مه كته ب���ی راگه یاندن���ی لێپرس���راوی سیاس���ی یه كێتی ئاماژه به وه ده كات كه بارزانی هه ڕه ش���ه ی گه ڕانه وه بۆ دو ئیداره یی له یه كێتی ك���ردوه گه ر بچنه پاڵ ئۆپۆزیسیۆن، ئه و ده ڵێت "رۆژێك پێش كۆبونه وه ك���ه ی 30ی حوزه یرانی په رله مان، مه كته بی سیاس���ی یه كێتی كۆبون���ه وه ی به په رله مانتاره كانی كردو پێیوت���ن ده بێ���ت ده ن���گ به بڕیاره كه

بده ن".لێپرس���راوی س���لێمانی : ئاوێن���ه ، راگه یاندنی مه كته بی سیاس���ی یه كێتی "عه بدولره زاق كوردس���تان نیشتیمانی تایبه ت له چاوپێكه وتنێكی ش���ه ریف" به ئاوێن���ه دا رایگه یان���د ك���ه له ده قی رێكه وتنه ك���ه ی نێوان پارتی و یه كێتیدا ماوه ی به درێژكردن���ه وه ی س���ه باره ت سه رۆكایه تی بارزانی بۆ دو ساڵ ئاماژه به ته له فونكردن بۆ تاڵه بانی و ره زامه ندی

وه رگرتنی كراوه . ناوب���راو ئام���اژه ی ب���ه وه ك���رد كه رێكه وتنه كه به ده س���تخه ت نوس���راوه و ئیمزای كۆسره ت ره س���وڵ و نێچیرڤان بارزانی له س���ه ره ، ئه و وتی "له ڕاستیدا له به رده م یه كێتیان بارزان���ی ، پارتی و

س���ێ بژارده ی قورس���دا راگ���رت: یان خس���تنه راپرس���ی ده س���تور، ی���ان رێكه وتننام���ه ی هه ڵوه ش���اندنه وه ی س���تراتیژی یان درێژكردنه وه ی ماوه ی سه رۆكایه تی ئێس���تای هه رێم، پارتی و بارزانی له م ملمالنێی���ه دا تا ئه وپه ڕی هه ڵكشان و ته نانه ت هه ڕه شه ی گه ڕانه وه بۆ دو ئیداره ییش���یان كردو وتیان گه ر بچنه پاڵ ئۆپۆزیسیۆن ده گه ڕێینه وه بۆ سیس���ته می دو ئیداره یی زۆنی سه وزو

زه رد".وتیش���ی "رۆژی ش���ه ممه ی رابردو، وات���ه رۆژێ���ك ب���ه ر له كۆبونه وه كه ی په رله مان، هێرۆخ���ان و عومه ر فه تاح و كۆسره ت ره سوڵ بانگی په رله مانتارانی یه كێتیان كرد بۆ مه كته بی سیاس���ی و ب���ۆ باس���كردن و رێكه وتننامه كه ی���ان پێیانوت���ن كه به یانی ده نگده ده ن، هه ر هه مویان ره زامه ندییان له سه ربو، كه س نه بو ئیعت���رازی هه بێت، چونكه كه س نییه ئیعترازی له سه ر بڕیاری مه كته بی سیاسی هه بێت، ئه وه ی له مالوال وا قسه ده كات له به رده می مه كته بی سیاسی وا

قسه ناكات".

محه م����ه د حاج����ی مه حم����ود ده ڵێت "هه رچه نده فۆڕم����م وه رگرتبو، به اڵم پڕم نه كردبۆوه و ده مزانی دواده كه وێت،

بۆ ئیحتیات فۆڕمه كه م وه رگرتبو".محه م����ه دی س����لێمانی : ئاوێن����ه ، حاج����ی مه حمود س����كرتێری حیزبی كوردس����تان، دیموكراتی سۆش����یال

به ئاوێنه دا تایبه ت له چاوپێكه وتنێكی رایگه یاند كه یه كێتی و پارتی كۆمه ڵێك له وانه هه یه ، له نێوان����دا رێكه وتنیان له س����ه ر وه رگرتنی پۆستی سه رۆكی حكوم����ه ت كه هه ر دو س����اڵ جارێك ب����ۆ الیه كیان ده بێت، بۆ مه س����ه له ی هه ردو پۆس����تی سه رۆكایه تی هه رێم و

س����ه رۆكایه تی كۆماری عێراق ئه وه ش دو ش����تن پێكه وه ك����ه رێكه وتنیان له س����ه ركردوه ، ئ����ه وان به ئ����اره زوی خۆیان ئه و پۆس����تانه درێژده كه نه وه

یاخود كورتی ده كه نه وه .ئ����ه و وتی "بۆ یه كێتی نیش����تمانی كوردس����تان قورس بو خۆی لیستی

ده نگی����ش هه بێ����ت و س����ه ربه خۆی به كاندیده كه ی پارتی بدات بۆ پۆستی س����ه رۆكایه تی هه رێ����م، له به رئ����ه وه پێداگ����ری له س����ه ر درێژكردنه وه ك����ه

كرد".

هه رچه ن���ده ده نگۆی ئ���ه وه له ئارادابو كه تاڵه بانی س���ه رۆكی لیستی یه كێتی ده بێت له هه ڵبژاردنی داهاتوی هه رێمدا، ده ڵێت ئاگادار س���ه رچاوه یه كی به اڵم "ئه رس���ه الن بای���ز ده بێته س���ه رۆكی

لیسته كه ".ئاوێنه ، هه ولێر: سه رچاوه یه كی ئاگادار

به ئاوێنه ی راگه یاند كه تائێستا حه وت هه زار ك���ه س فۆرمی خۆكاندیدكردنیان بۆ په رله مانی كوردستان پڕكردوه ته وه و دوای ئه وه ی ش���ۆرت لیس���ت كراون، ئێس���تا لیژنه ی هه ڵبژاردن���ی یه كێتی ك���ه له الی���ه ن مه كته بی سیاس���یه وه پێكهێن���راوه خه ریك���ی ریزبه ندكردن و چه س���پاندنی ن���اوه كان و ئاماده كردنی

لیستی كۆتایین.به وه ش���كرد ئاماژه ی س���ه رچاوه كه كه هه رچه نده پێش���تر ناوی تاڵه بانی هاته ئاراوه بۆ ئه وه ی ببێته س���ه رۆكی لیس���ته كه ، به اڵم زۆربه ی ئاڕاسته كان به ره و یه كالییكردنه وه ی "د.ئه رس���ه الن

بایز" ده چن كه ببێته سه رۆك.

پارله مان���ی راگه یاندن���ی راوێ���ژكاری كوردس���تان ئام���اژه ب���ه وه ده كات كه رۆژی 30ی حوزه یران به هۆی هه رای ناو په رله مانه وه نه زانراوه چه ند په رله مانتار له گه ڵ درێژكردنه وه ی ماوه ی سه رۆكایه تی

بارزانی بوه و چه ندیش له دژین، ئه و ده ڵێت "ك���ه س نازانێت به چه ن���د ده نگ ماوه ی

سه رۆكایه تی بارزانی درێژكرایه وه ".جه وهه ر تاری���ق س���لێمانی : ئاوێنه ، پارله مان���ی راگه یاندن���ی راوێ���ژكاری

كوردستان ئاماژه به وه ده كات كه به هۆی ئه وه ی زۆرێ���ك له ئه ندامان���ی پارله مان له ئۆپۆزیس���یۆن به مێزه كانیان ده كێشا، له كاتی خس���تنه ده نگدانه وه هه رچه نده له س���ه ره وه ته ماش���امانده كرد دیارنه بو

چه ن���د كه س ده نگی به و پ���رۆژه بڕیاره داوه ، یاخود چه ند كه س له دژیه تی ، ئه و وتی "به اڵم به زۆرین���ه ی ده نگ بڕیاره كه

جێبه جێكرا".

ئه م���ڕۆ مه كته بی سیاس���ی و كۆمیته ی نیش���تیمانی یه كێت���ی س���ه ركردایه تی كوردس���تان ك ۆده بنه وه ، وا بڕیاره له و دو كۆبونه وه یه دا گفتوگۆ له سه ر نامه ی ناڕه زایی چوار ئه ندامی س���ه ركردایه تی س���ه باره ت ك���ه بكرێ���ت یه كێت���ی س���ه رۆكایه تی ماوه ی به درێژكردنه وه ی بارزان���ی بۆ دو س���اڵی تر ئاڕاس���ته ی ئه ندامێك���ی ك���ردوه ، حیزبه كه ی���ان

س���ه ركردایه تیش س���ه باره ت به و پرسه ده ڵێ���ت "له ناو س���ه ركردایه تی یه كێتی

بۆچونی جیاواز هه یه ".ئاوێن���ه ، س���لێمانی : چ���وار ئه ندامی س���ه ركردایه تی یه كێتی "ئااڵ تاڵه بانی ، فه ری���د ئه سه س���ه رد، ئارێ���ز عه بدواڵ، نامه یه ك���ی حه مه س���ه عید" حه م���ه ی ناڕه زایه ت���ی دژی درێژكردنه وه ی ماوه ی سه رۆكایه تی بارزانی ئاراسته ی مه كته بی

سیاس���ی یه كێتی ده ك���ه ن، ئه ندامێكی سه ركردایه تی ئه و حیزبه ش كه نه یویست ناوی ئاش���كرا بكرێت ئه وه ی بۆ ئاوێنه "چاوه ڕوانی وت���ی پشتڕاس���تكرده وه و وه اڵمی مه كته بی سیاسین له وباره یه وه ". وتیش���ی "له ناو س���ه ركردایه تی یه كێتی

بۆچونی جیاواز هه یه" .بڕی���اره وا له كاتێكدای���ه ئه م���ه س���ه رله به یانی ئه مڕۆ مه كته بی سیاسی

كۆمیت���ه ی ئێواره كه ش���ی یه كێت���ی و یه كێ���ك كۆببن���ه وه ، س���ه ركردایه تی له ته وه ره سه ره كیه كانی كۆبونه وه كانیان گفتوگۆكردن ده بێ���ت ده رباره ی بڕیاری س���ه رۆكایه تی ماوه ی درێژكردن���ه وه ی بارزان���ی ب���ۆ دو س���اڵی ت���ر، ل���ه و چوارچێوه یه ش���دا گفتوگۆ له سه ر نامه ی ناڕه زایی چوار ئه ندامه كه ی سه ركردایه تی

یه كێتی ده كرێت.

س���ه ركردایه تی ئه ندامی عه بدواڵ، ئارێز یه كێت���ی دوای درێژكردن���ه وه ی ماوه ی س���ه رۆكایه تی بارزانی بۆ دو س���اڵی تر یه كێك���ه له وان���ه ی به تون���دی ناڕه زایی ده رب���ڕی ، ئ���ه و ده ڵێ���ت "له س���ه ر ئه و هه ڵوێست ده ربڕینه م له الیه ن جیهه تێكه وه

به ته له فون هه ڕه شه م لێكراوه ".ئاوێن���ه ، س���لێمانی : ئارێ���ز عه بدواڵ به ئاوێن���ه ی راگه یان���د كه هه ڕه ش���ه كه له ڕێگه ی ته له فون���ه وه بوه و جارێ ناوی

ئاش���كرا ناكات، ئه و وتی "به اڵم به هیچ شێوه یه ك قابیلی لێخۆشبون نیه ".

س���ه باره ت به هۆكاری ئاشكرانه كردنی ئ���ه و ك���ه س و الیه ن���ه ی هه ڕه ش���ه كه ی لێك���ردوه ، وتی "ج���ارێ وه ختی ماوه و ب���ۆ الیه ن���ی په یوه ندیدار قس���ه ده كه م و دواتر ئاش���كرای ده ك���ه م، له به رئه وه ی له ئێستادا بێده نگیم له به رژه وه ندی خۆم و

دۆسیه كه یه ".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )384( سێشەممە 2013/7/2

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

هه ژاری و نایه كسانی .. سه نگه ری كرد به سوتماك

«« 17 ئه و گه نجه ی له هه ولێر خۆی سوتان 12 »» 17 »»

بێكاری، بێكاره بایی ، ته قینه وه ، كێشه ی بێبڕانه وه ی سوننه و شیعه

رۆژێك ژیان له به غدا.. «« 10 وه سێته كه ی شێركۆ بێكه س جێبه جێده كرێت؟«« 6 سه رۆكی شاره وانی سلێمانی: چاوه ڕوانی

بڕیاری ئه نجومه نی شاره وانین

ریکالم

لێپرسراوی راگه یاندنی مه كته بی سیاسی یه كێتی :بارزانی هه ڕه شه ی گه ڕانه وه بۆ دو ئیداره یی له یه كێتی كرد

3 »»

3 »»2 »»

2 »»

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

5 »»

‌‌‌‌‌‌‌كێشه‌ی‌باڵه‌كانی‌‌‌‌‌‌‌‌نـاو‌یه‌كێتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌له‌ئه‌وروپا

18 »»12 »»ده سته سه رسوڕهێنه ره كانی هیتله ر رۆشنبیری کالسیک

بارزانی و چه ند به رپرسێکی یه کێتی و پارتی له ڕێوڕه سمێکدا فۆتۆ: یه حیا ئه حمه د

محه مه د حاجی مه حمود: فۆڕمم وه رگرتبو، به اڵم پڕم نه كردبۆوه و ده مزانی دواده كه وێت

ئه رسه الن بایز ده بێته سه رۆكی لیستی یه كێتی

تاریق جه وهه ر: كه س نازانێت به چه ند ده نگ ماوه ی سه رۆكایه تی درێژكرایه وه

"له ناو سه ركردایه تی یه كێتی بۆچونی جیاواز هه یه "

ئارێز عه بدواڵ: له جیهه تێكه وه هه ڕه شه م لێكراوه

كورسیه كه ی بارزانی و كێشه ی ناوخۆی یه كێتی!

‌‌‌شوان‌حه‌مه‌

تائێستا‌ڕێژه‌ی‌ده‌نگی‌په‌رله‌مانتاران‌ب���ه‌‌)به‌ڵێ(‌ی���ان‌)نه‌خێ���ر(‌بۆ‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ماوه‌ی‌دو‌ساڵیتری‌مه‌س���عود‌بارزانی‌وه‌ك‌س���ه‌رۆكی‌هه‌رێم‌ئاش���كرا‌نه‌بوه‌!‌تائێستاش‌س���ه‌رۆكی‌هه‌رێ���م‌واژۆی‌له‌س���ه‌ر‌بڕیاره‌ك���ه‌ی‌په‌رله‌م���ان‌نه‌كردوه‌.‌هه‌مانكات‌مش���تومڕی‌شه‌رعیبون‌و‌هه‌ڵبژاردن���ه‌وه‌ی‌ ناش���ه‌رعیبونی‌

بارزانی‌به‌رده‌وامه‌!له‌ئێس���تاوه‌‌تا‌كات���ی‌واژۆكردنی‌س���ه‌رۆكی‌هه‌رێم‌له‌سه‌ر‌بڕیاره‌كه‌،‌ئۆپۆزیس���یۆنه‌وه‌‌ به‌ده‌س���ت‌ كات‌ب���ۆ‌دروس���تكردنی‌فش���ار‌ هه‌یه‌‌له‌س���ه‌ر‌خودی‌مه‌س���عود‌بارزانی‌به‌ئاڕاس���ته‌ی‌گێڕانه‌وه‌ی‌بڕیاره‌كه‌‌گۆڕینه‌وه‌ی‌ ی���ان‌ په‌رله‌م���ان،‌ بۆ‌دو‌س���اڵی‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌بارزانی‌هه‌مواركردن���ه‌وه‌ی‌ له‌به‌رانب���ه‌ر‌حس���ابی‌ له‌س���ه‌ر‌ ده‌س���تور،‌ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌ كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌س���ه‌رۆك‌و‌به‌هێزكردنی‌سیسته‌می‌ئ���ه‌وه‌ی‌هێزه‌‌ په‌رله‌مان���ی،‌وه‌ك‌ئۆپۆزیس���یۆنه‌كان‌بانگه‌ش���ه‌ی‌بۆ‌

ده‌كه‌ن.بڕی���اره‌‌ته‌مومژاوییه‌كی‌په‌رله‌مانی‌به‌درێژكردن���ه‌وه‌ی‌ كوردس���تان‌ده‌سه‌اڵتی‌مه‌س���عود‌بارزانی‌وه‌ك‌س���ه‌رۆكی‌هه‌رێ���م،‌ده‌رفه‌تێك���ی‌باش‌ب���ۆ‌هێزه‌‌ئۆپۆزیس���یۆنه‌كان‌كۆكردنه‌وه‌ی‌ ب���ۆ‌ ده‌خوڵقێنێ���ت‌زۆرترین‌ده‌ن���گ‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌مه‌ترس���ی‌ ب���ه‌اڵم‌ ئه‌مس���اڵدا،‌دواخستنی‌ مه‌ترسی‌ ساخته‌كاری‌و‌كاتێك���ی‌ ب���ۆ‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌نادی���ار،‌دۆخه‌كه‌‌به‌هه‌ڵواس���راوی‌

ده‌هێڵێته‌وه‌.له‌ناو‌ئه‌م‌هه‌را‌سیاسیه‌دا‌یه‌كێتی‌گه‌مه‌س���ازی‌ وه‌ك‌ نیش���تمانی‌س���ه‌ره‌كی‌له‌ب���ه‌رده‌م‌ڕس���كێكی‌گه‌وره‌دایه‌.‌ئاشكرایه‌‌به‌بێ‌ده‌نگی‌په‌رله‌مانتاره‌كان���ی‌یه‌كێتی،‌پارتی‌كه‌مینه‌‌ده‌مێنێته‌وه‌و‌هیچ‌بڕیارێكی‌په‌رله‌مانی‌ب���ۆ‌تێناپه‌ڕێنرێت.‌هه‌ر‌پش���تیوانییه‌كی‌مه‌كته‌بی‌سیاسی‌یه‌كێتیش‌بۆ‌پارت���ی،‌بێ‌باجدان‌حس���ابی‌ له‌س���ه‌ر‌ تێناپه‌ڕێ���ت‌و‌بنك���ه‌ی‌جه‌ماوه‌ریی‌ الوازتركردنی‌

یه‌كێتی‌ده‌بێت.‌په‌نابردن���ه‌‌به‌ر‌پۆلیس‌له‌ناو‌هۆڵی‌په‌رله‌م���ان‌و‌په‌له‌پڕوزێی‌بڕیاردان‌‌و‌دورخستنه‌وه‌ی‌میدیاكان‌له‌هۆڵه‌كه‌،‌بێبه‌هاكردنی‌ ب���ۆ‌ ئاماژه‌گه‌لێك���ن‌دیموكرات���ی‌و‌ پره‌نس���یپه‌كانی‌له‌فۆرمی‌ پرسه‌كان‌ به‌ڕواڵه‌تكردنی‌زۆرین���ه‌و‌كه‌مین���ه‌دا.‌دۆخێك‌كه‌‌ت���ا‌ئاس���تێكی‌زۆر‌یه‌كێت���ی‌لێی‌

به‌رپرسیاره‌.هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی‌بارزانی‌له‌به‌شێكیدا‌ناوخۆییه‌كانی‌ كێشه‌‌ ڕه‌نگدانه‌وه‌ی‌یه‌كێتیی���ه‌.‌له‌م‌نێ���وه‌دا‌دو‌باڵی‌)هێرۆخان‌و‌ سیاس���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌كۆسره‌ت‌ڕه‌سوڵ(،‌به‌بڕیاردان‌له‌سه‌ر‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ماوه‌ی‌سه‌رۆكایه‌تی‌بارزانی‌بۆ‌دو‌س���اڵیتر،‌له‌س���ه‌ر‌بنه‌م���ای‌)گ���ه‌وره‌كان‌بچوكه‌كان‌ده‌خۆن(‌په‌یامی‌خۆیان‌ئاڕاسته‌ی‌باڵه‌كانی‌تری‌ناو‌یه‌كێتی‌كرد،‌كه‌‌ئه‌و‌دو‌باڵه‌‌خاوه‌نی‌دوابڕیارو‌دوا‌كردارن‌و‌زۆرینه‌ی‌په‌رله‌مانتاره‌كانی‌یه‌كێتی‌گوێڕایه‌ڵی‌ئه‌وانن‌و‌ئاینده‌ی‌سیاس���ی‌‌یه‌كێتیش‌هه‌ر‌له‌ده‌ستی‌

