนตต สวณณนา ปาล ฯ

[ปา.๓๒๐..๓๓๕ ส.๒๖๗..๒๖๙]

Page 359: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 359

ตตยาวเสสน ฯ ภชชมาเนต ปท น ม ตถาต ปเท ลกขณ- กรยา ฯ อป เอกนต ปททวย การณนต ปทสส วเสสน ฯ วาจาโคจรา จาต๑ กลหชนนวเสน ปวตตวาจาโคจรา เอว ฯ วาจา โคจโร เอเตสนต วาจาโคจรา ฯ กลเหนาต ปท นตาต ปเท กตตา ฯ ต น ชานนตต เอว สาทนโว อย กลโหต เอว ชนา ต กลห น ชานนต ฯ [๕๙๙] ปถสทโทตอาทคาถาส ปน ทวส อย โยชนา ปถสทโท มหาสทโท สมชโน สมาโน ชโน โหต ตตถ ชนกาเย โกจ ชโน อห พาโล อต น มถ สงฆสม ภชชมานสม มยห การณา สงโฆ ภชชตต อท อ พยากรณ๒ อตตโน พาลภาวสส อชานนโต ภยโย น อมร น ชานส ชนาต โยชนา ฯ ปรมฏา มฏสสตโน ชนา ปณฑตาภาสา ปณฑต- สทสา วาจาโคจรา กลหวเสน ปวตตวาจารมมณา ยาว มขายาม ยาว มขสส ปสารณ อจฉนต ยาว ปสาเรตวา กถ ภาณโน เยน กลเหน กตตภเตน อม นลลชชภาว นตา ชนา เอว สาทนโว อย กลโหต ต กลห น ชานนตต โยชนา ฯ ๑. วณณนาย ปน นสทโท โหต เอโส ว ยตโต ปรโต ปเท ปฏเสโธ ฯ ๒. การณ ฯ

[ปา.๓๓๕ ส.๒๖๘.๒๖๙]

Page 360: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 360

[๖๐๐] ตโตต เตห ปณฑเตห ฯ ยมามหเสต เอตถ เสต นปาโต ฯ สมตนต ปรมสส เววจน ฯ ตตถาต สงฆมชเฌ ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ เยส โว เยส ตมหาก เยห ตเมหห เนว มาตาปตน ฯ เป ฯ หฏาน กสมา เตส ตมหาก สงคต น โหตต สมพนโธ ฯ เยส โวต ปท ฉนนานตอาทส ปเทส กตตา ฯ โปตถเกส ปน เยส เตต ปาโ ทสสต โส น ยตโต ว ฯ เนวาต ปท ฉนนาทตอาทส ปฏเสโธ ฯ อฏ จฉทาต๑ คาถาย โยชนา เย ชนา มาตาปตน อฏ จฉทา ปาณหรา ควาสสธนหารโน เอว รฏ วลมปมานาน เตสป ชนาน สงคต โหต กสมา ตมหาก สงคต โน สยา น โหตต ฯ วณณาวณณทปนตถนต คณโทสญาปนตถ ฯ ยถา ปาลเลยยโก ๒ นาโค อรเ เอโก จร น จ ปาปาน อกาสต สมพนโธ ฯ [๖๐๑] ปาลเลยยเกต กมมตเถ สตตม ปาลเลยยกคาม ฯ เตห หตถต ฉนน อต ปเท กตตา ฯ เอตสสาต หตถ- นาคสส ฯ เต หตถโน ฯ เตห หตถห อาลลตานต ปเท ๑. อฏ จฉททาต ปาล ฯ ๒. ปาร...อต สวณณนา ปาล ฯ

[ปา.๓๓๖..๓๔๑ ส.๒๖๙.๒๗๐]

Page 361: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 361

กตตา ฯ ตตถโต สร โอตณณสส ฯ พทธนาเคนาต สามอตเถ ตตยา พทธนาคสสาต อตโถ ฯ นาคสสาต หตถนาคสส ฯ เอกภาวรตยาต๑ เอกภาเวน อปปนนรตยา ฯ เอต นาคสสาต คาถาย ปน อย โยชนา ย ยสมา พทธนาโค วย อยป หตถนาโค จ วจตตวเน รมต ตสมา เอต นาคสส อสาทนตสส หตถโน จตต นาเคน พทธนาคสส จตเตน สเมตต ฯ ยถาภรนต วหรตวาต เอตถ วจเน อต อธปปาโย เวทตพโพ ฯ ตตถ วนสณเฑ ฯ เอตตาวตาต เตน รกขตตวนสณเฑ เตมาส วสนมตเตน ปตถฏาต ปเท กรณ ฯ โกสมพเกห ภกขห อพพาฬโหต ปเท กตตา ฯ อพพาฬโหต ปฬโต ฯ สพพตถาต สพเพส าเนส ฯ [๖๐๒] มลา มล อคนตวา อมลา มล คนตวาต สมาโส วตโต ฯ อมลาต ยทนปปนนาตยาทสตเตน นการสส อการ กตวา วตต ฯ น มลา มล คนตวาต วตถสส มลโต มล น คนตวา ฯ [๖๐๓] วนยมนตนาสต วนยวจารณาส ฯ มหนโต เอว อตโถ มหตโถ มหตโถ เอตสสาต มหตถโก ฯ มหนต อปการ ๑. เอก...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๔๒..๓๕๔ ส.๒๗๑]

Page 362: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 362

เอตสสาต มหาอปกาโร ฯ ปคคห อรหตต ปคคหารโห ฯ อนานวชโชต ปเรห อครหโต ฯ อเปกขโต อาจาโร เอตสสาต อเปกขตาจาโร ฯ ปฏจฉาเทตพโพต ปฏจฉนโน ปฏจฉนโน อาจาโร ปฏจฉนนาจาโร นตถ ปฏจฉนนาจาโร เอตสสาต อปปฏจฉนนาจาโร ฯ อนยยตตนต การเณน ยตต ยการสส ทวภาโว ฯ อนปคตนต การณโต อนเปต ฯ อนปคตนตป อตถ การเณน อเปตนต อตโถ ฯ อนยยตต ภณนต วจเนน ยสมา ห ฯ เป ฯ รโหต อธปปาย ทสเสต าเปต ฯ อสยยาย วา อคตมนวเสน วาต ปททวย น ภณตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ กจ ภยโยต กจ วจน ภยโย วตตพพ อตถ ฯ ตสสา คาถาย ฯ อาเจรสส อาจรยสส อย วาโท อาเจรโก ตสม อาเจรกมห ฯ กต ปรจย เยน โส กตปรจโย ฯ ลทธ อาเสวน ปคณ เยน โส ลทธาเสวโน ฯ เอตถาต คาถาย ฯ ตทนจฉวกนต๑ ตสส วตถสส อนจฉวก ฯ อนปฆาตกรนต วตถสส น อปหนนกร ฯ อาหต- ปณฑนต ทาตพพปณฑ ฯ น ชปเปตต น ปวตเตต ฯ วฏ ตต วฏาน วฏ ต ภาวสาธน ฯ อาปตตยาต ปท วฏานนต ๑. ตทนรปนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๕๔.๓๕๕ ส.๒๗๑..๒๗๓]

Page 363: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 363

ปเท อปาทาน ฯ เอเต วภงคา อภโยต อาปชชนวฏาน- สงขาตาน อตถาน โชตกภาเวน อภโย เอเต วภชชนกถา อสส ภกขโน สาคตา สฏ อาคตา สฏ ปคณา ฯ อาปตต- วฏานปทสสาต อาปตตวฏานการเณ ฯ ภณฑนการการกาทนต๑

ภณฑนการณาทน ฯ วสตสสาต กตตสส๒ ฯ ชนตโนต ภกขโน ฯ เอตปต โอสารณ ฯ ปสทโท น เกวล อภโยวภงเค นสสารณ จ ชานาตต าเปต ฯ [๖๐๔] สงฆสส กจเจสตอาทคาถาส ปน อย โยชนา สงฆสส กจเจส จ สงฆสส กรณเยส ชาเตส อปปนเนส มนตนาส วนยมนตนาส อตเถส วนยอตเถส วนจฉเยส จ เตสเยว อตถาน วนจฉเยส ชาเตส อปปนเนส อธ สาสเน กถปปกาโร๓

มหตถโก มหาอปกาโร อธ สาสเน ปคคหารโห ปคคณหต ยตโต ภกข กถ โหต อต อปาล ปจฉต ฯ ชาเตสต ภาวลกขเณ สตตม ฯ วนจฉเยส จาต จสทโท อตเถส จ วนจฉเยส จาต โยเชตพโพ ฯ โก ปกาโร เอตสสาต ๑. ภณฑนการกาทนต วณณนาปาโ ฯ ๒. กตตสส กตสส อต วา ภเวยย กตตโนต อตโถ ฯ ๓. กถมปกาโรต ปาล ฯ

[ปา.๓๕๔..๓๕๕ ส.๒๗๓.๒๗๔]

Page 364: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 364

กถปปกาโร ฯ อนานวชโช ปเมน สลโต ฯ เป ฯ น หสส ต โหต วเทยย เยน นนต สาสนปปคคหารโห ภกข ปเมน อาทมหเยว สลโต สเลน อนานวชโช อเปกขตาจาโร สสวตนทรโย ตาทส ภกข ปจจตถกา ธมมโต ธมเมน น อปวทนต ห สจจ เยน โทเสน น ภกข ปจจตถกา วเทยย ต โทส อสส ภกขโน น โหต ฯ วเทยยนต วตตพเพ นคคหตโลป กตวา วเทยย อต วตต ฯ โส ตาทโส ฯ เป ฯ อนยยตต ภณนต โส ภกข ตาทโส สลวสทธยา โต วสารโท โหต โส ภกข วสยห ปจจตถเก อภภวตวา ภาสต โส ภกข ปรสคโต ปรสาส โต น ฉมภต น เวธต อนยยตต การเณน ยตต นทโทส วจน ภณ ภณนโต โส ภกข อตถ น หาเปต ฯ ตเถว ปห ฯ เป ฯ วจกขโณต ยถา จ อนยยตต วจน ภณนโต ภกข อตถ น หาเปต ตเถว ปรสาย มชเฌ ปเรห ปห ปจฉโต สมาโน น เจว ปชฌายต น จ มงก โหต น เตโช น โหต กาลาคต กเถตพพยตตกาเล อาคต พยา- กรณารห พยากรณานจฉวก วจน วโจ วทนโต วจกขโณ ภกข [ปา.๓๕๔]

Page 365: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 365

วปรส รเชต โตเสต ฯ สคารโว ฯ เป ฯ วสนธโกวโทต๑ วฑฒตเรส ภกขส สคารโว ภกข โหต อาเจรกมห จ สเก อตตโน อาจรยวาเท วสารโท ปเมต ต ต การณ ปาย ตลยต อล สมตโถ กเถตเว กเถตพเพ วจเน ปคโณ ปจจตถกานจ วสนธโกวโท วรทธสนธส กสโล ฯ ปจจตถกา เยน ฯ เป ฯ ปฆาตกนต เยน ยาทเสน กถเตน วจเนน ปจจตถกา วคคห นคคห วชนต คจฉนต มหาชโน สญาปนจ๒ อวโพธน คจฉต อย สาสนปปคคหารโห ภกข กเถนโต สก อตตโน อาทาย อาจรยวาท น รฉต๓ น หาเปต อนปฆาตก อปปนนวตถสส อนปฆาตกรณ ปห พยากรณ๔

พยากรมาโน ตาทเส กเถตพโพต อาทาโย ฯ อาทาตพโพ คเหตพโพต อาทาโย ฯ ทเตยยกมเมส ฯ เป ฯ น เตน มตต ทเตยยกมเมส สงฆสส ทเตยยกมเมส อล สมตโถ ยถา ภกข อาหน ปณฑ สมคคณหนต เอว ตถา ปตโสมนสสชาเตเนว เจตสา สงฆสส ๑. วรทธโกวโท ฯ ๒. ปาปนจ ฯ ๓. น รจตต ปาล ฯ ๔. เวยยากรนต ปาล อยเมว สทโธ พยากรมาโนต ววรณปเทน ยชชต ฯ

[ปา.๓๕๕]

Page 366: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 366

กจเจส จ กจจาน สมคคโห ปฏคคาหโก ภกขคเณน เปสโต วโจ วาน กร กโรนโต ภกข เตน วจนกรเณน อห กโรม อต เอว น มต น มานาตมาน ชปเปต ฯ ภกขน คโณ ภกขคโณ ฯ อาปชชต ยาวตเกส ฯ เป ฯ โกวโทต ยาวตเกส ยตตเกส วตถส อาปตต ภกข อาปชชต ยถา จ เยน ปกาเรน อาปตตยา อาปตตโต วฏ ต วฏาน โหต อเมส อตถาน โชตกา เอเต อภโย วภงคา วภชชนกถา อสส ภกขโน สาคตา สฏ อาคตา อาปตตวฏานปทสส อาปตตโต วฏานการเณ โกวโท กสโล ฯ นสสารณ คจฉต ยาน วา จร ฯ เป ฯ วภงคโกวโทต ยาน ภณฑนกรณาทน๑ จร จรนโต ภกข นสสารณ คจฉต ตาทโส ภกข เตน ภกขนา ยถาปวตตนา๒ อนรป ปวตตเนน นสสารโต โหต ต วตต วสตสส กตตสส๓ ชนตโน โอสารณ ยา โอสารณา สงเฆน กาตพพา วภงคโกวโท เอตมป โอสารณ ชานาต ฯ อถวา ยถาปวตตนา อนรปปปวตตเนน ต วตต วสตสส ชนตโน โอสารณ ยา โอสารณา กาตพพาต ๑. ...การณาทนต ปรมปเทน น สเมต ฯ ๒. ยถา จ วตถนาต ปาล ฯ ๓. ๓๔๑ องเก เหฏาอตถปาเท โอโลเกตพพ ฯ

[ปา.๓๕๕]

Page 367: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 367

อตโถ ฯ ยาน จาจรนตป ปาโ อาจร อาจรนโตต อตโถ ฯ ยถาปวตตนาตป๑ ปาโ อนรปปปวตตมาเนนาต อตโถ ฯ สคารโว ฯ เป ฯ ปคคหารโหต วฑฒตเรส นเวส มชฌเมส จ ภกขส สคารโว มหาชนสส อตถจโร หตกกโร อธ สาสเน ปณฑโต ตาทโส โส ภกข อธ สาสเน ปคคหารโห ปคคณหต ยตโตต ฯ โกสมพกกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ [๖๐๕] อทาน ปตถน กโรนโต อาห ยถา จาตอาท ฯ ยถา จ นรปททวา เอสา วณณนา ปรนฏาน สมปตตา เอว สพเพ ชนา สตตา นรปททว สนต ปปโปนต ปาปณนตต อตโถ ฯ มหาวคคสส วณณนา นฏ ตา ฯ [๖๐๖] อตยย อภนวปราวหยนครสส ปจฉมตตรทสาภาเค ปตฏ เต ปนสาราโมต วสสเต อาราเม วสนเตน สกลพยา- กรณาสคคญาณจารนา๒ สาฏกถตตปฏกธเรน าณกตตต นามเธยเยน เถเรน กตา มหาวคคฏกถาย อตถโยชนา สมตตา ฯ ------------------------ ๑. กมท อยมป ห ปรมสทโสเยว ฯ ๒. ...สงค...อตป ฯ

[ปา.๓๕๕]

Page 368: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 368

จลลวคควณณนาย กมมกขนธกวณณนาย อตถโยชนา นโม ตสสตถ ฯ [๖๐๗] เอว มหาวคควณณน กตวา อทาน จลลวคควณณน กโรนโต อาห จลลวคคสสาต๑ ฯ จลลวคคสส ปเม กมมกขนธเก วนจฉโย ตาว ปม ปณฑเตน เวทตพโพต สมพนโธ ฯ อตต ปท เทวาต ปเท สรปนทสสน ฯ ฉพพคคเยสต นทธารณ ฯ เตสนต ทวนน ชนาน ฯ อปสทโท เทว ชเน อเปกขต ฯ พล เอตสส วจนสสาต พลว พลวจ ต พลวจาต พลวาพลว อตวยพลวนต อตโถ อการสส ทโฆ ฯ [๖๐๘] เกสจ ปน โปตถเกส อสมมขา กตนตอาทส สงฆธมมวนยปคคลสมมขาน วนา กต จทตก อปปฏปจฉตวา กต ตสเสว อปปฏาย กตนต ปาโ นตถ ฯ ยตถ ปน อตถ โส ปาโ คเหตพโพ ฯ ๑. อทเส าเน อาทสทโท ปกขตตปพโพเยว ฯ

[ปา.๑..๖ ส.๒๗๕]

Page 369: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 369

ปาราชกาปตตยา วา สงฆาทเสสาปตตยา วาต อฏกถาย วตต ฯ ย ปน ปรโต อธสเล สลวปนโน โหต ฯ เป ฯ ตชชนยกมม กเรยยาต วตต ต ลหกาปตต สนธาย วตต น สงฆาทเสส ตสมา ปาปฏตร ลหกาปตต อาปนโน อธ อธสเล สลวปนโนต วตโต เตเนว ปรโต อฏกถาย สตตส ห อาปตตส ทพภาสตาปตต ปาปฏา ทกกฏาปตต ปาปฏตรา ทกกฏาปตต ปาปฏา ปาฏเทสนยาปตต ปาปฏตราตอาท วกขต ฯ [๖๐๙] เกสจ โปตถเกส เอตถ ปรเมส ตส ตเกส นวปทา อธมเมน กต วคเคน กตนต อเมห สทธ เอเกก คเหตวา๑

นวตตกา วตตา เอว สพเพป ทวาทสตตกา โหนต ปฏ- ปกขวเสน สกกปกเขสป เอเตเยว ทวาทสตตกา วตตาต ปาโ นตถ ฯ ยตถ ปน อตถ โส ปาโ คเหตพโพ กสมา ปรโต อฏถาย ตกา วตตปปการา เอวาต ทสสนโต ฯ เอตถาต ตเกส นทธารณ ฯ ตเกสต ปท นวปทาต ปเท อาธาโร ฯ ปรเมส ตส ตเกสต ตห ภกขเว องเคห สมนนาคต ตชชนยกมม อธมมกมมจ โหต อวนยกมมจ ทวปสนตจ อสมมขา กต โหต อปปฏปจฉา กต โหต ๑. กตวาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๗.. ส.๒๗๕]

Page 370: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 370

อปปฏาย กต โหต อเมห ฯ เป ฯ ทวปสนตจาต เอโก อปเรหป ฯ เป ฯ อนาปตตยา กต โหต อเทสนาคามนยา อาปตตยา กต โหต เทสตาย อาปตตยา กต โหต อเมห ฯ เป ฯ ทวปสนตจาต เอโก อปเรหป ฯ เป ฯ อโจเทตวา กต โหต อสาเรตวา กต โหต อาปตต อนาโรเปตวา กต โหต อเมห ฯ เป ฯ ทวปสนตจาต เอโกต ตส ตเกส ฯ สห โสโก เอเตสมตถต สหโสกโน สหโสกน ภาโว สหโสกตา สหโสกตา อาท เยส สตตาน เต สหโสกตาทโย ฯ [๖๑๐] ตณณ ภกขเว ภกขนนตอาท วจน เอเก ฯ เป ฯ วฏฏตต อตถสส ทสสนตถ าปนตถ ภควตา วตตนต สม- พนโธ ฯ อปสทโท น เกวล ตณณ เอว องคาน สโมธาเนน ตชชนยกมม กาตพพนต าเปต ฯ นน จ ภณฑนการกตตาทน ตชชนยาทน วส วตตาน ตสมา ภณฑนการกตเตน ตชชนยกมม กต ยตต อภณหา- ปตตกตตกลทสกตตสงขาเตน องเคน ตชชนยกมม น กาตพพนต โจทน สนธาย ตชชนยสส ห ฯ เป ฯ วฏฏตต อาห ฯ ห สจจ ตชชนยสส วเสเสน ภณฑนการกตต องค ตชชนย- กมเม ภควตา วตต นยสสส วเสเสน อภณหาปตตกตต องค นยสกมเม ภควตา วตต ปพพาชนยสส วเสเสน กลทสกตต [ปา.๑๒.๑๓.. ส.๒๗๕.๒๗๖]

Page 371: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 371

องค ปพพาชนยกมเม ภควตา วตต ปน ตถาป อเมส ตส องเคส เยน เกนจ องเคน สพพานป ตชชนยนยสปปพพาชนย- กมมาน กาต วฏฏตต สมพนโธ ฯ ภณฑน กโรตต ภณฑนการโก ตสส ภาโว ภณฑน- การกตต ฯ อภณหาปตต ยสส โส อภณหาปตตโก ตสส ภาโว อภณหาปตตกตต ฯ กล ทเสตต กลทสโก ตสส ภาโว กลทสกตต ฯ ปนสทโท อรจสจนตโถ เยน เกนจ สพพานป กาต วฏฏตต เอว วจเน ยท สต ตชชนย ฯ เป ฯ โหตต ย วจน จมเปยยกขนธเก ภควตา วตต อท วจน ตณณ ภกขเว ภ ขนนตอาทวจเนน วรชฌต อต โจทนา สยาต สมพนโธ ฯ อทจาต ตชชนยกมมารหสส ฯ เป ฯ สาตสาโร โหตต อท วจน ฯ จสทโท วากยารมโภ ฯ อถวา เยน เกนจ สพพานป กาต วฏฏตต เอว วจเน ยท สต ตชชนย ฯ เป ฯ โหตต ย วจน จมเปยยกขนธเก ภควตา วตต ตณณ ภกขเว ภกขนนตอาทก อท วจน เตน จมเปยยกขนธเก วตตวจเนน วรชฌต อต โจทนา สยาต สมพนโธ ฯ อทจ ตณณ ภกขเว ภกขนนตอาทก อท วจน เตน จมเปยยกขนธเก วตตวจเนน น วรชฌต ฯ จสทโท อปสททตโถ เตน น เกวล จมเปยยกขนธเก วตต วจน [ปา.๑๓.. ส.๒๗๖]

Page 372: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 372

ตณณ ภกขเว ภกขนนตอาทเกน อมนา กมมกขนธเก วตต- วจเนน น วรชฌตต าเปต ฯ [๖๑๑] วจนตถนานตตโตต สททตถสส นานตตโต ฯ วจนตถนานตต าเปนโต ตชชนยาตอาทมาห ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ กมมสนนฏานนต อท นาม กมม กโรมาต กมมสส ววฏาน ฯ ..สมภโว๑ ภณฑนการกตตาทน องคาน สมภโว อตโถต โยเชตพโพ ฯ ตสมาต ปท เวทตพพนต ปเท เหต ฯ สงเฆน สนนปตตวา กต โหตต สมพนโธ ฯ ตสสาต๒

ภกขโน ลกขเณนาต อท นาม กมม กโรมาต สนนฏ- านสงขาเตน สภาเวน อรหสาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ นยสกมมาทกรณนต ปท เวทตพพนต ปเท กมม ฯ ภณฑน- การกาทสต ภณฑนการณาทส ภาวปปธาโน วา การกสทโท ภณฑนการกตาทสต อตโถ ฯ ยถานาเตสต ตณณ ภกขเว ภกขนนตอาทนา นเยน อนาตานรเปส ฯ องคเส จ กมเมส จาต นทธารณ ฯ เอตถาต ตชชนยกมมารหสส ฯ เป ฯ สาต- สาโร โหตต จ ตณณ ภกขเว ภกขนนตอาท จ อต เอตสม วจนทวเย ฯ เอว วนจฉเยส คยหมาเนส ปพเพน จมเปยยก- ๑. ..สภาโวต วณณนาปาโ ฯ ๒. ตสมาต ปทเมว วณณนาย อาคต ฯ

[ปา.๑๓.. ส.๒๗๖.๒๗๗]

Page 373: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 373

ขนธเก วตตวจเนน อปร ตณณ ภกขเว ภกขนนตอาท วจน สเมต ฯ [๖๑๒] ปาลยจ ภณฑนการกวเสน เอกาเยว กมมวาจา วตตา ตสมา อาปตตพหลสส ตชชนยกมม กโรนเตน อพยตตสส วเสน อภนวกมมวาจา น กาตพพาต โจทน สนธายาห ตตถาตอาท ฯ ตตถาต ตสส ปาลย วตตาต ปเท อาธาโร ฯ กจาป ภควตา วตตาต สมพนโธ ฯ ตชชนยกมเมต ปท วตตาต ปเท วสยาธาโร ฯ ภณฑนการกวเสนาต ปท วตตาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ วเสนาต ปฏพทเธน ฯ นน จ พาลาพยตตวเสน กมมวาจากรเณน สต ตชชนยกมม อภเตน วตถนา กตนต โจทน สนธายาห เอว หตอาท ฯ ห สจจ เอว พาลอพยตตวเสน กมมวาจากรเณ สต ฯ วตถนาต พาลอพยตตตาสงขาเตน วตถนา ฯ วสต เอตถ ปตฏหต กมมนต วตถ การณ ฯ กมมนต ตชชนยกมม ฯ นน จ ตชชนยกมม นยสาทกมมสส วตถนา กตนต โจทน สนธายาห น จาตอาท ฯ ตชชนยโต อสส นยสาทกมมสส วตถนา ตชชนยกมม น จ กต ฯ การณมาห กสมาตอาท ฯ อทมป ตชชนยกมม พาล- อพยตตตาสงขาเตน วตถนา กาต ภควตา ยสมา อนาต [ปา.๑๓.. ส.๒๗๗]

Page 374: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 374

ตสมา น จ อสส กมมสส วตถนา กตนต สมพนโธ ฯ อทมปต ปสทเทน น เกวล นยสาทกมม อนาต อถโข ตชชนยกมมมป พาลอพยตตตาสงขาเตน วตถนา กาต อน- าตนต าเปต ฯ อตสทโท สมาปนโน ฯ สพพตถาต สพเพส นยสาทกมเมส ฯ [๖๑๓] วสนต ภกข เอตถาต วตถน ฯ สมมา วตตน ปรณ สมมาวตตน สมมาวตตนสส วตถน สมมาวตตน- วตถน ฯ ปตตต ปนโน ปต ปตเน ฯ ปนโน ปตโต มานสงขาโต โลโม เอเตสนต ปนนโลมา ฯ นตถรนตาน ภกขน เอต อต ตสมา วตต เนตถาร ตทธต- วคคโห ณปปจจโย ฯ เยน ฯ เป ฯ รตนต เยน นตถารวตเตน นสสารณา สงฆมหา นกขม นตถรต นตถราเปต ภกขห สกกา ฯ นสสารยต เอเตนาต๑

นสสารณา ฯ วตตนตต ปเรนต ฯ กตตก ฯ เป ฯ ตพพนต ปจฉา ฯ ทส วา ฯ เป ฯ วสาน วตต ปเรตพพนต สมพนโธ ฯ ทวสานต ปท อจจนตสโยโค ฯ อมสม หตอาท ทฬหกรณ ฯ เอตตเกน ทวเสน ฯ ๑. เอตายาต ฯ

[ปา.๑๔..๑๗ ส.๒๗๗]

Page 375: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 375

[๖๑๔] เสยยสกวตถสม วนจฉโย เวทตพโพ ฯ กายเกน ฯ เป ฯ เนตถาตอาทส วจเนส เอตถ อสสชปนพพสกวตถสม วนจฉโย เวทตพโพ ฯ กาเย ปวตโต กายโก ฯ กาเยน กฬา กายกฬา ฯ อนาจาโรต อกตตพพาจาโร ฯ กายทวาเรต ปท ปตตาต ปเท อาธาโร ฯ ป...กกโมต ปตตสกขา- ปทสส วตกกมน ฯ อปหนน อปฆาตก ฯ อสกขนภาเวนาต อปรณกภาเวน ฯ มจฉา อาชวนต เอเตนาต มจฉาชโว ฯ ปฏ...วเสนาต ปท ปจน อต ปเท ตตยาวเสสน ฯ เวชชสส กมม เวชชกมม ปฏกขตตจ ต เวชชกมม- จาต ปฏกขตตเวชชกมม ต อาท เยส กมมาน ตาน ปฏก- ขตตเวชชกมมาทน เตส วโส ปฏพนธน ปฏ...วโส ฯ เตล- ปจนจ อรฏปจนจ เตลปนารฏปจน ฯ อรฏนต โลณ- โสจรก ฯ สมปฏจฉนนจ อาโรจนจ สม...จน สาสนสส สมปฏจฉนนาโรจน สาส...จน ฯ [๖๑๕] สธมมวตถสม ปน วนจฉโย ฯ ก เต ฯ เป ฯ ยตตนต ปจฉตวา สพพ ทสวา เอต ปหต โข เตตอาท- วจน อโวจ ฯ ตเลห มสสา สงกลา ตลสงกลา ตลมสสา ขชชวเสสาต อตโถ ฯ ตลสงกลา เอว ตลสงกลกา สกตเถ ณกปปจจโย ฯ [ปา.๔๙..๕๙ ส.๒๗๗.๒๗๘]

Page 376: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 376

อตถ ปน ตลสงคฬกาตป อตถ ฯ ปว กโรตต ปวโย๑ ฯ อตต ตสมา ฯ เต ปวเยน๒ ฯ น คหปต ฯ ขเสตกาโมต อกโกเสตกาโม ฯ เอวนต ปหต โข เตตอาทวจน ฯ เอวนต พหมห พทธวจเน วชชมาเน ฯ ยงกจเทวาต ปท ยเทว กจต ปทสส ววรณ ฯ กกกฏ... เณนาต คหปต กกกฏโปตกสส อาหรเณน๓ อท อธปปาย ทสเสต าเปต ฯ โสต กกกฏโปตโก ฯ กากวสสตนต กากสส สทท ฯ อตสทโท อทนต ปทสส สรป ฯ [๖๑๖] วตตปปการาเยวาต เอตถ ปรเมส ตส ตเกส นวปทาตอาทนา เหฏา วตตปปการาเอว ฯ องคสมนนาคโม๔

ปรเมห อสทโสต ปฏสารณยกมเม องคสมนนาคโม คหน อลาภาย ปรสกกนาทนา องเคน สมนนาคโม ตชชนยาทส วตเตห ปรเมห องเคห อสทโส ฯ ตตถาต องเคส นทธารณ ฯ ตตถาต อนตถาทส นทธารณ ฯ อตถภงโคต ปโยชนสส วนาโส ฯ ปฏสสวน ปฏสสโว ส สวเน โณ ฯ น สจจาเปตต ๑. อท ปท วณณนาย น ทสสต ปววกตต ปทเมว ทสสต ฯ ๒. เตน การเณน ฯ ๓. อทาหรเณน ฯ ๔. ..สมนนาคโตต วณณนาปาโ ฯ วจาเรตวา คเหตพพ ฯ

[ปา.๕๙..๖๘ ส.๒๗๘.๒๗๙]

Page 377: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 377

น สททหาเปต ฯ ยถา สจโจ โหตต ยถา ปฏสสโว สจโจ โหต ฯ สจจ เอตสม อตถต สจโจ ฯ อ วาต ธมมสสวนาทก อ กมม ฯ เอวรปนต อนมมตกสภาว ฯ เสสเมตถาต เอตถ ปฏสารณยกมเม เสส วจน ฯ [๖๑๗] ฉนนวตถสม วนจฉโย ฯ อาวาสาน ปรมปร อาวาส- ปรมปร ฯ ภณฑนการโกตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ ตสสาต อาปตตยา ฯ สมมา... ปเนตถาต เอตถ ฉนนวตถสม สมมา- วตตนาย สมมาวตตนาธกาเร ฯ ตตถาต วตถส นทธารณ ฯ อาปตตยาต ปท อปปฏกมเมต ปเท กมม ฯ อปปฏกมเมต ปท อกเขปนยาต ปเท เหต ฯ อมนาต อาปตตยา อทสสเน อกเขปนยกมเมน ฯ ภณฑนการโกตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ สมมาวตตนายมปต อปสทโท อาปตตยา อทสสเน อกเขปนย- กมเม วตต สมมาวตตน อเปกขต ฯ อธาต อมสม ทฏ ยา อปปฏนสสคเค อกเขปนยกมเม ฯ กมมกขนธกวณณนา ทฏ ตา ฯ --------- [ปา.๘๐..๑๑๕ ส.๒๗๙.๒๘๐]

Page 378: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 378

ปารวาสกกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๖๑๘] ปารวาสกกขนธเก วนจฉโย ฯ ปรวาส ปรวสนตาต ปรวาสวตต คณหนตา ฯ ปรวาส วสนตต ปารวาสกา ฯ ปรวาสเภท ทสเสนโต ตตถาตอาทมาห ฯ ตตถาต ปาร- วาสกาต วจเน ฯ เตสต จตพพธปรวาเสส ฯ ตตถาต อปปฏจฉนนปรวาเส ย วจน ฯ อธาต ปารวาสกกขนธเก ฯ เสสา ตโย ทาตพพาต โยชนา ฯ เยน ภกขนา อาปนนา เจว ปฏจฉาทตา จาต ปททวเย กตตา ฯ เตสต ตส ปรวาเสส ย วจน ฯ เอเต ปน ตโย ปรวาสา ฯ อธ ปารวาสกกขนธเก ฯ เอเตสต ตส ปรวาเสส ฯ [๖๑๙] นวกตร ปารวาสก เปตวา อวเสสาน ปกตตตาน ภกขน ฯ มลา...รหาทนมปต อาทสทเทน นานตตารหมานตต- จารกอพภานารเห สงคณหาต ฯ อปสทโท อวเสสานนต ปเทน วตเต ปกตตเต ภกข อเปกขต ฯ เตต ปกตตตา ภกข ฯ ตตถาต อภวาทนาทปเทส๑ นทธารณ ฯ สามจกมมนต เอต ปท อธวจน นาม ฯ วชนวาตทานาทโนต วชเนน วาตสส ทานาทโน ฯ อภสมาจารกสสาต เสฏปรตวตตสส๒ ฯ ๑. อภวาทนนตอาทปเทสต ยตตตร ฯ ๒. ...ปรตพพ... อต ภเวยย ฯ

[ปา.๑๒๘ ส.๒๘๑]

Page 379: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 379

อภหรณ อภหาโร อาสนสส อภหาโร อาสนาภหาโร ฯ อภหรณจ อภคมน ปาปนนต ทวธ โหตต าเปต อาสน ฯ เป ฯ เมวาต วตต ฯ อภคมนนต อปคมน ฯ โธวนต เอเตนาต โธวน ปาทาน โธวน ปาทโธวน ฯ เปนต เอตถาต ปนก โธตปาทาน ปนก โธตปาทฏปนก ฯ [๖๒๐] สทธวหารกาทนมปต อาทสทเทน อนเตวาสก สงคณหาต ฯ อปสทเทน สทธวหารกาทห อเ ปกตตเต ภกข อเปกขต ฯ เตต สทธวหารกาทโย ฯ สทธาย ปพพชตา สทธา- ปพพชตา๑ ฯ โย โย วฑโฒ ยถาวฑฒ ฯ อมนต ปท มถต ปทสส ววรณ ฯ เตน เตนาต ปททวย สาทยตนต ปเท กตตา ฯ วฑฒาน ปฏปาฏยา ยถาวฑฒ ฯ ปกตตเตหปต อปสทเทน น เกวล ปารวาสกา เอว ปจาต าเปต ฯ ปาลยาต ปาลย ฯ ตตเถวาต สงฆนวกฏาเน ฯ โอโณชยต วสสชชยตต โอโณชน ฯ อสสาต ปาร- วาสกสส ฯ ปคคลกภตตปปจจาสาต ปคคลสส สนตก อจฉตพพ- ภตต ฯ ตสส ปารวาสกสส ฯ ห ยสมา ปาปณนต วา น วา ปาปณนต ฯ โส ปารวาสโก ภกข ฯ เป ฯ ตถาต ๑. สทธา ปพพชตาต ปาเฏกกปทวเสน วณณนาปาโ ทสสต โยชนาปาโ ปน เม รจจต ฯ

[ปา.๑๒๘.๑๒๙ ส.๒๘๑..๑๘๓]

Page 380: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 380

มนสกตวา อท โอโณชน อสส ปารวาสกสส สงคหกรณตถ อททสส อททสตวา ภควตา อนาต ฯ อาคตาคเตหต ปท คนตพพนต ปเท กตตา ฯ จตสสาลภตตนต ลงกาทเป มหาวหาเร เอกา โภชนสาลา จตสสาลา นาม ตสส โภชนสาลาย ทยมานภตต จตสสาล- ภตต นาม ฯ เตนาต ปท คณหตพพนต ปเท กตตา ฯ หตถ ปสาเรตวา คณหตพพนต โยชนา ฯ อารา...เสหต ปท อาหราเปตนต ปเท กมม ฯ สเจ สยเมว อาหรนตต อารามกสมณทเทสา สย เอว สเจ อาหรนต ต ภตต วฏฏต ฯ มหาเปฬภตเตปต มหนเต...ภตเต ปจฉอาทภาชเน เปตวา ทยมาเน ภตเตป ฯ ปรวสนตต ภชาเปนต ฯ [๖๒๑] อทาน ยา สมมาวตตนา ภควตา วตตา ตตถ สมมาวตตนาย วนจฉโย เวทตพโพต สมพนโธ ฯ น อป- สมปาเทตพพนต อปรภาว ภกขภาว น สมปาเทตพพ ฯ ภกขโนวาทกสมมตต ภกขนน โอวาททายกภกขสส สมมนนน ฯ อธปตสส าน อธปจจฏาน อธปจจฏาน หตวา ภวตต อธปจจฏานภตา ฯ อถวา อธปจจฏานภาเวน ภตา อธปจจฏานภตา ฯ ภกขนโยต ปท วตตพพาต ปเท กมม ฯ ๑. อาธปจจ อต ภเวยย ฯ

[ปา.๑๒๙ ส.๒๘๓.๒๘๔]

Page 381: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 381

ตโต วาต สงฆาทเสสาปตตโต ฯ ตโตต อปาทานภต ปท อเปกขตวา ปาปฏตราต ปเทน ปาราชกาปตต คเหตพพาต มนสกตวา ตโต วา ปาปฏตราต อาห ฯ สงฆาทเสสาปตต อเปกขตวา ปาราชกปตต ปาปฏตราต วตตาต วจน ทฬห กโรนโต อาห สตตสตอาท ฯ อตสทโท๑ สมาปนโน ฯ ตาสนต ทพภาสตาปตตอาทน อาปตตน ฯ ปรวาสกมม วจจต เอตายาต ปรวาสกมมวาจา ฯ วจจตพพนต วจนย โทสภวจน สห วจนเยน วตตตต สวจนโย อายสมา มม อธกรณ นฏาเปต อปตถมภตต อธปปาโย ฯ ปลโพธนตถาย หตอาท วตถาโร ฯ อมสมนต๒

อธกรเณ ฯ สวจนยนต โทสภวจเนน สห ปวตต ฯ เชฏกจ ต านจาต เชฏกฏาน ฯ เตรสสต ภตตท- เทสนจวรภาชนาทส เตรสส ฯ เอกสมมตวเสนปต ปท อสสรยาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ปกโต ปกตภโต อตตา เอตสสาต ปกตตโต ฯ [๖๒๒] อาสน ปรยนโต อาสนปรยนโต ฯ ภตต คสนต คณหนต เอตถาต วา ภตตคค คส อทเน กว กวมห โลโปนตพยชนสสาต สตเตน อนตพชนโลโป ฯ ๑. วณณนาย เอตถนตเร อตสทโท นตถ ฯ ๒. วตถสมนต ฯ

[ปา.๑๓๐ ส.๒๘๕.๒๘๖]

Page 382: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 382

สวาสสาต โส อาสนปรยนโต อสส ปารวาสกสส ฯ ตตถาต อาสนปรยนเต ฯ มงกณคถภรตาต มงกณาน คเถน ปรตา ฯ เวตตวากาทวนทธาต เวตตวากาทห วนทธา ฯ เวตตจ วาโก จ เวตตวากา ฯ อสสาต ปารวาสกสส ฯ รโชหตาภมตป ปาโ อการสส ทโฆ ฯ ชตกมสกภรตาต ชตเกห มสเกหป ปรตา ฯ ชตกาต วคคลโย ฯ รกขมเล วสนตต รกขมลกา ฯ ฉนน น อเปนตต ฉนนฏาน น อปคจฉนต ฉนนฏาเน น วสนตต อธปปาโย ฯ สพเพป อาวาสา ฯ เอเตห ภกขห วสสฏาต ปเท กตตา ฯ เตส อาวาเสส นทธารณ ฯ นพทธวสสา- วาสกนต นจจวสสาวาเส วชชมาน ฯ กสมจ โปตถเก โส ว โส อาสนปรยนโต ฯ โส เอว สาทตพโพต ปาโ อตถ ฯ โส เอว สาทตพโพต ปน ยชชต ฯ [๖๒๓] าตปปวารตฏาเนต ปท นมนตเตน น คนตพพนต ปททวเย อาธาโร ฯ นมนตเตน ปารวาสเกน ภกขนา สวธาย กตวา น คนตพพนต ปทตตเย กตตา ฯ ภกขต ปท กตวาต ปเท กมม ฯ ปเรสมเณน วาต ปท กตวาต ปเท ตตยาวเสสน ปเรสมณภาเวนาต อตโถ ฯ สาธ วตาต อตวย สนทร ฯ เอวจาต นปาตสมทาโย ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ [ปา.๑๓๐ ส.๒๘๖.๒๘๗]

Page 383: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 383

ปาลย วปปวาโสต รตตจเฉทสส วตตตตา น จ เอกเกน คนตพพนต วตต ฯ ตถาสทโท อปสหรณตโถ ฯ นสชชายาต ปท หรายมาเนนาต ปเท ตตยาวเสสน เหต วา ฯ ปฏเสโธต ปณฑปาตกธตงคสส ปฏเสโธ ฯ อมนา การเณนาต ปท ตปปจจยาต ปทสส ววรณ ฯ นหฏ ภตต เอเตนาต นหฏภตโต ฯ นวกมมจ อาจรย- ปชฌายาทกจจาน๑ จ นวกมม...ทกจจาน นวกมม...กจจาทส ปสโต นว...สโต๒ ฯ อจฉตนต อจฉน วสน ภาเว ต ฯ คามกาวาสนต ชนปทคาเม อาวาส ฯ สภาคฏาเนต อเวร- สภาคฏาเน ฯ [๖๒๔] ตตถาต อาคตวหาเร ฯ วตตเภเท ทกกฏ วตต- เภททกกฏ ฯ วตตเภเท ทกกฏนตป อตถ ฯ วตตนเยเนวาต สเจ สพเพ เอกฏาเน เต ปสสตตอาทนา วตตนเยน ฯ เอตถาต อาคนตกาโรจนาธกาเร ฯ ตสส อชานนตสเสวาต อนาทเร ฉฏ ตสม ปารวาสเก อชานนเตเยว อาคนตกา คจฉนต๓ ฯ อปณณกปปฏปทาต อวรทธปปฏปทา ฯ ทสวาต ๑. อย อาทสทโท วณณนาปาโ นตถ ฯ ๒. วณณนาย นวกมม...กจจาทส ปสตสสาต เอว อนปท กตวา มททยต ฯ ๓. อโต ปร อต อธปปาโยต ปกขปตพพ ฯ

[ปา.๑๓๐ ส.๒๘๗..๒๘๙]

Page 384: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 384

ปท ววฏานนต ปเท ปพพกาลกรยา๑ ฯ วสยาวสยวเสนาต อาโรจนสส วสยาวสยวเสน รตตจเฉทวตตเภท กเถต ฯ สงฆ- เสนาภยตเถรสส อธปปาย ปากฏ กาตกาโม วสเยตอาท- มาห ฯ วสเยต อาโรเจต อนรปฏาเน ฯ อตสทโท ปร- สมาปนโน ฯ อวสโยต อาโรเจต อวสโย ฯ หต ยสมา อาคจฉนต ฯ คจฉนตาปต๒ อปสทโท อเปกขต ฯ ทเตนาต เอตถาป วจเน วนจฉโย ฯ [๖๒๕] ตตถาต สวหาเร ฯ ปกตตเตน ปน สทธ วฏฏตต ปารวาสโก ปกตตเตน สทธ วสต วฏฏต ฯ คณน- ปกาต คณน อปคตา ฯ คณนปคาตป อตถ โสเยวตโถ ฯ นานาสวาสเกหต กมมนานาสวาสกลทธนานาสวาสเกห ฯ อภกข- กาวาสสทสเมวาต อภกขกาวาเส วสนสทสเมว วสน ฯ [๖๒๖] เอกจฉนเน อาวาเสตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ อนาวาโส นาม เอวมาทต โยชนา ฯ เอเตสต เสนาสนเจตย- ฆราทส โอกาเสส นทธารณ ฯ ยตถ กตถจ เอกจฉนเน อทก...ปรจฉนเนต ปทตตย โอกาเสต ปทสส วเสสน ฯ เอก ๑. อท น ยตต คนตวา กตวา อนพนธตวา อาโรเจตพพนต ปทจตกเก ปพพ- กาลกรยาต ภวตพพ ฯ ๒. คนตวาปต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๓๐..๑๓๔ ส.๒๘๙.๒๙๐]

Page 385: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 385

ฉนน ยสส โส เอกจฉนโน ฯ ฉทนโตต ปท ปตน อต ปเท อปาทาน ฯ ปตต เอตถาต ปตน อทกสส ปตน อทกปตน ตจ ต านจาต อทก... เตน ปรจฉนโน อทก...ปรจฉนโน ฯ อกขตตโกต อาปตตยา อทสสเน อกขตตกาทโก ตวโธ อกขตตโก ฯ อนโตอาวาเสเยวาต อาวาสสส อนโตเยว วสต น ลภต ฯ อวเสเสน อทกปาเตน วารตนต ปารวาสกกขตตกาน สามเน อทกปาเตน าเนน วสนสส นวารณ ฯ อวเสเสนาต ปท วารตนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อทกปาเตนาต ปท วารตนต ปเท กรณ ฯ อทก ปตต เอตถาต อทกปาต ฯ เกจ ปน อทกปาเตน วารตนต อทกปาเต าเน น วารต ปฏเสธตนต อตถ วตกเกนต ต น ยชชต ฯ เอเตส ฯ เป ฯ สทธนต เอเตส เอตตเกส ปจปปการจ- ฉทเนห ฉนนฏาเนส ปารวาสกสส จ อกขตตกสส จ ปกตตเตน สทธ วสน อทกปาเตน วารต นวารต ฯ ปจวณณจ- ฉทนพทธฏาเนสต สลาอฏกตณปณณสธาสงขาเตห๑ ปจป- ปการจฉทเนห ฉนนฏาเนส ฯ ปจ... าเนสต ปท วสนนต ๑. เยภยเยนป อฏกา อต อตถลงครป ทสสต ฯ

[ปา.๑๓๔ ส.๒๙๐]

Page 386: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 386

ปเท อาธาโร อถวา วารตนต ปเท อาธาโร ฯ ปาร ฯ เป ฯ กสส จาต ปททวย วสนนต ปเท สมพนโธ ฯ นานปจาเรปต อปสทโท ปเคว เอกปจาเรต าเปต ฯ น วฏฏตต วสต น วฏฏต ฯ เอตถาต เอกจฉนโนกาเส นปนเนต ปเท อาธาโร ฯ [๖๒๗] อฏาย๑ จาต ปท น คนตพพนต ปเท ปพพกาล- กรยา ฯ อมนาต ปท วฏาปโตต ปเท กตตา ฯ อตต เอว มนสกตวา ฯ ปรมมเขน น คนตพพนต ปฏ ทตวา น คนตพพนต อธปปาโย ฯ น วตตพพนตป ปาโ ฯ โอพทธนต ปฬต ฯ สมาน วสส เยส เต สมานวสสกา สมานวสสกาน อาสน สมาน... ฯ อตเรนาต ปท น นสทตพพนต ปเท กตตา ฯ เอตถาต ฉมาย จงกมนเตต วจเน ฯ อกโต ปรจเฉโท เอตสสนต อกตปรจเฉโท ฯ โยเชตวาต ปท กตาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ สเจ ปน ปาการปรกขตโต ทวารโกฏกยตโต จงกโม โหต ปพพตนตราทส วา จงกโม สเจ โหตต โยชนา ฯ [๖๒๘] วฑฒตเรนาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ภกขเว ๑. วฏายาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๓๔ ส.๒๙๐.๒๙๑]

Page 387: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 387

ปารวาสเกน ภกขนา ปารวาสเกน วฑฒตเรน ภกขนา สทธนต ปาลย วตตตตา อตรสส วตตเภโทปต วตต ฯ กสมา ปน ทวนน ปารวาสกาน สหเสยยา ปฏกขตตาต อาห สเจ หตอาท ฯ ปาปฏตร วาต เอตถ วาสทโท อาปชเชยย วา วพภเมยย วาต โยเชตพโพ ฯ เอตถาต ปารวาสกวตตา- ธกาเร อถวา เอตถ มลาย ปฏกสสนารเหน ภกขนา สทธนตอาทวจเน วตตา มลาย ปฏกสสนารหาทโย จ ปณฑเตน เวทตพพา ฯ ปาร ฯ เป ฯ วาสนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ปรวาส- ทานาทนต อาทสทเทน มลาย ปฏกสสนมานตตทานอพภานาน คหณ ฯ เอเตเสวว ปรวาสทานาทส ฯ ปารวาสกวตตกถา นฏ ตา ฯ [๖๒๙] ตตถาต๑ สหวาโสตอาทปเทส ฯ ยวาย เอกโตวาโส โส วาโส สหวาโสต สหวาโส นาม ฯ อตสทโท นามวาจโก ฯ อถวา ยวาย วาโส ปก ฯ เป ฯ วตโต โส วาโส เอกโตวาโส นาม ฯ เอกโตวาโสต อท สหวาโสตมสส ววรณ ฯ เอเตส การเณส ฯ สมาทนน คหต วตต เยน โส สมาทนนวตโต ฯ จณณ ๑. อท ปท วณณนาย น ปายต ฯ

[ปา.๑๓๔.๑๓๕ ส.๒๙๑..๒๙๓]

Page 388: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 388

กต ปรนฏาปต มานตต เยน โส จณณมานตโต ฯ อพเภตพโพต อพภานกมมวเสน อวหาตพโพ ฯ เอวนต ปรวาสาทกรเณน อนาปตตโกต ปเท ตตยาวเสสน ฯ นตถ อาปตต ยสส โส อนาปตตโก ฯ สทธนเตต อาปตตโต สทธภาเว ฯ อนตสทโท ตพภาเว วตตต สตตนตนต ยถา ฯ อนตนถ ขย ฯ ปรวาสกถา นฏ ตา ฯ [๖๓๐] อเมสหตอาท ทฬหกรณ ฯ อเมส ปจน ภกขน ปกตตตา เอวาต สมพนโธ ฯ เปตวาต ปท เสสาต ปทสส วเสสน ฯ อนาตตตาต ปท ปกตตตา เอวาต ปเท าปก- เหต ฯ มลา ฯ เป ฯ ลกขณนต เนส ภกขน มลา ฯ เป ฯ ลกขณ ฯ เสสเมตถ อโต ปเรส๑ มานตตารหาทวตเตส จาต เอตถ มลาย ปฏกสสนารหวตเต เสส วจน อโต มลาย ปฏกสสนารหวตตโต ปเรส มานตตตารหาทวตเตส จ เสส วจน ฯ มลา... อาทสป วนจฉโย ฯ ยเถว ปารวาสโก ปรวาสทานาท- วนยกมเมส คณปรโก น โหตต สมพนโธ ฯ เอเตปต มลาย ปฏกสสนารหาทโย ฯ มาน... วตเตสต ปท วเสโสต ปเท อาธาโร ฯ รตตจเฉเทส วชชมาเน โอโณคเณต๒ เอตถ วจเน ๑. ปเรสป อต วณณนาปาโ ฯ ๒. อเน ตเณตป ปาโ อยเมว สวณณนา ปาล ฯ

[ปา.๑๓๕ ส.๒๙๓.๒๙๔]

Page 389: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 389

คโณต คโณ นาม ฯ อตสทโท นามวาจโก ฯ รตตโย ฉชชนต เอเตห การเณหต รตตจเฉทา ฯ ปารวาสกกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ---------- [ปา.๑๓๕.. ส.๒๙๔]

Page 390: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 390

สมจจยกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๖๓๑] สมจจยกขนธเก วนจฉโย เวทตพโพ ฯ ตตถาต อปปฏจฉนนมานตตาทส ฯ อปปฏจฉนนาย อาปตตยา สต ย มานตต สงเฆน ทยต ต มานตต อปปฏจฉนนมานตต นามาต โยชนา ฯ เตสต จตส อปปฏจฉนนมานตตาทส อท มานตต เวทตพพ ฯ ต อปปฏจฉนนมานตต เทนเตน ภกขนา ทาตพพนต สมพนโธ ฯ อธาต สมจจยกขนธเก ฯ นานาวตถกาโยป อาปตตโย ฯ ตาสนต นานาวตถกาน อาปตตน ฯ ทนเนต ปท สมาทาตพพนต ปเท ลกขณกรยา ฯ กมมวาจาปรโยสาเนต ปท สมาทาตพพนต ปเท กาลสตตม ฯ ตตเถวาต มาฬกสมายเมว ฯ เอวสทโท ธาเรตต เอตถ อตสทเทน โยเชตพโพ ฯ อตถนต อธปปาย ฯ ภกขส นกขนเตสต ภาวลกขเณ สตตม ฯ สหคจฉนตสสาต อตตนา สห คจฉนตสส ฯ โสปต อตตนา สห คจฉนโต ภกข ฯ ปกตตตฏาเนต สงฆกมมาน อรหฏาเน ฯ โสเธตนต มานตต โสเธต ฯ จตห ปจห วา ภกขห สทธ นสทตพพนต สมพนโธ ฯ อถ ทวาทสหตถ อปจาร ฯ เป ฯ คจฉตต [ปา.๑๖๐ ส.๒๙๕..๒๙๗]

Page 391: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 391

อมนา๑ ฯ สเจ ทวาทสหตถ อปจาร โอกกมตวา อชานนตสเสว คจฉตต สมพนโธ ฯ จสทโท อาโรเจตวา จ สลลกเขตวา จาต โยเชตพโพ ฯ เตนสสาต ตสมา อสส มานตตจารกสส ฯ คณสส วตต อาโรเจตวา วส ตสมา โอเน คเณ มานตตสส จรณโทโส น โหต วหาเร ภกขน อตถภาว สลลกเขตวา วส ตสมา วปปวาสโทโส น โหตต อธปปาโย ฯ [๖๓๒] นกขตตวตตสส ปรหาโรต วตต นกขปตวา ปรวสนตสส ลกขณนต อตโถ วตต นกขปตวา ปจจสสมเย จตห ปจห วา ภกขห สทธ ปรกขตตสส วหารสส ปรกเขปโต อปรกขตตสส ปรกเขปารหฏานโต เทว เลฑฑปาเต อตกกมตวา มหามคคโต โอกกมม คมเพน วา วตยา วา ปฏจฉนนฏาเน นสทตวา อนโตอรเณเยว วตต สมาทยตวา ปรวสนเตน ภกขนา ทฏรปาน สตสททาน ภกขน มานตต อาโรเจตพพ มานตตจารเกน อทฏาสตานมป อนโตทวาทสหตถคตานเยว อาโรเจตพพนต อธปปาโย ฯ ทฏรปาน สตสททานนต มานตตจารเกน ทฏ รป เตส ๑. อท ปท วณณนาย นตถ ฯ เนว ห ภวตพพ กถ กมตถาย จ ภวตพพ อห น ชานาม ฯ

[ส.๒๙๗]

Page 392: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 392

เต ทฏรปา ฯ สโต สทโท เยส เต สตสททา ฯ เอวนต สเจ อปปภกขโก วหาโรตอาทนา นเยน ฯ จรตวา อพเภตพโพต สมพนโธ ฯ เตนาปต มานตตจารเกน ฯ ตตรายนต ตสม อปปฏจฉนนมานตตาธกาเร อย อพภานวธ ภควตา วตโต ฯ อยจาต อพภานวธ ฯ ตาส วเสนาต ตาส อาปตตน ปฏพทเธน ฯ [๖๓๓] ปรวตโถ ปรวาโส เยน โส ปรวตถปรวาโส ฯ ตนต ปฏจฉนนมานตต กถยสสามาต ปเท กมม ฯ ตสสาต ปรวาสมานตตทวยสส ฯ อตวตถารวนจฉโย สเขน ปรคคเหต ชานต ปณฑเตน น จ สกกา โหต ฯ นนต๑ ปรวาสมานตตทวย ฯ อเธวาต อมสม อธกาเร ฯ อธาต ปาลย ฯ อย หตอาท วตถาโร ฯ ปฏจฉนนาย อาปตตยา สต ทาตพโพ ปรวาโส ปฏจฉนน- ปรวาโส ฯ สทธนตโต ปฏาย ทาตพโพ ปรวาโส สทธนต- ปรวาโส ฯ สโมธยตวา ทาตพโพ ปรวาโส สโมธานปรวาโส ฯ [๖๓๔] อทาน ตวเธ ปรวาเส สรปโต ทสเสต ตตถาต- อาทมาห ฯ ตตถาต ตวเธส ปรวาเสส๒ ฯ ยถาปฏจฉนนายาต ปฏจฉนนานรปาย ฯ หต ยสมา ฯ ๑. ตนต วณณนาปาโ ฯ ๒. เอกวจน กาตพพ ฯ

[ส.๒๙๗..๒๙๙]

Page 393: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 393

ยถาต กตมา ฯ อย อทายตเถรสสาต อทายตเถรสส อย อาปตต ฯ ยถา ฯ เป ฯ เถรสเสวาต กตมา อทายตเถรสเสว อาปตต ปรโต อาคตา ฯ ยถา อยนต กตมา อย อาปตต ฯ อย หตอาท วตถาโร ฯ ทสหากาเรหต ทสห การเณห ฯ ตตราต ตสม อาปตตปปฏจฉนเน ฯ [๖๓๕] อาปตต อต สา อาปตตสา สา อสสา อตถต อาปตตส ฯ ปกโต สภาวภโต อตตา อสสาต ปกตตโต ปกตตโต อต สา ปกตตตสา สา อสส อตถต ปกตตตส ฯ นตถ อนตราโย อสสาต อนนตราโย อนนตราโย เอว อนนตรายโก สกตเถ อโก อนนตรายโก อต สา อนนตรายกสา สา อสส อตถต อน...ส ฯ ปหโน ภาโว ปหตต ปหตต อต สา ปหตตสา สา อสส อตถต ปหตตส ฯ กมน ปตถน กาโม ฉาเทต กาโม ฉาเทตกาโม ฯ ตตถาต มาตกาปเทส นทธารณ ฯ โสป ภกข ตตถ อาปตตย ฯ อตต เอว ฯ อถ ปนาย ตตถาต สเจ อย ภกข ตตถ อาปตตย ฯ [๖๓๖] อาปชชต ฯ เป ฯ จนตตาต ปคคโล สาวเสส ภกขภาวสส อวเสสหต ครก สงฆาทเสส อาปชชต อนาทรย [ส.๒๙๙.๓๐๐]

Page 394: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 394

อนาทรภาว ปฏจจ นสสาย ฉาเทต โส ปคคโล ภกขน น จ โหต วชช โทส โน จ ผเสยย น ลเภยย เอสา ปหา กสเลห จนตตา ฯ อย ห ปหา อกขตตเกน กถตาตป ปาโ ฯ [๖๓๗] ทสสต ราชโจรอคคอทกมนสสอมนสสวาฬสรสปป- ชวตพรหมจรยนตราเยส ฯ ภรกชาตกตายาต ปท ภเยนาต ปเท เหต ฯ อนธกาเรต ปท ภเยนาต ปเท อาธาโร ฯ โปตถเก ปน ตาวตตเกน ปน เนว วตถ สกโกต น คนตนต ปาโ ทสสต โส น ยตโต ฯ เนว วตต น สกโกต น คนตนต ปน ยชชต ฯ อท อตตานเมวาต อท องคทวย อตตานเมว ฯ ธร- นกเขปนต อาโรจเน อสสาหสส นกขปน ฯ อยมปต อปสทโท สเจ ปน ฉาเทสสามตอาทมห วตตอาปตต อเปกขต ฯ อธาต อาปตตอาโรจเน ฯ เวร อสส อตถต เวร น เวร อเวร ฯ สมาโน ภาโค โกฏาโส อสสาต สภาโค ฯ อเวร เอว สภาโค อเวร- สภาโค ฯ สตวา ปกาเสตกาโมต ปท วสภาโคต ปทสส อธปปาโย ฯ ตตถาต ปเรภตตาทกาเลส นทธารณ ฯ [ส.๓๐๐.๓๐๑]

Page 395: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 395

[๖๓๘] อาปตตนกขตตมนนตราย- ปหตตตาโย ตถส ตา จ ฉาเทตกาโม อถ ฉาทนาต ฉนนา ทสงเคหรณคคมมหต ขททกสกขาย ธมมสรเถเรน วตต ฯ [๖๓๙] ตโตต ปฏจฉนนภาวชานนโต ปจฉา ฯ สลลกเขตวาต ปท ยาจาเปตวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ เอกาห ปฏจฉนนา เอกาหปปฏจฉนนา ฯ อธาต ปาลย ฯ ตโตต ปกขโต ปฏาย ฯ อตเรกปกขปปฏจฉนนนต โยชนา กาตพพาต สมพนโธ ฯ อตเรกปกขปปฏจฉนนนต ปกขสส อตเรโก อตเรกปกโข ต ปฏจฉนนนต อตโถ ฯ ตโตต อตเรกปกขโต ปฏาย ฯ เอกสวจฉรปปฏจฉนนนต โยชนา กาตพพาต สมพนโธ ฯ ตโตต เอกสวจฉรโต ปร ฯ อตเรก...ปฏจฉนนนต เอว ยาว สฏ สวจฉรนต โยชนา กาตพพา ฯ อตเรก...ปฏจฉนนนต วา ตโต วา อตเรกสฏ สวจฉรโต ภยโยป วตวา กมมวาจาทกสส โยชนา ปณฑเตน กาตพพาต สมพนโธ ฯ [๖๔๐] นานาวตถกาสปต ปท กาตพพาต ปเท อาธาโร ฯ วตถกตตนวเสนาต วตถสส กถนวเสน ฯ ตตถาต วตถนาเมส ฯ ชายนต พทธสสทธา เอตถาต ชาต สมานา ชาต เอตาส [ส.๓๐๒..๓๐๔]

Page 396: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 396

อาปตตนนต สชาตโย สชาตน สาธารณ สชาตสาธารณ ฯ สพพาส สาธารณ สพพสาธารณ ฯ ตตถาต ตสม ทวเธ นาเม นทธารณ ฯ สงฆาทเสโสต นาม สชาตสาธารณ ฯ สพพ...วเสนาป โยชน กาต วฏฏตต สมพนโธ ฯ อท หตอาท ทฬหกรณ ฯ ตตถาต วตถโคตต- นามอาปตตส ฯ สกกวสสฏ ต สกกวสสฏ นาม ฯ อตสทโท วจนยมตต นททสเสต ฯ วตถ เจว โคตตจาต วตกกมตพพตตา วตถ เจว อนสาธารณตตา โคตตจ ฯ พทธวจนสงขาต ค ตายตต โคตต สชาตโต อตร กายสสคคาทส คนต อทตวา พทธวจนจ รกขตต อตโถ ฯ สงฆาทเสโส นามาปตตย อตสทโท วจนวจนยสมทาย นททสเสต เตนาห นามเจว อาปตต จาต สชาต- สาธารณตตา นามเจว เตน เตน วตกกเมน อาปชชตพพตตา อาปตต จาต อตโถ ฯ ตยท กมมวาจาย เกน วจเนน คหตนต อนโยค สนธาย๑ ฯ ตตถาต วตถอาทส สกกวสสฏ อาทส วา ฯ อาปตต สพพ- สาธารณนามตตา วตกกเมน อาปชชตพพตตา จ นามเจว อาปตต ๑. อโต ปร ตตถาตอาทมาหาต ปาโ นฏโ ภเวยย ตสส ปกขปน ยชชต ฯ

[ส.๓๐๔]

Page 397: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 397

จ โหตต อาห อาปตตโยต วจเนนาปต ฯ กสมาต ฯ อมสส ปรวาสาทวนยกมมสส วตถโคตตนามอาปตตวเสน กาตพพตตา ฯ อธาต ปาลย ฯ เตน ภกขนาต ปท สมาทาตพพนต ปเท กตตา ฯ เอวนต อหมภนเต ฯ เป ฯ ธาเรตต เอว อาโรเจตพพ ฯ ตณณ๑ วา อาโรเจนเตนาต เอตถ วาสทโท อตถ โส น ยตโต ฯ ตณณ อาโรเจนเตนาต ปน ยชชต ฯ อถ น สกกา โสเธตนต สเจ ปรวาโส โสเธต น สกกา ฯ ตตตกาน ทวสาน ฯ ตโต ตตตกทวสโต ฯ อธกาน๒ วา ทวสาน ปรวสตวาต ปเท อจจนตสโยโค ฯ นกขตตวตเตนาต ปท ปรวตถตตาต ปเท กตตา ฯ ปรวตตถตตาต ปท มานตตารโหต ปเท เหต ฯ [๖๔๑] ต เทนเตน จาต ต ปฏจฉนนมานตต เทนเตน ภกขนา ทาตพพนต ปเท กตตา ฯ ทาต วฏฏตต มานตต ทาต วฏฏต ฯ กถนต ปจฉา ฯ ปฏจฉนนายาต ปท วสตวาต ปเท เหต ฯ วสตวา อหมภนเต ฯ เป ฯ ยาจามต ยาจตพพนต สมพนโธ ฯ อถสสาต อถ ยาจนานนตร อสส ปารวาสกสส ฯ ตทนรปนต ตสสา ยาจนาย อนรป ฯ สพพตถาต ๑. ทวนน ฯ ๒. อธกตรานต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๓๐๔..๓๐๗]

