Балаларға ислам туралы сериясы 4-ші кітап.1-ші бөлім

«Балаларға Ислам туралы»

сериясы

ББІІРРҚҚҰҰДДААЙЙШШЫЫЛЛЫЫҚҚ

оқытудың төртінші жылына арналған оқу құралы

ТТөөррттіінншшіі ккііттаапп

(І-бөлім)

Араб тілінен аударған:

Дамир Хайруддин

қазақ тіліне орыс тілінен аударған:

«Абу Ханифа мирасы» сайтының редакциясы

Хижраның 1435 жылы/2014 жыл

http://www.abuhanifa.kz/

هللا الرحمن الرحيم بسم

Аса Мейірімді, ерекше Рахымды Аллаһтың атымен!

БІРІНШІ ТАРАУ

«ҒИБАДАТ»

Мухаммад – бастауыш мектептің төртінші сыныбының оқушысы.

Ол өзінің жанұясымен бірге теңіз бойына серуенге жол тартты.

Олар жағалауға жеткен кезде, Мухаммад әкесімен бірге жаяу

серуендеп қайтуға шықты. Оның барысында олар екеуі Аллаһтың

жаратылыстары туралы ой-пікір қозғады. Теңізге назар салған

Мухаммад оның кеңдігі мен ұзындығына таң қалып, әкесіне былай

деді:

- Әке, Аллаһ теңізді не үшін жаратты?

- Балақаным, теңізде өте көп пайда бар. Мысалы:

* Адамдар одан балық аулайды;

* Адамдар одан әшекейлер, мысалы, маржан алады;

* Оның бетімен кемелер жүзіп жүреді.

БІРІНШІ САБАҚ:

АЛЛАҺ БІЗДІ НЕ ҮШІН ЖАРАТТЫ?

Теңізден тағы да қандай пайдалар

бар?

..............................................................

..............................................................

..............................................................

Олар осындай сұхбаттасып бара жатқанда, қатты жел басталып

кетті, әрі Мухаммад әкесінен:

- Әке, ал жел қандай пайда әкеледі? - деп сұрады.

- Балақаным, желдің пайдасы өте көп.

Олардың арасында мыналар да бар:

* Ол кемелерді қозғалысқа келтіреді де,

сөйтіп олар теңізде жүзіп жүреді;

* Ол ормандар мен жеміс ағаштарын

ұрықтандырады;

* Ол жаңбырдың жаууына себеп болады;

* Аллаһ ол арқылы кәпірлерді жазалайды.

- Әке, Аллаһпен ант етемін, Ол бірде-

бір затты пайдасыз жаратпады!

- Иә, балақаным, даналық дегеніміз –

міне, осы.

- Аллаһ барлық нәрсені даналықпен

жаратқан екен, онда адамдардың

жаратылуында қандай даналық бар?

- Бұл даналық туралы Аллаһ Өзінің сөздерінде былай деп

айтты: «Мен жындар мен адамдарды олар тек Маған құлшылық

етулері үшін ғана жараттым». Ендеше, балақаным, бұл қандай

даналық екенін түсіндің бе?

- Әрине, әкешім. Бұл – серігі жоқ Ұлы және Құдіретті Аллаһқа ғана

құлшылық ету!

- Иә, Мухаммад! Жарайсың!

?

Біл, Аллаһ сені мейіріміне бөлесін, Аллаһ Тағала жаратылыстарды

олар тек Оған ғана құлшылық етулері үшін және Оған еш нәрсені

серік қоспаулары үшін жаратты!

Бұған шариғи дәлел Аллаһ Тағаланың мына сөздерінде: «Мен

жындар мен адамдарды олар тек Маған құлшылық етулері үшін

ғана жараттым» («әз-Зарият» сүресі, 56-аят).

II

____________________________________________________

ТАПСЫРМАЛАР

____________________________________________________

1) Ұлы әрі Құдіретті Аллаһқа құлшылық еткендерді белгілеп

көрсетіңдер:

( . ) - пайғамбарлар

( . ) - шайтан

( . ) - кәпірлер

( . ) - сахабалар

( . ) - екіжүзділер

2) Төменде келтірілген амалдардың қайсылары арқылы Аллаһқа

құлшылық жасалатындарын кестенің бір жағына, ал қайсылары

Аллаһқа құлшылық етуге қайшы келетіндерін кестенің екінші

жағына жазып енгізіңіз:

(ата-анаға құрмет көрсету; намаз; өтірік; көркем мінезділік;

екіжүзділік; жамағат намазына қатыспау; жануарларға мейір

таныту; ұрлық; шыншылдық)

_______________________________ ______________________________

_______________________________ ______________________________

_______________________________ ______________________________

_______________________________ _______________________________

_______________________________ _______________________________

Аллаһқа құлшылық етуге

қайшы келетін амалдар:

Аллаһқа құлшылық етуге

жататын амалдар:

III

____________________________________________________

ҚАЙТАЛАУҒА АРНАЛҒАН ЖАТТЫҒУЛАР

____________________________________________________

1) Аллаһ жаратылыстарды не үшін жаратты? Сөздеріңізге шариғи

дәлел келтіріңіз?

2) Дұрыс сөйлемнің қасына қосу (+) белгісін, ал дұрыс емес

сөйлемнің қасына айыру (-) белгісін қойыңыз:

1 – Адамдар мен жындардың жаратылуындағы даналық олардың

Жалғыз Аллаһқа ғана құлшылық етуінде ( . );

2 – Аллаһ жындарды адамдар олардан қорқу үшін жаратты ( . );

?

3 – Аллаһ бізді біз жер бетіндегі игіліктерден ләззат алуымыз үшін

жаратты ( . ).

Мына суреттерге қарап, олардың әрбірінің астына оның

құлшылық не әдет-ғұрып екенін жаз.

................. ................. ................... ............................................................................

Демек, «құлшылық-ғибадат» деген не екен?

Ғибадат – бұл Аллаһ жақсы көретін және разы болатын барлық

жария және жасырын сөздер мен амалдарды біріктіретін ұғым.

Ғибадат Аллаһтың бұйрықтарына бағыну және тыйымдарынан

тыйылу арқылы Оған мойынсұнумен іске асады.

ЕКІНШІ САБАҚ:

ҚҰЛШЫЛЫҚ-ҒИБАДАТ ДЕГЕН НЕ?

?

!

II

____________________________________________________


____________________________________________________

1) Келесі сөздерді төмендегі екі санатқа бөліп жіктеңдер:

(намаз, Аллаһты зікір ету, әділетсіздік, өтірік, ұрлық, көршілерге зиян

тигізу, ата-анаға құлақ асу, ораза, Аллаһты сүю, лағынеттеу).

_______________________________ _____________________________

_______________________________ _____________________________

_______________________________ ______________________________

_______________________________ _____________________________

_______________________________ ______________________________

Аллаһ жақсы көретін істер: Аллаһ жақсы көрмейтін

істер:

2) Төменде көрсетілген ғибадат түрлеріне қараңдар да, оларды

келесідей екі санатқа жіктеңдер: 1 - сөздер; 2 - істер:

(ораза, Құран оқу, дәрет алу, азан шақыру, ата-анаға ізет-құрмет

көрсету, қажылық).

_____________________________ _____________________________

_____________________________ _____________________________

_____________________________ _____________________________

_____________________________ _____________________________

_____________________________ -----------------------------------------------

___________________________ -----------------------------------------------

Сөздер: Істер:

3) Біз көзімізбен көре алатын жария істерді жүрекпен жасалатын

жасырын істерден ажыратыңдар:

(умра, Аллаһқа тәуекел ету, шыншылдық, басқаларға шабуыл жасау,

дәрет алу, Аллаһты жақсы көру, ұрлық, мұсылмандарды жақсы көру,

шариғи кітаптарды тарату).

Жария істер: Жасырын істер:

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

_________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

_________________________________

III

____________________________________________________


____________________________________________________

1) Бос орындарды тиісті сөздермен толтырыңдар:

Ғибадат – бұл Аллаһ ………………………………………. барлық жария

және ……………………………………………………ұғым.