ئه‌واندایه‌.به‌ڕونی‌دیاره‌‌كه‌‌یه‌كێتی‌نیشتمانی‌دوچاری‌قه‌یرانێكی‌گه‌وره‌‌بوه‌ته‌وه‌،‌تا‌ئه‌و‌ئاسته‌ی‌سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی‌كاتژمێردا‌ له‌بیس���تو‌چوار‌ ناچاربو‌شانسی‌دو‌ساڵیتری‌سه‌رۆكایه‌تی‌بۆ‌بارزانی‌گه‌ره‌نتی‌بكات،‌بێئه‌وه‌ی‌پاشهاته‌كانی‌ئه‌و‌بڕیاره‌ی‌به‌باشی‌

له‌به‌رچاوبگرێت.له‌كاتێكدا‌ئێمه‌‌بارزانی‌ده‌بینین‌تا‌دو‌ساڵیتر‌له‌سه‌ركورسی‌سه‌رۆكی‌دانیش���توه‌،‌چاودێر‌ده‌بین‌ هه‌رێم‌تا‌بزانی���ن،‌ئاین���ده‌ی‌حیزبه‌كه‌ی‌تاڵه‌بانی،‌له‌غیابی‌تاڵه‌بانیدا‌به‌ره‌و‌

كوێ‌ده‌چێت؟

هه‌واڵ)384(‌سێشه‌ممه‌‌22013/7/2

ئاوێنه‌ی‌روداوه‌کان

‌ریکالم

‌‌‌ئا:‌ئاوێنه‌‌

زۆربه‌ی‌‌په‌رله‌مانتارانی‌‌كوردستان‌بێئاگایی‌‌خۆیان‌به‌رامبه‌ر‌به‌ژماره‌ی‌‌ئه‌و‌ده‌نگانه‌‌ده‌رده‌بڕن‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌‌یان‌له‌دژی‌‌بڕیاری‌‌درێژكردنه‌وه‌ی‌‌ماوه‌ی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌بارزانی‌‌درا‌له‌په‌رله‌مان،‌

راوێژكاری‌‌راگه‌یاندنی‌‌پارله‌مانی‌‌كوردستان‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌

رۆژی‌‌30ی‌‌حوزه‌یران‌به‌هۆی‌‌هه‌رای‌‌ناو‌په‌رله‌مانه‌وه‌‌كه‌س‌نه‌یزانی‌‌چه‌ند‌

په‌رله‌مانتار‌له‌گه‌ڵ‌‌درێژكردنه‌وه‌ی‌‌ماوه‌ی‌‌

سه‌رۆكایه‌تی‌‌بارزانی‌‌بوه‌و‌چه‌ندیش‌دژیبون.

رۆژی‌‌‌2013/6/30هه‌ردو‌پرۆژه‌‌یاسای‌‌درێژكردن���ه‌وه‌ی‌‌م���اوه‌ی‌‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێم‌و‌په‌رله‌مان‌تێپه‌ڕێنرا،‌پرسیارێكی‌‌بێ���وه‌اڵم‌ك���ه‌‌زۆرب���ه‌ی‌‌ناوه‌نده‌كان���ی‌‌به‌خۆی���ه‌وه‌‌س���ه‌رقاڵكردوه‌‌ئه‌وه‌یه‌،‌ئایا‌ئه‌و‌پ���ڕۆژه‌‌یاس���ایه‌‌به‌چه‌ن���د‌ده‌نگی‌‌به‌م‌ سه‌باره‌ت‌ تێپه‌ڕێنرا؟‌ په‌رله‌مانتاران‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌ فراكسیۆنی‌‌ پرسه‌،‌سه‌رۆكی‌‌له‌په‌رله‌مان���ی‌‌كوردس���تان،‌ ئیس���المی‌‌

د.ئه‌حم���ه‌د‌وه‌رتێ‌‌به‌ئاوێن���ه‌ی‌‌راگه‌یاند‌كه‌‌"له‌راستیدا‌نازانین‌پرۆژه‌كان‌به‌چه‌ند‌ده‌نگی‌‌به‌ڵێ‌‌به‌رامبه‌ر‌چه‌ند‌ده‌نگی‌‌نه‌خێر‌په‌سه‌ندكران،‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌پشێوییه‌كی‌‌زۆر‌به‌رباڵو‌له‌كاتی‌‌ده‌نگدانه‌كه‌دا‌هه‌بو،‌من‌بۆ‌خۆم‌ده‌نگدم‌ن���ه‌داوه‌‌به‌و‌پرۆژه‌‌بڕیاره‌و‌وه‌ك‌لیژنه‌ی‌‌یاساییش‌قسه‌مان‌

له‌سه‌ری‌‌هه‌بوه‌".ئیس���المی‌ "بزوتنه‌وه‌ی‌‌ وت���ی‌‌ وه‌رتێ‌‌بۆچونێكی‌‌كۆنكرێتی‌‌نه‌بوه‌‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌و‌مه‌س���ه‌له‌یه‌و‌پرۆژه‌كه‌‌شتێكی‌‌كتوپڕبو،‌له‌كاتێكدا‌باس���ی‌‌ده‌س���تور‌ده‌كرا،‌ئه‌م‌

بڕیاره‌‌هێنرایه‌‌پارله‌مان".هه‌روه‌ها‌"عه‌ب���دواڵی‌‌حاجی‌‌مه‌حمود"‌سه‌رۆكی‌‌فراكسیۆنی‌‌حزبی‌‌سۆسیالیست‌له‌پارله‌مانی‌‌كوردستان‌سه‌باره‌ت‌به‌پڕۆژه‌‌یاساكه‌و‌ده‌نگدانیان،‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند‌"ئێمه‌‌وه‌ك‌فراكس���یۆنی‌‌سۆسیالیس���ت‌ئه‌وه‌ی‌‌ ب���ۆ‌ به‌بڕیاره‌ك���ه‌دا،‌ ده‌نگم���ان‌فه‌راغێكی‌‌یاسایی‌‌دروست‌نه‌بێت،‌ره‌نگه‌‌به‌وش���ێوه‌یه‌‌فه‌راغێك‌هه‌بوایه‌‌پرۆسه‌ی‌‌سیاسی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌تێكبچوایه‌".تاریق‌جه‌وه���ه‌ر‌راوێژكاری‌‌راگه‌یاندنی‌‌پارله‌مانی‌‌كوردستان‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌

ك���ه‌‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌زۆرێ���ك‌له‌ئه‌ندامانی‌‌له‌ئۆپۆزیس���یۆن‌به‌مێزه‌كانیان‌ پارله‌مان‌ده‌كێش���ا،‌له‌كاتی‌‌خس���تنه‌‌ده‌نگدانه‌وه‌‌ته‌ماشامانده‌كرد‌ له‌س���ه‌ره‌وه‌‌ هه‌رچه‌نده‌‌دیارنه‌ب���و‌چه‌ن���د‌ك���ه‌س‌ده‌نگ���ی‌‌به‌و‌پرۆژه‌‌بڕی���اره‌‌داوه‌،‌یاخود‌چه‌ند‌كه‌س‌له‌دژیه‌تی‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌"ب���ه‌اڵم‌به‌زۆرینه‌ی‌‌

ده‌نگ‌بڕیاره‌كه‌‌جێبه‌جێكرا".به‌پێی‌‌ئه‌و‌پرۆژه‌‌یاسایه‌‌‌‌په‌رله‌مان‌ماوه‌ی‌‌تا‌2015/8/19و‌ بارزانی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌تا‌ كوردستانیش���ی‌‌ په‌رله‌مانی‌‌ م���اوه‌ی‌‌

‌2013/11/1درێژكرده‌وه‌.

"که س نازانێت به چه ند ده نگ ماوه ی سه رۆکایه تی درێژکرایه وه "

ئا:‌ڕامان‌عومه‌ر

دژی‌بڕیاری‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ماوه‌ی‌سه‌رۆكایه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌بۆ‌دو‌ساڵی‌تر،‌هه‌رسێ‌الیه‌نه‌كه‌ی‌ئۆپۆزیسیۆن‌جه‌خت‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌‌كه‌‌هه‌مو‌ئه‌گه‌ره‌كان‌له‌به‌رده‌میاندا‌كراوه‌‌ده‌بێت‌و‌

بۆچونیشیان‌وایه‌‌"سه‌رۆكی‌هه‌رێم‌هه‌رگیز‌ده‌ستبه‌رداری‌ده‌سه‌اڵت‌

نابێت".

به‌رپرسی‌ژوری‌هه‌ڵبژاردنی‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان‌"ئارام‌ش����ێخ‌محه‌م����ه‌د"،‌ئاماژه‌‌درێژكردن����ه‌وه‌ی‌ماوه‌ی‌ ب����ه‌وه‌‌ده‌كات‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌هه‌رێم‌بۆ‌دو‌س����اڵی‌تر‌هیچ‌بنه‌مایه‌كی‌یاس����ایی‌تێدا‌نیه‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌"پارتی‌و‌یه‌كێت����ی‌به‌و‌ره‌فتاره‌یان‌سه‌لماندیان‌نه‌حس����اب‌بۆ‌یاسا‌ده‌كه‌ن‌نه‌حساب‌بۆ‌په‌رله‌مان‌و‌په‌یڕه‌وی‌ناوخۆی‌ده‌كه‌ن،‌ یاساكانی‌خۆشیان‌ په‌رله‌مان‌و‌یاس����ای‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌ به‌پێی‌ چونكه‌‌هه‌رێم‌په‌رله‌مان‌ماف����ی‌درێژكردنه‌وه‌ی‌سه‌رۆكایه‌تی‌نیه‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌سه‌رۆكی‌

هه‌رێم‌له‌په‌رله‌مان‌هه‌ڵنه‌بژێردراوه‌".وتیش����ی‌‌"ئه‌وانه‌ی‌كه‌‌باس‌له‌فه‌راغی‌ده‌س����توری‌ده‌ك����ه‌ن‌فێڵێك����ه‌‌ك����ه‌س‌ئه‌مه‌‌ نایكڕێ����ت،‌ قه‌ڵ����ب‌ به‌فلس����ێكی‌ده‌مێكه‌‌پالنیان‌بۆ‌دان����اوه‌".‌له‌باره‌ی‌بڕیاره‌كه‌ش����ه‌وه‌‌ناوبراو‌پێیوایه‌‌نه‌ده‌بو‌به‌و‌ش����ێوه‌یه‌‌ده‌ربكرێ����ت‌و‌وتی‌"ته‌نها‌ش����ۆكێك‌بۆ‌ئێمه‌،‌ئه‌وه‌ی����ه‌‌باوه‌ڕمان‌نه‌ده‌كرد‌ئ����ه‌م‌هه‌نگاوه‌‌به‌م‌جورئه‌ته‌ی‌‌ئێستا‌بنرێت،‌له‌راستیدا‌ئه‌مه‌‌زه‌نگێكی‌مه‌ترس����یه‌‌دوای‌ئه‌و‌مێژوه‌و‌دوای‌17 شوبات‌كه‌‌ئه‌م‌ده‌س����ه‌اڵته‌‌بێ‌چاوڕوه‌‌

ئه‌م‌هه‌نگاوه‌‌بنێت".له‌سه‌ر‌ جه‌خت‌ ئۆپۆزیسیۆن‌ سه‌رانی‌ئه‌وه‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌،‌ك����ه‌‌هه‌مو‌ئه‌گه‌ره‌كان‌له‌به‌رده‌میاندا‌دژی‌بڕیاری‌درێژكردنه‌وه‌ی‌م����اوه‌ی‌س����ه‌رۆكی‌هه‌رێم‌"مه‌س����عود‌بارزانی"‌بۆ‌دو‌ساڵی‌تر‌كراوه‌‌ده‌بێت‌و‌ئه‌گ����ه‌ری‌خۆپیش����اندان‌و‌كش����انه‌وه‌ی‌به‌دورنازانن‌و‌ په‌رله‌مانه‌كانیشان‌ ئه‌ندام‌

ئه‌ندامێكی‌مه‌كته‌بی‌سیاسی‌كۆمه‌ڵیش‌جه‌خت‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌كات����ه‌وه‌‌هیچ‌ده‌رفه‌تێ����ك‌جگ����ه‌‌له‌ناڕه‌زایی‌‌ده‌ربڕین‌

له‌به‌رده‌م‌خه‌ڵك‌نه‌ماوه‌.ئه‌ندامی‌مه‌كته‌بی‌سیاس����ی‌كۆمه‌ڵی‌ئیس����المی،‌عه‌بدولس����تار‌مه‌جید،‌ئه‌وه‌‌م����اوه‌ی‌ درێژكردن����ه‌وه‌ی‌ ده‌خات����ه‌ڕو‌سه‌رۆكایه‌تی‌هه‌رێم‌دژی‌دیموكراسیه‌ته‌،‌ئ����ه‌و‌به‌ئاوێن����ه‌ی‌‌راگه‌یاند‌ك����ه‌‌"هیچ‌بایه‌خێك‌ب����ۆ‌رای‌خه‌ڵ����ك‌و‌جه‌ماوه‌ر‌نه‌م����اوه‌و‌به‌ئه‌ن����دازه‌ی‌گه‌ردیله‌یه‌كیش‌قورسایی‌بۆ‌دیموكراسیه‌ت‌دانه‌نراوه‌".

ناوب����راو‌وت����ی‌"هه‌مو‌ئه‌گ����ه‌ره‌كان‌و‌ده‌ربڕین‌ ناڕه‌زایه‌تی‌ مه‌ده‌نیه‌كان‌و‌ رێگا‌ك����راوه‌‌ده‌بن،‌ب����ۆ‌ئه‌وه‌ی‌ده‌س����ه‌اڵت‌ئاگاداربكه‌ین����ه‌وه‌و‌ه����ه‌ر‌رێگایه‌كی����ش‌به‌گونجاوی‌بزانی����ن‌و‌كاریگه‌ری‌هه‌بێت‌

ده‌یگرینه‌به‌ر".هه‌روه‌ها‌ئه‌ندامی‌مه‌كته‌بی‌سیاس����ی‌یه‌كگرتو،‌د.محه‌م����ه‌د‌ئه‌حمه‌د،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌دات‌كه‌‌ئه‌گه‌ری‌خۆپیش����اندان‌له‌ئارادای����ه‌،‌ئه‌و‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند‌كه‌‌"خۆپیش����اندان‌مافی‌خه‌ڵكه‌،‌ئاساییه‌‌ك����ه‌‌هه‌مو‌رێگایه‌كی‌سیاس����ی‌مه‌ده‌نی‌

یاسایی‌دژی‌ئه‌و‌بڕیاره‌‌بگرینه‌به‌ر".له‌باره‌ی‌ئه‌گه‌ری‌كش����انه‌وه‌ی‌ئه‌ندام‌ناوبراو‌ ئۆپۆزیسیۆنیش،‌ په‌رله‌مانه‌كانی‌وت����ی‌‌"ئه‌گ����ه‌ر‌زانرا‌دۆخه‌ك����ه‌‌‌به‌ره‌و‌ئاقاری‌درێژكردن����ه‌وه‌‌ده‌برێت،‌ئه‌وكات‌چونكه‌‌ ده‌گرینه‌ب����ه‌ر،‌ رێگای����ه‌ش‌ ئه‌و‌خه‌ڵ����ك‌گومان‌و‌ترس����ی‌ل����ه‌وه‌‌هه‌یه‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی‌تری����ش‌دوابخرێ����ت.‌هه‌روه‌ه����ا‌به‌رپرس����ی‌ژوری‌بزوتنه‌وه‌ی‌كش����انه‌وه‌ی‌ ئه‌گ����ه‌ری‌ گۆڕانی����ش‌

په‌رله‌مانتاره‌كانیان‌به‌دورنازانێت".هه‌روه‌ها‌به‌رپرسی‌ژوری‌هه‌ڵبژاردنی‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان‌"ئارام‌شێخ‌محه‌مه‌د"‌جه‌غتی‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌كرده‌وه‌‌كه‌‌هه‌رسێ‌الیه‌نه‌ك����ه‌ی‌ئۆپۆزس����یۆن‌ده‌یانه‌وێ����ت‌ی����ه‌ك‌هه‌ڵوێس����تی‌هاوبه‌ش����یان‌دژی‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ماوه‌ی‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێم‌هه‌بێت،‌ئه‌و‌وتی‌"وه‌ك‌ئۆپۆزیس����یۆن‌هه‌مو‌ئه‌گ����ه‌ره‌كان‌و‌رێگاكانی‌مه‌ده‌نی‌و‌یاسایی‌له‌به‌رده‌مماندا‌كراوه‌‌ده‌بێت‌بۆ‌

به‌رنگابونه‌وه‌ی‌ئه‌و‌بارودۆخه‌".‌ئ����ارام‌ش����ێخ‌محه‌م����ه‌د،‌له‌باره‌ی‌وت����ی‌‌ خۆپیشاندانیش����ه‌وه‌‌ ئه‌گ����ه‌ری‌"وه‌ك‌ئۆپۆزیس����یۆن‌له‌ئێس����تادا‌باسی‌خۆپیش����اندانمان‌نه‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌باسی‌ئه‌وه‌مان‌كردوه‌‌هه‌مو‌رێگا‌مه‌ده‌نیه‌كان‌ده‌گرینه‌ب����ه‌ر‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ده‌س����ه‌اڵت‌له‌و‌بڕیاره‌‌پاش����گه‌زبێته‌وه‌،‌له‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌و‌بڕیارو‌یاسا‌ناشه‌رعیانه‌‌كه‌‌ده‌ریكردوه‌‌

ئه‌گه‌ره‌كان‌كراوه‌ن".الیه‌نه‌كانی‌ئۆپۆزیسیۆن‌جه‌خت‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌‌كه‌،‌مه‌حاڵه‌‌س����ه‌رۆكی‌هه‌رێمی‌كوردستان،‌مه‌سعودی‌بارزانی،‌له‌دوای‌ته‌واوبونی‌ئه‌و‌دو‌س����اڵه‌ی‌كه‌‌بۆی‌زیادكراوه‌‌واز‌له‌كورسی‌ده‌سه‌اڵت‌

بهێنێت.هه‌ڵبژاردن����ی‌ ژوری‌ به‌رپرس����ی‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان،‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ره‌فتارو‌هه‌ڵس����وكه‌وتی‌پارتی‌و‌یه‌كێتی‌به‌ره‌و‌ئ����ه‌وه‌‌ده‌چێت‌ك����ه‌‌بارزانی‌واز‌كورسی‌ده‌س����ه‌اڵت‌نه‌هێنێت‌و‌ده‌ڵێت:‌ب����ه‌ش‌به‌حاڵی‌خۆم‌به‌م‌موماره‌س����ه‌و‌له‌و‌ پارتی����دا‌ یه‌كێت����ی‌و‌ ره‌فتاران����ه‌ی‌