Page 398: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 398

สพพาส ปฏจฉนนอปปฏจฉนนาทส อาปตตส ฯ ตทนรปเมวาต ตสส มานตตสส อนรปเมว ฯ อธ ปน ปาลย เอกาปตตวเสน อพภาน ภควตา วตต ฯ อตต เอว ฯ ย มานตต สงเฆน ทยต อท มานตต ฯ เอว วตตนเยน เอตถ ปาลย เอกาปตตวเสน เอเกเนว ฯ เป ฯ มานตต จ ภควตา วตต อต เอว ปณฑเตน เวทตพพ ฯ โยชนามเขนาต อาย โยชนาย อปายภเตน โยชนาต อตโถ ฯ อวเสสปรวาสกถาวสาเนต อวเสสปรวาสาน กถาวสาเน ฯ อวเสสนตป ปาโ ต ปท ปกขมานตต สโมธาน- มานตตจาต ปททวยสส วเสสน ฯ อถวา อวเสสนต ปาโ น ยตโต วย ทสสต กสมา เทว ปรวาสา อวเสสาต อมนา อสมานโต ฯ [๖๔๒] กตมา ปน อวเสสา ปรวาสาต อาห สทธนตา- ตยาท ฯ ตตถาต ทวส ปรวาเสส ฯ สทธนตปรวาโส นาม อนาตปรวาโสต สมพนโธ ฯ ปรโต อธมมกมานตตจารา- วสาเนต ปททวย อนาตาต ปเท อาธาโร ฯ วตถสมนต ปท อนาตาต ปเท วสยาธาโร ฯ ทวโธป เจส ปรวาโส ทาตพโพต สมพนโธ ฯ ตตถาต รตตปรจเฉเท ฯ อาปตต- ปรยนตนต ปท ชานาตต ปเท กมม ฯ อการณเมตนต อาปตต- [ส.๓๐๗.๓๐๘]

Page 399: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 399

ปรยนตสส ชานนาชานน สทธนตปรวาสทานสส อการณ ฯ [๖๔๓] ตตถาต ทวส สทธนตปรวาเสส ฯ โย ภกข วนยธเรน ปจฉยมาโน วทตต สมพนโธ ฯ ปฏายาต ปท อนโลมาต ปเท วเสสน ฯ อนโลมกกเมน วา ปฏโลมกกเมน วาต ปททวย ปจฉยมาโนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ต จฬสทธนต คเหตวา ปรวสนเตน ปรวสตพพนต สมพนโธ ฯ อทมสส ลกขณนต อท อาโรหนโอโรหน อสส สทธนตปรวาสสส สภาโว ฯ อตต๑ เอว ฯ สทธนตปรวาเสน อาปตตวฏานโต อ อาปตตวฏาน าเปต อสม ปนาตอาท วตต ฯ วฏหน วฏาน อาปตตโต วฏาน อาปตตวฏาน ฯ อทนต ปวจจมาน วนยกมม ฯ ลกขยต อาปตตวฏาน เอเตน วนยกมเมนาต ลกขณ ฯ อปปฏจฉนนนต ปท วนยกมมนต ปทสส วเสสน๒ ฯ อภาวโตต ปท วฏาตต ปเท เหต ฯ [๖๔๔] ต มหาสทธนต คเหตวา ภกขนา ปรวสตพพ ฯ สนนฏาน ฯ เป ฯ อาปนนสสาต อาปตต อาปนนสส มยห มาโส วา สวจฉโร วา อต สนนฏาน กโรต ฯ ปรวาส... ปเนตถาต เอตถ สทธนตปรวาเส ปรวาสยาจนทานาน ลกขณ ฯ ๑. อย อตสทโท วณณนาย น ปายต ฯ ๒. น เอว ภวตพพ อาปตตนต ปทสส วเสสนนต ภวตพพ ฯ

[ส.๓๐๘..๓๑๐]

Page 400: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 400

อาคนเยเนวาต เตน ภกขนา สงฆ อปสงกมตวา เอกส อตตรสงค กรตวา วฑฒาน ภกขน ปาเท วนทตวา อกกฏก นสทตวา อชล ปคคเหตวา เอวมสส วจนโย อหมภนเต ฯ เป ฯ สทธนตปรวาโส ขมต สงฆสส ตสมา ตณห เอวเมต ธารยามต เอว อาคเตน นเยน ฯ กมมวาจาปรโยสาเน จาต๑

ปท สมาทานาต ปเท กาลสตตม ฯ [๖๔๕] โอธนตวา มกเขตวา สโมธาโน โอธานสโมธาโน ฯ จรปปฏจฉนนาน อคเฆน สโมธาโน อคฆสโมธาโน ฯ มสสกาน สโมธาโน มสสกสโมธาโน ฯ อทาน ต ตวธมป ปรวาส ทสเสนโต ตตถาตอาทมาห ฯ ตตถาต ตส สโมธานปรวาเสส ฯ อนตราปตต๒ อาปชชตวา ปฏจฉาเทนตสสาต โย ปรวาส คเหตวา อนกขตตวตโต หตวา อปรนฏ เตเยว ปรวาเส อนตรา เวมชเฌ สงฆาทเสสาปตต อาปชชตวา ปฏจฉาเทต ตสส ฯ ปรวตถทวเสต ลกขณเมต เตน มานตตจณณทวเส จาต วตตเมว โหต ฯ มกเขตวาต ปท โอธนตวาต ปทสส ววรณ ฯ มกเขตวาต ตตจตตเถน กมเมน มลาย ปฏกสสน มกเขตวา ฯ อาปตตยาต ปท ๑. อย จสทโท วณณนาย นตถ ฯ ๒. วณณนาย อนตรา อาปตตนต อนปท กตวา มททยต ฯ

[ส.๓๑๐]

Page 401: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 401

มลทวสปรจเฉเทต ปเท สมพนโธ ฯ มลทวสปรจเฉเทต ปท สโมทหตวาต ปเท อาธาโร ฯ สโมทหตวาต มลาปตตฏาเน เปตวา ปกขปตวาต อตโถ ฯ ทาตพพปรวาโสต สณาต เม ภนเต สงโฆตอาทนา ตตจตตเถน กมเมน ทาตพพปรวาโส ฯ [๖๔๖] โส โอธานสโมธาโน ปรโต อาคโตต สมพนโธ ฯ เอตถาต โอธานสโมธาเน ฯ อทวเส กตวาต ปท โอธนตวาต ปทสส อธปปาโย ฯ สโมธายาต ปกขปตวา ฯ เตนาต ปารวาสเกน ภกขนา ปรวสตพโพต ปเท กตตา ฯ สฏ วสสาน ฯ เป ฯ หตวาป หตอาท ทฬหกรณ ฯ อปสทโท สมภาวน หสทโท ทฬหกรณ ฯ สเจ ปน ฯ เป ฯ ตพพนต วจเน ภกขห วตเต ปพเพ๑ มหา ฯ เป ฯ ตพโพต อาหาต สมพนโธ ฯ ตตถาต มลาปตตโต อตเรกปปฏจฉนนาย อาปตตยา ฯ นตถ ตกจฉ อสสาต อเตกจโฉ ฯ อาวการาเปตวาต อเตกจฉภาว อาวการาเปตวา ฯ เอตถาต อาปตตยา ตกจฉกรเณ ฯ ตนต อตเรกปปฏจฉนนาปตต ฯ ตตถาต อตเรกปปฏจฉนนาย อาปตตยา ฯ [๖๔๗] ตาสนต สพพจรปปฏจฉนนาน อาปตตน ฯ สโมธายาต ปท ทยตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ รตตปรจเฉท- ๑. อท ปท วณณนาย น อาคต ฯ

[ส.๓๑๐.๓๑๑]

Page 402: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 402

วเสนาต ปท ทยตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ โส อคฆสโมธาโน ปรโต อาคโตเยวาต สมพนโธ ฯ เตน ภกขนา ก กาตพพนต ปจฉา ฯ สพพา อาปตตโย สโมทหตวา ปกขปตวา ฯ ทวสสตมปต อปสทโท ทวเส อเปกขต ฯ ภกข ทสสต สหสส อาปตตโย รตตสต ฉาทยตวา ทสรตตโย ปรวาส วสตวาน อาปตตโต มจเจยยาต โยชนา ฯ [๖๔๘] อทาน มสสกสโมธาน ทสเสนโต มสสกสโมธาโน นามาตอาทมาห ฯ โย ปรวาโส นานา ฯ เป ฯ กตวา สงเฆน ทยต โส มสสกสโมธาโน นามาต โยชนา ฯ ตตถาต๑

มสสกสโมธาเน ฯ ตทนรปายาต ตสสา ยาจนาย อนรปาย ฯ เอตถาต มสสกสโมธาเน กาตนต ปเท อาธาโร ฯ เอวนต ปท โยเชตวาต ปเท อากาโร ฯ เอว ปพเพต อทห สพพมป ปรวาสาทก วนยกมมนตอาทเก ปพเพ๒ ฯ วตตนเยเนวาต ปท โยเชตวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ วตถวเสนาปตอาทก ปท โยเชตวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ สพพ...วสาเนต ปท นกขตตาต ปเท กาลสตตม ฯ สพพปรวาสกมมวาจาวสาเนต เหฏา ทสสตาน ทวนน สทธนตปรวาสาน ตณณ สโมธานปรวาสานจาต อเมส สพเพส ปรวาสาน กมมวาจาย ปรโยสาเน ฯ ๑. ตตราต วณณนาปาโ ฯ ๒. จลลวคควณณนาย ๒๙๖ องเก ฯ

[ส.๓๑๑..๓๑๓]

Page 403: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 403

ปรมนเยเนวาต ปฏจฉนนปรวาเส วตตนเยน ฯ ปรวาสกถา นก ตา ฯ [๖๔๙] อทาน ฯ เป ฯ วจจตต ปกข ฯ เป ฯ กถยสสามต๑

ย วจน มยา วตต ตสส วจนสส โอกาโส อทาน สมปตโต ตสมา ต วจน มยา วจจต ฯ ตนต ปกขมานตต ฯ ต ปนาต ปกขมานตต ทาตพพนต ปเท กมม ฯ ภกขนหต ปท โสเธตวา ทาตพพนต ปททวเย กตตา ฯ วหารสมาย วาต ปท ทาตพพนต ปเท อาธาโร ฯ วหารสมาย วาต วหาเร มหาสมาย ฯ วหารสม โสเธต อสกโกนตห ภกขนห สนนปาตาเปตวา ทาตพพนต สมพนโธ ฯ ขณฑสมาย วาต ปท สนนปาตาเปตวาต ปเท อาธาโร ฯ ปรจเฉเทนาต ปท จตวคคนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ เอกสสา วเสน โยชนา กาตพพา ฯ ตาส อาปตตน วเสน โยชนา กาตพพาต สมพนโธ ฯ วตถ...ปตตสต นทธารณ ฯ [๖๕๐] ตตถาต๒ มานตตาธกาเร ฯ มขมตตทสสนนต สงเขเปเนว ทสสน ฯ ภกขนยาต ปท วจนโยต๓ ปเท กตตา ฯ ๑. วณณนาปาโ พหวจนโก ทสสต ฯ ๒. ตตราต วณณนาปาโ ฯ ๓. วจนยาต วณณนาปาโ อมสส ก ปธานปทนต วจาเรตพพ ฯ

[ส.๓๑๓]

Page 404: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 404

เอวมสส วจนโยต อห อยเย ฯ เป ฯ มต เอว ภกขนสงโฆ วจนโย อสส ภเวยย ฯ นกขตตวตต วสตกามตายาต๑ วตต นกขปตวา วสต- กมยตาย ฯ อถวา นกขตตวตตนต ปท วสตต ปเท กรยา- วเสสน ฯ ตตเถวาต สมายเมว ฯ หต ยสมา ฯ วตตนต ภกขนขนธเก ภควตา วตต ฯ อสสา มานตตจารกาย ภกขนยา อาจรยปชฌายาต วหาร คนตวา วตตพโพต สมพนโธ ฯ ตตถ๒

โนต ตสม วนยกมมกรณฏาเน อมหาก ฯ อตสทโท วตตพโพต ปเท อากาโร ฯ ปกตตตภกขนหต ปท คเหตวา นสทตพพนต ปเท กตตา ฯ ...ภกขหปต อปสทโท ภกขนโย อเปกขต ฯ ตตถาต ตสม ภกขนน นสนนฏาเน ฯ มจตนต มจน ภาเว ต ฯ คามสสาต น วตตนต คามสส อปจาร มจต วฏฏตต น วตต ฯ ตสมา คามปจาเรป ภกขนห นสทตวา กมม กาต วฏฏตต อธปปาโย ฯ ตโตต ปจฉา ฯ อธาปต ปกขมานตเต ฯ อปสทโท เหฏา วตต มานตต อเปกขต ฯ คนตนต คมน วฏฏตต ปเท กตตา ฯ สาสงกนต ต าน อาสงกสหต ฯ ตตเถว านนต ตสมเยว าเน ภกขน าน ฯ ๑. ...กามายาต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต นกขปตพพนต ปเท อนภหตกตตา น เหต ฯ ๒. ตตราต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๓๑๓..๓๑๕]

Page 405: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 405

าตพพนต ภกขห าตพพ ฯ เอตต อาคจฉต ฯ ปเควาต ปมเมว ฯ รตต...นตถนต รตตวปปวาโส จ คณโอหยนจ๑ คามนตรา จ รตต...คามนตรา รตตวปปวาสคณโอหยนคามนตราเอว อาปตตโย รตต...ปตตโย รตตวป...ปตตน รกขน รตต- วป...รกขน ตสส ฯ รตตวปปวาสาปตตอาทโย จ ภกขน- วภงคโต คเหตพพา ฯ ตายาต ภกขนยา นกขปตพพนต ปเท กตตา ฯ รตตโยต ปท จรตพพนต ปเท อจจนตสโยโค ฯ อนกขตตวตตาย ภกขนยา สมมา วตตตพพ สมมา ปฏปชชตพพ ฯ อนกชตต วตต เอตายาต อนกขตตวตตา ฯ [๖๕๑] อาคนต... ...ตพพนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ กรนทยาทส ฯ เป ฯ ทสสตต กรนทอาทส ปน ภกขนยา อนกขตตวตต ภกขน วตเต วตตนเยเนว ปณฑเตน กเถตพพ อต วจน อาจรเยห วตต ต วจน ยตตร ทสสต ฯ อนกขตตวตต ภกขน วตตนเยเนวาต สเจ อปปภกขโก วหาโร โหต สภาคภกข วสนต วตต อนกขปตวา อนโตวหาเรเยว รตตโย คเณตพพาต เอว วตตนเยน อปจารสมาย ปวฏานเยว ๑. ...โอหายน อต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๓๑๖]

Page 406: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 406

ภกขภกขนน วตต นาม อาโรเจตพพนต อธปปาโย ฯ ปรวาส- วตตาทนนต ปท ปรจฉนนตตาต ปเท สมพนโธ ฯ อปจาร- สมายาต ปท ปรจฉนนาต ปเท กรณ ฯ ภกขาจาโรต ภกขาคหณตถาย จรณ ฯ ตตเถว คาเม ฯ ตตราต คาเม ฯ ทสเสตวาต อาโรเจต ทสเสตวา ฯ ตาห ภกขนห อานตานนต ปเท กตตา ฯ สาสงโกต ปท วหาโรต ปทสส วเสสน ฯ อสสาต๑ ภกขนยา ฯ วสนตถายาต ปท ทาตพพาต ปเท สมปทาน ฯ จรตวาต ปท กาตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ วสตคเณ ภกขสงเฆ วตตนเยเนวาต วสตคณสส ภกขสงฆสส อพภาเน วตตนเยนาต อธปปาโย คเหตพโพ กสมา อพภานสส ภกขนหเอว กตตพพตตา ฯ ยถา ห อภโตสงเฆ ปกขมานตต จรตพพนต วตตตตา อภโตสงเฆ ปกขมานตต จรตพพ เอว อพภาน กาตพพนต ฯ [๖๕๒] ตตถาต ตส สโมธานมานตเตส ฯ ยเทต ปรโต มานตต อนาตนต สมพนโธ ฯ อทายตเถรสสาต ปท อนาตนต ปเท สมปทาน ฯ อาปตตยาต ปท ปรวสนตสสาต ปเท เหต ฯ ปรวสนตสส ปฏกสสตสสาต ปททวย อทายต- เถรสสาต ปทสส วเสสน ฯ ปรวาเส จ มานตตารหฏาเน ๑. ตสสาต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๓๑๖.๓๑๗]

Page 407: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 407

จาต ปททวย อาปชชตวาต ปเท อาธาโร ฯ อาปชชตวาต ปท ปฏกสสตสสาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตสสนนนต มลาปตตยา สห ทวนน อนตราปตตน ฯ กสมา ปน อท มานตต โอธานสโมธาน นามาต อาห อท หตอาท ฯ อท มานตต ห ยสมา ทนน ฯ ปฏกสสเนนาต ปท โอธนตวาต ปเท กรณ วเสสน วา ฯ สโมธายาต อนตราปตตโย ปกขปตวา ฯ โอธนตวา สโมธาย ทนน โอธานสโมธาน ธ กมปเน อวปพโพ ฯ อถวา โอธานจ ต สโมธานจาต โอธาน- สโมธาน ฯ ตมปต กรนทย วตตวจน ฯ ปสทโท อท หต วจน อเปกขต ฯ สโมธานปรวาส วตถสส ทาตพพมานตต สโมธาน- มานตต ฯ โอธนตวา สโมธาน โอธานสโมธาน ฯ ตนต อคฆสโมธานมสสกสโมธานทวย ฯ เอตตาวตาต เอตตเกน วตตวจเนน สมปาทตนต ปเท กรณ ฯ ต อท วจน อตถโต อธปปายโต สมปาทต มยา นปปาทต โหต ฯ [๖๕๓] อทาน ยา อย ปาล ตาว ภควตา วตตาต สมพนโธ ฯ อทานต ปท วตตาต ปเท กาลสตตม ฯ ตาวาต ปรโต วตต ปาล อเปกขตวา วตต ฯ ตโต ปฏจฉนนาย [ส.๓๑๗.๓๑๘]

Page 408: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 408

เอกสสาตอาทปาลโต ปร ปาลย ปรวาส วตวา ทตวา ทสสตาต สมพนโธ ฯ อถวา ปาลยนต ปาล อวจนสส ยมาเทโส ฯ ปจาหปปฏจฉนนายาต ปท ปรวาสโตต ปเท สมพนโธ ฯ อาปนโน อทาย ฯ อสสาต อทายสส ฯ ตตถาต ตาส ปจาหป- ปฏจฉนนาส อาปตตส อนาตนต ปเท วสยาธาโร ฯ นกขตตวตโตต นกขตตปรวาสวตโต อทาย ฯ โสต อทาย ฯ ปรวสนโตต ปรวาส ปรวสนโต ฯ วสนต มลาย ปฏกสสนโต วส มลาย ปฏกสสน อกตวาต อธปปาโย ฯ สเจ ปฏจฉนนาต นกขตตวตเตน อาปนนา อาปตต ปฏจฉนนา ฯ ปรวาโสปต อปสทโท มานตต อเปกขต ฯ อตต เอว ฯ ตสมปต๑ มลาย ปฏกสสเน ฯ [๖๕๕] ตโตต มานตตารหสส มลาย ปฏกสสนโต ปร ฯ ตโตต สโมธานมานตตโต ฯ ตโตต มานตตจารกสส มลาย ปฏกสสนโต ฯ ตโตต อพภานารหสส มลาย ปฏกสสนโต ฯ ตโตต อพภานกมมทสสนโต ปร ทสสตนต สมพนโธ ฯ อาปตตยาต ปท อนโตปรวาสโตต ปเท สมพนโธ ฯ เอตถ จาต สโมธานปรวาสสโมธานมานตตาธกาเร กเตต ปเท อาธาโร ฯ มานตต...กาเลปต อปสทโท ปรวาสวสนกาล อเปกขต ฯ ยสมา ๑. ตสม หต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๖๖.. ส.๓๑๘.๓๑๙]

Page 409: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 409

ปฏจฉนนา อนตราปตต ตสมา มกขตา ว โหนตต สมพนโธ ฯ เตเนวาต ตสมา เอว ฯ ตโตต มานตตจารกมานตตารหกาเลป อาปนนาปตตยา มลาย ปฏกสสนโต ฯ ตโตต สกกวสฏ ยา วตถนฏาปนโต ปร ฯ เอกาปตต มล เอตสส นยสสาต เอกาปตตมลโก ฯ อาปตตยา วฑฒน เอตสมนต อาปตตวฑฒนโก ฯ [๖๕๕] ตโตต อคฆสโมธานปรวาสโต ปร ฯ ทสเสตวา ปาล ปตาต สมพนโธ ฯ สจจจ อนาโรจตา จ สา อาปตต จาต สจจจ...ปตต สจ...ปตตยา วตถ สจ...วตถ ฯ ทสเสตวาต ปท ปตาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ สจจจ- อชานนอสสรณเวมตกภาเวหต ปท อนาโรจตายาต ปเท กรณ ฯ สเจตน สจจจ ภาเว ตวาปจจโย ฯ สจจจ อชานนจ อสสรณจ เวมตกา จ สจจจจอชานนอสสรณ- เวมตกา ฯ ภวน ปวตตน ภาโว ฯ สจจจอชานนอสสรณ- เวมตกาน ภาโว สจจจ...กภาโว ฯ อสจจจาตป๑ อตถ ต น สนทร ปาลยา อสมานโต ฯ ...เวมตกาภาเวหตป อตถ อการสส ทโฆ ฯ ๑. อยเมว วณณนาปาโ ฯ

[ส.๓๑๙.๓๒๐]

Page 410: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 410

อาปตตยาต ปท กาตพพนต ปเท อาธาโร ฯ ปจฉาต ปท อปปนเนสต ปเท กาลสตตม ลชช ฯ เป ฯ ภาเวส วาต ปททวย อปปนเนสต ปเท ลกขณวนต อปปนเสตต ปท กาตพพนต ปเท ลกขณกรยา ฯ าณจ สรณจ นพเพมตกา จ าณ...มตกา าณ- ...มตกาน ภาโว าณ๑...ภาโว ฯ ยนต ย กมม ฯ ทสเสตนต าเปต ฯ ตโตต อธ ปนาตอาทปาลโต ฯ อชานน...นนต อชานนอสสรณเวมตกาห ปฏจฉนนาน อาปตตน ฯ อชานนจ อสสรณจ เวมตกา จ อชานน...ตกา ตาห ปฏจฉนนา อชานน...ปฏจฉนนา ฯ ตเถวาต อธ ปน ภกขเวตอาทนา นเยน ฯ ตโตต ปาลโต ปร ฯ เอกมาส...วตถนต เอกมาสปรวาสยาจนสส วตถ ฯ อสจจจ...เวมตกภาเวหต ปท อนาโรจเตต ปเท กรณ ฯ อนาโรจเต อตรสมนต ปททวย มาเสต ปทสส วเสสน ฯ มาเสต ปท กาตพพนต ปเท อาธาโร ฯ อชานน...สส จาต๒ จสทโท ต ทสเสตจ อปปฏจฉนนภาว ทสเสตจาต โยเชตพโพ ฯ ปรมนเยเนวาต อธ ปน ภกขเวตอาทนา นเยน ฯ ตโต ๑. ชานน...อต วณณนาปาโ ฯ ๒. อย จสทโท วณณนาย นตถ ตสส ภาโว ว ยตตตโร ฯ

[ส.๓๒๐]

Page 411: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 411

ปาลโต ฯ ตโตต สทธนตปรวาสทสสนโต ปร ปตา ฯ ปารวาสกนต ปท กตวาต ปเท ปกตกมม อาทนต ปท กตวาต ปเท วกตกมม กตวาต ปท ...ทสสนตถนต ปเท วเสสน วพภมตวาต ปท อปสมปนนาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ [๖๕๖] ตตถาต อธ ปน ภกขเว ภกข ปรวสนโต อนตรา สมพหลาตอาทปเทส ฯ อนตรา ฯ เป ฯ ตอาทส ปเทส อต อตโถ ฯ ตโตต วพภมตวา ปน อปสมปนนาทส ปฏปตต- ทสสนตถ ปตปาลโต ฯ ตตถาต เทว ภกขตอาทปเทส ฯ ตโตต เทว ภกขตอาทปาลโต ฯ ตตถาต อธ ปน ภกขเว ภกข สมพหลา สงฆาทเสสาตอาทวจเน วชชมาน กจ ปท ฯ ตจาต อธ ปน ภกขเว ภกข สมพหลา สงฆาทเสสาตอาท- วจน ฯ อโตต อธ ปน ภกขเว ภกข สมพหลา สงฆาท- เสสาตอาทวจนโต ฯ สมจจยกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ------------- [ปา.๒๕๔.. ส.๓๒๐.๓๒๑]

Page 412: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 412

สมถกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๖๕๗] สมถกขนธเก วนจฉโย ฯ นกขปตวาต ปท วตโตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตตถาต สาเปตตอาทปเทส นทธารณ ฯ การณปปฏรปกานต การณสทสาน วจนาน วตวา ธมมวาท ปรโตเสตวา ชานาเปต อธมมวาท ฯ โสต ธมมวาท ฯ อตถนต อย ธมโม อย วนโยตอาทก อตถ ฯ ทสเสต อนทสเสตต ปทาน เตสเยว เปกขต อนเปกขตต ปทาน ฯ โส อธมมวาท ฯ ต อธมมวาท๑ โมเหตวา อธมมเมว ยสมา ทสเสต ตสมา เอต อธกรณ อธมเมน วปสมต นาม ฯ [๖๕๘] ปจ ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน ปจ ทานาน โหนตต โยชนา ฯ ทานนต สตวนยสส ทาน ฯ อนวทตสสาต ปเรน โจทยมานสส ขณาสวสส ทาน ฯ ยาจตสสาต ยาจน- ตสส ฯ สงเฆนาต ปท ทานนต ปเท กตตา ฯ สมคคทานนต๒

สมคเคน สงเฆน ทาน ฯ เอตาน ทานาน ฯ เอตนต ปจ- มานตอาท วจน ฯ เอตถาต ปจมานตอาทวจเน ฯ ตตถ จาต ปจมานตอาทวจเน วชชมานสส อนวทนตต ปทสส อตโถ ฯ ๑. ธมมวาท ฯ ๒. สมคเคน ทานนต เอวเมว วณณนาย อาคต ฯ

[ปา.๓๐๐..๓๑๕ ส.๓๒๒.๓๒๓]

Page 413: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 413

อถวา ตตถ จาต ปเทส นทธารณ ฯ สตวนโย ขณาสวสเสว ทาตพโพ น อสสาต าเปนโต อย ปนาตอาท- มาห ฯ อนตมโส อนาคามโนป น ทาตพโพ ฯ โส จ โข สตวนโย อเน โจทยมานสเสว ขณาสวสส ทาตพโพ น อโจทยมานสส ทาตพโพต สมพนโธ ฯ ตสมนต สตวนเย ฯ โจเทนโตป ปคคโล อาปชชต ฯ สตวนโย ลทโธ เอเตนาต สตวนยลทโธ ฯ [๖๕๙] ภาสยตต ภาสต วจน ฯ ปรกกมตวา กรสสตต ปรกนต กมม ฯ ภาสตจ ปรกนตจ ภาสตปรกนต ฯ สรตา ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน อยมตโถ ฯ อาปตตนต ปท สรตต ปเท กมม ฯ ตปปจจยโยเค กมมน ฉฏ ต กตวา อาห อายสมา ฯ เป ฯ ปตตยาต ฯ ตสสาต ปาสส ฯ [๖๖๐] เยภยย ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน นามาต ปเท อาธาโร ฯ กรยายาต คฬหกววฏกาทนา สลากคคาหาปกกรยาย ฯ ธมมวาทน เยภยยภาว นสสตา สมถกรยา เยภยยสกา ตทธตวคคโห ยทนปปนนา นปาตนา สชฌนตต สตเตน อโก สาคโม จ ฯ เยภยยสกาตป ปาโ เอว สต อสกปปจจโย ฯ อธมมกสลากคคาเหส วนจฉโย ฯ คนตพพาต คตโย อาวาสา ฯ คจฉตต คต อธกรณ ฯ คตส คต คตคต ฯ [ปา.๓๑๕..๓๒๔ ส.๓๒๓]

Page 414: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 414

ตตเถวาต อาวาเส ฯ อวนจฉตนต ปท น คตนต ปทสส ววรณ ฯ คมยต วนจฉยตต คต ฯ สรยตต สรต อธกรณ ฯ สาราปยตต สารต ฯ สรตจ ต สารตจาต สรตสสารต ฯ ภกขหต ปท สรตนต ปเท กตตา ฯ อเหต ปท สารตนต ปเท การตกมม ฯ เอวนต อมนา สลากคคาหเณน ฯ เทวต ปท ธมมวาทโนต ปทสส วเสสน ธมมวาทโนต ปท คณหนตต ปเท กตตา ฯ เอกนต ปท สลากนต ปทสส วเสสน ฯ ธมมวาทโนต ปท สลากนต ปเท สมพนโธ ฯ ธมมวาทสลากนตป อตถ ฯ เอวนต สลากคคาหเณ สต น ภวสสนตต มมานา ธมมวาทโน วคคา หตวา คณหนตต สมพนโธ ฯ น จ ยถาทฏ ยาต ลทธยา อนรป น จ คณหนต ฯ พลวปกขนต ปท ภวสสามาต ปเท กรยาวเสสน ฯ ธมม...เหสต ปท เวทตพโพต ปเท อาธโร ฯ คเหตวาต ปท วปสมตพพนต๑

ปเท ปพพกาลกรยา ฯ เตต ธมมวาทโน ฯ เอตถาต สมถก- ขนธเก ฯ ปรโตปต อปสทโท สมถกขนธก อเปกขต ฯ [๖๖๑] อสจห สมนนาคโต อสจ ฯ อลชชลกขเณน สมน- นาคโต อลชช ฯ ลกขยต เอเตนาต ลกขณ อลชชโน ลกขณ ๑. วปสเมตพพนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๒๕..๓๒๗ ส.๓๒๓.๓๒๔]

Page 415: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 415

อลชชลกขณ ฯ อปวทน โจทน อนวาโท สห อนวาเทน วตตตต สานวาโท ฯ อตต เอว ตณณนต ปเท สรป ฯ อเมสจาต จสทโท ตณ การณาน จาต โยเชตพโพ ฯ อมาน จาต จสทโท อมาน เทว จาต โยเชตพโพ ฯ กรยต เอเตหต การณาน ฯ เอตถาต ตสสปาปยสกากมเม ฯ เสส ตห ภกขเว ฯ เป ฯ ตสสปาปยสกากมม อธมมกมมจ โหตตอาท วจน ฯ เอตถาต ตสสปาปยสกาต ปเท ฯ อท หต ปากฏกรณ ฯ ห สจจ อท กมม วจจตต ปเท กมม ฯ ปาป อสสนน พหล อสสาต ปาปสสนโน ตสส ภาโว ปาปสสนนตา ฯ อตสเยน ปาโป ปาปโย ปคคโล ปาปโย เอว ปาปยสโก ยทาตยาทนา สกปปจจโย ฯ ปาปยสกาตป อตถ อสกปปจจโย ฯ ตสส ปาปยสกสส กตตพพ กมม ตสสปาปยสกากมม อลตตสมาโส ฯ ตสส...กกมมนต วตตพเพ อการสส ทฆ กตวา ตสส...กากมมนต วตต ฯ [๖๖๒] ภวน ภาโว กกขฬสส ภาโว กกขฬภาโว ฯ ตตเถวาต สนนปาตฏาเน ฯ ตณ ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วตต ฯ ยถา หตอาท ปากฏกรณ ฯ อสสาต คถมตตทวยสส ฯ ย อธกรณ สวตตตต โยชนา ฯ มลานมล คนตวาต อธกรณสส มหนตขททกมล ปาปณตวา วปสมยมาน ฯ คถ วย ฯ เป ฯ [ปา.๓๒๗..๓๓๑ ส.๓๒๔.๓๒๕]

Page 416: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 416

ปฏจฉนนนต ต อธกรณ อมนา กมเมน วปสนต ตณวตถารเกน ปฏจฉนน คถ วย วปสนต โหต ฯ อตต ตสมา ฯ คหนนต ปท ขสนวมภนาต ปเท กมม ฯ หเนน วจเนน ขสนวมภนาต ปเท กรณ ฯ ขสน...เวสต ปท อาปนนนต ปเท นมตต ฯ ธมเม ยตตการเณ นยตโต ธมมโก ฯ ปฏสสวน สมปฏจฉน ปฏสสโว ส สวเน ฯ ธมมโก จ โส ปฏสสโว จาต ธมมกปปฏสสโว ฯ วสสาวาส ปฏสสณตวา น คจฉต อ วา เอวรป น กโรตต เหฏา วตตวจน ฯ ขสน จ วมภน จ ธมมกปปฏสสโว จ ข...สสวา ฯ กตายาต ปท วฏ ตาต ปเท ลกขณกรยา ฯ ...ปรโยสาเนต ปท วฏ ตาต ปเท กาลสตตม ฯ ตตถาต ตสม ตณวตถารก- กมมวาจากรณฏาเน ฯ สนนปตตาต ปท ภกขต ปทสส วเสสน ฯ สมาปนนาต สมาปตตสมาปนนา ฯ อวหตาต๑

อสม อารมมณสม มนสกตา ฯ ภกขต ปท โหนตต ปเท กตตา ฯ ยาต๒ ปท อาปตตโยต ปทสส วเสสน ฯ ปฏายาต ปท อาปนนาต ปทสส วเสสน ฯ เปตวาต ปท อวเสสาต ปเท วเสสน ฯ อาปนนาต ปท ภกขต ปทสส วเสสน ฯ เย ปน ภกข ทฏาวกมม ลทธอาวกรณ กโรนต ฯ เย ๑. อาวหตาปต วณณนาวจน. ๒. ยาวาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๓๑..๓๓๕ ส.๓๒๕]

Page 417: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 417

ปน ภกข เตห วา ภกขห สทธ ฯ เป ฯ อนาคตา เย ปน ภกข อาคนตวา วา ฯ เป ฯ นสนนา เต ภกข น วฏหนตต๑

สมพนโธ ฯ เย น ตตถาต เย ภกข ตสม กมมวาจากรณฏาเน น โหนต ฯ [๖๖๓] วปจจตายาต จตตสส วรปวปรณามตาย ฯ วรป ปจจต วปรฌามตต วปจจ จตต วปจจสส ภาโว วปจจตา ฯ จตตสส ทกข จตตทกข ฯ อนวทนเตสต โจเทนเตส อปวาโทต ปเท อาธาโร ฯ อนวทนตาน อปวาโท โจทนาต อธปปาโย ฯ ตตเถวาต อนวทเน ฯ กจจ ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ กตตพพนต กจจ สงฆกจจ ฯ กจจ เอว กจจย สกตเถ ณโย ฯ กจจยสส ภาโว กจจยตา กมมสส กตตพพภาโว ตาปจจเยน วจจต ฯ กรณยตาต ปเทป เอเสว นโย ฯ อปโลกนกมมนตอาท ปน วจน ตสเสว กจจยสส ปเภท- ทสสนตถ วตตนต สมพนโธ ฯ ปเภททสสนนตป อตถ ฯ ตตถาต อปโลกนกมมาทส ฯ วตตนเยเนวาต สมฏกสงฆ โสเธตวาตอาทนา วตตนเยน กตตพพนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ๑. น วฏ ตา โหนตต วณณนาวจน ฯ

[ปา.๓๓๕.๓๓๖ ส.๓๒๔.๓๒๖]

Page 418: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 418

อนมตยาต ปท กตตพพนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ เอกาย จาต จสทโท ตตยา จ อนสสาวนาย จาต โยเชตพโพ ฯ ตห จาต จสทโท ตตยา จ อนสสาวนาห จาต โยเชตพโพ ฯ [๖๖๔] ตตถาต อปโลกนกมมาทส นทธารณ ฯ ตตถาต อปโลเกตวา กตตพพากตตพเพส ตตทกตยกมเมส นทธารณ ฯ อวเสสา เตรสสมมตโยต ฉห ครกกมเมห อวเสสา ผลภาชกาทโย เตรสสมมตโย ฯ อปโลเกตวาปต สงฆ าเปตวา โลก เปกขเณ อปปพโพ ฯ อปสทโท น เกวล กมมวาจ สาเวตวา กตตพพานต าเปต ฯ ตสโส จาต สทโท กมมวาจาโย จาต โยเชตพโพ ฯ เอตถาต สมถกขนธเก ฯ วตถาโร ปน กตถ อาคโตต อาห วตถารโต ปนาต- อาท ฯ วตถารโตต ปท อาคโตเยวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ นเยนาต ปท อาคโตต ปเท กรณ ฯ เอเตสนต จตนน กมมาน ฯ อมาน จตตาร กมมานตอาทเก ปน วชชมาน อนตตาน ปท กมมวคเค วณณยสสามาต าเปนโต อาห ย ปนาต- อาท ฯ ตตถาต ตสม อมาน จตตาร ฯ เป ฯ วปชชนตต- อาทเก นเย ย ปท อนตตาน ต ปท ฯ กมมวคเคเยว วณณนา กมปโยชนาต อาห เอว หต- [ปา.๓๓๖ ส.๓๒๖.๓๒๗]

Page 419: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 419

อาท ฯ ห สจจ เอว กมมวคเค วณณนาย สต อฏาเน อโนกาเส วณณนา น ภวสสต ฯ ปฏายาต ปท วาตตตาต ปเท วเสสน ฯ สวเยโยต วนจฉโย สวเยโย ภวสสต ฯ [๖๖๕] ววาทาช ฯ เป ฯ นตอาทส ปเทส อตโถ ปณฑเตน ทฏพโพต๑ โยชนา ฯ เยน จ จตตปปาเทน ปคคลา ววทนต ฯ สมเถหต ปท อธกรณตายาต ปเท กรณ ฯ เยน จ สมเถห จาต เอตถ จสทททวย ววาโท อธกรณนต นามลาเภน๒ เหต าเปต ฯ โส จตตปปาโท อธกรณนต สมพนโธ ฯ ววทนต เอเตนาต ววาโท ฯ อธกรยต วปสมยตต อธกรณ ววาโท เอว อธกรณ ววาทาธกรณ ฯ [๖๖๖] อาปตตาธกรณ ฯ เป ฯ กสลนต เอตถ วจเน สนธาย ภาสตวเสน สนธาย ภาสตสมพชฌเนน อตโถ อธป- ปาโย ปณฑเตน เวทตพโพ ฯ ห สจจ ปฐวชนนาทเก ยสม อาปตตาธกรเณ กสลจตต การณ โหต ตสม อาปตตาธกรณ- ภเต กสลจตเต อาปตตภาเวน คหเต สต นตถ อาปตตา- ธกรณ กสลนต ภควตา วตต น สกกา ตสมา นตถ อาปตตา... กสลนต วจน วตต อสกกเณยยตตา อาปตตา- ๑. เวทตพโพต วณณนาปาโ ฯ ๒. ...ลาเภ ฯ

[ปา.๓๔๓.๓๔๔.. ส.๓๒๗]

Page 420: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 420

ธกรณ สยา อกสล สยา อพยากต นตถ อาปตตาธกรณ กสลนต อท วจน องคปปโหนกจตต อาปตตยา การณภตจตต สนธาย ภควตา น วตตนต สมพนโธ ฯ ยสม ปวชนนาทเกต ปททวย อาปตตาธกรเณต ปทสส วเสสน ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ หสทโท ตสมาต อตเถ น วา๑ วตตต กสมา ฏกาย ตสมาต ยสมา ตสม กสล- จตเต อาปตตภาเวน คหเต สต นตถ อาปตตาธกรณ กสลนต น สกกา วตต ตสมาต วจนสส น ทสสนโต ฯ ปวขนนาทเกต เอตถ อาปตตเยว อธปเปตา น ปว- ขนนาทกรยา ฯ ปวขนน อาท ยสส ภตคามปาตพยตาทอาปตตาธกรณสส ต ปวขนนาทก ฯ อาปตต เอว อธกรณ อาปตตาธกรณนต วคคโห ฯ อาปตตยา อธกรณ อาปตตาธกรณนต วคคโห น กาตพโพ อฏกถาวโรธโต ฯ อาปตตาธกรเณต ปท โหตต ปเท อาธาโร ฯ กสล- จตตนต ปท โหตต ปเท ปกตกตตา ฯ องคนต ปท โหตต ปเท วกตกตตา ฯ ๑. อยมตเรโก ฯ

[ส.๓๒๘]

Page 421: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 421

[๖๖๗] ตสม สตต ตสส อาปตตาธกรณสส องคภเต ตสม กสลจตเต อาปตตภาเวน คหเต สตต อธปปาโย ฯ ย ปน ฏกาย ตสม สตต ตสม กสลจตเต อาปตต- ภาเวน คหเต สตต วตต ต ยชชเตว ฯ ยสมนต ยสทเทน ปรามฏสเสว อาปตตาธกรณสส ตสทเทน อปรามสตพพโต ตสมนต เอตถ ตสทโท ยสททสส นยมาน น โหตต อธป- ปาโย ฯ ย ปน วมตวโนทนย สารตถทปนย ปน ตสม สตต อมสส ตสม กสลจตเต อาปตตภาเวน คหเต สตต อตโถ วตโต ต น ยชชตต วตต ต กสลจตต องคนต ปเท น วตต กสลจตต ตสทเทน ปรามสยตต กตวา วตต ฯ องคสส ปโหนก อนรป องคปปโหนก องคปปโหนก เอว จตต องคปปโหนกจตต ฯ [๖๖๘] อท ปน สนธาย วตตนต วจจมาน วกปปภาว สนธาย อาปตตาธกรณ สยา อกสล ฯ เป ฯ กสลนต อท วจน ภควตา วตต ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ ย โลกวชช ต โลกวชช ฯ ตตถาต โลกวชเช นตถต ปเท อาธาโร ฯ ต ปณณตตวชช ยสมา อกสล โหต อพยากต โหตต สมพนโธ ฯ สจจจาต ปท วตกกมนตสเสวาต ปเท ปพพกาลกรยา [ส.๓๒๘]

Page 422: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 422

อตต ปท วตกกมนตสเสวาต ปเท อากาโร วตกกมนตสเสวาต ปท อกสลนต ปเท สมพนโธ ฯ อชานนตสสาต ปท อพยา- กตนต ปเท สมพนโธ ฯ ตตถาต ปณณตตวชเช วกปป- ภาวนต ปเท อาธาโร ฯ สจจจาสจจจวเสนาต ปท วกปป- ภาวนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อท วตตนต อาปตตา ฯ เป ฯ กสลนต อท วจน ภควตา วตต ฯ [๖๖๙] อทาน ปรกปปวจน อตตนา สมฏาเปตวา วสชเชนโต สเจ ปนาตอาทมาห ฯ ย อธกรณ กสล อท อธกรณ ฯ เป ฯ อต วจน โกจ ปคคโล สเจ วเทยยาต สมพนโธ ฯ กสล จตต อสส อตถต กสลจตโต ฯ อจตตกาน ชานนจตต- วรหตาน เอฬก...นานป กสลตต๑ กสลนาม อาปชเชยย ฯ เอฬกโลโม จ ปทโสธมโม จ เอฬกโลมปทโสธมมา๒ เต อาทโย เยส ตาน เอฬก...ทน เอฬก...ทห สมฏานาน เอฬก...ทสมฏานาน ฯ อปสทเทน น เกวลเมว สจตตกสมฏานาน กสลตต อาปชเชยยาต าเปต ฯ กสลตตนต ปท อาปชเชยยาต ปเท กตตา ฯ ๑. กสลจตตนต วณณนาปาโ วจาเรตวา คเหตพโพ ฯ ๒. ...ปทโสธมมเทสนา... อต วณณนาปาโ ฯ

[ส.๓๒๘]

Page 423: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 423

ตสม ปน ตโยชนาตกกมนาทกขเณ วชชมานกสลจตต อาปตตต เจ วเทยยาต มนสกตวา อาห น จาตอาท ฯ ตตถ ตสม ตโยชนาตกกมนกขเณ ปทโสธมมวาจนกขเณ จ วชชมานมป กสลจตต อาปตตยา องค การณ น จ โหต ฯ จสทโท วากยารมโภ ฯ อปสทโท สมภาวนตโถ ฯ อาปตตยา องค น โหตต กสลจตต อาปตตยา การณ น โหต ตสม สย อาปตต น โหตต อธปปาโย ฯ กมปน อาปตตยา การณนต อาห กายาตอาท ฯ จลโต จ ปวตโต จ จลตปปวตตา ฯ อตรเมว องคนต กายวาจา อาปตตยา การณ โหต ตสมา กายวาจาห อาปตต นามาต อธปปาโย ฯ ต ปน องค อพยากตเมวาต าเปนโต อาห ตจาต- อาท ฯ ตนต องค ฯ ฏกาย ปน ตจ รปกขนธปรยา- ปนนตตา กาโย วาจาต อพยากตนต ปาโ ทสสต ฯ ตจ องคนต สมพนโธ ฯ รป...นนตตาต ปท อพยากตนต ปเท เหต ฯ อตต ปท อพยากตนต ปทสส สรปนทสสน ฯ [๖๗๐] ย ชานนโตตอาทมห ปน วจเน อยมตโถ เวทตพโพต สมพนโธ ฯ เตน วตถนต เตน จตเตน วตกกมตพพวตถ ฯ จสทโท น เกวลเมว วตถ ชานาต อถโข วตกกมาการป [ส.๓๒๘]

Page 424: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 424

ชานาตต าเปต ฯ จสทโท วตกกมากาเรน จาต โยเชตพโพ ฯ ปกปเปตวาต ปท เจเตตวาต ปทสส ววรณ ฯ นราสงกจตต เปเสตวาต ปท อภวตรตวาต ปทสส ววรณ ฯ อาปชชตต ปท วตกกมตต ปทสส ววรณ ฯ ตสส เอว วตกกมโตต ตสส ภกขสส เอว วตถชานนาทปปกาเรน วตก- กมนตสส ฯ อทนต วตกกมน ฯ อพยากตวาเรป อยมตโถ เวทตพโพต สมพนโธ ฯ ตสสาต จตตสส ฯ สจจจาต ปท มททนสสาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อตสทโท อยมตโถต ปทสส สรป ฯ [๖๗๑] อย ววาโท ฯ เป ฯ ตอาทส ปเทส อตโถ ปณฑเตน เวทตพโพ ฯ ยาวตกา ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน เวทตพพาต ปเท อาธาโร ฯ จตวคคกรเณต จตวคเคน กตตพเพ ฯ ปฏจฉตวาต สมปฏจฉตวา ฯ ภณฑกนต จวร ฯ ภาสยนตต ภาสาน ฯ ปรโต ฯ เป ฯ กมมวาจาย สมมนน- ตพโพต สมพนโธ ฯ เอวนต อปโลกเนน ตตทตยกมมวาจา- สมมนนเนน จ ฯ สมมเตหต สงเฆน สมมเตห ฯ ภกขหต ปท สาเวตวา วนจฉตพพนต ปททวเย กตตา ฯ นสทตวาต ปท วนจฉตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตสสาเยว วา ปรสาย [ปา.๓๕๐..๓๕๓ ส.๓๒๘.๓๒๙]

Page 425: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 425

สาเวตวา วนจฉตพพนต สมพนโธ ฯ อเหต ปท น กเถตพพนต ปเท กตตา ฯ [๖๗๒] ปรสตต ปรสาสททโต สมวภตต กตวา ต สภา- ปรสายาต สตเตน สมโน ตอาเทส กตวา รปสทธ เวทตพพา ฯ ชาตรป...ณาทสต ปท การยมาเนต ปเท นมตต ฯ ภกขหต ปท การยมาเนต ปเท กตตา ฯ การยมาเน ภกข ทสวา วทต ธมมกถโกต สมพนโธ ฯ ตมเห อเม ภกข อาปตตยา ก กาเรถ ฯ สตเตต ปาลย ฯ เอตถาต สตเต ฯ อปโร ธมม- กถโก วทตต สมพนโธ ฯ อาคตตตาต ปท อาโรปยมานายาต ปเท เหต ฯ อาโรปยมานายาต ปท วทตต ปเท ลกขณกรยา ฯ เอตถาต สตเต ฯ ยถา พหตรา ภกขต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ โก ปน วาโท ทวห ตหต ทวห ตห อธเกส โก วาโท ฯ [๖๗๓] คฬหกนตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ อลชช อสสนโน ยสม๑ สา อลชชสสนนา ฯ สลากาโยต ปท กาตพพาต ปเท กมม ฯ อมวสาภาคาต อมอสทสสภาวา ฯ ตโตต ปจฉา ฯ ตาต สลากาโย ฯ กตวาต ปกขปตวา ฯ วตต- นเยนาต ปาลย วตตนเยน ฯ อตสทโท ปรสมาปนโน ฯ อถาต ๑. ยสส ฯ

[ปา.๓๕๕..๓๖๐ ส.๓๒๙.๓๓๐]

Page 426: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 426

สเจ ฯ อกาโลต อยตตกาโล ฯ เสว ชานสสามาต วตวาต ปาเสโส ฯ สกณณชปปเก ปน วชชมาเน คหเต วตตพโพต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ วโย อนปปตตาต วย อนปปตตา ฯ ตสสาต สงฆตเถรสส ฯ ตนต ธมมวาทสลาก ฯ ตโตต ปจฉา ฯ ววฏตโถเยวาต ปากฏสภาโวเยว ฯ [๖๗๔] ปาราชกสามนต วาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ นพเพ ยมานนต วสสชชยมาน ฯ อตเว ยตต นคคณหต ฯ เตนาต ภกขนา อตเว ยมาโนต ปเท กตตา ฯ สพพตถาต าเนส เสส วจน ฯ สมถกขนธกวณณา นฏ ตา ฯ ------------------ [ปา.๓๓๕..๓๖๗ ส.๓๓๑]

Page 427: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 427

ขททกวตถกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๖๗๕] ขททกวตถกขนธเก วนจฉโย ฯ มฏ นา ยชฌนตต มฏ กา มลลา จ เต มฏ กา จาต มลลมฏ กา ฯ รชน ราโค ฉวยา ราโค ฉวราโค ฉวราโค จ มณฑนจ ฉวราค- มณฑน ฉวราคมณฑเน อนยตตา ฉวราคมณฑนานยตตา ฯ นคเร วสนตต นาครกา นาครกา จ เต มนสสา จาต นาครกมนสสา ฯ ฉวราคมณฑนานยตตา จ เต นาครกมนสสา จาต ฉว...มนสสา ฯ นหายนต เอตถาต นหาน ฯ ตรนต เอตถาต ตตถ ฯ นหาน เอว ตตถ นหานตตถ ฯ อฏกสลาทารกฑฑานนต อฏกสลาทารภตตน นทธารณ ฯ อฏกา จ สลา จ ทาร จ อฏก...ทารน เตส๑ กฑฑาน อฏก...กฑฑาน ฯ เอตถาต ปท อฏาน นามาต ปเท อาธาโร ฯ ตตถาต อฏาเน ฯ ทารมยหตเถนาต ทารนา กตหตเถน ฯ เตนาต ทารมยหตเถน ฯ สตเตน อาวตา คลกาวล สตต กรวทนทกสส สตต ๑. เตห กตานต ยตตตร ฯ

[ปา.๑..๔ ส.๓๓๓]

Page 428: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 428

กรวนทสตต ฯ กตคลกากลาปโกต๑ กตคลกาวลตนต กตคลกา- กลาปก ฯ วคคยห ปรกมมนต อมสส ปรกมม ฯ อทนต กตมลลก ฯ อปสทเทน อคลานสส น วฏฏตต ญาเปต ฯ อฏกาย ขณฑ อฏกขณฑ ฯ กปาลสส ขณฑ กปาลขณฑ ฯ วฏฏตต สพเพส วฏฏต ฯ วตถสส วฏฏ วตถวฏฏ ฯ ตสมาต ปท วฏฏตต ปเท เหต ฯ ปถนา ปาณ ปถปาณ ปถปาณนา กตตพพ กมม ปถ- ปาณก ฯ สพเพสนต คลานาน วฏฏตต ปเท สมปทาน ฯ กาตนต กรณ ฯ [๖๗๖] กณณโต นกขนตา กณณนกขนตา กณณนกขนตา มตตา กณณ...มตตา กณณนกขนตมตตา จ สา โอลมพกา จาต กณณ...ลมพกา สา อาท เยส กณฑลาทน เต กณณ- ...ทโย๒ ฯ น เกวลจ วลลกา เอว น วฏฏตต สมพนโธ ฯ ปลมพจ๓ ต สตตจาต ปลสตต๔ ฯ ควปกนต ควาย อปค ๑. ...คฬก... อต วณณนาปาโ ฯ ๒. วณณนาย กณณโต นกขนตมตโตลมพกาทนนต อนปท กตวา มททยต ฯ ๓. นปผนนปเทน น สเมต ฯ ๔. อท ปท วณณนาย น ทสสต ปามงคสตตนต ปทเมว ทสสต ฯ

[ปา.๔.๕ ส.๓๓๓.๓๓๔]

Page 429: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 429

ปเวสต ฯ ควปคนตป ปาโ ฯ [๖๗๗] ทมาสก วา ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ทวงคเล หต๑ ห สจจ ฯ ทมาสก วา ทวงคล วาต อภเยนป วจเนน อย อกกฏปรจเฉโท ภควตา วตโต ฯ อกกฏ- ปรจเฉโท จาตป อตถ จสทโท เอวสททตโถ ฯ ตโตต มาสทวงคลโต๒ ฯ [๖๗๘] โลชตวาต๓ โอลยตวา ฯ หตถเมว ผณ หตถ- ผณ ฯ สพพตถาต โกจเฉน เกสาน สนนสทาปนาทส ฯ อทธโลเมนาต๔ ปท ปฉตพพนต ปเท กตตา ฯ อทธ- คโต โลโม ยสส โส อทธโลโม ฯ อนโลมนปาตนตถนต อน- โลเมน ปฏปาฏยา ปตตถ ฯ สสนต ปท ปฉตพพนต ปเท กมม ฯ วนยสงคเห ปน หตถ เตเมตวา สส ปฉตนต ปาโ ทสสต ฯ อณเหน อภตตตา อณหาภตตตา ฯ รเชน โอกณณ สร เยส เต รชสสรา ฯ อณหาภตตตา จ เต รชสสรา จาต อณหา...รา ฯ อปสทโท อทธโลม ภกข อเปกขต ฯ ๑. อท สทททวย วณณนาย น ปายต ฯ ๒. ทมาส... ฯ ๓. โอลกขตวาต วณณนาปาโ ฯ ๔. อท ปท วณณนาย น อาคต ฯ

[ปา.๖ ส.๓๓๔.๓๓๕]

Page 430: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 430

[๖๗๙] น ภกขเว ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ เยส วตถส มขนมตต มขรป ปายต ฯ กสปตตาทนป สพพาน อาทาสสงขเมว คจฉนต กชยาทนป จ อทก- ปตตสงขเมว คจฉนตต สมพนโธ ฯ กสปตตาทนปต อปสทโท อเปกขต ฯ กชยาทนป จาต อปสทโท อทกปตต อเปกขต ฯ จสทโท วเสสารมโภ ฯ วตตนต ปราณฏกถาย วตต ฯ สมปนนา ฉว ยสส วณสส โส สฉว ฯ ชานนตถ วฏฏตต สมพนโธ ฯ โอโลก- นตถมปต อปสทโท ชานน อเปกขต ฯ [๖๘๐] วปปสนนา ฉว วปปสนนจฉว วปปสนนจฉวยา ภาโว วปปสนนจฉวภาโว ต กโรนตต ปสนนจฉวภาวกรา ฯ มข อาลมปนต เอเตห เภสชเชหต มขาเลปนาน๒ ฯ ตานต ตลกาทลฉนาน ฯ อปสทโท มโนสล อเปกขต ฯ สพพตถาต สพเพส มขลมปนาทส๓ ฯ [๖๘๑] น ภกขเว ฯ เป ฯ ตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ นฏสส คต นฏคต ฯ สาธ เอว คต สาธคต ฯ ทนตคตป น วฏฏตต สมพนโธ ฯ ทนเตน คต ทนตคต ฯ มย คายสสาม ๑. อย จสทโท วณณนาย นตถ ฯ ๒. อาอปสคครหโต วณณนาปาโ ฯ ๓. ปรมปเทน น สเมต ฯ

[ปา.๖..๘ ส.๓๓๕]

Page 431: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 431

อต เอว ปพพภาเค โอกชนตา ภกข กโรนต ฯ เอตมป โอกชน- กรณ น วฏฏต ฯ ยนต ปท กรยาปรามสน ตสมา ย โปเถต ย ปหรตต โยเชตพพ ฯ อจฉรก วาต๑ อจฉร ฯ ตตถาต อจฉรโปถนปาณปปหรเณส ฯ สพพนต นจจาทก สพพ ฯ [๖๘๒] อตสทโท ทฏาต ปเท อากาโร ฯ ทสสน ทฏ อนคมน อนคต ทฏ ยา อนคต ทฏานคต ฯ ตเถว คายตต ปท ทฏานคต อาปชชตต ปทสส อธปปาโย ฯ น ภก ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สตตนเต วตต สตตนตวตต ฯ ตนต วตต ฯ ตรงค วย ภณน ตรงควตต ฯ คาวยา ขร ทหน วย ภณน โทหนวตต๒ ฯ คลตวตถ วย ภณน คลตวตต ฯ เตสต วตเตส ฯ สพเพส ตรงควตตาทน ลกขณ สามลกขณนต สมพนโธ ฯ [๖๘๓] อณณปปาวารนต เอฬกโลมกตปปาวาร ฯ [๖๘๔] อห...ทส อาพาธปปจจยา วาต ปททวย โมเจน- ตสส ฉนทนตสสาต ปททวเย เหต ฯ อห จ กโฏ จ อหกฏา อหกฏาน ทฏ อหกฏทฏ ฯ อโ อาพาโธ อาพาโธ ๑. อจฉรนต ปทเมว วณณนาย อาคต ฯ ๒. โทหก...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๘..๑๒ ส.๓๓๕.๓๓๗]

Page 432: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 432

โส เอว ปจจโย อาพาธปปจโย ฯ อ อาพาธป- ปจจยา วาตป วากยภตปาโ อตถ โส น ยชชต สเจ นคคหต นตถ โส ยตโต ฯ โลหต วาต เอตถ วาสทโท โมเจนตสส วาต โยเชตพโพ ฯ [๖๘๕] โสต ราชคหโก เสฏ ฯ เอตถาต ปท ปฏก- ขตตนต ปเท อาธาโร ฯ ปกตวณณ วชหตวา นานาวณณ กโรต เอตายาต วกพพนา วกพพนา เอว อทธ วกพพน- อทธ วกพพนอทธ เอว ปาฏหารย วกพ...รย ฯ อธฏาน- วเสน นปปนนา อทธ อธฏานอทธ ฯ น ภก ฯ เป ฯ ตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ สเจ ห อปนาเมนตต สมพนโธ ฯ อามสตมปต ปสทโท ปรภชต น วฏฏตต าเปต ฯ คหวกฏานต คหสนตกาน ฯ [๖๘๖] ปตตาธารกนต เอตถ ปเท วตตนต ปเท อาธาโร ฯ ภมอาธารเกต ภมยา สมพนเธ อาธารเก ฯ ตโย เปต วฏฏตต สมพนโธ ฯ ทารอาธารเกต ทารนา กตอาธารเก ฯ สสชชเตสต สฏ สชชเตส ฯ ภมนต ลขนต ธมกรกาท เอตถาต ภม ภมสส โกฏ ภมโกฏ ภมโกฏยา สทโส ภมโกฏสทโส ฯ ตตถาต ภมโกฏสทสอาธากาทส ฯ อต วจน มหาอฏ- [ปา.๑๒..๑๙ ส.๓๓๗.๓๓๘]

Page 433: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 433

กถาย วตตนต สมพนโธ ฯ มฒสส อนโต มฒนโต ฯ อาลนทกสส ปมขสส มฒกา อาลนทกมฒกา ฯ ตตเถวาต มฒนเต ฯ วตถณณายาต วตถาราย ฯ เอตถาปต ปรภณฑนเต ฯ ย วตถ ปตถรตวา ปตโต ภกขนา ปยต ต วตถ โจฬก นามาต สมพนโธ ฯ ตสมนต โจฬเก ฯ มตตกปร- ภณฑกตายาต มตตกายาลมปกาย ฯ ภมยา วา เปต วฏฏตต สมพนโธ ฯ ยตถ น ทสสตต ยสม าเน ปตโต น ทสสต ฯ ภณฑกกขลกาต ภณฑฏปนอกขลกา ฯ [๖๘๗] กต มจปนต สมพนโธ ฯ อเน ปน ภณฑเกน สทธ พนธตวา มจปเ เปต วฏฏตต สมพนโธ ฯ อปรต มจปสส อปร ฯ มจ วา ป วาต ปท อกขปตวาต ปเท กมม โหตต ปเท กตตา ฯ อกขปตวาต ปท ปตนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ จวรวสาทสต ปท ปตนต ปเท อาธาโร ฯ อฏฏกจฉนเนนาต อฏฏกสทสากาเรน ฯ ตตถาต ตสม มจปเ ฯ อสกเฏต ปท ลคคตาต ปเท อาธาโร ฯ ภณฑเกน สทธ พนธตวา๑ วา ฉตเต โยโกจ ภตตปโรป ๑. อโต ปร ปเตต ปเทน ภวตพพ ฯ

[ปา.๑๙.๒๐ ส.๓๓๘.๓๓๙]

Page 434: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 434

ตจฉปตโตป เปต วฏฏต อฏฏก กตวา๑ ปเต วา ฉตเต โยโกจ เปต วฏฏตต สมพนโธ ฯ ปเตต ปท ฉตเตต ปทสส วเสสน ฯ ปตตหตเถนาต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อปาปรต อวาปรตนต จ เทว ปาา ฯ [๖๘๘] อลาพกฏาห ลาพกฏาหนต จ เทว ปาา ฯ ฆฏต ฆโฏเยว ฯ สพพ... เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ฉทเทตวาต ปาโ น ยชชต ฉฑเฑตวาต ปน ยชชต เตน วตต ฏกาย ฉฑเฑตวาต ฯ อปวฏามสานต ฉฑเฑ- ตพพามสาน ฯ เอเตสต จลกอฏ กอจฉฏโทเกส ฯ อากรตวาต ปกขปตวา ฯ เอตถาต สทธปตเต ฯ อทกคณฑสนต คณเฑ ปนอทก มเขน ธารณอทก ฯ เอกอทกคณฑสคคหณมตเตน โส ปตโต อจฉฏโ น โหตต โจทน สนธายาห เอตตาวตา- ปตอาท ฯ อปสทโท อามเสน อจฉฏปตต อเปกขต ฯ โสต โส ปตโต ฯ ตตถาต ปตเต วชชมาน ฯ ตนต อฏ จลก ฯ ปฏขาทตกาโมต ปน ขาทตกาโม ฯ [๖๘๙] กณเณนาต สราพเชน ฯ กณณ ต มทราพเชต ห อภธานปปทปกา ฯ ๑. พนธตวาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๑..๒๓ ส.๓๓๙..๓๔๑]

Page 435: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 435

ตตถาต ตสส นสเสณย อตถรตพพนต ปเท อาธาโร ฯ นสเสณยา อปร อตถรตพพนต อธปปาโย ฯ อตถรตพพนต ปท อตรมปต ปทสส วเสสน ฯ ก เนน จวรสส พนธนา รชช ก นรชช ฯ ยสสาต๑ รชชยา พนธนตต ปเท กรณ ฯ ก นนต ปท นปปโหตต ปเท กมม ฯ ตตถ รสสสสาตป ปาโ๒ โส น ยชชต ตสส รสสสสาต ปน ยชชต ฯ จวรนต ปท นปปโหตต ปเท กตตา ฯ อนโตเยวาต จวร ทณฑกสส อนโต โหต ฯ ทณฑเก น ปาปณาตต ปท อนโตเยว โหตต ปทสส อธปปาโย ฯ ทณฑเกต ปท น ปาปณาตต ปเท กมม ฯ ตสสาต ทฆก นสส ฯ ตตถาต นสเสณยา ฯ ปมาณสส สญา ปมาณสา ฯ กรยต เอเตนาต กรณ ฯ ปมาณสาย กรณ ปมาณสากรณ ฯ กาฬสตเตน วยาต กาฬสตเตน สากรณ วย ฯ เตนาต อนโต ปวสเตน เวฬรกขทณฑเกน ฯ [๖๙๐] ปาเทสต ปท พทธาต ปเท อาธาโร ฯ มชเฌ- ทณฑเกต ทณฑกสส มชเฌ ฯ ตนต อทก ฯ ย ปรสสาวน ๑. ยายาต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต กรณวจนตตา ฯ ๒. อยเมว วณณนา- ปาโ ฯ อยเมว ยชชตต เม มต ฯ

[ปา.๒๔..๒๙ ส.๓๔๑.๓๔๒]