2) Төменде аталған ғибадат түрлерін сендер оларды оқып-

үйренген ретімен жіктеңдер:

Қажылық, Аллаһты сүю, Аллаһты зікір ету, зекет, Аллаһтан қорқу,

Құран оқу.

3) Ғибадат қалай жасалады?

?

1) Төменде көрсетілген суреттерге қарап, олардың әрбірінің

астына оған сәйкес болған ғибадат түрін жазыңдар.

2) Төменде келтірілген сөздерден «ғибадат» сөзінің анықтамасы

шығуы үшін, оларды ретімен қойып шығыңдар:

Аллаһ жақсы көретін; сөздер; барлық; және Ол разы болатын; ұғым;

жария; мен істерді; және жасырын; біріктіретін.

Ғибадат – бұл:

....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

ҮШІНШІ САБАҚ:

«ҒИБАДАТ» ТАРАУЫНА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

3) «Ғибадат» сөзінің мағынасын түсіндіру үшін, кестені

толтырыңдар:

Ғибадат

СӨЗДЕР

4) Кестеге сәйкес өз мысалдарыңызды келтіріп, «ғибадат» сөзіне

кеңейтілген анықтама беріңдер:

Ғибадат

ЖАСЫРЫН

ІСТЕР

ЖАРИЯ ІСТЕР

СӨЗДЕР

______________________

_____________________

______________________

__

______________________

____________

______________________

___________

______________________

_____________________

______________________

__

______________________

____________

______________________

___________

______________________

_____________________

______________________

__

______________________

____________

______________________

___________

5) «Ғибадат» сөзі кең мағынаға ие. Мұсылман адам Аллаһқа барлық

жерде құлшылық етеді. Орындалатын жеріне сәйкес ғибадат

түрлерінің тиісті мысалдарын келтіріп, келесі кестені


ЖЕРІ АМАЛДАР СӨЗДЕР

Мешіт

Үй

Жеке бөлмем

Көше

Базар

6) Мен Ұлы және барлық нәрсеге Құдіретті Аллаһты сүйемін! Ол

мені жаратты және өмір сүруіме қажетті нәрсенің барлығын берді,

сондықтан да мен бүкіл дене мүшелерім арқылы Аса Мақтаулы

Аллаһ Тағалаға ғана құлшылық етемін!

Бірінші бағанадағы сөздердің реттік санына сәйкес екінші бағанаға

реттік сандарды қойып шығыңдар.

1

Қол ( ) Құран Кітапты оқу

2

Аяқ ( ) Кешірім сұрау

3

Тіл ( ) Шариғи сабақтар тыңдау

4 Көз ( ) Аллаһтың жаратылыстары туралы

ойлану

5

Құлақ ( ) Мешітке жаяу бару

6

Жүрек ( ) Қол алысу

7) Мұсылман адам дене мүшелерімен орындайтын басқа да ғибадат

түрлерін келтіріңдер. Оларды келесі кестеге жазыңдар.

ДЕНЕ

МҮШЕЛЕРІ ҒИБАДАТ МЫСАЛДАРЫ

Тіл

Құлақ

Көз

Бет

Қол

Жүрек

Аяқ

ЕКІНШІ ТАРАУ

• «БІРҚҰДАЙШЫЛЫҚ» (ТАУХИД) СӨЗІНІҢ МАҒЫНАСЫ

• ТАУХИДТІҢ ТҮРЛЕРІ

• ЕЛШІЛЕР

Хусайн Пайғамбарды (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын)

алғаш кездестірген кезде, көпқұдайшыл-мушрик болатын.

Аллаһтың Елшісі (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) одан:

«Сен осы күні қанша құдайға құлшылық етесің, Хусайн?», - деп

сұрады.

Хусайн: «Жетеуіне. Олардың алтауы жерде, ал біреуі аспанда», -

деп жауап берді.

Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) одан: «Ал сен

әлдебір қайғы-қасіреттен қорыққан кезіңде немесе қандай да бір

жақсылықты үміттенетін болсаң, осы жетеуінің қайсысына

жалбарынасын?» - деп сұрады.

Ол: «Аспандағысына!» - деп жауап берді.

СҰРАҚТАР:

• Хусайн: «Аспандағысына», - дегенде, кімді меңзеп тұр?

• Хусайн құлшылық еткен жердегі құдайлардың мысалын келтір.

• Не үшін Хусайн басына әлдебір қайғы-қасірет түскенде немесе

қандай да бір жақсылыққа үміттенетін болса, Аллаһ Тағалаға

жалбарынып, алты құдайлардан бас тартатын?

• Исламға дейін Хусайн көпқұдайшыл-мушрик еді. Не үшін?

ТӨРТІНШІ САБАҚ:

«БІРҚҰДАЙШЫЛЫҚ» (ТАУХИД) СӨЗІНІҢ МАҒЫНАСЫ

?

Өткен сабақтардан біз Ұлы Аллаһ Тағала бізді жаратуының себебі –

біз Жалғыз, Аса Мақтаулы және Өте Жоғары болған Оған ғана

құлшылық етуіміз әрі Оған серік қоспауымыз үшін екенін білген

болатынбыз. Міне, бірқұдайшылық (таухид) деген – дәл осы.

Ендеше таухидтің мән-мағынасы неде екен?

Бірқұдайшылық (таухид) – бұл Аллаһты ғибадатта жалғыз ету.

Аллаһ Тағала елшілері арқылы Өзінің құлдарына жіберген дін осы.

Аллаһ Тағала былай деген:

“Біз әрбір үмметке: «Аллаһқа құлшылық етіңдер әрі тағутқа

(құлшылық етуден) аулақ болыңдар!», - деп (бұйыратын) елші

жібердік. Олардың кейбіреулерін Аллаһ оңғарып, кейбіреулеріне

адасу тиісті болды. Ал енді жер жүзінде кезіңдер де, кәпірлердің не

болғанын көріңдер” («ән-Нәхл» сүресі, 36-аят).

?

!

II

____________________________________________________


____________________________________________________

1) Кестені өз мысалдарыңмен толтырыңдар.

Аллаһты құлшылық-ғибадатта

жалғыз ету Аллаһқа серік қосу

Жалғыз Аллаһқа ғана арнап

құрбан шалу Қабірді тәуап жасау (айналу)

Исадан тілеп, дұға ету.

2) Төмендегі амалдарды кестенің тиісті бағанасына қойып үлестір:

Аллаһтан басқамен ант ету; Аллаһтан басқаға тәуекел ету;

жақсылыққа шақыру; әруақтарға арнап құрбан шалу; мұсылмандарға

жақсылық тілеу; Құран оқу; мұсылмандар үшін дұға ету; Аллаһтың

жаратылыстары туралы ой-пікір құру; әруақтардан дұға тілеу;

түнгі таһһажуд намазын оқу.

Аллаһқа құлшылық ету Аллаһқа серік қосу

Таухидтің (яғни бірқұдайшылықтың) үш түрі бар:

1. Раббылықтағы бірқұдайшылық (таухид әр-рубубия);

2. Құлшылық-ғибадаттағы бірқұдайшылық (таухид әл-улюхия);

3. Құдайлық есімдер мен сипаттардағы бірқұдайшылық (таухид әл-

әсма уәс-сыфат).

!

ТАУХИДТІҢ

ТҮРЛЕРІ

РАББЫЛЫҚТАҒЫ

БІРҚҰДАЙШЫЛЫҚ

(ТАУХИД ӘР-

РУБУБИЯ)

ҒИБАДАТТАҒЫ


(ТАУХИД ӘЛ-

УЛЮХИЯ)

ҚҰДАЙЛЫҚ

ЕСІМДЕР МЕН

СИПАТТАРДАҒЫ


(ТАУХИД ӘЛ-ӘСМА

УӘ-С-СЫФАТ)

III

____________________________________________________


____________________________________________________

1) Төменде келтірілген сөздерден пайдалы сөйлем құрастыру үшін,

оларды ретімен қойыңдар:

а) жалғыз ету, таухид, ғибадатта, бұл, Аллаһты:

.....................................................................................................................................