بڕوایه‌دانیم‌قه‌د‌وازبهێنێت.‌هه‌روه‌ها‌د.محه‌مه‌د‌ئه‌حمه‌د،‌ئه‌ندامی‌مه‌كته‌بی‌سیاس����ی‌یه‌كگرتو‌پێیوایه‌‌كه‌‌هه‌م����و‌ئه‌گه‌رێك‌چ����اوه‌ڕوان‌ده‌كرێت،‌چونكه‌‌الیه‌نه‌كانی‌ده‌سه‌اڵت‌بڕیاریانداوه‌‌ده‌س����ه‌اڵت‌به‌و‌جۆره‌‌ئاراسته‌‌بكه‌ن‌كه‌‌خۆیان‌ده‌یانه‌وێت،‌ئه‌و‌وتی‌"قه‌ناعه‌تم‌نیه‌‌س����ه‌رۆكی‌هه‌رێم‌ل����ه‌دوای‌ئه‌و‌دو‌ساڵه‌‌ده‌س����تبه‌رداری‌پۆسته‌كه‌ی‌بێت.‌

چونكه‌‌دورنیه‌‌ش����ێوازێك‌بێت‌ده‌ستور‌به‌جۆرێك‌تێپه‌ڕێنرێت‌كه‌‌هه‌شت‌ساڵی‌

تری‌بۆ‌زیادبكه‌ن".‌ئه‌و‌ئام����اژه‌ش‌ب����ه‌وه‌‌ده‌كات‌پارتی‌هه‌م����و‌فش����ارێكی‌ب����ۆ‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ماوه‌ی‌سه‌رۆكایه‌تی‌هه‌رێم‌به‌كارهێناوه‌و‌وتیشی‌"له‌قۆناغی‌داهاتوشدا‌رێگای‌تر‌بۆ‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ماوه‌ی‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌

هه‌رێم‌به‌كارده‌هێنن".‌هه‌روه‌ها‌ئه‌ندامی‌مه‌كته‌بی‌سیاس����ی‌كۆمه‌ڵی‌ئیسالمیش‌جه‌خت‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌ك����ه‌‌س����ه‌رۆكی‌هه‌رێم‌زیاتر‌له‌س����ه‌ر‌كورسی‌ده‌سه‌اڵت‌ده‌مێنێته‌وه‌،‌ئ����ه‌و‌وت����ی‌‌"پێموایه‌‌دو‌س����اڵ‌نابێت،‌به‌الیه‌نی‌كه‌م‌چوار‌ساڵ‌ده‌بێت‌چونكه‌‌له‌ماوه‌ی‌ئه‌و‌دو‌س����اڵه‌ی‌ده‌س����ه‌اڵتی‌كوردس����تان‌ په‌رله‌مانی‌ درێژكراوه‌ته‌وه‌‌هه‌ڵبژاردنی‌له‌پێ����ش‌نیه‌.‌تا‌هه‌ڵبژادن‌بكاته‌وه‌،‌ئه‌وكاتیش‌ده‌ڵێن‌هه‌ڵبژاردنی‌هه‌ڵبژاردنی‌ له‌گه‌ڵ‌ هه‌رێم‌ سه‌رۆكایه‌تی‌

په‌رله‌مانی‌كوردستان‌بكرێت".هه‌ڵبژاردن����ی‌ ژوری‌ به‌رپرس����ی‌بزوتن����ه‌وه‌ی‌گ����ۆڕان‌پێیوای����ه‌‌پارتی‌و‌یه‌كێتی‌شكس����تیانهێنا‌له‌وه‌ی‌ده‌ستور‌بخرێت����ه‌‌ریفراندۆمه‌وه‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌"ئه‌وان‌ته‌فس����یری‌‌ كه‌‌ له‌وه‌ی‌ شكس����تیانهێنا‌نایاسایی‌بكه‌ن‌بۆ‌یاسای‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌خۆكاندیكردنه‌وه‌ی‌ به‌قازانج����ی‌ هه‌رێم،‌مه‌سعود‌بارزانی‌سه‌رۆكی‌هه‌رێم،‌بۆیه‌‌په‌نایانبرده‌‌به‌ر‌ئه‌مه‌،‌پێش����تریش‌ئه‌و‌ده‌س����توری‌ فه‌راغی‌ به‌ن����اوی‌ فێڵه‌یان‌ك����ردوه‌،‌هه‌رچه‌نده‌‌هه‌رێم‌ده‌س����توری‌

نیه‌‌تا‌فه‌راغی‌ده‌س����تورییش‌دروس����ت‌بكات".

ه����اوكات‌له‌گه‌ڵ‌‌ئه‌م‌پێش����هاتانه‌دا،‌‌یه‌كێت����ی‌نیش����تیمانی‌كوردس����تان‌كه‌‌باڵوكردۆته‌وه‌و‌ به‌یاننامه‌یه‌ك����ی‌ دوێنێ‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كه‌ن‌كه‌‌به‌و‌هه‌نگاوه‌یان‌م����اوه‌ی‌ درێژكردن����ه‌وه‌ی‌ له‌به‌رامب����ه‌ر‌سازانی‌ ده‌یانه‌وێت‌ هه‌رێم‌ سه‌رۆكایه‌تی‌نیش����تیمانی‌له‌س����ه‌ر‌ده‌س����تور‌بكه‌ن،‌الیه‌نه‌كانی‌ئۆپۆزیسیۆن‌به‌توندی‌ره‌خنه‌‌له‌و‌به‌یاننامه‌یه‌‌ده‌گ����رن‌و‌ئه‌و‌هه‌وڵه‌ی‌

یه‌كێتی‌به‌ناڕاست‌ده‌زانن.‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌ئارام‌ش����ێخ‌محه‌مه‌د،‌ئ����ه‌و‌هه‌ن����گاوه‌ی‌یه‌كێتی‌‌به‌ناڕاس����ت‌ده‌زانێت،‌ئه‌و‌وتی‌‌"ئه‌مه‌‌راس����ت‌نیه‌،‌چونك����ه‌‌ئ����ه‌وان‌ئ����ه‌وه‌ی‌ده‌ریانكردوه‌‌هه‌موی‌ ئه‌وانه‌‌ ناش����ه‌رعیه‌،‌ یاسایه‌كی‌بیان����و‌هێنانه‌وه‌ی����ه‌‌خۆش����یان‌ده‌زانن‌ش����ه‌رمه‌زاریه‌كی‌‌گه‌وره‌ی����ان‌ك����ردوه‌و‌ده‌یانه‌وێ����ت‌ب����ه‌م‌پاس����اوانه‌‌پین����ه‌ی‌بكه‌ن.‌ئه‌ندامه‌كه‌ی‌مه‌كته‌بی‌سیاس����ی‌یه‌كگرتوش‌جه‌خت‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌یه‌كێتی‌مه‌به‌س����تی‌نه‌بوه‌‌س����ازانی‌

نیشتیمانی‌له‌سه‌ر‌ده‌ستور‌بكرێت".ه����ه‌ر‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌د.محه‌مه‌د‌ئه‌حمه‌د‌وتی‌"یه‌كێتی‌مه‌به‌س����تی‌نه‌بوه‌‌سازانی‌نیش����تیمانی‌له‌س����ه‌ر‌ده‌س����تور‌بكرێت‌ئه‌وه‌نده‌ی‌مه‌به‌ستی‌بوه‌‌كه‌‌هه‌ڵبژاردنی‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌هه‌رێ����م‌له‌كات����ی‌خۆیدا‌نه‌كرێت،‌چونكه‌‌به‌هه‌مو‌توانایه‌كیانه‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌پارتی‌ئه‌و‌ده‌ستوره‌یان‌داناوه‌و‌بڕواشناكه‌م‌گۆڕانكاری‌تێدا‌بكرێت".‌

ئۆپۆزیسیۆن: تا ئێستا باسی خۆپیشاندانمان نه كردوه "سه رۆكی هه رێم هه رگیز ده ستبه رداری ده سه اڵت نابێت"

‌‌‌ئا:‌ئاراس‌عوسمان

ئارێز‌عه‌بدواڵ،‌ئه‌ندامی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌یه‌كێتی‌‌دوای‌‌بڕیاری‌‌درێژكردنه‌وه‌ی‌‌ماوه‌ی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌مه‌سعود‌بارزانی‌‌سه‌رۆكی‌‌هه‌رێم‌له‌لێدوانێكیدا‌به‌توندی‌‌ره‌خنه‌ی‌‌له‌و‌بڕیاره‌‌گرت‌و‌رایگه‌یاند‌كه‌‌"هه‌میشه‌‌وا‌باوه‌‌عه‌سكه‌ر‌كوده‌تا‌به‌سه‌ر‌په‌رله‌مان‌و‌ده‌سه‌اڵتی‌مه‌ده‌نیدا‌ده‌كات،‌به‌اڵم‌سه‌یر‌ئه‌وه‌یه‌‌په‌رله‌مانی‌خۆمان‌كوده‌تا‌به‌سه‌ر‌خۆیدا‌ده‌كات"،‌ئه‌و‌له‌م‌گفتوگۆیه‌ی‌‌ئاوێنه‌دا،‌ده‌ڵێت‌"له‌سه‌ر‌ئه‌م‌هه‌ڵوێست‌ده‌ربڕینه‌م‌

له‌جیهه‌تێكه‌وه‌‌به‌ته‌له‌فون‌هه‌ڕه‌شه‌م‌لێكراوه‌‌و‌جارێ‌‌كاتی‌‌ئه‌وه‌‌نه‌هاتوه‌‌بڵێم‌

ئه‌و‌جیهه‌ته‌كێ‌‌بوه‌".

درێژكردن����ه‌وه‌‌ ل����ه‌دوای‌‌ ئاوێن����ه‌:‌م����اوه‌ی‌‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌بارزان����ی‌‌له‌الیه‌ن‌په‌رله‌مانه‌وه‌،‌هه‌ڵوێستێكی‌‌توندت‌نواند،‌به‌پێی‌‌زانیارێكانی‌‌ئێمه‌‌له‌س����ه‌ر‌نواندی‌‌ئه‌و‌هه‌ڵوێسته‌ت‌هه‌ڕه‌شه‌ت‌لێكراوه‌،‌ئایا‌

ئه‌مه‌‌راسته‌؟ئارێ����ز‌عه‌بدواڵ:‌به‌ڵ����ێ‌‌له‌جیهه‌تێكه‌وه‌‌

هه‌ڕه‌شه‌م‌لێكراوه‌.ئاوێنه‌:‌هه‌ڕه‌ش����ه‌كه‌‌چ����ۆن‌و‌له‌رێگه‌ی‌‌

چیه‌وه‌‌بوه‌؟ئارێ����ز‌عه‌بدواڵ:‌له‌ڕێگ����ه‌ی‌‌ته‌له‌فونه‌وه‌‌

بوه‌و‌له‌گه‌ڵ‌خۆم‌قسه‌یكردوه‌.ئاوێنه‌:‌ئه‌و‌كه‌سه‌‌ده‌ناسی‌،‌سه‌ر‌به‌كام‌

حزبه‌؟ئارێ����ز‌عه‌بدواڵ:‌جارێ‌‌گومانم‌هه‌یه‌،‌با‌

رونبێته‌وه‌.ئاوێن����ه‌:‌ئه‌و‌كه‌س����ه‌‌له‌چ‌ئاس����تێكی‌‌

سیاسیدایه‌؟ئارێز‌عه‌بدواڵ:‌نازانم‌و‌جارێ‌‌قسه‌ناكه‌م،‌به‌اڵم‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌قابیلی‌‌لێخۆشبون‌

نیه‌.ئاوێنه‌:‌هۆكاری‌‌قسه‌نه‌كردنت‌له‌ئێستادا‌

بۆ‌چی‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟ئارێ����ز‌عه‌ب����دواڵ:‌ج����ارێ‌‌وه‌خته‌كه‌ی‌‌په‌یوه‌ندی����دار‌ ب����ۆ‌الیه‌ن����ی‌‌ ماویه‌ت����ی‌‌و‌ده‌كه‌م،‌ ئاش����كرای‌‌ دواتر‌ قس����ه‌ده‌كه‌م‌و‌بێده‌نگی����م‌ له‌ئێس����تادا‌ له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌‌

له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌خۆم‌و‌دۆسیه‌كه‌یه‌.ئاوێنه‌:‌له‌ناو‌یه‌كێتیه‌وه‌‌بوه‌؟

ئارێ����ز‌عه‌ب����دواڵ:‌ن����ا،‌م����ن‌ئه‌ندامی‌‌س����ه‌ركردایه‌تی‌‌یه‌كێتیم‌چۆن‌ش����تی‌‌وا‌

ده‌كات.ئاوێن����ه‌:‌كه‌واته‌‌هه‌ڕه‌ش����ه‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌

پارتیه‌وه‌‌بوه‌؟ئارێ����ز‌عه‌بدواڵ:‌ج����ارێ‌‌كات����ی‌‌ئه‌وه‌‌

نه‌هاتوه‌‌بڵێم‌كێ‌‌بوه‌.ئ����ه‌م‌ ئ����اگاداری‌‌ یه‌كێت����ی‌‌ ئاوێن����ه‌:‌

هه‌ڕه‌شه‌كردنه‌یه‌؟ئارێز‌عه‌بدواڵ:‌جارێ‌‌نا.

ئاوێن����ه‌:‌باش����ه‌‌له‌به‌رامب����ه‌ر‌وته‌كانی‌‌ئێوه‌‌كه‌‌ئه‌مه‌‌به‌كوده‌تا‌ناوده‌به‌ن،‌له‌ناو‌یه‌كێتی‌‌پاڵپش����تی‌‌ل����ه‌م‌بۆچونه‌ی‌‌ئێوه‌‌

كراوه‌؟ئارێز‌عه‌بدواڵ:‌به‌ده‌یان‌نامه‌و‌س����ه‌دان‌په‌یوه‌ندی‌‌ته‌له‌فۆنی‌‌ده‌ستخۆشیم‌لێكراوه‌‌هه‌ڵوێس����ته‌م،‌ ئه‌و‌ ده‌ربڕینی‌‌ له‌به‌رامبه‌ر‌له‌الیه‌ن‌خه‌ڵك‌و‌كادیرانی‌‌یه‌كێتیه‌وه‌و‌دواتر‌ب����ۆم‌ده‌ركه‌وت‌كه‌‌پش����تیوانیه‌كی‌‌ئێجار‌

گه‌وره‌ی‌‌هه‌یه‌‌ئه‌و‌جۆره‌‌بۆچونانه‌.

ئارێز عه بدواڵ: له جیهه تێكه وه به ته له فون هه ڕه شه م لێكراوه

3(384( سێشه ممه ‌2013/7/2هه‌نوکه

ئا: ئاوێنه

"عه بدولره زاق شه ریف" لێپرسراوی راگه یاندنی مه كته بی سیاسی یه كێتی

له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "ئێمه سه رۆكی هه رێممان له و قه باره گه وره یه وه كه به ره و دیكتاتۆریه ت و

تاك سه ركرده یی ده چو، هێنایه خواره وه و چاره نوسی ئه ومان

به ده ستی چه ند په رله مانتارێك سپارد".

م���اوه ی درێژكردن���ه وه ی ئاوێن���ه : سه رۆكایه تی بارزانی بۆ دو ساڵ ، وه ك ئاش���كرایه پێشنیاری ئێوه یه كێتی بو،

بۆچی ئه و بڕیاره تان دا؟عه بدولره زاق ش���ه ریف: ئه مه بڕیاری مه كته بی سیاس���ی یه كێت���ی بوه ، كه دو مان���گ له مه وب���ه ر، ب���ۆ ده رچ���ون له قه یران���ه كان بڕی���اری درێژكردنه وه ی ماوه ی س���ه رۆكایه تی هه رێم و به لیستی جی���ا دابه زین���ی یه كێت���ی داوه ، ئه مه بڕیاری كۆبونه وه ی مه كته بی سیاسیه و كۆبونه وه ی كۆمیته ی س���ه ركردایه تیش به دوایدا ئه م بڕیاره ی په س���ه ند كردوه ، كادێره كانیش���دا فراوانی له كۆبونه وه ی ئه مه به وان وت���راوه ، من له كۆبونه وه ی فراوان���ی كادێره كان���دا ب���وم، ته نه���ا بڕیاره ل���ه م ره خن���ه ی كادێرێكی���ش

نه گرتوه .ئاوێنه : ئه ی ئێستا ئه و ده نگه ناڕازیانه

چیین كه له ریزه كانی سه ركردایه تییه وه ده یبیستین به رامبه ر به م بڕیاره ؟

ئه وان���ه ش���ه ریف: عه بدول���ره زاق یاخود تێناگه ن یه كێتی له سیاس���ه تی

گوتاری ئۆپۆزیسیۆن كاری تێكردون.یه كێتی به رژه وه ندی باش���ه ئاوێنه :

له م بڕیاره دا چییه ؟عه بدولره زاق ش���ه ریف: یه كێتی وه ك هێزێكی سیاسی ملمالنێی بۆ كۆمه ڵێك پره نس���یپ ك���ردوه ك���ه یه كێكی���ان گه ڕاندنه وه ی ده ستور بوه بۆ په رله مان و هه روه ها بۆ چه س���پاندنی سیس���ته می په رله مان���ی بوه ، به م بڕی���اره ش ئه وه مه س���ه له ی له س���ه ر ئێمه به دیهاتوه ، ده س���ه اڵت و حوكمداریی و سه رۆكایه تی هه رێمیش ده سكه وتمان به ده ستهێناوه ، هه مو رای گشتی ئاگاداره كه سه رۆكی هه رێم و س���ه ركرده كانی پارتی له ماوه ی رابردودا به رده وام وتویانه كه ده ستور هه م���و رێگه یاس���اییه كانی وه رگرتوه و ده بێ���ت بخرێت���ه راپرس���ییه وه ، پێش راپرس���ی ده رفه ت���ی هه مواركردنه وه ی نه ماوه ، ب���ه اڵم ئێمه ئ���ه و هێزه بوین ده سكه وتانه مان ئه م ملمالنێیانه دا له م ب���ۆ میلله ته كه م���ان به ده س���تهێنا كه ده ستورمان به پێی یاسا گه ڕانده وه بۆ به بڕیاری كرا په رله مانی كوردس���تان و

په رله مان.ئاوێن���ه : باش���ه ئێ���وه ب���ۆ زیات���ر ش���ه رعیه تدان به و بڕیاره ب���اس له وه ده كه ن ك���ه ته له فونتان ب���ۆ تاڵه بانی

ك���ردوه و ئه ویش رای له گه ڵی بوه ، ئایا ئه مه وایه ؟

عه بدول���ره زاق ش���ه ریف: خۆم ده قی ئه و رێكه وتنه م بینیوه كه به ده ستخه ت ره سوڵ و ئیمزای كۆسره ت نوس���راوه و نێچیرڤان���ی بارزانی له س���ه ره و تیایدا ئام���اژه به ته له فونكردن ب���ۆ تاڵه بانی و

ره زامه ندی وه رگرتنی كراوه . ره زامه ن���دی هی���چ ئای���ا ئاوێن���ه : ئۆپۆزیس���یۆن بۆ ئ���ه م درێژكردنه وه یه

وه رگیراوه ؟پێش���تر ش���ه ریف: عه بدول���ره زاق چه ن���د جارێ���ك له مباره ی���ه وه قس���ه له گه ڵ ئۆپۆزیس���یۆن ك���راوه و رۆژانی پێش���وش ئه رسه الن بایز سه ردانی سێ بۆ كردوه ئۆپۆزیسیۆنی سه ركرده كه ی ئه و مه به سته ، راو بۆچونی ئۆپۆزیسیۆن وه رگی���راوه و من خۆم بیس���تومه كاك نه وشیروان رای وابوه ئه گه ر سیسته مه كه بكرێ���ت به په رله مان���ی و ده س���توره كه بارزانی سه رۆكایه تی هه مواربكرێته وه ،