Page 436: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 436

อทเก คณหนต ต ปรสสาวน โอตถรก นาม ฯ ต ห เตส พนธตวาต สมพนโธ ฯ ปฏนต๑ ปรสสาวน พนธตวาต ปเท กมม ฯ เตสต ขานเกส ฯ [๖๙๑] อภสนโน เสมหาทนา นจโต กาโย เยส เต อภ- สนนกายา ฯ ยตถาต ถมเภ ฯ ตตถาต ทวารพาหาย ฯ ตตถาต ตสส อคคฬปาสสส มชเฌ ฯ อปรต อคคฬปาสสส อปร ฯ ธม เนตต ธมเนตต ฯ อาธยต เอตถาต อาธาน อทกสส อาธาน อทกาธาน๒ ฯ อทกสส ปนตถาย ปรจฉนทตวา กต าน อทกฏาน๓ มชเฌ- โลปสมาโส ฯ ตตถาต อทกฏาเน ฯ [๖๙๒] ตสโส...ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ปฏจฉาเทตต ปฏจฉาท ชนตามฆรเอว ปฏจฉาท ชมตาฆรปปฏจฉาท ฯ อทกเอว ปฏจฉาท อทกปปฏจฉาท ฯ ปรกมมนต อปชฌา- ยาทน กตตพพ หตถปรกมมาทก ปรกมม ฯ อภวาทนาทสต อภวาทนาทวสเยส ฯ วตถ เอว ปฏจฉาท วตถปปฏจฉาท ฯ ๑. อท ปท วณณนาย น ทสสต วตถนต ปทเมว ทสสต อทเมว วา ภเวยย ตนต ปท วา ฯ ๒. อทกนธานนต ปาล ฯ ๓. อทกฏปนฏานนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๙..๓๕ ส.๓๔๓]

Page 437: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 437

สมงคลปปสาทนยา นาม ขททกสกขาฏกาย ปน ปฏจฉาเทนต เอตายาต ปฏจฉาท วตถสส ปฏจฉาท วตถปปฏจฉาทต วตต ฯ [๖๙๓] ปณณกาน วยาต ธนวกกณฏาน ตล วย ฯ อทธ วาหต อาโรปยตต อพพาหนกา อทกสส อพพาหนกา อทกอพพาหนกา อทกอพพาหนกา ตลา อทก...ตลา ฯ อทกนตป อตถ ฯ โยเชตวา คเหตวาต ปททวย อากฑเฒน อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ยาต คจฉตต ยนต อากฑฒน ยนต อากฑฒนยนต ฯ อเรส หฏา พนธตา อรหฏา อรหฏา ฆฏโย ยสม ต อรหฏฆฏ อรหฏฆฏ จ ต ยนตจาต อรหฏฆฏยนต อเร อเร ฆฏกาน พนธตวา เอเกน ทวห วา ปรพภมยมาน วณณ- สกขานยนต ฯ อรหตถฆฏยนตนตป ปาโ อรสงขาเตส หตเถส ฆฏโย พนธตวา ปรพภมยมานยนตนต อตโถ ฯ [๖๙๔] อทก ปฉต เอตายาต อทกปปฉน ฯ อทกป- ปฉน อทกปปจนต จ เทว ปาา ฯ ตสสาต อทกป- ปฉนยา ฯ ปจจทธรตนต ปฉต ฯ อายคต อาคจฉต เอเตนาต อายคตก อทกสส อายคตก [ปา.๓๖..๓๘ ส.๓๔๓.๓๔๔]

Page 438: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 438

อทกายคตก๑ ฯ ทวนน ปกขาน อปตนตถ พนธนโต ปาโส วยาต ปกข- ปาโส อา สมนตา วทโธ ปโต ปกขปาโส ยสม ชนตาฆเร ต อาวทธปกขปาสก ฯ เปตวาต ปท กต อต ปเท ปพพ- กาลกรยา ฯ กเฏ อปร ฉทน กฏจฉทน กต กฏจฉทน ยสส ต กตกฏจฉทน ฯ เอตนต นลเลข ชนตาฆรนต วจน ฯ มาเสต ปท อจจนตสโยโค ฯ [๖๙๕] อาสตตกปธาเน ภชนตต ปาล ตมพโลเหน วา รชเตน วา กตาย อาสตตกปธานสงขาตาย เปลาย ปตต เปตวา ภชนตต อตโถ ฯ น ภกขเว อาสตตกปธาเน ภชตพพนต ปฏกขตตตตา ทารมยาป เปลา น วฏฏต ฯ ทณเฑน กโต อาธารโก ทณฑาธารโก ฯ ยฏ ยา กโต อาธารโก ยฏ อาธารโก ฯ ปณเณน กโต อาธารโก ปตตา- ธารโก ฯ ปจฉ เอว ปจฉกา ฯ ปฏนต ภาชนสงขาต ปฏก ฯ ยฏ อาธารโก จ ปณณาธารโก๒ จ ปจฉกา จ ปฏจ ยฏ - อาธารก...ปฏาน ฯ อาธารสงเขปคมนโต หตอาท ทฬหกรณ ฯ ๑. อท ปท ปาลยมป วณณนายมป น ทสสต อทกมาตกนต ปาลปทเจว อทกสส อาคมนมาตกนต วณณนาวจนจ เอตถนตเร ทสสนต ฯ ๒. ปตตา... ฯ

[ปา.๓๘.๓๙ ส.๓๔๔]

Page 439: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 439

อาธาร...โตต อาธารสส ปาปณโต ปฏาย ฯ ฉทท อาวทธมป อาทวตถ วฏฏต ฯ อวทธมปตป ปาโ ฯ [๖๙๖] เอกภาชเนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ภชตนต ปท วฏฏตต ปเท กตตา ภชนนต อตโถ ภาเว ต ฯ อตรสสาปต อปสทเทน น เกวล ปรโม เอโก ภกข คเหต วฏฏต อถโข อตโรป คเหต วฏฏตต าเปต ฯ [๖๙๓] สมนนาคตสส อปาสกสส วฏฏตเยวาต สมพนโธ ฯ อนโตสมาย วาต ปท นกกชชตนต ปเท อาธาโร ฯ นสสมนต พหสม ฯ อเสป วหาเรสต ปสทเทน น เกวล ตสม วหาเร ตสส เคเห โกจ เทยยธมโม น คเหตพโพ อถโข อสกสส เคเห ภกข มา คณหตถาต วจนนต าเปต ฯ หตถปาส วชหาเปตวาต อปาสก ภกขน หตถปาส อาปตตโต มจจนตถาย วชหาเปตวา ฯ [๖๙๘] สหรนตต ปท ทสสานต ปท อเปกขตวา กมม- วาจกนต อาห สหรนตต๑ สหรยนตต ฯ ภควโต เจลสนถรสส อนกกมเน การณ าเปนโต อาห โสตอาท ฯ โสต โพธ- ราชกมาโร สนถรต ปเท กตตา ฯ อภพโพ เจสาต เอโส กมาโร ปตตลาภาย อนนรโป ฯ สกขาปทปปาปเน การณ ๑. ปาลย ปน สหรตต เอกวจนวเสน ปายต ฯ

[ปา.๓๙..๔๙ ส.๓๔๕]

Page 440: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 440

าเปนโต อาห ยสมาตอาท ฯ ภกขปต อปสทโท อเปกขต ฯ อชานนตาต เจลสนถรเณ การณ อชานนตา ฯ คหนนต คหห ปรภตาต ปเท กตตา ฯ ภกขต ปท โมเจตนต ปเท กมม ฯ อปคโต คพโภ เอตายาต อปคตคพภา ฯ มงคลตถายาต ปท ยาจยมาเนนาต ปเท สมปทาน ฯ ยาจยมาเนน ภกขนา อกกมตนต ปเท กตตา ฯ [๖๙๙] พาหลกานโยคตตาต พาหลเกน ภกขนา อนยช- ตพพตตา ฯ พหเล ปจจเย นยตโต พาหลโก๑ ฯ อนยช- ตพพนต อนโยค ฯ พาหลเกน อนโยค พาหลกานโยค ตสส ภาโว พาหล...คตต ฯ เวฬทนตวลเวหต เวฬวลวทนตวลเวห ฯ จมมวกตห วาต จมมเภเทห วา กต โหต ฯ ทนตมยวสาณมย ทณฑ ยสสา สา ทนต...ทณฑกา ฯ เกตกสสา ปาโรโห เกตกปาโรโห ฯ กณฑฬสส ปณณ กณฑฬ- ปณณ๒ ฯ เกตกปาโรโห จ กณฑฬปณณจ เก...ปณณ ต อาท ยสส โส เกต...ปณณาท เกตก...ทนา กตา เกต- ...ทมยา ฯ อปสทโท วาเกน กตวชน อเปกขต ฯ [๗๐๐] คลานสส ฉตตนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ กาเย ๑. ยตถ กตถจ พาหลลโกตป ทสสต ฯ ๒. กณฑล... อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๔๙..๕๓ ส.๓๔๕.๓๔๖]

Page 441: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 441

อปปนโน ทาโห กายทาโห ฯ จตตสส โกโป จตตโกโป ฯ วนา ฉตเตนาต ฉตต วนา ฯ อตตคตตตถปต ปสทโท จวร- คตต อเปกขต ฯ เอกปณเณน กต ฉตต เอกปณณจฉตต ฯ [๗๐๑] ทณฑสมมตนต เอตถ ปเท วนจฉโย ฯ ตโตต จตหตถโต ฯ อนาตรตโตต อโน เจว อธโก จ ฯ วนาป สมมตยาต สมมต วนาป ฯ คลานสสาปต อปสทโท สมภาวนตโถ ฯ โรมฏกสสาต เอตถ วนจฉโย ฯ ปรคลนต อนโตคล ฯ นน จ นขาทห นขจเฉทเน อาปตต นตถ กมตถ นขจ- เฉทน อนาตนต อาห นขาทหอาท ฯ อนรกขนตถนต ทกขเวทนาย อนปปาทวเสน สรรสส รกขนตถ ฯ นข ฉนทตต นขจเฉทน๑ ฯ [๗๐๒] คณโฑ จ วโณ จ รจ จ คณฑวณรจโย ตา อาทโย เยส เต คณฑวณรจอาทโย คณฑ...อาทโย จ เต อาพาธา จ๒ คณฑ...พาธา เต เอว ปจจยา คณฑ...ปจจยา ฯ คณโฑ จ วโณ จ รจ จ สสโรโค จาต ทวนโทว ฯ น ภกขเว ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ย โลม ๑. กรณสาธน กาตพพ ฯ ๒. อทเส าเน อตสทโท ปกขตตปพโพ ฯ

[ปา.๕๓..๖๒ ส.๓๔๖.๓๔๗]

Page 442: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 442

วภจฉ วรป ตนต สมพนโธ ฯ อปสทเทน๑ น เกวล คหณ วฏฏตต าเปต ฯ กส ปตถรนต วกกณนตต กสปตถรกา ฯ [๗๐๓] น ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ วหารโต นกขมนเตน พนธตพพนต สมพนโธ ฯ อตต อต มนสกตวา คาม คนต วฏฏต ฯ พห รชช ยสม ต พหรชชก ฯ มรชชวฏฏสณานนต ปท เวเตวาต ปเท กรยาวเสสน มรชชสส วฏยา๒ สทสนต อตโถ ฯ อทส หตอาท ทฬหกรณ ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ปฏฏ ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สกราน อนต สกรนต ฯ ปกตวตา วาต ปกตยา วายตา ฯ มจฉกณก- วายตา วาต มจฉาน กณากาเรน สทสา วายตา ฯ กชรจฉกาทเภทา หตถสทสาทเภทา ฯ อาทสทเทน กกกฏจฉอาท สงคยหต ฯ ทสาสเยวาต เอวสทเทน น กายพนธเน อน- าตนต าเปต ฯ ปามงคทสา เอตถ มรชชมททวณสงขาตาส ทสาส จตนน ทสาน อปร อธกา น วฏฏต ฯ เอตถาต ปท นทธารณ ฯ มขวฏฏสพพนนต มขสส วฏฏย สพพน ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ ๑. อย อปสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ ๒. วฏฏยา (?) ฯ

[ปา.๖๓.๖๔ ส.๓๔๘]

Page 443: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 443

[๗๐๔] โจฬกอตถนนต โจฬนามรฏเ วสนตน อตถน ฯ มจฉวาฬกนต มจฉสส วาฬสทส ฯ สพพนต นวาสน ฯ อตต เอว ฯ ยจ นวาสน อธ ขททกกขนธเก ภควตา ปฏกขตต ยจ นวาสน เสขย- วณณนาย อาจรเยน ปฏกขตต ฯ ปรมณฑล นวาเสตพพนตป อตถ ฯ ตนต ปรมณฑลปปารปน ฯ ตตถาต คหปปารตปร- มณฑลปปารเตส นทธารณ ฯ ยงกจ อถา ปารตนต สมพนโธ ฯ เสตปฏปปารตตนต เสตวตถปปารต นคคณสส ปารปน ฯ ปรพพาชกาน ปารต ปรพพาชกปปารต ฯ เอก สาฏก เยส เต เอกสาฏกา เอกสาฏกาน ปารต เอก...รต ฯ โสณฑาน ปารต โสณฑปปารต ฯ อนเตปรกาน อตถน ปารต อนเต- ปรกปปารต ฯ มหาเชฏกปปารตนต ฆเร วสนตาน คหปตน ปารต ฯ กฏปปเวสกปปารตนต เขตตกฏ ปวสนตาน กสกาน ปารต ฯ พราหมณาน ปารต พราหมณปปารต ฯ ปาลการกป- ปารตนต ปาลการกภกขสส ปารต ฯ เอวมาทต ปท ปารตนต ปทสส วเสสน ฯ เอตนต ปารต ฯ ตสมาต ปท อปปารปตวาต ปเท เหต ฯ เสตปฏ เยส เต เสตปฏา ฯ [ปา.๖๖.๖๗ ส.๓๔๙.๓๕๐]

Page 444: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 444

อฑฒผาลกนคคณาต๑ วตถสส อปร ปฏจฉาทอปปารต- นคคณาต อตถ เกจ วทนต ฯ อถวา อฑฒวตถ ผาเลตวา ปารปนตต อฑฒผาลกา ฯ ตสเสวาต ทฆสาฏกสส ฯ ตสเสวาต สาฏกสส ฯ ปาล- การโกต สงฆสส ยถาวฑฒปนต การโก ฯ จสทโท เอเต จ ปารปนโทเส อเ จ เอวรเป ปารปนโทเสต สมพนโธ ฯ [๗๐๕] จกขน หต จกขสส จกขาทโต โสสต สตเตน สสปปจจโย ฯ น จกขสส อจกขสส ฯ อฏงคลาน ปรมาน ยสส ต อฏงคลปรม ฯ ปาลย อตมนทาหกนต อตรสส ฯ [๗๐๖] ปรตตาณนต รกขน ฯ เอตถ ปนาต ปรตตนต วจเน วนจฉโย ฯ ตถาต อคคทานาทนา ฯ กปปเยเนวาต สตตรหเตน ฯ [๗๐๗] กลยาณ วากกรณ เอเตสนต กลยาณวากกรณา ฯ เอตถาต ปท นรตต นามาต ปเท อาธาโร ฯ มคเธ ปวตโต มาคธโก ฯ [๗๐๘] โลกายต นาม ตตถยสตถนต สมพนโธ ฯ โลเกน อายต ปฏพทธ โลกายต ฯ สพพ วตถ ชเนน อจฉฏ ปรจจตต สพพ วตถ อนจฉฏ อมนา จ การเณน เสโต กาโก อมนา ๑. อฑฒปาลกา นคคณาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๖๗..๗๑ ส.๓๕๐..๓๕๒]

Page 445: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 445

จ การเณน กาโฬ พโก น เอวมาทต ปท ตตถยสตถนต ปทสส วเสสน ฯ [๗๐๙] กต ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ธนยสเสวาต ธนยสส อว ฯ ธนยสสาตป ปาโ โส น ยตโต ฯ ขททกวตถกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ------------ [ปา.๗๘ ส.๓๕๒]

Page 446: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 446

เสนาสนกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๗๑๐] เสนาสนกขนธเก วนจฉโย ฯ วหรนต เอตถาต วหาโร ฯ อฑเฒน ยชชน ฉทน เอตสสาต อฑฒโยโค เอก- ปสเส ฉทนเคห ฯ สข อาหรตต หมมย หร หรเณ หทยา- ทโยต สตเตน ยปปจจโย ยมห มอาคโม ฯ ปสทนต เอตถาต ปาสาโท ฯ กเฏน ยตโต อคาโร กฏาคาโร ปตฏ โต กฏา- คาโร ยสม โส ปตฏ ตกฏาคาโร ฯ อฏกคหา จ สลาคหา จ ทารคหา จ ปสคหา จ อฏ...คหาโย ฯ อาคโต จ อนาคโต จ อาคตานาคโต ฯ จตททเส วสนโต จาตททโส ฯ อาคตานาคโต จ โส จาตททโส จาต อาคตา...ททโส๑ ฯ [๗๑๑] อนโมทนคาถาส วนจฉโย ฯ สส ฯ เป ฯ เอตถ ปเท วจจตต ปเท อาธาโร ฯ สมผสตกวาโตต สมผสตเกน สเตน อทกพนทนา สมมสสวาโตต อตโถ ฯ เอตานต สต อณฑ วาฬมคาน จ สรสเป จ มกเส สสเร จาป วฏ โยต ปทาน ฯ ปฏหนตต ปท เอกวจน ฯ วหาเรนาต ปท ปฏ- หตต ปเท กตตา ฯ ปเทนป ปรปเทนปต เอตถ อปสทท- ทวย อาเปกข ฯ สขตถจาต ปท ทานนต ปเท ๑. อาคตานาคตสส จาตททสสสาต ปาล อนปท กตวา มททตา ฯ

[ปา.๗๕..๘๘ ส.๓๕๓]

Page 447: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 447

สมปทาน ฯ กตม สขตตนต กตม สขตถ วหารทาน ฯ ฌายต วปสสต จาต ปททวย สขนต ปเท สมปทาน ฯ ตทตถนต ต สขตถ ฯ ฌายต วปสสต จ ย สข อตถ ต สขตถ วหารทานนต สมพนโธ ฯ ฌายต จ วปสสตนต อทมป ปททวย ปรปเทนป โยเชตพพ ฯ ฌายตจ วหารทานนต โยชนา- การทสสน ฯ อธ วหาเร ภกข ฌายสสนต วปสสสสนต อต มนสกตวา ททโต ชนสส วหารทาน ฯ สงฆสสาต ปท ทานนต ปเท สมปทาน ฯ วตตเหตนต ห สจจ โส จ สพพ ฯ เป ฯ อปสสยนต เอต วจน ภควตา สยตตนกายสคาถวคเค วตต ฯ ยสมา จ อคค วณณตนต ยสมา จ วหารทาน อคค พทเธน วณณต ตสมา ห ตสมา เอว ปณฑโต โปโส อต คาถา พนธตพพา ฯ ปร ฯ เป ฯ เวธพหสสเต จาต ปรยตตวเสน พหสสเต จ ปฏเวธวเสน พหสสเต จ ฯ ย เตส อนจฉวยนต๑

เตส พหสสตาน อนจฉวย ย อนนจ ฯ ตนต อนนาทก ฯ ตจ โข วปปสนเนน เจตสาต ตจ อนนาทก ว... ...ตสา ทเทยย ฯ น จตตปปสาท วราเธตวาต ปท วปปสนเนน เจตสาต ปทสส อธปปาโย ฯ จตตปปสาท น วราเธตวา ทเทยยาต สมพนโธ ฯ เอว วปปสนนจตตสส หต ห สจจ เอว ๑. อนจฉวกนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๘๘ ส.๓๕๓.๓๕๔]

Page 448: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 448

วปปสนนจตตสส ตสส ชนสส เต พหสสตา ธมม เทเสนต ฯ วปปสนน จตต ยสส โส วปปสนนจตโต ฯ [๗๑๒] อาวจนจฉทท อาวจนจฉททนต เทว ปาา๑ ฯ เอตถาต ปท รชช นามาต ปเท อาธาโร ฯ กาจต กาจ รชช ฯ ยนตก สจกนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ต ต ยนตก กาต วฏฏตต สมพนโธ ฯ ตสสาต ยนตกสส ฯ เวทเยน สทส วาตปาน เวทยวาตปาน๒ ชาเลน พทธ วาตปาน ชาลวาตปาน ฯ สลาเกน ถมเภน กต วาตปาน สลากวาตปาน ฯ จกกสกนต เอตถ ปเท อต อตโถ ฯ ปฉต อเนนาต ปฉน ปาทสส ปฉน ปาทปปฉน ปาทปปฉน วยาต ปาทปปฉน โจฬกจ ต ปาทป- ปฉนจาต โจฬกปาทปปฉน ฯ ภสต๓ เอตถ ภสสททโต ทตเยกวจน กตวา ยทนป- ปนนา นปาตนา สชฌนตต สตเตน โลป กตวา ภสต รป- สทธ เวทตพพา ฯ [๗๑๓] เวตเตห กต มจ เวตตมจ๔ ฯ วตนต วายกต ฯ ๑. อาวฉน... ๒. เวทกา... อต ปาล ฯ ๓. ทสสมานปาลวณณนาย ...ภสก ภส อต อาคต ภสต ปน ปมาทลขตปาโ ภเวยย ฯ ๔. เวฏ... อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๘๙.๙๐ ส.๓๕๔]

Page 449: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 449

วจนโตต ปท วฏฏต เวทตพโพต ปททวเย เหต ฯ เอตถาต ปาธกาเร ฯ เอตถาต ปท องคลนต ปเท อาธาโร ฯ [๓๑๔] เอเตหต รกขวลลตณตเลห ฯ มจตวาต วชเชตวา อโต ปเท วเสสน ฯ พมโพหเนต พมโพหนกรเณ ฯ เอตนต ตล ฯ เกวลจ ตลเมว วฏฏต โลมป วฏฏต พมโพหเนต สมพนโธ ฯ ปปผ น วฏฏต พมโพหเน ฯ ภสนนต ปท อนาตนต ปเท สมปทาน ฯ อปฑฒกาเยน ปมาณ เยส ตาน อปฑฒกายปปมาณาน ฯ เยสต พมโพหเนส อปทหนตต ปเท อาธาโร ฯ สสนต ปท อปทหนตต ปเท กมม ฯ ยสสาต พมโพหนสส วตถารโตต ปเท สมพนโธ ฯ วตถารโตต ปท ตส กณเณสต ปเท อปาทาน ฯ ตส กณเณสต นทธารณ ฯ กณณานนต ปท อนตรนต ปเท สมพนโธ อนตรนต ปท โหตต ปเท กตตา มนยมานนต ปเท อนตรนต ปทสส วเสสน ฯ มฏ นา สหต รตน มฏ รตน ฯ อโตต อกกฏปรจเฉทโต ฯ เตหต กปปยตเลห กต ฯ วนยธรอปตสสตเถโรต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ กโรนตสส พมโพหน ปมาณเมว ปมาณยตตเม วฏฏต ฯ [๓๑๕] ปจห อณณาทห ปรตภสโย ปภสโย ฯ เอว [ปา.๙๑..๙๔ ส.๓๕๕..๓๕๖]

Page 450: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 450

ปน วคคเห กเต ปจสทโท ตลสททสส วเสสน ฯ กสมา ภสน คณนา น วตตาต มนสกตวา อาห ตลคณนาย หตอาท ฯ เอตาส ภสน คณนาว สงขา อว ภควตา วตตา ฯ ตตถาต อณณาทส นทธารณ ฯ กปปยากปปยมสชาต ...มสปปกต เอเตสนต กปปยากปปยมสชาตโย ฯ อธาต ภสอธกาเร ฯ ฉนน จวราน ฉนน อนโลมจวรานนต โขมโกเสยยกปปาส ๑- สาณภงคาน กมพล กปปยาน ฉเฬตาน สานโลมาน ชาตโต ทกล เจว ปตตณณ ปฏ โสมารจนช อทธช เทวทนนจ ตสส ตสสานโลมกนต ขททกสกขา ฯ อตเรน จวเรน ฯ ภสฉวต เอตถ ทตยา- โลโป ฯ ภสน ฉว ภสฉว ฯ ตนต ปกขอาทน โลม ฯ จตคคณ วาต จตปปฏล ฯ โจฬภสอาทสต นทธารณ ฯ สตถรตวา๒

วาต เอตถ วาสทโท สตถรตวา วา อนโต ปกขปตวา วาต โยเชตพโพ ฯ สนถรตวา สนถรตวาต จ เทว ปาโ ทสสนต ฯ อนโต ปกขปตวา กตา ภส โจฬภสต เวทตพพาต สมพนโธ ฯ ๑. เภสชชกขนธกวณณนาย อตถโยชนาย ๒๙๗ องเก ๕๔๗ ปพเพ โขม โกเสยย กปปาส อต ลขเตน น สเมต ฯ ๒. สหรตวาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๙๔ ส.๓๕๖.๓๕๗]

Page 451: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 451

อตร สทธตมาลปตตาต สทธตมาลปตต เปตวา ฯ มเจ อตถรตพพา ภส มจภส ฯ ปเ อตถรตพพา ภส ปภส ฯ ภมย อตถรณา ภส ภมตถรณภส๑ ฯ จงกมเน อตถรตพพา ภส จงกมนภส ฯ ปาทปปฉนา ภส ปาทป- ปฉนภส ฯ เอตาสนต ภสน ฯ เอเตนาต กรนทย วตตวจเนน สทธนต ปเท กรณ ฯ อตต อท วจน สทธ โหต ฯ อตป อตโถ ฯ ภตตกมมนต เลปนกรณ ฯ ปจงคล- ภตตนต ปจงคลห เลปน ฯ ปฏขลนต ปฏกชก ฯ [๗๑๖] น ภกขเว ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตรจฉานรปปต ปท กาต วา กโรหต ปททวเย กมม ฯ ภกขโนต ปท น วฏฏตต ปเท สมปทาน ฯ กาตนต กรณ วตตนต วจน ภาเว ต ฯ ทวารปาลนต ทวารปาลรป ฯ ชาตก เอว ปกรณ ชาตกปปกรณ คนโถ ฯ อธ ปน ชาตกป- ปฏสยตต อตถปรสาท ยงกจ รป ชาตกปปกรณนต อธป- เปต ฯ ชาตกปปกรณจ อสทสทานจ ชาตกปปกรณอสทส- ทานาน ตาน อาทน เยส ตาน ชาตก...ทานาทน ฯ ปสาท ๑. ภมมตถรณ...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๙๔..๙๖ ส.๓๕๗.๓๕๘]

Page 452: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 452

ชเนนตต ปสาทนยาน๑ ฯ ชาต... ...ยาน วตถน นพพทา- ปฏสยตตาน วา วตถน ฯ [๗๑๗] ตโย คพเภต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ สวกาย สทโส คพโภ สวกาคพโภ ฯ จตโร อสสา โกณา เอตสสาต จตรสโส จตรสโส คพโภ จตรสสคพโภ ฯ นาฬกาย สทโส คพโภ นาฬกาคพโภ ฯ สข อาหรตต หมมย หมมย เอว คพโภ หมมยคพโภ ฯ มณโฑ ฉทนเมตสสาต มณฑจฉทโน ตสม คพโภ มณฑจฉทนคพโภ ฯ ตตถาต วชฌนฏาเน ฯ ภตตปาทนต ปท ปตฏเปตนต ปเท กมม ฯ ปรตตาณตถ อนาต กฏก ปรตตาณกฏก ฯ ยนต ย ปเทส หนนตต ปเท กมม ฆเฏนตต อตโถ ฯ ตสสาต ปท กตปปเทสสาต ปทสส วเสสน ฯ เอตนต ฆนนต๒

วจน ฯ โส ปเทโส ปฆนนตป วจจต ฯ วส ทตวาต ปรสป- ปมาณปาเท นขนตวา เตส อปร ปฏ วสสทส วส เปตวา ฯ ตโตต วสโต โอสาเรตวาต ปเท อปาทาน ฯ โอสาเรตวาต ปสาเรตวา ฯ [๗๑๘] อามตตา ปฏมตตา มณกณฑลา เยส ตาน อามตต- ๑. านตทธตวเสน วคคโห กาตพโพ ฯ ๒. ปลฆนนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๙๗..๑๐๕ ส.๓๕๘.๓๕๙]

Page 453: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 453

มณกณฑลา นโลโป ฯ วยกรณนต วสนสส ปรจจชชนการณ๑ ฯ สห อตถ ธน เยส เต สธนา ฯ อตต เอว ฯ โส เสฏ ทตวา กตวา สาวตถ อคมาส ฯ ปจ...นเกสตค อทธาเนสต ปทสส วเสสน อทธาเนสต ปท โยชเนต ปเท อาธาโร โยชเนต เอเกกสม โยชเน ปตฏานนต ปเท อาธาโร ฯ กหาปเณต๒ ปท ปฏปาเทตวาต ปเท กมม ฯ ปฏปาเทตวาต ปาเปตวา สนถรตวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตตถาต เชตวเน ฯ นธานนต นหตธน ฯ เอตนต วตกกน ฯ ทวารโกฏกปปาสาทนต ทวารโกฏกภตปปาสาท ฯ ภมยาต ปท การาเปสต ปเท อาธาโร ฯ วปสสสส หตอาท ทฬห- กรณ ฯ ภควโตต ปท การาเปสต ปเท สมปทาน ฯ สวณณ- ยฏ สนถเรน กณตวา วหาร การาเปส สวณณผาลสนถเรน กณตวา วหาร การาเปส สวณณหตถปทสนถเรน กณตวา วหาร การาเปส สวณณฏกสนถเรเนว กณตวา วหาร การาเปส สวณณกจฉปสนถเรน กณตวา วหาร การาเปสต สมพนโธ ฯ อต เอว อนปพเพน สมปตตโย ปรหายนต อต ๑. กมท ฯ ๒. อทส ปท วณณนาย น ทสสต กหาปณโกฏยาต ปทเมว ทสสต วจาเรตวา คเหตพพ ฯ

[ปา.๑๐๘..๑๑๒ ส.๓๕๙.๓๖๐]

Page 454: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 454

ตสมา สพพสมปตตส วรชชต อลเมว ยตต วมจจต ยตตนต สมพนโธ ฯ [๗๑๙] ลทธ นวกมม เยน โส ลทธนวกมโม ฯ อทมสส จารตตนต อท วตต อสส เถรสส ปกต ฯ อคคาสนนต ปมาสน ฯ อคโคทกนต อคคโต อาทมห อปนยน ทกขโณทก ฯ สงฆตเถรปณฑนต สงฆตเถรสส ทาตพพปณฑ ฯ [๗๒๐] วตเตน ภกขนา ปวสตพพ ฯ สภาคฏาเนต ยตตฏ- าเน ฯ โอกาเสต นสทโนกาเส ฯ กเตต ปท วตเตนาต ปเท ลกขณกรยา ฯ อตต ปท วตเตนาต ปเท อากาโร ฯ วตเตนาต ชเนน วตเตน ภกขนา ปวสตพพ ฯ ตสสาต ปจฉา อาคตสส ภกขสส ฯ ตตถาต อาสเน ฯ ต ภกข ฯ ยาค...ทสต นทธารณ ฯ ปวตวา วา ขาทตวา วาต ปททวย นสนนนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ นสนน ภกข ฯ รตโต หตโถ เอตสสาต รตตหตโถ ฯ อปสทเทน ปเคว อตจฉหตเถต าเปต ฯ อฏาเปต อวฏฏเน การณ าเปนโต วปปกตโภชโนตอาทมาห ฯ วปปกตโภชโนเยวาต อนฏ ตโภชโน ฯ ภชเต โภชน ภาวสาธน ฯ วปปกต โภชน เอตสสาต วปปกตโภชโน ฯ อตกกมตวาปต เอตถ อปสทโท อภชนตสส นสนนสส [ปา.๑๑๓..๑๒๓ ส.๓๖๐.๓๖๑]

Page 455: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 455

ภกขสส อฏาปนกาเล อาปตต อนตกกมตซา วฏาเปต นามาต าเปต ฯ ย โสต ย ภชนต ภกข โส ปจฉา อาคโต ภกข ฯ อย ภกข ปวารโต เจ โหต ฯ ปวารโตต อสน โภชนเจว อภหาโร สมปโค กายวาจาปฏกเขโป ปจองคา ปวารณาต วตตลกขเณน โภชนนเสธโก ฯ ปวารโตต เอตถ อตตตเถ ตปปจจโย ฯ เตน ปวารเตน ภชนเตน ภกขนา คจฉ ฯ เป ฯ หต วฑฒตโร ภกข วตตพโพต สมพนโธ ฯ อาณาเปตนต ปท านนต ปเท สมปทาน ฯ อทเมวาต ปวารตสส ภกขสส อนฏ ตภชนสงขาต อทเมว าน ฯ อทกมปต อปสทโท สมภาวน ฯ ตโตต ปจฉา ฯ ย กมม ฯ ตนต กมม ฯ [๗๒๑] คลาน ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ กาโส จ ภคนทรา จ อตสาโร จ กาสภคนทราตสารา๑ ฯ เหฏา... ทสต นทธารณ ฯ ยสมนต คลาเน ฯ โยปต โย ภกข ฯ สเน...ทสต นทธารณ ฯ สเนหปานจ วเรจนจ นตถกมมจ สเนหปานวเรจนนตถกมมาน ฯ โสต เภสชชการโก ภกข ฯ ตสสาปต เอตถ อปสทโท เหฏา วตตกาสภคนทราทการณ อเปกขต ฯ ๑. ...คณฑสา...อต วณณนาปาโ อสทโธ มเ ฯ

[ปา.๑๒๓.๑๒๔ ส.๓๖๒]

Page 456: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 456

[๗๒๒] สยนต เอตถาต เสยยา ฯ มจฏานนต มจสส ปตฏ ตฏาน ฯ อตมนเทส หต ห สจจ ฯ เยน๑ คหโตต เยน ภกขนา อนภาโค คหโต ฯ ตสสาปต อปสทโท อาสนเน เต ภกข อเปกขต ฯ อตกาเลปต เหมนตคมหกาเล ฯ อปสทโท วสสกาล อเปกขต ฯ [๗๒๓] เสนาสนคคาเหสต นทธารณ ฯ ปรมโกต ปรม- วสสปนายกทวเส เสนาสนคคาโห ฯ ปจฉมโกต ปจฉมวสส- ปนายกทวเส เสนาสนคคาโห ฯ เทวาต เทว คาหา ฯ ถาวราต นจจา อวปรตา ฯ อปฏหตวาต ปท เทนตต ปเท ปพพ- กาลกรยา ฯ ปวา... ...เลต ปวาเรตวา ภกขสส คมนกาเล ฯ ตนต เสนาสน ฯ เอตถาต เสนาสเน ฯ อต วตวา ฯ ปลชชนตป เสนาสน ฯ ภควา ตสส ปฏชคคนตถาย๒ อาหาต สมพนโธ ฯ ตสสาต เสนาสนสส ฯ ตนต อนตรามตตกเสนาสน ฯ โน เจต สงฆตเถโร โน จ คณหต ฯ อปาเยนาต ปท กตวาต ปเท ตตยาวเสสน กตวาต ปท ทาตพพนต ปเท ปพพกาล- กรยา ฯ ตสสาต ปท ทาตพพนต ปเท สมปทาน ฯ เตน หต๓

๑. นเยน อต วณณนาปโ ฯ โยชนาปาโ ยตตตโร ฯ ๒. ปฏชคคนตถนต วณณนาปาโ ฯ ๓. เตนปต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต ฯ

[ปา.๑๒๔..๑๒๘ ส.๓๖๒.๓๖๔]

Page 457: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 457

ห สจจ เตน เสนาสนคคหเณน ฯ อฏมาเสต อจจนตสโยโค ฯ ฉทน...สต นทธารณ ฯ ตตถาต เสนาสเน ฯ วสสปนายกทวเส ฯ เป ฯ เจ๑ วทตต สมพนโธ ฯ น ลพภตต จ เสนาสน สงฆตเถเรน น ลพภต ฯ อฏมาเส ฯ เป ฯ คหต โหตต อท อทาเน การณาปน ฯ ตนต เสนาสน ฯ ฉมมาสจจเยน ฉมมาสจ- จเยนาต ปททวย เทนตต ปเท ตตยาวเสสน๒ ฯ จตมมาสจจเยน จตมมาสจจเยนาต ปททวย เทนตต ปเท ตตยาวเสสน๓ ฯ ตนต เสนาสน ฯ อนโตวสเสต ปท คาหาต ปเท อาธาโร ฯ วสส...วเสนาต ปท คาหาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อาคต- เสนาสนคคาหกสส กถา อาคตเสนาสนคคาหกกถา ฯ [๗๒๔] ตตถาต ทวเธ เสนาสนคคาเห นทธารณ ฯ อตคคาโห ตาว เวทตพโพต๔ สมพนโธ ฯ เกจ ปจฉาภตต ปจฉมยาม วา อาคจฉนตต สมพนโธ ฯ [๗๒๕] คมนาการ าเปนโต สกฏานโต จาตอาทมาห ฯ ตตถาต ตสม อฏาเน ฯ ตตถาต อตตโน วสนฏาเน ฯ ๑. อย เจสทโท วณณนาย น อาคโต ฯ ๒-๓. วณณนานสาเรน ปเนต น คาเหตพพนต ปเท ตตยาวเสสน วย ทสสต ฯ ๔. อตกาเล ตาวาต วณณนาปาโ ยท เอว อตกาเล เสนาสนคคาโห ตาว เวทตพโพต โยเชตพพ ฯ

[ปา.๑๒๘ ส.๓๖๔..๓๖๖]

Page 458: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 458

วสสาวาสย วสสาวาสกนต จ เทว ปาา ฯ สมปฏจฉถ ตมหาก วหารนต ตมหาก วหาร สมปฏจฉถ ฯ อตสทโท วตตพพาต ปเท อากาโร ฯ คจฉนเตนาต ภกขนา น คนตพพนต ปเท กตตา ฯ ทหเรหต ปท อกขปาเปตวาต ปเท กมม ฯ สทธ- จตเตน ภกขนา คนตพพ ฯ คมนวตเตน วาต วา ปาโ น ยตโต คมนวตเตเนวาต ปท ปน ยชชต ฯ อตต อต วตวา อปธาวตวา วทนต ฯ เตสต ภกขส นทธารณ ฯ อย กาโล ฯ ยตถาต าเน ฯ ลพภตต ภกขห ลพภต ฯ ตสสาต ปณฑตปรสสส๑ วจน ฯ เจสทโท ยาจนตต ปเทน โยเชตพโพ ฯ สตวาต ปท วตวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ นพทธภตตนต นจจภตต ฯ สพพนต สพพ นพทธภตตาท ฯ วฏฏนการณมาห สพพ เหตนตอาท ฯ วตเตต ปท วตวาต ปเท ลกขณกรยา ฯ อสฏานนต จ อสกฏานนต จ เทว ปาฐา ฯ วตเตน ภกขนา ฯ อภยมปเนตนต อสกฏาเน คจฉามาต วจนเจว การณาจกขนจาต เอต อภย ฯ [๗๒๖] ปฏกจเจว หตอาท วตถาโร ฯ ปฏกจเจวาต ปมเมว ฯ ขณฑผลลปปฏสงขรณจ ปรภณฑจ ขณฑ... ๑. ภกขสส ฯ ๒. สพพเปตนต วณณนาปาโ โยชนาปาโ ปน ยตตตโร ฯ

[ปา.๑๒๘ ส.๓๖๗.๓๖๘]

Page 459: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 459

ภณฑาน ฯ ตฏต เอตถาต าน ปสสาวสส าน ปสสาวฏ- าน ฯ อทป กมม ฯ วสสสนตต อต มนสกาเรน ปฏชคค- ตพพาน กาตพพนต ปททวเย ตตยาวเสสน ฯ กตปรกมเมห อาวาสเกห ปจฉตพพนต ปเท กตตา ฯ กต ปรกมม เยห เต กตปรกมมา ฯ กตถ ปจฉตพพนต กสม าเน วสสาวาสก ปจฉตพพ ฯ ยโต านโต ปกตยา วสสาวาสก ภกขห ลพภต ตตถ าเน ปจฉตพพ ฯ เยห ปน มนสเสห วสสวาสก น ทนนปพพ เต มนสเส ปจฉต น วฏฏต ฯ ทพภกขาทหต ปท อปททตาต ปเท กตตา ฯ ตตถาต มนสเสส นทธารณ ฯ อปจฉตวาต ปท คาหเตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ลาภสส อนตราโย ลาภนตราโย ฯ ปจฉนเตน ภกขนา อต วจน วตตพพ ฯ อม สวจฉรนต ปท อปททตาต ปเท อจจนตสโยโค ฯ อต วาต ปท วทนตต ปเท อากาโร ฯ ตนต วจน ฯ ตทนรเปนาต ตสส วจนสส อนรเปน ฯ นเยนาต ปท คาเหตพพนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ เตสนต มนสสาน ฯ ภกขนนต ปท คาเห- ตพพนต ปเท กมม ฯ อตสทโท วทนตต ปเท อากาโร ฯ ยสส ภกขสส ต๑ วสสาวาสก ฯ โยชนทวโยชนนตเร โหตต ปท ปฏกกมมาต ปทสส อธปปาโย ฯ ตตถาต๒ คาเม ฯ ๑. อท ปท วณณนาย น ทสสต ฯ ๒. ตตราต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๒๘ ส.๓๖๘.๓๖๙]

Page 460: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 460

อปนกขปตนต อปนกเขป ฯ เปตวาต กปปยการกาน หตเถ เปตวา ฯ อปจฉตวาปต ปท คาเหตพพนต ปเท ปพพกาล- กรยา ฯ อปสทโท น เกวล ปจฉตวาต าเปต ฯ เตส กลาน ฯ กตวาต ปท วสนตสสาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ วสนตสสาต ปท คาเหตพพนต ปเท กมม ฯ เตส กลาน ฯ ปสกลธารณ อสส อตถต ปสกลโก ฯ นนต ปสกลก ฯ กลาน ทสวา วทนต ฯ เตนาต ปสกลเกน ฯ สภาโต ภกข ปสกลเกน วตตพโพ ฯ เอต วสสาวาสก ฯ [๗๒๗] อตต เอว วตตนเยน ปจฉตพพาต ปเท กรณ ฯ สทธาเทยยาต สทธาย ทาตพพวสสาวาสกลาเภ ปจฉพพาต ปเท อาธาโร ฯ สทธาเทยยทายกมนสสาตป ปาโ๑ สทธาย ทาตพพวสสาวาสกลาภสส ทายกมนสสาต อตโถ ฯ ทวส ปน ปาเส สทธาเทยเยต ปาโ ว ยตตตโร กสมา อปร วจจมานตตา ฯ [๗๒๘] ตตรปปาเทต ตสม วหาเร อปปนเน จวเร ฯ ปฏจฉาเทต เอเตนาต ปฏจฉาทน ภณฑ เอว ปฏจฉาทน ภณฑปปฏจฉาทน ฯ วตถนต รปยาทวตถ ฯ คาหเณ การณมาห กปปยการกาน หตอาท ฯ หตเถต ปท ทนนาต ปเท อาธาโร ฯ ๑. อยเมว วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๒๘ ส.๓๖๙]

Page 461: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 461

ย ปน ตณฑลาทวตถ เอตถ วหาเร อททสตวา ทนน ต วตถ ฯ กโรนเตหต ปท กาตพพนต ปเท กตตา ฯ ปคคล- วเสเนวาต ปคคลปปฏพทเธน ฯ ชาตรป...นาปต อปสทโท วาสททตโถ ฯ ตนต อปโลกนกมม ฯ รจจตต ปททวเย อตปททวย เอวนต ปทสส สรป ฯ [๗๒๙] สลลกเขตวาต ปท โฆสเตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ กาเลต คาหณกาเล ฯ โฆสเตต ปท สนนปตเตต ปเท ลกขณ- กรยา ฯ เตส สมมตต เตส ภกขน สมมนนน ฯ เสนาสนสส สลลกขเณ การณ าเปนโต อาห เจตยฆรนตอาท ฯ อตต๑

ตสมา ฯ ตาน เสนาสนาน ฯ คาเหนเตน จาต ปท คาเห- ตพพานต ปเท กตตา ฯ จวรปปจจยาต จวรสงขาตา ปจจยา ฯ เตสต จวรปปจจเยส ย จวรปปจจย ฯ ตสสาต จวรป- ปจจยสส ฯ อตโร จวรปปจจโย ฯ อปปตายาต ปท คาหย- มาเนต ปเท เหต ฯ ภกขนนต ปท คาเหตพพนต ปเท กมม ฯ ภกขหต ปท ปวสตพพนต ปเท กตตา ฯ ตตถาต ตสม มหาลาเภ ปรเวเณ ฯ เอตถาต มหาลาเภ ปรเวเณ ฯ ตสสาต มหาเถรสส ฯ อฏตวาต ปท สาเปตวาต ปเท ปพพกาล- กรยา ฯ มนโทต อปปโก ฯ อตต เอว ฯ ตนต มหาเถร ฯ ๑. เสนาสนานต อต ปเท ฯ

[ปา.๑๒๘ ส.๓๗๐.๓๗๑]

Page 462: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 462

อสก ฯ เป ฯ อาวโสต เถโร อาห ฯ ปาปณาต ฯ เป ฯ นนต คาหโก ภกข อาห ฯ คหต โหตต เสนาสน เถเรน คหต โหต ฯ สเจ ปน มหาเถโร วทตต สมพนโธ ฯ [๗๓๐] สตปปาทมตตจ อาลยกรณมตตจ สตปปาท- มตตอาลยกรณมตต ฯ เสนาสน คณหามต จตตปปาโทเยเวตถ อาลโย นาม ฯ มตตสทโท คณหามตอาทวจเภท นวตเตต ฯ เอวสทโท สนนฏานกรณ ฯ จสทโท วเสสารมโภ ฯ อถวา เอวจสทโท นปาตสมทาโย ฯ สตปปาทมตตนตป ปาโ เอว สต จสทโท สตปปาทมตตจ อาลยกรณมตตเมว จาต โยเชตพโพ ฯ เอตถาต เสนาสนคคหเณ ฯ [๗๓๑] โยปต อปสทโท ปนสททตเถ วตตต ฯ อยมปต อปสทโท น เกวลเมว มหาลาภปรเวเณ จวรปปจจโย อเส อาวาเสส นกขปตพโพต าเปต ฯ อสสาต ปท คาเหตนต ปเท กมม ฯ อตต อต มนสกตวา ฯ อตโร ปจจย คณหามต เสนาสน ชคคสสตต สมพนโธ ฯ อธ เสนาสเน ฯ โส ปจจโย เตน ปสกลเกน ฯ อนต ปท คาหาเปตต ปเท กมม ฯ เป ฯ ปาปณาตต วจน มหาปจจรย วตตนต สมพนโธ ฯ ตสส ถปสส ฯ รกเข วา มณฑเป วาต ปททวย อปนพนธตวาต ปเท อาธาโร ฯ อปนพนธตวาต ปฏพทธ กตวา ฯ [ปา.๑๒๘ ส.๓๗๑.๓๗๒]

Page 463: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 463

โพธรกโข จ โพธฆรจ อาสนฆรจ สมมชนอฏโฏ จ ทารอฏโฏ จ วจจกฏ จ ทวารโกฏโก จ ปานยกฏ จ ปานย- มาฬโก จ ทนตกฏมาฬโก จาต ทวนโทว ฯ เสนาสนค- คาหาปเกนาต ปท คาเหตพพนต ปเท กตตา ฯ อท หต ห สจจ อท เอตตก กาลปรจเฉทน ฯ รกขมลาทสต นทธารณ ฯ [๗๓๒] วสสปคเตหต ปท วตตพพาต ปเท กตตา ฯ อนโตวสเสต ปท เปตวาต ปเท อาธาโร นพทธวตตนต ปเท วา อาธาโร ฯ นพทธวตตนต สชฌาย กโรถาตอาทนา อปร วจจมาน สชฌายมนสการาทก นรนตร กตตพพวตต ฯ เปตวาต กตวา วสสปคตาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ สลภา เจวาตป ปาโ สลภา เจต ปน ยชชต ฯ วาสทโท จสททตเถ วตตต ฯ มฏ นา คเหตพพา สมมชนโย มฏ สมมชนโย ฯ ยฏ นา สยตตา สมมชนโย ยฏ สมมชนโย ฯ กโรนเตห จาต ปท น กาตพพนต ปเท กตตา ฯ สพเพว ห เอเตต ห สจจ สพเพ เอเต มย ฯ ตณหามานทฏ สงขาตา ปปจา เอเตสนต ปปจา สทธาทโต ณาต สตเตน โณ ฯ สปปจาตป อตถ ฯ นตถ ปปจา เอเตสนต นปปจา ฯ [ปา.๑๒๘ ส.๗๗๒.๗๓๓]

Page 464: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 464

คตาปต อปสทเทน น เกวล อาคตา ลภนตต าเปต ฯ ลภนตต อปโลกนวเสน ลภนต ฯ โสเธตวา ปพพชชนสส เจว อปสมปาทนสส จ การณ าเปนโต อาห เอโกป หตอาท ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ เอตนต วสส๑ ฯ สกลทวสนต ปท อปปมตเตหต ปเท อจจนต- สโยโค ฯ ภสเส วจเน ฯ ภาสตพพนต ภสส ฯ มตตนต ปมาณ ฯ [๗๓๓] ทสอสภา จ มรณานสสต จ อฏตตสารมมณาน จ ทส...รมมณาน ทสอสภ...รมมณาน กถา ทส...กถา๒ ฯ ทวนน ปน อสภมรณานสสตน สพพตถกกมมฏานภาวโต ทส- อสภมรณานสสตต วส วตต ฯ สพพตถ อตถยตพพ อจฉ- ตพพนต สพพตถก ฯ อฏตตสารมมณานต จตตาฬสกมมฏ- าเนส ปาลย อนาคตตตา อาโลกากาสกสณทวย วชเชตวา เสสาน อฏตตส ฯ อมาน ปน จรตานกล ปรหรตพพตตา ปารหารยาน นาม ฯ โปตถเกส ทสอสภทสอนสสตโยต จ ปาโ ทสสต โส ยชชต ฯ ทตยปาราชกฏกถาย ฏกาย ๑. ทสสมานวณณนานสาเรน ปน เอตนต ปท อนโตวสสนต ปทสส วเสสนเมว ฯ ๒. ทสสมานวณณนายนต ทสวตถกถาทสอสภทสานสสตโย อฏตตสารมมณกถจ อจเจว อาคต ฯ

[ปา.๑๒๘ ส.๗๗๓.๗๗๔]

Page 465: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 465

ทสอสภทสานสสตอฏตตสารมมณ กาต วฏฏตต วตตวจนสส ทสสนโต ทสอสภมรณานสสตอฏตตสารมมณกถจาปต ยชชต ฯ วคคห สวตเตต ชเนตต วคคาหก วคคาหกจ ปสณจ ผรสจ วคคาหกปสณผรสาน ตานเยว วจนาน วคคาหก... วจนาน ฯ รกขต อนทรย เยน โส รกขตนทรโย ฯ พหกาปต อปสทโท สกกจจ อททสถาตอาท อเปกขต ฯ [๗๓๔] คาหตนต สมมเตน ภกขนา คาหต สาฏก ฯ ปมวสสปคตาต ปม ปจฉมกาย วสสปนายกาย วสสปคตา อลตถนต ปเท กตตา ฯ ลทธ ลทธนต ปนปปน ทายกาน สนตกา อาคตาคตสาฏก วสสชชาเปตวาต ปเท กมม วสสชชาเปตวาต ปท ทาตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ เตนาต อาคนตเกน ฯ เต ภกข ฯ ตตถ าตปปวารตฏาเนส ฯ เตสต ภกขส นทธารณ ฯ เย ภกข ตตถ าตปปวารตฏ- าเนส ฯ สาทยนตาปต อปสทโท สมภาวน ฯ เตต ฉนน- วสสา ภกข ฯ ตนต วจน ฯ เป ฯ น ลภตต วจน กรนทย วตตนต สมพนโธ ฯ สเจ ฯ เป ฯ เตสเมว ทาตพพนต วจน ปนป กรนทย วตตนต สมพนโธ ฯ วสสปคเตสต นทธารณ ฯ เอกจจานนต อลทธวสสาวาสกาน เอกจจาน ภกขน อปาปณนเตต [ปา.๑๒๘ ส.๓๗๔..๓๗๖]

Page 466: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 466

ปเท สมปทาน ฯ ฉนนวสสานนต ปท วสสาวาสกจาต ปเท สมพนโธ ฯ ฉนน วสส เยส เต ฉนนวสสา ฯ อทานต ปท อปปชชนกนต ปเท กาลสตตม อปปชชนกนต ปท วสสาวาสกนต ปทสส วเสสน ฯ อเมสนต อลทธวสสาวาสกาน เอกจจาน อเมส ภกขน ทาตนต ปเท สมปทาน ฯ เตสเมวาต วสสปคเตส อลทธวสสาวาสกาน เอกจจาน ฯ โพธยงคณานตป อตถ ยกาโร อาคโม ฯ ภตนวฏ๑ ห เตน ตนต ห สจจ ต วสสาวาสก เตน ภกขนา ภต กตวา วย นวฏ ลทธ ฯ เตนาต ปท นวฏนต ปเท กตตา ฯ สงฆกนต ปท ลภเตวาต ปเท กมม ฯ กตวาต ปท คาหตนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ คาหตนต ปท สงฆกนต ปทสส วเสสน ฯ อนโตวสเสต ปท วพภนโตปต ปเท อาธาโร ฯ อปสทโท สมภาวน ปเคว ฉนนวสโสต อธปปาโย ฯ มนสเสต ปท สมปฏจฉาเปตวาต ปเท กมม ฯ ลภตต อาวาสโก ลภต ฯ ยสส คาหตนต ทายเกห ยสส ภกขสส คาหต ฯ ยสสาต ปท คาหตนต ปเท กมม ฯ ตตถาต เสนาสเน ฯ นสสายาต ปท อปปนเนนาต ปเท ปพพกาล- ๑. อตนวฏ อต วณณนาปาโ ฯ โยชนาปาโ ปน เม ขมต ต ห ปานยปฏปนาทน ภต วย กตวา ลทธเมว ฯ

[ปา.๑๒๘ ส.๓๗๖.๓๗๗]

Page 467: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 467

กรยา ฯ ทตยภาโค เถราสเน คาหโต ฯ โสต อปาสโก ฯ ปตตนต ปท วสสาวาสกนต ปทสส วเสสน ฯ อโตต เหฏา วตตวจนโต ฯ เตสนต มนสสาน ฯ [๗๓๕] อปนนทวตถสม วนจฉโย ฯ มกกนต ปรจจตต ฯ อตสทโท อยนต ปทสส สรป ฯ เอตถาต ตตถ ตยา โมฆปรสาตอาทวจเน ฯ อเธกจโจต อธ สาสเน เอกจโจ ภกข ฯ ตตราปต สามนตวหาเร ฯ ตสสาต ภกขสส ฯ อจจสสาต อต เอว อสส ภกขสส ฯ สเจ ฯ เป ฯ อาคมสสามต วตกกน ยท ปน โหตต สมพนโธ ฯ ตสส๑ ตตถาต ตสส เม ตตถ วหาเร ฯ โน เจต โน เจ ผาส ภวสสต ฯ วฏฏตต ปจฉา อาคมน วฏฏต เสนสนคคาโห น ปฏปปสสมภตต อธปปาโย ฯ [๗๓๖] เอตถาต ปท ตวสสนตโร นามาต ปเท อาธาโร ฯ โย ภกข ทวห วสเสห ฯ เป ฯ โหต โส ภกข ตวสสนตโร นามาต สมพนโธ ฯ ตณณ วสสน อนตร เอตสสาต ตวสสนตโร ฯ วสเสหต ปท มหนตตโร วา ทหรตโร วาต ปททวเย ตตยาวเสสน ฯ ตตถาต ภกขสม ฯ ยนต อาสน ฯ ตถารเป อาสเน นสทตนต ปเท อาธาโร ฯ อป ผลกขณเฑต ๑. อย วณณนาย น อาคโต ฯ

[ปา.๑๒๘..๑๓๐ ส.๓๗๗..๓๗๙]

Page 468: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 468

ผลกขณเฑ อป ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ [๗๓๗] เอว กตสสาต หตถกมเภ ปตฏ ตากาเรน กตสส ปาสาทสส ฯ เอตนต หตถนขกนต วจน ฯ ยงกจต ยงกจ ภณฑ ฯ [๗๓๘] โคณกาทนต อาสนท ปลลงโก โคณโกตอาท- ปาลกกเม อาสนทาททวย อาทโต หตวา โคณกาทน ฯ มจ- ปเกสต มจปเส ฯ ธมมาสเนต ยตถกตถจ ธมมาสเน ฯ [๗๓๙] ปจาต ปจ ครภณฑาน ฯ เอตานต ครภณฑาน ฯ ตตถาต อารามาทส นทธารณ ฯ เตสนต อารามาน ฯ ตสสาต วหารสส ฯ มจานนต นทธารณ ฯ เอตถาต โลหภาณกาทส นทธารณ ฯ ทวเยย นามาต ปท นตถต ปเท กตตา ฯ เอวนต ปาลย วตตนเยน ปกาสยต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ทวสงคหาน ทวห คณตาน ปรจฉนนาน ครภณฑาน เทว โหนต ตตย ครภณฑ จตสสงคห จตห ปรจฉนน จตตถ ครภณฑ นวโกฏาส นวโกฏาสวนต ปจม ครภณฑ อฏเภทน อฏปปเภทวนต อต เอว ปจห ราสห ปจวสวธ ครภณฑ ปจนมมลโลจโน นาโถ ปกาสยต สมพนโธ ฯ [ปา.๑๓๑..๑๓๓ ส.๓๗๙.๓๘๐]

Page 469: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 469

นว โกฏาสา ยสส ต นวโกฏาส ฯ อฏ เภทา ยสส ต อฏเภทน ฯ นมมลาน โลจนาน นมมลโลจนาน ปจ นมมลโลจนาน เอตสสาต ปจนมมลโลจโน ฯ [๗๔๐] ตตราต ครภณเฑ ฯ อธาต เสนาสนกขนธเก อวสสชชนย๑ อต วตตนต สมพนโธ ฯ อท ครภณฑ อเวภงคยนต ภควตา วตต ฯ ปรวาเร ปน อาคต อท ครภณฑนต สมพนโธ ฯ ตสมาต ปท เวทตพโพต ปเท เหต ฯ มลจเฉชช- วเสน ฯ เปน ฯ ภงคยจ๒ อท ครภณฑนต สมพนโธ ฯ เอตถาต อวสสชชนย อเวภงคยนต วจเน ฯ [๗๔๑] ตตราต ครภณเฑ ฯ อนปพพกถาต อนปพเพน กถา ฯ อนปพพกถาตป อตถ อนปพพยา ปฏปาฏยา กถาต ฯ ถาวเรน๓ จ ถาวรนต อารามอารามวตถวหารวหารวตถนา อาราม- มจปาทนา มจปาท ฯ ถาวเรต นทธารณ ฯ ถาวเรนาตป อตถ เอว สต ถาวเรนาต ปท วจาเรต วาตอาทส กรณ ฯ เอวรป ถาวร ฯ กปป...เหวาต ปท วจารตนต ปเท กตตา ฯ ๑. ปาลย ปน อวสสชชย อต สพพตถ มททต ฯ ๒. อเวภงคยนต อต วณณนาปาโ ฯ ๓. ถาวเรต วณณนาปาโ อสทโธ ฯ

[ปา.๑๓๓ ส.๓๘๑]

Page 470: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 470

อาราเมนาต ปท ปรวตเตตนต ปเท กรณ ฯ [๗๔๒] ตตราต อารามาทส จตส ฯ อเสนต ปท มนสสานนต ปทสส วเสสน มนสสานนต ปท อาราโมต ปเท สมพนโธ ฯ เตต มนสสา ฯ สงเฆนาต ปท สมปฏจฉ- ตพโพต ปเท กตตา ฯ รจจต สงฆสสาต อาราโม สงฆสส รจจต ฯ อายนต๑ ปณณากาเร๒ ฯ อตต ตสมา ฯ เอเตเนว นเยน อารามวตถนา จ ...วหารวตถ ปรวตเตตพพนต สมพนโธ ฯ ตตถาต เคเห ฯ โหตต อมหาก เคห มหคฆ โหต ฯ ครภณเฑน ครภณฑปรวตตเน ปน วนจฉโย เวทตพโพต สมพนโธ ฯ คามทารเกหต ปท กตมปต ปเท กตตา ฯ ปส จ อคารโก จ ปสวาคารกาน จ กตป มจป ครภณฑ โหต ฯ สมปฏจฉตวาต ปท ทาตพพาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ สงฆกปรโภเคนาต สงฆสส สนตเกน ปรโภเคน ฯ ปคคลก- วเสนาต ปคคลสส สนตกปปฏพทเธน ฯ ตตถาต เถรสส ๑. วณณนายนต อย อต อมสททวเสน มททต ฯโยชนาปาโ ยตตตโรต มาม ฯ ๒. อท ปน อตถโตป พยชนโตป ภาชนยปเทน น สเมต ฯ ปณณผล ปณณผเลตวา เจ ภเวยย อตถโต ว ยชชต ฯ

[ปา.๑๓๓ ส.๓๘๑..๓๘๓]

Page 471: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 471

วสนฏาเน ฯ ตตถาต ตสส ภกขโน ตสม วสนฏาเน ฯ ตสสาตป ปาโ ฯ น เกวล มเจน มโจเยว ปรวตเตต วฏฏตต๑ สมพนโธ ฯ เอเตส หต๒ มจปภสพมโพหเนส ฯ วตตนยเมวาต อาสนทตลอาทวนจฉเย วตตนยเมว ฯ ตตราต๓

มจปภสพมโพหเนส นทธารณ ฯ วตตวตถนต มจาทน วตตวตถน ฯ อครภณฑปคนต ครภณฑภาว อนปคต ฯ กาฬโลหตมพโลหกสโลหวฏฏโลหานนต นทธารณ ฯ ตปตมเพ มสสตวา กต กสโลห ฯ สสตมเพ นสเสตวา กต วฏฏโลห ฯ [๗๔๓] ภงคาโร จ ปฏคคโห จ อฬโก จ ทพพ จ กฏจฉ จ ปาฏ จ ตฏฏโก จ สราโก จ สมคโค จ องคารกปลลจ ธมกฏจฉ จ ภงคาร...กฏจฉ๔ ฯ กสโลเหน กต ภาชน กสโลหภาชน วฏฏโลเหน กต ภาชน วฏฏโลหภาชน กสโลหภาชน จ วฏฏโลหภาชน จ กส...ภาชน กส...ภาชน เอว วกฏ กส...วกฏ ฯ สงฆก- ๑. อย โยชนา อยตตา มโจต ปทสส อนวตตกมมตตา ฯ เป ฯ มโจเยว ปรวตเตตพโพ ปรวตเตตวา คเหตพโพต วา โยเชตพพ ฯ ๒. วรณนาย ปสทโท โหต ฯ ๓. ตตถ ฯ ๔. ภงการ...อฬงก...ตฬฏก... อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๓๓ ส.๓๘๓.๓๘๔]

Page 472: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 472

ปรโภเคน วา วฏฏต คหวกฏา วา คหสนตกา วา กสโลห- กาชนวฏฏโลหภาชนวกฏ วฏฏต ฯ เปตวาต ปท อสมมปต ปเท วเสสน ฯ ภาชนวกฏนต ปท เปตวาต ปเท กมม ฯ กปปยโลหภณเฑต นทธารณ ฯ อชนตอาทน ภาชนยนต ปเทน สมพนธตพพาน ฯ กณณาน มล กณณมล ต หรตต กณณมลหรณ ฯ ปณณเลขกา สจ ปณณสจ ฯ ปปผลโกต กตตร ฯ อารกรฏกนต สจเวธนก ฯ กตตรยฏ เวธโกต กตตยฏ วลย ฯ โลหกฏฏต โลหกต๑ ฯ วปปกตโลหภณฑนต อนฏ ตโลห- ภณฑ ฯ อตถ จ ปรโส จ ตรจฉานคโต จ อตถปรส- ตรจฉานคตา อตถปรสตรจฉานคตาน รปก โลหปณฑ อตถ- ปรสตรจฉานคตรปก ฯ ธมเนตตจ โลหถาลจ ทปรกขกจ ทปกปลลกจ โอลมพกทปกจ อตถปรสตรจฉานคตรปกจ ธมเนตต...รปกาน ฯ อาน วา โลหภณฑาน ฯ ภตต จ ฉทนจ กวาโฏ จาต ทวนโทว ฯ โลหขลก อปาทายาต โลหขลก อาท กตวา ฯ ปรหรตวา นาต เอตถ นสทโท ปรภชตพพานต ปเทน สมพนธตพโพ ฯ ปรหรตวา ปคคลกปรโภเคน น ปรภชตพพานตป ๑. โลหฏ อต วณณาปาโ ฯ

[ปา.๑๓๓ ส.๓๘๔.๓๘๕]

Page 473: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 473

ปาโ ฯ ขรปาสาณมยานต มทกกขรวณณปาสาณมยาน ฯ สวณณจ รชตจ อารกฏจ ชาตผลกจ สวณณ... ผลกาน เตห กตาน ภาชนาน สวณณ...ภาชนาน ฯ คหวกฏานป น วฏฏนต อนามาสตตา ฯ ปเคว ฯ เป ฯ วาต วจน ปสททสส อตถ าเปต ฯ สพพนต สพพ ภณฑ ฯ [๗๔๔] วาสอาทสต นทธารณ ฯ วาสยาต ปท น สกกาต ปเท กรณ ฯ ผรสสต๑ นทธารณ ฯ สราย เวธน สราเวธน สราเวธน เอว ผรส สรา...ผรส ฯ กธารยนต ปท วนจฉโยต ปเท อาธาโร ฯ ยา ปนาต ยา ปน กธาร ฯ สงขปน อนโตกรณ สงเขโป อาวเธส สงเขโป อาวธสงเขโป อาวธสทโสต อธปปาโย ฯ สมมชนยา ทณฑโก สมมชนทณฑโก ตสส เวธน สมม...ธน ฯ สมมชนทณฑกสส ขนนก สม...นก ฯ นตถ ทณโฑ เอตสสาต อทณฑก ฯ ย นขาทน ฯ สปาฏกายาต ขรโกเส ฯ สขร ปน ทณฑพทธ นขาทน อนโลเมตต อาห สขรป นขาทเนเนว สงคหตนต ฯ มนสเสหต ปท ทนนานต ปเท กตตา ฯ อปกรเณต วาสอาท- ภณฑาน ฯ กมมาโร จ ตฏฏากาโร จ จนทกาโร จ นฬกาโร จ ๑. ผรส อต ปท วณณนาย ทสสต ฯ