б) үш, таухид, түрге, бөлінеді:

............................................................................................................................. ........

в) елшілерді, таухидке, адамдарды, үшін, шақыру, жіберді:

............................................................................................................................. .......

2) Елшілердің діні қандай еді?

3) «Таухид» сөзіне анықтама беріңдер.

?

4) Келесі сөйлемнің мағынасын анықтайтын өздеріңнің екі

сөйлемдеріңді келтіріңдер:

Аллаһ елшілерді адамдарды таухидке шақыру үшін жіберді.

5) Келесі суреттегі бос жерлерді тиісті сөздермен толтырыңдар:

РАББЫЛЫҚТАҒЫ


(ТАУХИД ӘР-

РУБУБИЯ)

Төмендегі суреттерге мұқият қараңыз:

Осылардың барлығын кім жаратты?

БЕСІНШІ САБАҚ:

РАББЫЛЫҚТАҒЫ БІРҚҰДАЙШЫЛЫҚ» (ТАУХИД ӘР-РУБУБИЯ)

СӨЗІНІҢ МАҒЫНАСЫ

?

Ол – бүкіл жаратылыстарды жаратқан, оларды жоқтан бар еткен

Ұлы және Аса Құдіретті Аллаһ. Ол ғана бізге ризық береді, бізді

өлтіреді және тірілтеді.

ТАУХИДТІҢ ТҮРЛЕРІ:





Таухидтің бірінші түрі:

Раббылықтағы таухид. Бұл – Аллаһ Тағаланы Оның іс-амалдарында

жалғыз ету.

«Аллаһ Тағаланы Оның іс-амалдарында жалғыз ету» сөздерінің

мағынасы келесі нәрселерден құралады: Жалғыз Аллаһ қана

барлық жаратылыстарды жаратады, тек жалғыз Ол ғана оларға

ризық береді және Жалғыз Ол ғана олардың істерін басқарады

деген мығым сенім.

Адамзатқа тума дарытылған сипатқа (фитраға) сәйкес олар жалғыз

Аллаһ қана Жаратушы, Ризық беруші және бүкіл болмысты

!

!

Басқарушы болып табылады деп сенеді. Адамдар мұны

мойындайды, әрі бекітеді.

Ойлануға арналған сұрақ: Аллаһтың тек раббылықтағы

бірқұдайшылығын мойындайтын адам мұсылман болып табылады

ма?

Мұны Аллаһ Елшісінің (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын)

кезіндегі кәпірлер де мойындаған, алайда ол оларды мұсылман деп

санамаған. Аллаһтың Елшісі (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі

болсын) оларға қарсы соғысатын, әрі олардың қаны мен мал-

мүлкін хәлал деп санайтын.

Бұған шариғи дәлел Аллаһ Тағаланың мына сөздерінде қамтылған:

“(Мухаммад, оларға): «Сендерге аспаннан, жерден кім ризық

жібереді? Есту мен көруге ие кім? Өліден тіріні, тіріден өліні кім

шығарады? Әр істі кім басқарады?» - де. Олар: «Аллаһ!», - дейді.

«Ендеше, қорықпайсыңдар ма?», - де” («Йунус» сүресі, 31-аят).

Аллаһ Тағала сондай-ақ былай деді: “(Мухаммад): «Егер білсеңдер,

жер жүзі және жер жүзіндегілер кімнің иелігінде?», - де. Олар

дереу: «Аллаһтың», - дейді. «Ал сонда да зер салмайсыңдар ма?», -

де. «Жеті көктің Раббысы және ұлы ғаршының Раббысы кім?», - де.

Дереу: «Аллаһ» , - дейді. «Сонда да қорықпайсыңдар ма?», - де.

«Егер білсеңдер, әр нәрсенің басқаруы Қолында, Өзі Қорғаушы,

қорғалмайтын (немесе Оған қарсы біреуді біреу қорғай алмайтын)

кім?», - де. Олар дереу: «Аллаһ», - дейді. «Ендеше, нендей

алданғансыңдар!», - де” («әл-Муминун» сүресі, 84-89 аяттар).

?

Кім өзін Аллаһ жаратқанына және ризық бергеніне сенсе, алайда

осы орайда ол Жалғыз Аллаһқа ғана құлшылық етпесе әрі Онымен

бірге басқаларға да құлшылық етсе, сол көпқұдайшыл-мушрик

болып табылады! Дәл сондықтан да Аллаһ Тағала жоғарыда

келтірілген аяттарда көпқұдайшыл-мушриктерге сөгіс айтты.

II

____________________________________________________


____________________________________________________

1) Жоғарыда келтірілген аяттардан тек Аллаһ Тағалаға ғана тән

болған амалдарды көшіріп жазыңдар!

.....................................................................................................................................

............................................................................................................................. ........

.....................................................................................................................................

!

2) Жоғарыда келтірілген екі аяттан көпқұдайшыл-мушриктердің

Аллаһты жалғыз Раббы ретінде мойындағанына нұсқайтын

сөйлемдерді көшіріп жазыңыз.

1 – Аллаһ Тағаланың мына

сөздері: ...................................................................................................................

............................................................................................................................. ........


сөздері: ....................................................................................................................

............................................................................................................................. ........


сөздері: ....................................................................................................................

............................................................................................................................. ........


сөздері: ....................................................................................................................

............................................................................................................................. ........

3) Төменде келтірілген аяттардың қайсылары Раббылықтағы

бірқұдайшылыққа (таухид әр-рубубияға) нұсқайды?

1. ”Егер олардан сұрасаң: «Әрине, біз әшейін сөзге кірісіп, ойнап

едік», - дейді” («әт-Тәуба» сүресі, 65-аят).

2. «Сендерді Біз жараттық. Сонда неге (қайта тірілуді)

мойындамайсыңдар?» ( «әл-Уақыя» cүресі, 57-аят).

3. «Намазды толық орындаңдар, зекет беріңдер, сондай-ақ

иілушілермен бірге иіліңдер» («әл-Бақара» сүресі, 43-аят).

4. «Ол Аллаһ, сендерді жаратып, сосын ризық береді, одан кейін

өлтіреді, кейін тірілтеді» ( «әр-Рум» сүресі, 40-аят).

4) Сыныптастарыңмен бірге Аллаһ Тағаланың Раббылығына

нұсқайтын кейбір суреттерді жинаңдар. Мұндай суреттердің

мысалы ретінде осы сабақтың басында танысқан суреттерге

жүгінсеңдер болады. Мұндай суреттерді сендер

энциклопедиялардан, тақырыптық журналдардан немесе

сайттардан алсаңдар болады.

III

____________________________________________________


____________________________________________________

1) «Таухид әр-рубубия» ұғымына анықтама беріңіз.

2) Көпқұдайшыл-мүшриктердің таухид әр-рубубияға дген

қатынасы қандай?

3) Исламға кіру үшін таухид әр-рубубияны мойындау жеткілікті

ме?

4) Таухид әр-рубубияға шариғи дәлел қандай?

1) Төмендегі аяттарды оқып, олардың ішінен Аллаһтың

Раббылығына нұсқайтын амалдарды ажыратып көрсетіңдер:

«Жерді бір төсеніш, тауларды қазық қылмадық па? Сендерді жұп-

жұп жараттық. Үйқыларыңды демалыс қылдық. Түнді жамылғы

еттік. Күндізді тіршілік үшін жараттық. Үстеріңе жеті қат берік

көк құрдық. Жарқыраған шырақ (күн) жараттық. Сығылысқан

бұлттардан мол жаңбыр жаудырдық. Онымен дәнді дақылдарды,

өсімдіктерді шығару үшін; Және ну бақшалар...» («ән-Нәба» сүресі,

6-16 аяттар).

............................................................................................................................. ........

.....................................................................................................................................