دو ساڵیش درێژبكرێته وه ئێمه رازین.ئاوێنه : ئایا سه رۆكایه تی بارزانی بوه به مه رج دو س���اڵ بێ���ت، چونكه فازڵ میرانی س���كرتێری مه كته بی سیاس���ی پارت���ی رایگه یان���دوه كه م���ه رج نییه ویالیه ت���ی بارزانی تا دو س���اڵی دیكه

بخایه نێ ؟به پێی به ڵێ ، شه ریف: عه بدولره زاق ئه و رێكه وتننامه ی���ه ی ئاماژه م پێكرد و نێچیرڤانی ئیم���زای كاك كۆس���ره ت و

هه رێم س���ه رۆكایه تی ماوه ی له سه ره ، قابیلی درێژكردن���ه وه نیه و نابێت له دو

ساڵ زیاتر تێپه ڕێت.ئاوێنه : ئه ی ئه گه ر ده س���تور رێگه ی

پێدا؟عه بدولره زاق شه ریف: نه خێر ده ستور رێگه ی پێنادات له به رئه وه ی رێكه وتنی ئێم���ه وایه و الیه ن���ه كان له و س���ازانه نیش���تمانییه به ش���دار ده بن و ئه وكاته

ئه وان بڕیاری له سه ر ده ده ن.ئاوێنه : باش���ه ده نگۆی ئ���ه وه هه یه كه پارتی و بارزانی فش���اری له سه رتان هه بوه بۆ ئ���ه وه ی بڕیارێكی به وجۆره

بده ن؟له ڕاس���تیدا ش���ه ریف: عه بدولره زاق س���ێ له ب���ه رده م یه كێت���ی پارت���ی ، بژارده دا راگرت، بژارده یه كیان ده ستور بژارده ی دوه م راپرس���یه وه ، ده خه ینه وه الده نرێت و ستراتیجی رێكه وتننامه ی ده گه ڕێینه وه بۆ سیسته می دو ئیداره یی زۆنی سه وزو زه رد، بژارده ی سێهه میش پارتی و ك���ه هه ڵمانب���ژاردوه ، ئه مه یه بارزان���ی له م ملمالنێی���ه دا تا ئه وپه ڕی هه ڵكش���اون و ته نانه ت هه ڕه ش���ه ی دو

ئیداره ییشیان كردوه .ئاوێن���ه : كه وات���ه ئه مه س���ه ره نجام

ده سكه وت نه بوه بۆ ئه وان؟نه خێ���ر، ش���ه ریف: عه بدول���ره زاق له به رئه وه ی ئێمه توانیمان س���ه ره نجام س���ه رۆكی هه رێم له و قه باره گه وره یه ی ت���اك دیكتاتۆری���ه ت و ب���ه ره و ك���ه

بهێنینه خواره وه و ده چو، سه ركرده یی چاره نوسی ئه ومان خسته ده ستی چه ند

په رله مانتارێكه وه له هۆڵی په رله مان. ئاوێنه : ئایا له ئاستی په رله مانتارانی ئێ���وه دا ك���ه س نه بوه دژ ب���ه م بڕیاره

بوبێت؟عه بدولره زاق شه ریف: رۆژی شه ممه ی رابردو، واته رۆژێك به ر له كۆبونه وه كه ی په رله م���ان، هێرۆخ���ان و كاك عوم���ه ر فه تاح و كاك كۆس���ره ت ره سوڵ بانگی

په رله مانتاران���ی یه كێتی���ان ك���رد بۆ مه كته بی سیاس���ی و رێكه وتننامه كه یان بۆ باس���كردن و پێیانوت���ون كه به یانی ده نگده ده ن، هه ر هه مویان ره زامه ندییان له س���ه ربوه ، ك���ه س نه ب���وه ئیعترازی هه بێت، چونكه ك���ه س نییه ئیعترازی هه بێ���ت له س���ه ر بڕی���اری مه كته ب���ی سیاسی ، ئه وه ی له مالوال وا قسه ده كات له به رده می مه كته بی سیاس���ی وا قسه

ناكات.

ئا: ئاسۆ سه راوی

محه مه د حاجی مه حمود، سكرتێری حیزبی سۆشیال دیموكراتی

كوردستان، له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا باس له وه ده كات، له گه ڵ ئه وه ی

فۆڕمی خۆكاندیكردنی وه رگرتبو بۆ پۆستی سه رۆكایه تی هه رێم، به اڵم زۆریش له وه دڵنیابو كه هه ڵبژادنی

سه رۆكایه تی هه رێم دوا ده خرێ .

له س����ه ر چییه س����ه رنجت ئاوێن����ه : پۆس����تی م����اوه ی درێژكردن����ه وه ی

سه رۆكایه تی هه رێم؟محه م����ه د حاج����ی مه حم����ود: ئه وه شتێكه په یوه ندی به رێكه وتنی یه كێتی و پارتیه وه هه یه ، ئه و دو حیزبه كۆمه ڵێك له س����ه ر له نێواندا هه یه ، رێكه وتنی����ان كۆمه ڵێك شت، له وانه له سه ر وه رگرتنی پۆس����تی سه رۆكی حكومه ت كه هه ر دو س����اڵ جارێك بۆ الیه كی����ان ده بێت، بۆ مه س����ه له ی هه ردو پۆستی سه رۆكایه تی هه رێم و س����ه رۆكایه تی كۆم����اری عێراق ئه وه ش دو شتن پێكه وه كه رێكه وتنیان له سه ركردوه ، جا بۆ ئه و پۆستانه درێژه ده كه نه وه یاخود كورتی ده كه نه وه ، ئه وه به نده به و رێكه وتنانه وه كه له نێوان ئه و

دو حیزبه دا ده كرێت.ئاوێنه : كه واته درێژكردنه وه ی ماوه ی

سه رۆكایه تی هه رێم چاوه ڕوانكراوبو؟محه م����ه د حاج����ی مه حم����ود: به ڵێ چاوه ڕوانكراوبو، چه ند مانگێك له مه وبه ر من باسی ئه وه م كرد، هه رچه نده هه ندێ له براده رانی هه ردو حیزبه كه هاتنه سه ر خه ت و وه اڵمی منیان دایه وه وتیان شتی وه ها نییه ، به اڵم سه ره نجام بۆ هه موان

رونبۆوه و درێژیشكرایه وه .ئاوێنه : ئایا ئه مه ده ستا وده ستكردنی ده س����ه اڵت له هه رێم����دا ناخات����ه ژێ����ر

پرسیاره وه ؟محه م����ه د حاج����ی مه حم����ود: م����ن وه ك خ����ۆم له گ����ه ڵ دواكه وتن����ی هیچ هه ڵبژاردنێكدا نیم، به اڵم وه ك باسمكرد ئه وه رێكه وتنی نێ����وان دو حیزبه ، ئه و دو حیزبه خۆیان خاوه نبڕیارن ته نانه ت

له ناو په رله مانیش.ئاوێن����ه : كاریگه ری����ه خراپه كانی ئه و حاڵه ته له س����ه ر ره وشی سیاسی هه رێم

چییه ؟محه مه د حاجی مه حمود: خۆی ئه وه زیات����ر په یوه ندی به و كێش����انه وه هه بو كه له س����ه ر ده س����توره كه دروستبو، بۆ یه كێتی نیش����تمانی كوردستان قورسبو خ����ۆی لیس����تی س����ه ربه خۆی هه بێت و ده نگیش به كاندیده كه ی پارتی بدات بۆ

پۆستی سه رۆكایه تی هه رێم.ئاوێن����ه : وات����ه تۆ پێتوای����ه یه كێتی

نیش����تیمانی داوای له پارت����ی كردوه بۆ س����ه رۆكایه تی ماوه ی درێژكردن����ه وه ی

هه رێم؟محه مه د حاجی مه حم����ود: به ڵێ من خ����ۆم قه ناعه تم وای����ه ، چونكه یه كێتی ئیحراج ده بو، كه ده چێته هه ڵبژاردنه وه به لیس����تی جیا ب����ۆ په رله م����ان، ده بو ده نگیش به كاندیده كه ی پارتی بدات بۆ سه رۆكایه تی هه رێم، ئه وكاته نه یاره كانی ره خنه ی ئه وه ی����ان لێده گرت و ده یانوت یه كێتی خ����ۆی به س����ه ربه خۆ ده زانێ و ده نگیش به كاندیدی پارتی ده دات، دیاره یه كێتی پێش����نیارێكی وه های كردوه بۆ

ئه وه ی له و دۆخه رزگاری بێت. م����اوه ی درێژكردن����ه وه ی ئاوێن����ه : سه رۆكایه تی هه رێم، تا چه ند په یوه ندی ب����ه وه وه هه بو ك����ه ئۆپۆزیس����یۆنیش به هێز كاندیدێكی دیاریكردنی له س����ه ر

یه كالیینه بونه وه ؟محه مه د حاجی مه حمود: س����ێ مانگ له مه وبه ر من بۆچونم وابو كه ئۆپۆزسیۆن ناگه ن����ه ئه نج����ام ب����ۆ یه كالییبونه وه ی كاندیدێ����ك بۆ پۆس����تی س����ه رۆكایه تی هه رێ����م، هه رچه نده به پێی زانیاریه كانی من هه ندێ له واڵتان����ی ده روبه ر هه وڵی زۆریاندا كه ئۆپۆزیس����یۆن كاندیدێكیان هه بێت بۆ ئه و پۆسته ، به اڵم ئۆپۆزیسیۆن هه ر نه گه یشتنه ئه نجامێك كه كاندیدێك بۆخۆیان دیاریبكه ن، ره نگه ئه وه یه كێك بێت له ه����ۆكاره كان، ب����ه اڵم ئه وه نده ی من بزانم ئێس����تا پرۆژه ی����ه ك هه یه كه دوای ئه م درێژكردنه وه یه ئۆپۆزیس����یۆن له حكومه تی داهاتوی هه رێم به ش����داری له ئێستادا ئاگادریشم ئه وه نده ی بكات، الیه نه كان����ی ئۆپۆزیس����یۆن وردبین����ی ل����ه و پرۆژه ی����ه دا ده ك����ه ن و بۆچون����ی جه ماوه ره كه یان وه رده گرن له سه ر ئه وه ی چییه ؟ قازانجی به ش����داریبكه ن ئه گه ر ئه گ����ه ر نه ش����یكه ن چ زیانێك ده كه ن؟ ئه و پرۆژه یه له گ����ه ڵ یه كێتی و پارتیش باس����كراوه ، ره نگه ئه م درێژكردنه وه یه په یوه ن����دی به وه ش����ه وه هه بێ����ت، كه س����ه ره نجام ره نگه ئۆپۆزیسیۆن له م دو

ساڵه دا به شداری حكومه ت بكات.ئاوێن����ه : به ڕای تۆ یه كێت����ی و پارتی بۆچ����ی به ته نها هه ڵبژاردنی س����ه رۆكی هه رێمیان دواخست، بۆچی هه ڵبژاردنی

په رله مانیان دوانه خست؟محه م����ه د حاج����ی مه حم����ود: ره نگه نه بێت هه م����و هه ڵبژاردنه كان ئاس����ان به یه كه وه دوابكه وێت، به اڵم هه ر الیه ن و مه به س����تێكی هه یه ل����ه م هه ڵبژاردنانه ، ره نگ����ه یه كێتی نیش����تیمانی حه زبكات هه ڵبژاردن����ی په رله مان پێش����بخات، بۆ ئ����ه وه ی ل����ه و هه ڵبژاردن����ه دا له گۆڕانی هه وڵ����ده دات گۆڕانی����ش به رێت����ه وه ، تا پێش����بخات پارێزگاكان هه ڵبژاردنی

حكومه تێكی بیبات����ه وه و له س����لێمانی ب����كات، هه ریه كه و دروس����ت محه ل����ی كێش����ه یه كی هه یه ، وه ك وت����م یه كێتی پێیخۆش����ه هه ڵبژاردنی سه رۆكی هه رێم دواده كه وێت، چونكه له كاتێكدا به ته نها به شداری هه ڵبژاردنی په رله مان ده كات، به اڵم به پێ����ی رێكه وتنه كه ی����ان له گه ڵ پارت����ی ده ب����و ده ن����گ به كاندیده كه ی پارتی ب����دات، ئ����ه وه ش ئیحراجیی بۆ دروس����ت ده ك����ردن، ره نگ����ه الیه نیش هه بێت حه زب����كات هه مو هه ڵبژاردنه كان دوابكه وێت، به اڵم به بڕوای من وه ك وتم سه ره نجام له م دو ساڵه دا ئۆپۆزیسیۆن به ش����داری حكومه تی داهات����و ده كات، به شداری الیه نه كه شیان هه رسێ ئه گه ر نه كه ن، ئه وا وایبۆده چم دو الیه نیان هه ر

به شداری بكه ن.ئاوێنه : ئه و دو الیه نه كێن؟

محه مه د حاجی مه حمود: به قه ناعه تی خ����ۆم هه رس����ێ الیه نه ك����ه به ش����داری

ده كه ن.ئاوێن����ه : ئه وه نده ی ت����ۆ ئاگاداربیت، س����ه رۆكایه تی ماوه ی درێژكردن����ه وه ی له ئێران و هه ری����ه ك ره زامه ندی هه رێم،

توركیای بۆ وه رگیرابو؟محه مه د حاجی مه حمود: باوه ڕناكه م، چونك����ه ره نگ����ه ئ����ه و دۆخ����ه زیات����ر په یوه ندی به ناوخۆی هه رێمه وه هه بێت، به پێچه وان����ه وه ره نگه ئێران و توركیاش له بارزان����ی جگ����ه حه زیانكردبێ����ت،

كاندیدیتریش هه بێت.ئاوێنه : باشه با پرسیاره كه به جۆرێكی ت����ر بكه ین، ئێران ب����ه م درێژكردنه وه ی

ماوه ی سه رۆكایه تی هه رێم رازییه ؟محه مه د حاجی مه حمود: به ڕاس����تی ئ����اگاداری ئه وه نیم، چونكه تائێس����تا ئێرانیه كانم نه دیوه داخۆ به و دۆخه رازین یان نا، ره نگه ئه و دو حیزبه خۆیان كه نوێنه ریان هه ی����ه له و واڵته له وباره یه وه

راوێژیانكردبێت له گه ڵ ئێران.درێژكردنه وه ی ت����ۆ به بڕوای ئاوینه : بارگرژی هه رێم، س����ه رۆكایه تی ماوه ی

له هه رێمدا دروست ده كات؟محه م����ه د حاجی مه حم����ود: نه خێر، هه رچیه كبێت هه ر هێن����ده ی ئه و رۆژه ده بێت ك����ه له په رله مان روی����دا، رۆژی یه كش����ه ممه له په رله مان چ كێش����ه یه ك رویدا، ره نگه له س����ه ر ش����ه قامیش هه ر

"درێژكردنه وه ی ماوه ی سه رۆكایه تی بارگرژی له هه رێمدا دروستناكات"

محه مه د حاجی مه حمود

سێ مانگ له مه وبه ر من بۆچونم وابو كه ئۆپۆزیسیۆن ناگه نه ئه نجام بۆ یه كالییبونه وه ی

كاندیدێك بۆ پۆستی سه رۆكایه تی هه رێم

هه رچه نده فۆڕمم وه رگرتبو به اڵم پڕمنه كردبۆوه و ده مزانی دواده كه وێت

ئه وه نده بێت.فۆڕم����ی ت����ۆ له كاتێك����دا ئاوێن����ه : خۆكاندیدكردنت وه رگرتبو بۆ پۆس����تی سه رۆكایه تی هه رێم، كه چی له په رله مان نوێنه رانتان ده نگی����ان به درێژكردنه وه ی ماوه ی س����ه رۆكایه تی هه رێم داوه ، ئه مه

دو شتی پێچه وانه ی دژبه یه ك نییه ؟محه مه د حاجی مه حم����ود: من خۆم بڕوام واب����و كه هه ڵبژاردنی س����ه رۆكی هه رێم دواده كه وێ����ت، هه رچه نده فۆڕمم پڕمنه كردب����ۆوه و ب����ه اڵم وه رگرتب����و، ده مزانی دواده كه وێت، هه ر بۆ ئیحتیات

فۆڕمه كه م وه رگرتبو.ئاوێنه : ئێوه بۆچی له په رله مان له گه ڵ ئه وه بون كه ماوه ی سه رۆكایه تی هه رێم

درێژبكرێته وه ؟محه مه د حاجی مه حمود: هه ر بۆئه وه ی بكات، له كێشه كان به شێك چاره سه ری ئه گینا ئێمه هه رگیز له گه ڵ ئه وه دا نین هی����چ هه ڵبژاردنێ����ك دوابكه وێت، وه ك ده بینی هه رێم به ره و ئه وه ده چو توشی ته نگ����ه ژه بێت، ئۆپۆزیس����یۆن باس����ی سازانی نیشتمانییان ده كرد، كه به ڕای من سازانی حیزبی بو، چونكه هه رشتێك بكرێت له ده ره وه ی په رله مان، حیزبه كان ده یانكرد ئه وه ش س����ازانی حیزبی ده بو نه ك نیشتمانی ، هێش����تا ئه وه ی رۆژی شه رعیتره له په رله مان، كرا یه كشه ممه له وه ی حیزب����ه كان كۆببنه وه و بڕیارێك

ده ربكه ن.ئاوێن����ه : قس����ه ی ئ����ه وه هه ی����ه كه خۆكاندیدكردنی تۆ و چه ند كه سێكی تر بۆ پۆستی سه رۆكایه تی هه رێم، له سه ر خواس����تی پارتی بوه ، چونك����ه ده بوه هۆی كه مكردنه وه ی ده نگی كاندیده كه ی ئۆپۆزیس����یۆن، قس����ه ت له وباره ی����ه وه

چییه ؟محه م����ه د حاجی مه حم����ود: وانییه ، چونكه هه رك����ه س و ده نگی خۆی هه یه ، ئه وه پڕۆسه یه كی سیاسیه هه مو كه سێك ئازاده خۆی هه ڵده بژێرێ ، مه رجیش نییه ،

كه یه كه مجار به شداریتكرد ده ربچی ئه وه له ئێران 450 كه س ناوی خۆیان نوسیبو بۆ وه رگرتنی پۆستی سه رۆك كۆمار خۆ هه ر یه ككه س����یش ده رچو، نزیكه ی 10 ه����ه زار كه س ناوی خۆیان نوس����یبو بۆ هه ڵبژاردن����ی پارێزگاكانی عێراق، به اڵم هه ر دوسه د تا سێسه د كه س پۆستیان به رده كه وێت، ئێستا 9 هه زار كه س ناوی خۆی نوسیوه بۆ په رله مانی كوردستان خۆ هه ر 100 ك����ه س ده رده چێت، ئه وه

پرۆسه یه كی سیاسیه .ئاوێن����ه : ده وترێ ئێس����تا ئێوه وه ك حی����زب له پارتی����ه وه نزیكت����رن، زو زو چونیش����ت ب����ۆ الی بارزان����ی به ڵگه ی

ئه وه یه ؟محه مه د حاجی مه حمود: جارێ كاك مه س����عود س����ه رۆكی هه رێمه ، ئاساییه ئێم����ه په یوه ن����دی به رده واممان له گه ڵ سه رۆكی ئه م هه رێم هه بێت، وه ك چۆن به ین����م له گه ڵ س����ه رۆك كۆماری عێراق باش ب����وه ، ئه وه ش به هه مانش����ێوه یه ، جگه له وه ئه و كێش����ه سیاسیانه ی له م واڵته هه یه پێویس����ته رۆژان����ه راوێژی كردوه ، به وجۆره ش����مان له سه ربكه ین، په یوندیش����مان له گه ڵ هه مو حیزبه كان

باشه نه ك به ته نها الیه نێك.له غیابی ب����ه اڵم ده وت����رێ ئاوێن����ه : تاڵه بانی����دا په یوه ندیتان له گه ڵ یه كێتی

وه ك جاران نه ماوه ؟محه مه د حاجی مه حمود: له راس����تیدا له گه ڵ مام جه الل 37 ساڵه په یوه ندی له ش����ه ڕه به رده وام����م هه ی����ه ، هه ت����ا په یوه ندییه مان ئه و ناوخۆییه كانیش����دا نه پچڕاوه ، ئاشكرایه ئه و بۆشاییه ی مام جه الل پڕی كردبۆوه هیچ كه سێك له ناو جاران پڕیبكاته وه ، ناتوان����ێ یه كێتیدا هه فتانه له گه ڵ مام جه الل قسه و باسمان هه بو، به ب����ه رده وام باس����ی بارودۆخی سیاسی هه رێم و ناوچه كه ی بۆ ده كردم، به اڵم به داخ����ه وه ره نگه براده رانی تری

یه كێتی ئه وه یان پێنه كرێت.