[ปา.๑๓๓.. ส.๓๘๕.๓๘๖]

Page 474: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 474

มณกาโร จ ปตตพนธโก จาต ทวนโทว ฯ กมมาโรต อยกาโร ฯ ตฏฏกาโรต ตจฉโก ฯ จนทกาโรต ภมกาโร ฯ นฬกาโรต เวโน ฯ ปตตพนธโกต ปตตสส คณฑกาทการโก๑ ฯ อธกรณ จ มฏ โก จ สณฑาโส จ ตลา จ อธ...ตลา ฯ ตปโกฏฏโก จ สวณณกาโร จ จมมกาโร จ ตป... จมมการา ตปโกฏฏก...การาน อปกรณาน ตป...รณาน ฯ ตปโกฏฏกาทน อปกรเณส วเสส าเปนโต อาห อย ปน วเสโสตอาท ฯ ตปโกฏฏกอปกรเณสต นทธารณ ฯ ปเรส ทวสป เอเสว นโย ฯ นหา...เณสปต นทธารณ ฯ นหาปโต จ ตนนกาโร จ นหา...การา เตส อปกรณาน นหา...ณาน ฯ ปสทเทน น เกวล ตปโกฏฏกาทน ตปจเฉทนสตถกาทก อปกรณ ภาชนยนต าเปต ฯ มหากตตรอาทนต อาทสทเทน มหาสณฑาสมหาปปผลกาน คหณ ฯ [๗๔๕] วลลอาทส วนจฉโย ฯ รกขตา จ สา โคปตา จาต รกขตโคปตา ฯ สตตจ มกจ จ วาโก จ นาฬเกรหรจ จมมจ สตต...จมมาม สตตมกจ...จมเมห กตา สตต... จมมมยา ฯ ๑. คณ ...อต ภเวยย ฯ

[ปา.๑๓๓.. ส.๓๘๖]

Page 475: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 475

โยตตานต จมมรชชกา ฯ รชชกา วา โยตตาน วา ครภณฑ โหต วาเก จ ฯ เป ฯ เอกวฏฏา วา รชช ครภณฑ โหตต สมพนโธ ฯ เยหต มนสเสห ฯ อปาหนาย ทณโฑ อปาหนทณโฑ ฯ เอตถาต เวฬภณเฑ ฯ ทฑฒ เคห เยส เต ทฑฒเคหา ฯ น วาเรตพพาต มา คณหตวา คจฉถาต น นเสเธตพพา ฯ สมก วา อตเรก วา ถาวร ผาตกมม กตวา คเหตพโพต สมพนโธ ฯ ตอคฆนกวาลกายปต ตสส เวฬสส อคฆนกวาลกาย ฯ อนตมโส หตป ปาโ โส น ยตโต ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ผาตกมมนต วฑฒนกมม ฯ อตต เอว ฯ มชาทสต นทธารณ ฯ รตตโปตถโกต อลขตปณณสงขาโต โปตถโก ฯ ปจวณณาต เสตรตตาทปจวณณา ฯ หงค จ หงคลโก จ หรตาลจ มโนสลา จ อชนจ หงค...ลาชนาน ฯ [๗๔๖] มหาอฏกถายนต ปท วตโตต ปเท อาธาโร ฯ ทาร...วกฏนต ปท สงคณหตวาต ปเท กมม ฯ สงคณหตวาต ปท วตโตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อโตต วจนโต ฯ ตตราต มหาอฏกถาย ฯ อตถสส อทธรณ อตถทธาโร ฯ อเมสต อาสนทกาทส นทธารณ ฯ เอตถาต อาสนทกาทส นทธารณ ฯ ทณฑมคคโร นาม เยน รชตจวร โปเถนต ฯ [ปา.๑๓๔.. ส.๓๘๗.๓๘๘]

Page 476: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 476

เคหสมภารปคนต เคหสส สมภาโร๑ ฯ เตลจมมนต มจาทส อตถรตพพมหาจมม ฯ เอฬกจมมนตป อตถ ฯ กปปยจมมานต มคาเชฬกจมมาน ฯ ตรเวมภสตาทต ปท เปสการาทภณฑนต ปทสส วเสสน ฯ ตร จ เวโม จ ภสตา จ ตรเวมภสตา ฯ ภสตาต ปสพพก ฯ ตรเวมภสาทตป อตถ ฯ ภสาต รกขวเสโส ฯ จกกยตตกยานนต รถสกฏาทก จกกยตตยาน ฯ อาทนโน ทณโฑ เอตสสาต อาทนนทณฑา๒ ฯ เอเตสต มจปาทาทส นทธารณ ฯ วปปกต อปรนฏ ต ตจฉนกมม เอตสสาต วปปกตตจฉนกมม ฯ ตจฉตจ ต มฏจาต ตจฉตมฏ ฯ อนาตวาสยาต ปท ทณโฑต ปเท สมพนโธ ฯ อนาต- วาส นาม ยา สปาฏกาย ปกขปตวา ปฏหรต สกกาต วตตา ฯ มฏ นา คเหตวา จรตพพ ปณณ มฏ ปณณ ฯ อรณสหตนต อตตรารณ อธารณต ทวย ฯ เตหต หตถ- ทนตาทห ฯ ฆโฏ จ ปถโร จ ฆฏปถร ต อาท ยสส ๑. อทเส าเน วคคเหน ภวตพพ อโต ปรกขราน ปน นฏาน ภเวยย เตเนว วคคโห กาตพโพ เคหสส สมภาโร เคหสมภาโร ตสส ภาโว เคหสมภารภาโว ต อปคจฉตต เคหสมภารปคนต ฯ ๒. วาสผรสอาทน ทณฑาต วณณนาปาโ

[ปา.๑๓๔ ส.๓๘๙.๓๙๐]

Page 477: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 477

ต ฆฏปถราท๑ ฯ ฆฏปตตนตป อตถ ฯ กจนโกต๒

มหามขกณฑกา ฯ เอตถาต ทารภณเฑ ฯ กณฑกาต อโยกณฑกาเจว ตมพกณฑกา จ ฯ ภาชนยโกฏาสเมว ภชตต ภาชนยปปกเขปเมว ภชต น ครภณฑนต อตโถ ฯ เอตถาต ครภณเฑ ฯ [๗๔๗] กโปตภณฑกโยชนมตเตนาต กโปตาน นวาสนฏ- านปหตวตถสส กรณมตเตน ฯ โคมยปรภณฑกสาวปรภณฑ- กรณมตเตนาต โคมเยน เลปนสส เจว กสาเวน สจนสส จ กรณมตเตน ฯ ธมกาเล อปโลเกตวา ทาตพโพ ธมกาลโก ฯ อทนต ปท วหารนต ปทสส วเสสน ฯ อสสาต วหารสส ฯ อสสาต ปท จตตกธโมต ปเท สมพนโธ ฯ จตตกสส ธโม จตตกธโม ฯ เอตสเสว ภกขสส สนตโก ฯ อต เอวนต ปท อปโลเกตวาต ปเท อากาโร ฯ ธมกาเลต จตตกสส ธมปปฏพทธ กาเล ฯ อปโลเกตวาต ปท เทนตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ กโต จ โส ปรโยสโต จาต กตปรโยสโต ฯ เอตถาต ปท วปปกโต นามาต ปเท อาธาโร ฯ ยาว ฯ เป ฯ หนตต วหาโร วปปกโต นาม ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ ๑. ฆฏปธานาท ฯ ๒. กจโกต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๓๗..๑๓๙ ส.๓๙๐.๓๙๑]

Page 478: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 478

ตโตต โคปานสน อารหนกาลโต ฯ น ทาตพโพต ภกขสส กาต น ทาตพโพ ฯ โก ปน ต วหาร กรสสตต อาห กจเทวาตอาท ฯ จตวสสก ทาตพพนต สมพนโธ ฯ เอตถาต อฑฒโยเค ฯ โสต อฑฒโยโค ฯ ตโตต ทวาทสหตถวหารโต ฯ โลห...ปต อปสทโท สมภาวน ฯ ตโตต ทวาทสวสสกโต ฯ ตสสาต อาวาสสสามกสส ฯ อา ฯ เป ฯ ส๑ อตสทโท กเถตพพนต ปเท อากาโร ฯ โสต ชโน ฯ เตปต าต- อปฏากา ฯ ตสมปต สงฆกปปจจเย ฯ ตโตต วสสชชต- อาวาสโต ฯ [๗๔๘] ทตวาปต อปสทโท น เกวล เอก มจฏาน ทตวา ชคคาเปตพโพต าเปต ฯ อถ น อจฉตต สมพนโธ ฯ เอตถาต อาวาเส ฯ อตต เอว วตวา ฯ เอวปต ปคคลสนตกสส กรเณ ฯ ภณฑสส ปน ภณฑฏปน ฯ จสทโท ภณฑ...นจ วสนฏานจาต โยเชตพโพ ฯ ภณฑ...ปน วส...นนต ปททวย ลภสสตต ปเท กตตา ฯ ลภสสตต ตสม ตยา ชคคเต อาวาเส ลภสสต ฯ ภวสสตตป ปาโ โสป ยตโต ฯ อตต อต วตวา ฯ เอว ชคคโต อาวาโส โหตต สมพนโธ ฯ ตสมนต ชคคนกภกขสม ฯ สเจ ฯ เป ฯ ทาตกาโม โหตต สงฆภณฑฏ- ๑. อาวาโส ฯ เป ฯ อาวาสนตต ฯ

[ปา.๑๓๙.. ส.๓๙๑.๓๙๒]

Page 479: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 479

ปนฏานเจว อเส ภกขน วสนฏานจ ทาต น อจฉตต อธปปาโย ฯ เอวนต ชคคเนน ฯ อสตต ปท ชคคาเปตพโพต ปเท ลกขณกรยา ฯ โปตถเกส กรนทย ปน วตตนต ชคคาเปตพโพต วตตนต จ วตตสทททวย อตถ ฯ เอกสเสว วตตสททสส อตถภาโว ยตโต ฯ [๗๔๙] อทป จาต วจจมานวจน ฯ ตตเถวาต กรนทย ฯ โสเยวาต ปม คหโต ภกข ฯ อตโรต ปจฉา คหโต ภกข ฯ อนต สงฆกเสนาสนฏานโต อ กโรนโตป ปจฉา คหโต ภกข ปม คหตภกขนา น วาเรตพโพ ฯ อปสทโท น เกวล สงฆก กโรนโต น วาเรตพโพต าเปต ฯ ตาทเสต ปคคลก กาต อนรเปต อธปปาโย ฯ ตนต ปคคลก กโรนต ภกข ฯ ตสสาต สงฆก กโรนตสส ฯ ตตถาต สงฆกาวาส- กรณฏาเน กตนต ปเท อาธาโร ฯ วยกมม กตนต ทพพ- สมภาราทก อปโภคกมม ปวตต ฯ ฉาย อปคจฉนตต ฉายปกา ฯ ผล อปคจฉนตต ผลปากา ฯ ฉายปกา จ ผลปกา จ ฉา...ปกา คการสส กาเทโส ฯ ปคคลกา เจต รกขา ปคคลสนตกา จ โหนต ฯ อตต เอว วตวา ฯ วลลมตตมปต อปสทโท สมภาวน ฯ อาหรเมนาต [ปา.๑๓๙.. ส.๓๙๒]

Page 480: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 480

อาหเฏน รกขาทนา อปกรเณน ฯ ตสส โหตต เหฏา- ปาสาโท ตสส ภกขสส โหต ฯ ตตยนต ตตยภาค ฯ อปฑฒ ตสสาต อปฑฒฏาน ตสส ภกขสส โหต ฯ อปเท ปท ทสเสตวาต ปทรหเต าเน ปท ปากฏ กตวา ฯ ตตถาต มหนต วสม สม ปเรตวา กตฏาเน ฯ เอก วรเสยยนต เอตถ วจเน อตโถต ปเท อาธาโร ฯ ตนต เสนาสน ฯ [๗๕๐] ตตถาต อาวาเส ฯ ตนต มจปาท ฯ อโรคนต มจปาท อวนฏ ฯ ตสม วหาเร ฯ ตโตต สงฆกาวาสโต ฯ อทธาเรเยวาต อทธารกขเณเยว น อสม ขเณ ฯ อาวาสกกาเลต อาวาสกาน ภกขน อาคมนกาเล ฯ อตต มนสกาเรน ฯ ตโตต ฉฑฑตวหารโต ฯ ปฏทาตพพานเยวาต ปน ทาตพพาน ฯ เอตถาต ผาตกมมตถายาต วจเน ฯ [๗๕๑] ปรภณเฑน กตา ปรภณฑกตา สา เอว ภม ปร...ภม ฯ น อทก วฏฏตต อทก น ปายต อกกมน วฏฏต ฯ ปาเท ปฉต เอตายาต ปาทปปฉน ฯ สอปาหเนน ภกขนา โธตปาเทห อกกมตพพฏาเนเยว อกกมต น วฏฏตต สมพนโธ ฯ สอปาหเนนาต ปท อกกมตนต ปเท กตตา ฯ [ปา.๑๔๐ ส.๓๙๓.๓๙๔]

Page 481: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 481

โธตปาเทหต ปท อกกมตพพาต ปเท กรณ ฯ [๗๕๒] สธาภมย วา ปร...ย วาต ปททวย นตถต ปเท อาธาโร ฯ ปาทาต มจปาทา ฯ ตสมนต โจฬเก ฯ ตตถาต อาวาเส เนวาสกาต ปเท อาธาโร ฯ อนตถตายปต๑

อปสทโท อตถต อเปกขต ฯ เปนตต มจปาทา๒ เปนต ฯ วลเชตนต วลชน ฯ [๗๕๓] น เกวลจ ภตตเมว อปสสยต น ลภตต สมพนโธ ฯ โธตา ปทา เยห เต โธตปาทา โธตปาเทห อกกมตพพฏ- าน โธตปาทก ฯ นททายโตปต ปท ปจจตถรเณต ปเท สมพนโธ ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ปรโภคสเสนาต ปธานปรโภเคน ฯ อปสสยนตสสาปต ปท นโยต ปเท สมพนโธ อถวา อปส- สยนตสสาป ภกขสส อาปตตย นโย เอโสเอว ฯ [๗๕๔] อทเทสภตตนตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ ตเถวาต เอก วา เทว วาตอาทนา ปกาเรน ฯ อปเร สลากาโย ปรจฉนทตวา เอกสส วา ทวนน วา ภตต กาต อจฉนตต สมพนโธ ฯ อตต เอว ฯ โวหารนต นาม ฯ เตต มนสสา ฯ ตปต อปสทโท อทเทสภตตาทน อเปกขต ฯ [๗๕๕] ตตถาต สงฆภตตาทส นทธารณ ฯ สงฆภตเต ๑. อตถตายปต วณณนาปาโ วรทโธ มเ ฯ ๒. ...ปเท ฯ

[ปา.๑๔๕.๑๔๖ ส.๓๙๔..๓๙๖]

Page 482: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 482

ตกา นาม นตถ กสมา สกลสส สงฆสส ทาตพพตตา ฯ ตสมาต ตกาย อภาวโต น วตตพพนต ปเท เหต ฯ อมหากนต ปท ทวสานต ปเท สมพนโธ ฯ ภชนตานนต ปท อมหากนต ปทสส วเสสน ฯ ตตถาต สงฆภตเต ฯ ตนต สงฆภตต ฯ อมหากนต ปท คาเหถาต ปเท กมม ฯ การณ าเปนโต อาห ต หตอาท ฯ ตนต สงฆภตต ฯ [๗๕๖] รา วา ราช...เตน วาต ปททวย ปหเตต ปเท กตตา ฯ ปหเต ปรเส ฯ ตกาต ปฏปาฏ ฯ าปน โน เจ ต เอว ตกา ฯ ตโตต ตกโต ฯ โน เจต ตกา โน เจ อตถ ฯ อทเทสเกนาต ปท น อตกกเมตพพนต ปเท กตตา ฯ ปณฑาย ปตต จรต วตต เอเตสนต ปณฑปาตโน ปณฑ- ปาตโน เอว ปณฑปาตกา ฯ อปสทโท ปณฑปาตเกห อเ ภกข อเปกขต ฯ เตต ปณฑปาตกา ฯ กเลเส ธนาตต ธต าณ ธตจ ต องคจาต ธตงค ฯ วสตวสสานนต ปท คาหยตต ปเท กมม ฯ ตกนต ปฏปาฏ ฯ เตสนต มหาเถราน คาเหตวาต ปเท กมม ฯ โยช...โตปต อปสทโท น เกวล อาสนนวหารโต อาคจฉนตต [ปา.๑๔๖ ส.๓๙๖.๓๙๗]

Page 483: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 483

าเปต ฯ อสมปตตานมปต ปท อนเตวาสกาทสต ปเท สมพนโธ ฯ อปสทโท สมปตตภกข อเปกขต ฯ ปวฏานนต ปท อสมปตตานมปต ปทสส วเสสน ฯ ตานนต ปท คาเหถาต ปเท กมม ฯ โอกกนเตหต ปวสนเตห ฯ อาคตานนต ปท คาเหตพพเมวาต ปเท กมม ฯ วสสคเคนาต วสเสน ปรจเฉเทน ฯ [๗๕๗] ภตต อททสยต เอตถาต ภตตทเทส ภตตทเทสจ ต านจาต ภตตทเทสฏาน ฯ ปรจฉนทตวาต ปท อาโรจตนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อปสทโท อปปก อปจารสม อเปกขต ฯ อปจารสมายาต อปจารภตมรยาทาย อาโรจตนต ปเท อาธาโร ฯ ยตถ กตถจต ปท อาโรจตนต ปเท สามาธาโร ฯ อาโรจตนต ทายเกน อาโรจต อทเทสภตตนต ปทสส วเสสน ฯ อทเทส- ภตตนต ปท คาเหตพพนต ปเท กมม ฯ ตสมเยวาต เอวสทเทน อสม ภตตทเทสฏาเน น คาเหตพพนต าเปต ฯ [๕๗๘] เอโกต เอโก ทายโก ฯ เตนาต ภกขนา ฯ โส อตโถต โส อธปปาโย ฯ ตาวาต ปท คาเหตพพนต ปเท กรยาวเสสน ฯ ตสสาเยวาต ปกตฏ ตกาย ฯ วเสนาต ปฏพทเธน ฯ สเจป...อตกกนโตต โส ภกข อปจารสม สเจป [ปา.๑๔๖ ส.๓๙๗]

Page 484: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 484

อตกกนโต ฯ ภกข วาต๑ ปท โหนตต ปเท กตตา ฯ อม ฯ เป ฯ คจฉนตต วจน เอกาพทธา โหนตต ปทสส อธปปาโย ฯ ตาทเสต ทวาทสหตถพภนตร๒ อวชหเต ฯ นว ตกนต นว ปฏปาฏ ฯ อคคาหเณ การณ าเปนโต อาห น หตอาท ฯ เอตนต ภตต ฯ โกจต โกจ ทายโก ฯ สทธนต ปท เอกาพทธาต ปเท กรยาวเสสน ฯ วตตนเยนาต ปท เอกาฬทธาต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ ทนนนต ทนน อทเทสภตต คาเหตพพนต ปเท กมม ฯ สมปตตสมปตตานนต ปท คาเหตพพนต ปเท กมม ฯ ตตถาต พหอปจาเร อวชหตวาต ปเท อาธาโร ฯ สงฆทเทสนต สงฆโต อททสตพพภตต ฯ [๗๕๙] ฆรปจาโร จาต ปท เวทตพโพต ปเท กมม ฯ เอตถาต คามทวารวถจตกกอนตรฆราน อปจาเรส นทธารณ ฯ เอโก อปจาโร ยสส ต เอกปจาร ฯ อเมสนต ฆราน ฯ ตตถาต เอกปจารฆราทส นทธารณ ฯ อนโตต ปท นามาต ปเท อาธาโร ฯ ตตถาต ฆเร ฯ อทเทสลาโภต อททสตพพลาโภ ฯ ภกขา...นปต อปสทโท น เกวล ปฏคคหณวตเตน ตานนต ๑. วณณนาย จสทโท โหต ฯ ๒. ...หตถนตรนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๓๙๗.๓๙๘]

Page 485: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 485

าเปต ฯ ภตตอนตรกสสาต ภตตยา กตตภตาย อนตรกสส ภกขสส ฯ ปฏวสสกฆรานต สมเป สนตมนสสาน ฆราน ฯ [๗๖๐] คามทวาร... สต นทธารณ ฯ เตนาต ภกขนา คาเหตพพนต ปเท กตตา ฯ ตสสาต ปท คาเหตพพนต ปเท กมม ฯ โกจต๑ โกจ อปาสโก จ สงฆทเทสปตต เทถาต สงฆโต อททสตพพ ปตต อมหาก เทถ ฯ ปตต เทถาต ตเมห ปตต อมหาก เทถ ฯ สงฆก ปตต เทถาต สงฆโต อททสตพพ ปตต อมหาก เทถ ฯ เกสจ ปน โปตถเกส สงฆทเทสภตต เทถ สงฆโต อททสตวา ภตต เทถ สงฆก ภตต เทถาตป ปาโ อตถ ฯ สงฆทเทสภตต สงฆโต อททสตวา ทาตพพภตต ภกขน เทถ สงฆโต อททสตวา ภตต ภกขน เทถ สงฆก สงฆโต อททสตพพภตต ภกขน เทถาต อตโถ ฯ สงฆทเทสภกข เทถาต สงฆโต อททสตพพ ภกข อมหาก เทถ ฯ สงฆก ภกขนต สงฆโต อททสตพพ ภกข อมหาก เทถ ฯ [๗๖๑] เอตถาต ภตตทเทสนาธกาเร อจฉตพโพต ปเท อาธาโร ฯ เปสโลต ปยสโล ฯ เตนาต อทเทสเกน ๑. โกจ อาคนตวา ฯ เป ฯ อจเจตถาย โกจสทโท ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๓๙๙.๔๐๐]

Page 486: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 486

คาเหตพพนต ปเท กตตา ฯ ปจฉตวาต ปท คาเหตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ทสวสเสน ลทธนต ทสวสเสน ต ภตต ลทธ ฯ ตสสาต อทเทสกสส วจน สตวา ฯ อตต เอว วตวา ฯ เอตตเก นามาต เอตตเก ภกข อจฉาม ฯ ฉายายปต ปท ปจฉยมานายาต ปเท ลกขณวนต ฯ อถ ยท อาคจฉต ฯ วฑฒตโร น ลภตต สมพนโธ ฯ กถาปปเจน หตอาท ทฬหกรณ ฯ กถาปปเจนาต กถาย อตวตถาเรน นสนนสสาปต ปเท ตตยาวเสสน ฯ นสนนสสาป นททายนตสสาปต ปททวย คาหตนต ปเท อนาทรจฉฏ ฯ คาหตนต นวกสส คาหต ฯ ตตถาต าเน ฯ ตสมนต อปจาเร ฯ อตต ตสมา๑ ฯ [๗๖๒] โกจ ทายโก ฯ สตตปณตโภชนานนต สตต ปตเต ปณตโภชเนห ปเรตวา เอก ปตต อทกสส อทเกน ปเรตวา อา... ปหณต ฯ คเหตวา อาคตา มนสสา กจ วจน อวตวา ฯ เป ฯ ปกกมนต ฯ เยน ยนต เยน ภกขนา ย ภตต๒ ฯ ตจาต อ อทเทสภตต ลข วา โหต ฯ ลภตตป อตถ ฯ ตจวราน ปรวาราน ยสส ต ตจวรปรวาร ฯ ตสเสวาต อทกปตตลาภโน ภกขสส ต อทเทสภตต โหต ฯ อทโส หตอาท ๑. อย สมาปนโน น เหต ฯ ๒. น เกวล ภตต อถโข ปณตโภชนอทเกส ยงกจ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๐๐.๔๐๑]

Page 487: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 487

ทฬหกรณ ฯ อสสาต อทกปตตลาภโน ภกขสส ฯ ลภตต อทกปตตลาภ ภกข ลภต ฯ สเจ เต มนสสา คเหตวา อาคตา วตวา คจฉนต ฯ สพเพหต ปท ปาตพพนต ปเท กตตา ฯ วทนตสสาต ปท วตวาต ปเท สมปทาน ฯ เตสนต ภกขน ฯ ทหร...หต ปท ลทเธสต ปเท กตตา ลทเธสต ปท วตตพพนต ปเท ลกขณกรยา ฯ อทเทสภตเตต ปท ปม- ภาโคต ปเท อาธาโร ฯ อนภาโค มหาเถราน ปาปณาตต สมพนดธ ฯ อนภาโคต ทตยภาโค ฯ ตตถาต อทเทสภตเต คนตนต ปเท อาธาโร เหต วา ฯ อตต เอว วตวา ฯ อตราปต๑ อสม กาเลป ฯ อถาต ยท อาหรต ฯ อคคาหเตเยว ปตเตต อทเทสเกน ปตเต อคคาหเต ฯ คเหตวาต ชโน คเหตวา ฯ [๗๖๓] เอโก ชโน ตว สงฆทเทสปตต อาหร อต เปสโต วทต ฯ โส เจ ภกขห วตโต ภณตต สมพนโธ ฯ ตวาต ปท วตโตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ภกขหต ปท วตโตต ปเท กตตา ฯ น นมนตนภตตนต นมนตนภตต น โหต ฯ โย ปน ชโน อเน ชเนน วตโต ฯ โยต ปท วตวา อาคจฉตต ปททวเย กตตา ฯ วตโตต ปท โยต ปทสส ๑. อถาปต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๐๑.๔๐๒]

Page 488: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 488

วเสสน ฯ กนต อห ก วตวา อาหราม ฯ วตวาต ปท อาคจฉตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ยถา เต รจจตต ย วจน เต รจจต ต วตวา อาหราห อต ชเนน วตโต ฯ วสสฏโ จ โส ทโต จาต วสสฏทโต ฯ อทเทสปตตนต อททสตพพ- ปตต ฯ ปฏปาฏยา ปตตนต๑ สงฆสส ปฏปาฏยา ทาตพพ- ปตต ฯ ปคคลกปตตนต ปคคลสส สนตก ปตต ฯ ย อจฉตต วสสฏทโต ย ปตต อจฉต ฯ โสต อพยตตทโต น วตตพโพต ปเท กมม ฯ อวทเน การณ ญาเปนโต อาห เอว หตอาท ฯ ปจฉาสภาเคนาต ปท วเทยยาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ตโตต ตสมา วทน- การณา ฯ น โอ...ปต อปสทโท ปเคว อลลาปสลลาปานต ญาเปต ฯ ตสสาต ปท ทาตพโพต ปเท สมปทาน ฯ [๗๖๔] กฏฏ ตกาต กฏปปฏปาฏ ฯ กฏา จ สา ตกา จาต กฏฏ ตกา ฯ เอก วส จารเกห คเหตพพาน ภตตาน เอกจารกภตตาน๒ ฯ อตต ปท สลลกเขตวาต ปเท อากาโร ฯ ปณตภตตปตเตต ปณตปปกขปนปตเต ฯ ราชเคเห ปณตภตต ๑. วณณนาย ปฏปาฏปตตนต สมาสวเสน อาคต ฯ ๒. เอกวารก...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๐๒]

Page 489: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 489

คาเหม อต อาคนตกา วทนต ฯ ราชเคเหต รโ เคเห ฯ กตวสสโต ปฏาย คาเหถ อต ตก ชานนภกข วทนต ฯ เอตตกวสสโต นาม คาเหม อต อาคนตกา วทนต ฯ คาหเต อาคเตหป ตก ชานนภกขห มา ภชถาต วาเรตวา ตกายเมว คาเหตพพ ปตตทานกาเล อาคเตหป ตก ชานนภกขห มา ภชถาต วาเรตวา ตกายเมว คาเหตพพนตอาทนา สมพนโธ กาตพโพ ฯ คาหเตต อาคนตเกห ปณตภตเต คาหเต ฯ ปเรตวาต ปท อาหฏ อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อาคเตหปต ปท ชานนภกขหต ปทสส วเสสน ฯ คเหตวาต ปท อาคต อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อถาต ยท เทต ฯ เนต อาคนตเก ฯ ปตเตปต อปสทโท น เกวล ภกขห ยาวทตถ ภตตภตตนต าเปต ฯ เตสนต๑ อาคนตกาน ฯ อตต เอว วตวา ฯ เตหต อาคนตเกห ภตตนต ปเท กตตา ฯ เอตถาต ปณตภตต- ภชเน ฯ อชานนเตหต ปท นสทตพพนต ปเท กตตา ฯ นสทตพพนต ปท สยาต ปเท กตตา ฯ เอวนต ภชเน ฯ อทานต ปท ปตต อต ปเท กาลสตตม ฯ น คาเหตพพนต๒

อ ภตต น คาเหตพพ ฯ [๗๖๕] อถาต ยท อปปนโน ฯ อยนต ปณฑปาโต ฯ ๑. เนส ฯ ๒. คาหาเปตพพนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๐๓]

Page 490: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 490

อตต อต ปจฉา สยา ฯ สฏ วสสฏ ตกายาต วตตนต อย ปณฑปาโต สฏ วสสฏ ตกาย คาเหตพโพ อต วจน อฏกถาส วตต ฯ การณ าเปนโต อาห อย หตอาท ฯ อตต ตสมา ปรปณณวสสตตา๑ ฯ อปสมปชชตต อปรภาว ปาปณาต ฯ ปตตนต ลทธ ฯ อสสาต ภกขสส ฯ อสสาต ปท ปตตนต ปเท สมพนโธ ฯ สมเปต อตตโน สมเป ฯ นสนนสสาต ปท อสสาต ปทสส วเสสน ฯ ตนต ปตต ฯ โส ภกขต โส ปตตสสามโก ภกข มยห ฯ เป ฯ อต วตวา สยเมว จ เทต ฯ อถาปต ยทป วทต ฯ อลนต ต ภตต อยตต ฯ เตสต ทสส ภกขส ฯ สาทยนโกต อทเทสภตต คหณโก ฯ ภกข...เมตนต เอต ภตต ภกขนา ทนน นาม ฯ โส จ ภกข คจฉตต สมพนโธ ฯ เต ภกข อต วตวาต โยเชตพพ ฯ ตสสาต อปาสกสส ฯ ตตถาต ฆเร ฯ ตสเสวาต ภกขสส ฯ อตเรต ปณฑปาตกา ฯ เตนาต ภกขนา ทนนนต ปเท กตตา ฯ อตเรส วฏฏตต ยาคอาท อตเรส ปณฑปาตกาน วฏฏต ฯ ภตตานนต ภตเตห ฯ ปเรตวาต ปท เทนตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ คณหตวาต ปท คมน อต ปเท ปพพกาล- กรยา ฯ เตนาต ปท ทนนนต ปเท กตตา ฯ ยท ปน เต ๑. อท ปท อธ น อจฉตพพ ฯ

[ปา.๑๕๖ ส.๔๐๓..๔๐๕]

Page 491: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 491

วตตา คจฉนตต สมพนโธ ฯ วหาเรเยวาต ปท วตตาต ปเท อาธาโร ฯ ภกขนาต ปท วตตาต ปเท กตตา ฯ ย ภตต ตตถ ฆเร ฯ อถาป เตน ภกขนาว อวตตา มน ฯ เป ฯ อต วตตา คจฉนตต สมพนโธ ฯ ตตราต ภกขส นทธารณ ฯ ปพเพ ชเนน อกโฏ ภาโค อกฏภาโค ตการสส โฏ๑ ฯ [๗๖๖] อตต เอว วตวา ฯ สงฆทเทสนต สงฆสส ทาตพพ- อทเทสภตต ฯ โอโลเกตพพมปต อปสทโท สมภาวน ฯ ลชชภกขนาต ปท คาเหตพพนต ปเท กตตา ฯ ก ภตต ตยา อาหรยต อต อวตวา ทายก อปจฉตวา อทเทสภตตสส ปกตฏ ตกายเอว อทเทสเกน คาเหตพพนต สมพนโธ ฯ รโส เอตสส อตถต รโส รโสเอว ปณฑปาโต รสปณฑปาโต ฯ อาเวณกฏ ตกาต วส ตกา ฯ ตถาต ปเทน อาเวณกฏ ตกา กาตพพาต อากฑฒต ฯ จสทโท ยาคยา จ ผลานจ ขชชกานจาต โยเชตพโพ ฯ ภตตจ ยาค จ ผลจ ขชชกจ ภตต...กาน ปกตภตาน ภตตยาคผลขชชกาน ปกต...กาน ฯ สปป มธ อต ปททวเย อวภตตโลโป ฯ ปณฑ ฯ เป ฯ น วฏฏตต ปจฉา สยา ฯ อามสสเสวาต เอวสทเทน คนธมาลา ปณฑปาตเกน น ปฏกขตตาต าเปต ฯ ๑. อทาน อกต อต วลชยต ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๐๕.๔๐๖]

Page 492: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 492

ปนสทโท วเสสตโถ ฯ [๗๖๗] เอตถาต นมนตนาธกาเร ฯ ราชคเหต รโ ฆเร ฯ ราชเคเหตป อตถ ฯ คาเหนเตนาต ปท วตเตปต ปเท กตตา ฯ อตต เอว วตวา คนตพพ ฯ สงฆโต อททสตวา ตเมห เอถาต วตเต ปน ตกาย คาเหตพพนต ปาโ ฯ ตกายาต อทเทสภตตสส ตกายาต อตโถ ฯ สงฆโต อททสตวา ตเมห เอถาต ปพเพ วตเต วย ตกาย คาเหตพพนต ปาโ อตถ ฯ สงฆโต อททสตวา ตเมห เอถาต วตเตต ปพเพ วย ตกาย คาเหตพพนต ปน ยชชต ฯ สงฆโต อททสตวา ตเมห เอถาต วตเต วนยฏ ตกาย คาเหตพพนตป ปาโฐ กสมจ โปตถเก ทสสต ฯ วนยฏ ตกายาต อทเทสภตตวตตฏ ตกายาต อตโถ คเหตพโพ ฯ อาคตสสาต ปท ทาตพโพต ปเท สมปทาน ฯ ปฏปาฏยา ปตตนต ปฏปาฏยา ปตต เทถ ฯ อธาปต นมนตนภตเต น วตตพโพต ปเท อาธาโร ฯ อปสทโท อทเทสภตต อเปกขต ฯ อสสาต ภวเยย ฯ ตสสาต ปท ทาตพโพต ปเท สมปทาน ฯ ปฏปาฏยาต ปท คาเหตวาต๑

ปเท ตตยาวเสสน ฯ ภตตฏ ตกายาต ภตตสส ตกาย ฯ ภตตฏ ตกายาต จ ปตตฏ ตกายาต จ ปาา อตถ ฯ ๑. คเหตวาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๐๗.๔๐๘]

Page 493: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 493

ภตตาหรณกปตตนต ภตตสส อาหรณกปตต ฯ [๗๖๘] คนถธตงควเสนาต คนถสส จ ธตงคสส จ ปฏพทเธน ฯ อตสทโท ปหณตต ปเท อากาโร ฯ เปสตนต สาสน เปสต ฯ อเม ตโย ชนาต สงฆตเถรสส ฯ เป ฯ ภตตท- เทสกสสาต ตโย ฯ ปจฉต น ลภนตต สงฆโต คณหาม อทาห เย ชานาม เตห สทธ อาคจฉามต ทายเก ปจฉต น ลภนต ฯ กมปน กโรนตต อาห อารฬหาเยว มาตกาตอาท ฯ เยห ภกขห นมนตนภตตสส มาตกา ตวเสเนว อารฬหา สงฆโต เต อฏ ภกข อททสาเปตวา อตตนวเมห คนตพพนต อตโถ ฯ มาตกาต ปท อารฬหาต ปเท กมม ฯ อารฬหาเยว มาตกนตป ปาโ ฯ เย นมนตนภตตสส มาตก ตวเสเนว อารฬหา สงฆโต เต อฏ ภกขต โยเชตพพ ฯ อตตนวเมนาต วตตพโพ ตโย ชเน อเปกขตวา อตต- นวเมหต พหวจน วตต ฯ อตตา นวโม เอเตสนต อตตนวมา ฯ ตสมาต ปท อาโรเปตวาต ปเท เหต ฯ เตนาต อนภาเตน ภกขนา อาโรเปตวา ปฏปชชตพพนต ปททวเย กตตา ฯ อตต เอว มาตกนต ปทสส สรป ฯ อาโรเปตวาต ทายกสส วาเปตวา ฯ อาโรเปตวาต ปท ปฏปชชตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ [ปา.๑๔๖ ส.๔๐๘.๔๐๙]

Page 494: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 494

[๒๖๙] ตตราต อาสนสาลาย ฯ ทาตนต ปตตสส ทาน ฯ อสสวาทสต อสสวาทกาเลส คนตวาต ปเท กาลสตตม ฯ ปธานฆรานต วรยกรณฆราน ปธานนามกาน ฆราน วา ฯ เตหต ตปฏกธมมกถเกห คนตนต ปเท กตตา ฯ คเหตวาต ปท คนตนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ คนตนต ปท วฏฏตต ปเท กตตา ฯ มหาภกขสงเฆนาต สามเน มหนเตน ภกข- สงเฆน ฯ สนนปาตฏานโต วาต ภกขน สนนปาตฏานโต ฯ เอกวารนต เอกวาร ภกข โภชตา โหนต เย ชานนต เต คเหตวา คนตพพ ฯ เยต ปท ชานนตต ปเท กมม ฯ ยตตกา ปน ภกข ตสม อาวาเส วสนต เต สพเพ เอกสม ทวเส คหตภกข อทา อคคเหตวา เอกวาร สพเพ ภกข โภชตา โหนต สงฆตเถราทโย ชนา เย ชานนต เต คเหตวา คนตพพนต อธปปาโย ฯ คหตภกขต ปท อคคเหตวาต ปเท กมม ฯ อคคเหตวาต ปท โภชตาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ปฏพทธกาลโต ปฏายาต ตตเถว อาวาเส วาสสส นพทธ- กาลโต ปฏาย ฯ ตตราต าตอปฏากกเล ฯ เนสนต อภนวอาคนตกาน ฯ ตตถ ปนาต ตตถ อาวาเส อภนวอาคนตกา เย ภกข ชานนต ฯ สพพตถาต าเน ฯ สพพปโหต สพโพ าต อจฉตพพตโถ ฯ [ปา.๑๔๖ ส.๔๐๙.๔๑๐]

Page 495: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 495

[๗๗๐] สลากภตเต ปน วนจฉโย เวทตพโพ ฯ วจนโตต ปท อปนพนธตวาต ปเท เหต ฯ สลากาย วา ปฏกาย วาต ปททวย อปนพนธตวาต ปเท อาธาโร ฯ ภตตทเทสเกนาต ปท ทาตพพาต ปเท กตตา ฯ ตกโต ปฏาย สลากา ทาตพพาต สมพนโธ ฯ เอวนต คามวเสน ฯ เตสนต๑ ทวนน ตณณ สลากภตตาน ฯ สเจ เอก ฯ เป ฯ ภตตาน โหนต ฯ สลลกเขตวาต ตาน ภตตาน ปมาณวเสน สลลกเขตวา ฯ ตสม จาต อสม คาเม ฯ ตมปต สลากภตต ฯ อปสทโท อ สลากภตต อเปกขต ฯ ภกขสต นทธารณ ฯ โอรม- คาเมต อาสนนคาเม ฯ สลากภตเตส อคคาหเตเสววาต ภตตท- เทสเกน สลากภตเตส ภกขสส อคคาหเตเสวว ภกข คหต- สาย๒ สเจ คจฉต ฯ ปรภาคคาเมต ทรคาเม ฯ อตราน คาเหตวาต ภตตทเทสเกน อตราน สลากภตตาน คาเหตวา โอรมคาโม เตน ภกขนา คนตพโพ ฯ ภตตทเทสเกนาต ปท คาเหตวาต ปเท กตตา ฯ การณ าเปนโต อาห น หตอาท ฯ คาเหตนต กตตทเทสเกน คาเหต ฯ น ห พหสมาย ฯ เป ฯ ลพภตต วจเนน โส ภกข อนโตสมาย วา พหสมาย วา อตตนา ลทธลาภ ปฏคคเหต ลภตต าเปต ฯ วถอาทส ๑. เนส ฯ ๒. คาหต...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๑๐.๔๑๑]

Page 496: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 496

จาต นทธารณ ฯ ตตถาต ปท คาเหตพพานต ปเท อาธาโร ฯ คาเมต ปท วตต อต ปเท อาธาโร ฯ ภกขนนต ปท คาเหตพพานต ปเท กมม ฯ [๗๗๑] เตนาต สลากทายเกน วฏายาตอาทส กตตา ฯ อปฏเปตวาต๑ ปท สลลกเขตวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ปหรตวาต ปท คาเหตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตตราต วารคาเม ตว คจฉ ฯ ตโตต สลากคคหณกาลโต ฯ สฏ โต วา ปาสโต วาต อทกฆฏสส สฏ โต วา ป าสโต วา ทณฑกมม น ปรหาเปตพพ ฯ สลากาต ปท ภวนตต ปเท ปกตกตตา ฯ ผาตกมมเมวาต ปท ภวนตต ปเท วกต- กตตา ฯ ผาตกมมเมวาต วฑฒกมมเมว ฯ วหารรกขนถาย สงเฆน ทาตพพา อตเรกสลากา โหนตต อธปปาโย ฯ ลภนต- เยวาต วหารโคปกา ลภนต ฯ อตเรก อตตรภงค ยสส ต อตเรกอตตรภงค ฯ ต ทวสนต ตสม ทวเส ฯ เอวมปต ภตตสเสวส ลทธกาเล ฯ สงฆนวเกนาต ปท ลทธ อต ปเท กตตา ฯ อลทธสสาปต ปท คาเหตพพนต ปเท กมม ฯ [๗๗๒] เอโก สมโภโค เอเตสนต เอกสมโภคา ฯ ทวาต มชฌนตก อนตกกนเต ทวากาเล ฯ ปรสสาเวตวา ทาตพพนต ๑. อปฏาเปตวาต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๑๒.๔๑๓]

Page 497: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 497

สมพนโธ ฯ ผลสลากา จ ปวสลากา จ เภสชชคนธมาลาสลากา จ ผล...มาลาสลากาโย ฯ เอตถาต ผลสลากาทส นทธารณ ฯ สลากวเสน คาหตตตา ปน น สาทตพพาต เอตถ สลากป- ปฏพทเธน คาหตตตา อสารปปเมว โหต ยท ปน คณหต ธตงค น ภชชต ตสมา สลากวเสน ฯ เป ฯ ตพพาต วจน สพพาจรยมเตน วตตนต เวทตพพ ฯ [๗๗๓] อคคโต อาทโต ทาตพพา ภกขา อคคภกขา ฯ โน เจต ตาทสาน ภตตาน พหน โน เจ โหนต ฯ คตายาต สลากาย คตาย ฯ อลภตวาต ปพพทวเส อลภตวา ฯ ตตถ ลทธนต ตสม คาเม มยา ลทธ ฯ วฏฏตต เอว ปาปน วฏฏต ฯ อปาปตนต ปท ต ภตตนต ปทสส วเสสน ฯ ต ภตตนต นฏสลากภตต ฯ ตตเถวาต อาสนสาลาย ปาเปตวา ภชต น วฏฏต กสมา วหารเมว สนธาย ทยมานตตา ฯ [๗๗๔] ตตถาต ปท ลทธาต ปเท อาธาโร ฯ อเนาต ปท ลทธาต ปเท กตตา ฯ วารคาเมต ปท สลากาต ปเท อาธาโร ฯ ต คเหตวาต ทสงคมโก วารคามสลาก อตตโน คเหตวา ฯ คเหตวาต ปท วฏฏตต ปเท๑ ปพพกาลกรยา ฯ อตร ภกขนต อเนาต วตต อ ภกข ฯ มยหนต ๑. คนตนต ปเทต ยตตตร ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๑๔..๔๑๖]

Page 498: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 498

ทสงคมกภกขสงขาตสส มยห ฯ เตนาต ปท คเหตพพาต ปเท กตตา ฯ ตสสาต ทสงคมกสส สลากาต ปเท สมพนโธ ฯ วสตวาต ปท ปฏเปนตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ มนสสาต ปท ปฏเปนตต ปเท กตตา ฯ ตตถาต ฉฑฑตวหาเร ฯ วฏฏตต ภชน วฏฏต ฯ เตสต ภตต ภตเตส ภกขส ฯ คเตสต สกฏาน คเตส ฯ ธรคาเมต๑ สมปคาเม ฯ อตต มนสกาเรน ฯ ตนต สลากภตต ฯ ตา จาต สลากา น ปาปตา โหนต ฯ สลากาโยต ปท อากรตพพาต ปเท กมม ฯ ตตถาต ปจฉย ฯ เอโตต านโต ฯ อตต เอว ฯ ปาเปตวาต ปท วตตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ กตวา วนทตวาต ปททวย เตหต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ วตกกมาฬเกต วตกกสส มาฬเก ฯ ภกขหต ปท วตเตห ปเท กตตา ฯ ปาปตาต ตยา อมหาก ปาปตา ฯ [๗๗๕] ตตถาต อสม วหาเร ฯ อตต เอว วตวา ฯ อธาต วหาเร ฯ เตหต ปท น ทาตพพาต ปเท กตตา ฯ อภชตวา วาต ปท อนปปตเตหต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อนปปตเตหต ปท เตหต ปทสส วเสสน ฯ กสมา ภนเต น เทถ อต มนสสา ปจฉนตต สมพนโธ ฯ วหารกภตตนต๒

๑. ทร... ๒. วหารฏก ภตตนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๑๖.๔๑๗]

Page 499: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 499

วหาร สนธาย ทยมาน ภตต วหารกภตต นาม ฯ วหาร ฯ เป ฯ วฏาต เถรา อาหส ฯ วหารสมายาต ปท น เทมาต ปเท สมปทาน ฯ เทถ ภนเต น๑ มย ฯ เป ฯ อมหาก ภกขนต วตเต ปน วฏฏตต อมนา ทายกา ภตต คเหตวา วหาร อาคตา สเจ ปน วหาเร ภกข มนทา สลากา พหกา ภกขห ทายกา ปจฉตพพา สลากา พหกา อสม วหาเร ภกขน ปตตา ก อาหราเปตพพาต สเจ ทายกา อวหารโต ปตเต อาหราเปต วฏฏตต วทนต ทายกาน วจเนเนว อวหารโต ปตตา อาหราเปตพพา เอว ทนนมป ภตต สลากภตตเยว นามาต าเปต ฯ [๗๗๖] ปกขกาทสต นทธารณ ฯ ยนต ภตต ทยตต ปเท กมม ฯ อภลกขเตสต ปท ปกเขสต ปทสส วเสสน ปกเขสต ปท ทยตต ปเท อาธาโร ฯ กมมปปสเตหต ปท ทยตต ปเท กตตา ฯ กาตนต ปท กรณ อต ปเท สมปทาน ฯ สลากภตตคตกเมวาต สลากภตตสทสเมว ฯ ตสสาต ปกขกสส ฯ สลากภตต วา คเหตพพนต สมพนโธ ฯ ตสสาต สลากภตตสส ฯ มนทาต อปปกา ฯ ตนต สลากภตต ฯ ๑. น อต วณณนาปาโ วรทโธ ว ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๑๗.๔๑๘]

Page 500: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 500

อตต เอว วตวา ฯ เสว ปกโขต ปกขย น คาเหตพพ กสมา ปกขกสส ทานวเสน อนยมตตตา ตห เอกสม ปกเข เทต เอกสม น เทตต ฯ ลขภตตนต เอตถ ปณต- ภตต วา โหต อปปณต วา ทายเกห ทยมาน สพพ ลขภตต นาม ลขจวโรต ยถาต อมหาก ขนต ฯ วมตวโนทนย ปน อถา อตโถ วตโต ฯ ปาฏปทก นาม ทยมานทานนต สมพนโธ ฯ อตต เอว ฯ [๗๗๗] จวรกขนธเกต ปท อาคตาเนวาต๑ ปเท อาธาโร ฯ วสาขายาต ปท ทนนานต ปเท กตตา ฯ ตตถาต อาคนตกาทส นทธารณ ฯ เอตถาต อาคนตกภตตาทส นทธารณ ฯ สพเพสนต อาคนตกาน คาเหตพพนต ปเท กมม ฯ เตนาต ปม อาคนตเกน ฯ เตนาปต๒ ปม อาคนตเกน ฯ อฬารสส ภาโว อฬารตา๓ ฯ อวตเตต ทายเกห อวตเต ภชน น วฏฏต ฯ [๗๗๘] กถามคโคต กถาปพนโธ ฯ คมโก อาคนตกภตตมป ลภตต สมพนโธ ฯ อปสทโท น เกวล อาคนตกภตตเมว ลภตต าเปต ฯ คมโก อาคนตกภตตมป คมยภตตมปตป ปาโ ฯ ยถา ปน อาคนตกภตต เทว ตณ สตต วา ทวสาน อาคนตเกน ลพภต เอว อท คมยภตต เทว ตณ สตต วา ๑. อาคตานเยว ฯ ๒. เตนป ๓. โอฬารตา อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๑๘..๔๒๐]

Page 501: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 501

ทวสาน คมเกน น ลพภต กสมา คมกสส คตตตา ฯ อสทสปมา ฯ เทว ตณ ทวสานต อจจนตสโยโค ฯ เทว ตณ ทวสานต อท อนตรนตรา เจ อาคจฉนต เทว ตณ ทวสาน ภชตพพนต วจนานรเปน วตต ฯ สตต ทวสานต อท มหาปจจรย วตตวจนานรเปน วตต ฯ ยถา ปน อาคนตกภตต ลพภต เอวมท เทว ตณ สตต วา ทวสาน น ลพภตตป ปาโ โสป ยตโต ฯ ยถา ปน อาคนตกภตต ลพภต เอวมท เทว ตณ สตต วา ทวสาน ลพภตต ปาโ โส น ยตโต คมโก ห ทส คนตวา อนาคโต ตสมา เอวมท ฯ เป ฯ ลพภตต น วตตพพ ฯ ยถา ปน อาคนตกภตต น ลพภต เอวมท เทว ตณ สตต วา ทวสาน น ลพภตต ปาโ โสป น ยตโต เหฏา วจนสส อนนรปตตา ฯ คมสสามต ภตโตต อห คมสสาม อต มนสกาเรน ภตโต ฯ สอสสาหตตาต คมเน สอสสาหภาวโต ฯ สตโถต ชนสมโห ฯ สอสสาเหนาต คมเน สอสสาเหน ภกขนา ฯ [๗๗๙] โน เจต คลานภตต โน เจ ปโหต ฯ อโรค- รโปต อโรคสภาโว ฯ มหาคลานปฏากสสาต ปท คาเหตพพนต [ปา.๑๔๖ ส.๔๒๐]

Page 502: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 502

ปเท กมม ฯ อนา...กสสาต ปท เทตต ปเท สมปทาน ฯ ตตถาต กเล ฯ ตทปฏากสสาปต อนาถคลานสส อปฏากสส คาเหตพพนต ปเท กมม ฯ ตตเถวาต กเล ฯ อตต เอว ฯ สเจ ปน เอว ทนนาน โหนตต สมพนโธ ฯ นพทธาเปสนต อห นยเมส ฯ นพทธาเปมตป อตถ ฯ นพทธาเปตต ปาโ น ยชชต ฯ มม ภตต คณหนตต เอว ทนนาท โหนต ปณฑ- ปาตกาน น วฏฏตต วจเนน มม ภตต คณหนตต วตเตป ต อปณฑปาตกาน วฏฏตเยวาต าเปต ฯ [๗๘๐] ตตถาต ธรภตตาตอาทส สงฆสส สนตก สงฆก ฯ ตตถาต ตสม ทวเธ นจจภตเต นทธารณ ฯ ปคคลเกปต ปท วตเตต ปเท ปฏพทธวเสน อาธาโร ฯ สาสเน วสตต ยถา ฯ มเล สฏ ปฏจฉตตตาต อาทมห สฏ สมปฏจฉตตตา ฯ ยนต ย ภตต ฯ ธรเคหโตต สมปเคหโต ฯ ทนน ภตต วารภตต๑ นามาต สมพนโธ ฯ ตมปต วารภตต ฯ อตต เอว ฯ สตตาต สตต ภตตาน ฯ ตาน ภตตาน ฯ [๗๘๑] ตตถาต วหารภตตาทส ฯ ตตรปปาทกภตตนต ตสม วหาเร เขตตวตถอาทอปปาเทน อปปนนภตต ฯ สงคหตนต ปรจฉนน ฯ ต ปนาต วหารภตต วฏฏตต ปเท กตตา ฯ ๑. วารก... อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๖ ส.๔๒๑.๔๒๒]

Page 503: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 503

ตสสมหาวหารจตตลปพพตาทสต ปท ขณาสเวหต ปเท อาธาโร วสนเตหต วา อชฌาหรตพพ ฯ ตสสราเชน กโต มหาวหาโร ตสสมหาวหาโร ตสสมหา- วหาโร จ จตตลปพโต จ ตสส...ปพพตา ฯ เต จ ลงกาทเป โรหณชนปเท อตถ ฯ ขณาสเวหต ปท ปฏคคหตตตาต ปเท กตตา ฯ ยถา เยน ปกาเรน ต วหารภตต ปณฑปาตกานมป ปรภชต สกกา อนรป โหต ตถา เตน ภกขนาเมน ปฏคคหตตตา วฏฏตต สมพนโธ ฯ ปณฑ...นมปต ปท ปรภชตนต ปเท สมพนโธ ฯ มหาภสงขรเตนาต มหนเตน อภสงขรเณน ยตเตน ฯ อตมธโร รโส ยสม ต อตรสก อตรสกจ ต ปวจาต อตรสกปว ฯ คฬเกน ปณฑปเวน มสสต ภตต คฬกภตต ฯ อธาต โลเก ฯ กาเรตวาต ปท เทนตต ปเท ปพพกาล- กรยา ฯ อตต เอว วตวา เทนต ฯ คฬเกต คเฬ ฯ [๗๘๒] อตต เอว ฯ จวรภาชนย วตตนต สมพนโธ ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ เภสชเชสต นทธารณ ฯ สปปสสาต ปท กมภ อต ปเท สมพนโธ ฯ เตสนต มหาเถราน ฯ เอกา- พทธาต เอกภาเวน อาพทธา ฯ สพพนต สพพ สปป ฯ ฯ เป ฯ อวเสส อมหาก ปาปณาต อต เอว คหตมป สปป สคคหต ฯ [ปา.๑๔๖ ส.๔๒๒..๔๒๔]

Page 504: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 504

วตตปรจเฉทโตต ทส ภกข ทเสว จ สปปกมภาตอาทนา วตตปรจเฉทโต ฯ วปปสนนจ ต ตลเตลจาต วปปสนน- ตลเตส๑ ฯ สงคเวร สคเวรนต จ เทว ปาา๒ ฯ อวเสสนต ปท สงค...สชชปต ปทสส วเสสน ฯ อวเสสปตต...ปต อตถ ฯ นเยนาต ปท สลลกเขตวา ภาเชตพโพต ปททวเย ตตยาวเสสน ฯ วจกขโณ อปปมตโต ภกข ปาล อฏกถเจว โอโลเกตวา สงฆเก ปจจเย เอว ปาลอฏกถาส วตตนเยน วภาชเย ฯ [๗๘๓] สมมนนตวาต ปท ปต อต ปเท ปพพกาล- กรยา ฯ ปต...ทหต ปท ทาตพโพต ปเท กตตา ฯ อปจฉตวา วาต สงฆ อปจฉตวา ฯ อปป...เกนาต ปท ทาตพพาต ปเท กตตา ฯ กโรนตสสาต ปท ทาตพพาต ปเท สมปทาน ฯ วทโตต วทนตสส ฯ กสมา ปน สจโย ทาตพพา นน ปจฉตพพนต อาห อวภตตนตอาท ฯ สงฆก ภณฑ อวภตต วภชนสส อนนรป อต กกกจจ มนสกตวา สงฆ ปจฉตพพกจจ นตถ ฯ ปปผลกตถกสส เอโก ปปผลโก ทาตพโพ ฯ กนตาร ฯ เป ฯ ยคล ทาตพพนตอาท โยเชตพพ ฯ อตต เอว วจเนน ฯ กสยา จ อฑฒกสยา จาต ปททวย ปโหนกนต ปเท สมปทาน ฯ ๑. วปปสนเน ตลเตลาทมห ฯ ๒. สงคเวร อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๑๔๗..๑๕๐ ส.๔๒๔.๔๒๕]

Page 505: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 505

อนวาโต จ ปรภณฑ จ อน...ณฑ เตน อตถโก อน... ตถโก ฯ เภสชชนาฬมตตนต เภสชชสส นาฬกตต ฯ ตโตต เอกนาฬโต ตตย อต ปเท อปาทาน ฯ ทวสานต อจจนต- สโยโค ฯ ปรปณณายาต ปท ปจฉตวาต ปเท ลกขณกรยา ฯ คฬปณเฑปต ปท ตตยภาโคต ปเท อาธาโร อถวา ทาตพโพต ปเท อาธาโร ฯ นฏ เตต ปท ปจฉตวาต ปเท ลกขณกรยา ฯ ตโตต ตห ทวเสห ฯ เสนาสนกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ------------ [ปา.๑๔๗..๑๕๐ ส.๔๒๕.๔๒๖]

Page 506: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 506

สงฆเภทกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๗๘๔] สงฆเภทกขนธเก วนจฉโย ฯ กาฬทายปปภตโยต กาฬทายอาทโย ฯ อเมหสต นทธารณ ฯ อห ตยา ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน อตโถ เวทตพโพต สมพนโธ ฯ รชชสสรโลเภนาต ปท ปรกฑฒยาต ปเท กตตา ฯ ปรกฑฒยมาน หทย เอตสสาต ปรกฑฒยมานหทโย ฯ เสสนต สทธ ปพพชสสามต วจน ฯ ภโวต ภโว นาม อตสทโท นามวาจโก ฯ เอตนต วภโว อภโวต วจนทวย ฯ ตสมาต ปท ทฏพโพต ปเท เหต ฯ อต ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน ทฏพโพต ปเท อาธาโร ฯ ยา เอสา ภวาภวตา วจจต ฯ อเนกปปการาต ปท อตต ปทสส ววรณ ฯ ตาปจจโย สกตเถ วตตต ฯ มคเคหต ปท วตวตโตต ปเท กรณ ฯ ยถาสมภวนต มคคานรป ฯ นเยนาต ปหานนเยน วตวตโตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ตสสาต ปคคลสส ทสสนต ปเท กมม ฯ [๗๘๕] โสต ปท ตโมต ปทสส ววรณ ฯ ตตเถวาต ราชคเห ฯ คโตต คยาสส คโต ฯ เตเนตนต ตสมา อถโข เทวทตโต สงฆ ภนทตวาต เอต วจน สงคายนเตห เถเรห [ปา.๑๕๕..๑๙๖ ส.๔๒๗..๔๒๙]

Page 507: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 507

วตต ฯ อนสนธวเสน โยเชตวาต ปท นสสนเทโห หตวาต ปทสส อธปปาโย ฯ โยเชตวา อกขาตาต สมพนโธ ฯ โย เทวทตโต อปาเย นพพตตสสต อต ตสมา โส อาปายโก ฯ อทานต สงฆเภทกาเล ฯ พทธ...นาปต ปท น สกกาต ปเท กตตา ฯ อตต ตสมา ฯ ตเทวาต ภควตา สตวจน ฯ อทนต ชลว ยสสา อฏาต อท วจน สงคายนเตห คเหตวา วตต ฯ นนต ตถาคต ฯ อวจนรย ปตโตต อท ปน ปท อาสสาย๑ อวสสภาวสส นรยป- ปตตสงขาตสส อตถสส สทธย อตตวจน โหต ฯ อาสสายาต๒

ปท โหตต ปเท อาธาโร ฯ อตตสส วจน อตตวจน ฯ [๗๘๖] อตต มนสกาเรน ฯ อธมมวาทต ปท สาเวตต ปเท กตตา ฯ อนนยนโตต ปท อนต ปทสส ววรณ ฯ น ตมหาก ฯ เป ฯ สาเวตต อตโถต จ วจน อนนยนโต สาเวตต ปทสส อธปปาโย ฯ นเยนาต ปท สาเวตต ปเท กรณ ฯ เอวนต สลากคคาหาปนมตเตน สงฆราช โหต สงฆเภโท น โหต ฯ เอตตาวตาต สลากคคาหาปนมตเตน ฯ ภกข โข อปาล ฯ เป ฯ ภนทตต เอตถ วจเน เอว สงฆเภทสภาโว กถ ก เทวทตโต ปกตตโตต ปกตตโต นาม ๑-๒ อาสสายนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๐๑..๒๐๖ ส.๔๒๙.๔๓๐]

Page 508: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 508

กถ ก เทวทตโต ตาว ปม ปกตตโต น โหต เทวทตเตน รโ ฆาตาปตตตา รหรปปาทสส จ กตตตา อต ปจฉา สยาต สมพนโธ ฯ เอว เทวทตโต กถนต เอวรโป เทวทตโต กถ ก ฯ ปกตตโตต กถนต เทวทตโต ปกตตโต นาม ก ฯ อต- สทโท นามวาจโก ฯ ฆาตาปตตตา กตตตาต ปททวย นาต ปเท เหต ฯ จสทโท ฆาตาปตตตา จ กตตตา จาต โยเชตพโพ ฯ วสสชชมานมาห เอตถาตอาท ฯ เอตถาต ปจฉาย วสสชชน วทาม ฯ อาณตตยาต ปท วรทธตตาต ปเท สมพนโธ ฯ รโต ปท ฆาตาปนนต ปเท กมม ฯ อาณตตยา วรทธภาว ปาลยา โสเธนโต เตนหตอาท- มาห ฯ ห ตสสาต ห สจจ ตสส เทวทตตสส ฯ กตมตเต- เยวาต ปท น วตตาต ปเท ลกขณกรยา ฯ อภพพตาต อภพพสงขาตา ปาราชกตา ฯ กามจ ภควตา อภพพตา ฯ วตตา นน สา อาโรเปตพพาต อาห น จาตอาท ฯ ตสสาต เทวทตตสส ฯ ยท ปน รหรปปาทโกตอาทก สงฆเภทโต ปพเพ วตต เทวทตโต ปกตตโต น ภเวยยาต อาสงก สนธายาห รหรป- [ปา.๒๐๖ ส.๔๓๐.๔๓๑]

Page 509: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 509

ปาทโกตอาท ฯ เตนาต๑ เทวทตเตน ฯ อตสทโท ปรสมาปนโน ฯ [๗๘๗] อธมม ฯ เป ฯ วตถส วนจฉโย ฯ ตถาสทโท อปสหรณตเถ วตตต ฯ ตตถาต ธมมาธมเม๒ นทธารณ ฯ คเหตวาต ปท กถยนตาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อตต มนส- กาเรน กถยนตาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ต อธมมนต ปท กถยนตาต ปเท กมม ฯ วน...เยนาต ปท นามาต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ อตถปปตตวเสนาต การณสส อปปตตปปฏพทเธน ฯ ชาตกสส กถา ชาตกกถา ฯ นมนตตสส ภควโต ปกกมนนต ปเท สมพนโธ ฯ จารยสส ปกกมน จารยปปกกมน ฯ ตตถ ตตถาต สกขาปเท๓ ฯ ปรมนเยเนวาต ปท กถยนตาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ เอตถาต วนยปรยาเยน วตเตส ธมมาธมมาทส นทธารณ ฯ วตตปปการนต ภเตน วตถนาตอาทนา วตตป- ปการ ฯ เต ภกข ฯ เป ฯ อาทต ปท วตตนต ปเท กมม ฯ ตตถาต อปกสสนตตอาทปเทส ฯ อสสาเรนตต ปาเปนต๔ ฯ อจจปปกาเสนตต๕ อต ปกาเสนตต เฉโท สพโพจนตต สตเตน ตสททสส โจ ฯ วาต๖ อปโร นโย ฯ เภทกรวตถสต นทธารณ ฯ ๑. อท ปท วณณนาย นตถ ฯ ๒-๓. พหวจน กาตพพ ฯ ๔. อสสาเทนต ฯ ๕. อวปปกาสนต อต วณณนาปาโ ฯ ๖. อย วาสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ปา.๒๐๖.๒๐๗ ส.๔๓๑..๔๓๔]

Page 510: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 510

ตสสาต ปจห อปาลตอาทวจนสส นานากรณนต ปเท สมพนโธ ฯ อธาต สงฆเภทกขนธเก ฯ สงฆ...เณนาต ปท อตถโตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อสสาต ปจห อปาลต- อาทวจนสส ฯ ตตเถวาต ปรวาเร ฯ สงฆเภทกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ------------ [ปา.๒๐๗.. ส.๔๓๔]