«Барлық мақтау көктер мен жерді жаратқан және қараңғылықтар

мен жарықты жасаған Аллаһқа тән. Бұдан кейін де кәпірлер

Раббыларына (басқаларды) теңейді. Ол сондай Аллаһ – сендерді

балшықтан жаратып, содан соң сендерге өлім мезгілін белгіледі.

Және Оның қайта тірілту үшін (Қиямет) мерзімі де бар. Сонда да

күдіктенесіңдер ме? Ол – Аллаһ, көктерде және жерде де,

көрнеулеріңді де, көместеріңді де біледі» («әл-Әнғам» сүресі, 1-3

аяттар).

............................................................................................................................. ........

.....................................................................................................................................

АЛТЫНШЫ САБАҚ:

«ТАУХИД ӘР-РУБУБИЯ» ТАРАУЫНА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

2) Төменде келтірілген кестеге Аллаһ Тағаланың раббылығының

кейбір көріністерінің мысалдарын тізіп жазыңдар:

Аллаһтың ұлы

жаратылыстары: Аллаһтың кіші

жаратылыстары:

____________________________

____________________________

________________________

____________________________

______

____________________________

_____

____________________________

____________________________

________________________

____________________________

______

____________________________

_____

3) Төмендегі жаратылыстарды оларды Ұлы Аллаһ Тағала қалай

жаратқанына сәйкес жіктеңдер:

адам, балықтар, құстар, қойлар, алма, піл, құрма, түйе.

Аллаһ Тағала бұл

жаратылыстарды

жұмыртқада жаратты


жаратылыстарды

жатырда жаратты


жаратылысты ағашта

жаратты

4) Сыныптастарыңмен бірге Аллаһтың төмендегі

жаратылыстарының кейбір муғжизаларын талқылаңдар:

Құмырсқа

Ара

Ай

Түйе

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

_

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

_

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

_

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

_

• Аллаһ Өзіне дұға етіп жалбарынатындарды естиді, ал пұттар

өздеріне дұға етіп жалбарынатындарды естімейді, сондықтан да

Аллаһ Тағала ғана біз Оған дұға етіп жалбарынуға лайықты.

• Аллаһ бізді еститін, көретін етіп жаратты және бізге жүрек берді,

сондықтан да Аллаһ Тағала ғана біз Оған шүкіршілігімізді білдіруге

шынайы түрде лайықты.

• Аллаһ – Жаратушы, ал күн жаратылған, сондықтан да Аллаһ

Тағала біз Оған ғана құлшылық етуге шынайы түрде лайықты.

Сөйтіп, тек Жалғыз Аллаһ Тағала ғана құлшылық-ғибадат етуге

лайықты, әрі Одан басқа ешкім құлшылық етуге лайықты емес!

Міне, осы – ғибадаттағы бірқұдайшылық (таухид әл-улюхия)!

ТАУХИДТІҢ (ЯҒНИ БІРҚҰДАЙШЫЛЫҚТЫҢ) ТҮРЛЕРІ:





ЖЕТІНШІ САБАҚ:

«ҒИБАДАТТАҒЫ ТАУХИД» (ТАУХИД ӘЛ-УЛЮХИЯ)

!

Бірқұдайшылықтың (таухидтің) екінші түрі:

Құлшылық-ғибадаттағы бірқұдайшылық. Ол пенделердің нәзір,

құрбан шалу, үміт ету, қорқу, қалау, үрейлену, тәубе ету, көмек

тілеу, пана тілеп сиыну, ұлықтау сияқты амалдарындағы

бірқұдайшылық.

«Құлшылық-ғибадатта Аллаһты жалғыз ету» сөздері келесідей

мағынаны қамтиды: пенде құлшылық-ғибадат жасайды, әрі осы

арқылы тек жалғыз Аллаһқа жақындауға ғана ұмтылады. Егер ол

осылай істесе, онда құлшылықтағы бірқұдайшылықты орындап,

мұсылман болады. Ал егер ол әлдебір құлшылықты жасап, ол

арқылы Аллаһтан өзге біреуге жақындайтын болса, онда ол

құлшылық-ғибадаттағы бірқұдайшылықты орындамаған болып

қана қоймай, бұған қоса тіпті Аллаһқа серік қосқан болады!

Адамдар жасайтын құлшылықтың түрлеріне келесілер жатады:

Дұға ету, нәзір беру, құрбан шалу, үміт ету, қорқу, қалау, үрейлену,

тәубе ету, көмек тілеу, пана тілеп сиыну, ұлықтау.

Құлшылық-ғибадаттың осы түрлерін жасау арқылы Аллаһ

Тағаладан басқа ешкімге жақындауға болмайды. Егер пенде осылай

істейтін болса (яғни осы құлшылықтар арқылы тек Аллаһқа ғана

жақындайтын болса), онда ол құлшылық-ғибадаттағы таухидті

орындаған болады. Ал егер ол құлшылықтың осы түрлерін (немесе

олардың әлдебір бөлігін) Аллаһқа емес, басқаға арнайтын болса,

!

!

онда ол құлшылық-ғибадаттағы бірқұдайшылықты (таухидті)

орындамаған болып қана қоймай, бұған қоса тіпті

көпқұдайшылыққа (ширкке) түскен болады, Аллаһ бізді бұдан

сақтасын!

II

____________________________________________________


____________________________________________________

1) Жоғарыда аталған ғибадат түрлерін пайдаланып, құлшылық-

ғибадаттағы бірқұдайшылықтың мағынасын анықтаңдар.

Ғибадаттағы таухид дегеніміз – бұл:

- Біздің Аллаһтан басқа ешкімге дұға етіп жалбарынбауымыз!

- Біз жалғыз Аллаһтан басқа ешкімге ........................................... бермеуіміз!

- ..................................................................................................................

- ..................................................................................................................

- ..................................................................................................................

2) Құлшылықтың басқа түрлеріне өз мысалдарыңды келтіріңдер:

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

3) Кестенің бос тармақтарын толтырыңдар:

Құлшылық-ғибадат Бірқұдайшыл қалай

істейді

Көпқұдайшыл қалай

істейді

Дұға ету Тек Аллаһқа ғана дұға

етеді

Аллаһтан басқаға дұға

етеді

Көмек тілеу

Аллаһтан басқаға пана

тілеп сиынады

Тек Аллаһты

ұлықтайды

Нәзір

4) Адам соны жасау арқылы құлшылық-ғибадаттағы

бірқұдайшылықты (таухид әл-улюхияны) орындайтын амалдың

алдына қосу (+) белгісін қойыңдар. Адам соны жасау арқылы

таухид әл-улюхияны бұзып, көпқұдайшылыққа (ширкке) түсетін

амалдардың алдына айыру (-) белгісін қойып шығыңдар.

1. Тек Аллаһ Тағалаға жақындауға ұмтылып өз малын құрбан шалып

жатқан адам ( . )

2. Әлдебір (қайтыс болған) әулиеге ол оған Жәннатқа кіруге көмектесуін

сұрап дұға етіп жатқан жасөспірім ( . )

3. Өзін және өз балаларын жындардан қорғау мақсатында қоразды

құрбандыққа шалып жатқан әйел ( . )

4. Тек Аллаһ Тағалаға ғана Ол оған оқуына көмектесуі үшін дұға етіп

жалбарынып жатқан бала ( . )

5) Келесі суреттерге зейін қойып қараңдар да, олардың ішінен

адамдар Аса Ұлы және Құдіретті Аллаһқа серік қосып,

көпқұдайшылық жасайтын суреттерді белгілеңдер:

6) Келесі жағдай бойынша өз пікірлеріңді айтыңдар:

Бала ауырып қалғанда, оның анасы қайтыс болған әулиелерге олар оның

баласына шипа берсін деп дұға етіп жалбарына бастады.

Бірқұдайшылықтың дәл осы түріне қатысты ерте заманда да,

кейінгі кезеңдерде де елшілер мен олардың қауымдары арасында

келіспеушілік-тартыстар орын алатын. Бұған шариғи дәлел –

Аллаһ Тағаланың келесі сөздерінде аталып өткен мына дұға:

”Раббыларың: «Маған жалбарыныңдар! Тілектеріңді

қабылдаймын. Расында, Маған құлшылық қылудан паңсығандар

қор болып, Тозаққа кіреді», - дейді” («Ғафир» сүресі, 60-аят).