لێپرسراوی‌‌راگه‌یاندنی‌‌مه‌كته‌ب‌سیاسی‌‌یه‌كێتی‌:مه رجه ویالیه تی بارزانی له دو ساڵ زیاتر تێنه په ڕێت

كه س نییه له په رله مانتاران ئیعترازی هه بێت

له سه ر بڕیاری مه كته بی سیاسی ،

ئه وه ی له مالوال وا قسه ده كات

له به رده می مه كته بی عه بدولره زاق شه ریفسیاسی وا قسه ناكات

هەنوکە(384( سێشه ممه 42013/7/2

ئا: هێمن مامه ند

بریكاری وه زاره تی سامانه سروشتیه كان "جه زا حه مه ساڵح" له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت

"ئاشتی هه ورامی كه ماوه ی )30( ساڵ له زمانی كوردی دابڕاوه جیاوازی نێوان ده سه اڵت و )صالحیات(و ئه رك

)واجبات(ی نه ده كرد".

ئاوێن���ه : ه���ۆكاری چی بو ئاش���تی هه ورامی ئاماده نه بو وه ك خۆت ده ڵێیت

ده سه اڵتت بداتێ ؟ج���ه زا حه م���ه س���اڵح: باش���تروایه له جه نابیان بپرس���ن، من هه ستمكردوه هه ندێك به ربه ست له به رده میدا هه بون، جه نابیش���یان به حوكمی ئه وه ی ماوه ی (30( س���اڵ له زمانی ك���وردی دابڕاوه جیاوازی نێوان ده سه اڵت و )صالحیات(

و ئ���ه رك )واجب���ات(ی نه ده ك���رد تا له مانگ���ی نیس���انی 2013دا هه ندێ���ك ئه ركی )واجباتی ( پێسپاردین كه بۆیان ئاماده كردبوو وایانتێگه یاندبو كه ئه مانه ده س���ه اڵتن هه رچه ن���ده زۆرم هه وڵدا، به اڵم نه یس���ه لماند ك���ه ئه مانه ئه ركن نه ك ده س���ه اڵت، بفه رم���ون ئێوه وه ك میدیا )ده سه اڵتی چواره م(ن و بابه ته كه نهێنی نیه بچن بیبینن و ئێوه دادوه ربن. له ه���ۆكاره كان به ش���ێك بێگوم���ان ده گه ڕێته وه بۆ په رله مانی كوردس���تان ك���ه یاس���ای نیوه ناچ���ڵ ده رده كات و به دواداچونی جدییان بۆ ناكات چونكه له په لوپۆ لیژنه پسپۆره كانی په رله مان هێنده جێبه جێكاره كان ده زگا خراون و بایه خیان پێناده ن، بۆ نمونه ده رباره ی ئه ركه ك�����������ان ده س���ه اڵته كان و (الصالحی������ات و الواجبات(و پێناس���ه ی ده بێت الوضیفة ( )وصف پۆس���ته كان له یاس���ای هه ر وه زاره تێكدا به گش���تی له پاشكۆیه كدا دیاریبكرێن بۆ پۆسته كان یان له یاس���اكه دا بڕگه ی���ه ك هه بێت كه وه زی���رو وه زاره ته ك���ه پابه ندب���كات تا له ماوه ی )3( س���ێ مانگدا له ده رچونی ئ���ه رك و پێناس���ه و هه ریاس���ایه ك ده س���ه اڵته كان دیاریب���كات و لیژن���ه ی تایبه تمه ن���دی په رله م���ان له نزیك���ه وه به دواداچونی بۆ بكات و زۆر هۆكاریتریش

هه ن كه جێگه ی باس نین لێره دا.ئاوێنه : ئایا له و ماوه یه ی له وه زاره تی كارتك���رد سروش���تیه كان س���امانه هه ستتكرد زۆربه ی داهات و گرێبه ست و شیرینیه كان ش���اراوه ن و ته نانه ت له ناو وه زاره ته كه شدا جگه له وه زیر كه سی تر

راستییه كان نازانن؟ج���ه زا حه مه س���اڵح: من ت���ا ئه مڕۆ بریكارم به فه رم���ی ك���ه 2013/6/30یان )فه رمانی ده ستله كاركێش���انه وه م الدانم به ده ستنه گه یشتوه ( له ماوه ی ئه م (9( مانگه دا ته نان���ه ت بۆ یه كجاریش

كه سیتریش���م وه زی���رو له جه ناب���ی نه پرس���یوه و هیچ راپ���ۆرت و داتایه كم ده رباره ی داه���ات بۆ نه هاتوه ، من ئه و بابه ته م به ره هه ندێكی هه ستیار زانیوه و به ئه ركی ئاس���ته بااڵكان���م داناوه وه ك ئه نجومه نی ن���ه وت و بااڵی ئه نجومه نی ئابوری و وه زاره تی دارایی، به اڵم داوای گرێبه سته كانم كرد وه زیر فه رموی ئه وه ئیشی ئه نجومه نی بااڵیه ، دواتر ویستم داونلۆدیان بكه م له ئینته رنێته وه ، به اڵم له به ر خاویی هێڵه كان بۆم نه كرا، بۆیه داوای هێڵێك���ی خێرای ئینته رنێتم كرد بۆ ئه مه ش جه ناب���ی وه زیر ره زامه ندی نه فه رمو هه رچه نده راسته وخۆ به نوسین

داواكه م دایه ده ستی به ڕێزیان.ئاوێن���ه : به بڕوای ت���ۆ داهاتی نه وت چ���ی لێدێت ئای���ا ده چێت���ه خه زێنه ی

حكومه ته وه ؟جه زا حه مه ساڵح: وه اڵمی ئه مه الی ئاس���ته بااڵكان���ه ، له واڵتانی وه ك الی ئێمه له بری���كاری وه زاره ت بۆ خواره وه بابه ت���ه جێبه جێك���ردن و كاری پت���ر هونه ریه كانن، بۆ فرۆش���تن و داهات بۆ نمونه له عێراقدا )SOMO( هه یه ، له الی ئێمه ش ده بێت )KOMO( كه له یاسای نه وتدا ژماره )22(ی ساڵی )2007(دا هاتوه دابمه زرێت و ده س���تبه كاربێت تا رێچكه ی فرۆشتن و داهات به شێوه یه كی فه رمی و رون )شفاف( به بێ گرێ و گۆڵ و گومان ئاش���كرابێت هه ر هیچ نه بێت بۆ په رله م���ان و ده زگای چاودێریی دارایی و له س���نوری په یوه ندی���داره كان ده زگا

رێنمایی و یاسا كارپێكراوه كاندا.ئاوێنه : باشه بۆچی له سه ر ئه و جۆره س���كااڵكردنت، وه زیرو مامه ڵه كردنه ی یه كێتی و عیماد ئه حمه د وه ك پێویست

نه هاتنه ده نگ؟جه زا حه مه س���اڵح: نه خێر هاتونه ته ده ن���گ، جه ناب���ی كاك عیماد ئه حمه د رۆژی 2012/10/11 سه ردانی وه زاره تی ك���ردو له كۆبونه وه یه كی فراواندا بێجگه ل���ه زۆر ئام���ۆژگاری باش و پێویس���ت رێنمای���ی فه رمو كه ده بێ���ت جه نابی وه زیر ده سه اڵته كانی بریكاری وه زاره ت ده س���تبه كاربوه ل���ه 2012/10/1 ك���ه دیاری ب���كات، به اڵم دوات���ر له قۆناغی یه كه مدا وه زیر ئه و ره شنوس���انه ی منی ره تكرده وه و بۆ ماوه ی چوار مانگ واته تا 2013/1/29 هه ر له كۆشش���دابوم كه ئاسته نه مگه یانده پێبهێنم و قه ناعه تی بااڵكان و فشارم خستبوه سه ر خۆم كه ئارام و بێده نگبم تا نه بمه هۆكاری گرژی دروستكردن، به اڵم جه نابی وه زیر هه ر قایلنه ب���و ده س���ه اڵته كانم پێبدات بۆیه له م ب���ه رواره دا واته 2013/1/29 چاوم كه وت به جه ناب���ی كاك عیماد ئه حمه د جێگری س���ه رۆكی ئه نجومه نی وه زیران له نوس���ینگه كه ی خۆی و داواملێكرد كه جارێكیتر رێنمایبدات به جه نابی وه زیری

سامانه سروشتیه كان، بۆ ئه م مه به سته و خۆش���م چه ندینجار قسه م له گه ڵ به ڕێز وه زی���ر كردو دیس���انه وه ره شنوس���ی رێكخستنی په یكه ری ده س���ه اڵته كان و وه زاره ت���م له قۆناغێكی نوێدا له س���اڵی 2013دا ده ستپێكرده وه و وێنه ی نوسراوو بۆ نوس���ینگه ی یاداش���ته كانم ده نارد جه ناب���ی كاك عیم���اد ئه حم���ه د وه ك ئه نجومه نی وه زیران، جێگری سه رۆكی

به داخه وه م كه ئه م قۆناغه درێژه یكێشا تا مانگی نیس���انی 2013 واته نزیكه ی شه ش مانگ و نیو له ده ستبه كاربونمه وه ، هه رچه نده تا ئه م به رواره ش چه ندینجار داوام گونجاوه كاندا له بۆن���ه به زاره كی له جه نابی د0ئاش���تی ده كرد، به اڵم هه ر ئه مڕۆ به سبه ی كاتمان به ڕێده كرد بۆیه ناچاربوم یاداشتێكی رون و پڕ له ڕاستی و هه ڵقواڵوی ئاستی به رپرسیاریه تیم وه ك بریكاری وه زاره تی سامانه سروشتیه كان كه له س���ه ر لیس���تی یه كێت���ی بۆ ئه م وه زاره ته دامه زرێنراوم له 2013/4/14دا ئه م یاداش���ته م ئاڕاسته ی جه نابی كاك عیماد ئه حمه د كردو دوای هه فته یه كیش له چاوه ڕوانی بێئه نجامدا هه مان یاداشتم ن���ارد بۆ هه ندێك له ئه ندامانی مه كته بی سیاسی یه كێتی نیشتیمانی كوردستان له كۆبون���ه وه ئ���ه وه ی به مه به س���تی زه ردو سه وز لیس���تی هاوبه ش���ه كانی پشتگیری له كاك عیماد بكرێ و باسبكرێ باره یه وه ل���ه م هه ركێش���ه یه ك ئه گه ر

هه بێ���ت تا رێنمایی بدرێ���ت به وه زیری سامانه سروش���تیه كان بۆ پێدانی ئه و باسه ش���ایه نی ئه وه ی ده س���ه اڵتانه ، كۆپی ئه م یاداشته م نه نارد بۆ به رپرسی راگه یانی یه كێتی نیشتیمانی كوردستان به ڕێز كاك ئ���ازاد جوندیان���ی نه وه ك به هه ڵه له ڕاگه یاندندا باڵوبكرێته وه دواتر بۆ پشتگیری و لێدوان له و یاداشته ی من و یاداشته كانی هه ندێك له وه زیرو بریكاری مه كته ب���ی كارگێ���ڕی وه زاره ت���ه كان، هه ندێ���ك به ئاماده بون���ی سیاس���ی و له ئه ندامانی سه ركردایه تی و ئاماده بونی جه ناب���ی كاك عیماد ئه ندامی مه كته بی سیاسی و جێگری سه رۆكی ئه نجومه نی وه زیران كۆبونه وه یه كی تایبه ت سازدرا له ئاماده بوان هه ریه كه له 2013/5/25و قسه ی خۆی كردو رونكردنه وه و رێنمایی باشی لێدرا، له په راوێزی كۆبونه وه كه دا جه ناب���ی كاك عیماد ئه حم���ه د به منی فه رمو ك���ه له ڕۆژانی داهاتودا زه مینه ی خۆشده كات و بۆ ده سه اڵته كانم پێدانی زۆر گه شبینبوم و چاوه ڕێبوم و چاوه ڕێشم چونك���ه له بنچین���ه دا كه له یاداش���تی 2013/4/14م داو دوات���ر له یاداش���تی 2013/5/23 من داوای ده س���ه اڵته كان و به سیسته مكردنی ئه و وه زاره ته م كردوه به پێی یاساكانی )21 و 22(ی ته مموزی ساڵی 2007و رونمكردۆته وه كه من بۆ ئه و خزمه ته گه ڕاومه ته وه و نوس���یومه ئه گه ر واش���ناكرێت تكایه له م پۆسته م بمبه خش���ن چونكه نامه وێت بریكارێكی كارتۆنیی بێكاربم. به داخه وه كه دیاره براده ران له ژێر هه ر فشارو مشارێكدا بێت به نیازبن وه ك بیستومه له بریتی ئه وه ی ده سه اڵته كانمان كه شیاون بۆ بریكاری وه زاره تێك���ی وا گرنگی س�������ه روه ری به هه مانشێوه ی پێبس���پێرن )سیادی( ئه و ده سه اڵتانه ی كه دراون به بریكاری وه زاره تی دارای���ی و هتد.. نه خێر دیاره ئه س���ته مه كارێ ی���ان جوڵه یه ك به م ئاڕاس���ته یه بكرێت بۆیه وه ك بیستومه نیه تیان هانیوه له پۆسته كه م بمبه خشن كه ئه مه ش یه كس���انه به په كخس���تنی نه وت���ی ئه ندازیارێك���ی تواناكان���ی پڕۆفیشناڵی به ئه زمون و دڵسۆزی كوردو كوردستان، دیاره میلله ت و مێژوش له م

بابه ته به ئاگ����ان.له پش���ت پااڵوگه كانی ك���ێ ئاوێنه : زۆربه ی���ان ده وترێ���ت نه وته وه ی���ه ؟ بااڵی���ان به رپرس���ی بێمۆڵه ت���ن و

له پشته وه یه ؟ج���ه زا حه مه س���اڵح: ئه وه نده ی من بزانم س���ێ پااڵوگه ی���ان فه رمین، واته

حكومین:له كارگه ی 1� پااڵوگ���ه ی س���لێمانی شه كر كه به هۆی دابیننه كردنی بودجه بۆی له سااڵنی رابردودا كه پێویست بو چاكسازی )صیانه (ی به رده وامی هه بێت به رده وامبێت به رهه می كارپێكردن و تا

ه���ه ر له به ر به رده وامی ئ���ه م داوایه بو پسپۆڕی ئه ندازیارێكی به ڕێوه به ره كه ی پااڵوگه نه وتیه كان بوو له بواری پااڵوگه نه وتیه كان���دا كاری كردب���وو پتر له ده س���اڵ به ڕێوه به ری ئه م پااڵوگه یه بوه ، وه زاره تی سامانه سروشتیه كان له بریتی به ده نگه وه هاتن���ی ئ���ه م به ڕێوه ب���ه ره دڵسۆزه پاداشتیان دایه وه و گواستیانه وه بۆ به ڕێوه به رایه تیه كی سه ر به وه زاره ت كه په یوه ندی به پسپۆڕیی ئه م به ڕێزه وه نی���ه كه پێویس���ته حكومه تی هه رێمی كوردس���تان و ئه نجومه نی وه زیران رێگه نه دات هه ركه سێك ورته ی لێوه بێت كه به رژه وه ندی گشتیش بێت تۆمه تبارانی بكه ن و له كاره ك���ه ی الیبه ن. دوای ئه م پااڵوگه كه له به رئ���ه وه ی پێش���ه كییه و مه ترس���ی نه بێت بۆ ژینگه بڕیاردراوه وه زیرانه وه كه ئه نجومه ن���ی له الی���ه ن به یه كجاره ك���ی بوه س���تێنرێت و بكرێت به مۆزه خانه ی نه وتی كوردس���تان بۆیه منیش وه ك بریكاری وزاره ت كه خاوه ن بیرۆكه و سه رپه رش���تكاری دامه زراندنی ئ���ه م پااڵوگه یه بوم هه قوابو رای به نده وه ربگرن پێش بڕیاری خانه نشینكردنی پااڵوگه كه كه به به راورد له گه ڵ پااڵوگه ی بازی���ان ك���ه دوێنی كه وتۆت���ه گه ڕ دو ج���ار فڕنه كان���ی س���وتاون، پااڵوگه ی سلێمانییش كه پانزه ساڵ كاریكردوه و به رهه می هه بوه روداوی سوتانی فڕنی نه ب���وه ، من پێمباش���نه بو له م قه یرانی دواتر له كارنه خرێ���ت، س���وته مه نیه دا قه ناعه تم تاڕاده یه ك له كۆشش���دابوم و به به ڕێ���ز جه نابی وه زیر هێنا بۆ ئه وه ی به شی وه رش���ه كانی ئه م پااڵوگه یه كه ئه ندازیارو ته كنیككاری ناوخۆی به تواناو كارمه ندانی كارگێڕی و ژمێریاری ته واوی هه یه هه ر ئه وانیش به ش���ه ونخونی ئه م به رهه میان دروستكردوه و پااڵوگه یه یان به رده وامبوه تا نه ورۆزی س���اڵی 2011 كه ژماره یان نزیك���ه ی )200( لێهاتوی رێزلێنه گیراون ونب���وی پێش���مه رگه ی له بریتی پاداشت و رێزلێگرتن به نه شاره زا ناوزڕێنراون كه به شێكی زۆریان له زانكۆ ئه ندازیاریه پێش���كه وتوه كان و په یمانگا دیاره كان ده رچون، وه ك وتوشیان������ه بریكاری وه زاره ت )حه مه جه زا ساڵح(ی���ش یه كێكه له و نه ش���اره زایانه ی ئه و پااڵوگه یه ی دیزاینك���ردوه كه له هه مان كۆلێج���ی ئه ندازیاری ن���ه وت له زانكۆی به غدا به ر له جه نابی وه زیر د0ئاش���تی هه ورامی به ساڵێك له حوزه یرانی 1970دا بڕوانام���ه ی به كالۆریۆس���ی ئه ندازیاری ن���ه وت و كانزاكان���ی به ده س���تهێناوه و 43 س���اڵ ل���ه و ب���واره دا كاریك���ردوه كوردس���تان و ئه وروپ���او له عێ���راق و ئه ندازیاران���ی رێكخ���راوی ئه ندام���ی نه وتی نێوده وڵه تییه )SPE( له س���اڵی 1983 به ژم���اره )17805(و ئه ندام���ی زانایان���ی ئه ندازی���اران و رێكخ���راوی

ژێرزه وی ئه وروپایه )EAGE( هه روه ها ئه ندازیاران���ی س���ه ندیكای ئه ندام���ی 1991و سه ندیكای له ساڵی كوردستانه ئه ندازیارانی عێراقی له ته مموزی 1970و خوێندكاری )7213(و به ژم�����������اره به رهه می كانی دكتۆرای په ره پێدان���ی ن���ه وت ب���وه له زانك���ۆی ))بۆڵتن – نیۆرك(( به اڵم له به ر راسپاردنی بۆ ئه م پۆسته و پێش���تریش كێشه ی نه خۆشی كۆچكردوی دایكی خوێندنی دكتۆراكه ی

دواخستوه .2� پااڵوگ���ه ی بازی���ان – فه رمییه و به كۆمپانی���ای دراوه به گرێبه س���ت

ناوخۆیی بێژن پیت.3� پااڵوگ���ه ی خه ب���ات فه رمیی���ه و به كۆمپانی���ای دراوه به گرێبه س���ت

ناوخۆیی كارگروپ. ئیت���ر ماباق���ی پااڵوگه كان���ی تر كه مه نجه ڵ���ی كواڵنن نازانم ك���ێ موڵه تی پێداون ئه وانه ژینگه كوژن، زانیاریشم ال نیه به رپرسی بااڵیان له پشته وه یه یان نا، ئه وه نده ی من د0ئاش���تیم ناسیبێت باوه ڕناكه م یه ك دانه مۆڵه ت هه بێت كه واژوی د0 ئاشتی هه ورامی له سه ربێت.