Page 511: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 511

วตตกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๗๘๘] วตตกขนธกา วนจฉโย ฯ อปาหนสส โอมจน อปาหนโอมจน ต อาท ยสส ต อ...นาท ฯ สพพ วตต ฯ ปรจฉนนา ภกขา ยสม โส ปรจฉนนภกโข ฯ ยตถาต คาเม ฯ ภกขา น ทยต โสป ปจฉตพโพต ปาโ น ยชชต ภกขา ทยต โสป ปจฉตพโพต ปน ยชชต ฯ สพพนต วหาร ฯ สกโกนตสสาต ปท วตเตต ปเท สมพนโธ ฯ ทสสเตต ภควตา ปาลย ทสสเต ฯ [๗๘๙] อาวาสกวตเต วนจฉโย ฯ ตสสาต วฑฒตรสส ฯ ปจฉนเตนาต ปท ปจฉตพโพเยวาต ปเท กตตา ฯ วตเตนาต ฯ วฑฒตเรน วตเตน ภกขนา วชตพพนต ปเท กตตา ฯ ปจฉเตนาต วฑฒตเรน ปจฉเตน ภกขนา ฯ ปปโผเฏตวาต มจปาท ปปโผเฏตวา ฯ นวกสส วตเต วนจฉโย ฯ [๗๙๐] คมกวตเต วนจฉโย ฯ ตตถาต เสนาสนกขนธเก ฯ ตนต ทารภณฑมตตกาภณฑ ฯ เสนา...นต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ยตถาต เสนาสเน ฯ จตส...อาท ภควตา วตต ฯ กตตพพาการทสสนตถนต กตตพพสส อาการสส าปนตถ ฯ [ปา.๒๒๔..๒๒๓ ส.๔๓๕..๔๓๗]

Page 512: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 512

ปตมห อานสโสต ปเต เสนาสเน อานสโส ปตสส เสนาสนสส คโณต อตโถ ฯ โอว...เหต ปท ตเณส จ มตตกา- ปณเฑส จาต ปททวเย อาธาโร ฯ อปรต มจปาน อปร ฯ [๗๙๑] อนโมทนวตถสม วนจฉโย ฯ จตหต ปท นสทตพพนต ปเท กตตา ฯ คจฉาม อาวโส อจฉามาต อาวโส มย คจฉาม ก อทาห อจฉามาต อธปปาโย ฯ อาโภค กตวาป คนต วฏฏตเยวาต สมพนโธ ฯ ตสสาต อนโมทกสส ฯ รจเตนาต ปท กาเรนตต ปเท ตตยาวเสสน๑ ฯ เอเกน ภกขนา กาเรนตต ปเท กมม ฯ น มหาเถรสส ภาโร โหตต อนโมทก อาคเมต ภาโร น โหต ฯ เนว ตสส อนโมทโน อาปตตต วตตมตถ ทฬห กโรนโต อปนสนนาตอาทมาห ฯ อป... ยเมวาต ปท อาปจฉตพโพต ปเท วสยาธาโร ฯ อป สมเป นสนเนส กถน อปนสนนกถา ฯ พหส สนน- ปตเตส ปรยาเยน กถาย กถน อปนสทนกถา นาม ฯ เอวสทโท อนโมทนาทก นวตเตต ฯ มนสเสสต ปท กถาเปนเตสต ปเท ลกขณวนต ฯ กถาเปนเตสต ภกข กถาเปนเตส อาปจฉตพโพต ปเท ลกขณกรยา ฯ อชฌฏโต อาณตโต ฯ ๑. วณณนานสาเร ปเนว น ภวตพพ รจเตนาต ปท ห กรยากตปท กมมวาจก อถเขวต ภกขนาต ปทสส วเสสนเมว ฯ

[ปา.๒๒๓.๒๒๔ ส.๔๓๗.๔๓๘]

Page 513: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 513

เอตถาต อนโมทนาธกาเร ฯ สชาต วจจ ยสส โส สชาต- วจโจ ฯ วจเจน ปฬโต วจจปฬโต ฯ [๗๙๒] ภตตคควตเต วนจฉโย ฯ คจฉนเตนาต ปท พนธน- เมวาต ปเท กตตา ฯ คเณตวาต ปท ปตต อต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ มหาเถเรนาต ปท วตเตนาต ปเท กตตา ฯ วตเตน ภกขนา นสทตพพนต ปเท กตตา ฯ เถโร อนน- ชานนโต อาปชชตต สมพนโธ ฯ อโภห หตเถหต ปตตโธวน- อทก สนธาย วตต กสมา นจ๑ สาธก อปรฆสนเตน ปตโต โธวตพโพต วตตตตา ฯ ยตถาต ภตตคเค ฯ น ตาว ฯ เป ฯ หตถโธวนอทก สนธาย วตต กสมา ยาว น สพเพ ภตตาวโน โหนตต ปาลย วตตตตา ฯ ปาลย ปน วตตตตา หตถสส อโธวเน การณ อตถต ญาเปนโต อาห อนตราตอาท ฯ ภชนสส อนตรา ปปาสเตน ปน คเล วลคคามเสน วา เถเรน ปานย ปวตวา หตถา น โธวตพพา กสมา ภชนสส อปรโยสตตตาต อธปปาโย ฯ วลคค อามส ยสส โส วลคคามโส ฯ สารตถทปนย ปน หตถา โธวตพพาต ปาเน ภวตพพนต วตต ต น ยตต ภชเน อปรโยสเต หตถสส โธวตพพา- ๑. นจ กตวาต ปาล ฯ

[ปา.๒๒๕..๒๒๘ ส.๔๓๘.๔๓๙]

Page 514: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 514

ภาวโต หตถา น โธวตพพาต ปาโ ยชชเตว ฯ วทนตต นฏ ตภตต นสนนตเถร วทนต ฯ วฏฏตต เถโร หตเถ โธวต วฏฏต ฯ กถนต ปจฉา ฯ นวเกหต สพพ ทฏพพนต วสสชชน ฯ สพพ วจน ปณฑเตน ทฏพพ ฯ สมพาเธส หตอาท ทฬหกรณ ฯ เอวนต นวเกหต วจน ฯ นวเกหต ปท คนตพพนต ปเท กตตา ฯ ตวาต ปท คนตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ นกขมนเตสต ปท คนตพพนต ปเท ลกขณกรยา ฯ นวกา อนโตเคเห สเจ นสนนา โหนตต สมพนโธ ฯ อฆเฏนเตหต ปท คนตพพนต ปเท กตตา ฯ ปณฑจารกวตเต วนจฉโย ฯ [๗๙๓] อารกวตเต วนจฉโย ฯ ปตต ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อนโตคาเมเยว ภตตกจจ กตวา ปตโต โธวตวา ถวกาย ปกขปตพโพต สมพนโธ ฯ ตมปต เวฬนาฬก ฯ อลภนตสสาต อลภนเตน กาตพพนต ปเท กตตา ฯ ยถา จ อารกสส อรณสหต อจฉตพพนต สมพนโธ ฯ คเณ สมเห วสต สเลนาต คณวาส ฯ เตนาต อรณสหเตน วนาป วสน วฏฏต ฯ [๗๙๔] เสนาสนวตเต วนจฉโย ฯ ตตถาต ทวาเร ฯ เอวมป สมปฏจฉนเน วทเน จ สขวหรณ วฏฏต ฯ [ปา.๒๒๘..๒๓๙ ส.๔๓๙..๔๔๑]

Page 515: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 515

[๗๙๕] ชนตาฆรวตเต วนจฉโย ฯ อาจมนวตถสม วชชมาเน สต อทเกต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อต มนสกาเรน ฯ [๗๙๖] วจจกฏวตเต วนจฉโย ฯ อย ปฏกเขโป ฯ เอตนต น อาจมนสราวเกต วจน ฯ ตตราต สพพสาธารณฏาเน ฯ ย ปน นพทธคมนตถาย กต าน โหต ปคคลกฏาน วา ตสม าเน อทก เสเสต วฏฏต ฯ โอหตาต๑ หนธาต วจจวสสชชเน ทฏพโพ ฯ วตตกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ---------- ๑. อหตาต สวณณนา ปาล ฯ

[ปา.๒๔๐..๒๔๔ ส.๔๔๑.๔๔๒]

Page 516: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 516

ปาฏโมกขฏปนกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๗๙๗] ปาฏโมกขฏปนกขนธเก วนจฉโย ฯ ยาว ฯ เป ฯ นามาต วจเนน อต อธปปาย ภควา ทสเสตต าเปต ฯ หต สจจ ฯ เตนาต โมฆปรเสน ฯ อปกกมตวาต ปท อาคเมสสตต๑ ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อทนต อาคมน ฯ ฉนนมตวสสตต วจน ภควตา วตต ฯ อทเมวาต๒ อธปปาย สนธายาต ปเท กมม ฯ ปต ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตสมาต ปท เปตพพนต ปเท เหต ฯ เอตถ วจเน วชชมาน เรการ ฯ ปเร วา ปจฉา วา ปน ปากฏ กาต ยกาเร ปนาตอาทมาห ฯ [๗๙๘] เตนาต ตสมา ฯ อจจสสาต เอว อสส ปคคลสส ฯ เอตถาต วจเน เวทตพพาต ปเท อาธาโร ฯ มคเคน...ทสต ปท อาการาทสาต ปเท อาธาโร ฯ อากาโร อาท เยส ลงคนมตตาน เต อาการาทโย อาการาทโย เอว สา อาการาทสา ฯ เตน ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วตต ทฏจ สตจ ฯ ตนต ปรสงก ฯ ตาย ปรสงกายาต ปท วตตนต ปเท กมม ฯ ๑. อาคมสสต ฯ ๒. อทเมตนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๒๘๕..๓๐๘ ส.๔๔๓.๔๔๔]

Page 517: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 517

[๗๙๙] เอตถ วจเน วจจตต ปเท อาธาโร ฯ อกาโล ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน อย กาโล ฯ อนตถ ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน อนตถสหต นาม ฯ ยนต อตตาทาน ฯ หต สจจ ฯ ตนต อลภน ฯ น ลภสสามต ปท วตต ฯ ตนต ลภน ฯ โกสมพกาน วยาต โกสมพกาน ภณฑน วย ฯ นคคเหตวาต ปท กโรนตสสาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ มหากสสปตเถรสเสวาต มหากสสปตเถรสส ปจฉา สมนสสรณกมม อว ฯ อธกรเณต ปท นคคเหตวาต ปเท เหต อาธาโร วา ฯ ยสสเสวาต ยสสส ปจฉา สมนสสรณกมม อว ฯ สาสนสสาต ภาวโยเค ฉฏ ฯ วคตา อปกกเลสา เอเตหต วคตปกกเลสา เต เอว จนทมสรยา วคต...รยา ฯ สห สรยา วตตตต สสสรก สาสน ฯ วคตปกกเลสจนทมสรยา วย สสสรก วคต...รก ตสส ภาโว วคต...กตา ฯ [๘๐๐] อจฉทเทน...ตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ เยนาต ปคคเลน ปหโฏ กตานต ปททวเย กตตา ฯ คหฏปปพพชเตสต นทธารณ ฯ กายสมาจาโร ฉทโท จ สมปฏมโส จ โหตต สมพนโธ ฯ อากฑฒตนต ปท ปฏมสตนต๑ ปทสส ววรณ ฯ วปรโตต อโ กายสมาจาโร ฯ ๑. ปฏมาสตนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๐๙..๓๑๒ ส.๔๔๕.๔๔๖]

Page 518: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 518

อมลเกน อนทธสน อมลกานทธสน ฯ มสาวาโท จ โอมสวาโท จ เปสจ อมลกานทธสนจ มสา...สนาน ฯ ฉนทตวาต ปท อธคตนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ กมมฏานสส ภาวนา กมมฏานภาวนา ตสสา อนโยโค กมมฏาน...โยโค ฯ เมตเตน สมปยตต จตต เมตตจตต ฯ วคโต อาฆาโต เอตสมาต วคตาฆาต ฯ [๘๐๑] กาเลน วกขามตอาทส วนจฉโย ฯ เอกนต ปคคล ฯ สลากา จ ยาค จสลากยาคโย ฯ อคคนต คเหต อจฉนต เอตถาต อคค าน ฯ สลากยาคน อคค สลาก- ยาคอคค ฯ สงฆมชโฌ จ คณมชโฌ จ สลากยาคอคคจ วตกกมาโฬ จ ภกขาจารมคโค จ อาสนสาลา จ สงฆ...อาสน- สาลาโย ฯ อปฏาเกหต ปท ปรวารต อต ปเท กตตา ฯ วาสทโท สงฆ...ทส วา ปร...เณ วาต โยเชตพโพ ฯ ปรวาสจราต ตว ปรสาส อวจร ฯ มหลลกตถาต ตเมห มหลลกา อตถ ภวถ ฯ เมตเตน สหคต เมตต เมตต จตต ยสส โส เมตต- จตโต ฯ โทส อนตร จตต ยสส โส โทสนตโร ฯ [๘๐๒] กรณาย ภาโว การ การ เอว การตา ฯ กรณาย ปพพภาโค กรณาปพพภาโค อปปนาปตตกรณาย [ปา.๓๑๒..๓๑๖ ส.๔๔๖.๔๔๗]

Page 519: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 519

ปพพภาเค ปวตตกรณาต อตโถ ฯ หต เอสต สเลนาต หเตส หเตสโน ภาโว หเตสตา ฯ ทวหปต หเตสตา อนกมปตาต ทวห ฯ จทตเกน หตอาท ทฬหกรณ ฯ ปาฏโมกขฏปนกขนกวณณนา นฏ ตา ฯ -------------- [ปา.๓๑๖ ส.๔๔๗]

Page 520: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 520

ภกขนขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๘๐๓] ภกขนขนธเก วนจฉโย ฯ อล ฯ เป ฯ โหนตต ปจฉา ฯ อล ฯ เป ฯ รจ อต เอว ภควา กสมา ปฏกขปต ฯ กาม โหนตต จตสโส ปรสา กจาป โหนต ฯ กลเมตวาต ปท กตวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อเนกก- ขตตนต ปท ยาจเตนาต ปเท กรยาวเสสน ฯ ยาจเตนาต อตถต ยาจเตน มยา อนาตนต ปเท กตตา ฯ ปพพชชนต ปท ปรปาเลสสนตต ปเท กมม ฯ ทกข ลทธา อย อเมหหต อเมหห อย ปพพชชา ทกข ลทธา อต มนสกตวา อตถโย สมมา ปรปาเลสสนต อต เอว ครก กตวา อนชานตกาโม ภควา ปฏกขปต ฯ [๘๐๔] เยนาต ปาณเกน วทธ อต ปเท กตตา ฯ วทธตตาต ปท น สกโกตต ปเท เหต ฯ ปฏกจเจว ปฏคจเจวาต จ เทว ปาา ฯ ทสเสตต าเปต ฯ อพทธายปต ปท ตฏเยยาต ปเท ลกขณกรยา ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ปท ตฏเยยาต ปเท ลกขณกรยา ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ตปต อทก ฯ เย อเม ครธมมา ปตตาต สมพนโธ ฯ เตสต ครธมเมส ฯ อปปตเตสปต ปท ตฏเยยาต ปเท ลกขณกรยา ฯ ปจ...นต อจจนตสโยโค ฯ อต เอวนต [ปา.๓๒๐..๓๒๗ ส.๔๔๘]

Page 521: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 521

อตสทโท เอวสทเทน สมานตโถ ฯ เอวนต อตโถ ฯ ปม วตตนต วสสสหสส สทธมโม ตฏเยยาต เอว ปาลย ปม ภควตา วตต ฯ วตตนต ปท วสส...เมวาต ปทสส วเสสน ฯ สทธมโม วสส...เมว สสต ฯ อตต ปท เอตมตถนต ปทสส สรป ฯ ปฏสมภทาน ปเภโท ปฏสมภทปปเภโท ปฏ...เภท ปตตา ปฏ...ปตตา ปฏสมภทปปเภทปปตตา จ เต ขณาสวา จาต ปฏ...สวา เตส วโส ปฏพทโธ ปฏ...วโส ฯ ตโตต วสสสหสสโต ฯ สกขา ลขา อสนทธา วปสสกา เอเตสนต สกขวปสสกา สกขวปสสกา จ เต ขณาสวา จาต สกข...สวา ฯ สกข...วเสน วสสสหสส สทธมโม สสตต สมพนโธ ฯ [๘๐๕] วสสสหสสนต เจท๑ ปฏสมภทปปเภทปปตตกขณาสว- วเสเนว วตตนตอาทนา จ ย วตต ต เยภยยวเสน วตตนต ทฏพพ ฯ ปเม ห วสสสหสเส ปฏสมภทปปเภทปปตตก- ขณาสวา ฉฬภา เตวชชา สกขวปสสกา อนาคามโน สกทา- คามโน โสตาปนนา จาต สตต ปคคลา โหนต ฯ ทตเย ปน วสสสหสเส ฉฬภา เตวชชา สกขวปสสกา อนาคามโน ๑. เจตนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๒๗ ส.๔๔๙]

Page 522: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 522

สกทาคามโน โสตาปนนา จ โหนต ฯ ทตเย วสสสหสเส จ ฉฬภาน อตถภาโว ทาฒาธาตวเสน ทเปตพโพ ฯ ต ห วตต อถ สคตสโต โส จนตต สวทตวา อคม สวธเมส โสกนธานนาน (?) อสณ จ ชนธาต วาลการาสมชเฌ นหตมป อทฏ ปชต ชมปตห ฯ สยตมถ ยต โส ทพพจกขปปภาวา รตนครนกเช นาคราช อปสส วหคปตสรร มาปย ตมมหตเต วคตปถลปกขเนนตลกข ถเกนตนต ฯ สตถโน ห ปรนพพานโต ปฏาย ยาว กตตสสรเมฆรโ ราชภาวกาลา ปม วสสสหสส อตต ทตย วสสสหสส สมปตต ตสมา ทตเย วสสสหสเส ฉฬภาน อตถภาโว เวทตพโพ ฯ ตตเย ปน วสสสหสเส เตวชชา สกขวปสสกา อนาคามโน สกทาคามโน โสตาปนนา จ โหนต ฯ จตตเถ วสสสหสเส สกขวปสสกา อนาคามโน สกทาคามโน โสตาปนนา จ โหนต ฯ ปจเม วสสสหสเส โสตาปนนา โหนต ฯ เตน วตต นาป ปรยตตย สต ปฏเวโธ น โหตต ฯ [ปา.๓๒๗ ส.๔๔๙]

Page 523: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 523

[๘๐๖] ทฆนกายฏกถาย ปน ปฏสมภทปปตเตห วสส- สหสส อฏาส ฉฬภเห วสสสหสส เตวชเชห วสส- สหสส สกขวปสสเกห วสสสหสส ปาฏโมกเขน วสสสหสส อฏาสต วตต ฯ ตป เยภยยวเสน วตต ฯ ปาฏโมกเขน วสสสหสสนต เจท ปจวสสสหสเส ปาฏโมกขมตเตป ตฏนเต สาสนมป ตฏเตวาต เอต ปาฏโมกขสเสว ปธานภาว สนธาย วตต น โสตาปนนาน นตถภาวนต ฯ เตน วตต ฏกาย อโปสถกขนธกมตตเมว ธาเรนต ตทาป ปรยตต อนนตรหตา ว โหตต ฯ [๘๐๗] องคตตรนกายฏกถาย ปน พทธาน ปรนพพานโต วสสสหสสเมว ปฏสมภทา นพพตเตต น สกโกนต ตโต ปร ฉ อภา ตโตป อสกโกนตา ตสโส วชชา นพพตเตนต คจฉนเต กาเล ตาป นพพตเตต อสกโกนตา สกขวปสสกา โหนต เอเตเนว อปาเยน อนาคามโน สกทาคามโน โสตา- ปนนาต วตต ฯ ตตถ พทธาน ปรนพพานโต วสสสหสสเมว ปฏสมภทา นพพตเตต น สกโกนตต อท ปมวสสสหสส สนธาย วตต ฯ ตโต ปร ฉ อภา ตโตป อสกโกนตา ตสโส วชชา นพพตเตนต คจฉนเต กาเล ตาป นพพตเตต อสกโกนตา สกขวปสสกา โหนตต ทตยวสสสหสส สนธาย [ปา.๓๒๗ ส.๔๔๙]

Page 524: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 524

วตต ฯ เอเตเนว อปาเยน อนาคามโน สกทาคามโน โสตาปนนาต ตตยจตตถปจมวสสสหสสาน สนธาย อนาคามอาทน อนกกเมน วตต ฯ [๘๐๘] สยตตนกายฏกถายมปน ปมโพธย ภกข ปฏสมภทาปตตา อเหส อถ กาเล คจฉนเต ปฏสมภทา ปาปณต นาสกขส ฉฬภา อเหส ตโต ฉ อภา ปตต อสกโกนตา ตสโส วชชา ปาปณส อทาน กาเล คจฉนเต ตสโส วชชา ปาปณต อสกโกนตา อาสวกขมตต ปาปณสสนต ตมป อสกโกนตา อนาคามผล ตมป อสกโกนตา สกทา- คามผล ตมป อสกโกนตา โสตาปตตผล คจฉนเต กาเล โสตาปตตผลมป ปตต น สกขสสนตต วตต ฯ ตมป เยภยเยน วตต ฯ ตตถ ปมโพธย ภกข ปฏสมภทปปตตาต อท ปมวสสสหสส สนธาย วตต ฯ ปฐมโพธยนต ปม- วสสสหสเส โพธยนต อตโถ ฯ อถ กาเล คจฉนเต ปฏสมภทา ปาปณต น สกขส ฉฬภา อเหส ตโต ฉ อภา ปตต อสกโกนตา ตสโส วชชา ปาปณส อทาน กาเล คจฉนเต ตสโส วชชา ปาปณต อสกโกนตา อาสวกขยมตต ปาปณสสนตต อท ทตวสสสหสส สนธาย วตต ฯ ตสโส วชชา ปาปณต อสกโกนตาต เอตถ ตสโสเยว วชชา นพพตเตต น [ปา.๓๒๗ ส.๔๔๙]

Page 525: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 525

สกโกนต อาสวกขยมตต นพพตเตต สกโกนตต อธปปาโย ฯ ตมป อสกโกนตา อนาคามผล ตมป อสกโกนตา สกทาคามผล ตมป อสกโกนตา โสตามปตตผล คจฉนเต กาเล โสตาปตตผลมป ปตต น สกขสสนตต อท ตตยจตตถปจมวสสสสหสสาน สนธาย อนาคามอาทน อนกกเมน วตต ฯ เอวจ อธปปาเย คยหมาเน เอว ต สพพ อมเ สมานเมว ตสมา สพเพส อาจรยาน สมานมตเมว พทธ- โฆสาจรเยน ตตถ ทสสตนต คเหตพพ ฯ ปฏเวโธ เอว สทธมโม ปฏเวธสทธมโม ฯ ปร...ปต อปสทโท ปฏเวธ อเปกขต ฯ ตานเยวาต ตานเยว ปจวสส- สหสสาน สสต ฯ ตานเยวาต อจจนตสโยโค ฯ [๘๐๙] อนตตยาต อนชานามตอาทกาย อนาย อปสมปาเทสนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อนชานน อนตต ฯ ภกขต ปท อปสมปาเทสนต ปเท กตตา ฯ สากยานโยต ปท กตวาต ปเท ปกตกมม ฯ อตต เอว ฯ ตาต สากยานโย ฯ [๘๑๐] น กรยตต ภกขห น กรยต ฯ ขมาเปนตต ภกขนโย ขมาเปนต ฯ อน ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ตชชนยาทสต นทธารณ ฯ ตทานต ต กมม อทาน ฯ เอตถาต ปท วตต อต ปเท อาธาโร ฯ อาปชชนตต ภกขนโย [ปา.๓๒๗.๓๒๘ ส.๔๔๙]

Page 526: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 526

อาปชชนต ฯ [๘๑๑] กทท ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ น เกวล กททโมทเกน โอสจนตสส ทกกฏเมวาต สมพนโธ ฯ วปป...สปต นทธารณ ฯ วปปสนนอทกจ รชนจ กททโม จ วปป...ททมา ฯ สนนปตตวาต ปท สาเวตพพนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ เอตตาวตาต ตกขตต สาวนมตเตน อวนทนโย เอโส อยโย ภกขนห กโต โหต ฯ ตโตต กาลโต ปฏาย น วนทตพโพต สมพนโธ ฯ ภกขนาต ปท ขมาเปตพพนต ปเท กตตา ฯ เอตถาต ภกขนขนธเก ฯ [๘๑๒] โอภาสนตต ภาสนต ฯ อวนทยกรณนต น ภกขเว ภกขนา กาโย ววรตวา ภกขนน ทสเสตพโพตอาท วตต อวนทยกรณ ภกขนอปสสเย สนนปตตวาตอาทนา วตต- นยเมว ฯ โอวาท เปตนต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ภกขนโย จาต๑

ภกขนโยเอว ฯ อถวา จสทเทน น เกวล ทณฑกมมกตา สา ภกขน วนทตพพาต าเปต ฯ กายววรณาทสปต น ภกขเว ภกขนยา กาโย ววรตวา ทสเสตพโพตอาทส วตเตส กายววรณาทสป ฯ ๑. อย จสทโท วณณนาย น ทสสต ฯ

[ปา.๓๓๖..๓๓๘ ส.๔๔๙.๔๕๐]

Page 527: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 527

[๘๑๓] คห ฯ เป ฯ เกนาต ถนปฏเกน ถนพนธนวตเถน ผาสเก พนธนตโย คหทารกาโย วย ฯ จตตลงกโรนตต๑ จตต อลงกโรนตต เฉโท ฯ จตตาลงกโรนตตป ปาโ โสเยว เฉโท ฯ อวงคเทเสต อกขโกฏเทเส ฯ อวงโค ตวกขโกฏสต อภธานปปทปกา ฯ มขสส อโธ อโธมข ฯ อาโลเกนต เอเตน วาตปาเนนาต อาโลกน สห อาโลกเนน วตตตต สาโลโก อกาโส๒ ฯ สห นจเจน วตตตต สนจจ สมชช ฯ วฏาเปนตต เปนต๓ ฯ เตนาต ทาเสน ฯ ปกกจาต ปกกผล ฯ ปณกาปณนต๔ ปณกาน อาปณ ฯ กถตาเยวาต มหาวคคฏกถาย กถตา ฯ [๘๑๔] สหธมมเกสต นทธารณ ฯ สห จรตพโพ ธมโม สลสสทธาปาสงขาโต สหธมโม โส เอเตสมตถต สหธมมกา ฯ โย โกจ กาล กโรนโต วทตต สมพนโธ ฯ เตสนต อปชฌายาทน ฯ อจจยทานนต อจจเย ทาน ฯ คหน ปน อจจยทาน รหต ฯ [๘๑๕] มลลสส ภรยา มลล ปราเณ มลล ปราณมลล๔ ฯ ๑. จตตก กโรนตต วณณนาปาโ ฯ ๒. โอกาโส ฯ ๓. อปสมปาเทนตต อธปปาโย ฯ ๔. ปกณณกาปณนต ๕. ...มลล อต ปาล ฯ

[ปา.๓๔๓..๓๔๘ ส.๔๕๐.๔๕๒]

Page 528: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 528

อปนชฌายตต โอโลเกต ฯ [๘๑๖] ตนต ทาน ฯ อามส ททโต สพพสส๑ ฯ อคคนต กจ โกฏาส ฯ ปฏ... ...มสนต ภกขห ปฏคคเหตวา ปตา- มส ฯ ภกขหต ปท ปฏคคหาเปตวาต ปเท กมม ฯ ภกขหต ปท ปฏคคหตนต ปเท กตตา ฯ ภกขนป ภกขนสต ภกขน อปปฏคคหตกฏาเน ภกขนห ปฏคคหตสส ปตฏ ตภาเว ฯ อฏนน ฯ เป ฯ นต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ธเรต สมเป ฯ อพภนตเร ปวตตา อพภนตรมา ฯ [๘๑๗] อนตรายานนต นทธารณ ฯ ทตภกขนยาต ปท อาจ...นต ปเท สมปทาน ฯ อาจ...นต ภกขสงเฆน อาจกขตพพาน ฯ [๘๑๗] ธมมตายาต ปกตยา ฯ ยถา อสม ปรเสต ยถา ทารกโต อสม ปรเส ทตยกาย ภกขนยา ปฏปชชตพพ ฯ ภกขนยาต ปท ปฏปชชตพพนต ปเท กตตา ฯ [๘๑๙] อภวาทนนตอาทส อต อตโถ ฯ ตตเถเกต๒ ตสม อภวาทนนตอาทวจเน เอเก อาจรยา วทนต ฯ เอกโต วาต ภกขนโต ฯ อภโต วาต ปรสโต ภกขนโต จ ฯ อวสสตาต ๑. ต อสส ททโต ทกกฏนต วณณนาวจน ฯ ๒. ตตร เกจต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๕๐..๓๗๑ ส.๔๕๒..๔๕๔]

Page 529: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 529

ราเคน อวสสตา ฯ สารตตาต สราคา ฯ ยถาวตถกเมวาต สงฆาทเสโส โหต ฯ เอตถาต อภวาทนาทส ฯ อทนต อภวาทนาทก ภกขนน อนาต ฯ ตนต อฏกถาวจน ฯ ตนต ปรเสห อภวาทนาทก ฯ [๘๒๐] เหฏา ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ กณฑกเจวาต สาสโป ฯ ภกขนขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ ------- [ปา.๓๗๑.๓๗๒ ส.๔๕๔]

Page 530: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 530

ปจสตกกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๘๒๑] ปจสตกกขนธเก วนจฉโย ฯ เอวมาทต ปท วตตนต ปเท กมม ฯ สพเพส สกขาปทาน ฯ ปรยาเยน วตตนต สงคายนเตห เถเรห ปรยาเยน วตต น นปปร- ยาเยน ฯ ปท...กาโรต ปทปรณมตเต โวสทโท วตตต ฯ อตต ปท ครหนเตหต ปเท อากาโร ฯ น อาปตต สนธายาต อาปตต สนธาย น วตต ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ เตต มหากสสปาทโย เถรา ฯ อทาเนว เหตนต ห สจจ อทป เต ฯ เป ฯ ทกกฏนต เอต วจน อทาเนว เถเรห อนสสาวต น ปพเพ ภควตา วตต ฯ อปปตตนต ภควตา อฏปต ฯ อตสทโท ปรสมาปนโน ฯ เทเสห ฯ เป ฯ นต อทป วจน วตตนต ปเท กมม ฯ ตนต อปจฉน ฯ ปฏชานาห ต ทกกฏนต ตว ต ทกกฏ สมปฏจฉาห ฯ อทนต อท อธปปาย ฯ น ...นนต อาปตตเทสน สนธาย น วตต ฯ น อนาทเรนาต น ภควนต อนาทเรน น ปจฉ ฯ ตตถาต อปจฉเน ฯ อปสทโท สฏ กตภาว อเปกขต ฯ สทธายาต อายสมนตาน วจน สททหตวา ฯ เอตถาต ปจสตกกขนธเก ฯ นทานวณณนายเมวาต ปาราชกฏกถาย ฯ ปจสตกกขนธวกณณนา นฏ ตา ฯ ---------- [ปา.๓๘๕..๓๙๔ ส.๔๕๕.๔๕๖]

Page 531: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 531

สตตสตกกขนธกวณณนาย อตถโยชนา [๘๒๒] สตตสตกกขนธเก วนจฉโย ฯ กเลวรนกขปมาน- ภมนต กเลวรสส นกขปฏานภม ฯ นกขปตย เอตถาต นกขป- มานา อธกรเณ มานปปจจโย ฯ กเลวรสส นกขปมานา กเล...นา กเล...นา จ สา ภม จาต กเล...ภม ฯ กต ฯ เป ฯ ต เอตถ วจเน วชชมาน ภมต๑ เอต ปท ฯ วหรนต เอตถาต วหาโร๒ อตตาโน เอว วหาโร อตตานวหาโร ฯ [๘๒๓] สาวตถยาต ปท ปฏกขตตนต ปเท อาธาโร ฯ วภชชยต เอเตนาต วภงค สตตสส มาตกาปทสส วภงค สตตวภงค ฯ ตตร หตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ ตตร สตต- วภงเค ปฏกขตตนต ปเท อาธาโร ฯ วทนเตน ปฏกขตตนต วทนเตน ภควตา สงคโลณ ปฏกขตต ฯ ตตเรเกต ตสม สตตวภงเค เอเก อาจรยา ฯ ยป ฯ เป ฯ มสนต เตน โลเณน สทธ อโลณก ยป อามส ฯ ตนต อามส ฯ ตทหต ตสม อหน ฯ ตสมาต ปท ภวตพพนต ปเท สภาวเหต ฯ วจนโตต ปท ภวตพพนต ปท าปกเหต ฯ ทกกเฏนาต ปท ภวตพพนต ปเท กตตา ฯ เอตถาต ปเร ปฏคคหตโลเณ ฯ ๑. กมมต สวณณนา ปาล ฯ ๒. กรณสาธน กาตพพ ฯ

[ปา.๔๐๐..๔๑๙ ส.๔๕๗.๔๕๘]

Page 532: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 532

อตสทโท มนตต ปเท อากาโร ฯ เต วตตพพาต เต อาจรยา สกวาทนา วตตพพา ฯ อปสทเทน น เกวล ปาจตตเยน น ภวตพพนต าเปต ฯ ทกกฏาภาว ทฬห กโรนโต อาห น หตอาท ฯ เอตถาต สงคโลณอโลณามเสส นทธารณ ฯ ยาวชวก สงคโลณ ตทหป- ปฏคคหต ฯ ก ปน ปฏคคหตนต อาห ยาวกาลกเมวาตอาท ฯ ยาวกาลกเมว อโลณามส ตทหปปฏคคหต ฯ วกาเล ยาวกาลก น จ ปรภตต ฯ ยท วาต วา อปโร นโย ยท มตถ๑ ฯ วจเนนาต วจนมตเตน ฯ วกาลโภชนาปปาจตตยป น ภเวยย กสมา วกาเล น กปปตต วจน ทกกฏเมว สนธาย วตตนต เอว ตมหาก มต ตสมา น ภเวยยาต อธปปาโย ฯ อปสทโท น เกวล สนนธโภชนปปาจตตย น ภเวยยาต าเปต ฯ อปปรกขณาการ าเปนโต อาห อย เหตถาตอาท ฯ เอตถาต วกาเล น กปปตต วจเน ฯ น อธาต เอตถ นสทโท โหตต ปเท ปฏเสโธ ฯ อธาต กาเล กปปต วกาเล น กปปตต วจเน วจนมตเตนาต ปเท อาธาโร ฯ เอตถาต ยาวกาลเกน สมภนนรเส ยาวชวเก ฯ วกาล...วหนต วกาล- โภชนปปาจตตยสส ชนก ฯ อชช ปฏคคหตปต อชช ปฏค- ๑. มเถ อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๔๑๙ ส.๔๕๘]

Page 533: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 533

คหตมป ยาวชวก ฯ ตนต สนนธการก อชานนโตปต ปเท กมม ฯ น มจจตต อาปตตโต น มจจต ฯ อาปตตโต อมจจนภาว ปาลยา สาเธนโต อาห วตต เหตนตอาท ฯ ปจฉายาต ปท พยากรณนต ปเท สมพนโธ ฯ พยากรณนต วสสชชน ฯ อตสทโท พยากรณนต ปทสส สรป ฯ [๘๒๔] อท วจน วตตนต ปเท กมม ฯ กตวาต ปท อาคตนต ปทสส วเสสน ฯ หต ยสมา ฯ สคตวทตถนนต ปท อปรต ปเท สมพนโธ ฯ วทตถมตตาต วทตถปปมาณา ฯ กโรนตสสาต ปท อาคตเมวาต ปเท สมปทาน ฯ อทนต ต อตกกามยโต เฉทนก ปาจตตยนต อท วจน อาคตเมว โหต ฯ ปฏโต เรวตตเถเรน ปฏโ อายสมา สพพกาม อาห ฯ สพพตถาต าเนส เสส วจน ฯ สตตสตกกขนธกวณณนา นฏ ตา ฯ --------------- [ปา.๔๑๙.๔๒๒ ส.๔๕๘.๔๕๙]

Page 534: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 534

[๘๒๕] อทาน ปตถน กโรนโต อาห ทววคคสงคหาต- อาท ฯ ทววคคสงคหา ทวห วคเคห สงคหตา ปรจฉนนา ทวาวสตปปเภทกา เย ขนธกา สาสเน วนยปรยตตสาสเน ปจก- ขนธทกขปปหายนา ภควตา วตตา เตส ขนธกาน เอสา วณณนา อนตราย วนา วชเชตวา ยถา สทธา เอว ปาณม กลยาณา อาสาป ปตถนาป สชฌนตต โยชนา ฯ ทวาวสต ปเภทา เยส เต ทวาวสตปปเภทกา ฯ สาสเนต ปท วตตาต ปเท อาธาโร ฯ ปจ จ เต ขนธา จาต ปจกขนธา ปจกขนธา เอว ทกขา ปจกขนธทกขา ปจกขนธทกเข ปชหต สเลนาต ปจกขนธทกขปปหาย ฯ อปสทโท วณณน อเปกขต ฯ จลลวคควณณนาย อตถโยชนา นฏ ตา ฯ [๘๒๖] อต อภนวปราวหยนครสส ปจฉมตตรทสาภาเค ปตฏ เต ปนสาราโมต วสสเต อาราเม วสนเตน สกลพยากรณา- สงคาณจารนา สาฏกถตตปฏกธเรน าณกตตต นามเธยเยน เถเรน กตา จลลวคคฏกถาย อตถโยชนา สมตตา ฯ ----------- [สา.๔๕๙]

Page 535: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 535

ปรวารวณณนาย โสฬสมหาวารวณณนาย อตถโยชนา [๗๒๗] อทาน ปรวารสส วณณน กตตกาโม อตตโน กรณปปการ าเปต วสทธปรวารสสาตอาทมาห ฯ วสทธปรวารสส ธมมกขนธสรรสส ภควโต สาสเน วนยปรยตตสาสเน ขนธกาน อนนตรา ปรวาโรต ปรวาโร อต โย วนโย สงคห คณน สมารฬโห เถเรห อาโรปโต ปพพา- คต ปพเพ อาคต นย วนจฉยนย หตวา ฉฑเฑตวา อทาน ตสส ปรวารวนยสส อนตตานตถวณณน อปปากฏตถวณณน คมภรตถวณณน กรสสาม อหนต โยชนา ฯ วสทโธ ปรวาโร อสสาต วสทธปรวาโร ฯ ธมมาน สลาท- คณาน ขนโธ สมโห ธมมกขนโธ โส สรร อสสาต ธมมก- ขนธสรโร ฯ ส อารหยตถาต สมารฬโห ฯ น อตตาโน อนตตาโน อนตตาโน อตโถ อนตตานตโถ ตสส วณณนา อนตตานตถวณณนา ฯ วสทธปรวารสส ธมมกขนธสรรสสาต ปททวย ภควโตต ปทสส คนถานรปโต วเสสน ฯ ตตถ ปมปเทน ปรสาวเสน ภควโต วเสสน กต ทตยปเทน คณวเสน วเสสน กต ฯ [ส.๔๖๑]

Page 536: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 536

ภควโตต ปท สาสเนต สมพนโธ ฯ อตสทโท สงคหนต ปเท อากาโร ฯ สาสเนต ปท สงคหนต ปเท อาธาโร ฯ อนนตราต ปท สงคหนต ปเท กาลสตตม ฯ สงคหนต ปท สมารฬโหต ปเท กมม ฯ [๘๒๘] อทาน อนตตานตถวณณน กโรนโต ตตถาตอาทมาห ฯ ตตถาต ปรวาเร ฯ ยนเตน ภควตา ฯ เป ฯ ปตตนตอาทนา นเยน ปวตตา ยนเตน ฯ เป ฯ ยปปวตตา ฯ สาสนสสาต วนยปรยตตสาสนสส ฯ ครโน ภาโว คารว ฯ พห มานยเต พหมาน ภาวสาธน ฯ คารวจ พหมานจ คารวพหมาน ฯ ทวนโทว กาจพโพ กสมา ครก กโรต มาเนต ปเชตต ปาลทสสนโต ฯ สทธมเม คารวพห- มาน สทธมมคารวพหมาน วนยปรยตตสงขาเต สทธมเม คารว- พหมานนต อตโถ ตสส เวโค สทธมมคารวพหมานเวโค เตน สมสสโต อกขตโต สทธมมคารวพหมานเวคสมสสโต ฯ อตถวเสต ปโยชนเภเท หตวเสเส ฯ ปเปสต เปส ฯ ปตตยา กาโล ปตตกาโล ฯ อปจาต อปโร นโย ฯ สพพตถาต ธมเมส ฯ สมนตโต จกขต ปสสตต สมนตจกข ฯ สพพธมมาน ชานน สพพธมมชานน สพพธมมชานเน สมตถา สพพธมม- [ปา.๑ ส.๔๖๑]

Page 537: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 537

ชานนสมตถา ฯ จกขสส วสโย จกขวสโย ต อตตาน จกขวสยาตตาน ฯ ตโรกฑฑาทส คตาน ปวตตานต ตโรกฑฑาทคตาน ฯ จาปต อเปกขตโถ นปาตสมทาโย น เกวล ตโรกฑฑาท- คตรปาน ทสสนนต อธปปาโย ฯ มสจกขนาต ปสาทจกขนา ฯ จสทโท ทพพจกขสมนตจกขน อเปกขต ฯ อตตโน หต อตตหต อตตหตสส สาธกา อตตหต- สาธกา ฯ สมาธ ปทฏาน อาสนนการณ ยสสา สา สมาธ- ปทฏานา ฯ สพพธมเม ปฏวชฌตต ปฏเวโธ ปฏเวโธ เอว ปา ปฏเวธปปา ฯ ปเรส หต ปรหต ปรหตสส สาธกา ปรหตสาธกา ฯ กรณา ปทฏาน ยสสา สา กรณา- ปทฏานา ฯ ทสเสตพพาต เทสนา สทโท เทสนาย สมฏาปกา ปา เทสนาปา ฯ อตถ ตตถ ปตตต ตสม ปมปาราชเก ปตต ก อตถ ฯ [๘๒๙] โย โสต ปท ภควาต ปทสส วเสสน ภควาต ปท ปเปสต ปเท กตตา ฯ สาสนสสาต ปท จรฏ- ตกตถนต ปเท สมพนโธ จรฏ ตกตถนต ปท ยาจโตต ปเท สมปทาน ฯ ธมมเสนาปตนาต ปท ยาจโตต ปเท กตตา ฯ [ปา.๑ ส.๔๖๑]

Page 538: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 538

ชานนสมตถา ฯ จกขสส วสโย จกขวสโย ต อตตาน จกขวสยาตตาน ฯ ตโรกฑฑาทส คตาน ปวตตานต ตโรกฑฑาทคตาน ฯ จาปต อเปกขตโถ นปาตสมทาโย น เกวล ตโรกฑฑาท- คตรปาน ทสสนนต อธปปาโย ฯ มสจกขนาต ปสาทจกขนา ฯ จสทโท ทพพจกขสมนตจกขน อเปกขต ฯ อตตโน หต อตตหต อตตหตสส สาธกา อตตหต- สาธกา ฯ สมาธ ปทฏาน อาสนนการณ ยสสา สา สมาธ- ปทฏานา ฯ สพพธมเม ปฏวชฌตต ปฏเวโธ ปฏเวโธ เอว ปา ปฏเวธปปา ฯ ปเรส หต ปรหต ปรหตสส สาธกา ปรหตสาธกา ฯ กรณา ปทฏาน ยสสา สา กรณา- ปทฏานา ฯ ทสเสตพพาต เทสนา สทโท เทสนาย สมฏาปกา ปา เทสนาปา ฯ อตถ ตตถ ปตตต ตสม ปมปาราชเก ปตต ก อตถ ฯ [๘๒๙] โย โสต ปท ภควาต ปทสส วเสสน ภควาต ปท ปเปสต ปเท กตตา ฯ สาสนสสาต ปท จรฏ- ตกตถนต ปเท สมพนโธ จรฏ ตกตถนต ปท ยาจโตต ปเท สมปทาน ฯ ธมมเสนาปตนาต ปท ยาจโตต ปเท กตตา ฯ [ปา.๑ ส.๔๖๑]

Page 539: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 539

ตหต ปท วชชาหต ปทสส วเสสน วชชาหต ปท ชานตาต ปเท กรณ ฯ ฉหต ปท อภาหต ปทสส วเสสน ฯ วาสทโท อปรนย าเปต ปนสทโท วเสสตโถ ฯ อภาหต ปท ชานตาต ปเท กรณ ชานตาต ปท ภควตาต ปทสส วเสสน ฯ สพพตถาต ปท อป...นาต ปเท อาธาโร อป... นาต ปท สมนตจกขนาต ปทสส วเสสน สม...นาต ปท ปสสตาต ปเท กรณ ฯ สพพธมม...ยาต ปท ปายาต ปทสส วเสสน ฯ สพพ- สตตานนต ปท จกขต ปเท สมพนโธ ฯ จกข...ตาต ตโร... จาปต ปททวย รปานต ปทสส วเสสน รปานต ปท ปสสตาต ปเท กมม ฯ อตวสทเธนาต ปท มสกจกขนาต ปทสส วเสสน ฯ ปสสตาต ปท ภควตาต ปทสส วเสสน ฯ อตต... ...นายาต ปททวย ปฏ...ยาต ปทสส วเสสน ปฏ...ยาต ปท ชานตาต ปเท กรณ ชานตาต ปท ภควตาต ปทสส วเสสน ฯ ปร... ....ฏานายาต ปททวย เทส...ยาต ปทสส วเสสน เทส...ยาต ปท ปสสตาต ปเท กรณ ปสสตา อรหตา สมมาสมพทเธนาต ปทตตย ภควตาต ปทสส ปสสตา ย ปมนต ปททวย ปาราชกนต ปทสส วเสสน ปารา- ชกนต ปท ปตตนต ปเท กมม ปตตนต กมมวาจก [ปา.๑ ส.๔๖๑.๔๖๒]

Page 540: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 540

กตตปท ฯ อาภฏนต อตสทโท อยนต ปทสส สรป ฯ [๘๓๐] ปจฉาวสสชชเนต ปท ปจจทธรณาต ปเท อาธาโร ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ อตสทโท ปจจทธรณาต ปเท อากาโร ฯ เกวลนต ปท ปจจทธรณาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ปจฉายาต ปท อาคตสสาต ปเท อาธาโร อาคตสสาต ปท อาทปทสสาต ปทสส วเสสน อาทปทสสาต ปท ปจจทธรณาต ปเท กมม ปจจ...มตตเมวาต ปท ลงคตโถ ฯ มตตสทโท วสสชชน นวตเตต เอวสทโท สนนฏานตโถ ฯ กตถ ปตตนต ฯ เป ฯ เอวมาทนาต ปท นเยนาต ปทสส วเสสน ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ นเยนาต ปท วสสชชตพพนต ปเท กรณ ฯ ปนปต เอตถ อปสทโท ปม ปาราชก กตถ ปตตนตอาทก ปพพวตตปจฉ อเปกขต ฯ เอตถาต ปท ปจฉตวา ว วสสชชตพพนต ปททวเย อาธาโร ฯ [๘๓๑] เอตตาวตาต เทว อนปปตตโยต วจเนน วสสชชตาต ปเท กรณ ฯ ปจฉายาต ปท โกฏาสาต ปเท สมพนโธ ฯ ตตยนต อนปปนนปปตตต ตตยปท ฯ ปมปาราชเก อนปปนนปปตตยา อภาว สาเธนโต อย หตอาทมาห ฯ อนปปนเน โทเสต โทเส อนปปนโน ฯ สาต อนปปนนป- [ปา.๑.๒ ส.๔๖๒]

Page 541: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 541

ปตต ฯ [๘๓๒] วนยธราตอาท ทฬหกรณ ฯ วนยธโร ปจโม ยสส โส วนยธรปจโม ฯ คเณนาต ปท อปสมปทาต ปเท กตตา ฯ อปสมปทาต อปรภาว ภกขภาว สมปาปนนา ฯ คณงคณปาหนา จตปปฏลโต ปฏาย วจจต ฯ ธวนหานนต นจจนหาน ฯ อตถรยตต อตถรณ จมม เอว อตถรณ จมมตถรณ ฯ หสทโท ทฬหโชตโก ฯ สกขาปทาน มชฌม- เทเสเยว ปตต นาม โหต ฯ สกขาปทานต ปท โหตต ปเท ปกตกตตา ฯ มชฌมเทเสเยว ปตตาน เอตเถว เอเตห อาปตต โหตต ปาโ ฯ เอตเถวาต มชฌมเทเส เอว ฯ เอเตหต จตห สกขาปเทห ฯ [๘๓๓] สทธภกขนเมว หตอาท ทฬหกรณ อทมปน ภกข อารพภ อปปนเน วตถสม ภกขนนมป ปตตนต สมพนโธ ฯ อทมปน ปม ปาราชก ปตตนต ปเท กมม ฯ อารพภาต ปท ปตตนต ปเท ปพพกาลกรยา๑ ฯ อปปนเน วตถสมนต ภกขนน๒ วตถสม อปปนเน ฯ อปปนเนต ปท ปตตนต ๑. อปปนเนต ปเท กรยาวเสสนนต เม มต ฯ ๒. ภกขนนต เม มต ฯ

[ปา.๒ ส.๔๖๓]

Page 542: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 542

ปเท ลกขณกรยา ฯ ภกขนนมปต ปท ปตตนต ปเท สมปทาน ฯ อปสทโท ภกข อเปกขต ฯ วนตกถามตตเมว ห ตาส นตถต ห สจจ วนตกถามตตเมว ภควตา สย วนจฉต- กถามตต ตาส ภกขนน นตถ ฯ สกขาปท ปน อตตต สกขา- ปทาน ตาส ภกขนน อตถ ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ เอตถาต อภโตปตตย ฯ อตถสส ปน เภโท นตถต ปาเปนโต ภกขนมปตอาทมาห ฯ [๘๓๔] เอตถาต วจเน อนปปวฏนต ปเท อาธาโร ฯ นทานปรยาปนนมปต ปท นทาโนคธนต ปทสส เววจน ฯ อปสทโท อรจสจนตโถ ฯ อท ปม ปาราชก นทานปรยาปนนมป สมาน อทเทส อาคจฉตต สมพนโธ ฯ สลวปตตอาทนนต สลวปตตอาทน จตนน วปตตนนต อตโถ ฯ ปมา หตอาท ทฬหกรณ ฯ ทวงคเกนาต วตตตตา ปน กายจตเตส กตม องคนต อาห เอตถ หตอาท ฯ เอตถาต ทวส องเคส นทธารณ ฯ ต ปคคล อปเนตวา อโปสโถ วา ปวารณา วา กาต สกกา จ โหตต โยชนา ฯ อตต ตสมา ฯ ตปปจจยาต ตสส ปคคลสส อปนยการณา ฯ กตเมน สมเถน สมมตต ย ปน วจน ภควตา วตต ต วจน สนธาย วตตนต [ปา.๒ ส.๔๖๓.๔๖๔]

Page 543: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 543

สมพนโธ ฯ ปาปยต ปยตต ปตต ปตตภโต วนโย ปตตวนโย๑ ฯ วภชชต เอตายาต วภตต ฯ ปท ภาเชต เอเตน วจเนนาต ปทภาชน ฯ สวรณ สวโร น สวโร อสวโร ฯ วตกกมน วตกกโม ฯ เยส ปน วนยปฏกจ อฏกถา จ สพพา ปคณา เตส มหาเถราน เตต ปเทน ปรามฏตตา เต เอต ฯ เป ฯ ธาเรนตต วตตมตต ทฬห กโรนโต น หตอาทมาห ฯ เอตสสาต ปมปาราชกสส ฯ [๘๓๕] ตนต ปรมปร ฯ ปตาต โปตถกาโรหนกาเล วฏฏคามณรโ กาเล ปตา ฯ เตน วตต มหาวเส ปฏกตตยปาลจ ตสสา อฏกถมป จ มขปาเน อาเนส ปพเพ ภกข มหามต ฯ หาน ทสวาน สตตาน ตทา ภกข มหามต ฯ หาน ทสวาน สตตาน ตทา ภกข สมาคตา จรฏ ตตถ ธมมสส โปตถเกส ลขาปย ฯ วฏฏคามณยโย โส ราชา รชชมการย อต ทวาทส วสสาน ปจมาเสส อาทโตต ฯ ตตถาต คาถาส ฯ ทตเย ฯ เป ฯ สปต ทตยปาราชกาทน ๑. เอว นพพจน กาต น ยชชต อทห น สมาสปท ฯ

[ปา.๒.๓ ส.๔๖๔.๔๖๕]

Page 544: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 544

ปจฉาย วสสชชเนส ฯ อปสทโท ปมปาราชกสส ปจฉาย วสสชชน อเปกขต ฯ [๘๓๖] อโต ปรนต อโต ปตตวารโต ปร วตตา อเม สตต วารา อตตานตถา เอวาต สมพนโธ ฯ ตทนนตโรต ตสส สมถวารสส อนนตโร ฯ จสทโท กตาปตตวาโร จ วปตต- วาโร จาตอาทนา โยเชตพโพ ฯ ตโต สตตวารโต ปร อฏ วารา วตตาต สมพนโธ ฯ ...อาทนา นเยน ปน ปจจยวเสน ปจจยปปฏพทเธน วตโต เอโก ปตตวาโร ตสส ปจจยสส วเสน ปฏพทเธน ปรม ฯ เป ฯ สตต วารา วตตาต โยชนา ฯ เตปต อฏ วารา ฯ ตโตต อฏวารโต ฯ น เหตถาตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ เอตถ เอเตส ทวตตสวาเรส กจ วจน ฯ กจต ปท น อตถต ปเท กตตา ฯ โสฬสมหาวารวณณนา นฏ ตา ฯ ----------- [ปา.๘๐.. ส.๔๖๕.๔๖๖]

Page 545: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 545

สมฏานสสวณณนาย อตถโยชนา [๘๓๗] ตทนนตราย ปน เตส โสฬสวาราน อนนตราย สมฏานกถาย วนจฉโย เวทตพโพต สมพนโธ ฯ นพพานป- ปตตธมมา นจฉยนตต นจฉยา กมมสาธน ฯ อสงขตา นพพานเจว ปตต อนตตา อตตวรหตา อต วนจฉยาต อตโถ ฯ อนจจาการาทหต อาทสทเทน ทกขานตตาการาน คหณ ฯ สภาคานนต สทสาน ฯ นามมตตมปต อปสทโท สมภาวน ฯ ยา จาต เฉท กตวา รสสนต สตเตน อาการสส รสส กตวา ยจาต รปสทธ เวทตพพา ฯ ยาต ปท มาตกาต ปทสส วเสสน ฯ จสทโท วภงคา จ มาตกา จาต โยเชตพโพ ฯ สมฏาน นยโต กตนต วตตพเพ นคคหตโลป กตวา สมฏานนยโต กตนต วตต ฯ อฏกถายมปน นยโตกตนต ทสสนโต นยตกตนต วตตพเพ อการสส โอการ กตวา นยโตกตนต วตต อนยนต ทโสทสนตอาทส วย ฯ นยต อต กต ภาสต นยโตกต ฯ นยโตกตนต ปท สมฏานนต ปทสส วเสสน ฯ นยตจ ต สมฏานจาต นยตสมฏาน ฯ เอเตนาต สมฏานนยโต กตนต วจเนน ฯ ปจเจตพโพต [ปา.๒๒๔ ส.๔๖๗]

Page 546: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 546

สททหตพโพ ฯ เอตาเนว หตอาท ทฬหกรณ ฯ นยต สมฏาน เอเตสนต นยตสมฏานาน ฯ สมเภทจ นทานจ สมเภท- นทาน ฯ จสทโท สมฏานจ สมเภทนทานจาต โยเชตพโพ ฯ อนต ปท สมเภทนทานนต ปทสส วเสสน ฯ อปสทโท สมฏาน อเปกขต ฯ ปาลย ตสเสว ปรวารสส ตสมเอว ปรวาเร นยโตกต กตนยมต สมฏาน จ อ สมเภทนทานจ เหฏา วตเต สตวา เจว อปร สตเต ปรวารปาลยจ ทสสนต ตสมา ธมมกาโม สเปสโล ภกข ปรวาร สกเขยยาต โยชนา ฯ ตตถาต สมเภทนทานนต ทวส วจเนส ฯ สมฏานสส สมเภโท สมฏานสมเภโท ฯ นทานนต เทสวเสน ปากฏ กตวา นทสเสตต นทาน ฯ สมฏานสส นยโม สมฏานนยโม ฯ ตตถาต สมฏานนยมสมเภทนทาเนส นทธารณ ฯ อตร ปน นทาน นาม อปร ทสสตต สมพนโธ ฯ ตสสาต สกขาปทสส ฯ ยถาายนต ยถาอนรป สกขาปทานรปนต อตโถ ฯ อตสทโท อยนต ปทสส สรป ฯ ก นนต อมนา ก นภตต อตเรกจวร นวตเตต ฯ สมฏาเนสต นทธารณ ฯ [๘๓๘] ตตถาต เมถนนตอาทปเทส นทธารณ ฯ สมฏาน- สสนต สมานสมฏานาน อตเรส สกขาปทาน ปพพงคมนภาวโต [ปา.๒๒๔.๒๒๕ ส.๔๖๗.๔๖๘]

Page 547: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 547

ปธานสมฏาน ฯ เสสาน สมฏานาน เตน ปมปาราชเกน สทสาน ฯ ตตถาต สกกสสคโคตอาทปเทส ฯ กายจตตสมฏานา อต ปกาสตา๑ ฯ เตนาต อทนนาทาเนน ฯ ตตถาต อทนน วคคหตตรนต- อาทปเทส ฯ เอฬกโลมสกขาปทวตถสม ภกขนโย เอฬกโลมาน โธวนตโย รชนตโย วชฏนตโย รจนต อทเทส ปรปจฉนต อาคตตตา วภงเค รจนต อทเทสนต อาคตนต วตต ฯ วภงเคต เอฬก- โลมสกขาปทสส ภาชนเย อาคตนต ปเท อาธาโร ฯ รยจนตต ปชหนต ฯ เอตนต สมณจวเรน จาต เอต วจน ฯ ตทนนตรเมวาต ตสส อจเจกจวรสกขาปทสส อนนตร ฯ อโตต ลสณนตฏเ๒ นจจนาต วจนโต ฯ ปาล วรชฌตวา ลขนตต ปาลย สททานรป อลขตวา อปาล ลขนตต อธปปาโย ฯ เอตถาต นหาน อตถรณ เสยยาตอาทวจเน ฯ ภกขนตอาทนาต ปท วตตานต ปเท กรณ ฯ เอตนต ตถา อฏงคเตน จาต วจน ฯ เอตนต อโนกาเส จ ปจฉนาต วจน ฯ ๑. กายจตตสมฏานกา กตาต วณณนาปาโ ฯ ๒. ลสณตตฏเต สวณณนา ปาล ฯ

[ปา.๒๒๕..๒๒๙ ส.๔๖๘.๔๗๙]

Page 548: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 548

ตทนนตรเมวาต ตสส รตต ฉนนจ โอกาสนต สกขาปทตตยสส อนนตร ฯ ตนต นยตสมฏาน ฯ ตนต ภต กาเยน ชายตตอาท- วจน ฯ เนต วเนต กายวจทจจรตนต เนตต เนตต เอว ธมโม เนตตธมโม เนตตธมมสส อนโลมก เนตต...มก ฯ วนยปาลธมมสสาต วนยปาลสงขาตสส ธมมสส ฯ สมฏานสสวณณนา นฏ ตา ฯ ------------ [ปา.๒๓๐ ส.๔๗๙.๔๘๐]

Page 549: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 549

กตปจฉาวารวณณนาย อตถโยชนา [๘๓๙] ...โกฏาเสสต ปท โกสลลาต ปเท อาธาโร ฯ โกสลลชานนตถนต ปท วตโตต ปเท สมปทาน ฯ ตตถาต กต อาปตตโยตอาทปเทส นทธารณ ฯ ก ปน วเสโส อตถต อาห เกวล เหตถาตอาท ฯ ห สจจ เกวล วเสโส เอตถ ทตยสกขาปเท ฯ วนยปจฉาต สวปสมสส ปจฉา ฯ นน จ วนตวนยสททาน นานตตา อตโถป นาน ภเวยย ตสมา วนยปจฉาต น วตตพพนต อาสงก สนธายาห วนต วนโยตอาท ฯ วเนต อาปตต อปเนต เอเตห วรตอาทธมเมหต วนตาน ฯ วสนต อวปปฏสาราทธมมา เอตถาต วตถน อวปปฏสาราท- ธมมาน การณนต อธปปาโย ฯ วนตาน เอว วตถน วนตวตถน ฯ เอตถาต วนตวตถนต ปเท ฯ เยสต อคารวาทส ฯ ปจฉาทวย วตตนต สมพนโธ ฯ อภาวกรณธมมปจฉาต อภาวสส กรณธมมาน ปจฉา ฯ สตต ปท อปปชชนกาต ปเท ลกขณกรยา ฯ เตสเยวาต อธกรณาน ฯ [๗๔๐] อาคตวเสน วตตา วตตนต จ เทว ปาา ฯ วภงเค อาคตวเสน วตตนต สมพนโธ ฯ [ปา.๒๓๒ ส.๔๘๑.๔๘๒]

Page 550: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 550

[๘๔๑] ยา ธมมชาต เอเตห อาปตตกขนเธห อารกา รมต อต ตสมา สา ธมมชาต อารต กตตสาธน ฯ ยา ธมมชาต เอเตห อาปตตกขนเธห วนา รมต อต ตสมา สา ธมมชาต วรต ฯ ตสสาต กรณสส ฯ น กรณ อกรณ กรณปปฏ- ปกขนต อธปปาโย ฯ น อชฌาปตต อนชฌาปตต ฯ ธมมชาต เวลนโต เวลา นาม ฯ เวลนโตต ปทสส อตถ ววรนโต จลนโตตอาท อาห ฯ หต เอตายาต ฆาโต เสตโน ฆาโต เสตฆาโต ฯ [๘๔๒] พทเธ อคารโวตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ นตเถตสสาต นตถ เอตสส ภกขสส ฯ สรภนต สเรน ภณน ฯ ธมมสสวนคค ภนทตวาต ธมมสสวนสมาคม โกเปตวา ฯ ธมมสสวน คจฉต ปวตตต เอตถ าเนต ธมมสสวนคค ฯ ปคพภสส ภาโว ปาคพภย กาเยน ปวตต ปาคพภย กายป- ปาคพภย ฯ อสกขมาโนต อปรยมาโน ฯ อพรหยมาโนต อวฑฒย- มาโน ฯ ตถาสทโท อปสหรณตโถ ฯ [๘๔๓] ตนต ววาทมล ฯ วตตมตถ ปากฏ กาต ย อตตนาตอาท วตต ฯ นน จ อนวาทมลนทเทโส ววาทมลนทเทเสน สมาโน ตสมา [ปา.๒๓๓..๒๓๕ ส.๔๘๒.๔๘๓]

Page 551: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 551

อนวาทมลนทเทโส น วตตพโพต โจทน สนธายาห อนวาท- มลนทเทโสตอาท ฯ อถโชต สจจโต วเสโสต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ นสสายาต ปท ววทนตานนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ววทนตาน ภกขน โก...ทโยต ปเท สมพนโธ ฯ ตถา ววทนตาต เตน เภทกรนสสยากาเรน ววทนตา ภกข อนวทนตต ปเท กตตา ฯ สล...สต นทธารณ ฯ อาปชชตวาต ปท อนวทนตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อนวทนตต โจเทนต ฯ เอตถาต ววาทมลานวาทมลนทเทเสส ฯ [๘๔๔] สาราณยธมมนทเทเส วนจฉโย ฯ ตตถาต สมมขา- ปรมมขาวเสน ทวส กายกมเมส นทธารณ ฯ นวกานนต ปท จวรกมมาทสต ปเท สมพนโธ ฯ สหายภาวคมนนต สหายภาวสส คมน เถรสสาต อาหรตพพ ฯ วชเนน วาตสส ทาน วชนวาตทาน ปาทโธวนจ วชนวาตทานจ ปาท...ทาน ฯ อภเยหปต นวกตเถเรห ทนนกขตตานนต ปเท กตตา ฯ ทารภณฑาทนนต ปท ปฏสามนนต ปเท กมม ฯ เตสต นวกต- เถเรส อวนต ปเท อาธาโร ฯ อวนต อวมานน ฯ อกตวาต ปท ปฏมานนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อตตนา ทนนกขตตาน ทารภณฑาทน ปฏสามน วย ฯ โย นนต โย [ปา.๒๓๕..๒๓๗ ส.๔๘๓.๔๘๔]