«Таухид әл-улюхия» сондай-ақ «таухид әл-‘ибада» (ғибадат

бірқұдайшылығы) деп те аталады. Бірқұдайшылықтың осы түрі

үшін елшілер жіберілген, әрі бірқұдайшылықтың осы түрінің

бұйырылғаны үшін көктен Кітаптар түсірілген еді. Әрбір елші өз

қауымын үгіттеп-насихаттауды таухидтің осы түрін бұйырудан

бастайтын. Бұл туралы Нух, Худ, Салих және Шуғайб (оларға

Аллаһтың сәлемі болсын): «Әй елім! Аллаһқа құлшылық қылыңдар.

Сендердің Одан басқа құдайларың жоқ!», - деп айтқан («Худ» сүресі,

50, 61, 84 аяттар).

7) Келесі аяттар туралы ойланып, оларда пайғамбарлар (оларға

Аллаһтың сәлемі болсын) өз халықтарын шақырған

бірқұдайшылықтың түрін анықтаңдар:

1. “Расында, Нухты еліне: «Қауымыңды күйзелтуші азап келуден

бұрын қорқыт», - деп, жібердік. Ол: «Әй, елім! Шын мәнінде, мен

сендерге ашық ескертушімін. «Аллаһқа құлшылық қылыңдар,

Одан қорқыңдар, әрі маған бағыныңдар!», - деді” ( «Нух» сүресі, 1-

3 аяттар).

2. “Және Ғад еліне туыстары Худты жібердік. Ол: «Әй, елім!

Аллаһқа құлшылық қылыңдар! Сендердің одан басқа

құдайларың жоқ. Қорықпайсыңдар ма?!»,” деді” («әл-Әғраф»

сүресі, 65-аят).

3. “Мәдиян еліне туыстары Шұғайыпты жібердік. Ол: «Әй, елім!

Аллаһқа құлшылық қылыңдар. Сендердің одан басқа

құдайларың жоқ. Сондай-ақ өлшеуді, таразыны кемітпеңдер.

Расында, мен сендерді молшылық ішінде көремін. Күдіксіз, мен

сендерге байланысты тырп еткізбейтін күннің азабынан

қорқамын», - деді” («Худ» сүресі, 84-аят).

III

____________________________________________________


____________________________________________________

1) Бос орындарды жақшалардың ішінде келтірілген тиісті

сөздермен толтырыңдар :

Ғибадаттағы бірқұдайшылықтың мәні

.....................................................................................................................................

(біз өз амалдарымыз арқылы жалғыз Аллаһқа ғана құлшылық етуімізде / біз

жалғыз Аллаһқа ғана Оның амалдары арқылы құлшылық етуімізде).

Көпқұдайшыл-мүшриктер...........................................................................

бірқұдайшылықты (таухидті) мойындайтын және

............................................ бірқұдайшылықты теріске шығаратын.

(раббылықтағы / намаздағы / құлшылық-ғибадаттағы / қажылықтағы)

2) «Ғибадаттағы бірқұдайшылық» (таухид әл-улюхия) ұғымына

анықтама беріңдер.

3) Көпқұдайшыл-мүшриктердің рабыллықтағы бірқұдайшылыққа

(таухид әр-рубубияға) деген қатынасы қандай?

4) Пенде Жалғыз Аллаһқа ғана арнауға міндетті болған бес амалды

атаңыз!

1) Хусайн Пайғамбарды (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын)

алғаш кездестірген кезде, көпқұдайшыл-мүшрик болатын.

Аллаһтың Елшісі (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) одан:

«Сен осы күні қанша құдайға құлшылық етесің, Хусайн?», - деп

сұрады.

Хусайн: «Жетеуіне. Олардың алтауы жерде, ал біреуі аспанда», -

деп жауап берді.

Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) одан: «Ал сен

әлдебір қайғы-қасіреттен қорыққан кезіңде немесе қандай да бір

жақсылықты үміттенетін болсаң, осы жетеуінің қайсысына

жалбарынасың?», - деп сұрады.

Ол: «Аспандағысына!», - деп жауап берді.

Сонда Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) оған:

«Хусайн, егер сен Исламды қабылдасаң еді, мен саған өзіңе пайда

келтіретін екі сөзге үйретер едім!», - деді.

1. Пайғамбардың (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «…егер сен

Исламды қабылдасаң еді…» деген сөздері Хусайнның

……………………….. болғанына нұсқайды.

(көпқұдайшыл / мүмин)

2. Хусайн ............................................................... бірқұдайшылықты

бекітетін.

(ғибадаттағы/ раббылықтағы)

СЕГІЗІНШІ САБАҚ:

«ҒИБАДАТТАҒЫ ТАУХИД» ТАРАУЫНА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

3. Хусайн Ұлы және Аса Құдіретті Аллаһқа

…………………………………….. құлшылық ететін.

(әрі тек жалғыз Оған ғана / Оған серік қосқан күйде)

4. Егер адам Ұлы және Аса Құдіретті Аллаһқа құлшылық етсе әрі

Онымен бірге басқа біреуге де ғибадат жасаса, онда ол

……………………….болып табылады.

(бірқұдайшыл / көпқұдайшыл-мүшрик)

2) Аллаһ Тағала былай деді: “(Мухаммад,) сенен бұрын бір

пайғамбар жіберсек, оған: «Күдіксіз, Менен басқа ешбір құдай жоқ.

Ендеше, Маған ғана құлшылық қылыңдар», - деп қана уахи етіп

жібердік” («әл-Әнбия» сүресі, 25-аят).

Бұл қасиетті аят Аллаһ Тағала барлық елшілерді

……………………………….. бірқұдайшылықпен (таухид

………………….мен) жібергеніне нұсқайды.

3) Хадистен құралған төмендегі әрбір сөйлемнің қасына ол

нұсқайтын бірқұдайшылық түрін жазыңдар.

Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) былай деді:

1. «Егер тілейтін болсаң, Аллаһтан

тіле!» ________________________________________

2. «Егер көмек сұрасаң, Аллаһтан

сұра!»________________________________________

3. «Егер бүкіл жаратылыстар саған бір пайда келтірмек болып

жиналса, олар саған тек Аллаһ тағдырыңа жазып қойғаннан бөлек

еш нәрседе пайда тигізе алмайтынын біл!»

______________________________________

4. «Егер бүкіл жаратылыстар саған бір зиян тигізбек болып жиналса,

олар саған тек Аллаһ тағдырыңа жазып қойғаннан бөлек еш нәрседе

зиян тигізе алмайтынын

біл!»________________________________________

4) «Құлшылықтағы бірқұдайшылық» сабағынан негізгі

қорытындыларды шығарып жаз.

.....................................................................................................................................

............................................................................................................................. ........

.....................................................................................................................................

............................................................................................................................. ........

1) Төменде сендерге бір бөлігі раббылықтағы бірқұдайшылыққа

(таухид әр-рубубияға), ал қалғандары құлшылықтағы

бірқұдайшылыққа (таухид әл-улюхияға) қатысты сөйлемшелер

ұсынылған. Таухид әр-рубубияға қатысты сөйлемшелерді бір

түспен, ал таухид әл-улюхияға қатысты сөйлемшелерді басқа

түспен бояп шығыңдар.