كۆششێكی پێویس���ته بۆنه یه دا له م زۆر ج���دی و هه مه الیه ن���ه بكرێ���ت بۆ پالندان���ان بۆ دامه زراندنی پااڵوگه یه كی )Complex( گش���تگیری مۆدیرن���ی سه ره كی كوردس���تان به توانای 250000 دوسه دو په نجا هه زار به رمیل له ڕۆژێكدا ك���ه نزیكه ی )4 بۆ 5( س���اڵی ده وێت بۆ دروس���تكردنی ، ئه م���ه ش بودجه ی وه به رهێنانی نزیكه ی )2،5( دو ملیارو نیو دۆالری ده وێت واته بۆ پێنج س���اڵ به دواییه ك���دا ئه گه ر حكومه تی هه رێمی كوردستان خۆی بیكات ده بێت سااڵنه (500( پێنجس���ه د مل���ۆن دۆالری ب���ۆ دابنێت و چه ن���د وه به رهێنه رانی ناوخۆو ده ره كی بێنه پێشه وه رێژه ی بودجه ی حكومه تی هه رێم كه پێویس���ته دابینی

بكات دێته خوارێ.به دامه زراندن���ی پااڵوگه ی س���ه ره كی نه وت���ی كوردس���تانی پێش���نیاركراوی سه ره وه م گشت كاره ساته فره ره هه ندو س���وته مه نیمان ئاسایش���ی ژینگه یی و له كۆڵ ئه كاته وه و، خه ڵكی كوردس���تان ب���ه و )55( بلۆكه نه وت���ی و غازیه به م پااڵوگ���ه قه ش���ه نگه رزگاری ده بێ���ت له ده ست پانكردنه وه له پااڵوگه ی بێجی و به ڕێ���ز د0شه هرس���تانی و له هه ڕه ش���ه ده بێ���ت و رزگاری به رده وامه كان���ی كۆڵنه ده ره كه مان نه ت���ه وه هه روه ه���ا ته كنۆلۆجی���ای خ���اوه ن ده بێت���ه پیترۆكیمیاوی���ات و زنجیره ی به ها واته Value Chainو هه مو ئاس���انكاریه كی له پێش گه ش���ه پێدان ئاوه دانكردنه وه و گونده قه ره بوكردن���ه وه ی هه مویانه وه ئه نفالكراوه كان و كه س���وكاری شه هیدان

دابین ده بێت.

ئا: ئاوێنه

له ژماره ی رابردودا، ئاوێنه راپۆرتێكی سه باره ت به سه ركرده یه كی به عسی دژ به رژێمی سه دام باڵوكرده وه كه

دوای كۆچكردنی له فه ره نسا، له الیه ن نێچیرڤان بارزانی سه رۆكی حكومه ته وه به بڕی 2 ملیۆن دینار خانه نشینكراوه ،

به اڵم عه دنان موفتی ستایشی رۆڵی ئه و ده كات و ده ڵێت "ئه و له رۆژه سه خته كاندا كه كورد پێویستی

به یارمه تی بو، ده ستی هاوكاری بۆ درێژكردین و پیاوێكی جوامێربو".

عه دن���ان موفتی ئه ندام���ی مه كته بی نیش���تمانی یه كێت���ی سیاس���ی سه باره ت له په یوه ندییه كدا كوردستان، "عه بدولجه ب���ار به خانه نش���ینكردنی كه راگه یاند به ئاوێن���ه ی كوبه یس���ی " ئه و ه���ه واڵ و راپۆرته ورده كاری زۆره و ده بو پێش باڵوكردنه وه ی به دواداچونی

زیات���ری بۆ بكرایه ، ئ���ه و وتی "یه كه م پێشنیاری خانه نشینكردنه كه ی له الیه ن هاوس���ه ر و دو كوڕه ك���ه ی عه بدولجه بار كوبه یسیه وه بوه ، دوه میش له سه ر داوای مام جه الل و زۆربه ی براده رانی یه كێتی بوه كه سااڵنێكی زۆره ئه و براده ره یان ناسیوه ، هه ر له س���ه ر خواستی ئه وان داوام له سه رۆكی حكومه تی هه رێم كرد

كه خانه نشینی بۆ ناوبراو بكات".سه باره ت به هۆكاری خانه نشینكردنی ناوبارو كه كه سایه تییه كی عه ره به له الیه ن حكومه تی هه رێمی كوردس���تانه وه ، ئه و وتی "كوبه یسی وه ختی خۆی ئه ندازیار بوه و دواتر كه به حه فتاكانی س���ه ده ی رابردودا بوه به به رهه ڵس���تكاری رژێمی سه دام، رویكردوه ته سوریا و به عسیه كی چه پ بوه ، له س���اڵی 1980دا دو برای ئه و ئیعدامكراوه ، س���ه دامه وه له الیه ن رۆیشتوه ، له س���وریا ده س���تی كاته ی كوردییه كانی هێ���زه هه م���و هاوكاری

كردوه ، به تایبه تی یه كێتی ".

مه حمود ج���ه الل و "م���ام وتیش���ی عوس���مان و عادل مورادو كه مال فوئاد زۆر له براده ران���ی ئۆپۆزیس���یۆن باش ده زان���ن كه ئه و له و رۆژه س���ه ختانه دا كردوه ، ئێمه ومانانی هاوكارییه ك���ی چ له ڕێگه ی ئاسانكاریكردن بۆ راییكردنی دابینكردن���ی ئیش���وكاره كانمان و پاس���پۆرت و ته نانه ت دوجاریش پاره ی گواس���توه ته وه بۆ خ���ڕی ناوزه نگ كه

سه ركردایه تی یه كێتی لێبوه ".موفتی ئاماژه ی به وه شكرد كه ته نانه ت ئ���ه و كاته ی ویس���تویه تی له ش���امه وه بگه ڕێت���ه وه بۆ كوردس���تان له 1979دا كاتێ���ك له الیه ن ده وڵه تی س���وریاوه ، خواس���تی له س���ه ر ده س���تگیركراوه ، كوبه یسی ئازادكراوه و ئاسانكاری ئه وه ی

بۆ كردوه كه بگه ڕێته وه كوردستان. ئه و وتی "له به رئه وه پێویس���ته وه ك به وان���ه ی به رامب���ه ر ئه مه كداریی���ه ك له ته نگان���ه دا فریامانكه وتن و ده س���تی یارمه تیی���ان بۆ درێژكردی���ن، كارێكی

به وجۆره بكه ین و ئێس���تا پاداش���تیان بده ینه وه ".

له نزیكه وه ئه وانه ی "هه مو وتیش���ی ئه ویان ناسیوه ئاماژه به وه ده كه ن كه

دۆستی كوردو پیاوێكی جوامێر بوه ".موفت���ی ئه وه ش���ی رونك���رده وه كه هه رچه نده جیاوازی بیروبۆچونیش���یان

هه بوه و ئه و وه كو عه ره بێكی سوننه پیاوێكی نه ته وه یی بوه ، به اڵم رێزیان بۆ یه ك هه بوه ، ئه وكاته ش كه بۆچونی په نابه ی گۆڕا وه و س���ورییه كان له گه ڵ بردوه ت���ه به ر فه ره نس���ا، په یوه ندییان ه���ه ر نه پچ���ڕاوه و ناوبه ناو س���ه ردانی ك���ردوه ، كاتێكیش ك���ه دوای روخانی رژێم���ی س���ه دام گه ڕاوه ت���ه وه عێراق و به هۆی بیر وبۆچونیه وه كه دژ به هاتنی ده س���تگیركراوه بوه ، ئه مه ریكییه كان ئه مه ش مایه ی نیگه ران���ی ئه وان بوه ، ئه و وتی "هه ڵوێسته كانی رون و دیاربون، هه رگی���ز ناتوانی���ن بڵێین ئ���ه و پیاوی به عس بوه و وه ك به عسی عێراقی بوه و

بریكاری وه زاره تی سامانه سروشتیه كان:

جگه له سێ پااڵوگه كه حكومین، پااڵوگه كانی تر مه نجه ڵی كواڵن و ژینگه كوژن و نازانم كێ موڵه تی پێداون

سه باره ت به "عه بدولجه بار كوبه یسی " كه له الیه ن نێچیرڤان بارزانییه وه به بڕی 2 ملیۆن دینار خانه نشینكراوه

عه دنان موفتی : دۆستی كوردو پیاوێكی جوامێربو

ئاشتی هه ورامی كه ماوه ی )30( ساڵ

له زمانی كوردی دابڕاوه جیاوازی نێوان ده سه اڵت و

(صالحیات(و ئه رك )واجبات(ی

نه ده كرد"

پێویسته وه ك ئه مه كدارییه ك به رامبه ر به وانه ی له ته نگانه دا

فریامانكه وتن و ده ستی یارمه تییان بۆ درێژكردین، ئێستا پاداشتیان بده ینه وه

عه بدولجه بار كوبه یسیوه ك ئه وان بیریكردۆته وه ، پێش���موایه هه مو ئه وانه ی ده یناس���ن به شایسته ی ئه وه ی ده زانن كه خانه نشینیی له الیه ن حكومه ت���ی هه رێم���ه وه ب���ۆ بكرێ���ت، به تایبه ت���ی كه ناوب���راو دوای خه بات و ماندوبونێكی زۆر له پێناوی رزگاركردنی س���ه دام، له دیكتاتۆریه ت���ی عێ���راق

به هه ژاری م���ردو پیاوێك���ی جوامێربو به رامبه ر به كورد".

ئه مه كدارییه ك وه ك "ئێمه وتیش���ی به رامب���ه ر به و خه ڵكه ی رۆژێك له ڕۆژان هاوكاریی���ان كردوین، ئه م���ه به ئه ركی خۆمان ده زانین، له به رئه وه ئه و هه واڵه

پێویسته راست و رونبكرێته وه ".

‌‌‌ئاوێنه‌‌تایبه‌ت.‌ئه‌وروپا

به‌گوێره‌ی‌چه‌ند‌به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كی‌مه‌كته‌بی‌ڕێكخستنی‌یه‌كێتی‌نیشتمانی‌چه‌ندین‌به‌رپرس‌و‌ئه‌ندامی‌كۆمیته‌كانی‌

ده‌ره‌وه‌ی‌یه‌كێتی‌خانه‌نشینكراون.‌ده‌نگدانه‌وه‌ی‌خانه‌نشینكردنی‌ئه‌و‌ئه‌ندامانه‌ی‌یه‌كێتی‌ناڕه‌زایه‌تی‌

لێده‌كه‌وێته‌وه‌.‌

ناڕازییه‌كان���ی‌یه‌كێتی‌ده‌ڵێن‌له‌الیه‌ن‌باڵێكی‌دیاریكراوی‌مه‌كته‌بی‌سیاس���ی‌یه‌كێت���ی‌ كۆمیته‌كان���ی‌ یه‌كێتیی���ه‌وه‌‌له‌ئه‌وروپ���ا‌ئینقالبی‌به‌س���ه‌ردا‌كراوه‌.‌س���اڵی‌پ���ار‌كادیرێكی‌ناس���راوی‌ئه‌و‌به‌ڕێكخستنه‌وه‌ی‌ ڕاس���پێردراوه‌‌ حیزبه‌‌كۆمیته‌كانی‌یه‌كێتی‌له‌واڵتانی‌ئه‌وروپا.‌به‌گوێ���ره‌ی‌وته‌ی‌كادی���ره‌‌ناڕازییه‌كان‌ئ���ه‌و‌هه‌ڵبژاردنان���ه‌‌دور‌له‌پره‌نس���یپه‌‌حیزبیه‌كانی‌یه‌كێتی‌به‌ڕێوه‌چوه‌.‌ئه‌وان‌ده‌ڵێ���ن‌به‌ش���ێوه‌ی‌جۆراوج���ۆر‌ڕێگه‌‌

له‌به‌شداریكردنیان‌گیراوه‌.‌باڵێكی‌ ناڕازییان���ه‌،‌ كادی���ره‌‌ ئ���ه‌و‌دیاریك���راوی‌ن���او‌مه‌كته‌بی‌سیاس���ی‌تۆمه‌تبارده‌كه‌ن‌ خۆی���ان‌ حیزبه‌ك���ه‌ی‌یه‌كێت���ی‌و‌ زیات���ری‌ به‌په‌رتكردن���ی‌پێشێلكردنی‌پره‌نسیپه‌‌دیموكراتیه‌كان.‌ئه‌وان‌ب���اس‌له‌وه‌‌ده‌كه‌ن‌كه‌‌ئه‌ندامانی‌كۆمیت���ه‌‌نوێكان‌له‌ئه‌وروپا‌ژن‌و‌منداڵی‌خۆیان‌بردوه‌ته‌‌هۆڵی‌هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‌تا‌ڕێژه‌ی‌ده‌نگدان���ه‌كان‌به‌به‌رژه‌وه‌ندی‌به‌گوێ���ره‌ی‌ به‌رزبكه‌ن���ه‌وه‌.‌ خۆی���ان‌زانیاریه‌كانی‌ئاوێنه‌‌له‌كاتی‌به‌ڕێوه‌چونی‌پرۆس���ه‌ی‌هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌پێك���دادان‌

له‌نێ���وان‌ئه‌ندام���ان‌و‌كادیرانی‌یه‌كێتی‌ڕویداوه‌و‌چه‌ندین‌كه‌س‌برینداربون

تا‌ئێس���تا‌كاردانه‌وه‌ی‌ئ���ه‌و‌كادیره‌‌به‌تایب���ه‌ت‌ به‌رده‌وام���ه‌‌ ناڕازیان���ه‌‌له‌واڵته‌كانی‌نه‌مسا‌و‌به‌لجیكاو‌هۆڵه‌ندا‌و‌سویس���راو‌به‌ریتانیاو‌نه‌رویج‌و‌س���ویدو‌

فینله‌ندا.ل���ه‌و‌باره‌ی���ه‌وه‌‌ئاوێن���ه‌‌چه‌ندی���ن‌

به‌ڵگه‌نام���ه‌ی‌مه‌كته‌ب���ی‌ڕێكخس���تنی‌به‌ده‌ستگه‌یش���توه‌.له‌یه‌كێك‌ یه‌كێتیان‌مه‌كته‌بی‌ به‌بڕی���اری‌ له‌به‌ڵگه‌نامه‌كاندا‌ڕێكخس���تن‌ن���اوی‌هه‌ش���ت‌كادی���ری‌پێش���كه‌وتوی‌یه‌كێتی‌هاتوه‌‌كه‌‌ئه‌ركی‌‌ڕێكخس���تنی‌مه‌ڵبه‌ن���دی‌ده‌ره‌وه‌ی���ان‌ناڕازیه‌كان‌ كادیره‌‌ به‌اڵم‌ پێسپێردراوه‌،‌مه‌كته‌بی‌سیاس���ی‌ باڵێك���ی‌ ده‌ڵێ���ن‌

ئینقیالبی���ان‌به‌س���ه‌ر‌ئ���ه‌و‌بڕی���اره‌ی‌مه‌كته‌بی‌ڕێكخس���تندا‌كردوه‌و‌نزیكه‌ی‌په‌رته‌وازه‌‌ ڕێكخس���تنه‌كان‌ س���اڵه‌‌ دو‌ب���ون‌‌‌‌ته‌نها‌له‌الیه‌ن‌دو‌كه‌س���ی‌س���ه‌ر‌ده‌برێت.‌ به‌ڕێوه‌‌ هێرۆخان���ه‌وه‌‌ به‌باڵی‌هاتوه‌‌ به‌ڵگه‌نامه‌كاندا‌ له‌به‌ش���ێكیتری‌یه‌كێتی‌ ك���ه‌‌مه‌كته‌ب���ی‌ڕێكخس���تنی‌به‌دواداچ���ون‌ب���ۆ‌ڕه‌خن���ه‌ی‌كادی���ره‌‌

ناڕازی���ه‌كان‌ده‌كات،‌ب���ه‌اڵم‌ناڕازیه‌كان‌ده‌ڵێ���ن‌له‌ناو‌س���ه‌ركردایه‌تی‌یه‌كێتیدا‌بێس���ه‌روبه‌ریه‌كی‌زۆر‌هه‌ی���ه‌و‌ك���ه‌س‌نازان���ێ‌س���كااڵكان‌ده‌كه‌وێته‌‌چ‌كون‌و‌

قوژبنێكه‌وه‌.ئاوێن���ه‌‌زانی���اری‌له‌س���ه‌ر‌كادی���ره‌‌ناڕازیه‌كانی‌یه‌كێتی‌هه‌یه‌‌كه‌‌له‌ئێستادا‌به‌سه‌ر‌س���ێ‌گروپدا‌دابه‌شبون.‌گروپی‌

یه‌كه‌م‌چاوه‌ڕوانی‌ئه‌وه‌ن‌كه‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌گ���ۆڕان‌په‌یوه‌ندیی���ان‌پێ���وه‌‌بكات‌تا‌بچنه‌‌ن���او‌بزوتنه‌وه‌كه‌وه‌،‌گروپی‌دوه‌م‌كارده‌كه‌ن‌بۆ‌چاكس���ازی‌ناو‌یه‌كێتی‌و‌له‌نه‌بون���ی‌وه‌اڵمدا‌هه‌ن���گاو‌به‌هه‌نگاو‌ده‌كه‌نه‌وه‌.‌ توندتر‌ هه‌وڵویس���ته‌كانیان‌گروپی‌س���یێیه‌م‌له‌بێده‌نگی‌و‌سێبه‌ردا‌

ماونه‌ته‌وه‌

(384(‌سێشه‌ممه‌‌2013/7/2کوردستانی

كێشه‌ی‌باڵه‌كانی‌ناو‌یه‌كێتی‌له‌ئه‌وروپا‌به‌رده‌وامه‌

‌‌‌ئا:‌به‌ختیار‌حسێن‌

له‌م‌گفتوگۆیه‌ی‌‌ئاوێنه‌دا‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌كۆمسیۆنی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌هه‌ولێر‌"هه‌ندرێن‌محه‌مه‌دده‌ڵێت‌"‌

له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌رابردو‌رێكخراوه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌مه‌ده‌نی‌‌رۆڵێكی‌‌كه‌میان‌هه‌بوه‌‌و‌به‌شێكی‌‌زۆریان‌هه‌ر‌نه‌هاتن"

ئاوێن���ه‌:‌ئاماده‌كاریه‌كان���ی‌‌ئێوه‌‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌‌9/21له‌ئێستادا‌به‌كوێ‌‌