Page 552: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 552

ปคคโล น เมตต กายกมมสงขาต ธมม ฯ ต ปคคลนต ปท อนสสรนตต ปเท กมม ฯ เยส กโตต เยส ปคคลาน เตน ปคคเลน เมตตากายกมมสงขาโต กโต ฯ สพรหมจารนนต ปท ปยนต ปเท สมปทาน ฯ ปย กโรต สาราณยธมโมต สมพนดธ ฯ สงคหายาตอาทส วจเนส วนจฉโย ฯ สพรหม- จารหต ปท สงคเหตพพาต ปเท กตตา ฯ เมตต ...ทส วนจฉโย ฯ วหาเรต ปท อสนเตต ปเท อาธาโร ฯ อสนเตต เถเร อวชชมาเน ฯ ตนต เถร ฯ ปฏปจฉนตสส ปคคลสส วจนนต ปเท สมพนโธ ฯ มมายน- วจนนต เปมวเสน วจน ฯ เมตตาสเนหสนทธานต เมตตาสงขาตสเนเหน สนทธาน ฯ สมนนาหรณนต สมานมนสกรณ ฯ [๗๔๕] เนวาต ปท ภชตต ปเท ปฏเสโธ ฯ น ปคคลนต ปคคล ปฏวภชตวา น ภชต ฯ อามส ปคคลปปฏวภาค าเปต เอตตก วา อสกสส จาตอาท วตต ฯ จสทโท ปเรส ทสสามต วตตวจน อเปกขต ฯ อหตาวเสสนต คหตโต อวเสส ปณฑปาต ฯ อทาตปต อทาน ฯ ปสทโท ทาตป วฏฏตต าเปต ฯ สพเพสนต สลวนตานจ ทสสลานจ ฯ วตตนต อฏกถาส วตต ฯ [ปา.๒๓๗.๒๓๘ ส.๔๘๔.๔๘๕]

Page 553: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 553

คลาโน จ คลานปฏาโก จ อาคนตโก จ คมโย จ จวรกมมาทปปสโต จ คลา...ปสตา ฯ วเจยย ทานปต วจนตวา ทาน ฯ ปสทโท สพเพส ปทาน อเปกขต ฯ ยท ปน วเจยย ทาน วฏฏต สาราณยธมม- ปรโก ปคคลวภาโค นาม โหต นนต อาห น หตอาท ฯ เอเตต คลานาทโย ฯ ปคคลวภาคสส อการเณ เหต าเปนโต อาห อทสาน หตอาท ฯ อทสาน คลานาทน ห ยสมา กาตพโพเยว อต ตสมา อย สาราณยธมมปรโก วจนตวา ทาน กโรต ฯ กจเฉท ทกเขน ลาโภ เอเตสนต กจฉลาโภ เตส ภาโว กจฉลาภตต [๘๔๖] อขณฑานตอาทส วนจฉโย ฯ ยสส ภกขสส สกขา- ปทนต ปเท สมพนโธ ฯ อา...สต นทธารณ ฯ ภนน ตสสาต สกขาปท ภนน ตสส สล ฯ เทว ตณ สกขาปทาน ภนนาน ตสส สล สพล นาม โหตต สมพนโธ ฯ วสภาควณเณนาต ปท วยาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ กาฬรตตาทนนต นทธารณ ฯ อตโร สรรวณโณ ยสสา สา อตรสรรวณณา ฯ วสภาโค อสทโส วณโณ ยสสา สา วสภาควณณา ฯ พนท วจตร ยสสา สา พนทวจตรา ฯ [ปา.๒๓๘ ส.๔๘๕]

Page 554: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 554

ตาน ปเนตาน สลาน วจจนตต ปเท กมม ฯ ตณหา- ทฏ หต ปท อปรามฏตตาต ปเท กตตา ฯ อปรามฏตตาต อคคเหตพพตตา ฯ สวตตยนตต ชเนนต ฯ กลยาณ สล เยส เต กลยาณสลา ฯ สมานภาว อปคต สล ยสส โส สมานภาวปคตสโล ฯ [๘๔๗] ยา สมมาทฏ วฏฏทกขโต นยยาต นสสรต อต ตสมา สา สมมาทฏ นยยานกา นาม อนยปปจจโย กตต- วาจโก ฯ ยา สตถ อนสฏ ต กโรตต ตกกโร ตสส ยถานสฏปปฏปชชนกสสาต อตโถ ฯ ตถา ต สาราณยธมมปรณ กโรต สเลนาต ตถาการ ฯ กตปจฉาวารวณณนา นฏ ตา ฯ --------------- [ปา.๒๓๘ ส.๔๘๖]

Page 555: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 555

ขนธกปจฉาวณณนาย อตถโยชนา [๘๔๘] ตตถาต อปสมปทกขนธเก วตตานต ปเท อาธาโร ฯ อตสทโท สมาปนโน ฯ นน อาปตตโย นาม ปคคลานเว โหนต น ปทาน กสมา ปน สมกกฏปทาน กต อาปตตโยต สามวเสน นทเทโส กโตต อาห เยน เยนาต- อาท ฯ เสเสสต อภพพปคคลปรสทสกาททปเกส เสเสส ฯ นสสนต เอเตต ปทจเฉโท ฯ วทโตต วทนตาน พหวจนตเถ เอกวจน ฯ วทตนตป ปาโ ฯ เสเสสต อสวาสกาท- ทปเกส ปฏกเขปปเทส ฯ เอกา ทกกฏาปตตเยวาต วสส อนปคมนาทปปจจยา เอกา ทกกฏาปตต วตตา ฯ ปวารณ...ปต อปสทโท อโปสถกขนธก อเปกขต ฯ วจฉตร อคคเหตวาต วจฉตร คเหตวา มาเรนตาน ฉพพคคยาน ปาจตตย ฯ องคชาตจฉปเนต คาวน องคชาตสส อตตโน องคชาเตน พห ฉปเน ฯ เสเสสต คาวน วสาณาทส คหเณ ปฏาทรหเณ จ ยถาห ฉพพคคยา ภกข อจรวตยา นทยา คาวน ตรนตน วสาเณสป คณหนตตอาท ฯ สมนตา ทวงคเลต วจจมคคปสสาวมคคาน สมนตา [ปา.๒๘๙.๒๙๐ ส.๔๘๗.๔๘๘]

Page 556: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 556

ทวงคลมตเต ปเทเส สตถกมม กโรนตสส กลลจจย ยถาห น ภกขเว สมพาธสส สมนตา ทวงคเล สตถกมม วา วตถกมม วา การาเปตพพ โย การาเปยย อาปตต ถลลจจยสสาต ฯ น ภกขเว อตร นมนตเตน อสส โภชยาค ปรภชตพพา โย ปรภเชยย ยถาธมโม กาเรตพโพต วตตตตา อาห โภชยาคยา ปาจตตยนต ฯ โภชยาคต ย อณห วา สต ภชนตาน โภชกาเล คหตฏาเน โอธ ปายต สา โภชยาค คหณยาค ฯ ปาจตตยนต ปรมปรโภชนปปวารณาสกขาปทา ปาจตตย ฯ เสเสสต อนโตวตถอนโตปกกสยมปกกปรโภคาทส ยถาห น ภกขเว อนโตวตถ อนโตปกก สามปกก ปรภชตพพ โย ปรภเชยย อาปตต ทกกฏสสาตอาท ฯ ตตถาต ก นกขนธเก ฯ โรมฏเต ภตตสส ลหปาตตถาย กจฉคต มข อาโรเปตวา สณหกรณวเสน หนปาลเน ฯ สงฆเภเทต สงฆเภทกขนธเก ฯ เภทานวตตกานนต สงฆเภทานวตตกาน ฯ ตตถาต ปจสตกสตตสตเกส ฯ ขนธกปจฉาวณณนา นฏ ตา ฯ ---------- [ปา.๒๙๐..๒๙๓ ส.๔๘๘]

Page 557: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 557

เอกตตรกวณณนาย อตถโยชนา [๘๔๙] เอกตตรกนเย วนจฉโย ฯ เอกตตรกนเยต เอเกกองคาตเรกตาย เอกตตรสงขาเต เอกกทกาทนเย ฯ เอเกน อตตโร อธโก เอกตตโร เอกตตโร เอว เอกตตรโก ณโก สกตเก ฯ อถวา เอกตตร อสส อตถต เอกตตรโก อกปปจจโย เอกตตรโก เอว นโย เอกตตรกนโย ฯ [๘๕๐] อชานนเตนาต ปท วตกกนตาต ปเท กตตา ฯ อาปนนสสาปต อปสทโท อนาปนน อเปกขต ฯ จสทโท สทธปปตตสส จ สามเณรภมย ตสส จาต โยเชตพโพ ฯ ปาล...หต ปท อาปนนาต ปเท กตตา ฯ มลวสทธยาต ปท อนตราปตตต ปเท สมพนโธ มเล อาทมห ทนนปรวาส- มานตตสงขาตวสทธยาต อตโถ ฯ วสชฌต เอตายาต วสทธ มเล อาทมห ทนนา วสทธ มลวสทธ ฯ อคฆวสทธยาต อคฆสโมธานสงขาตวสทธยา ฯ อทมปต กรนทวจน ฯ น อาปชชสสามต มนสกาเรน เทสตา โหต สา อาปตต คณนปกา นามาต สมพนโธ ฯ เทสตาปต อปสทโท สมภาวน ฯ เทสตคณน น อเปตต อาปตต น วฏาตต อธปปาโย ฯ ธรนกเขป อกตวา อาปชชเน สขาปตต โทส ทสเสนโต [ปา.๒๙๔ ส.๔๘๙.๔๙๐]

Page 558: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 558

อาห อฏเม วตถสม ภกขนยา ปาราชกเมว โหตต ฯ อฏเมต อฏวตถกสงขาเต อฏเม วตถสม ฯ วตถสมนต ปท โหตต ปเท อาธาโร ฯ อาทส ... ปเทสต ปท วนจฉโยต ปเท อาธาโร ฯ ยา จ อาปตตต สมพนโธ ฯ อสจจาปเนต วสวาทาปเน ฯ อานนตรยกมมสงขาตา อาปตต อานนตรยกมมาปตต ฯ กรหจต ปท กทาจต ปทสส เววจน ฯ เอวนต วตถอาปตหต ฯ เตนาต อธมมโจทเกน ฯ ตถาต อธมเมน ฯ อกเขปนยกมเมน กโต อกเขปนยกมมกโต ฯ อวเสสจตพ- พธตชชนยาทกมเมน กโต อวเสส...กโต ฯ อย หต อย ตชชนยาทกมมกโต ปคคโล ฯ ลงคจ ทณฑกมมจ สวาสนาสนา จ ลงค...สนา ฯ กมมนานาสวาสโกต กมมนานาสวาสกสงขาโต อาปตตยา อทสสนาปฏกมเม ปาปกาย ทฏ ยา อปปฏนสสคเค อกขตตโก ฯ ลทธนานาสวาสโกต อกขตตานวตตกสงขาโต ลทธนานาสวาสโก ฯ อกขตเตส ธมมวาทโน เอเตต อปปนนาย ลทธยา นานากโต สวาโส เอตสสาต ลทธนานาสวาสโก ฯ [๘๕๑] ทเกส วนจฉโย ฯ ภตาโรจนาปตตต ภตสส อตตร- [ปา.๒๙๔.๒๙๕ ส.๔๙๐.๔๙๑]

Page 559: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 559

มนสสธมมสส อนปสมปนนสส อาโรจเน อาปตต ฯ อภตา- โรจนาปตตต อตตน อสนตสส อตตรมนสสธมมสส อาโรจเน จตตถปาราชกาปตต ฯ ปทโสธมมาทกาต อาทสทเทน อตตร- ฉปปจวาจาธมมเทสนาทอาปตตน คหณ ฯ สปรกขารปปฏส- ยตตาต อตตโน ปรกขารพทธา ฯ สงฆกมจปาทนนต อาทสทเทน ภสอาทน คหณ ฯ ...คมนาทสต อาทสทเทน อนทธรตวา วา อนทธราเปตวา วา คมน สงคณหาต ฯ ครกนต ทฏลลวาจาสงฆาทเสโส ฯ มสา ภณนโต ครกนต อตตรมนสสธมมปาราชกาปตต อาปชชต ฯ ภตาโรจเนต ภตสส อตตรมนสสธมมสส อนปสมปนนสส อาโรจเน ฯ อตต มนสกาเรน ฯ นสทนโตต หตถปาส วชหตวา นสทนโต ฯ ตนต มจป ฯ อตคมภรนต ทวงคลปพพปรมา- ตกกมน ฯ อทกสทธกนต มตตกรณสส โธวน ฯ เตต ปารวาสกาทเก ฯ เวชชกมมจ ภณฑาคารกกมมจ จตตกมมจ เวชช... กมมาน ฯ ภณฑาคารกกมมนต คหฏาน ภณฑปปฏสามน ฯ จตตกมมนต อตถปรสาทจตตกมม ฯ โอวาท น คณหนโตต ภกขนห โอวาทตถาย วตต อคคณหนโต ฯ ปจาหก สงฆาฏวารนต ปจม ทวส ปจ- [ปา.๒๙๖.๒๙๗ ส.๔๙๒.๔๙๓]

Page 560: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 560

จวราน เนว นวาเสต น ปารปต น โอตาเปต ฯ ปจม ทวส อตกกมยมานา ภกขน ฯ อรณคเคต อรณโต อาทมห ฯ อรณคเคตป ปาโ อรณสส อคคมเนต อตโถ ฯ [๘๕๒] สงเฆสต ปท นสนเนสต ปเท ลกขณวนต นสนเนสต ปท นสทตวาต ปเท ลกขณกรยา ฯ เตสนต อตตนา นสนนเก เตส ภกขน ฯ เตสนต ปท คณ อต ปเท สมพนโธ ฯ เตส คณปรโกต วจเนน เยส สนตเก นสนโน เตส กมม โกเปตต าเปต ฯ อตเรสนต ปท หตถปาสนต ปเท สมพนโธ ฯ อนาคตตตาต ปรปกขสส ลทธ คณหนตสส ภกขโน น อาคตตตา อตเร กมม โกเปต เตน มหาวคคฏกถาย โย สงเฆน อกเขปนยกมมกตาน อธมมวาทน ปกเข นสนโน ตเมห ก ภณถาต เตส อตเรสจ ลทธ สตวา อธมม- วาทโน อเม อตเร ธมมวาทโนต จตต อปปาเทต อยนเตส มชเฌ นสนโน ว เตส นานาสวาสโก โหต กมม โกเปต อตเรสมป หตถปาส อนาคตตตา โกเปตต วตต ฯ เอเสว นโยต อตเทสตถ วตถารโต ทสเสนโต เยส หตอาทมาห ฯ [๘๕๓] อตต เอว ฯ กมเมน ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อทเทโสต ปจส ปาฏโมกขทเทเสส โย โกจ อทเทโส ฯ กมมนต ยงกจ อปโลกนาทกมม ฯ ปพพภาคาต [ปา.๒๙๗.๒๙๘ ส.๔๙๔.๔๙๕]

Page 561: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 561

สงฆเภทโต ปพพปปวตตโกฏาสา ฯ ปมาณนต สงฆเภท- นปปตตยา ปมาณ ฯ [๘๕๔] เถยยสวาสกาทโยต อาทสทเทน ปตฆาตกมาตฆาตก- อรหนตฆาตกโลหตปปาทก สงฆเภทกภกขนทสกตตถยปปกกนตกาน คหณ ฯ ทกกฏ กรย เอเตสนต ทกกฏกรยา ฯ อโภปต อลชช จ พาโล จาต อโภ ปคคเล นสสายาต ปเท กมม ฯ พาลสส จ ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อาณายปต อป- สทเทน น เกวล ยาจนาย นสสโย ทาตพโพต าเปต ฯ ลชชสส ปน ยาจนตสเสว นสสโย ทาตพโพต สมพนโธ ฯ ตตถาต สกขปฆาตกโภคปฆาตกาส ฯ วนเย สทธา อตถา เวนยกา ฯ เสตสส จตตสส หนน อนปปาทน เสตฆาโต ฯ จตตสสาปต อปสทเทน ปเคว กาเยน คหณาทสต าเปต ฯ พชชนคคาโห จ ธมมชเฌสน จ พชชนคคาหธมมชเฌสน๑ ฯ [๘๕๕] ตตถาต รหรปปาทาปตตอาทส นทธารณ ฯ อตต มนสกาเรน ฯ พาโลต ปทสส อตถปท อพยตโตต ฯ เสสนต ปรสปฏาปกาปตตโต อ อาปตต ฯ อสจจจจ สหคารเสยยจ อสจจจสหคารเสยย ฯ ๑. วชชน...อต วณณนาปาโ ฯ วชน... อต ภวตพพ ฯ

[ปา.๒๙๘..๓๐๕ ส.๔๙๕..๔๙๘]

Page 562: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 562

พยตโตมห อต มนสกตวา ฯ ชเณหต ปรมปกเข ฯ อน- าตนต สพพ สงฆกจจ ฯ กตตกปณณมาสยาต อปรกตตก- ปณณมาสยา ฯ กตตกปณณมทวเสต ปจฉมกตตกปณณมทวเส วสสกสาฏกจวร อปปจจทธรตวา ปาฏปเท อรณ อฏเปนโต อปปจจทธรปปจจยา อาปตต เหมนเต อาปชชต ฯ ตปต กรนทฏกถาวจน ฯ กรนทฏกถาวจนสส ปน ปาลยา อวรชฌนภาว าเปนโต จาตมมาสนตอาทมาห ฯ สตยา วสสกสาฏกายาต วสสกสาฏกจวเร วชชมาเน ฯ [๘๕๖] โอตณเณนาปต อปสทโท ชนตาฆเร ต อเปกขต ฯ เอตเทว ปรกมม กาต วฏฏต ฯ อภยตถาต ชนตาฆรอทเกส ฯ สพพตถ กปปยาต สพพกมเมส อนรปา ฯ ตายาต ปฏจ- ฉาทยา ฯ ยนตต คจฉนต ฯ นยยนตต นคคจฉนต ฯ อพภา จ มหกา จ ธโม จ รโช จ ราห จ อพภา...ราห เตห วมตต อพภา...มตต ฯ น เตส อพภามหกาธมรชราหส อตเรน ปฏจฉนน จนทมณฑล วโรจต ฯ กรณเยต กตตพเพ อตเถ สต ฯ อนต อ เภสชช ฯ อนปขชชาต อนปปวสตวา ฯ สต วฑฒตเรต วฑฒตเร สต อนชฌฏโ นวโก ฯ [ปา.๓๐๕..๓๐๗ ส.๔๙๘..๕๐๑]

Page 563: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 563

[๘๕๗] ตชชนย...กตสสาต ตชชนยกมมาทนา กตสส ภกขสส ฯ อลชช จ ฯ เป ฯ เอตถา วจเน อต อตโถ ฯ อย ธมมาธมม น ชานาตต ปท พาโลต ปทสส อธปปาโย ฯ อาปตตานาปตต น ชานาตต ปท อปปกตตโต วาต ปทสส อธปปาโย ฯ นตถ ปกตตโต ปกตสภาโว เอตสสาต อปปกตตโต วนเย อปปกตต อตโถ ฯ เอตตาวตาต พาลภาวอปปกตตตภาเวน ฯ พาลภาโว มล เอตสสา อาปตตยาต พาลภาวมลกา ฯ อปปกตตภาโว มล เอตสสาต อป...มลกา ฯ เตสนต สลวปนนาทน ตณณ ภกขน ฯ จสทโท อปสสนตานจ อปปฏกโรนตานจ อนสสชชนตาน- เยว จาต โยเชตพโพ ฯ ปาสกาทหต ปท กฬนาต ปเท กรณ ฯ ชตสส กฬน ชตกฬน ฯ มข เอว อาลมพโร มขาลมพโร มขาลมพรสส กรณ วาทน มขาลมพรกรณ ต อาท ยสส โส มขา...ณาท มขา...ท เอว เภโท มขา...เภโท๑ มขเภรวาทนาทเภโทต อตโถ ฯ อภธานปปาทปกาย ปน อาลมพโร จ ปณฑโวต๒

วตต ฯ นจจน จ คายนจ นจจนคายน ฯ ๑. มขาฬมพร...อต วณณนาปาโ ฯ ๒. ปณโวตป ฯ

[ปา.๓๐๙.๓๑๐ ส.๕๐๑.๕๐๒]

Page 564: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 564

โย ห ตนต ห สจจ โย ภกข ต สกขาปท ฯ อปหนน อปฆาตก ฯ คณฑ...ทนา วาต เอตถ วาสทโท เวชชกมเมน วาต โยเชตพโพ ฯ อคคณหณจ อาโรจนจ อคค...จน สาสนสส อคคณหณอาโรจน สาสน...จน ฯ ว ชนคาหาทเกต จตตวชน คเหตวา อนโมทนาทกรเณ ฯ เอกสมปต อปสทโท สมภาวน ฯ กตตพพ กมม โอกาโส เอว กมม โอกาสกมม ฯ วจนมปต พาลสส วจน ฯ อปสทโท ปเคว สงคหคมนาทสต าเปต ฯ พาโล ยตถ าเน คเหตวา คนตกาโม โหต ฯ โสต พาโล ฯ โส วนโย ฯ ปจฉนตสส พาลสส ฯ ปจฉายาต ปท โอกาโสต ปเท สมพนโธ ฯ อนต ปคคล ฯ โยป ตนต โย ภกข ต พาล ภกข ปจฉต ฯ โส ภกข อ ภกข อต เอว ปณฑเตน ภกขนา วตตพโพ ฯ อต ตสมา โส พาโล อเน ภกขนา เนว ปจฉตพโพ ฯ อสส พาลสส ปจฉา ปณฑเตน ภกขนา น โสตพพา อต อตโถ ฯ [๘๕๘] ปาตพยภาวนต ปทสส อตถววรณ ปฏเสวนนต ภาวปปจจโย สกตเถ ฯ ขณาสวนต ปท ขมาเปตวาต ปเท กมม ฯ คนตพพา อปปชชตพพาต คต คตยา วโสธน คตวโสธน ฯ อกสลาน เจว มลาน จาต อกสลมลาน กมม- ธารโย ฯ [ปา.๓๑๐..๓๑๓ ส.๕๐๒.๕๐๓]

Page 565: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 565

[๘๕๙] ตโต ปเรสต ตโต ปมจตกกโต อเส ทตยาท- จตกเกส วนจฉโย ฯ ตณวตถารเกนาต ปท วฏาตต ปเท เหต ฯ ตเมวาต ต เอว กายทวารก ปจมยตเถ ทตยา ตโต กายทวารกโตต อตโถ วฏาตต ปเท อปาทาน ฯ ตเมวาต วจทวารก เทเสนโตต ปเท กมม ฯ สงฆ...สสาต ปท ผสเนต ปเท สมพนโธ ฯ อนตถโตต๑ ปท สงฆ...สสาต ปทสส วเสสน ฯ กาย...เนต ปท อาปชชตพพาต ปเท นมตต ฯ โลม...ยาต ปท อาปชชตพพาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ชคคนโตต นทท วโนเทนโต ฯ อจตตกาปตตนต วกาลโภชนาปตต ฯ อจตตโกต วตกกมสสามต จตตภาเวน อจตตโก ฯ สภาคนต วกาลโภชนาทวตถนา โกฏาส ฯ ตจาต อตรนต วตต- อาปตต ฯ ตนต ทกกฏ ฯ อตต เอว ฯ [๘๖๐] โสต คหปรกขาโร ฯ ปตโต จ จวรจ นวกมมจ เภสชชจ ปตต...สชชาน ฯ อปาปรณ ทาตนต คพภ ววรตวา อนโต ปรกขารฏปนตถาย ววรณกจก ทาต ฯ อนโต วสาเปตจาต สงฆตถาย อปปนนปรกขาร สยเมว อนโต ปฏสาเมตจ วฏฏต ฯ [๘๖๑] อทเมวาต ลงคปาตภาเวนาต วจน วตตนต ปท ๑. อท ปมปทเมว กถ ฉฏ ปทสส วเสสน ฯ

[ปา.๓๑๕.๓๑๖ ส.๕๐๔.๕๐๕]

Page 566: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 566

กมม ฯ ตนต สหคารเสยยาปตต ฯ ปณณตตโยต นามาน ฯ สาต ภกขน ฯ วตตปปกาเรนาต ปมอปปนนเสฏภาวสงขาเตน วตตปปกาเรน ฯ เต หต ห สจจ เต มหาปเทสา วจจนตต ปเท กมม ฯ ภควตาต ปท อกก ฯ เป ฯ ปเต อต ปทตตเย กตตา ฯ อน... ...สมนต ปท ปตาต ปเท อาธาโร ฯ อกกสตวาตมสส ววรณ อกขปตวาต ฯ อปปฏคคหตก ปน อทก อชโฌหรต วฏฏตต อาสงกา สยา ตนนวตตนตถ อทก ปนาตอาท วตต ฯ อกาลกตตาต ยาวกาลกาทนามสส อภาวโต ฯ วฏฏตต ธมกรกาทนา สยเมว คเหตวา อชโฌหรต วฏฏตต ฯ อกาลกตตา อปปฏคคหตก วฏฏตต วตตมตถ ทฬห กโรนโต อาห ยาวาตอาท ฯ ยาว...นต อชโฌหรตนต ปเท กมม ฯ อชโฌหรตนต อชโฌหรณ ภาเว ต น วฏฏตต ปเท กตตา ฯ น วฏฏนตตป ปาโ เอว สต ยาวกาลกาทนต ปท น วฏฏนตต ปเท กตตา ฯ กาโลทสสตตาต กาล อททสตวา อนาตตตา ฯ ยถาวตตกาเลต ปาจตตยสกขาปเท วตตป- ปกาเร สปปทฏาทกาเล ฯ [๘๖๒] สจฉตตปาหโนต ฉตตปาหนสหโต ฯ ตตถาต วหาเร ฯ วจรนโต จาต สทโท ปวสนโต จ วจรนโต จาต โยเชตพโพ ฯ ปวสนโต จ ตตถ วจรนโต จาตป ปาโ ฯ [ปา.๓๑๗.๓๑๘ ส.๕๐๖.๕๐๗]

Page 567: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 567

อสาธารณ อาปตตนต ภกขห ภกขนห อสาธารณ อาปตต ฯ [๘๖๓] สพพาป ปาราชกาปตต ฯ กายสสคเคต กาย- สสคเค สต อาปตตนานตตตาว โหต ฯ ตถาสทเทน ภกขสส จ ภกขนยา จาต ปท อากฑฒต ฯ ลสณขาทเน สต ปาจตตย โหต ฯ อปสทโท กายสสคเค ภกขสสาต- อาทนย อเปกขต ฯ เอตถาต อาปตตนานตตตา น วตถ- นานตตตาต วจเน ฯ เอวสทเทน วตถนานตตตา เจว อาปตต- นานตตตา จาต ปท อากฑฒต ฯ วส อา...สปต อาทโต ปฏาย จตตาร ปาราชกาน วส อาปชชนเตสป ฯ เสสา สาธารณาปตตโยต อาทโต ปฏาย จตห ปาราชเกห อา สาธารณาปตตโย ฯ กายสสคเคต ปท อาธาโร ฯ ทตยจตกกสส ปน ปรม- จตกกโต วเสโส ก อตถต อาห โย หตอาท ฯ อธาต ทตยจตกเก ฯ โย จาต จสทโท วากยารมโภ ฯ ตตถาต ปรมจตกเก ฯ ตตยจตตโถ จ ตตถ อธ จตตโถต นานา- กรณ นตถ ฯ [๘๖๔] อาทยนโตต คณหนโต ฯ ปโยเชนโตต อาณา- เปนโต ฯ ลหกนต ถลลจจย ทกกฏจ ฯ ภกขนนนต ปท นวมาต จ อภวาทนาต ปททวเย สมพนโธ ฯ ภตตคเคต ปท [ปา.๓๑๙.๓๒๐ ส.๕๐๗.๕๐๘]

Page 568: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 568

นวมภกขนโตต ปเท อาธาโร ฯ ปฏายาต ปท อปชฌายาปต ปทสส วเสสน ฯ อปสทโท สมภาวน ปเคว อาส ภกขนสต อธปปาโย ฯ อวเสเสน จาต ปท วปปกตโภชนสสาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ นวมภกขนโตตอาท วเสสวจน อเปกขตวา อวเสเสนาต วตต ฯ จสทโท วากยารมโภ ฯ วปปกตโภชนสสาต อปรโยสตโภชนสส ฯ วปปกต โภชน ยสส โส วป...โน ฯ ภกขสส โยโกจ วฑฒตโร ภกข อภวาทนารโห ปจจปฏา- นารโหต สมพนโธ ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ปา...กสสาต ปท สมป ปจจปฏานาต ปททวเย สมพนโธ ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ทตยปทจาต จสทโท ทตยปเทน จ ปมปเทน จาต โยเชตพโพ ฯ [๘๖๕] ภชนโตต อนตรตต ภชนโต ฯ อสาธารณนต ภกขห ภกขนน อสาธารณ อาปตต ฯ ปานกนต วกาเล ปฏค- คหตก ปานก ฯ ปนทวสมห โน กาเลต ต ปานก ปนทวเส กาเล โน กปปต ฯ จสทโท ยาว...ยจ...มสจ อค- คหต...กจาต โยเชตพโพ ฯ โน มชฌเมสต มชฌมเทเส สมททสสาคาเวน สมาพนธาภาวโต มชฌเมส โน อาปชชต ฯ คเณนาต ปท อป...นโตต ปเท กรณ เหต วา ฯ อป- สมปาเทนโตต อปสมปท กโรนโต ฯ คณงคณปาหนธวนหาน- [ปา.๓๒๐.๓๒๑ ส.๕๐๘.๕๐๙]

Page 569: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 569

จมมตถรณาน จ ธาเรนโต อาปชชตต สมพนโธ ฯ คณงคณ- ปาหนณจ ธวนหานจ จมมตถรณจ คณง...รณาน ฯ คณง- คณปาหน ธวหานจมมตถรณานตป ปาโ เอว สต ...จมมต- ถรณจาต วตตพพ ตสมา ปรโมเยว ยตตตโร ฯ จสทโท อปสมปาเทนโต จ คณง...น ธาเรนโต จาต โยเชตพโพ ฯ จตตารต ปจวคเคน คเณน อปสมปทาทน จตตาร วตถน ฯ อธาต ปจจนตเมส ฯ วทนโตปต อปสทเทน น เกวล เอว อธ มชฌเมส กปปนตต วทนโต อาปชชตต าเปต ฯ ทเปตมปต กถน ภาเว ต กปปตต ปเท กตตา ฯ อปสทเทน น เกวล ปจจนตเมส ปจวคเคน คเณน อปสมปทกรณจ คณงคณปาหนาทธารณจาต าเปต ฯ ตตเถวาต ปจจนตเมส ฯ อทนต จตพพธ วตถ ฯ ทเปตนต กถน ฯ สพพตถาป อสาธารณนต ปเท ภกขนน อาปชชตพพา น กตถจ อาปชชตต สมพนโธ ฯ อนตรฆรปปฏสยตตนต สสวโต อนตรฆเร คมสสามตอาทนา นเยน วตเตน อนตรฆเรน ปฏพทธ ฯ เสขปปตตนต เสขยา ธมมาต วตต อาปตต ฯ [๘๖๖] วตตนต อฏกถาส วตต ตาน สมมชชนอาทน อธ ปรวาเร น อทธฏานต อธปปาโย ฯ อธาธปเปตาน ปน กจจาน าเปนโต ฉนทปารสทธตอาทมาห ฯ อตต เอว ฯ [ปา.๓๒๐..๓๒๒ ส.๕๐๙.๕๑๐]

Page 570: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 570

วตตานต ปท จตตารต ปทสส วเสสน ฯ [๘๖๗] เอวสทเทน ลทธมตตาน นยตปคคลาน คหณนต าเปต ฯ เอตนต ปจ ปคคลา นยตาต วจน ฯ อตต เอว ฯ อมสสาต ปท จารสสาต ปทสส วเสสน ฯ วตตนต ปท สมยนต ปทสส วเสสน ฯ อธฏหตวาต ปท โภชนนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ เตหต ปท อส... ...กโตต ปททวเย กตตา ฯ ขณาสโวป สมาโน อสสงกตปรสงกโตต สมพนโธ ฯ ปรหรตพพาต ภกขห วชเชตพพา ฯ เอเตสต เวสยาทอโคจเรส ฯ อตตรมนสสธมเมต จตตถปาราชเก ฯ ตตเถวาต อนตร- เปยยาเล ฯ ตวธกมมสส อกเขปนยภาเวน สทสตตา เอกนต วตต ฯ ย วา ปนป ฯ เป ฯ โภชน ต อกปปยนต สมพนโธ ฯ อสภ...นนต อสภสส มจน ฯ ตตถาต อาวาเส ฯ จตต- กมมนต กตตพพจตตรป กาเรต๑ วฏฏต ทายโกต สมพนโธ ฯ อท ปน จตตกมมทานนต วจน ปฏภานจตตทาน อตถปรส- สโยคาทกสส กเลสปปวตตนเหตกสส ปฏภานจตตกมมสส ทาน สนธาย วตต น อาวาเส จตตกมมกรณ สนธาย วตต ฯ ๑. กาตนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๒๔..๓๒๖ ส.๕๑๑..๕๑๓]

Page 571: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 571

สกจตต ปสทตต สมมชชนอานสเสส วนจฉยตถโยชนา หนา 571 อมาน มชชทานาทน ฯ น สปปฏ...นต อปาเยน ปน กาเณนาต ปาโ ฯ น ส...ยา อปาเยน การเณน อนรปาห ปจจเวกขณอนสาสนาทห สกกา ปฏวโนเทตนต เอว ปาโ ว ยตโต ฯ อปาเยน การเณน สกกา ปฏวโนเทตนต สมพนโธ ฯ กมปน การณนต อาห อนรปาหตอาท ฯ [๘๖๘] สกจตต ... เอตถ วจเน อมาน วตถน เวทตพพานต สมพนโธ ฯ กาฬนธกาฬวาสต๑ ลงกาทเป กาฬนธ- กาฬนามวหาเร วสนสโล ฯ สนธ...มวาต๒ สนธวารสงขาเตน กสเมน สนถต อว ฯ วปปกณณา วาลกา ยสม ต วป- ปกณณวาลก ฯ วปปกณณวาลกนตป ปาโ โสป ยตโต วาลก วาลกนต ห สททเภทา ฯ ชรนโต จ โส โค จาต ชรคคโว นการสส โลป ตการสส คการ กตวา เจว โคสททสโสการสส อวาเทส จ กตวา สสส โจต๓ เอตถ จสทเทน สสส โออาเทโส กตตพโพ ฯ อาม ฯ เป ฯ อสกขนต มาโร อาห ฯ ทฏ ฯ เป ฯ คโตต เถโร ปจฉ ฯ อาม ...ปพโพต มาโร อาห ฯ มาโร ฯ เป ฯ ๑. กาฬนท... อต วณณนาปาโ ฯ ๒. สนทวาร...อต วณณนาปาโ เยภยเยน ปน สนทวาร อต ทสสต ฯ ๓. สสส โอ อต สททนตสตต ฯ

[ปา.๓๒๖.๓๒๗ ส.๕๑๓.๕๑๔]

Page 572: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 572

นมมนาหต เถโร อาห ฯ ตสรกขกปปฏรปกนต เตน พทธรเปน สทสรป ฯ อตต อต วตวา ฯ ก อตถ ชรมาร ตาทส วเจตนต โภ ชรมาร ตาทส ตว วเจต วจน ก อตถต ฯ โลกนตรวหาเรต ลงกาทเป โลกนตรนามวหาเร ฯ โสณ- กนทรวหาเรตป ปาโ ฯ อปสทโท กาฬวหาร อเปกขต ฯ ตโตต ปจฉา ฯ [๘๖๙] ชมพโกลเจตยงคณนต ชมพโกลปฏฏเน วชชมานสส เจตยสส องคณ ฯ สงการ ฉฑเฑต เอตายาต สงการจฉฑฑน ฯ ภาวตจตเตนาต ปท สมมชชาต ปเท กตตา ฯ ภาวต วฑฒต จตต เยน โส ภาวตจตโต ฯ ปรจฉนทต ฉนทต นฏเปสต อธปปาโย ฯ เทวตา อต มนสกตวา ปสนนจตตา อาคนตวา อฏส ฯ ปปผ หตเถส เอตาสนต ปปผหตถา ฯ กตรคามวาสกา อตถาต เฉโท ฯ [๘๗๐] อตสทโท อยนต ปทสส สรป ฯ เนต อมจจปตต- อภยตเถเร ฯ เตตป อตถ ฯ อตต เอว มนสกตวา ฯ มหา- เจตยนต ลงกาทเป ทฏคามณรา กต มหาเจตย ฯ อตต วตวา ฯ ภกขสงเฆน ปรวโต ภกขสงฆปรวโต ฯ อตสทโท ปหณต ปเท อากาโร ฯ เตนาต อมจจปตเตน ฯ มห... [ปา.๓๒๗ ส.๕๑๔...๕๑๖]

Page 573: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 573

รสสาต ปท สมมชชาต ปเท สมพนโธ ฯ ยคคหาหนต ยมก- ภตคคหณ ฯ กาชรคาเม โคจรคาเมต จ เทว ปาา ฯ [๘๗๑] ตตราต สมมชชนวตต กโรนตสส สตถสาสนกรเณ ฯ ปตฏาย อต มนสกตวา คนตวา นสทต สมพนโธ ฯ อสม- มชชตวาต ปท นสนนาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อสมม ฯ เป ฯ อาสต สตถา เม อสมมชชตซา นสนนภาว วต เอกนเตน อาส ฯ โจทน กาเรสสามต มยห โทโสโรปน กรสสาม อตตาน นคคณหาเปสสามต อธปปาโย ฯ น ปฏรปทาน เต มยห อนนตเร าเน ตวา วจรนตสส อสมมชชตวา นสทตนต อสมมชชตวา นสทน มยห อนนตเร าเน ตวา วจรนตสส เต ตว อทาน น ปฏรป ฯ วยเหตวาต อปเนตวา ฯ [๘๗๒] ภาสตปรยนตนต ภาสตพเพ วจนปปมาณ ฯ เอตตโก วนจฉโย อมสม วตถสม อปลพภตต สมพนโธ ฯ เอตถาต โจทกจทตเกน วตตวจเนส นทธารณ ฯ คยหปคนต อธกรณ- วปสมตถา คเหตพพวจน ฯ อนคคณหนโตต น อคคณหนโต อคคณหนโตต อตโถ ฯ อย วฏาเนนาต อย อาปตต วฏาเนน นรชฌต ฯ ตานต มลาน ฯ อนวาทาธกรณนตอาทส อนวาทาธกรณ ... วปตตโย นสสาย อปปชชตตอาทนา โยชนา กาตพพา ฯ มลามล คนตวาต อธกรณสส มลโต มล [ปา.๓๒๗.๓๒๘ ส.๕๑๖..๕๑๘]

Page 574: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 574

ปาปณตวา ฯ นครานนต นทธารณ ฯ เอตถาต นคเร ฯ อนสนธาน อนสนธ กถาย อนสนธ กถานสนธ โจทก- จทตกาน วจนปปฏวจนานรปนต อตโถ ฯ วนจฉยสส อนสนธ วนจฉยานสนธ สตตกถาวภงควนตวตถสงขาตสส วนจฉยาน- รปนต อตโถ ฯ กถานสนธ จ วนจฉยานสนธ จ กถา... สนธโย เตส วโส ปฏพทโธ กถา...วโส ฯ ตตกาลนต ตตกรณกาล ฯ ตตกเขตตนตมสส ววรณ ตตโอกาสนต ฯ ตตกาลมป ตตกเขตตมป ตตโอกาสม- ปตป ปาโ๑ เอโส น ยตโต ฯ [๘๗๓] มนทตตา โมมหตตาต เอตถ กรณตเถ ปจม ฯ อปธต อปธโร ฯ อทมฏ ตนต เอตถ มกาโร อาคโม ฯ ปฏปตตยาต ปเท อตโถต ปเท สมพนโธ ฯ อตโถ ปโยชน เอตสส อรวาสสส อตถ อต ตสมา โส อรวาโส อทมฏ ฯ พหตร กาล กเลส วหรโต อปป กาล วหาเร วหรโต ฯ [๘๗๔] อต ฉห การเณหต สมพนโธ ฯ ตตถาต เตส ฉส อากาเรส นทธารณ ฯ สตสมโมเสนาต สตยา วนาเส ฯ นว ปน ฯ เป ฯ ธาเรตพพนต เอกมาตกาย ปรมตา น วตตา ๑. อยเมว วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๒๘..๓๓๖ ส.๔๑๘..๕๒๐]

Page 575: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 575

ตสมา ฉพพสสปรมตา ธาเรตพพนต ปทภาชน วตต ฯ ตตถาต จททสส ปรเมส ฯ ตโตต ฉกกโต ฯ เสเสสต อฏส ปรเมส นทธารณ ฯ ทวย ปน อาปตตวเสน สมาน ตสมา ทวย เอกนต วตต ฯ [๘๗๕] ตตเถวาต สมถกขนธเก ฯ ตานต สตตกาน ฯ [๘๗๖] ตมป หต ห สจจ ต ทตย อฏก ฯ อเมห อฏห ทเสตต สมพนโธ ฯ อฏ มาตกา จวรกขนธเก วตตา อปรา อฏ มาตกา ก นกขนธเก ภควตา วตตา ฯ ทกขนต- คนาต ทกขสส ขย ปตเตน ฯ อาสนมปต อปสทเทน น เกวล ปจจฏานกรณนต าเปต ฯ ตาสเยวาต วฑฒภกขนน ฯ ปจสต ปท ปกขปตวาต ปเท อาธาโร ฯ [๘๗๗] ทณฑาทานจ สตถาทานจ กลโห จ วคคโห จ ววาโท จ ตวตว จ เปสจ มสาวาโท จ ทณฑาทาน... มสาวาทา ฯ เสยยสส ...มสมต มาโน อาท เยส มานาน เต เสยยสส...มานาทโย ฯ ตตเถวาต สมถกขนธเก ฯ [๘๗๘] นว อาฆาตวตถน ทส โหนตต สมพนโธ ฯ อฏาเน วาต อโนกาเส ฯ ตตถาต นวเก ฯ วตตา นว ทส เวทตพพาต สมพนโธ ฯ สมมาทฏ เวทตพพา ฯ ราชนเตปรปปเวสเนต ปท อาทนวาต ปเท อาธาโร ฯ ...เวฬรยาทนต อาทสทเทน [ปา.๓๓๖..๓๕๐ ส.๕๒๐..๕๒๖]

Page 576: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 576

สงขสลาปวาฬรชตเหมโลหตงคมสารคลลาน คหณ ฯ เอเตส ปสกเลส ฯ วตตวเสนาต ปท ทสาต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ อตตรตถรณ ตฏฏกาต เอท ฉฏ ฯ วสาชา อฏ วเร ยาจต สมพนโธ ฯ [๘๗๙] ตณปาทกา จ มชปาทกา จ ปพพชปาทกา จาต ทวนโทว ฯ เอตาเนวาต เอกาทส จวราน ฯ เตต คณ กา เว กา๑ ฯ เตต อวนทยปคคลา ฯ สมาโทสา ฯ เป ฯ อาคมสสนต ฯ พยสนานนต นทธารณ ฯ นคจเฉยยาต ปาโ ยชชต ฯ น คจเฉยยาตป น ยชชต ฯ เอตถ จาต สทธมมสสาต ปเท ฯ ยถา เยน ปกาเรน เมตตา ปตฏา โหต ฯ เอกาทสกวณณนา ปรโยสานา ยสส สา เอกา...สานา ฯ เอกตตรกวณณนา นฏ ตา ฯ -------- ๑. วถาต ปาล ฯ

[ปา.๓๕๐..๓๕๓ ส.๕๒๖..๕๒๙] 999 อโปสถาทปจฉาวสสชชนวณณนาย อตถโยชนา [๘๘๐] วสสชชเน วนจฉโย ฯ กายสามคคต กาเยน สมคคภาโว ฯ อโปสถาทปจฉาวสสชชนวณณนา นฏ ตา ฯ ----------- [ปา.๓๕๔.๓๕๕ ส.๕๓๐]

Page 577: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 577

อโปสถาทปจฉาวสสชชนวณณนาย อตถโยชนา [๘๘๐] วสสชชเน วนจฉโย ฯ กายสามคคต กาเยน สมคคภาโว ฯ อโปสถาทปจฉาวสสชชนวณณนา นฏ ตา ฯ ----------- [ปา.๓๕๔.๓๕๕ ส.๕๓๐]

Page 578: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 578

อตถวเสปกรณวณณนาย อตถโยชนา [๘๘๑] อตถวเสปกรเณต อตถวเสปกรเณ วชชมาเนส ทส อตถวเสตอาทส วจเนส ย วจน วตตพพ ฯ ย สงฆ ฯ เป ฯ อาทส ปเทส วชชมาน อปรม...ปท ฯ อตถสต...อาทมหต ปท วตตนต ปเท อาธาโร ฯ ยเทต ปทสต ภควตา วตต ฯ ปเทสต๑ นทธารณ ฯ เอเกกนต ปท กตวาต ปเท กมม ฯ มลนต ปท กตวาต ปเท วกตกมม ฯ กตวาต ปท กตายาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ทสกขตตนต ปท โยชนายาต ปเท กรยาวเสสน ฯ โยชนาย กตายาต สมพนโธ ฯ กตายาต ปท วตตนต ปเท ลกขณกรยา ฯ ตตถาต ปท ปทสสาต ปเท นทธารณ ฯ เย ปพเพ ปมปาราชกวณณนาย๒ วณณตา มยา ววรตาต สมพนโธ ฯ เย อตถา วณณตาต ปเท กมม ฯ ปม...ยาต ปท วณณตาต ปเท สมปทาน๓ ฯ อสมปฏจฉนเน อาทนว สมปฏจฉนเน จ อานสส ทสเสตวา ปเปสสาม พลกกาเรน อภภวตวา น ปเปสสามต สมพนโธ ฯ จสทโท อาทนวจ อานสสจาต โยเชตพโพ ฯ เตสนต อตถาน ฯ อธ ๑. ทสส ทสสต วณณนาปาโ ฯ ๒. ...วณณนาย อต วณณนาปาโ ฯ ๓. อาธาโร ฯ

[ปา.๓๕๗..๓๕๙ ส.๕๓๑]

Page 579: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 579

ปรวาเร ฯ จสทโท อตถสตจ ธมมสตจาต โยเชตพโพ ฯ อมาน เทว นรตตสตาน เวทตพพานต สมพนโธ ฯ ...ปกรเณต อต ห ยนต ห สจจ ...ปกรเณ อต เอว ย วจน ภควตา วตต อท วจน เอต อตถาท ปฏจจ วตต ฯ อตถวเสปกรณวณณนา นฏ ตา ฯ ------------- [ปา.๓๕๙ ส.๕๓๒]

Page 580: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 580

ปมคาถาสงคณกวณณนาย อตถโยชนา [๘๘๒] ทส...ลนต ทสนขาน สโมธาน ทส...ธาน ทส- นขสโมธาเนน สมชชล ทส...สมชชล ฯ เอวนต เอกส จวร กตวาตอาท ฯ สมมาสมพทโธ อาห ก ปคคล อาห อายสมนต อปาล อาห ฯ อตต เอว ฯ อถาต อนนตร ฯ อสสาต อปาลสส ฯ ต กถ ฯ สพพตถ ปเหส ฯ อตต เอว ฯ ต๑ ปห ฯ ตตถาต คาถาปเทส นทธารณ ฯ อมมชชตวา คจฉต ปวตตตต อมมงโค ฯ สม...ตเถ วาต วา ตคฆาต นปาโต สมปฏจฉนตเถ วตตต ฯ ตคฆาต ห อมนาต ห สจจ ตคฆาต อมนา วจเนน สมปฏจฉตวาต ปเท กรณ ฯ สมาทหตวาตอาทก ปท ปาราชกาน จตตารต- อาทนา วจจมานปเทน สทธ สมพนธตพพนต มนสกตวา อาห สมาทหตวา ฯ เป ฯ ภคเคส ปตตานต ฯ [๘๘๓] ยนตนต๒ เอตถ ตสทโท ตมหสททปรยาโย น สพพนามกโต ตสทโทต อาห ย ตวนต ฯ ตมมจ นวาต๓

สตเตน อวภตตสหตสส ตมหสส ตอาเทโส ฯ ๑. อท ปท วณณนาย นตถ ฯ ๒. ยนตวนต เอว ทสสมานปาล ฯ ๓. ตวมมมจ นวาต ทสสมานสตต ฯ

[ปา.๓๖๐..๓๖๓ ส.๕๓๓.๕๓๔]

Page 581: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 581

ปจฉาย ปน สลวปตต อปาลตเถเรน ปจฉตา๑ ตสมา เย ทฏลลา สา สลวปตตต อท น วตตพพนต โจทน สนธายาห เย ทฏลลาตอาท ฯ เย ฯ เป ฯ เอตถ วจเน นตถต ปเท อาธาโร ฯ เอตนต เย ทฏลลา สา สลวปตตต วจน ฯ ทฏลลจ กา วปตต นามาต อาห จตสตอาท ฯ หต ยสมา ฯ สงคหตนต คณต ปรจฉนน ฯ ตเมวาต สลวปตต ฯ วเสนาต ปฏพทเธน ฯ ตตถ ถลลจจยนตอาทส ปเทส นทธารณ ฯ อตต เอว ฯ [๘๘๔] เอตตาวตาต ถลลจจยนตอาทวจเนน ฯ เหฏา ปน อปจฉตพพตตา กต เฉทนกาตอาท๒ ปหา น ปจฉตพพา กสมา ปจฉตาต อาห ยสมา ปนาตอาท ฯ สงขา...เนวาต เอกาทสาต คณนสส อนสนธวเสเนว น ปหาวเสน ฯ เตส อนตรปหาน ฯ ตตถาต เฉทนกาตอาทปเทส นทธารณ ฯ ตตถาต อปพพวจเน นทธารณ ฯ โสรสาต เอตถ โสสทโท ตสททปรยาโยต อาสงกา สยา ตนนวตตนตถ โสรสาต โสฬสาต อาห ฯ เต สกขาปทา ฯ เอว วจจมานนเยน ฯ อตสทโท สรปนทสสน ฯ [๘๘๕] ตตถาต สาธารณาสาธารเณส สกขาปเทส ๑. น ปจฉตาต ภวตพพ ฯ ๒. เฉทนกานต ปาล ฯ

[ปา.๓๖๔..๓๖๖ ส.๕๓๔.๕๓๕]

Page 582: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 582

นทธารณ ฯ อสาธารเณสต นทธารณ ฯ ฉ สงฆาทเสสาต วสสฏ ฯ เป ฯ วหาโรต เอว สงฆาทเสสา นาม ฯ อตสทโท นามวาจโก ฯ อถวา ภกขนห อสาธารเณส วนจฉโย ฯ ฉ สงฆาทเสสาต อตสทโท ปนกรยาวาจโก ฯ วสสฏ ฯ เป ฯ โร จาต ฉ ฯ ขททเกส ปกาสตาต เทววสต๑ ขททกาต สมพนโธ ฯ ภกขห อสาธาณเณสป วนจฉโย ฯ อปสทโท น เกวล ภกขนห อสาธารเณส วนจฉโย เวทตพโพต าเปต ฯ วตตา ทสาต สมพนโธ ฯ ตตถาต ภกขนวภงเค ฯ [๘๘๖] ตตถาต อฏ ปาราชกาตอาทปเทส ฯ เตส ปาราชกาน ฯ สห ปฏภเยน วตตนตต สปปฏภยา เตส ภาโว สปปฏภยตา ฯ ทสเสตต าเปต ฯ กณหสปปาตอาท ทฬหกรณ ฯ เอเต ปาราชกา ฯ ทราสทาตมสส อตถววรณ ทรปคมนา ...สชชนาต ฯ ทกเขน อปคมยนตต ทรปคมนา ฯ ทกเขน อาสชชยนต ปาปณยนตต ทราสชชนา ฯ ปคคเลน อาปชชยมานา ฯ ตาลสส วตถ ตาลวตถ ตาลวตถนา สมปมา ตาลวตถสมปมา ฯ อทธรตวาต ปท กรเณนาต ปเท ปพพ- ๑. อย ปาลปาเน สเมต ตตถ ตตถ ปน ทวาวสาต อต เยภยเยน วลชยต ฯ

[ปา.๓๖๖.๓๖๗ ส.๕๓๕.๕๓๖]

Page 583: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 583

กาลกรยา ฯ วตถมตเตน กโต วตถมตกโต ฯ วตตอปมนต ปาราชกกณเฑ วตตอปม ฯ อวรโฬห๑ ธมโม สภาโว เอเตสนต อวรฬหธมมา ฯ เอตตาวตาต อวรฬห ภวนต เตต วจเนน ทสสตนต ปเท กรณ ฯ เอตถาต ปท ทสสตนต ปเท อาธาโร ฯ เอตนต เอต วจน ฯ ตตถาต สงฆาทเสสาตอาทปเทส นทธารณ ฯ สพพสงคาหกวจนนต สพเพส สมถาน สงคหวจน น สงฆาทเสสาทน ตห เอว สมเถห วปสมนจนนต อธปปาโย ฯ สพพสงคาหกวจนนต วตตวจน ทฬห กโรนโต สงฆาทเสสา หตอาทมาห ฯ เสสา อนยตาทโย ฯ [๘๘๗] วเสนาต ปฏพทเธน ฯ ตห สมเถห สมมนต จาต๒

ปทสส อนนตร เทว อโปสถาตอาทวจนสส วตตตตา เทว อโปสถา ฯ เป ฯ รณาต วจน สมเถห วปสมนทสสนวเสน วตต ภเวยยาต อาสงกา สยา ตนนวตตนตถ วภตตมตตทสสน- วเสเนว เจตนตอาท วตต ฯ จสทโท วากยารมโภ ฯ เอตนต เทว อโปสถา เทว ปวารณาต วจน วปสมนวเสน น วตต ฯ วภตตมตตทสสน ฯ เป ฯ วตตนต วตตวจน ทฬห กโรนโต ภกข อโปสโถตอาทมาห ฯ อมาป วภตตโย ฯ อปสทโท น เกวล อาปตต วภตต นามาต าเปต ฯ หสทโท ๑. อวรฬห ฯ ๒. อย จสทโท ปาลย น อาคโต ฯ

[ปา.๓๖๗.๓๖๘ ส.๕๓๖.๕๓๗]

Page 584: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 584

ทฬหกรณ ฯ วภชยนตต๑ วภตต ฯ กสมา ปน วภตต นามาต อาห วภชนานต อตโถต ฯ วภชนาตต วภชตพพาน ฯ อปราปต อปสทโท เหฏา วตตอโปสถาทวภตตโย อเปกขต ฯ อโปสถาทวภตตโย ปน อาปตตน สมถทสสนตถ วตตาต ทสเสนโต อถวาตอาทมาห ฯ อมาปต อปสทโท สงฆาทเสสาท- วภตตโย อเปกขต ฯ นสสายาต ปท อปปชชนตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตา วภตตโย มล เอตาสนต ตมมลกา ฯ อปสทเทน น เกวล วภตตทสสนตถ เอต วตตนต าเปต ฯ [๘๘๘] ตตถาต ตาส คาถาส ฯ ยทก อาปตตปาราชก นาม ภควตา วตต ต อาปตตปาราชก ฯ ปคค...เกสต นทธารณ ฯ ปคคโล จ อาปตต จ สกขาปทจ ปคค...ปทาน ตานเยว ปาราชกาน ปคค...กาน ฯ ต อาปตตปาราชก ฯ อนหเฏ ตสม ปคคเลต ตสม ปคคเล อนหเฏ อนปนเต ฯ อนหเฏต ลกขณกรยา ฯ เตเนต อต วจจต อตสททรหต ปนปท วตตนโย อตวจจตนโย ฯ เอตถาต ปาราชกนต ปเท ฯ ปคคโล เอเตน อาปตต- ปาราชเกน ปาราชโก ยสมา โหต ตสมา เอต อาปตต- ๑. เอกวจน กาตพพ ฯ

[ปา.๓๖๘ ส.๕๓๗.๕๓๘]

Page 585: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 585

ปาราชก ปาราชก อต ปณฑเตน วจจต ฯ [๘๘๙] ทต...ยปต ปท อนาทยตวาต ปเท อาธาโร๑ ฯ อปสทโท ปมคาถ อเปกขต ฯ อตถมตตเมวาต อธปปาย- มตตเมว น สททตถ ฯ โก ปน สททตโถต อาห อย ปเนตถาตอาท ฯ เอตถาต สงฆาทเสโสตอาทปเท ฯ อาปชชตวาต ปท วฏาตต ปเท๒ ปพพกาลกรยา ฯ วฏาตกามสสาต ปท วฏานนต ปเท สมพนโธ ฯ ยนต อาปตตวฏาน ตสส อาปตตวฏานสส อาทมห เจว เสเสต สมพนโธ ฯ กงขาวตรณย ปน ยนต อาปตตวฏาน ตสส อาทมห เจวาต ปาโ ทสสต ฯ อาปตตวฏานนต อาปตตโต วฏาน ฯ อาทมห เจวาต ปท อจฉตพโพต ปเท อาธาโร ฯ ปร...ยาต ปท อจฉตพโพต ปเท สมปทาน ฯ อาทโตต ปท เสเสต ปเท อปาทาน เสเสต ปท อจฉตพโพต ปเท อาธาโร ฯ มชเฌ อวสาเนต ปททวย เสเสต ปทสส ววรณ ฯ อพภา...ย จาต จสทโท มชเฌ จ อวสาเน จาต โยเชตพโพ ฯ อจฉตพโพต วฏาตกาเมน ภกขนา อจฉตพโพ ฯ เอตถาต ปรวาสกมมาทส นทธารณ ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ อตต ตสมา ฯ อสสาต ๑. น เอว ภวตพพ วจนนต ปเท อาธาโรต ภวตพพ ฯ ๒. กามสสาต ปเทต ยตตตร ฯ

[ปา.๓๖๘ ส.๕๓๘]

Page 586: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 586

ปท อาทมห เจว เสเส จาต ปททวเย สมพนโธ ฯ อสสาต อาปตตนกายสส ฯ นน วฏานสส อาทเสโส นาม โหต น อาปตตยา ตสมา อาทมห เจว เสเส จ สงโฆ อจฉตพโพ อสสาต สามวเสน นทเทโส กโต น ยตโตต โจทนาย สต อาปตตโต วฏานสส อาทมห เจว เสเส จ อจฉโต สงโฆ อาปตตยา ว อจฉโต นาม โหตต ปรหาโร วตตพโพ ฯ [๘๙๐] ตตยคาถาย อตโถ ฯ กตนต ภาสต ฯ กถ อเนกเสนาต กถ อท สกขาปท อเนกเสน กต ฯ ตณณ ฯ เป ฯ ตพโพต วจน ตตถ อนยตสกขาปเท วตต ฯ ยถา จ ฯ เป ฯ าน วตต เอว ยตถ อาปตตกขนเธ วตต ฯ โสป อาปตตกขนโธ ฯ [๘๙๑] เตนาต กลลจจเยน ฯ ถโล อจจโย เอตถาต ถลลจจโย ลสส ทวตต ฯ [๘๙๒] สจจจาปชชนตสส ปคคลสส ฯ ตสมา ปาเตต จตตนต ตสมา ปาจตตย จตต ปาเตต อต ตสมา ต ปาจตตย นาม ฯ ปาเตตต ปาจตต ปต ปตเน อตถยมตยโว วาต สตเตน ตปปจจโย ฯ อการสส ทฆ ตการสส จการ อการาคม [ปา.๓๖๘.๓๖๙ ส.๕๓๘.๕๓๙]

Page 587: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 587

ทวตตจ กตวา รปสทธ เวทตพพา ฯ ปาจตต เอว ปาจตตย สกตเถ โย ฯ ย ปนาต ย ปาจตตย ฯ ต ปาจตตย อปรชฌต โหตต ปททวเย กตตา ฯ ตนต ปท วตตนต ปเท กมม ฯ [๘๙๓] วตตคารยหภาวสส กรณ วตต...กรณ ตสส ทสสน วตต...ทสสน ฯ เอวสทโท น สททตถทสสนตถนต าเปต ฯ โก ปน สททตโถต อาห ปฏเทเสตพโพตอาท ฯ [๘๙๔] สพพเมต ปรยายวจนนต สมพนโธ ฯ ย หตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ ย กมม ฯ ต ปเนต ทกกฏ อปรทธนต สมพนโธ ฯ ยถา วจน สตถารา วตต ฯ อสสาต ทกกฏสส๑ ฯ ตสสาต ย มนสโส กเรต วจนสส ฯ ต ปาป ทกกฏ อต ปณฑตา ปเวเทนต ฯ อทมป ทกกฏ ปาป นาม ฯ พทธปปฏกกฏเนาต ปท ลามกาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ [๘๙๕] กจ ภยโยต กจ วจน เยภยเยน วตตพพ อตถ สงกลฏจ ย ปท วตตนโย ฯ สงกลฏ ยสมา ต ปทนต ต ปท สงกลฏ ยสมา โหต ฯ ยนต ปท ยสมาต อตเถ วตตต ฯ ตถาสทโท อปสหรณตโถ ฯ ยจาต ยสมา ฯ น ปท ฯ อปจาต นปาตสมทาโย ฯ ๑. วจนสสาต ยตตตร ฯ

[ปา.๓๖๙ง.๓๗๐ ส.๕๓๙.๕๔๐]

Page 588: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 588

[๘๙๖] เอตถาต เสขยนต ปเท ฯ อท ครกลหก๑ จาปต- อาทต ปท๒ วตตนต ปเท กมม ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ ทปนตถนต าปนตถ ฯ [๘๙๗] ตตถาต ฉนนมตวสสตตอาทปเทส นทธารณ ฯ เอวเจตนต เอว จ เทสนาวฏาเนน เอต อาปตตสงขาต เคห ฯ พยคฆาทหต ปท ปฏปาตยมานานนต ปเท กตตา ฯ รกขาท- คหนนต รกขาทห ปฏจฉนน พหลนต อธปปาโย ฯ ต อร ฯ เต มคา อสสาสนต ปต ลภนต ฯ นเยนาต ปท คตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อปคมนฏเนาต ปาปณนสภาเวน คตต ปเท ตตยาวเสสน ฯ เตต สงขตธมมา ฯ อปสทโท ปเคว อจร เตต าเปต ฯ ตวาต ปท อรหโตต ปทสส วเสสน ฯ เต เต อตถา คาถาห สงคเหตวา คณยนต กถยนต เอตถาต คาถาสงคณก ฯ ปมคาถาสงคณกวณณนา นฏ ตา ฯ ------- ๑. ครก ลหก จาปต ฯ ๒. เสขยนต ปทนต เม มต ฯ

[ปา.๓๗๐ ส.๕๔๐.๕๔๑]

Page 589: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 589

อธกรณเภทวณณนายน อตถโยชนา [๘๙๘] อธกรณเภเทต ปท วตวาต ปเท อาธาโร ฯ อกโกเฏนาต ปฏเสธเนน ฯ ทสเสตนต าเปต ฯ ตตถาต อกโกเฏตตอาทปเทส ฯ วสสชชเนต ปท อกโกเฏสต ปเท อาธาโร ฯ อกโกเฏสต นทธารณ ฯ [๘๙๙] อมนา ภกขนา คหโตต ปเท กตตา ฯ นเยนาต ปท อปปนนนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ตสมเยวาต วหาเร วปสเมนตต ปเท อาธาโร ฯ วจนนต๑ มยห ปตโต อมนา คหโตตอาท วจน วปสเมนตต ปเท กมม ฯ วหาเรต ปท สนนปตตวาต ปเท อาธาโร อถวา ตสมเยว วหาเร วจน๒

วมสเมนตต สมพนโธ ฯ อตถปปจจตถเกต๓ อตเถน ธนการเณน ปจจตถเก ฯ เอวสทเทน วนยลกขณ ปฏเสเธต ฯ เยนาปต อปสทโท ปาลย อาคตวนจฉย อเปกขต ฯ สมตนต อธกรณ สมต ฯ โสปต อปสทโท ฉ สมเถ อเปกขต ฯ อปสทโท น เกวล เอกนตสมถ อกโกเฏนตสส ปาจตตยนต าเปต ฯ ๑-๒ อท ปท วณณนาย น ทสสต ฯ ๓. อตต... อต วณณนาปาโ เอว สพพตถ เวทตพพ ฯ

[ปา.๓๗๒.๓๗๓ ส.๕๔๒.๕๔๓]

Page 590: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 590

อถาต ตทา ฯ ตาต อปปวตตตา ฯ เตห จาต เนวาสเกห ฯ เต อตถปปจจตถกา อต วตวา สาเปนตต สมพนโธ ฯ มยนต มย เอตสส วนยธรสส วนจฉเย น ตฏาม ฯ อเต ปท นชฌาเปนตต ปเท กตตา ฯ นชฌาเปนตต การณาการณ โอโลกาเปนต ฯ อกโกเฏต โยต โย ภกข อกโกเฏต ฯ สภาคภกขนชฌาปเนนาต สภาคภกขน โอโลกาปเนน ฯ ก ตตถ คเตนาต ตตถ คาเม คเตน ก ปโยชน อต วตวา วปสเมต ฯ อเนาต ปท วจจมานาปต ปเท กตตา ฯ ตตเถว คาเม ฯ อต วตวา ฯ สนนปาเตตวาต ปท อาโรจตนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อาโรจต อธกรณ ฯ สงเฆนาต ปท วปสมเตต ฯ วปสมเตต ปท วทนโตปต ปเท ลกขณกรยา ฯ อาปตต นาม วฏาต ฯ ย ปเนต อาปตตวฏาน ฯ เอต อาปตตวฏาน ฯ [๙๐๐] อกโกเฏสต นทธารณ ฯ เยน เกนจ อกโกฏเนน ฯ อตถปปจจตถเกสต นทธารณ ฯ เอกสมนต ปท สมปปนนาต ปเท อาธาโร ฯ นเยนาต ปท สมปปนนาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ สมปปนโน อาฆาโต ยสส วนยธรสส โส สมปปนนาฆาโต ฯ ตสสาต อตถปปจจตถกสส ปราชย อาโรปนาต ปททวเย สมปทาน ฯ โมมหตตา เอวาต อตตโน อตตโน อตสยโมหตตา [ปา.๓๗๓ ส.๕๔๓..๕๔๕]