СЕГІЗІНШІ САБАҚ:

«РАББЫЛЫҚТАҒЫ БІРҚҰДАЙШЫЛЫҚ» ЖӘНЕ «ҒИБАДАТТАҒЫ

БІРҚҰДАЙШЫЛЫҚ» САБАҚТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

Дұға етіп

жалбарыну

Аллаһтың

Жаратушы

екенін

бекіту

Мұны

мүшриктер де

мойындайтын

Пенделердің

амалдары

арқылы

Аллаһты

жалғыздау

жалғыздау

Мұны

мүшриктер

теріске

шығаратын

Аллаһтың

Ризық Беруші

екенін бекіту

Аллаһ

елшілерді

осымен

жіберген

Пана

тілеп

сиыну

Аллаһты

Оның

істерінде

жалғыздау

2) Осыдан бұрынғы тапсырмадағы мысалдарды қолданып,

Раббылықтағы бірқұдайшылық пен құлшылықтағы

бірқұдайшылықты салыстырыңдар:

Таухид әр-рубубия Таухид әл-улюхия

Мағынасы

Көпқұдайшылдардың

оған қатынасы

Тиісті мысал

Құраннан шариғи

дәлел

3) Осыдан бұрынғы тапсырмадан не шықан болса, соны бұтақ-

бұтақ не схема ретінде сызыңдар:

4) Төменде келтірілген аяттар таухидтің қайсы түріне қатысты

екенін көрсетіңдер:

1. «Кейін оған өлім беріп, оны қабірге қойдырды. Кейін, қалаған

сәтте Ол оны тірілтеді» («Абаса» сүресі, 21-22 аяттар).

_____________________________________________

(таухид әр-рубубия / таухид әл-улюхия)

2. «Аллаһқа қорғау тілеп сиын. Өйткені Ол әр нәрсені толық

Естуші, Білуші» («Фуссыләт» сүресі, 36-аят).

_____________________________________________

(таухид әр-рубубия / таухид әл-улюхия )

3. «Мен жалғыз етіп жаратқан кісіні өзіме таста. Оған көптеген мал

бердім» («әл-Муддассир» сүресі, 11-12 аяттар).

_____________________________________________


4. «Расында, мешіттер Аллаһқа тән. Сондықтан Аллаһпен бірге

ешкімге дұға етіп жалбарынбаңдар» («әл-Жинн» сүресі, 18-аят).

_____________________________________________


5. “(Мухаммад,): «Расында, мен дінді нағыз Аллаһқа арнап,

құлшылық қылуға бұйрылдым», - де” («әз-Зумар» сүресі, 11-аят).

_____________________________________________


5) Келесі аяттар бірқұдайшылықтың екі түріне де, яғни таухид әр-

рубубияға да, таухид әл-улюхияға да нұсқайды. Аяттағы

бірқұдайшылықтың бірінші түріне қатысты сөздерді де, екінші

түріне қатысты сөздерді де бөліп көрсетіңдер.

Аят

Таухид әр-

рубубияға қатысты

сөздер

Таухид әл-улюхияға

қатысты сөздер

«Әй, адам баласы! Сондай

сендерді де, сендерден

бұрынғыларды да жаратқан

Раббыларыңа құлшылық

қылыңдар. Әрине, сақтанған

боларсыңдар. Ол сондай

Аллаһ – сендерге жерді

төсек, аспанды төбе етіп

жаратты, әрі көктен

жаңбыр жаудырып, сол

арқылы сендер үшін әртүрлі

өсімдіктен ризық шығарды.

Сондықтан біле тұра

Аллаһқа ешкімді теңдес

тұтпаңдар» («әл-Бақара»

сүресі, 21-22 аяттар).

«Күдіксіз, Раббыларың сондай Аллаһ, көктер мен жерді алты күнде жаратқан. Содан кейін ғаршыға

көтерілген. Бірін-бірі қуалап, күндізді бүркеген түнді және күн мен айды, жұлдыздарды да әміріне бағындырған. Сақ болыңдар! Жарату және бұйрық беру Оған тән. Өте Жоғары Аллаһ – бүкіл әлемнің Раббысы.

Раббыларыңа мойынсұнған

және жасырын түрде жалбарынып тілеңдер. Күдіксіз, Ол шектен шығушыларды жақсы

көрмейді» («әл-Әғраф» сүресі,

54-55-аяттар) «Түн мен күндіз және күн

мен ай Аллаһтың

дәлелдерінен. Күнге де, айға

да сәжде қылмаңдар.

Оларды жаратқан Аллаһқа

сәжде қылыңдар, егер Оған

құлшылық қылатын

болсаңдар» («Фуссыләт»


Мына аяттарды оқыңдар және олар туралы ой-пікір жасаңдар:

1. Аллаһ Тағала былай деді: «…Өйткені Ол – барлық нәрсені Естуші,

Көруші» («әл-Бакара» сүресі, 137-аят).

2. Аллаһ Тағала былай деді: «Оған оларды қорғау ауыр келмейді.

Және Ол Өте Биік, Аса Зор» («әл-Бақара» сүресі, 255-аят).

3. Аллаһ Тағала былай деді: «Әрі Аллаһ кімге қаласа, соған сыйын

арттыра береді. Аллаһ барлық нәрсені Қамтушы, әр нәрсені

Білуші» («әл-Бакара» сүресі, 261-аят).

4. Аллаһ Тағала былай деді: «Олай емес,Аллаһ оны Өз тарапына

көтерді. Аллаһ Өте Үстем, Аса Дана» («ән-Ниса» сүресі, 158-аят).

5. Аллаһ Тағала былай деді: «Еш нәрсе Ол сияқты емес. Ол – әр

нәрсені Естуші, Толық Көруші» («әш-Шура» сүресі, 11-аят).

Осы аяттар туралы ой қозғаңдар және қызыл түспен жазылған

сөздерді көшіріп жазыңдар :

............................................................................................................................. ...

................................................................................................................................

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

ОНЫНШЫ САБАҚ:

«ЕСІМДЕР МЕН СИПАТТАРДАҒЫ БІРҚҰДАЙШЫЛЫҚ»

(ТАУХИД ӘЛ-ӘСМА УӘ ӘС-СЫФАТ)

Бұл аяттан көшіріп жазылған қызыл түспен белгіленген сөздер

Аллаһ Тағаланың есімдері деп аталады, ал аяттың аудармасынан

көшіріп жазылған сөздер – бұл Аллаһ Тағаланың есімдерінің

мағыналық аудармасы. Бұл есімдер Аллаһтың сипаттарының

мінсіз кемелдігіне нұсқайды, әрі оларға иман келтіру

бірқұдайшылықтың (таухидтің) үшінші түрі болып табылады.

ТАУХИДТІҢ (ЯҒНИ БІРҚҰДАЙШЫЛЫҚТЫҢ) ТҮРЛЕРІ:





Таухидтің үшінші түрі:

Құдайлық есімдер мен сипаттардағы бірқұдайшылық (таухид әл-


«Құдайлық есімдер мен сипаттардағы бірқұдайшылық (таухид әл-

әсма уәс-сыфат)» сөздерінің мағынасы келесідей: Қасиетті Құран

мен сенімді (сахих) хадистерде жеткізілген Аллаһтың есімдері мен

сипаттарына қатысты Ол Өзін сипаттаған немесе Оның Елшісі

(оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) Оны іс жүзінде

сипаттаған нәрселердің барлығына иман келтіру, сондай-ақ

Аллаһқа ұқсас ешкім жоқ әрі Ол – барлық нәрсені Естуші, Толық

Көруші екеніне мығым сену.

Аллаһ Тағала былай деді: “(Мухаммад, оларға) айт: «Ол Аллаһ

Жалғыз. Аллаһ мұңсыз. Ол тумады да, туылмады. Әрі оған ешкім

тең емес»” («әл-Ихлас» сүресі).

!

Аллаһ Тағала сондай-ақ былай деді: «Ең жақсы есімдер Аллаһқа

тән. Сондықтан да Оған сол есімдер арқылы жалбарыныңдар.

Аллаһтың есімдерін теріске шығаратындарды қойып-қойыңдар.

Олар істегендерінің сазайын тартады» («әл-Әғраф» сүресі, 180-аят).

Аллаһ Тағала тағы да былай деді: «Еш нәрсе Ол сияқты емес. Ол - әр

нәрсені Естуші, Толық Көруші» («әш-Шура» сүресі, 11-аят).

Аллаһтың Құран мен Сүннетте бекітілген есімдері мен Оның

сипаттарына, оларды салиқалы алғашқы ұрпақтар (сахабалар мен

табиғиндер және соларға ауытқымай ілескендер) қалай түсінген

болса, тура солай иман келтіру керек.