گه‌یشتوه‌؟كۆمه‌ڵێك‌ ئێمه‌‌ محه‌م���ه‌د:‌ هه‌ندرێن‌چاالكیم���ان‌هه‌ی���ه‌‌ك���ه‌‌به‌ب���ه‌رده‌وام‌رۆژان���ه‌‌ده‌ڕوات‌و‌كاری‌‌ب���ۆ‌ده‌كه‌ین،‌نوێكردنه‌وه‌ی‌‌ ئێس���تا‌ گرینگترینی���ان‌تۆماری‌‌ده‌نگده‌رانه‌‌كه‌‌ئه‌و‌لیستانه‌ی‌‌له‌‌‌9/21بۆ‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌به‌كارده‌هێنرێن‌و‌له‌بنكه‌كان���دا‌داده‌نرێ���ن،‌ئه‌م���ه‌ش‌بۆ‌ئه‌وه‌یه‌‌ئه‌و‌لیستانه‌‌رێكبخرێن‌و‌هه‌ڵه‌ی‌‌تێدانه‌بێت،‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌ش‌له‌‌‌6/15ده‌نگده‌ران‌ده‌توانن‌سه‌ردانی‌‌بنكه‌كان‌بكه‌ن‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌دڵنیابن‌له‌ناوه‌كانیان‌به‌تایبه‌ت���ی‌‌ئه‌وان���ه‌ی‌‌كێش���ه‌یانه‌‌یان‌ده‌یانه‌وێت‌شوێنی‌‌ده‌نگدانیان‌بگۆڕن،‌ئه‌و‌ چاره‌نوس���ی‌‌ له‌ئێس���تاوه‌‌ چونكه‌‌ده‌نگده‌ره‌‌دیاری‌‌ده‌كرێت‌كه‌‌ده‌توانێت‌ده‌نگبدات‌یاخود‌نا،‌چونكه‌‌هه‌ركه‌سێك‌ناوی‌‌له‌لیسته‌كاندا‌نه‌بێت،‌ئه‌وا‌ناتوانن‌ده‌نگب���ده‌ن،‌هه‌روه‌ها‌ئ���ه‌و‌ماوه‌یه‌‌بۆ‌بۆ‌ به‌تایبه‌تی‌‌ زۆرباش���ه‌،‌ حیزب���ه‌كان‌ئه‌وان���ه‌ی‌‌گوم���ان‌و‌تان���ه‌ی‌‌له‌ژماره‌ی‌‌ده‌نگده‌ران‌هه‌یه‌،‌بۆیه‌‌لیسته‌كان‌ده‌توانن‌س���ه‌ردانی‌‌هه‌مو‌بنكه‌كان���ی‌‌ده‌نگدان‌بكه‌ن‌و‌ناوه‌كان‌له‌وێدا‌پیشاندراون،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌بتوانی���ن‌له‌داتاكانیش‌متمانه‌ی‌‌هه‌مو‌حیزبه‌كان‌به‌ده‌ستبهێنین،‌چونكه‌‌‌یاسایی‌‌ به‌ته‌نیا‌شه‌رعیه‌تی‌‌ هه‌ڵبژاردن‌به‌س‌نیه‌،‌به‌ڵكو‌ده‌بێت‌ش���ه‌رعیه‌تی‌‌سیاسیش���ی‌‌هه‌بێ���ت‌كه‌‌س���ه‌رچاوه‌‌ده‌گرێ���ت‌له‌ره‌زامه‌ن���دی‌‌حیزب���ه‌كان،‌هاواڵتیانی���ش‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌دڵنیابن‌كه‌‌له‌كوێ‌‌ نی���ه‌‌و‌ كێش���ه‌ی‌‌ ناوه‌كانی���ان‌ده‌نگده‌ده‌ن،‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌‌ده‌توانن‌له‌رێگه‌ی‌‌ئه‌و‌ژمارانه‌ی‌‌كه‌‌كۆمس���یۆن‌پێوه‌‌ په‌یوه‌ندیان‌ به‌خۆڕای���ی‌‌ دایناون‌خزمه‌تگوزاریه‌كان���ی‌‌ هه‌م���و‌ بك���ه‌ن،‌به‌خۆڕاییه‌‌و‌ هاواڵتیان‌ بۆ‌ كۆمسیۆنیش‌ده‌توان���ن‌له‌رێگه‌ی‌‌ژماره‌كان‌و‌ماڵپه‌ڕی‌‌كۆمسیۆن‌و‌سه‌ردانیكردنی‌‌ناوه‌نده‌كانی‌‌تۆم���اری‌‌ده‌نگده‌ران‌له‌هه‌م���و‌ناوه‌ند‌و‌

قه‌زا‌و‌ناحیه‌كان‌كه‌‌ل���ه‌8ی‌‌به‌یانی‌‌تا‌4ی‌‌ئێواره‌یه‌‌و‌هه‌فت���ه‌ی‌‌‌7رۆژ‌ده‌وام‌ده‌كه‌ن،‌له‌هه‌ولێر‌‌69ناوه‌ند‌كراوه‌ته‌وه‌،‌هاواڵتیانیش‌دڵنی���ا‌ده‌كه‌ینه‌وه‌‌كه‌‌بۆ‌رۆژی‌‌ده‌نگدانی���ش‌ئه‌وه‌ن���ده‌‌ناوه‌ندی‌‌ده‌نگدانم���ان‌كردۆت���ه‌وه‌‌ل���ه‌‌هه‌م���و‌ش���اخاویه‌كانیش،‌ به‌ناوچه‌‌ شوێنه‌كان‌به‌ش���ێوه‌یه‌ك‌هاواڵت���ی‌‌زیات���ر‌له‌یه‌ك‌

كیلۆمه‌تر‌زیاتر‌نه‌ڕوات.‌ئ���ه‌و‌الیه‌نان���ه‌ی‌‌تاوه‌كو‌ ‌ئاوێن���ه‌:ئێس���تا‌ناوه‌كانی���ان‌تۆماركردوه‌‌و‌هیچ‌كێش���ه‌یه‌كیان‌نیه‌‌ب���ۆ‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌

چه‌ندن؟هه‌ندرێ���ن‌محه‌م���ه‌د:‌له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‌كوردس���تان‌یه‌ك‌بازن���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌‌تائێستا‌له‌هه‌مو‌كوردستان‌‌39الیه‌نی‌‌سیاس���ی‌‌ناوه‌كانی���ان‌تۆماركردوه‌‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنه‌كان،‌له‌و‌ژماره‌یه‌ش‌‌6حیزبی‌توركمانی‌و‌‌6الیه‌نی‌‌مه‌س���یحی‌له‌گه‌ڵ‌‌5كه‌س���ایه‌تی‌‌ئه‌رمه‌نی‌‌كه‌‌ئه‌وان‌حزب‌نین‌و‌تاكن‌چونكه‌‌یه‌ك‌كورس���یه‌،‌كه‌‌به‌شێوه‌ی‌كۆتا‌‌11كورسیان‌بۆ‌دانراوه‌،‌ئه‌وانه‌ش���ی‌‌به‌ش���داری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌ده‌كه‌ن‌هه‌مویان‌حیزبن‌چونكه‌‌ئه‌مانه‌‌ده‌بێ���ت‌په‌یڕه‌وی‌‌ناوخۆی���ان‌هه‌بێت،‌ل���ه‌و‌ژماره‌یه‌ش‌حیزب���ی‌‌نوێش‌هه‌یه‌،‌تاوه‌كو‌ئێستاش‌هیچ‌الیه‌نێك‌له‌الیه‌ن‌كه‌‌ ره‌تنه‌كراونه‌ت���ه‌وه‌‌ كۆمس���یۆنه‌وه‌‌ویستبێتی‌‌به‌شداری‌‌هه‌ڵبژاردن‌بكات.

‌ئاوێنه‌:‌ئێوه‌‌وه‌كو‌كۆمسیۆن‌هه‌مو‌ئاماده‌كاریه‌كتان‌كردوه‌‌له‌روی‌‌دارایی‌‌و‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌ ئه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌ كارگێڕیه‌وه‌،‌

له‌كاتی‌‌خۆیدا‌به‌ڕێوه‌بچێت؟هه‌ندرێن‌محه‌م���ه‌د:‌هه‌مو‌كاره‌كانی‌‌ئێمه‌‌به‌و‌ئاراسته‌یه‌‌كه‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌له‌واده‌ی‌‌خۆی���دا‌به‌ڕێوه‌بچێت،‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌ش‌بودجه‌یه‌كی‌‌گه‌وره‌‌دراوه‌ته‌‌كۆمس���یۆن،‌كه‌‌من‌نازانم‌كۆمس���یۆن‌چۆن‌داوای‌‌ئه‌و‌هه‌مو‌پاره‌یه‌ی‌‌كردوه‌‌و‌چۆن‌پێیدراوه‌‌الم‌سه‌یره‌،‌به‌دڵنیایه‌وه‌‌كۆمس���یۆن‌هه‌مو‌ئه‌و‌پاره‌یه‌‌س���ه‌رف‌ن���اكات‌كه‌‌‌37ملی���ار‌و‌نی���وه‌،‌بۆیه‌‌هه‌ندێكج���ار‌ كۆمس���یۆن‌ پێویس���ته‌‌بودجه‌كه‌ی‌‌كه‌مبكات���ه‌وه‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌كه‌ل‌وپه‌ل���ی‌‌كۆنت���ر‌به‌كارده‌هێنێ���ت‌و‌به‌پاره‌یه‌كی‌‌كه‌م‌ئاماده‌‌ده‌كرێن،‌بۆیه‌‌ئێمه‌‌وه‌كو‌كۆمس���یۆن‌باوه‌ڕناكه‌م‌هیچ‌كێشه‌یه‌كمان‌هه‌بێت‌و‌ده‌توانین‌له‌كاتی‌‌خ���ۆی‌‌هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌ئه‌نجامبده‌ین،‌كه‌س‌ دواكه‌وت‌ هه‌ڵبژاردنی���ش‌ ئه‌گه‌ر‌

به‌سه‌ر‌كۆمسیۆنیدا‌نه‌هێنێت.‌‌

‌ئاوێنه‌:‌زۆرجار‌باس‌له‌بێالیه‌ننه‌بونی‌‌له‌كات���ی‌‌ ده‌كرێ���ت‌ كۆمس���یۆن‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا،‌ئایا‌گره‌نتی‌‌چیه‌‌كه‌‌جارێك���ی‌‌تریش‌ل���ه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌‌ئه‌م‌

بێالیه‌ننه‌بونه‌‌دوباره‌نه‌بێته‌وه‌؟گره‌نت���ی‌‌ محه‌م���ه‌د:‌ هه‌ندرێ���ن‌چاودێریكردنێكی‌‌باش���ه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌گه‌ر‌بوێربی���ن‌و‌بڵێین‌ئ���ه‌وا‌هیچ‌گره‌نتیه‌ك‌نیه‌،‌بۆیه‌‌ئێمه‌‌وه‌ك���و‌هه‌ولێر‌له‌رۆژی‌‌هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌وه‌ك���و‌‌2009هه‌م���و‌كۆده‌كه‌ینه‌وه‌‌ خۆمان‌ له‌الی‌ حیزبه‌كان‌له‌كاتژمێ���ر‌7ی‌‌به‌یان���ی‌‌ت���ا‌كۆتایی‌‌پڕۆس���ه‌كه‌،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌پێیانبڵێین‌كه‌‌ئێمه‌‌چ���ی‌‌ده‌كه‌ین‌و‌چ���ی‌‌ناكه‌ین‌له‌و‌رۆژه‌دا،‌هه‌روه‌ها‌تا‌ئه‌وانیش‌ئاگاداربن‌له‌قسه‌كردن‌و‌جوڵه‌‌و‌هه‌ستان‌و‌دانیشتنی‌‌كاتێكیش‌ رێنماییه‌كانمان‌چین،‌ ئێمه‌‌و‌كه‌‌له‌ش���وێنێكی‌‌دور‌ی���ان‌له‌بنكه‌یه‌ك‌كێش���ه‌یه‌ك‌ده‌بێت‌ئه‌وا‌ئێمه‌‌نین،‌ئه‌و‌كارمه‌ندانه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌كاره‌ش‌ده‌كه‌ن‌ئه‌وا‌كۆمس���یۆن‌نیه‌،‌به‌ڵكو‌كارمه‌ندێكه‌‌كه‌‌دو‌رۆژ‌دێت‌و‌دواتر‌ده‌ڕوات،‌بۆیه‌‌ئه‌گه‌ر‌خروقات‌و‌ ده‌نگ���دان‌ له‌وێس���تگه‌یه‌كی‌‌

ته‌زویركرا،‌ئه‌وا‌كیانه‌كانی‌‌سیاسی‌‌لێی‌‌به‌رپرس���یارن‌نه‌ك‌ئێمه‌،‌چونكه‌‌ئه‌وان‌به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌‌ چاودێ���ری‌ ده‌بێ���ت‌

خۆیانبن‌و‌رێگری‌‌له‌و‌كارانه‌‌بكه‌ن.‌ئاوێنه‌:‌ئه‌و‌كارمه‌ندانه‌ی‌‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌ئێ���وه‌وه‌‌داده‌مه‌زرێن‌بۆ‌كۆمس���یۆن‌و‌چ‌ له‌س���ه‌ر‌ ده‌نگ���دان‌ س���ندوقه‌كانی‌‌بنه‌مای���ه‌ك‌داده‌مه‌زرێن،‌زۆرجار‌گله‌یی‌‌ئه‌وه‌‌ده‌كرێت‌كه‌‌ئه‌مانه‌‌به‌پاڵپش���تی‌‌داده‌مه‌زرێن‌و‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان‌ حیزبه‌‌

زیاتر‌كه‌سانی‌‌ئه‌وانن؟ئه‌وه‌ی‌‌ ده‌رباره‌ی‌‌ محه‌مه‌د:‌ هه‌ندرێن‌ئه‌وه‌‌حیزبیه‌‌و‌ئه‌وه‌‌سه‌ربه‌خۆیه‌،‌ئێمه‌‌له‌كۆمس���یۆن‌هه‌مومان‌ده‌نگ‌ده‌ده‌ین‌كاتێكیش‌كه‌‌ده‌نگده‌ده‌ین‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌ده‌ن���گ‌به‌الیه‌نێكی‌‌سیاس���ی‌‌ده‌ده‌ین،‌به‌اڵم‌كاركردنه‌كانمان‌جیاوازه‌‌و‌به‌یاسا‌ده‌ڕوات‌و‌رێكخراوه‌،‌به‌اڵم‌له‌سه‌ر‌ئێمه‌‌پێویس���ته‌‌چی‌‌بكه‌ین‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌به‌رێنماییه‌كانی‌‌ پابه‌ندب���ن‌ كارمه‌ندانه‌‌ش���وێنه‌كان‌ له‌هه‌م���و‌ كۆمس���یۆن،‌به‌بنكه‌كان���ی‌‌ده‌نگدانیش���ه‌وه‌،‌چونكه‌‌ئێمه‌‌ناتوانین‌كه‌‌ئه‌وه‌‌چاره‌سه‌ربكه‌ین،‌

له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‌ئێم���ه‌‌‌17ه���ه‌زار‌كه‌س‌ناتوانین‌ بۆیه‌‌ داده‌مه‌زرێنین،‌ له‌هه‌ولێر‌چاوپێكه‌وتن‌له‌گ���ه‌ڵ‌هه‌مویان‌بكه‌ین‌و‌زه‌مان���ی‌‌هه‌ر‌‌17ه���ه‌زار‌كه‌س‌بكه‌ین‌ك���ه‌‌بێالیه‌نن،‌ب���ۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌س���ته‌ش‌ئێمه‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌حیزبه‌كان‌دانیش���توین‌و‌پێمانڕاگه‌یان���دون‌ك���ه‌‌چاره‌س���ه‌رمان‌پێبده‌ن،‌كه‌‌‌هه‌ریه‌كه‌‌‌100كه‌سمان‌بۆ‌بێنن‌كه‌‌زه‌مانبده‌ن‌كه‌‌بێالیه‌نن،‌به‌اڵم‌

ئه‌وان‌وتیان‌پێمانناكرێت.‌‌ئاوێن���ه‌:‌ماوه‌یه‌كه‌‌باس‌له‌وه‌ده‌كرێت‌كه‌‌رێژه‌ی‌‌ده‌نگده‌ر‌له‌سنوری‌‌هه‌ولێر‌و‌دهۆك‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌زۆر‌زیادیكردوه‌،‌ئای���ا‌به‌ڕاس���تی‌‌له‌هه‌ولێر‌ئ���ه‌و‌رێژه‌‌زۆره‌ی‌‌ده‌نگده‌ر‌زیادیكردوه‌‌كه‌‌باس���ی‌‌

لێوه‌ده‌كرێت؟مه‌س���ه‌له‌ی‌‌ محه‌م���ه‌د:‌ هه‌ندرێ���ن‌دانیش���توان‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌كۆمسیۆنه‌وه‌‌نی���ه‌،‌چونك���ه‌‌ئێم���ه‌‌ته‌نیا‌لیس���تی‌‌ناوه‌كانم���ان‌له‌الی���ه‌‌كه‌‌س���اڵی‌‌‌2007كۆمس���یۆن‌كڕیویه‌ت���ی‌‌له‌كۆمپانی���ای‌‌خۆراك،‌بۆیه‌‌هه‌ر‌ئه‌و‌لیس���تانه‌ن‌كه‌‌نوێكراوه‌ی‌‌له‌سه‌ركراوه‌‌و‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌پێ‌‌ئه‌نجامدراوه‌،‌بۆیه‌‌ئێس���تاش‌هه‌ر‌ئه‌و‌لیس���تانه‌ن‌كه‌‌دانراون‌له‌بنكه‌كان‌و‌نوێكردنه‌وه‌ی‌‌بۆ‌كراوه‌‌و‌ناوه‌كان‌دیارن،‌هه‌ركه‌س���ێكیش‌گله‌ییه‌كی‌‌هه‌یه‌،‌ئه‌وا‌ده‌توانێت‌س���ه‌ردانی‌‌ئه‌و‌بنكانه‌‌بكات‌و‌هه‌ركه‌س���ێكی‌‌نه‌ش���یاوی‌‌تێدابو،‌ئه‌وا‌ده‌توانێت‌به‌دیكۆمێنته‌وه‌‌ناوه‌كانمان‌بۆ‌بنێرن‌و‌كۆمسیۆنیش‌ئاگاداربكه‌نه‌وه‌،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ره‌شیبكه‌ینه‌وه‌،‌بێگومان‌ژماره‌ی‌‌ده‌نگده‌رانیش‌زیادی‌‌كردوه‌‌چونكه‌‌له‌م‌س���اڵه‌كانی‌‌ له‌دایكبوانی‌‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌‌‌1993تا‌1995یش‌داخڵكراون‌و‌ده‌توانن‌ده‌نگب���ده‌ن،‌بۆیه‌‌ئه‌و‌زیادبونه‌‌له‌هه‌مو‌

پارێزگاكان‌رویداوه‌.‌ئاوێنه‌:‌ژماره‌ی‌‌ده‌نگده‌ران‌له‌سنوری‌‌

هه‌ولێر‌به‌گشتی‌‌چه‌نده‌؟هه‌ولێر‌ له‌سنوری‌‌ محه‌مه‌د:‌ هه‌ندرێن‌ب���ه‌رواری‌‌ ده‌نگ���ده‌ر‌هه‌یه‌‌ ‌991,960

له‌دایكبوانی‌‌‌1995شه‌وه‌.ئاوێن���ه‌:‌تا‌ئێس���تا‌هی���چ‌حیزبێك‌ناوی‌‌پاڵێوراوه‌كان���ی‌‌خۆی‌ناردوه‌‌بۆ‌