Page 591: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 591

เอว น อปชฌายาทน อตถาย เจว ปราชยมาโรปนตถจ ฯ วตตนเยเนวาต ปพเพ วนจฉต อธกรณ ทวาทสส อกโกเฏส เยน เกนจต วตตนเยน ฯ สเจ ปน เอโก วตต๑ ฯ เป ฯ นสสโต จ โหตต สมพนโธ ฯ อต...สต นทธารณ ฯ คหณ- มจฉาทฏ นต คหณสงขาต มจฉาทฏ ฯ พลวนเต จาต จสทโท กายกมมาทน จ คหณมจฉาทฏ จ ภกข จาต โยเชตพโพ ฯ ปทตตย นสสตตตาต ปเท กมม ฯ ปกขนตเร ภวา ปกขน- ตรยา ฯ จสทโท วตต๒...โต จ คหณนสสโต จ พล...โต จาต โยเชตพโพ ฯ ตสสาต ตสมา อตถปปจจตถกโต ภเยนาต ปเท อปาทาน อปาทาเน ฉฏ ฯ ภเยนาต ปท ทเปตวาต ปเท กรณ เหต วา ฯ [๙๐๑] มงกภตตถาต มงกภตา อตถ ภวถ ฯ เต ภกข ตสส สารเณรสส ฯ ตโตต ปจฉา ฯ เกนาต ปท สนนปาตโตต ปเท กตตา ฯ มยาต วทตต มยา สงโฆ สนนปาตโตต สามเณโร วทต ฯ กสมา ฯ เป ฯ โตต ภกข ปจฉนต ฯ หยโย ฯ เป ฯ มต สามเณโร วทต ฯ ตว ปน ฯ เป ฯ คโตต ภกข ปจฉนต ฯ อน ฯ เป ฯ สมปนโนมหต สามเณโร วทต ฯ ๑-๒ อทโส สทโท วณณนาย นตถ วสมนสสโตต ปทเมว อมสม าเน ทสสต ฯ

[ปา.๓๗๓ ส.๕๔๕.๕๔๖]

Page 592: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 592

โส นวกอปสมปนโน ภกขห วตตพโพ ฯ ตทห ฯ เป ฯ ปาจตตยนต อท สกขาปท ภควตา ปตตนต สมพนโธ ฯ อตสทโท วตตพโพต ปเท อากาโร ฯ เอก๑ ปรเวณคต ฯ สทธนต ปท วนจฉนตวาต ปเท กรยาวเสสน ฯ กสสาต กสมา ฯ โส ภกข อต วตวา อกโกเฏต ฯ เสว ฯ เป ฯ อต วตวา สงฆ สนนปาตาเปตวา ภกขห วตโต หยโย ฯ เป ฯ มต วทต ฯ หยโย ฯ เป ฯ โตต ภกข ปจฉนต ฯ ฉนท ฯ เป ฯ มหต ภกข วทต ฯ [๙๐๒] ววาทา ฯ เป ฯ อาทส วจเนส วนจฉโย ฯ อสสาต อธกรณสส ฯ เอตาน นทานาทน ฯ ววาทนทานนตอาทสป วนจฉโย ฯ อปสทโท กนทานนตอาทสต วจน อเปกขต ฯ เอตสส ววาทาธกรณสส ฯ นสสายาต ปท อปปชชนกาต ปเท ปพพ- กาลกรยา ฯ เอตนต ววาทนทานนต วจน ฯ อทมปต อนวาท- นทานนต วจน วตตนต ปเท กมม ฯ อปสทโท เหฏา วตต เอตนต ปท อเปกขต ฯ อนวาทวเเนตนตป ปาโ ฯ เอตนตา ปท น ยตต กสมา อทมปต ปทสส วชชมา- นตตา ฯ เอตนต อาปตตนทานนต วจน ฯ กจจเมว กจจย ยปปจจโย สกตเถ ฯ ภกขนยาต ปท ยาว...ทนนต ปเท ๑. เอวนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๓๗๓.๓๗๔ ส.๕๔๖.๕๔๗]

Page 593: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 593

สมพนโธ ฯ ยาวตตย ...ทนนต ปท อปปชชนกกจจานนต ปทสส วเสสน ฯ เอตนต กจจยนทานนต วจน ฯ อย เอกปท- โยชนาต สมพนโธ ฯ เอกปทโยชนาต ววาทนทานนตอาทกสส เอกปทสส โยชนา ฯ สพพปทานต ววาทนทาน อนวาทนทาน อาปตตนทาน กจจยนทานนต จตห ปเทห เสสาน ววาทสมทยนต- อาทน ปทาน ฯ วสสชชเนต ปท เวทตพพาต ปเท อาธาโร ฯ นวนนนต ปท กส...เหตนนต ปทสส วเสสน ฯ วสสชชเนน วตตนตป ปาโ โส น ยตโต อาทมหต ปเทน อสมานตตา ฯ เหตนทานาทตาต เหตนทานาท นาม ฯ มตตสทเทน นานตถ นวตเตต ฯ อตถนานตาภาว าเปนโต อาห เหตเยว หตอาท ฯ เอตถาต ตตยปจฉาย ฯ ปจจโยต เหตเยว หตป ปาโ โส น ยตโต ฯ [๙๐๓] ตาเนวาต ทวาทส มลาน ฯ ต หต ห สจจ ต ววาทาธกรณ ฯ เตนสเสตานต ตสมา อสส ววาทาธกรณสส เอตาน อฏารส เภทกรวตถน ฯ สพพตถาต สพเพส จตสโส วปตตโย สมฏานาต๑ ปเทส ฯ [๙๐๔] ววาทาธกรณ อาปตตตอาทเภเท นเย วตตนต ปเท อาธาโร ฯ เอเกน ฯ เป ฯ นาต อทนต ปท วตตนต ๑. อธ อาทสทเทน ภวตพพ ฯ

[ปา.๓๗๔..๓๘๐ ส.๕๔๗.๕๔๘]

Page 594: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 594

ปเท กมม ฯ อธกรเณสต นทธารณ ฯ สมมนตต ตา อาปตตโย สมมนต ฯ น ปเนตานต เอตาน อาปตตนกายาน ฯ อถวา ลงควปลลาโส เอตา อาปตตโยต อตโถ ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ น สมมต อนวเสสาปตต ฯ สาต อนวเสสาปตต ฯ ตโต อนวเสสาปตตโต ฯ [๙๐๕] ตโต อนวาทาธกรณนตอาทนยโต ฯ ตาส ยมกปจฉาน ฯ เอวสทเทน วณณน นเสเธต ฯ ปกาสโตต ปากโฏต อตโถ ฯ เตสนต สมมขาวนยสสตวนยาน ฯ วนพภชตวาต วส กตวา ฯ สพพตถาต สพเพส สมมขาทวนโย จาต๑ วา อมฬหวนโยต วา อเม ธมมา สสฏาตอาทปเทส ฯ อสสาต สมมขาวนยสส ฯ ตตถาต เตส นทาเนส นทธารณ ฯ ลทโธ อปวาโท เยน โส ลทธปวาโท ฯ สมมขาวนยสสาต ปท สมฏานาต ปเท สมพนโธ ฯ กมมสงคหาภาเวนาต ปท อภาโวต ปเท วเสสนเหต ฯ ตตถาต เตส กมมสสาตอาทปเทส ฯ อตต เอว ฯ อธกรณยตายาต สเมตพพตาย ฯ อธกรณเภทวณณนา นฏ ตา ฯ -------------------- ๑. จสททรหตา ปาล ฯ

[ปา.๓๘๐..๓๘๘.. ส.๕๔๘..๕๕๐]

Page 595: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 595

ทตยคาถาสงคณกวณณนาย อตถโยชนา [๙๐๖] ทตยคาถสงคณกาย๑ วนจฉโย ฯ มนตคคหณนต เถราน อธปปาย คหณ ชานน ฯ จทตกปคคเลนาต ปท กตาต ปเท กตตา ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ ตตถาต วนจ- ฉยฏาเน ฯ ยาต กถา ฯ อนยชนวตตนต อนวชชนปปกต ฯ าณปารมปปตเตนาต าณมตถกปปตเตน ฯ เอตถาต สเจ อนวชชโก ตวนตอาทวจเน ฯ โย ห ตนต ห สจจ โย ภกข ต อนโยควตต ฯ ทสเสตนต าเปต ฯ [๙๐๗] ตตถาต หเตสตอาทปเทส ฯ ตว อนยช ฯ เอเตส จทตกโจทกาน ฯ สหสา โวหาโรต ปทสส ววรณ สหสา ภาสตนต ฯ ต โวหาร ตว มา คณหตถ ฯ คณหตป ปาโ โส น ยตโต ฯ ปฏา จ อนสนธ จ ปฏานสนธ ฯ ลชชโน ปฏา ลชชปปฏา๒ ฯ อลชช ...นาต๓ อลชชโน อาจาเรน สทธ สเมนตยา ปฏาย ฯ ตตถาต คาถาปเทส ฯ ๑. อปร คาถาสงคณกนต ปาลวจนโต อปรคาถาสงคณเกต ภวตพพ ฯ ๒-๓ วณณนายนต ลชช ปฏาย การเย อลชช วตตานสนธนาต เอว อนปท กตวา มททต ฯ วจาเรตวา คเหตพพ ฯ

[ปา.๓๙๒.๓๙๓ ส.๕๕๑..๕๕๓]

Page 596: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 596

ยา อสส วตเตนาต อสส อลชชโน อาจาเรน สทธ ยา ปฏา สนธยต สเมต ฯ ย วจน ฯ ต วจน สจจ ฯ น วจน ฯ ตนต อมนา ภควนต นททสต ภควนตนต อตโถ ฯ วจนเมวาตป ปาโ ฯ กถานสนธวจนนต จทตกสส อนวชชกาน กถาย อนสนธยตต- วจน ฯ วนจฉยานสนธวจนจาต อนวชชกาน อาปตตานาปตต- วนจฉยสส อนคณสมพนธวจน ฯ ทตยคาถาสงคณกวณณนา นฏ ตา ฯ ------------ [ปา.๓๙๓.. ส.๕๕๓]

Page 597: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 597

โจทนากณฑวณณนาย อตถโยชนา [๙๐๘] เอวนต ปาลยา วตตนเยน ฯ โจทนายาต ปท กตตพพ อต ปเท อาธาโร ฯ วนยธเรนาต ปท กตตพพ อต ปเท กตตา ฯ ตตถาต อนวชชเกนาตอาทวจเน วชชมานาย คาถาย อตโถ ฯ โส โจทโก ฯ ต จทตก ฯ อตโร จทตโก ฯ ตสสาต โจทกสส ทสสนนต ปเท สมพนโธ ฯ เอตถาต โจทกจทตกาน วจเนส นทธารณ ฯ ย กมม เตน โจทเกน ทฏ ฯ ตนต กมม สเมตต ปเท กตตา ฯ ตสสาต โจทกสส ทฏวจเนนาต สมพนโธ ฯ สทโธ เกวโล ปรสงกโต สทธปรสงกโต น สทธปร- สงกโต อสทธปรสงกโต ฯ มเลน ปรสงกโต มลปรสงกโต น มลปรสงกโต อมลปรสงกโต ฯ [๙๐๙] โอตรโณตณณนต ปาโ น ยชชต ฯ โอตณณา- โนตณณนต ปน ยชชต โอตรณอโนตณณนต ปา ฯ ตตราต โอตรณาโนตณณนต วจเน ฯ ชานนวธต ชานนป- ปกาโร ฯ ชานตพพาต สงเฆน ชานตพพา ฯ สมนนาหรตวาต สม อาหรตวา สฏ มนสกตวา ฯ เอวนต วตตนเยน ฯ เยน ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ ธมโมต ธมโม นาม ฯ [ปา.๓๙๖..๓๙๙ ส.๕๕๔.๕๕๕]

Page 598: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 598

[๙๑๐] อวสานคาถาส วนจฉโย ฯ อวมนต อวมานน ฯ จสทโท ฉนทาทคามตาย จ ปรภาสเนน จาต โยเชตพโพ ฯ สทธาทนจาต เอตถ จสทโท ชโต จ อป...โย จาต โยเชตพโพ ฯ อตตาน ขนตต ขโต ฯ อปหตาน อนทรยาน เยน โส อปหตนทรโย ฯ ตสมาต ปท ตถา กเรต ปทโต ปร วตตนต ปท อาหรตวา สมพนธตพพ ฯ ตสสาต น จามสนตอาทวจนสส ฯ จท...สต นทธารณ ฯ อตเรนาต ปท ทนนนต ปเท กตตา ฯ น จาต เนว กเรยย ฯ น จ นสสาย ปคคล กเรต สมพนโธ ฯ อตสทโท ปรสมาปนโน ฯ อย เมตอาท วตถาโร ฯ หสทโท๑

วตถารโชตโก ฯ อโภเปเตต อามสปคคลนสสยสงขาเต เอเต อโภ ฯ อตสทโท อตโถต ปทสส สรป ฯ โจทนากณฑวณณนา นฏ ตา ฯ ---------- ๑. อย หสทโท วณณนาย นตถ ฯ

[ปา.๔๐๐..๔๐๓ ส.๕๕๕.๕๕๖]

Page 599: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 599

จฬสงคามวณณนาย อตถโยชนา [๙๑๑] จฬสงคาเม วนจฉโย ฯ สงฆสนนปาโต สงคาโมต วจจตต สมพนโธ ฯ ตตราต สนนปาเต สโมสรนตต ปเท อาธาโร ฯ หต ห สจจ ฯ อตตโน ปจจตถกา อตตป- ปจจตถกา ฯ สาสนสส ปจจตถกา สาสนปปจจตถกา ฯ สก- วาททปนตถายาต สกวาทาปนตถาย ฯ ตตถาต สนนปาเต ฯ อชโฌคาเหตวาต ปวสตวา ฯ รโชหรณสสาต ปท เนว โหตต ปเท สมปทาน ฯ รช หรต เอเตนาต รโชหรณ ฯ ปฉยมาเนต ลกขณกรยา ฯ ยถาปฏรเป อาสเนต เอตถ กมมตเถ สตตม ตสมา ยถาปฏรป อาสน ตวาตป ปาโ ฯ ปาปณฏาเนต ปท นสทตพพนต ปเท อาธาโร ฯ มตมปต อปสทโท ทฏมป สตมปต โยเชตพโพ ฯ ทฏสสตมตมปต ปาโ เอว สต อปสทโท สมภาวนตโถต คเหตพโพ ฯ อาทสทเทน โจราทกถา เจว อนนาทกถา จ สงคหตา ฯ รปารปาน ปรจเฉโท รปารปปรจเฉโท ฯ จรณ ปวตตน จาโร สมถสส จาโร สมถจาโร สมถภาวนากโม ฯ [ปา.๔๐๔ ส.๕๕๗.๕๕๘]

Page 600: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 600

วปสสนาย จาโร วปสสนาจาโร ฯ รปารปปรจเฉโท จ สมถจาโร จ วปสสนาจาโร จ านจ นสชชา จ วตต จ รปารป... วตตาน ตาน อาทน เยส อปปจฉตาทน เต รปารป...วตตา- ทโย รปา...ทน นสสตา รปา...นสสตา รปา...ทห ปฏพทธา กถาต อตโถ ฯ อตต เอว ฯ กมม...วเสนาต ปท ตณหต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ [๙๑๒] สพพตถาต น อาจรโย ปจฉตพโพตอาทปเทส ฯ ขตตยสส ชาต เอตสสาต ขตตยชาตโย ฯ การณานนต นทธารณ ฯ ปรสานวธายเกนาต ปรส อนคนตวา กโรนเตน ฯ วนจฉยสสาต ปท ปฏเวธเมวาต ปเท กมม ฯ วนจฉยปปฏ- เวธเมวาตป อตถ ฯ สลลกขเนเตนาต ปทสส ววรณ ปรตล- ยนเตนาต ฯ สหสา กโรต สเลนาต สหสาการ ฯ ทรตตวจนนต ทฏ อตตวจน ฯ ปททวเยปต การณเกน หตปรสกกนาต ปททวเย ฯ ตตถ การณเกนาต อมนา กรณาปพพภาโค วตโต ฯ อปสทเทน น เกวล เมตตจตเตน หตานกมปนาต ปททวเยน เมตตา จ เมตตาปพพภาโค จ วตโตต าเปต ฯ สนทร อตต วจน สรตต น สรตต อสรตต ฯ [ปา.๔๐๔.๔๐๕ ส.๕๕๘.๕๕๙]

Page 601: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 601

ปรคคเหตพโพต าเปตพโพ ฯ เสเสสปต อธมมจทตโกต- อาทปเทส ฯ อโนสฏนต อโนตณณ ฯ อตเตเชตวาต ตกขาเปตวา ฯ ตสสาต โมมหสส อนโยโคต ปเท สมพนโธ ฯ อโนสฏ- ปพพตตาต ปพโพ อโนตรณภาวโต ฯ สารทสส ภาโว สารชช ฯ วตวาปต อปสทเทน น เกวล นน ตว กลปตโตต อตเตเชตวา อนโยควตตสส กถาปนนต าเปต ฯ อลชชต ปท เทสาเปตพโพต ปเท กมม ฯ อปจรตพโพต กาเรตพโพ วตตพโพต อธปปาโย ฯ ธมเมส จ ฯ เป ฯ เอตถ วจเน เวทตพโพ ฯ ธมมครโกต ธมม อนตกกนโตต อธปปาโย ฯ น ปคคลครโกต ปคคล อนวตตา น โหต ฯ เอวสทโท ธมม อนตกกนโต ธมเมส มชฌตโต นาม โหตต าเปต ฯ [๙๑๓] สตต ฯ เป ฯ อาทส วจเนส วนจฉโย ฯ เตน อนวชชเกนาต สมพนโธ ฯ จสทโท วากยารมโภ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ เอวนต ปโย จ โหตตอาทนา ปาลย วตตนเยน ฯ ปโย จ โส มนาโป จาต ปยมนาโป ปยมนาโป จ โส คร จาต ปย...คร ปย...คร จ โส ภาวนโย จาต [ปา.๔๐๕.๔๐๖ ส.๕๕๙.๕๖๐]

Page 602: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 602

ปย...นโย๑ ฯ อนวชชเกนาต ปท สม...สต ปเท กตตา ฯ สตตาทสต นทธารณ ฯ สตต สสนทนตถาย วตต ฯ อตถทสสนตถายาต อาปตตต อปเมยยตถสส วภาวนตถ ฯ อตโถ ชานาปนตถายาต อปเมยยตโถ โจทกจทตกสงฆาน าปนตถาย ฯ ปคคลสสาต โจทกจทตกสงขาตสส ปคคลสส ฯ าปนตถายาต อตตโน ปฏาย เอว ปรปปฏาปนตถาย ฯ สวจนย ปลโพธตถาย โหตต สมพนโธ ฯ เอกปทมปต ปท ปกกมต ปเท กรยาวเสสน ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ตฏต เอตถ สลวนาโสต าน อาปตต ฯ าน ฯ อฏาน จ านาาน านาานสส คมน านาานคมน านา...น เอว อตโถ ปโยชน านา...นตโถ ฯ สมปรคคโห จ สมปฏจฉนจ สม...จฉน เอต เอว อตโถ สมปร...นตโถ ฯ ปจเจกสม ตฏนตต ปจเจกฏายโน ฯ อวสวาทกสม ตฏนตต อวสวาทากฏายโน ฯ อสสรย จ อาธปจจจ อสสรยาธปจจ เตน เชฏก อสส...ฏก อสส...เชฏก เอว าน อสส... าน ฯ อวสวาทก เอว าน อว...าน ฯ เตต ปคคลา ฯ ๑. ทวนโทว กาตพโพ ปโย จ โหต มนาโป จ คร จ ภาวนโย จาต ปาลวจนโต ฯ

[ปา.๔๐๖ ส.๕๖๐.๕๖๑]

Page 603: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 603

[๙๑๔] ตตถาต วนโยตอาทปเทส ฯ วนยปปตตต วนย- ภตา ปตต ฯ อาชวปารสทธ ปรโยสาน ยสส ต อาช... สาน ฯ อธ อปนสสยสทโท ปจจยตถปรยาโยต คเหตพโพต อาห ปจจโย โหตต อตโถต ฯ สพพตถาต สวโร อวปปฏ- สารตถายาตอาทส ฯ อปเจตถาต เอเตส อวปปฏสาราทส อ วจน วตตพพ อตถ ฯ ปาป...นนต ปท กตากต อต ปเท กมม ฯ กตา...นาต ปท วปปฏสาร อต ปเท ตตยาวเสสน ฯ จตตสส วปปฏสาราภาโว จตต...ภาโว ฯ พลวา พหลปปตต อตวย พลวปปต ฯ กาย...ปสสทธต กายจตตาน ทรถสส ปฏปปสสทธ ฯ ตนต สข ฯ เอตนต ยถาภตาณทสสนนต วจน ฯ อปปจจยปรนพพานตถายาต อายต ปฏสนธยา อการณ- ภตปรนพพานตถาย ฯ อถวา นตถ ปจจโย เอตสสาต อป- ปจจโย อปปจจโย เอว ปรนพพาน อป...พพาน อป...พพาน เอว อตโถ อป...นตโถ ฯ ตปปจจโยต๑ ต ปจจโยต ปทจ- เฉโท ตนต วมตตาณทสสน ฯ ตสม อนปปตเตต ตสม วมตตาณทสสเน ปคคเลน ลทเธ ฯ ปร...โตต ปท ปจจโยต ปเท เหต ฯ อตสทโท ปรสมาปนโน ฯ [๙๑๕] วนยมนตนา เอวาต วนยจนตนา...วจารณา น ๑. ต ปจจโยตเยว วณณนาปาโ อยเมว ยตโต ฯ

[ปา.๔๐๖ ส.๕๖๑.๕๖๗]

Page 604: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 604

อมนตนา ฯ ปรม...ปต อปสทโท น เกวล กถา เจว มนตนา จ อปปจจยปรนพพานตถายาต าเปต ฯ เอตทตถายาต อปปจจยปรนพพานตถาย ฯ เอต อตโถ ปโยชน เอตสสา กถายาต เอตทตถา ฯ ปรม...กถายาต ปท อวธานนต ปเท กมม ฯ โสเตน อวธาน ววฏาน โสตาวธาน ฯ กถนต๑

ปรมปรปปจจยกถ ฯ ย าณ อปปชชต ตมป าณ ฯ อปสทโท วนยกถาท อเปกขต ฯ โย อย วโมกโข ฯ อนปาทยตวาต ปท วโมกโขต ปทสส วเสสน ฯ โสป วโมกโข ฯ อปสทโท เหฏา วตต กถาท อเปกขต ฯ [๙๑๖] อน...สต นทธารณ ฯ วตถ ฯ เป ฯ น ชานาตต วจเน วชชมานาน วตถนตอาทน ปทาน ฯ เอตถาต วตถนต- อาทวจเน ฯ สเมน จาต ปเทน อต วจน วตต โหต ฯ เตเนวาต ปท อาเณนาต ปทสส วเสสน ฯ ป...รนต ปท อ...สสาต ปเท กมม อชานนตสสาต ปท สเมนาต ปเท สมพนโธ สเมนาต ปท อาเณนาต ปทสส วเสสน อาเณนาต ปท น ชานาตต ปเท กรณ ฯ อาการอโกวโทต ย เอต วจน ภควตา วตต ฯ ตตถาต ตสม อาการอโกวโทต วจเน วนจฉโย เวทตพโพต สมพนโธ ฯ ๑. อตถ อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๔๐๖.๔๐๗ ส.๕๖๒]

Page 605: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 605

อตต เอว ฯ ยวาย โย อย ภกข ฯ อเมสมปต อปสทเทน น เกวล วตถนตอาทน น ชานาตต ปเทน สมพนโธต าเปต ฯ เอวสทเทน อโกวโทต ปเทน สมพนธ นเสเธต ฯ เอตถาต กมมจาตอาทวจเน ฯ ภเยน ภยา คจฉตต โส ภกข ภเยน ภยา คจฉต นาม ฯ สาปน สตต สตตย กสโล สตตกสโล ฯ นชฌาปน ทสสน นชฌตต ฯ อตตโน สทสายาต ยถาวตตโทเสห สมนนาคตาย อตตนา สทสาย ฯ ลทโธ ปกโข เยน โส ลทธปกโข ฯ นตถ หร เอตสสาต อหรโก ฯ กณห เอว กมม กณหกมม กณหกมเมห สมนนาคโต กณหกมโม ฯ อาทรสส ภาโว อาทรย ธมเม อาทรย ธมมาทรย ปคคเล อาทรย ปคคลาทรย ธมมาทรยจ ปคคลาทรยจ ธมมา...ทรยาน ฯ นตถ อาทโร เอตสสาต อนาทโร ฯ นปปฏกขตพโพต อปปฏกโข อกข ปฏปพโพ ฯ น เปกโขตป อตถ ฯ อปปฏกโขต ปทสส อตถ ววรต นป- ปฏกขตพโพตอาท วตต ฯ อปสทโท กณหปกขคาถ อเปกขต ฯ โยชนาย นโย โยชนานโย ฯ จฬสงคามวณณนา นฏ ตา ฯ [ปา.๔๐๗ ม.๕๖๓]

Page 606: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 606

มหสงคามวณณนาย อตถโยชนา [๙๑๗] มหาสงคาเม วนจฉโย ฯ อย ภกข เวทตพโพต ปเท กมม ฯ เอเสว ภกข ฯ วณโณ อวณโณ อต เอว วตต ฯ นลาทวณโณ จ อวณโณ จ นลาทวณณาวณโณ เตส วโส ปฏพทโธ นลา...วโส ฯ อวณโณต อาโรคยตถาท วณโณ ปจรวณโณต อตโถ ฯ วณณนต ยาจน ฯ อตต เอว ฯ อมาน ปจ สกขาปทาน เวทตพพาน ฯ วนยธเรนาต ปท วนจฉเตต ปเท กตตา ฯ โอวาท อปนสสาย ชวนตต โอวาทปชวนโย ฯ เตส สงฆาทน ฯ ตโตต ปจฉา ฯ ภมม- เทวตาต ปท กตวาต ปเท กมม ฯ กตวาต ปท ยาวาต ปเท วเสสน ฯ อก...โน เทวตา ฯ ตสส ภกขสส ฯ ต ภกข ฯ โย อตโถ ยอตโถต สมาโส กาตพโพ น วากยนต อาห ยอตถายาต ยทตถายาต ฯ ต อตถนต เอตถ ปมา วภตต โหตต มนสกตวา อาห ต อตถนต โส อตโถต ฯ มหาสงคามวณณนา นฏ ตา ฯ --------- [ปา.๔๑๑..๔๑๙ ส.๕๖๔.๕๖๕]

Page 607: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 607

ก นเภทวณณนาย อตถโยชนา [๙๑๘] ก เน วนจฉโย ฯ อนาคตวเสนาต อนาคตภาวป- ปฏพทเธน หตวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อเปเตนาต อปคตตเรน ฯ เอวนต ปาลย วตตนเยน ฯ ยจ ปพพกรณาทก ปจจย- ภาเวน ลพภต ยจ ปโยคาทก ปจจยภาเวน น ลพภต ฯ ปจฉตวาต ปท ทสเสนโตต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ย ปพพ- กรณาทก ยสส ปโยคาทกสส ปจจยภาเวน ลพภต ฯ ตสสาต วสสชชนสส ฯ ปโยคสส กตเม ธมมาตอาท ย วจน ภควตา วตต ตตถ วจเน ปรหาโร มยา วจจเต ฯ ปโยคสส หตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ ฯ ปโยคสสาต ปท ปจจโยต ปเท สมปทาน ฯ สตตวธมป ปพพกรณ ปจจโย โหตต สมพนโธ ฯ การณมาห ยสมาตอาท ฯ ปเรชาตปปจจเยต ปโยค- สงขาตสส อตตโน ปเรชาตปปจจยภาเว น ลพภตต ปเท อาธาโร ฯ เอสาต เอโส อทกาหรณาทปปโยโค น ลภตต ปเท กตตา ฯ อททฏธมเมสต นทธารณ ฯ วมตวโนทนย ปน ปเรชาตปปจจเยต ปเรชาตปปจจยสส วสเยต วตต เอว สต ปเรชาตปปจจเยต ปท อททฏ อต ปเท อาธาโร ฯ [ปา.๔๒๘..๔๓๐ ส.๕๖๖.๕๖๗]

Page 608: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 608

เอกธมมมปต เอก อตตโน ปเรชาตปปจจยภต ธมม น ลภต ฯ อทตถ เอกเสน เอโส ปโยโค ปพพ ฯ เป ฯ ปจจโย โหต ฯ นปปชชนโตต ปท ปเร...โยต ปเท เหต ฯ ปจฉาชาตปปจจย ปน ลภต ปโยโคต สมพนโธ ฯ สหชาตปปจจยนต ปท น ลภตต ปเท กมม ฯ อโต ปณณรสธมเมห อโ ฯ อตต ตสมา ฯ [๙๑๙] ปโยโค ฯ เป ฯ เนสต วนจฉโย ฯ เหต ฯ เป ฯ เอตถ วจเน เวทตพพาน ฯ ตานเยวาต ฉ จวราน ฯ น หตอาท ทฬหกรณ ฯ ตสสาปต อปสทเทน น เกวล นวนน กสลา- กสลาพยากตเหตน วเสน เหตนทานาทตา วตตาต าเปต ฯ กตถจ ปน โปตถเก อปสทโท นตถ ฯ เตส รปาทธมมาน ฯ นาม นามกมมนตอาทนา ปน วจเนน อธปปาย ทสเสต าเปต ฯ ก นนต อทนต ปท นามมตตนต ปทสส วเสสน ฯ ธมเมสต ปท นามมตตนต ปเท อาธาโร ฯ สพเพป ป นทธารา ฯ เอตถาต ก นทธาเร๑ นทธารณ ฯ ปรมา เทวต เอกปปาทา เอกนโรธาต ปาลย๒ ปม วตตา อนตรพภารสหพภารา เทว ฯ อทธารภาว ปาปณนตต ปท ๑. พหวจน กาตพพ ฯ ๒. ปาลยาต ยตตตร ปมนต ปเท อปาทาน ฯ

[ปา.๔๓๐..๔๔๒ ส.๕๖๘.๖๗๙]

Page 609: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 609

นรชฌนตต ปทสส อธปปาโย ฯ อตถารสส หตอาท ทฬห- กรณ ฯ ห สจจ อตถาเร สต ฯ เอเตสจาต อนตรพภาร- สหพภาราน ปรมาน ทวนน ฯ จสทโท นโรโธ จ อทธารภาโว จาต โยเชตพโพ ฯ อตเรต อนตรพภารสหพภาเรห อตเร ปกกมนนตกาทโย อตถารสส นโรธโต นานา นรชฌนต ฯ อตเร นานา นรชฌนตต วตตมตถ นโรธโต นานา นรชฌนต ฯ อตเร เตสต ปกกมนนตกาทส ฯ อปสทโท ปเคว ปกกมนนตกาทส อทธารภาว อปปตเตสต สมภาวนตโถ ฯ ก นเภทวณณนา นฏ ตา ฯ ---------------- ๑. อตถารสสาต ปท นโรโธต ปเท สมพนโธ อจเจว อวสส ภวตพพ กสมา ตถา โยชนมกาส ฯ

[ปา.๔๔๒ ส.๕๖๙]

Page 610: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 610

อปาลปจกวณณนาย อตถโยชนา [๙๒๐] อปาลปเหส วชชมานาย ปจฉาย ฯ อาวชชตวา ปาเปสสามต จนเตตวาต สมพนโธ ฯ ปจฉตวาต ปท ปา- ...มต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ อเมส ภกขน ฯ นสสาย ...นนต ปท อเมสนต ปทสส วเสสน ฯ เตส ปหาน วสสชชเน วนจฉโย ฯ ตปปจจยาต อาปชชนปปจจยา ฯ [๙๒๑] อนโลมวตเตต๑ อนรปวตเต ฯ สรชชโกวาต รชช- สหโต อว๒ ฯ สห รชชยา วตตตต สรชชโก ฯ สารชชโกตป อตถ อการสส ทโฆ ฯ สรชชโกตป ปาโ โส น ยตโต ฯ วสสชเชตพโพต มจตพโพ ฯ [๙๒๒] สมคเคห กรณยานต ววาทาธกรเณห ปพเพ อสมคคา หตวา ปจฉา สามคค อปคเตต กาตพพาน ฯ ลชชโน สามคค กโรนตต อาห อโปสถปปวาราณาทส หตอาท ฯ ตาสต อปปวตตนตส ฯ อปตถมโภต มยมป อโปสถ น ๑. อนโลมวคเคน วตตตต วณณนาปาโ ฯ อนโลมวตเต น วตตตต ภวตพพ ฯ ๒. อวธารณตโถเยเวตถ วสทโท น อปมาต มาม ฯ

[ปา.๔๔๓..๔๕๐ ส.๕๗๐.๕๗๑]

Page 611: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 611

กรสสามาตอาทนา กลหสส อปตถมโภ น ทาตพโพ ฯ สเจ หตอาท ทฬหกรณ ฯ เอวรป กมม ฯ ภกขโนต ปท นกขมตต ปเท สมปทาน ฯ นกขมตต เกสจ ปคคเลส อปปมตตกตตา โทเสน น รจจต ฯ ทฏาวกมมป กตวาต น เมต ขมตต สภาคสส ภกขโน อตตโน ทฏ อาวกตวาป ฯ ปาลย อป ทฏาวกมมนต เอตถ อปสทโท ทฏาวกมมมปต โยเชตวา วตโต ฯ วโลมคคาโหต วรทธคคหณ ฯ ยตราต กมเม ฯ [๙๒๓] อสสตสทโท อสสาทปรยาโยต กตวา อาห อสสทมนตต ฯ ชปปตต ภาสต ฯ ยถาธมเม ยถาวนเยต เอตถ ตตยตเถ สตตม ฯ น โจเทตา โหต ฯ อสสาเทตต อกขปต ฯ อนธกาเรต อโนกาเส ฯ น โอกาสกมม กาเรตวา อโนกาส- กมม กาเรตวา๑ อลตตสมาโส ฯ ยาสส อตตโน ทฏ ต อสส ภกขสส อตตโน ยา ทฏ อถวา อตตโน ยา ทฏ อสส ภเวยย ฯ ยสสาตป อตถ ยา อสสาต เฉโท ฯ ต ปรกขตวาต ต ทฏ ปธาน กตวา ฯ น พยากตาต น กถตา ฯ วตตมตถ ปากฏ กโรนโต ลทธ นกขปตวาตอาทมาห ฯ ลทธ นกขปตวาต อตตโน ธมมาทส ธมมาทลทธ ฉฑเฑตวา ฯ นกขปตวาต ปท ลทธโกต ปเท วเสสน ฯ ยถาภจจนต๒ ยถาภต ๑. การาเปตวาต ปาล ฯ ๒. อยถาภจจนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๔๕๐..๔๕๒ ส.๕๗๑.๕๗๒]

Page 612: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 612

ยถาสภาว กถยตาต ปเท กรยาวเสสน ฯ อธมมาทสต ปท อธมมา...โกต ปเท อาธาโร ฯ อธมมาท ลทธ ยสส โส อธมมาทลทธโก ฯ อธมมาทส อธมมาทลทธโก วย๑ หตวาต อธปปาโย ฯ กตถจ ปน โปตถเก อธมมาทส ธมมาทลทธโก หตวาต ปาโ ทสสต เอว สต ลทธ นกขปตวาต เอตถ อตตโน ธมมาทส ธมมาทลทธ ฉฑเฑตวาต อย เหฏา วตโต อตโถ คเหตพโพ กสมา ยสสาตอาทกสส เหฏา วตต- วจนสส อนรปภาวโต ฯ อยถาภจจนต เอตถ กจาป อธมมาทโย ธมมาทโยต กเถต ตถาป อยถาภจจ กถน นาม โหตต อธปปาโย ฯ [๙๒๔] อม จตสโส วปตตโยต อม๒ อธกรณ จตสโส วปตตโย นสสาย สมฏาต ฯ ทวาทส มลาน ปโยโค เอตสสาต ทวาทสมลปปโยค ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ นหาเรนาต นเยน ฯ อท นยสาทน วตถ ฯ กมเมสต นทธารณ ฯ เหฏาต ปท จตนนนต ปเท อาธาโร ฯ ตวธสส จาต จสทโท กมมานจ อกเขปนยกมมสส จาต โยเชตพโพ ฯ เหฏา จ อปร จ เหฏปร เหฏปรโน ภาโว เหฏปรย๓ ฯ ตตถาต ทวธาส ๑. อธาย น อจฉตพโพ ฯ ๒. อท ฯ ๓. เหฏปปรยนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๔๕๒..๔๕๖ ส.๕๗๒.๕๗๓]

Page 613: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 613

ตตส๑ ฯ เอวนต เอสา ตตต เอว ฯ กมมภตา ตต กมมตต อนสสาวนรหตา ตต กมมตต นาม ฯ กมมสส ปาทภตา ตต กมมปาทตต ตตกมมาทส อนสสาวกมมสส ปาทภตา อธฏานภตา ตต กมมปาทตต นาม ฯ สพเพน สพพนต สพพปปกาเรน ฯ ต สมถ ชานาต ฯ ตตยา สมโถ ตตสมโถ ฯ ตสสาต อธกรณสส ฯ ต วปสม น ชานาต ฯ สตตนตเกต สตตนเต อาคเต ฯ เอตถาต วนย น ชานาตต ปเท ฯ อสงคหตาต มหาอฏกถาย วตตนเยน อสงคหตา ฯ ตสมา วนยนต ฯ เป ฯ ชานาตต ย วจน กรนทย อาจรเยน วตต ต วจน ปณฑเตน คเหตพพ ฯ วนย น ชานาตต ขนธกปรวาร น ชานาตต เหฏา วตตนยานรปโต ปน อธมหาอฏกถาย วนย น ชานาตต ขนธกปรวารเมว น ชานาตต วตต ฯ จสทโท วเยยตตา จ ปกาสตตตา จาต โยเชตพโพ ฯ [๙๒๕] ทฏาวกมมวคเค วนจฉโย ฯ ทฏาวกมมาต เอตถ นสส อาการาเทโสต กตวา อาห อาวกมมานต ฯ ลทธ...นนต ปท วน...นนต ปทสส วเสสน ฯ เอตนต ทฏาวกมมาต วจน ฯ ๑. เอกวจน กาตพพ ฯ

[ปา.๔๕๖..๔๕๗ ส.๕๗๔.๕๗๕]

Page 614: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 614

ลหกาปตตยาปต ปท อาวกโรตต ปเท อาธาโร ฯ อปสทโท ครกาปตต อเปกขต ฯ จตห ปจหต ปท อาวกตาต ปเท กตตา ฯ มนส นยตต มานสนต อมนา วจนตเถน มานสสททสส เจตสกสสป วาจกตตา มานสสททสส วเสสนตถ มโนต วตต ฯ เตนาต ปท เทเสตนต ปเท กตตา เทเสตนต ปท น วฏฏตต ปเท กตตา ฯ อตสทโท สมาปนโน ฯ อตสททรหโต ปาโป อตถ ฯ นาลนตมสส ววรณ น ปรยตตนต ฯ อธาปต พาโล จ อปปกตตโต จาต อมสม ปเท อปปกตตโต นาม ฯ ปตา อโปสถปปวารณา เยส เต ปตอโปสถปปวารณา ฯ จาวเน อธปปาโย ยสส โส จาวนาธปปาโย ฯ มนทตตา โมมหตตาต เอตถ ตตยตเถ ปจม ฯ เกวล ฯ เป ฯ ปจฉต กมว อมมตตโก วย ฯ สมภาเวสสตต ปสสสสต ฯ ปรภวาต ปรภเวน ฯ [๙๒๖] ตตถาต ปจส มสาวาเทส นทธารณ ฯ อสนต- อตตรมนสสธมมสส อาโรจน อสนต...โรจน เตน ปวตโต มสาวาโท อสนต...วาโท ฯ ปาราชเกนาต ปท อนทธสน อต ปเท กรณ ฯ อนทธสเนน ปวตโต มสาวาโท อนทธสนมสา- [ปา.๔๕๙..๔๗๖ ส.๕๗๕.๕๗๖]

Page 615: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 615

วาโท ฯ ปรยาเยนาต ปท วตต อต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ชานนตสส ปคคลสศ วตต อต ปเท สมปทาน ฯ อชานนตสส วตตมสาวาโท ทกกฏคามต สมพนโธ ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ ตนต วนยธร ฯ อปสทโท กปปย อเปกขต ฯ อสสวเสนาต เอตถ สสส ทวภาโว ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ ปนสทโท ปกขนตโร ฯ อปจฉตวา วา อเส วา วจจมาน อสสณนโต อาปชชต เอวาต อปจฉตวา วา อาปชชต อเส ปคคลาน วจจมาน วจน อสสณนโต วา อาปชชต ฯ อเส วาต เอตถ วาสทโท อสสณนโต วาต โยเชตพโพ ฯ วมตวโนทนย ปน ปจฉตวา วา วจจมาน อสสณนโตต ปา ทสวา ปจฉตวา อสสณนโต วา วจจมาน อสสณนโต วาต ปจเจก โยเชตพพนต วตต ฯ [๙๒๗] ภกขนโย น ลภนต ฯ ภกข ปรสกกต ฯ อนตถ กลสาสนนต อนตถชนก โทสวจน ฯ กถามคโคต กถาย ปพนโธ ฯ โวหารนรตตยนต สททสงขาตนรตตย ฯ เตส าเณส ฯ ยถา อนรเปห วมตต ยถาวมตต ฯ ผลสงขาตา วมตต ผลวมตต ฯ วเสนาต ปท ยถาวมตตต ปเท สรปทสสนวเสน ตตยาวเสสน ฯ ยถาวมตตนต วตตพเพ มคโคป วมตต นาม โหต อธ ปน ผลจตต อธปเปตนต อาห ยถาวมตตต เตนาห จตนน [ปา.๔๗๖..๔๘๔ ส.๕๗๖..๕๗๘]

Page 616: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 616

ผลวมตตน วเสนาต ฯ ยถาวมตตต อนรปวมตต ฯ กสมจ ปน ปาลย ยถาวมตตจตตนตป ปาโ อตถ๑ ฯ จตตนต ปท ปจจ...ตาต ปเท กมม ฯ ปจจเวกขณายาต ปท น ปจจ...ตาต ปเท กรณ ฯ [๙๒๘] น ปาลสโรต ปาลย สโร น โหต ฯ ภาสนตร- โวหาเรต สททนตรสงขาตโวหาเร ฯ สถ...นาต ปท ปรมณฑล อต ปเท ตตยาวเสสน อาโรปเนต ปเท วา วเสสน ฯ ปรมณฑลภต พยชน ปร...ชน ตสส อาโรปน ปร...ปน ฯ โกธโนตอาทนต ปท วตตานต ปเท กมม ฯ โกธาทหต ปท อภภโตต ปเท กตตา ฯ เอตถาต ปท อพพาหกวคเคต อมนา ตลยาธกรณ ฯ [๙๒๙] อธ...วคเค วนจฉโย ฯ ตานต จวราทน ฯ กมเมน ฯ เป ฯ เอตถ วจเน วนจฉโย ฯ อปปตตหต การเณห ฯ อตต เอว ฯ จตตมปต อปสทโท ปเคว วาจ ภาสเนต าเปต ฯ อปปาเทตนต อปปาทน ตมหาก นน ยตตนต สมพนโธ ฯ กณณมเลต กณณสมเป ฯ อนสสาวเนนาต ปนปปน กถเนน ฯ เอวนต นน ตเมหตอาทนา นเยน ฯ เตส ภกขน ฯ อปสทโท๒

๑. ทสสมานปาลย ปน น ยถาวมตต จตต ปจจเวกขตต ปาโ อาคโต ฯ ๒. อย วณณนาย นตถ ฯ

[ปา.๔๘๔..๔๙๕ ส.๕๗๘.๕๗๙]

Page 617: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 617

กาย อเปกขต ฯ อนวตตธมม กตวาต ปท อปตถมเภตวาต ปทสส อธปปาโย ฯ อน...ธมมนต อนวตตสภาว ฯ อนวตต- ธมเมตป อตถ อนวตตสภาเว ภกข ฯ อนวตต ธมโม เอเตสนต อนวตตธมมา ฯ กตวาต ปท คาเหนาต ปเท ปพพ- กาลกรยา ฯ เอตถ จาต กมมอทเทสโวหารานสสาวนสลากค- คาเหส ฯ จสทโท วากยารมโภ ฯ เอวสทโท อทเทสรหต กมมเมว สงฆเภทนปปตตยา ปมาณนต อวธารณตโถ ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ อฏา...นาต ปท โวหรนเตนาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ ตตถาต โวหรเณ รจต ปเท อาธาโร ฯ อนสสาเวตวาต ปท คาหตายปต ปเท ปพพ- กาลกรยา ฯ คา...ปต ปท อภนโนต ปเท ลกขณกรยา ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ เอวนต นน ตมเหตอาทนา นเยน คาเหตวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ จตตาโร วา อตเรเก วาต ปท คาเหตวาต ปเท กมม ฯ จตตาโร วา อตเรกา วา สลาก ฯ เป ฯ กโรนตตป ปาโ โส น ยตโต ฯ อาเวณต วส ฯ อตต เอว ปกาสโตต ปเท นทสสน ฯ เอว อฏา ฯ เป ฯ มาต ย อตถ สงฆเภทกขนธกวณณนาย อโวจมห อต เอว สวาย อตโถ มยา ปกาสโต โหตต สมพนโธ ฯ [ปา.๔๙๕ ส.๕๘๐]

Page 618: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 618

[๙๓๐] กว กสม าเน ฯ วตตกขนธเก วตต๑ ปตต ฯ ตตราต วตตกขนธเก ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ เอตตาวตา หต อาคนตกาน อาคนตกวตตาน อปรเณน ฯ ยถาเถรนต เถรา- นรป ฯ ภวน ภาโว ววฏานกรยา ฯ กมมจ อกมมจ กมมากมมาน ฯ อปาทายาต ปท ขททกาน มหนตานต ปทสส วเสสน ฯ เอตถาปต อปสทโท อพพาหกวคค อเปกขต ฯ [๙๓๑] สงฆ...ทวเย วนจฉโย ฯ อธมมาทสต ปท ทฏ โกต ปเท อาธาโร ฯ เอว ทฏ ยสส โส เอวทฏ โก สมาโส ฯ วนธายาต เปตวา ฯ เตต อธมมาทโย ฯ ทเปตวาต ปท วนธายาต ปทสส อธปปาโย ฯ อตต เอว ฯ เตน วนธาย ทฏ กมเมนาต สมพนโธ ฯ สพพปจกาน วนธาย ทฏ อทเทเสนาตอาทน ฯ เอตถาป จาต สงฆเภทวคเค ฯ อปสทโท อธกรณวปสมวคค อเปกขต ฯ จสทโท วากยารมโภ ฯ นตถ เตกจฉ เอตสสาต อเตกจโฉ ตสส ภาโว อเตกจฉตา ฯ ห สจจ ย วจน ปพเพ อวตตนย เอตถ สงฆเภทวคคทวเย กจ วจน น อตถต สมพนโธ ฯ [๙๓๒] ตนต อนธการคต ภกข ฯ วนทนตสส นลาฏ ฯ อปสทโท ปาทาน๒ อเปกขต ฯ อสมนนาหรนโต อมนสกโรนโต ฯ ๑. เอตนต ยตตตร ฯ ๒. กสส เอตาน ฯ ปปาทานต ภวตพพ ฯ

[ปา.๔๙๕..๕๐๖ ส.๕๘๐.๕๘๑]

Page 619: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 619

เอกโต อาวตโตต สปตตสงขาเต เอกสม ปกเข อาวตโต โต ฯ เตหต ตชชนยาทกมมกเตห ฯ อวนทเยสต นทธารณ ฯ อตเรสนต อนตรฆรปปวฏาทน วนทนาต ปเท กมม ฯ อสารปปตเถน จาต อสารปปสภาเวน ฯ อนตรา วตตการเณน จาต ต ห วนทนตสสาตอาทนา เหฏา อนตรา มยา วตต- การเณน ฯ อโตต เตรสปคคลโต ฯ ทสปต อปสทโท นคค- อกขตตเก อเปกขต ฯ อาปตตวตถภาเวเนวาต อาปตตยา การเณน ฯ เต ทส ปคคเล ฯ อตต เอว ฯ ปจเกส วตตตเตรสชเน ฯ อปาลปจกวณณนา นฏ ตา ฯ ---------- [ปา.๕๐๖ ส.๕๘๑.๕๘๒]

Page 620: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 620

สมฏานวณณนาย อตถโยชนา [๙๓๓] อจตตโก ... อาทส วจเนส วนจฉโย ฯ ปพเพ วตตเมว สหเสยยาทปปณณตตวชช อาปชชนโต ตณวตถารเกน วฏหนโตต สมพนโธ ฯ อตต อต มนสกตวา ฯ นททาคโต นทท โอกกนโต ฯ ภสาปนาทน กตวา อต มนสกตวา เทเสนโต ฯ วตตนเยเนวาต นทโทกกเมเนว ฯ วตตนเยเนว ปนาต พทธาน ... กโรมต วตตนเยน เวทตพพนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ เอตถาต สหคารเสยยาปชชเน เวทตพพนต ปเท อาธาโร ฯ กสลจตโถ วฏาตตอาท วจน ปณฑเตน เวทตพพ ฯ ...อาทส วจเนส วตตเมวาต ปเท อาธาโร ฯ อก...โตต ปท วตตเมวาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ยสส ยสส อาปตตสงขาตธมมสส ฯ สมฏานวณณนา นฏ ตา ฯ -------- [ป.๕๐๙..๕๑๓ ส.๕๘๓.๕๘๔]

Page 621: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 621

ทตยคาถาสงคณกวณณนาย อตถโยชนา [๙๓๔] วสสชชเน วนจฉโย ฯ อนตรเปยยาเลต ปท วตตาต ปเท อาธาโร ฯ เอตา อาปตตโย ฯ ตสมเยว ...เลต ปท วตตาต ปเท อาธาโร ฯ อทธเสตต อคคเต ฯ ปตตวเสนาต ปตตปปฏ- พทเธน ฯ อตสทโท เทวต ปทสส สรป ฯ โส เจ เตนาต โส มนสโส เตน วเสน เจ มรต ฯ เต ยกขปเปตา ฯ โส ตรจฉานคโต ฯ สวาสสส ภมโย อวตถา สวาสภมโย ฯ สมคโค วา นนต น ภกข อกขตตนต สมพนโธ ฯ อภนนนต ภกขภกขนน ฯ อตรถาต อภนน ปตตโต อตเร อธปปาเย คยหมาเน อฏารส โหนต ฯ ทวส กมม... ตฏต ตตกจฉนต สมพนโธ ฯ โอปาตนต อาวาฏ ฯ อตต เอว ตโย ฯ อาณตตยาต ปท อาทาเน มรเณต ปททวเย ตตยาวเสสน ฯ อาทสสาต อารพภ ฯ อธกขกนต อธกขกโต อโธ ฯ อพภชานมณฑลนต ชานมณฑลโต อทธ ฯ อพภกขกนต อกขกโต อทธ ฯ [ปา.๕๑๖..๕๑๘ ส.๕๘๕.๕๘๙]

Page 622: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 622

[๙๓๕] เตส อทธานหนาทน ฯ อปจาต อ วจน วตตพพ อตถ ฯ เอตถาต อทธานหนองคหนวตถวปนเนส นทธารณ ฯ อเมปต๑ อปสทโท องคหเน อเปกขต ฯ กรณทกกฏกา มาต- ฆาตกาทโย จ สงคหตาต ปณฑเตน เวทตพพาต สมพนโธ ฯ จสทโท วากยารมโภ ฯ กรณ ทกกฏ เยส เต กรณทกกฏา ฯ เอส หต ห สจจ เอส นโย กรนทย อาจรเยน วตโต น มหาอฏกถายนต อธปปาโย ฯ สงคยหนต เอเตหต สงคหตา๒ ฯ ตตถาต ตส ตต- กปปนาทส ฯ ทเทยย ฯ เป ฯ นาต ตตกาเล ทเทยย กเรยยาตอาทเภทา ตตกปปนา ตตกรยา ฯ เทต ฯ เป ฯ ปจจตตนต กมมวาจากาเล เทต กโรตตอาทเภท วจน กมมสส อนฏ ตตตา วปปกตปปจจตต อนฏ ตปปจจปปนน นาม ฯ ทนน ฯ เป ฯ นามาต กมมวาจาย นฏ ตาย ทนน กตนต- อาทเภท วจน อตตกรณ นาม ฯ ลงคสวาสทณฑกมเมห นาสนา ลงค...สนา ลงคสวาส... นาย วโส ปฏพทโธ ลงค...วโส ฯ ชานนต ปท วฏฏตต ปเท สมปทาน ฯ เอกานสสาวนาต เอตถ กาตนต ปท อาหรตวา สมพนธตพพ ฯ ๑. อเมหต วณณนาปาโ อสทโธ มเ ฯ ๒. สงคหา ฯ

[ปา.๕๑๘ ส.๕๘๙.๕๙๐]

Page 623: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 623

[๙๓๖] อกขายเตต สตเตห อขาทเต ฯ วตตกเตต๑ ววรเต ฯ ชตมฏเกต ชตน กเต มฏกทณเฑ ฯ เสขเยส วตต ทกกฏนต สมพนโธ ฯ กตา เอวาต วตตา ฯ กถนต ปจฉา ฯ อตสทโท สมาปนโน ฯ [๙๓๗] ปจ เภสชชานต สปป นวนต เตล มธ ผาณ- ตนต ปจ ฯ อม อาปตต ฯ น วตตพโพต โส ภกข น วตตพโพ ฯ นว ปณตโภชนานต สปป นวนต เตล มธ ผาณต มจโฉ มส ขร ทธต นว ฯ ตมหมเลต ตมห สนตเก นคคหตโลโป ฯ ทต...เนต ปท วตตพพนต ปเท อาธาโร ฯ กตเตตวาต กเถตวา ฯ ยถาวตถก ตาต ตา อาปตตโย วตถอนรป ปฏเทเสม ฯ ยถาวตถก ตนต ปท อตถ ต น ยตต ฯ ยท ปน ยถาวตถก ตนต สยา ต อาปตต วตถอนรปนต อตโถ คเหตพโพ ฯ [๙๓๘] ปยตตวาจาปจจยาต ปจจยปปาทนตถ ปยตตวาจา- การณา ฯ อวสสตา ภกขน อชโฌหรมานา อาปชชตต ๑. วฏฏ...อต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๕๑๘..๕๒๐ ส.๕๙๐..๕๙๒]

Page 624: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 624

สมพนโธ ฯ คเหตวาต ปท ปกขปตวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตเถวสทโท อปสหรณตโถ ฯ มนสสมสลสณนต ปท ปกขปตวาต ปเท กมม ฯ วญาเปตวาต ปท คหต อต ปเท ปพพ- กาลกรยา ฯ อวเสสจาต จสทโท มนสสมสลสณจ คหตป- ปณตโภชนาน จ อกปปยมสจาต โยเชตพโพ ฯ ปกขปตวาต ปท โอมททตวาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ โวมสสกนต ปท โอมททตวาต ปทสส วเสสน ฯ โอ...ตวาต ปท อชโฌหร- มานาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ [๙๓๙] ตตถาต ปจส สหธมมเกส ฯ ทวนน ภกข- ภกขนน ฯ สกขมานาสามเณรสามเณราน๑ อาปตต ฯ เตต สกขมานาสามเณรสามเณรา๒ ฯ ก ปน กาตพพนต อาห ทณฑ- กมม ปนาตอาท ฯ ทณฑกมมนต อาณากรณ ฯ เตส สกขมานาทน ฯ อธกรเณน จาต เอตถ ปมตเถ ตตยาต กตวา อาห อธกรณ จาต ฯ ก ปน อธกรณนต อาห เอเตสเยว หตอาท ฯ เอเตสเยวาต ปท โวหาโรต ปเท สมพนโธ ฯ อตถายาต ปท วนจฉยาต ปเท สมปทาน ฯ วนจฉยโวหาโรต วนจฉย- ๑-๒ อปปฏปาฏยา ลขตมท สามเณรสามเณร อจเจว สพพตถ ทสสต ฯ

[ปา.๕๒๐ ส.๕๙๓.๕๙๔]

Page 625: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 625

วจน ฯ คหนนต ปท อฏฏกมมนต ปเท สมพนโธ ฯ เอเตสนต ปจนน สหธมมกาน กาตพพนต ปเท สมปทาน ฯ เกสจ ปน โปตถเกส คหน ปน อฏฏกมม ปน เตส กาตพพนตป ปาโฐ ทสสต โส น ยชชต ฯ คหน ปน อฏฏกมม เตส กาตพพนต ปน ยชชต๑ ฯ กโต วตกกโม เยน โส กตวตกกโม ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ อภ อตเรก อณห อพภณห ต สล ยสส โส อพภณหสโล อภนวสโลต อธปปาโย ฯ อพภณหนสโลตป ปาโ น ยชชต ฯ [๙๔๐] กปปยมานาต กรมานา ภกขน อาปชชตต สมพนโธ ฯ นชฌนตสสาต โอโลเกนตสส ฯ สามเณรสสาปต อปสทเทน น เกวล ภกขาทายกาย มข โอโลเกนตสส ทกกฏนต าเปต ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ [๙๔๑] ปาปกาย จาต จสทโท อทสสเน จ อปปฏกมเม จ อปปฏนสสคเค จาต โยเชตพโพ ฯ อตต เอว ตโย อกขตตกา ฯ ๑. ทสสมานวณณนายนต คหน ปน อฏฏกมม นาม โหตต อาคต ฯ

[ปา.๕๒๐.๕๒๑ ส.๕๙๔.๕๙๕]

Page 626: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 626

[๙๔๒] ทสาหปรมาทนเยนาต๑ ปท วตตนต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ ทสาหปรมาท เอว นโย ทสา...นโย ฯ เหฏา วตตนต ฉกกวณณนาย ปรม มยา วตต ฯ อจจยเทสนายาต โทสปปกาสนาย ฯ กตมา ปน สาต ปจฉา สา จตพพธา อจจยเทสนา กตมา ฯ เทวทตเตนาต ปท ปโยชตานนต ปเท กตตา ฯ อภมาเรสสนตต อภมารา ธนคคหา ฯ อภมารานนต ปท เทสนาปต๒ สมพนโธ ฯ อปฏายกายาต สหเสยยสกขาปเทส อาคตาย ฯ วาส...รสสาต ปท กตวาต ปเท สมปทาน ฯ [๙๔๓] กตวาต ปท ปรโยสาเนหต ปทสส วเสสน ฯ [๙๔๔] อฏนน ภกขนนนต เถราสนโต ปฏาย อฏห ภกขนห ฯ ภกขนนนต ปท ปจจฏาย ทาตพพนต ปททวเย กตตา ฯ อตราหต วฑฒตราห อตราห ภกขนห การณภตาห ฯ อตราหต ปท ปจจฏายาต ปเท เหต การณตเถ ตตยา ฯ ภตตคเค วสสคเคเนว อปปฏปาฏยา ปม นสนนาห อฏห ภกขนห ปจฉา อาคตาน วฑฒตราน ภกขนน อาสน ทาตพพนต อธปปาโย ฯ อถวา อฏนน ภกขนนนต เถราสนโต ปฏาย อฏนน ๑. ทสาหปรมาทนา นเยนาต วณณนาปาโ ฯ ๒. อปสททรหโต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๕๒๑ ส.๕๙๕.๕๙๖]

Page 627: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 627

วฑฒตราน ภกขนน ฯ ภกขนนนต ปท ทาตพพนต ปเท สมปทาน ฯ อตราหต นวกตราห อตราห ภกขหต ปท ปจจฏาย ทาตพพนต ปททวเย กตตา ฯ ภตตคเค เถราสนโต ปฏาย ปฏปาฏยา นสทตพพาน ปจฉา อาคตาน วฑฒตราน อฏนน ภกขนน ปม วสสคเคน อปปฏปาฏยา นสนนาห นวกตราห ภกขนห ปจจฏาย อาสน ทาตพพนต อธปปาโย ฯ ทวส อตเถส อยเมว ปจฉา วตโต อตโถ ยตตตโรต อมหาก ขนต ฯ วมตวโนทนย ปน อตรายาตป ปาโ ทสสต ฯ อทาน ปน สพพโปตถเกส อตราหต ปาโ ทสสต ฯ [๙๔๕] เอกสส เฉชชนต คาถาย วนจฉโย ฯ สพเพส นวนน ชนาน อาปตตโย จ อนาปตตโย จาต ปททวเย สมพนโธ ฯ สงฆเภโท วตถ การณ เอตาสนต สงฆเภท- วตถกา ฯ [๙๔๖] การณาต เอตถ นสส อาการาเทโส ฯ กมมาน นวาต โอสารณาทน เมว ฯ [๙๔๗] ปานยจ ปจฉนจ๑ ตาลวณฏคคหณจ ปานย- ...ณ ต อาท ยสส ต ปาน...ณาท ฯ ขนธเก วตต วตต ขนธกวตต ฯ ปานย...ณาท จ ต ขนธกวตต จาต ปานย- ๑. ปานยปจฉนจาต สมาสปเทน ภวตพพ ฯ

[ปา.๕๒๒ ส.๕๙๖]

Page 628: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 628

...วตต ฯ เตสเยว ปคคลาน กโรนตสสาต ปเท สมปทาน ฯ เอวนต อชลอาทก ฯ ทส ... นต อจจนตสโยโค ฯ [๙๔๘] ตณณจาต จสทโท ทสา...นฏฏานจ อกขตต- กานจาต โยเชตพโพ ฯ สนเต ปฏรเป คาหเกต ปฏรเป คาหเก สนเต ฯ อปสทเทน สมมขาป ทาตพพนต าเปต ฯ [๙๔๙] เอตถาต ทสสต รตตสตนตอาทวจเน ฯ เตน ภกขนา ปฏจฉาทตนต ปเท กตตา ฯ โส ปารวาสโก ยาจตวา มจเจยยาต สมพนโธ ฯ อตสทโท อยนต ปทสส สรป ฯ [๙๕๐] เอตถาต ฉส กมเมส นทธารณ ฯ กตนต วตต ฯ ทตย...เนปต จตตาร กมมาน วตตาน ฯ เป ฯ เอเกตถ ธมมกา กตาต ทตยคาถาย วสสชชเนป ฯ เอตเมว ธมมก วตตนต สมพนโธ ฯ [๙๕๑] ยาน อาปตตกขนธาน ฯ อนนต...อาทส วจเนส วนจฉโย ฯ ปรจฉชชตต ปรจเฉโท ธมโม ฯ อปาทาทวเสน ปรยนโต จ โส ปรจเฉโท จาต ปร...โท ตสส ภาโว ปร...ภาโว ปรยนต...ภาวโต รหต ปร...รหต ปรยนต- ปรจเฉทภาวรหตสส ภาโว ปรยนต...รหตตต ฯ อถวา ภวน ภาโว ปรจเฉโท เอว ภาโว ปรจเฉทภาโว ปรยนโต ปรยาทภโต ปรจเฉทภาโว ปร...ภาโว ฯ [ปา.๕๒๒..๕๒๔ ส.๕๙๖..๕๙๘]

Page 629: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 629

อนนต ฯ เป ฯ นนต นพพาน อนนต อต วจจต ฯ อนตโต รหต อนนต ฯ ตนต นพพาน ชตนต ปเท กมม ฯ ภควตาต ปท อภมททตวา ชตนต ปททวเย กตตา ฯ รา สปตตคณ รปสมห อภมททตวา รชช อธคต วย ฯ อนนต ชต อธคต เยน โส อนนตชโน ฯ เสววาต โส เอว ภควา ฯ นตถ วกาโร เอตสสาต นพพกาโร ตสส ภาโว นพพการตา ฯ วกขมภนจ ตทงคจ สมจเฉโท จ ปฏปปสสทธ จ นสสรณจ วกขมภน...นสสรณ วกขมภน...นสสรณ เอว วเวโก วกขมภ...วเวโก๑ ฯ เอเกตถาต เอโก เอตถาต เฉโท เอตถาต สมมขาวนยาทส นทธารณ ฯ เอตถาต ย เทสตนตอาทวจเน ฯ ตตถาต สตตส อาปตตกขนเธส นทธารณ ฯ อปสทโท สมภาวน ฯ น สมมตต น วปสมมต ฯ สมมนตต ปทสส ววรณ สมมาโยค คจฉนตต ฯ เอตถ ปนาต สมมขาวนยาทส นทธารณ ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ น หต ทฬหกรณ ฯ ตสสาต สมมขาวนยสส ฯ มยมปน คเหตวา โรจยามาต สมพนโธ ฯ ปฏเสธมตตนต ปท อตถนต ปทสส วเสสน ฯ คเหตวาต ปท โรจยามาต ปเท ๑. อท อปปฏปาฏ สพพถ ห ตทงควกขมภน...อจเจว ลขต ตถา วณณนายมป ฯ

[ปา.๕๒๔ ส.๕๙๘]

Page 630: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 630

ปพพกาลกรยา ฯ เอเกตถ ฯ เป ฯ สมมตต ปทสส อตถนต ปเท สมพนโธ ฯ วนา สมเถหต ปทสส อตถววรณ น สมเถหต ฯ อตตนา อธปเปต อตถ ปาลยา สาเธนโต วตตมปเจตนต- อาทมาห ฯ [๙๕๒] ยาน อฏกาน ฯ วเสนาต ปท อฏารสาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ เตส อฏกาน ฯ ฉห โอน ฉโอน ฯ อฑเฒน ทตย ทยฑฒ ทยฑฒจ ต สตจาต ทยฑฒสต ฯ ฉโอน จ ต ทยฑฒสตจาต ฉโอนทยฑฒสต ฯ [๙๕๓] เอเกกสม เภทกรวตถสม ฯ เอเกก ปคคล ฯ กตวาต ปท อฏารสาต ปเท วเสสน ฯ อฏารส อฏกา วตตาเยว ฯ ทตยคาถาสงคณกวณณนา นฏ ตา ฯ ------------ [ปา.๕๒๔.๕๒๕ ส.๕๙๘.๕๙๙]