Аллаһтың есімдері мен Оның сипаттары туралы білім Қасиетті

Құраннан және сахих хадистерден алынады, әрі оларды салиқалы

алдыңғы ұрпақтар қалай түсінген болса, дәл солай түсіну керек.

Ешкімге Аллаһ Тағаланың есімін немесе сипатын одан шығаруына

болмайды, өйткені Аллаһ Тағаланың есім сипаттары тек оларды

Оның Өзі немесе Елшісі (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын)

атағандай.

Аллаһтың барлық есімдері ең көркем әрі олар өте көп. Олардың

арасында: әс-Самад (Мұңсыз), әл-Бари’ (Жаратушы), әс-Сами’

(барлық нәрсені Естуші), әл-Басыр (толық Көруші), әр-Рахман (Аса

Мейірімді), әр-Рахим (ерекше Рахымды).

Аллаһтың көптеген сипаттары бар. Олардың арасында: Мейірім,

!

!

!

! !

Күш, Даналық, Өмір, Құдірет, Білім, Жарату. Мұсылман адамға

Аллаһтың сипаттарын жаратылыстардың сипаттарымен

салыстыруына болмайды, өйткені Аллаһ – барлық нәрседен Үстем

және Ұлы: «Еш нәрсе Ол сияқты емес. Ол – әр нәрсені Естуші,

Толық Көруші» («әш-Шура» сүресі, 11-аят).

Мұсылман адам Аллаһқа Оның көркем есімдері арқылы дұға етіп

жалбарынуы керек. Мысалы, келесідей сөздермен: «Я, әр-Рахим, я,

әт-Таууаб, я, әл-Ғафур, иғфир-ли!» («Уа Рахымды, уа Тәубені Қабыл

Етуші, уа Кешірімді, мені кешіре гөр!»).

II

____________________________________________________


____________________________________________________

1) Әрбір аяттан Аллаһтың есімдерін көшіріп жазыңдар:

1. «Ол – Аллаһ. Одан басқа құлшылыққа лайықты ешбір құдай жоқ.

Көместі де, көрнеуді де Білуші. Ол – Аса Мейірімді, Ерекше

Рахымды» («әл-Хашр» сүресі, 22-аят).

___________________________________________________________________

2. «Ол - Аллаһ, Одан басқа құлшылыққа лайықты ешбір құдай жоқ.

Ол – Патша; Өте Пәк, Мінсіз (Есендік Беруші), Сенімді (Амандық

!

Беруші), Басқарушы, Аса Үстем, Қалағаны Орындалушы, Өте Зор

((басқалардан) Жоғары Тұрушы). Аллаһ олардың қосқан

серіктерінен пәк» («әл-Хашр» сүресі, 23-аят).

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

3. «Ол – Аллаһ. Жаратушы, Жоқтан Бар Етуші, Бейне (кескін-

келбет) Беруші. Ең көркем есімдер Оған тән. Көктер мен

жердегінің барлығы Оны дәріптейді. Ол – Өте Үстем, Аса Дана»

(«әл-Хашр» сүресі, 24-аят).

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

2) Мұғалімдеріңмен бірге «Аллаһтың келесідей есімдері мен

сипаттарын білу мұсылман адамға қандай әсерін тигізеді» деген

тақырыпта сұхбат құрыңдар:

1. Әс-Самиъ (барлық нәрсені Естуші) .............................

Есту......................................

2. Әл-Басыр (Толық Көруші) ...............................

Көру ...................................

3. Әр-Рахман (Аса Мейірімді) ..........................

Мейірім ..................................

3) «әл-Фатиха» сүресін оқып шығып, онда қамтылған

бірқұдайшылықтың түрлерін бөліп көрсетіп, төмендегі кестені


1. Аса Мейірімді, Ерекше Рахымды Аллаһтың атымен!

2. Бүкіл мадақ әлемдердің Раббысы – Аллаһқа.

3. Аса Мейірімді, Ерекше Рахымдыға,

4. Қиямет Күннің Патшасына!

5. Саған ғана құлшылық етеміз, әрі Сенен ғана көмек тілейміз.

6. Бізді тура жолмен жүргізе гөр,

7. Нығметіңе бөлегендеріңнің жолына, бірақ қаһарыңа

ұшырағандардың және адасқандардың жолына емес!

Таухидтің

түрлері Аятта таухидтің осы түріне не нұсқайды?

Таухид әр-рубубия

Таухид әл-улюхия

Таухид әл-әсма уәс-

сыфат

III

____________________________________________________


____________________________________________________

1) Біз Аллаһтың есімдері мен сипаттары туралы қай жақтан

білеміз?

2) Аллаһтың үш есімі мен сипатын атаңдар.

3) Тіршіліктің көріністері бізге Аллаһтың есімдері мен сипаттарын

еске салады. Жаңбырдың жаууы бізге Аллаһтың қайсы\қандай\

есімін еске салады?

4) Сендер Аллаһтың Аса Жомарт, барлық нәрсені Білуші екенін

білген кездеріңде не сезінгендеріңді айтып беріңдер.

1) Суләйман досы Мухаммадқа: «Мектептен шыққан соң дүкенге

барып, дүкеннің иесіне көрсетпей сүт алсақ, қалай қарайсың,

досым?», - деді.

Мухаммад: «Бұлай істеуге болмайды әрі бұл дұрыс емес», - деп

жауап берді.

Суләйман оған: «Бірақ дүкеннің иесі бізді көрмейді ғой!», - деді.

Сонда Мухаммад: «Алайда Ұлы және Аса Құдіретті Аллаһ бізді

көріп және не айтқанымызды естіп тұр ғой!» - деп жауап берді.

Суләйман: «Аллаһ – Кешірімді және Мейірімді ғой!» - деді.

Мухаммад болса оған: «Иә, Аллаһ күнә жасап соңынан Аллаһтың

алдында тәубе еткен адамды кешіреді. Алайда адам Аллаһтың

Кешірімді және Мейірімді екенін сылтауратып әдейілеп күнә

жасауына болмайды!», - деп жауап қатты.

Сонда Суләйман досы Мухаммадқа: «Аллаһ саған игілігімен

қайырсын, досым! Сен мені сендірдің әрі мен сенің сөздеріңнен

жақсы пайда алдым. Бұл – жақсы достың ықпалы ғой!», - деді.

ОН БІРІНШІ САБАҚ:

«ТАУХИД ӘЛ-ӘСМА УӘС-СЫФАТ» САБАҒЫНА АРНАЛҒАН


Осы диалогты оқып шығып, келесі сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Бұл диалогта Аллаһтың қандай есімдері мен сипаттары аталады?

...............................................................................................................................

2. Мухаммад Аллаһтың есімдері мен сипаттарын білгенінен өзі үшін

қандай пайда алды?

....................................................................................................

3. Суләйман қандай қате жасады?

....................................................................................................

2) Құрамында Аллаһтың есімі, не сипаты бар аятты белгілеп

көрсетіңдер.

1. Аллаһ Тағала былай деді: «Бірақ тәубе еткендер, істегендерін

түзеткендер және шындықты баян еткендер басқа. Мен

солардың тәубелерін қабыл етемін, өйткені Мен – Тәубені

Қабыл Етуші, Ерекше Рахымдымын» («әл-Бақара» сүресі, 160-аят).

2. Аллаһ Тағала былай деді: «Адамзат белгісіз болған дәуірден

бірталай мерзім өтпеді ме?» («әл-Инсан» сүресі, 1-аят).

3. Аллаһ Тағала былай деді: «Кім дүниенің пайдасын тілесе, дүние

мен Ақыреттің пайдасы Аллаһтың қасында ғой. Сондай-ақ Аллаһ -

әр нәрсені Естуші, барлық нәрсені Көруші» («ән-Ниса» сүресі, 134-

аят).

4. Аллаһ Тағала былай деді: «Ал иман келтірмей, аяттарымызды

өтірік дегендер, солар тозақтық болады. Олар онда мәңгі қалады»

(«әл-Бақара» сүресі, 39-аят).

3) Құрамында Аллаһтың есімі немесе сипаты аталатын хадисті

белгілеңдер.

Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) былай деді:

1. «Ақиқатында, сендердің Раббыларың – Ұялушы, Жомарт».

2. «Расында, амалдар ниетке қарай (бағаланады)».

3. «Араларыңда сәлемді таратыңдар!»

4. «Ақиқатында, сендердің Раббыларың бір түйір (тамақты) жеген

сайын осы үшін Оны мадақтайтын және бір жұтым (сусын) ішкен

сайын осы үшін Оны мадақтайтын құлын сүйеді».

4) «Әл-Буруж» (85-сүре) сүресін зейін қойып оқып, одан Аллаһтың

төрт есімі мен сипатын көшіріп жаз.

1. ............................................................................................................

2. ............................................................................................................

3. ............................................................................................................

4. ............................................................................................................

5) «Әл-Ихлас» (112- сүре) сүресінен таухидтің үш түрін ажыратып

көрсетіңіз.

1. ............................................................................................................

2. ............................................................................................................

3. ............................................................................................................

Аллаһ адамдарды олар Оған құлшылық етулері үшін ғана жаратты.

Ал ендеше адам өзінің Раббысына қалай құлшылық етуі керек?

Ол Раббысы жақсы көретін нәрселерге ілесуі үшін, Оның нені жақсы

көретінін қалай біледі?

Әрі ол Раббысы жек көретін нәрселерден аулақ болуы үшін, Оның

нені жек көретінін қайдан біледі?

Дәл сондықтан да Аллаһ Тағала адамдарға Өз елшілерін жіберді

(олардың барлығына Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын). Осы

сабақта біз Аллаһтың елшілерімен танысамыз, әрі Аллаһ оларды

не себепті Өз жаратылыстарына елші етіп жібергені туралы

білетін боламыз.

1) Сендер білетін кейбір елшілерді атап көрсетіңдер.

1. _____________________________

2. _____________________________

3. _____________________________

4. _____________________________

5. _____________________________

6. _____________________________

ОН ЕКІНШІ САБАҚ:

ЕЛШІЛЕР ТУРАЛЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЖІБЕРІЛУІНДЕГІ

ДАНАЛЫҚ

!

?

!

Елшілер – бұл Аллаһ Тағала оларды адамдарға Оның заңын

(шариғатын) жеткізу үшін, сондай-ақ адамдарды тек Жалғыз

Аллаһқа ғана құлшылық етіп, Оған ешкімді серік қоспауға және

Одан өзге ешкімге құлшылық етпеуге шақыру үшін жіберген

адамдар.

Елшілерді жеберудегі даналық:

Аллаһ Тағала елшілерді Өзінің құлдары үшін дәлел ретінде, олар

адамдарға дінді жеткізуі үшін, сондай-ақ оларды Жәннат туралы

хабармен әрі мойынсұнушыларға берілетін ұлы сыймен

сүйіншілеу үшін, сондай-ақ күнә жасаушыларды Тозақтан және

азапты жазадан сақтандырып қорқыту үшін жіберді. Аллаһ Тағала

былай деді: «Біз елшілерді қуандырушы, қорқытушы етіп жібердік:

елшілерден кейін адамдардың Аллаһқа қарсы ешқандай сылтауы

болмауы үшін» («ән-Ниса» сүресі, 165-аят).

Елшілердің ең алғашқысы және ең соңғысы:

Ең алғашқы елші – Нух (оған Аллаһтың сәлемі болсын) ал олардың

ең соңғысы – Мухаммад (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын)!

!

!

!

2) Жоғарыда келтірілген мәтінде: «Аллаһ Тағала елшілерді Өзінің

құлдары үшін дәлел ретінде, олар адамдарға дінді жеткізуі үшін,

сондай-ақ оларды Жәннат туралы хабармен әрі

мойынсұнушыларға берілетін ұлы сыймен сүйіншілеу үшін,

сондай-ақ күнә жасаушыларды Тозақтан және азапты жазадан

сақтандырып қорқыту үшін жіберді», - деп айтылған. Осы сөздер

туралы ойланыңдар, содан соң олардың ішінен елшілердің (оларға

Аллаһтың сәлемі болсын) үш негізгі міндетін ажыратып

көрсетіңдер.

Елшілердің міндеті:

1. ___________________________________________

2. ___________________________________________

3. ___________________________________________

3) Келесі аятта қай елшілердің аттары аталғанын аңықтаңдар:

«Сол уақытта пайғамбарлардан уәде алған едік: сенен, Нухтан,

Ибраһимнен, Мусадан және Мәриям ұлы Исадан. Біз олардан

қатаң уәде алған едік» («әл-Әхзаб» сүресі, 7-аят).

1. ___________________________________________

2. ___________________________________________

3. ___________________________________________

4. ___________________________________________

Төмендеде келтірілген есімдердің арасынан елшілерді ажыратып

көрсетіңдер:

Абу Бакр, Жәбірейіл, Йунус, Айша, Мәриям, Микәил, Мухаммад (оған

Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) Исмаил, Суләйман

____________________________________________________


____________________________________________________

1. Аллаһ Тағала былай деді: «Біз елшілерді қуандырушы,

қорқытушы етіп жібердік: елшілерден кейін адамдардың

Аллаһқа қарсы ешқандай сылтауы болмауы үшін» («ән-Ниса»


Аллаһ Өзінің елшілерін екі сипатпен суреттеді. Оларды атаңдар.

2. Елшілер өз халықтарын не нәрселерге шақырды?

3. Дұрыс сөйлемнің жанына қосу (+) белгісін, ал дұрыс емес

сөйлемнің жанына айыру (-) белгісін қойыңдар:

a. Ең бірінші елші Адам (аләйһи- с-сәләм) еді ( . )

b. Аллаһ Мухаммадтан кейін (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын)

елші жібермейді ( . )

1) Ең бірінші елші ....................... еді, ал олардың соңғысы

...................................

2) Аллаһ елшілерімен жіберген бірқұдайшылыққа (таухидке)

.......................................................................... жатады.

3) Аллаһ Тағала былай деді: «Ол – Аллаһ, сауатсыз адамдарға, олар

бұрын ашық адасуда болған болса, өздерінің ішінен, оларға

Аллаһтың аяттарын оқып, оларды тазартатын, сондай-ақ оларға

Кітап пен даналықты үйрететін бір Елші жіберді» («әл-Жумуа»

ОН ҮШІНШІ САБАҚ:

«ЕЛШІЛЕР» САБАҒЫНА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР


Бұл аятта Аллаһ елшілердің жіберілуіндегі кейбір даналықтарды

атап айтты, олар келесідей:

1. .............................................

2. .............................................

3. .............................................

4. .............................................

4) Өзінің Кітабында Аллаһ Тағала Өз Елшісінің (оған Аллаһтың

игілігі мен сәлемі болсын) кейбір сипаттарын атап айтты. «Әт-

Тауба» сүресінің (№9 сүре) 128-аятын оқып, Пайғамбардың (оған

Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) сипаттарын көшіріп

жазыңдар.

Пайғамбардың (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын)

сипаттарына төмендегілер жатады:

.....................................................................................................................................

............................................................................................................................. ........

.....................................................................................................................................

5) «Әл-Әнғам» сүресінің (№6 сүре) 83-86 аяттарында аталған

пайғамбарлардың есімдерін көшіріп жазыңдар:

1. ______________________________

2. ______________________________

3. ______________________________

4. ______________________________

5. ______________________________

6. ______________________________

7. ______________________________

8. ______________________________

9. ______________________________

10. ______________________________

11. ______________________________

12. ______________________________

13. ______________________________

14. ______________________________

15. ______________________________

16. ______________________________

17. ______________________________

18. ______________________________

Балаларға ислам туралы сериясы 4-ші кітап.1-ші бөлім

Education

Transcript of Балаларға ислам туралы сериясы 4-ші кітап.1-ші бөлім