Page 631: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 631

เสทโมจนคาถาวณณนาย อตถโยชนา [๙๕๔] เสทโมจนคาถาส วนจฉโย เวทตพโพ ฯ จนเตนตาน เสทา โมเจนตต เสทโมจา ฯ นตถ สวาโส เอตสสาต อสวาโส ฯ นหาปน...นนต นหาปนโภชนาทนา ปฏชคคน รกขน ฯ ปหาสทโท อธ อตถลงโค ฯ ภกขนยาต ภกขนยา วเสน เวทตพพ ฯ ตสสาต ภกขนยา ฯ เอตนต วสสชชน ฯ อสสา คาถาย ฯ [๙๕๕] เย ปคคลา วตตา เต ปคคเล ฯ อปสทโท ทส ปคคเล อเปกขต ปรหรตนต เนต ฯ อเ ปน ลภนตต อเ ภกข ขรภณฑ ปรหรต ลภนต ฯ สกขาย อสาธารโณต นหาปตปพพโก ภกข นหาปตสกขาย วเสน อสาธารโณ วเสโส นาม ฯ อย ปหา ต สนธาย วตตาต สมพนโธ ฯ [๙๕๖] ย ต อสสก กพนธนต อสสก ย กพนธ ฯ ยนตสทโท อนยมวาจโก ตสสานยม สนธายาต เอตถ ตสทเทน เวทตพพ ฯ นยนตนต ปท อตถ ต ยตต๑ ฯ ยสสาต ยสส กพนธสส ฯ อเร อกขน เจว ฯ ต กพนธ ฯ ๑. อยตตนต ภวตพพ ฯ

[ปา.๕๒๘.๕๒๙ ส.๖๐๐.๖๐๑]

Page 632: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 632

เตต ปณฑกาทโย ฯ [๙๕๗] วาจาต เอตถ กรณตเถ ปมา ฯ อต เอว เม มม วจน ชนา โสสสนต อต มนสกตวา น นจฉาเรยย ฯ อย ปหา มสวาท สนธาย วตตา ฯ เตนสสาต ตสมา อสส ภกขสส ฯ [๙๕๘] สา ห นกขมตวา โอกกนตมตตา ว อาปชชตต สมพนโธ ฯ สา ภกขน ฯ รตตวปปวาโส จ คามนตรจ นทปารจ คณมหาโอหยนจ รตต...ยน ฯ ลกขตพพาต ลกขณา รตตวปปวาส...ยน อต ลกขณา รตต...กขณา ฯ เอกปปหาเรเนวาต เอกกขเณเยว ฯ ตาสต ทวส ภกขนส นทธารณ ฯ [๙๕๙] ตโย จาต จสทโท อนเตวาสกา จาต โยเชตพโพ ฯ สสส อตตโน หตโถ สหตโถ สหตเถน อวหฏา สาหตถกา อาณตตยาป ตโย วาต อาณตตยาป ตโย มาสกา อวหฏา ฯ เอตถาต จตโร ชนาต คาถาย ฯ [๙๖๐] จสทโท ทสส...ทน จ สนถ...ลจาต โยเชตพโพ ฯ ปรณาเมตต ปเท กมม ฯ อตสทโท เอกปปโยเคนาต ปเท นทสสน ฯ [ปา.๕๓๐.๕๓๑ ส.๖๐๑.๖๐๒]

Page 633: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 633

อสสาต๑ คาถาย ฯ ภกขนยาต ปท โธวาปนนต ปเท กมม ฯ จวรานนต ปท กณณนต ปเท สมพนโธ ฯ กากาทหต๒ ปท โอหนนต ปเท กตตา ฯ กายคตาเนวาต กาย สมปตตาเนว จวราน ฯ ตสสาต ปคคลสสา ฯ อย ปหา วตตา ฯ ลงค...เนนาต ปท ภตนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ จสทโท ปตรจ มาตรจาต โยเชตพโพ ฯ [๙๖๑] มค...ทน มาตาปตโร วย ฯ ตรจฉาน...ตโรต ตรจฉานภตมาตาปตโร ฯ มคสงคตาปสสส วตถ ปาสนปาเต นฬนกาชาตกฏกถาย พทธโฆสาจรเยน เวทตพพ๓ ฯ วตต ห ตตถ เอกา มค อตนกาเล เอกสส ตาปสสส ปสสาวฏาน อาคนตวา ตาปสสส สมภวมสสต ปสสาว ปว เตน ปสสาวสมภเวน อสสงโค ตาปโส นพพตโตต ฯ สหกมารสส วตถ ปน มหาวเส มหานามาจรเยน เวทตพพ๔ ฯ วตต ห ตตถ วงเคส วงคนคเร วงคราชา อห ปเร ๑. จ สาต วณณนาปาโ จสสาต ภเวยย ฯ ๒. วณณนาย กากโอหนนต สมาสปท ทสสต ฯ ๓. วตตนต ภวตพพ อถวา อโต ปเร วตตนเยนาต ปท ปกขปตพพ พทธโฆสาจรเยน วตตนเยน เวทตพพนต ฯ ๔. อทมป ตถา เวทตพพ ฯ

[ปา.๕๓๑.๕๓๒ ส.๖๐๒.๖๐๓]

Page 634: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 634

กาลงครโ ธตาส มเหส ตสส ราชโน โส ราชา เทวยา ตสสา เอก อลภ ธตร เนมตตา พยากร ตสสา สวาส มคราชนา ฯ อตว รปน อาส อตว กามคทธน เทเวน เทวยา จาป ลชชายาส ชคจฉตา เอกากน สา นกขมม เสรจารสขตถน สตเถน สห อาตา อคา มคธคามนา ฯ ลาฬรฏเ อฏวยา สโห สตถมภททว อตถ เสสา ธาวส สหาคตทส ต สา ฯ คณหตวา โคจร สโห คจฉ ทสวา ตมารกา รตโต อปาค จาเลนโต นงคฏ ปตตกณณโก ฯ สา ต ทสวา สรตวาน เนมตตวจน ปเร๑

อภตา ตสส องคาน รชยนต ปรามส ฯ ตสสา ผสเส ราครตโต๒ ปฏ อาโรปย สก สโห สกคห เนตวา ตาย สวาสมาจร ฯ เตส สวาสมนวาย กาเลน ยมเก ทเว ปตตจ ธตรจาต ราชธตา ชเนส สา ฯ ปตตสส หตถปาทาส สหาการา ตโต อกา นาเมน สหพาห ต ธตร สหสมพล๓ ฯ ๑. สตนตป ฯ ๒. ผสเสนาตรตโตตป ฯ ๓. สหสวลนตป ฯ

Page 635: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 635

ปตโต โสฬสวสโส โส มาตร ปจฉ สสย ตว ปตา จ โน อมมาต อต สพพ อโวจ สา ตาต ปตา มคราชา อหจ ตว มาตยา ฯ ปตโต จ สสย กตวา มาตร อพรว อต ยท ปตา มคราชา กสมา อาทโส อต ฯ สา สพพ อพรว ตสส ก น ยามาต โสพรว คห ถเกส ตาโต เต ปาสาเณนาต สาพรว ฯ มหาคหาย เสลนต กฑฒยตวาน ถามสา ขนเธนาทาย อตตโน โยชนาน คโต คโต เอกาเหเนว ปาส สกฏาเน เปส โส โคจราย คเต สเห ทกขณสมห มาตร วาเม กนฏ กตวาน ตโต สฆ อปกกมต ฯ [๙๖๒] อสมมขากมมานต ทเตนอปสมปทาปตตนกกชชนาทน กมมาน สนธาย วตตา ฯ อเส วาต๑ วาสทโท ฉาเทนตสส วา อเส วา อาปตต๒

สจจ...คาถาย วนจฉโย ฯ จสทโท สขรณ ฯ อภโต- พยชนจาต โยเชตพโพ ฯ อท ปททวย ภณนโตต ปเท ๑. อท ทสสมานวณณนาย น อาคต ฯ ๒. อทเส าเน อต สมพนโธต วจน ปกขตตปพพ ฯ

[ปา.๕๓๒.๕๓๓ ส.๖๐๓]

Page 636: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 636

กมม ฯ เถยย ... ... ชก อาปชชต ปร ฯ เป ฯ ชก อาปชชต ฯ ปรนต ปท เจเตนโตต ปเท กมม ฯ โส สงฆเภทโก ฯ อสส สงฆเภทกสส ฯ โหต เฉชชนตมสส ววรณ ปาราชก โหตต ฯ อตสทโท อยนต ปทสส สรป ฯ ทฏลลภาณ๑ ฯ [๙๖๓] ตาส อตถส น เสวตต ปเท อาธาโร ฯ ยนต เมถน นาม อตถ ต เมถน ฯ อนรยา จ ปณฑกา จ อนรยปณฑกา ฯ อฏวตถกนต เอวนามก ปาราชก ฯ ตสมา หต ทฬหกรณ ฯ ตสสา ภกขนยา โหตต ปเท สมปทาน ฯ [๙๖๔] ปฏ สมเยต คมหาน ปจฉมมาสสส ปมทวสโต ปฏาย ยาว เหมนตสส มาสสส ปมทวสา เอตถนตเร สตตมาสมตตา ปฏ ส เต สมเย ฯ วสสกสาฏกตถนต วสสกสาฏกลาภตถ ฯ สตปปาทกรณนต สตยา อปปาทกรณ ฯ อสสาต มาตร จวรนต วจนสส๒ ฯ [๙๖๕] ตตถโย อาราธโก โหต ตตถโย คารยโฆ โหตต สมพนโธ ฯ น ภมาเนต๓ ปเรน อภาสยมาเน ฯ อาราธโกต ตตถยาน จตตสส โตสโก ฯ วณเณ ภมาเนต คเณ ปเรน ๑. อตเรกมท ฯ ๒. คาถาย ฯ ๓. นสททรหโต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต ฯ

[ปา.๕๓๓..๕๓๕ ส.๖๐๔.๖๐๕]

Page 637: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 637

ภาสยมาเน ฯ คารยโหต ครหตพโพ ฯ อตต เอว ฯ ตตเถวาต ตตถยวตเต มหาชนธเก ตตถยวตเตต อธปปาโย ฯ อสสาต กทโธ อาราธโก โหตต วจนสส ฯ ตเมวาต ตตตยวตต ฯ [๙๖๖] สงฆาทเสสนตอาท คาถา วตตาต สมพนโธ ฯ มนสสมสจ ลสณจ ปณตโภชนจ เสสอกปปยมสจ มน...สาน ฯ ต ภกขน ฯ สงเฆนาปต ปท กาตพพนต ปเท กตตา ฯ อปสทโท ภมคต อนปสมปนน อเปกขต ฯ [๙๖๗] อจฉนน จวร ยสส โส อจฉนนจวรโก ฯ ตสมเยว จ สกขาปเทต ตสม วสสกสาฏกจวรสกขาปเท ฯ อสสา อกปปกตนต คาถาย ฯ อสสาต ปท วตถาโรต ปเท สมพนโธ ฯ สกขาปเทต ปท วตโตต ปเท อาธาโร ฯ อปสทโท วตถาโรป วนจฉโยปต โยเชตพโพ ฯ วนจฉโยตป ปาโ โส น ยตโต ฯ [๙๖๘] นาปต อปสทโท น อยโยชตาต เอตถ นการ อเปกขตวา วตโต อทมป พทเธ รตนนตอาทส วย ฯ อยโยเชตต อยโยชกา ฯ อยโยเชตพพาต อยโยชตา ฯ ตสสาต อยโยชกาย ฯ เอวนต อาทายนอปปฏคคหเณ๑ สนเตปต ปท ๑. อทาน... อต ภวตพพ ฯ

[ปา.๕๓๕.๕๓๖ ส.๖๐๕]

Page 638: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 638

อาปชชตต ปเท ลกขณ ฯ ปณฑปาตคคหเณต อยโยเชตพพาย ภกขนยา ปณฑปาตสส คหเณ อาปชชตต ปเท เหต ฯ อาปชชมานา อยโยชกา ภกขน ฯ ตสสา อยโยชตายาต อยโยชตพพาย ตสสา ภกขนยา ปรโภค อต ปเท สมพนโธ ฯ กตตร ฯ ตสสาเยว ภกขนยา อยโยชนนต ปเท สมพนโธ ฯ [๙๖๙] สตตรสเกสต นทธารณ ฯ อย ปน ปคคโล ภกขนป น โหต ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ อปสทโท น เกวล อย ปคคโล อนกขตตกภกข น โหตต ญาเปต ฯ เตน หต ทฬหกรณ ฯ เตน อกขตตเกน โส อกขตตกภกข ฯ เสทโมจนคาถาวณณนา นฏ ตา ฯ ----------- [ปา.๕๓๖ ส.๖๐๕.๖๐๖]

Page 639: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 639

ปจวคควณณนาย อตถโยชนา [๙๗๐] กมมวคเค วนจฉโย ฯ ปฏาย เอตถาต เฉโท วกาโร อาคโม เอตถาต กมมวคเค ฯ ปฏาเยวตถาตป ปาโ ฯ คณ...จนนต คณนสงขาตปรจเฉทสส วจน ฯ ปร... นนต ปรจฉนทตพพกมมาน ปกาสน ฯ กยรมาน ตตทตย- กมม ฯ ตสสาต กมมสส ฯ อท ปนปปน วจน ฯ อท กปปกมเม กมม หตวา ตฏตต เอว อทนต ปท อาหรตวา สมพนธตพพ ฯ กปปกมเมต ปท ตฏตต ปเท อาธาโร กปปกมม กปปเมว โหตต อธปปาโย ฯ วปชชนตต น สมปชชนต ฯ [๙๗๑] เอตถาต ปท อตถต ปเท อาธาโร ฯ ตตถาต ทวส กมเมส ฯ อสมมขากรณย นาม อฏวธ โหตต สมพนโธ ฯ เอวนต สมมขาวนย อปนยเนน กตาน กมมาน ฯ วนาต ปท กตตตาต ปเท วเสสน ฯ ปฏ...ทสปต ปท เวทตพพาต ปเท๑ อาธาโร ฯ อปสทโท สมมขากรณย อเปกขต ฯ ปฏ...เมวาต ปท วตถนต ปทสส วเสสน ฯ เตสมป ปฏปจฉากรณยาทน ฯ อปสทโท สมมขากรณย อเปกขต ฯ ๑. วตถนต ปเทต มาม ฯ

[ปา.๕๓๘ ส.๖๐๗..๖๐๙]

Page 640: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 640

วตถนา วปนนา วตถวปนนา วตถวปนนาน ภาโว วตถ- วปนนตา ฯ อท วจนตถมตต สททสส อตถมตต ฯ ปนสทโท วเสสตโถ ฯ เอตถาต ปฏปจฉากรณยนตอาทวจเนส ฯ ปฏปจฉา...สปต ปท กาตพพนต ปเท อาธาโร๑ ฯ อปปฏาย กโรต ฯ กนทนตสส วลปนตสสาต ปททวย เววจน ฯ กโรนตสสาตป อตถ ต น ยตต ฯ สพพตถาต สพเพส ตชชนยกมมาหสสาตอาทส ฯ เปตวาต ปท อวเสเสสต ปทสส วเสสน ฯ มาเสสต ปท สามคคทวโสต ปเท อาธาโร ฯ ภนนสส สงฆสส สามคคทวโสต วตตตตา อปปมตตเกน ววาเทน สามคคอโปสโถ กาตพโพ ภเวยยาต กสสจ สงกา๒ สยา ตนนวตตนตถ ยตร หตอาทมาห ฯ ยตราต ยสม วหาเร ฯ วนจฉเตต ปท น ลภนตต ปเท ภาวลกขณ ฯ ชาตา อมห อต วตวา น ลภนต ฯ เทว จาต จสทโท ปณณมาสโย จาต โยเชตพโพ ฯ อธาปต อมสม ปวารณาธกาเร น ลภนตต ปเท อาธาโร ฯ วปสเมนาต วปสมเหต ฯ วปสเมตป อตถ วปสเม สตต อตโถ นมตตตเถ วา สตตม วปสม- นมตตนต อตโถ ฯ อปจาต อ วจน วตตพพ อตถ ฯ อปสมปาเทนตสสาป กมม วตถ ฯ เป ฯ โหต ฯ อปสทเทน ๑. น เอว ภวตพพ ฯ ๒. อาสงกาต เยภยเยน ทสสต ฯ

[ปา.๕๓๘.๕๓๙ ส.๖๐๙.๖๑๐]

Page 641: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 641

สมมขากรณย กมม อสมมขา กโรนตสส วตถกมม วตถวปนน อธมมกมมนตอาท าเปต ฯ เอวนตอาท นคมน ฯ [๙๗๒] ตตโต วปตตย ปน วนจฉโย ฯ วปตตยนต กมมสส วปตตย ฯ อปสมปทาต กมม วสต เอตถ ปคคเลต วตถ ฯ ยสส ปคคลสส ฯ น คณหตต น วทตต อธปปาโย ฯ เอสา ตตต อนสสาวนตเมว สกลตต วตวา ปรโยสาเน เอสา ตตต วตวา เปต ฯ [๙๗๓] เนสนต วตถอาทน ฯ ปมา... ...นาส วาต ปททวย วตตพเพต ปเท อาธาโร ฯ ปท วา ฉฑเฑต ฯ ตสมาต ปเท อปลกขตพโพต๑ ปเท เหต ฯ ภกขนาต ปท อปลกขตพโพต ปเท กตตา ฯ ยวาย พยชนปปเภโท อาจรเยห วตโต ฯ อย พยชนปปเภโท ฯ พยชนพทธยาต ปท ปเภโทต ปเท กรณ ฯ ยถาธปเปตตถ พยชยนต ปกาเสนตต พยชนาน ฯ อกขราน พชฌน พทธ กาสาปา๒ ฯ พยชนาน ชนกา พทธ พยชนพทธ อกขรชนกปปาต อตโถ ฯ อตต เอว วตโต ฯ อตสทโท สมาปนโน ฯ เอตถาต สถลาทส ฯ วคเคสต ปท ปมตตตยนต ปเท อาธาโร ฯ ย ๑. อปลกเขตพโพ วณณนาปโ ฯ ๒. ภาสาปาต ภวตพพ ฯ

[ปา.๕๓๙ ส.๖๑๐..๖๑๒]

Page 642: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 642

วา อกขร ปณฑเตน กตวา วจจต ฯ ปจฉมปเท ตณห อสสาต ทฆปาโ ฯ ตตถาต สถลาทส นทธารณ ฯ กตวาต ปท วจนนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตถาสทโท อปสหรณตโถ ฯ มเขนาต ปท วจนนต ปเท กรณ ฯ อตต เอว ฯ ธนต วทตต อาหรตวา สมพนธตพพ ฯ วทนโต ปคคโล วจจตต ปเท กมม ฯ ฉส พยชเนสต นทธารณ ฯ ทฆฏาเน ทฆเมว ภาสต ฯ ยถาาเนต อนรเป าเน ฯ อน... ปเวณนต อนกกเมน อาคต กมมวาจาย สนตาน ฯ ทเฆ วตตพเพ รสสนต ภกขนนต ทเฆ วตตพเพ ภกขนนต รสส วทต ฯ รสเส วา วตตพเพ ทฆนต พหสต รสเส วตตพเพ พหสต ทฆ วทต ฯ ครเก วตตพเพ ลหกนต นกขมตต ครเก วตตพเพ น ขมตต ลหก วทต ฯ ลหเก วา วตตพเพ ครกนต อปสมปทาเปโขต ลหเก วตตพเพ อปสมปทาเปกโขต ครก วทต ฯ เอว อนรปฏาเนส ทฆรสสาท รสสทฆาทวเสน ปรวตเตต วฏฏต ฯ น ปน นาโคต ทเฆ วตตพเพ นโคต รสส วตต วฏฏต สงโฆต รสเส วตตพเพ สาโฆต ทฆ ตสโสต ครเก วตตพเพ ตโสต ลหก ยาจตต ลหเก วตตพเพ [ปา.๕๓๙ ส.๖๑๓.๖๑๔]

Page 643: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 643

ยาจนตต ครก วตต วฏฏต๑ ฯ วตเตปต อปสทโท สมภาวน ฯ หสทโท ทฬหกรณ ฯ สตตนตกตเถราต๒ ปท วทนตต ปเท กตตา ฯ ทกาโร ฯ เป ฯ วรชฌตต ย วจน วทนต ต วจน ฯ ปนสทโท ปกขนตโร ฯ สตตนต ชานนตต สตตนตกา ฯ เนว ทกาโร ตกาโรต ทกาโร ตการภโต เนว กาตพโพ ฯ น กกาโร ยกาโรต กกาโร ยการภโต น กาตพโพ ฯ ยถา... นรตตนต๓ ปาลยา อนรป สปท ฯ พยชนนรตตยาต พยชนสงขาตาย นรตตยา ฯ อตรถาต วตตโทสาน อปรหรณสงขาเตน อตเรน ปกาเรน ฯ [๙๗๔] สมโต...ย ปน วนจฉโย ฯ เอกวสต ภกข น คณหตต ...ภกขน น คณหตต จ เทว ปาา ฯ เอกวสต- ภกขน นสทน น คณหตต สมพนโธ ฯ ยตถ เอกวสต ภกข นสทต น สกโกนตต ยสส สมาย เหฏ มปรจเฉเทน กมมาเหน สทธ เอกวสต ภกข ปรมณฑลากาเรน นสทต น สกโกนต ฯ สมมตาปต พทธาป ฯ เสสสมาสปต อตมหตอาทส ทสสป ฯ ๑. อมนาป ปเทน นสทโท อาหรตวา สมพนธตพโพ ฯ ๒. วณณนาปาโ เอกวจนโก ทสสต โส อยตโต วทนตต กรยาปเทน อสมานตตา ฯ ๓. นรตตนต วณณนาปาโ ฯ

[ปา.๕๓๙ ส.๖๑๔.๗๑๕]

Page 644: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 644

เอตถ ปนาต อตมหตอาทส นทธารณ ฯ อฆฏตา นมตตา ยสสา สา อฆฏตนมตตา ฯ ตตเถวาต อตตรทสาย ฯ นมตต น อปคจฉตต อมตตปโค๑ ฯ ต อนมตตปค อนมตตารหนต วตต โหต ฯ ตจสารรกขนต ตาลนาฬเกราท ฯ ปสปชวาลก- ปชาน วา อตรนต ปสราสวาลกราสน มชเฌ นทธารเณ เจต สามวจน ฯ วาสทโท อตร วาต โยเชตพโพ ฯ ปสปช วาลกปช วา อตรนตป ปาโ โส ยชชต ฯ อตรนต ปท ปส... ...ปช วาต ปททวยสส วเสสน ฯ อนตราต อนมตตปคนมตตานมนตรา๒ ฯ เอก นมตต กตวา สมมตา โหต สา อปราป ขณฑนมตตา นาม ฯ สพเพน สพพนต สพพปปกาเรน ฯ เอว สมมตาปต นมตตาน กตเตตวา กมมวาจาย สมมตา อสมมตา ว โหตต สมพนโธ ฯ สพพาป๓

ภกขเว นท อสมาต ยา กาจ นทลกขณปปตตา นทนมตตาน กตเตตวา เอต พทธสม กโรมาต กตาป อสมา พทธสมา น โหตต อตโถ ฯ อตตโน สภาเวเนว ปน สา พทธสมาสทสา สพพตถ สงฆกมม กาต วฏฏต ฯ สมททชาตสสเรสป เอเสว นโย ฯ ๑. อนมตตปคตนต วณณนาปาโ ฯ ๒. นมตตปค...อต อสททรหเตน ภวตพพ นมตตปคนมตตาน อนตรา เอก อนมตตปคนมตต กตวา สมมตาต อตโถ ฯ ๓. ปสททรหตา ปาล ฯ

[ปา.๕๓๙.๕๔๐ ส.๖๑๕]

Page 645: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 645

[๙๗๕] ย กมม...ลกขณ ฯ ตตถาต๑ ปรโต กมมวปตตย ฯ กมม...ลกขณนต กมมปปตตสส ฉนทารหสส จ ลกขณ ฯ ตมป กมมปปตตจฉนทารหลกขณ วตตเมว ฯ ตตถาต จตตาโร ภกข ปกตตตาตอาทปเทส นทธารณ ฯ เตหต จตห ภกขห ฯ เนว กมมปปตโตต กมมารโห ภกข ปรวาสาทกมมสส เนว อนจฉวโก อตตนา อตตโน ว กมม น กาตพพนต อธปปาโย ฯ นป ฉนทารโหต กมมารโห ฉนท ทตวา อนาคโต น ยตโต ฯ วตถนต อธฏาน ฯ อวตถภาวทสสนตถนต อาวตถภาวาปนตถ ฯ เอตถาต จตตาร กมมานตอาทนเย ฯ [๙๗๖] ตตถาต อปโลกนกมม กต านานตอาทปเทส นทธารณ ฯ เอตถาต ปท วตตนต ปเท อาธาโร ฯ โอสารณนต เอต วจน ฯ ปทสส สลฏ ปทสลฏ ตสส ภาโว ปทสลฏตา ฯ ตตถาต นสสารณโอสารเณส ฯ ยา สา ทณฑกมมนาสนา สา เวทตพพา ฯ มจฉาทฏ โกตมสส ววรณ อนตคคาหกาย ฯ เป ฯ คโตต ฯ ปเรต อปลามก ฯ พรหมทณโฑต ขรทณโฑ อกกฏอาณา ฯ เอโสต พรหมทณโฑ ฯ ๑. ตตถ ปกตตตา ฯ เป ฯ อจเจตถาย ตตถสทโท ฯ

[ปา.๕๔๑..๕๔๔ ส.๖๑๖..๖๑๘]

Page 646: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 646

ย ตนต ปท อวนทยกมมนต ปทสส วเสสน ฯ ภควตาต ปท ปาเปตวา อนาตนต ปททวเย กตตา ฯ ภกขน- ขนธเกต ปท ปาเปตวา อนาตนต ปททวเย อาธาโร ฯ ปาเปตวาต ปท อนาตนต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ ตนต อวนทยกมม โหตต ปเท ปกตกตตา ฯ กมมลกขณเจว ปจมนต ต อตสหโต ปาโป อตถ๑ ฯ กมม... ...มนต ปททวย ตนต ปทสส วเสสน ฯ านนต ปวตตฏาน โหตต ปเท วกตกตตา ฯ ตสส หต ทฬหกรณ ฯ ตสส อปโลกน- กมมสส ลกขณนต ปเท สมพนโธ ฯ กมมเว ลกขณนต ต อวนทยกมม กมมเว ลกขณ ฯ โอสารณาทน กมมเว ลกขณ น โหนต ตสมา ต อวนทยกมม กมมลกขณนต วจจต ฯ ตสสาต อวนทยกมมสส ฯ ตตเถวาต ภกขนขนธเก ฯ นนต อวนทยกมม ฯ อธาป กมมวคเค ฯ [๙๗๗] เอตถาต๒ กมมวคเค ฯ อปสทโท ปาลวตตกมม- ลกขณวนจฉย อเปกขต ฯ อท หตอาท วตถาโร ฯ ภกขน- สงโฆ มล เอตสสาต ภกขนสงฆมลก ฯ อปสทโท ภกขนสงฆ อเปกขต ฯ ลพภตเยวาต กมมลกขณ ลพภต ฯ ยหตอาท ๑. ต กมมลกขณเว ปจมนต วณณนาวจน ฯ ๒. อย ปเนตถ ปาลมตตโกปต เอตถาย เอตถสทโท ฯ

[ปา.๕๔๔ ส.๖๑๙..๖๒๑]

Page 647: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 647

ลภนาการาปน ฯ ย อปโลกนกมม ฯ สลาก คณหนต เอตถาต สลากคค คห อปาเทเน ฯ อโปสถ คณหนต กโรนต เอตถาต อโปสถคค ฯ สลากคคจ ยาคคคจ ภตตคคจ อโปสถคคจ สลาก...สถคคาน ฯ ยาคอคค อตป อตถ อคคสทโท านวาจโก ฯ เอตมปต เอตป อปโลกนกมม กมมลกขณ นาม ฯ อจฉนน จวร ยสส โส อจฉนนจวโร ฯ ชณณ จวร ยสส โส ชณณจวโร ฯ นฏ จวร ยสส โส นฏจวโร ฯ อจฉนนจวโร จ ชณณจวโร จ นฏจวโร จ อจฉนน... นฏจวรา ฯ ยท ลปโลเกตวา จวร ทาตพพ ก๑ อปปมตตกวสสชชกสส ทาตพพสมมต กปโยชนาต อาห อปปมตตกวสสชชเกน ปนาต- อาท ฯ อปป...เกนาต ปท ทาตพพานต ปเท กตตา ฯ กโรน- ตสสาต ปท ทาตพพานต ปเท สมปทาน ฯ เตส สจอาทน ฯ โสเยว อปปมตตกวสสชชโก ฯ ตโตต วตตปปมาณโต ฯ ตตถาต เสนาสนกขนธกวณณนาย ฯ [๙๗๘] นตถ พล เอตสสาต ทพพโล ฯ ฉนโน อรยาปโถ ยสส โส ฉนนรยาปโถ ฯ ภกขาจรณ ภกขาจาโร ตสส ปโถ ๑. อตเรกมท ฯ

[ปา.๕๔๔ ส.๖๒๑]

Page 648: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 648

ภกขาจารปโถ ปจฉนโน ภกขาจารปโถ ยสส โส ปจฉนน... ปโถ ฯ มหนโต คลาโน มหาคลาโน ฯ ฉนนรยาปโถ วาต เอตถ วาสทโท ปจฉนน...ปโถ วา มหาคลาโน วาต โยเชตพโพ ฯ ตสส ภกขสส เทนเตนาต ปเท สมปทาน ฯ มหาวาเสสต ปท ตตรปปาทโตต ปเท อาธาโร ฯ ตตรปปาทโตต เตส มหาวาเสส อปปาทวตถโต เทนเตตาต ปเท อปาทาน ฯ นาฬ วา อปฑฒนาฬ วาต ปททวย เทนเตนาต ปเท กมม ฯ ภกขโนต ปท ทาตนต ปเท สมปทาน ฯ ตตรปปาทโตต ปท ทาตนต ปเท อปาทาน ฯ อณปลโพธมปต อณวตถ ทาตนต ปเท กมม ฯ ภตตเวตตนมปต ภตตเมว เวตตน ฯ [๙๗๙] จต...นาต ปท ทนนาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ทนน...โตต ปท ชคคาเปตนต ปเท อปาทาน ฯ อกตนต ปท ฉตต วา ฯ เป ฯ ฆร วาต จตปปทสส วเสสน ฯ อปนกเขปโตต เจตย ปฏชคคนตถาย วฑฒ๑ ปโยเชตวา กปปยการเกห ปต- วตถโต ฯ วมตวโนทนย ปน สงฆเกนปตป ปาโ ทสสต ฯ อนปโลเกตวาปต๒ อปสทโท อปโลกน อเปกขต ฯ ปฏปปากตกนต ๑. วฑฒ อต ภวตพพ ฯ ๒. อปโลเกตวาปต วณณนาปาโ อยเมว ยตตตโร ฯ

[ปา.๕๔๔ ส.๖๒๑.๖๒๒]

Page 649: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 649

ปน ปากตก ฯ กโรนเตหต ปท กาตนต ปเท กตตา ฯ อลภนเตหต ปท กโรนเตหต ปทสส วเสสน ฯ กาตนต กรณ วฏฏตต ปน กตตา ฯ วตต กโรมาต ฯ เป ฯ กาต น วฏฏตต มย วตต กโรมาต วตวา ภกขห มหาทาน ททนเตห มนสเสห มจฉมสาทห กยรมาน สงฆภตต กาต น วฏฏต ฯ ภกขหต ปท กาตนต ปเท กตตา ฯ มนสเสหต ปท กาตนต ปเท กมม ฯ [๙๘๐] ปรคคหตาต รกขตา ฯ วฏฏตเยวาต อปโลกนกมม กาต วฏฏต ฯ ตตถ หตอาท ทฬหกรณ ฯ ห สจจ ตตถ อโปสถคเค ฯ อปสทโท อาคเต ภกข อเปกขต ฯ ตนต อปโลกนกมม ฯ กโรนเตน ปน ผลวาเรน กาตป วฏฏตต สมพนโธ ฯ ผลวาเรตป อตถ ฯ ปรจฉนเนต จตตาโร มาเสต เอว ปรจฉนเน สต ฯ อปรจฉนเน สต ปรภชน วฏฏต ฯ เยป รกขา ฯ เตสมป รกขาน ฯ สา เอว กตกาต วส กตกา น กาตพพาต อตโถ ฯ เตส รกขาน สงโฆ สาม ฯ เยป รกขา โรปตา ฯ ปรมวหาเรต ปรเม ยถาสข ปรโภคตถาย กตกตเก วหาเร ฯ เตสนต รกขาน ฯ เอตถาต ปรมวหาเร ฯ เตหต ชคคนเกห ฯ สมภาวนยสส ภกขโนต ปสสยสส ภกขโน อาหรนตต ปเท สมปทาน ฯ ตตถาต วหาเร ฯ มเลต ปท [ปา.๕๔๔ ส.๖๒๒..๖๒๔]

Page 650: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 650

วหาสต ปเท อาธาโร ฯ เอตถาต วหาเร ฯ ตนต ขยน ฯ ขยตมตตเมวาต เอวสทโท เตน ขยเนน พห ขาทนตาน โทโส นตถต าเปต ฯ กปปยการเกส อาคนตวา รกขนเตส ฯ [๙๘๑] วหาเร ผลา...อตถ อต มนสกตวา สามนตคาเมห อาคตา๑ ยาจนต ฯ ทาตพพ น ทาตพพนต ปจฉา สยา ฯ อทยมาเนต ภกขห ผเล อทยมาเน เต มนสสา โทมนสสตา โทมนสส อตา คตา ห ยสมา โหนต ตสมา ทาตพพนต สมพนโธ ฯ คณหนตานนต ปท อนวารณนต ปเท กมม ฯ อสกรกขโต จาต จสทโท คณหนตานจ ผล คณหนตาน- จาต โยเชตพโพ ฯ อโตต อมพโต ฯ อปฑฒภาโคต เอกภกขโน ปฏวสโต อปฑฒภาโค ฯ ขณ ปรพพย ยสส โส ขณปรพพโย ฯ มคค คจฉตต มคคคมโย มคคคมโย จ โส สตถวาโห จาต มคคคมย- สตถวาโห ฯ ยาจนโตต ปท วตตพโพต ปเท กมม ฯ ปพเพ วตตเมเวตถาต กทโธ ห โส รกเขป ฉนเทยยาตอาท ปพเพ วตต เอตถ พลกกาเรน คหเณ การณ ฯ [๙๘๒] น ลภตต ผลาราโม น ลภต ฯ ตนต ผลาราม ฯ เอตตเกนาต ตตยภาคอปฑฒภาเคน ฯ อนจฉโต วตตพโพต ๑. อาคนตวาต วณณนาปาโ อยเมว ยตโต ฯ

[ปา.๕๔๔ ส.๖๒๔..๖๒๖]

Page 651: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 651

สมพนโธ ฯ ครภณฑตตา ฯ เป ฯ น ทาตพพนต ชวรกขาน อารามฏานยตตา ทารน จ เคหสมภารปคโต สพพนตเมว คณหาต ทาต น วฏฏตต วตต ฯ โส ภกข ฯ มลภาคนต ทสมภาค ฯ เตหปต นสสตเกห ฯ น ผาตกมเมนาต วฑฒกมเมน ชคคนโต น อตถ ฯ อตต เอว ฯ อม อปโลกนกมม ฯ [๙๘๓] ตตกมมฏานเภเท วนจฉโย ฯ อาคจเฉยยาต เอตถ อต ตสมา ฯ อพพาหกวนจฉเย วตตา นสสารณา ฯ อนสาเสยยนตอาทส อฏ อตสททา เอวนต ปเทน โยเชตพพา ฯ สมมนตวาตป อตถ ฯ สมมนนตนต ปน ยชชต ฯ ต กาลนต ปท อนวเสยยนต ปเท กมม ฯ กตาต ภาสตา ฯ สพพ...ตตต สพพาส ตตน สงคหตต ฯ สถาสทเทน กมมลกขณ นามาต อากฑฒต ฯ ตโต สพพสงคาหกญตตโต ปรา เทว ตตโย ฯ เอเกก ตต ฯ อตต เอว ฯ ยถาวตตปปเภท ตตกมมนต สมพนโธ ฯ [๙๘๔] ภตตทเทสกสมมต จ เสนาสนคคาหาปกสมมต จ ฯ เป ฯ สามเณรปเปสกสมมต จ ภตตท..สมมต ฯ ยา ปน เทว ตตทตยกมมวาจา วตตาต สมพนโธ ฯ ตณวตถารก- สมเถต ปท วตตาต ปเท อาธาโร ฯ เปตวาต ปท เทวต ปเท วเสสน ฯ ปนาต ปท วตตาต ปเท กรยาวเสสน ฯ [ปา.๕๔๔ ส.๖๒๖..๖๓๐]

Page 652: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 652

[๙๗๕] อตต เอว วตตนเยน ทสเสตวาต ปเท ตตยา- วเสสน ฯ านสส ปเภโท านปปเภโท ตสส คมน านปปเภทคมน ฯ กมมานนต ปท การกสสาต ปเท กมม ฯ ปนาต ปท อาหาต ปเท กรยาวเสสน ฯ ตสสาต จตวคคกรเณ กมเมตอาทวจนสส ฯ [๙๘๖] วตถภตานต การณภตาน ฯ เตส สกขาปทาน ฯ ...อาทมารทธนตป ปาโ อาท อารทธนต เฉโท มกาโร อาคโม ฯ อาท อารทธนต ปน ยชชเตว ฯ ตตถาต ทฏ- ธมมกานนตอาทปเทส นทธารณ ฯ กสมา ปน วปากทกขาน วชชานต วตตานต อาห วปากทกขาเนว หตอาท ฯ วชชนย- ภาวโตต ปณฑเตน ปรวชเชตพพภาวโต ฯ อปวาโทต โจทนา ฯ อกตต...กมมนต อกตตยา ปกาสสส กรณ ฯ ปจเวราน จ ทสอกสลกมมปถา จ ปจ...ปถา ปจ...ปถา เอว ปเภโท ปจ...เภโท ฯ วปากทกขาเนวาต ปท วจจนตต ปเท กมม ฯ อกเขมฏเนาต นพภยสภาเวน๑ ฯ สทธารกขนวเสนาต สทธานรกขนวเสน ฯ คณพนธนเภทนตถายาต คณพนธสส เภทนสงขาตาย อตถาย ฯ กสมา ปน เสส อตตานนต อาห ย เหตถาตอาท ฯ ห สจจ ฯ เอตถาต อปปสนนาน ปสาทา- ๑. อนพภย... ฯ

[ปา.๔๕๔.๕๔๖ ส.๖๓๐..๖๓๒]

Page 653: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 653

ยาตอาทวจเน ฯ อตถวเสนาต ปท วณณนาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อตถสวณณนาตป อตถ๑ ฯ [๙๘๗] ปาฏโมกขาทสต นทธารณ ฯ ปร...สต นทธารณ ฯ โอสรยตต ภกข ปเวสยต ฯ [๙๘๘] อปปตเตตอาทส๒ นทธารณ ฯ สตตาป อาปตตก- ขนธาต ปท ปตต นามาต ปเท ส ฯ เปตวาต ปท เกนจต ปเท วเสสน ฯ อนตราต กกสนธาทน ตณณ พทธาน อนตรา ฯ เกนจต ปท อปปตเตต ปเท กตตา ฯ สกขา- ปเทต ปท ปตตนต ปเท วาจกวเสน อาธาโร ฯ มกก... ...คาถา อนปปตต นาม ฯ [๙๘๙] สพพ...นนต ปท สงคหนต ปเท กมม ฯ อากาเรนาต ปท นวธาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ตตถาต วตถสงคโหตอาทปเทส ฯ สงคโหต คณน ฯ เสเสสปต ๑. อยเมว วณณนาปาโ ฯ อตถวสวคโค นฏ โต ทตโยต ปาลทสสนโต ปน อตถวสวณณนาต ภวตพพ อตถวสวคควณณนาต วา ยถา ปรโต กมมวคค- วณณนาต ปรโต อานสสวคควณณนา สงคหวคควณณนาต จ ฯ ๒. อธ อตสทโท ปกขปตพโพ ฯ

[ปา.๕๔๗..๕๔๙ ส.๖๓๒.๖๓๓]

Page 654: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 654

วปตตสงคโหตอาทปเทส ฯ เอตถาต วตถสงคโหตอาทปเทส ฯ หสทโท วตถารโชตโก ฯ เอตถาต ขนธสงคโหตอาทปเทส ฯ ปจวคควณณนา นฏ ตา ฯ นฏ ตา จ ปรวารวณณนา ฯ --------- [ปา.๕๔๙ ส.๖๓๓]

Page 655: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 655

วนยฏกถาวสาเน อตถโยชนา [๙๙๐] อทาน อยมาจรโย อฏกถาย นฏ ตภาว าเปนโต เอตตาวตา จาตอาทมาห ฯ เอตตาวตาต เอตตเกน วจนกกเมน สมตตาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ อภโตตอาท คาถา อรยา คาถา นาม ฯ นาโถ เวเนยย วเนตพพปคคล วเนนโต ชโน อภโตวภงคก- ขนธกปรวารวภตตเทสน ย วนยปฏก อาห ตสส วนยปฏกสส สมธกสตตวสตสหสสมตเตน สมธกสตตวสตสหสสปปมาเณน คนเณน สมนตปปาสาทกา นาม สวณณนา สมตตาต โยชนา ฯ [๙๙๑] อภโตวภงคา จ ขนธกา จ ปรวารา จ อภโต.... วารา ฯ วภชตพพาต วภตตา ฯ อภโต...ขนธกปรวาเรห วภตตา อภโต...ภตตา อภโตวภงคกขนธกปรวารวภตตา เทสนา ยสม วนยปฏเก ต อภ...เทสน ฯ สห คนเถห อธก สมธก สหสส โส มกาโร อาคโม ฯ อถวา สห อธเกน วตตตต สมธก สหตโถ เหตถ สมสทโท ฯ สมธกจ ต สตตวสตสหสสจาต สมธ...หสส สมธกสตตวสตสหสส มตต ปมาณ เอตสส คนถสสาต สมธก... สสมตโต ฯ [ส.๖๓๔]

Page 656: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 656

[๙๙๒] อภโต...สน ยนต ปททวย วนยปฏกนต ปทสส วเสสน ฯ นาโถ วเนนโตต ปททวย ชโนต ปทสส วเสสน ฯ ตสสาต ปท สวณณนาต ปเท สมพนโธ ฯ คนเถนาต ปท สมตตาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ ส...นาต ปท สมตตาต ปเท กตตา สมตตาต กตตวาจก กตตปท ฯ ส... นามาต ปท สวณณนาต ปทสส วเสสน ฯ [๙๙๓] สมนตปปาสาทกายาต วตตตตา สมนตปปาสาทกาต นามลาเภ เหต าเปนโต ตตรทนตอาทมาห ฯ สมนตปปาสาทกาย วนยสวณณนายาต ย วจน วตต ตตร วจเน ยา สา สมนตปปาสาทกาต วณณนา วตตา ตสสา สมนตปปาสาทกาย สวณณนาย สมนตปปาสาทกตสม๑ สมนตป- ปาสาทกภาเว สพพโส ปสาทชนนกตเตต๒ อท วตต โหต อาจรยปรมปรโต อปาล ทาสโกตอาจรยปรมปรโต นทาน- วตถปปเภททปนโต พาหรนทานาทนทานปปเภทสส เจว เถรวาท- สงขาตวตถปปเภทสส จ ทปนโต ปรสมยววชชนโต ปเรส ลทธ- นรากรณโต สกสมยวสทธโต เจว อตตโน สมยสส วสทธโต พยชนปรโสธนโต ปทตถโต ปาลโยชนากมโต สกขาปทวนจ- ๑. ...ปาสาทกตถสม อต ทสสมานาณณนาปาโ ฯ ๒. อย อตสทโท น ภเวยย ฯ

[ส.๖๓๔]

Page 657: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 657

ฉยโต สกขาปเทส วนจฉตพพสส วนจฉนโต วภงคนยเภททสสนโต ตสโส อตถโยตอาทภาชนสส อนรปวเสน นยเภททสสนโต สมปสสต าณจกขนา สมมา ปสสนตาน อปปรกขนตาน วน อปปาสาทก อปปสาทาวห กจ วจน เอตถ สมนตปปาสาทกาย ยโต ยสมา น ทสสต ตสมา วนยทมนกสเลน โลกานกมมปมาเนน โลก อนกมปมาเนน โลกนาเถน อต เอว ปาลย วตตนเยน วตตสส วนยสส อย สวณณนา สมนตปปาสาทกาเตวว ปวตตาต โยชนา ฯ [๙๙๔] สมนตโต ปสาท ชเนตต สมนตปปาสาทกา ตสสา กาโว สมนต...กตต ฯ อาจรยาน ปรมปรา อาจรยปรมปรา ฯ นทานจ วตถ จ นทานวตถ ตสส ปเภโท นทา... ปเภโท นทานวตถปปเภทสส ทปน นทาน...ทปน ฯ ปเรส สมโย ปรสมโย ตสส ววชชน ปร...ววชชน ฯ สกสส สมโย สกสมโย ตสส วสทธ สก...สทธ ฯ สกขาปเทส วนจฉโย สกขา...จฉโย ตสส วนจฉน สกขา...จฉน ฯ วภชยต เอเตนาต วภงโค ปทภาชน ฯ วภงคสส นยเภโท วภงค...เภโท วภงคนยเภทสส ทสสน วภงค...ทสสน ฯ [ส.๖๓๔]

Page 658: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 658

อต เอวาต ปทจเฉโท วตสเส เจวาต๑ โมคคลลานสตเตน อการสส วกาโร ฯ วเนตพโพต วนโย วนยสส ทมน วน...มน ตสม กสโล วนยทมนกสโล ฯ [๙๙๕] อาจรยปรมปรโต ฯ เป ฯ วภงคนยเภททสสนโตต นว ปทาน สมปสสตนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ สมปสสตนต ปท วนนต ปทสส วเสสน ฯ กจต ปท น ทสสตต ปเท กตตา ฯ อปปาสาทกนต ปท กจต ปทสส วเสสน ฯ ยโตต ปท น ทสสตต ปเท กรยาปรามสน ฯ เอตถาต ปท น ทสสตต ปเท อาธาโร สมปสสตนต ปเท๒ อาธาโร ฯ ยตถาตป อตถ ต น ยตต ฯ วนนต ปท น ทสสตต ปเท สมปทาน ฯ อตต ปท วตตสสาต ปเท ตตยาวเสสน ฯ [๙๙๖] อทาน อตตโน นสสยภต เถร าเปนโต มหา ฯ เป ฯ สนตเกต คาถาทวยมาห ฯ มหาอฏกถเจว มหาปจจรยเมว จ กรนทจ อต ตสโส อมา สหลฏกถา พทธมตโตต นาเมน วสสตส ปากฏสส ยสสสโน วนยสส ธรสส เถรสส สนตเก สตวา มยา อารทธาต โยชนา ฯ ๑. ...โมคคลลาเน วตสเสเว วาต สตต ทสสต ฯ ๒. อธ วาสทเทน ภวตพพ ฯ

[ส.๖๓๔]

Page 659: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 659

กรนทยนต เอตถ อวภตตยา ยมาเทโส ฯ สหลฏกถาต ปท สตวาต ปเท กมม ฯ สหเล สหลทเป อาจรเยห กตา อฏกถา สหลฏกถา ฯ สตวาต ปท อารทธาต ปเท ปพพกาลกรยา ฯ มหาอฏกถเจวาตอาทนา อตตโน๑ าปเนน กรณปปกาโรป าปโต ฯ [๙๙๗] อตตโน นวาสนฏาน าเปนโต มหาเมฆวนยยาเน- ตอาทมาห ฯ สตถมหาโพธวภสโต โย มหาวหาโร มหาเมฆวนยยาเน มหาเมฆวนนามเก อยยาเน วชชมาเน ภมภาเค ปตฏ โต ตสส มหาวหารสส ทกขเณ ภาเค สจจารตตสเลน ภกขสงเฆน เสวต อตตม ย ปธานฆร อฬารกลสมภโต สทา สงฆปฏายโก อนากลาย สทธาย รตนตตเย สมปนโน มหานคมสสามต นาเมน วสสโต อปาสโก ตตถ ตสม ปธานฆเร จารปปาการสจต มโนรม สตจฉายตรเปต สมปนนนสลลาสย ย ปาสาท การย มหานคมสสามโน ตตร ตสม ปาสาเท วสตา วนสเตน มยา สจสลสมาจาร พทธสสร พทธสสรวหย เถร อททสตวา อทธา ยา วนยวณณนา อารทธาต โยชนา ฯ [๙๙๘] อทธ โอโลเกนตา ยนต คจฉนต เอตถาต อยยาน ๑. เอตถนตเร เยน เกนจ ปเทน ภวตพพ ฯ

[ส.๖๓๔]

Page 660: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 660

มหาเมฆวน อต อยยาน มหา...นยยาน ฯ อยยานฏานคคหณ- ทวเส มหาเมโฆ วสส ตสมา ต อยยาน มหาเมฆวนนต นาม ลภต เตน วตต อยยานฏานคคหเณ มหาเมโฆ อกาลโช วสส เตเนว อยยาน มหาเมฆวน อหต ฯ [๙๙๙] วหรนต เอตถาต วหาโร มหนโต จ โส วหาโร จาต มหาวหาโร พชฌต เอตถาต พทธ๑ มหนโต โพธ มหาโพธ ทกขณสาขา ฯ สตถนา ปรภตโต มหาโพธ สตถมหาโพธ สตถมหาโพธนา วภสโต สตถ...สโต ฯ จรนต เอเตนาต จารตต จารตต เอว สล จารตตสล สจ ปรสทธ จารตตสล ยสส โส สจ...สโล ฯ อฬารจ ต กลจาต อฬารกล อฬารกเล สมภโต ชาโต อฬาร...โต ฯ สงฆ อปฏาตต สงฆปฏายโก ฯ มหนโต นคโม มหานคโม ตสส สาม มหานคมสสาม ฯ [๑๐๐๐] จาร จ โส ปากาโร จาต จารปปากาโร เตน สจโต ปรกขตโต จาร...โต ฯ ปสาทนต๒ เอตถาต ปาสาโท อการสส ทโฆ ฯ มน รมยตต มโนรโม ฯ สตา ฉายา ๑. โพธต ยตตตร ปจฉมวคคห อเปกขตตา ฯ ๒. ปสทนต ฯ

[ส.๖๓๔.๖๓๕]

Page 661: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 661

เอเตสนต สตจฉายา สตจฉายา จ เต ตร จาต สตจฉายตร เตห อเปโต สต...โต ฯ อาสยนต ปตฏหนต เอตถาต อาสยา สลลาน อาสยา สลลาสยา สมปนนา สลลาสยา อสสาต สมปนนสลลาสโย ฯ สมมา จรณ สมาจาโร สลจ สมาจาโร จ สลสมาจาร สจ สลสมาจาร อสสาต สจสลสมาจาโร ฯ วณณยต อตโถ เอตายาต วณณนา วนยสสา วณณนา วนยวณณนา ฯ [๑๐๐๑] อารทธกาล าเปนโต ปาลยนตสสาตอาทมาห ฯ นรพพท อปททวรหต สกล ลงกาทป ปาลยนตสส รกขนตสส สรนวาสสส สรปาลยสสสโน ปรวารสมปนนสส สรปาลนามกสส รโ สมวสตเม เขเม นพภเย ชยสวจฉเร สตตน ชยยตตสวจฉเร เม มยา อารทธา อย วนยวณณนา เอกวสมห สวจฉาเร สมปตเต ปรนฏ ตาต โยชนา ฯ นตถ อพพโท เอตสสาต นรพพโท ฯ นวสต เอตถาต นวาโส สรยา นวาโส สรนวาโส ฯ สร ปาเลตต สรปาโล ฯ ยโส เอตสส อตถต ยสสส ฯ สรปาโล จ โส ยสสส จาต สรปาลยสสส ฯ รโต ปท วสตเมต ปเท สมพนโธ ฯ ชย...เรต ปท [ส.๖๓๕]

Page 662: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 662

อารทธาต ปเท อาธาโร ฯ เอกวสมหต ปท สมปตเตต ปเท ลกขณวนต สมปตเตต ปท ปรนฏ ตาต ปเท ลกขณกรยา ฯ [๑๐๐๒] ปตถน กโรนโต อปททวาตอาทมาห ฯ อปททวากเล อปททเวห อากเล โลเก นรปทวโต เอกสวจฉเรเนว อย วณณนา นฏ นฏ ต อปคตา สมปตตา ยถา วย เอว สพพสส โลกสส สตตโลกสส ธมมปสหตา นรปททวา อปททวรหตา สพเพป อารมภา สฆ นฏ คจฉนตต โยชนา ฯ โลเกต ปท นฏนต ปเท อาธาโร ฯ นร...โต เอก... เนวาต ปททวย นฏนต ปเท ตตยาวเสสน ฯ [๑๐๐๓] อทาน สเทวกสส โลกสส อจจนตสขาธคมาย อตตโน ป ปรณาเมนโต จรฏ ตตถ ธมมสสาตอาทมาห ฯ ธมมวนยสงขาตธมมสส จรฏ ตตถ อม วนยสวณณน กโรนเตน สทธมมพหมาเนน มยา ยจ ป สมาจต อปจต สพพสส ตสส ปสส อานภาเวน เตเชน สพเพ ว ปาณโน ธมมราชสส สทธมมรสเสวโน ภวนต สทธมโม จร ตฏต กาเล วสส๑ วสสนสโล เทโว เมโฆ ปช สตต จร ตปเปต ปณยต ราชา ธมเมน เมทน รกขตต โยชนา ฯ ๑. กาเล วสส อต ทสสมานวณณนาปาโ ฯ

[ส.๖๓๕]

Page 663: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 663

สทธมม พหมาโน คร กโรตต สทธมมพหมาโน ฯ จสทโท กโรนเตน จ สทธมมพหมาเนน จาต โยเชตพโพ ฯ สทธมมสส รโส สทธมมรโส ต เสวนต สเลนาต สทธมมรสเสวโน ฯ วสสต สเลนาต วสส อการสส รสโส ฯ [๑๐๐๔] อยมาจรโย อตตโน คณ นามจ าเปนโต ปรมวสทธาตอาทมาห ฯ สทธา จ พทธ จ วรยจ สทธาพทธวรย วสทธจ ต สทธาพทธวรยจาต วส...รย ปรม เอว๑ วส...รย ปรม... รย เตน ปฏมณฑโต ปรม...มณฑโต ฯ [๑๐๐๕] อชโน ภาโว อาชชว ฯ มทโน ภาโว มททว ฯ สลจ อาจาโร จ อาชวจ มททวจ สลา...ทว ต อาท เยส เต สลา...ทโย สลาจาราชชวมททวาทโย จ เต คณา จาต สลา...ทคณา เตส สมทโย สมโห สลา...คณสมทโย ฯ สมทยน๒ อปปชชน สมทต ฯ สลาจาราชชวมททวาทคณสมทยสส สมทต ยสม โส สลา...ทโต ฯ [๑๐๐๖] สสส เอโส สโก สโก จ โส สมโย จาต สกสมโย ฯ สมโย จ โส อนตโร จาต สมยนตโร ฯ สกสมโย จ สมยนตโร จ สก...นตรา เต คหน๓ สก...คหน ๑. อย เอวสทโท น อจฉตพโพ ฯ ๒. สมทยน ฯ ๓. เต เอว คหณ ฯ

[ส.๖๓๕.๖๓๖]

Page 664: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 664

ตสม อชโฌคาหณ สก...คาหณ สก..คาหเณ สมตโถ สก...สมตโถ ฯ วยตตสส ปคคลสส ภาโว เวยยตตย ป าย เวยยตตย ป าเวยยตตย เตน สมนนาคโต ป า...คโต ฯ [๑๐๐๗] ปฏยต ภควตา สททยต กถยตต ปฏก ปฏธาต สทเท ฯ ตณ ปฏกาน ตปฏก ฯ ปรยาปณตพพาต ปรยตต ฯ ตปฏก เอว ปรยตต ตป..ยตต ตสสา ปเภท ตปฏก- ปรยตตปปเภท ฯ อถวา ปภชชน ปเภโท ตปฏกปรยตตยา ปเภโท ยสม ต ตปฏ..เภท ฯ สห อฏกถาย วตตตต สาฏกถ ฯ สาสต สตเต อเนนาต สาสน สตถโน สาสน สตถสาสน ฯ [๑๐๐๘] น ปฏหต อปปฏหต อปปฏหต จ ต าณจาต อป...ณ ตสส ปภาโว ยสม โส อปปฏหต าณปปภาโว ฯ อถวา อปปฏหต าณสส ปภาโว อปปฏหต าณปปภาโว โส อสส อตถต อปปฏ...ภาโว ฯ [๑๐๐๙] พยากรณ ชานาตต เวยยากรโณ สททสตถ- ชานนโกต อตโถ ฯ มหนโต จ โส เวยยากรโณ จาต มหา ...โณ ฯ อถวา มหนต พยากรณ มหาพยากรณ ต ชานาตต มหาเวยยากรโณ ฯ [ส. ๖๓๖ ]

Page 665: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 665

[๑๐๑๐] กรยนต อกขรา อจจารยนต เอเตนาต กรณ กณาท าน ฯ สมปชชน ปรปรณ สมปตต กรณสส สมปตต กรณสมปตต ฯ ชนยตต ชนต กรณสมปตตยา ชนต กรณสมปตตชนต ฯ สเขน อกจเฉน วนคคต สข- วนคคต ฯ วจน จ ต ลาวณณ จาต วจนลาวณณ โสภน- วจนนต อตโถ ฯ อฬาร จ ต วจนลาวณณ จาต อฬาร- วจนลาวณณ อตตมโสภนวจนนต อตโถ ฯ มธร จ ต อฬาร...วณณ จาต มธโรฬารวจนลาวณณ ฯ สขวนคคต จ ต มธโรฬารวจนลาวณณ จาต สข...วณณ ฯ กรณสมปตต- ชนต จ ต สข...วณณ จาต กรณ...ลาวณณ เตน ยตโต กรณ...ยตโต ฯ [๑๐๑๑] ยตเต กาเล มตต มจจตพพ วจน วทต สเลนาต ยตตมตตวาท ฯ วทนต สเลนาต วาทโน วาทส วาทน วา วโร วาทวโร ฯ กวต กเถตต กว ก สทเท อปปจจโย มหนโต จ โส กว จาต มหากว ฯ [๑๐๑๒] อตถาทส ปภชชต ปเภท คจฉตต ปภนนา ฯ ปฏ วส สมมา ภชชต ชวนาตต ปฏสมภทา ปภนนา จ สา ปฏสมภทา จาต ปภนนปปฏสมภทา ปภน...ทา ปรวาโร ยสส โส ปภนนปฏสมภทาปรวาโร ฯ [ ส. ๖๓๖]

Page 666: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 666

ฉ จ เต อภา จาต ฉฬภา ฉฬภา จ ปฏสมภทา จ ฉฬ...ทา ฉฬ...ทา อาทโย เยส เต ฉฬ...ทโย ฉฬ...ทโย จ เต ปเภทา จาต ฉฬภาปฏสมภทาทปปเภทา ฉฬ...ทา จ เต คณา จาต ฉฬ...คณา เตห ปฏมณฑโต ฉฬ...ณฑโต ฯ อตตร จ เต มนสสา จาต อตตรมนสสา เตส ธมโม อตตร...มโม ฯ อถวา มนสสาน ธมโม มนสธมโม อตตร จ โส มนสสธมโม จาต อตต...มโม ฯ สฏ ปตฏ ตา สปตฏ ตา ฯ พชฌต เอตายาต พทธ พชฌน วา พทธ ฯ สปตฏ ตา พทธโย เยส เต สปตฏ- ตพทธโน ฯ [๑๐๑๓] สลาทคเณห ถรนตต เถรา มหากสสปาทโย เถรา ฯ เถราน วโส เถรวโส เถรวส ปทปนต๑ โชเตนตต เถรวสปปทปา ฯ วหรนต เอตถาต วหาโร มหนโต จ โส วหาโร จาต มหาวหาโร ตสม วสนต สเลนาต มหาวหารวาสโน ฯ วส อล กโรตต วสาลงกาโร วสาลงกาโร หตวา ภวตต วสาลงการภโต ฯ สนทรา ปสฏา วา วปลา สวปลา ฯ วสทธา เอว พทธ ๑. ปทเปนต ฯ

[ส.๖๓๖]

Page 667: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 667

วสทธพทธ ฯ สวปลา วสทธพทธ ยสส โส สว...พทธ ฯ [๑๐๑๔] พทธสส วย โฆโส ยสส โส พทธโฆโส ฯ วนยวนจฉยฏกาย พทธสส วย คมภร- โฆสตตา ต วยากร พทธโฆโสต โย โส ห พทโธ วย มหตเลต ห วตต ฯ ครนต อตตมภาว คจฉนตต ครโน คร อคคเม ฯ คหต นามเธย เยน โส คหตนามเธยโย ฯ กรยตถาต กตา ฯ วนยสส สวณณนา วนยสวณณนา ฯ [๑๐๑๕] ตปฏกปรยตตปปเภเท สาฏกเถต ปททวย สตถ- สาสเนต ปทสส วเสสน สตถสาสเนต ปท อปปฏหต อต ปเท อาธาโร ฯ ปภนน...วาเร ฉฬ...ณฑเตต ปททวย อตตร- ...มเมต ปทสส วเสสน ฯ อตตร...มเมต ปท สปตฏ ต อต ปเท อาธาโร ฯ สปตฏ ตพทธน เถรวสปปทปาน มหา- วหารวาสนนต ปทตตย เถรานนต ปทสส วเสสน ฯ เถรานนต ปท วส อต ปเท สมพนโธ ฯ ปรมวสทธ...มณฑเตน สลา...สมทเตน สก...สมตเถน ปา...คเตน อปปฏหต...เวน มหา...เณน กรณสมปตต...ยตเตน ยตตา...ทนา วาทวเรน มหา- กวนา วสาลงการภเตน ว...พทธนา คหตนามเธยเยนาต เตรสปท [ส.๖๓๖]

Page 668: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 668

เถเรนาต ปทสส วเสสน ฯ พทธโฆโสต ปท ลงคตโถ ฯ อตต คหต อต ปเท อากาโร ฯ ครหต ปท คหต อต ปเท อปาทาน ฯ เถเรนาต ปท กตาต ปเท กตตา ฯ อย สมนต... นามาต ปททวย วนย...นาต ปทสส วเสสน ฯ วนยสวณณนาต ปท กตาต ปเท กมม ฯ กตาต ปท กมมวาจก กตตปทนต ฯ วนยฏกถาวสาเน อตถโยชนา นฏ ตา ฯ [๑๐๑๖] ย ปรม ปรตตม อภนวปราวหย โย ตสส ปจฉมตตร- ทสาภาเค ปตฏ โต ปนสารามนาเมน อาราโม อต วสสโต นานารกเขห สฉนโน นานาทชคณาจเร โย สหสโร อตทปปสยโห อฬารปโ จตเสนภนโน สสตาน จตปจจยาน ทาตา ปสนโน รตนตตยมห การาปโต ตตถ มหายเสน ลงกาภธาเนน๑ สวสเชน ราชาธราเชน มหาทเยน โย เตน ราเชน คโห สรมโม ๑. ลกา...อตป ฯ

[ส.๖๓๖]

Page 669: บาลี 48 80

ประโยค๖ - สมนตปาสาทกา นาม วนยฏฐกถาย อตถโยชนา (ทตโย ภาโค) - หนาท 669

วสนเตเนตถ ธเรน เถเรน าณกตตนา วนยฏกถายตถ- โยชนา สาธ สงขตา ฯ [๑๐๑๗] ยถา วตมโล สโร ทป โชเตต รสนา ตเถวม อฏกถ จร โชเตต สา อย ฯ เอสา สรจตา สารา เขรพนทวปากฏา โชเตต โสตกามาน จร สคตสาสเน ฯ มยา อม กโรนเตน ป ย ปจต พห เตน ปเน สพเพป สขเมธนต ปาณโน ฯ อหนต อตตม โพธ ปาปเณยยมนาคเต ต ปตวา อขเล สตเต โมเจยย ภวพนธนาต ฯ [๑๐๑๘] อต อภนวปราวหยนครสส ปจฉมตตรทสาภาเค ปตฏ เต ปนสาราโมต วสสเต อาราเม วสนเตน สกลพยา- กรณาสงคาณจารนา สาฏกถตตปฏกธเรน าณกตตต นามเธยเยน เถเรน กตา วนยฏกถาย อตถโยชนา สมตตา ฯ [๑๐๑๙] อย ปจมสมนตวนยฏกถาย อตถโยชนา มหา- รตนปาเลน ครห คหตนามเธยเยน เถเรน สพพาณ ปตเถนเตน พทธสาสนโชตนตถาย ลขาปตา ฯ สพพปปตถนา สมชฌนต ฯ -----------------