هه‌ڵبژاردنه‌كان؟‌هه‌ندرێ���ن‌محه‌م���ه‌د:‌له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‌به‌سه‌رداهات‌ گۆڕانكاری‌‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌له‌داخ���را‌و‌بۆ‌نیمچه‌كراوه‌‌گۆڕدرا،‌بۆیه‌‌ماوه‌كه‌مان‌بۆ‌درێژكردنه‌وه‌‌تا‌‌7/10بۆ‌كاندیده‌كانیان‌ ناوی‌‌ حیزبه‌كان‌ ئه‌وه‌ی‌‌بده‌ن،‌به‌اڵم‌تاوه‌كو‌ئێستا‌هیچ‌حزبێك‌

ناوه‌كانی‌‌نه‌ناردوه‌‌بۆ‌كۆمسیۆن،‌به‌اڵم‌فێرن‌تا‌رۆژی‌‌كۆتایی‌‌ناوه‌كان‌ناده‌ن.‌ك���ه‌‌ كه‌س���انه‌ی‌‌ ئ���ه‌و‌ ئاوێن���ه‌:‌ره‌گه‌زنامه‌ی‌‌عێراقییان‌نیه‌‌ئایا‌ده‌توانن‌

ده‌نگبده‌ن؟سه‌یره‌‌ ش���تێكی‌‌ محه‌مه‌د:‌ هه‌ندرێن‌پێویس���ته‌‌په‌رله‌مان‌به‌رله‌وه‌ی‌‌یاس���ا‌ده‌ربكات‌ب���ۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌س���ته‌‌ده‌بوایه‌‌له‌گه‌ڵ‌كۆمس���یۆن‌دابنیشێت،‌چونكه‌‌ئێمه‌‌‌10س���اڵ‌ئه‌زمونم���ان‌هه‌یه‌‌له‌و‌مه‌سه‌النه‌،‌بۆیه‌‌ئێمه‌‌پشت‌به‌داتاكانی‌‌خۆمان‌ده‌به‌ستین‌كه‌‌له‌لیسته‌كانمانه‌،‌بۆی���ه‌‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌ك���ه‌‌ناویان‌له‌و‌تۆمارانه‌دا‌نه‌بێت‌ئه‌وا‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌

ناتوانن‌ده‌نگبده‌ن.‌‌ئاوێنه‌:‌ت���ا‌چه‌ن���د‌رێكخراوه‌كانی‌‌رۆڵیانده‌بێت‌و‌ مه‌ده‌ن���ی‌‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌‌س���ه‌ردانی‌‌ئێوه‌یانكردوه‌،‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌نزیك���ه‌وه‌‌چاودێ���ری‌‌به‌ڕێوه‌چون���ی‌‌

هه‌ڵبژاردنه‌كان‌بكه‌ن؟‌هه‌ندرێن‌محه‌مه‌د:‌تاوه‌كو‌ئێستا‌هیچ‌رێكخراوێكی‌‌كۆمه‌ڵگای‌‌مه‌ده‌نی‌‌سه‌ردانی‌‌ئێمه‌ی‌‌نه‌كردوه‌و‌ناشزانین‌هۆكاره‌كه‌ی‌‌چیه‌‌ره‌نگه‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌كێشه‌ی‌‌دارایی‌خۆیانبێ���ت،‌دوای‌ئه‌وه‌‌ئێمه‌‌له‌گه‌ڵیان‌دانیش���تین‌و‌پێمانڕاگه‌یاندن‌كه‌‌بۆچی‌‌ئاماده‌نین‌بێن‌چاودێری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌بكه‌ن،‌ئێمه‌‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌‌سه‌ردانی‌‌هه‌م���و‌ناوه‌نده‌كانمان‌ك���رد‌چاودێری‌‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌مه‌ده‌نی‌‌بونی‌‌نیه‌،‌ئه‌وه‌ش‌كێش���ه‌یه‌كی‌‌زۆر‌گه‌وره‌‌و‌مه‌ترسیداره‌‌و‌نیش���انه‌ی‌‌ئه‌وه‌ش���ه‌‌كه‌‌رێكخراوه‌كانی‌‌

كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌مه‌ده‌نیمان‌الوازن.‌ئاوێن���ه‌:‌ئای���ا‌نه‌بون���ی‌‌چاودێری‌‌مه‌ده‌نی‌‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌‌ رێكخراوه‌كان���ی‌‌له‌هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌هه‌نگاوێك‌نابێت‌بۆ‌

رودانی‌‌خروقات‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان؟له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌ محه‌مه‌د:‌ هه‌ندرێن‌رابردو‌رێكخراوه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌مه‌ده‌نی‌‌رۆڵێكی‌‌كه‌میان‌هه‌بوه‌‌و‌به‌شێكی‌‌زۆریان‌هه‌ر‌نه‌هاتن‌ته‌نی���ا‌باجیان‌وه‌رگرتوه‌‌و‌پاره‌ی���ان‌له‌رێكخراوێك���ی‌‌نێوده‌وڵه‌تی‌‌وه‌رگرتوه‌‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌،‌بۆیه‌‌پێموایه‌‌نه‌بونی‌‌چاودێ���ری‌‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌مه‌ده‌نی‌‌هه‌بێت‌ پێشێلكاری‌‌ خروقات‌و‌ واده‌كات‌له‌هه‌ڵبژاردن���ه‌كان،‌ده‌بێ���ت‌چاودێری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كانیش‌شاره‌زاییه‌كی‌‌باشیان‌هه‌بێت‌و‌ئاماده‌ش���ین‌س���ه‌ردانی‌‌هه‌مو‌حیزبه‌كان‌بكه‌ین‌و‌وانه‌‌چاودێرییه‌كانیان‌بڵێین���ه‌وه‌،‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ئاش���نابكرێن‌

به‌رێنماییه‌كان‌و‌كاره‌كانمان.

هه‌ندرێن‌محه‌مه‌د:‌‌39الیه‌نی‌‌سیاسی‌‌ناویان‌تۆماركردوه‌‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌په‌رله‌مانبۆ‌ئه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌‌‌37ملیار‌و‌‌500ملیۆن‌دینار‌بودجه‌ی‌‌كۆمسیۆنه‌

بودجه‌یه‌كی‌‌گه‌وره‌‌دراوه‌ته‌‌كۆمسیۆن،‌

كه‌‌من‌نازانم‌كۆمسیۆن‌چۆن‌داوای‌‌ئه‌و‌هه‌مو‌پاره‌یه‌ی‌‌كردوه‌‌و‌چۆن‌پێیدراوه‌‌الم‌

سه‌یره!هه‌ندرێن‌محه‌مه‌د

چه‌ند‌به‌ڵگه‌نامه‌یه‌کی‌په‌یوه‌ست‌به‌‌بابه‌ته‌که‌

5

سه نگه ر له كوردستان و

بوعه زیزی له تونس

-كاكه سه نگه ر له گه ڕه كی راستی شاری هه ولێر كه چه ن���د مه ترێك له ماڵه كه ی منه وه دوره به ه���ۆی هه ژارییه وه خۆی سوتاند, ئه مه له كاتێكدایه واڵته كه مان خاوه ن���دی 30 ملیاردێ���رو ده یانه���ه زار نه وتی به رمی���ل 45ملی���ار ملیۆنێ���رو گازی ملیارمه ت���ر س���ه دان ی���ه ده ك و نیولیبراڵی ئابوری سسته می یه ده كه , كه ده س���ه اڵتدارانی كوردستان پیاده ی ده ك���ه ن ته نها هه ژاران هه ژارتر ده كات و ده وڵه مه ندت���ر, ده وڵه مه ندانی���ش نایل���ۆن و ژێ���ر ب���ۆ س���ه نگه ره كان ئاپارتمانه كانی ب���ۆ ده وڵه مه نده كانیش دراوس���ێی مان���گ ده نێرێ���ت, ئ���ه وا سسته مێكی له سایه ی سه نگه ره كانیش وادا نادادپ���ه روه ری ئابوری سیاس���ی به شیان ته نها خۆس���وتاندنه , محه مه د بوعه زی���ز ته نها خۆی س���وتاند ئه وه ی راپ���ه ڕی گه ل���ی تونس���ی ب���و, ئه ی خه ڵكی كوردس���تان تاكه ی چاوه ڕوانی ئ���ه م نادادپه روه ریی���ه ده ك���ه ن و كه ی وه فادارده ب���ن به جه س���ته ی س���وتاوی س���ه نگه رانه ی ئ���ه و س���ه نگه ره كان,

هه مویان هه ڵلوشی.-پارله مانی كوردستان هه زاران پرۆژه ی پێشكه ش���كرد, گوگڵی���ان دزراوی تاك���ه كارێك نه یانتوان���ی له به رخاتری سه ركرده كانیان ئه نجامیبده ن, یاسایه ك بو گه نده ڵی وه ك كوشتن به تاوان بداته قه ڵه م, تا هه مو سیاس���ی و گه نده اڵنی

ئه م واڵته ی پێ دادگایی بكرێت.-خه س���ره و گۆران به رپرس���ی ده زگای هه ڵبژاردنی پارتی دیموكراتی كوردستان رایگه یان���د "ك���ه پارت���ی دیموكرات���ی زۆره ده نگ���ی ئه وه ن���ده كوردس���تان پێویستی به ته زویرات نییه ", نه ك ده نگی هاواڵتیانی كوردس���تان بگ���ره به پارتی بێت ده نگ���ی 7ملیار مرۆڤه كه ی جیهان به یه كجار هه ڵلوش���ێت, دی���اره ته زویر

نه مێنێت ده سه اڵت له ده ستده چێت.-س���ه رچاوه یه ك له یه كگرتوی ئیسالمی وتی:)"دوێن���ێ نی���وز( )ب���اس ب���ۆ ئێ���واره مه كته بی سیاس���ی یه كگرتوی ئیس���المی كۆبونه وه یه ك���ی نائاس���ایی له هه ولێر ئه نجام���داوه ...، هۆكاری ئه و كۆبونه وه یه ش بۆ مه به ستی هه ڵوێستی كۆمه ڵی ئیس���المی بوه له سه ر ئه وه ی ده نگ به سه اڵحه دین به هادین ئه مینداری پێشوی یه كگرتو ناده ن(, باشه ئه وان ده نگ به یه كتر نه ده ن ئه دی كو لیستی ئیسالمی پێكده هێنن, ئیسالمی ئێرانی و موعجیزه ی یه كگرتنی���ان ئه ردۆگان���ی

سه رده مه .-)مه كۆی كه الری گۆڕان كاندیده كانیان به رێكه وت���ن له نێوان ج���اف و زه نگه ندا ئه مج���اره بزانی���ن دابه ش���كراون(, الیه نگران���ی ئیس���ماعیالغاو فه تاحئاغا

كامیان سه رده كه ون و باشتر ده یگۆڕن.له س���ه ر داخستنی -)پارتی و یه كگرتو مه له فی سه اڵحه دین به هائه دین و ئه دهه م حكومه تی ئه مه رێكده كه ون(, بارزانی موئه سه س���ات و س���ه روه ری یاس���ایه , هیوادارم ئه میش وه ك باره گا سوتاوه كان به قوتی خه ڵك چاره سه رنه كه ن, سندانم

له كه شفكردنی فایله كاندا.- به رپرسێكی بزوتنه وه ی ئیسالمی :)20 گه نجی هه ڵه بجه ی شه هید بۆ جیهادكردن چونه ت���ه س���وریا(, ق���ه رزاوی موفتی ئه مه ریكا چوار كچی به ناوه كانی ئیلهام و له زانكۆكانی ئه س���ما عه ال و س���وهام و به ریتانیا ده خوێنن, محه مه دو ئوسامه ش له ئه مه ریكاو عه بدولڕه حمانیش له قه ته ر, كه چی هانی كوڕی خه ڵكیش ده دات بۆ جیهاد له س���وریا, ئه وانی خۆشمان یان كوڕه كانی���ان له مه كته به كانیانه , یاخود زاوای سه ره ك وه زیرانه یان له باشترین زانكۆكان���ی جیه���ان له س���ه ر بودجه ی هانده رانه , له خوێندنی هه ژاران ئێمه ی كوڕی خه ڵكیش بۆ خۆته قاندنه وه به ره و

سوریا ده نێرن.-دكت���ۆر موس���ه نا بۆ باب���ان ئه نوه ری ته واوبونی ))ل���ه دوای رۆژنامه ن���وس ئه توان���م پێیوت���م س���یمیناره كه به ته له فونێك ڕاپۆرته كه ت له )ئێن ئار ت���ی( ڕابگرم و نه هێڵ���م باڵوبێته وه ((, كه واته ئه م براده رانه به ته نسیق له گه ڵ كه ناڵه سه ربه خۆكان كارده كه ن, ئه وه ی به قازانجیان نه بێت ئیلغای ده كه ن, له م جیهانه ته زویره ی ئێمه هه میشه ئه وانه

ده بن به قاره مانی شاشه .

تایبه‌ت)384( سێشه ممه 662013/7/2

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

به غدا كه سه رده مانێك پایته ختی عه باسییه كان و له ترۆپكی گه شه كردن و

به ئارامی و شه وانی كه یف و سه فا به ناوبانگ بو، ئێستا بوه به وێرانه ،

له م پایته خته دا شه ڕ و ناكۆكی شیعه و سوننه كان بێ بڕانه وه یه ،

ئه مه جگه له وه ی مۆته كه ی بێكاری ، بێكاره بایی و گه رماو قه ره باڵه غی

ئۆتۆمبێل و ته قینه وه و نه بونی خزمه تگوزاری چنگاڵی له گیانی

توندكردوه .

به غدا.. شارێك و چوار كاره با

گه نجێك كه كاری سه رتاشی ده كات له ناوچه ی فه زڵ له ناوه ڕاس���تی به غدا ئام���اژه به وه ده كات ك���ه به غدا بوه ته هه مو )پیس���بونی گه وره ، گوندێكی ملمالنێی شه ڕو ته قینه وه و شوێنێك و بێكاره بایی و بێكاری و شیعه و سوننه و گه رما(، مه عقوله چ���وار جۆر كاره با )كاره ب���ای حكومی ، هه ی���ه بون���ی موه لیده ی گه ڕه ك، موه لیده ی حكومی ،

موه لیده ی ماڵ(.ئه و گه نجه ده الك���ه ده ڵێت بڕوابكه ئه گ���ه ر بارك���ردن و چوڵكردنی به غدا چاره س���ه ر بوایه هه م���و خه ڵك باری ده كرد، به اڵم هه ش���ت ملیۆن به غدایی بو كوێ بڕۆین، ئه وه تا عه مامه به سه رو به رپرس���ه كان له الی���ه ك و م���ه الكان له الیه كی ت���ر به نزین ده كه ن به ئاگری نێوان شیعه و سوننه دا، ئه گینا خه ڵك بۆچ���ی پێش���وترو له كاتی س���ه دامدا

كێشه ی شیعه و سوننه بونی نه بو.

به غدا.. نه هامه تی ژیانپیاوێك���ی ته مه ن 34 س���اڵی ره نگ ئه س���مه ر له گ���ه ڵ خزمێكی���دا كاری ته ن���ده ری ده كات له باره ی پرۆژه كانی نێو به غدا وتی به ده یان فلته ری دزیدا

تێده په ڕێ���ت و دوات���ر دوای دو س���اڵ به س���ه قه تی ت���ه واو ده كرێ���ت و پاش

ماوه یه كی كه م وێران ده بێت.به غدا گوزه ر كاتێك به شه قامه كانی ئه و له ژیانی به تێڕوانینێ���ك ده كه یت شارییانه تێده گه یت، ده بینیت دیواری به فیش���ه ك و باڵه خان���ه كان م���ااڵن و ته ن���راوه ، ته قین���ه وه پارچ���ه ی مان���دوو بێتاق���ه ت و هاواڵتیی���ه كان نیگ���ه ران و ره ش���هه ڵگه ڕاون، ژیان پڕ

له نه هامه تی و بێكاریه .ته قینه وه ی���ه ك راب���وردو ش���ه وی ناوجه رگ���ه ی ب���ازاڕی ناوچه ی فه زڵی ئارامترین شوێنی سێ ساڵی رابوردوی به غدای كرده ئامانج، گه نجان و پیاوانی ناوچه یه ئه و قاوه خانه كانی چایخانه و س���ه رقاڵی یاریكردنی دۆمینه و تاوڵه بون، له گ���ه ڵ پێكه نین���ی یاریكردندا گرم���ه ی ته قینه وه ی���ه ك هه مویان���ی بێده نگ كردو 18 قوربانی لێكه وته وه ، ژن و گه نج���ان و روداوه ك���ه ش دوای پیاوانی گه ڕه ك له یه كتریان ده پرس���ی

كێ مردوه و كێ زیندوه ؟خاوه ن یه كێك له و چایخانانه له كاتی رودانی ته قینه وه كه دا بێ ئه وه ی هیچ پارچه یه كی ته قین���ه وه ی به ربكه وێت، به بیس���تنی ئ���ه وه ی كوڕه كان���ی له و ناوچه ی���ه ده ب���ن یه كس���ه ر جه ڵت���ه لێیده دات و ده مرێت، ئه مه ناخۆشترین چیرۆك بو كه بوبوه وێردی سه رزاری

خه ڵكانی ئه و ناوچه یه .

به غدا.. پڕه له سه دامه كانی دوای 2003

كه ریم گه نجێكی بااڵبه رزی ئه سمه ره له ناوچه ی كیفاح باس���ی له وه كرد كه ئێستاو له دوای 2003وه هه مو پیاوێكی پۆلیس���ی س���ه ربازی و بااڵده س���ت و حكومه ت هێنده ی س���ه دام ره فتاریان دیكتاتۆرانه ی���ه ، جاران یه ك س���ه دام بونی هه بو ئێس���تا س���ه دان س���ه دام

حوكمی عێراق ده كه ن.ئه و گه نجه ئه س���مه ره به نیگه رانی و نیی���ه رۆژ ده ی���وت خه مباریی���ه وه

خه ڵكی به غ���دا به ته قینه وه خه به ریان نه بێته وه ، ناوچه ی شیمال )مه به ستی كوردس���تانه ( له چاو به غدا به هه شته ،

به س نییه ته قینه وه نییه .نێوان ش���یعه و س���وننه كێش���ه ی گه یش���توه ته نێو فه رمانگه و ش���وێنه فه رمانبه رێك���ی حكومییه كانی���ش، له فه رمانگ���ه ی س���اڵ 28 ته م���ه ن خانه نش���ینی به غدا ده ڵێ���ت زۆربه ی ل���ه 80%ی فه رمانبه ره كانم���ان وات���ا ش���یعه مه زهه بن و س���وننه كان ناوێرن زمانهه ڵبهێن���ن، ته نان���ه ت ب���ۆ كاتی مۆڵه ت وه رگرتنیش جیاوازی ده كرێت

له نێوان شیعه و سوننه دا.گه نج���ه فه رمانب���ه ره ئ���ه و رونیش���یده كاته وه كه له دوای 2003وه كێشه ی ش���یعه و س���وننه كاریگه ری زۆر خراپی كردوه ته س���ه ر پرۆس���ه ی هاوسه رگیری، ئه و كێشه و ملمالنێیه ش ئه نجامیده ده ن و سیاس���ییه كان ته نها كاتێك ئه وان له نێو خۆیاندا رێكده كه ون

بۆ ماوه یه ك هێورده بێته وه .

به غدا.. شارێكی جێی مه ترسی بۆ كورد

زۆربه ی كورده كان "له دوای 2003وه له به غدا به ره و كوردستان كۆچیانكردوه ، به تایبه ت بۆ ناوچه ی گه رمیان و پارێزگای هه ولێر، ئه و باركردنه ش به هۆی ئه وه ی له دوای 2007 شه ڕی ش���یعه و سوننه سه ریهه ڵداو ده س���تیپێكرد، كورده كان ده یان���وت دوای كۆتاییهاتنی ش���ه ڕی شیعه و سوننه ش���ه ڕ دژی كورده كان ده ستپێده كات، چونكه "چه ندین ساڵه كورد به چاوێكی تر ته ماش���اده كرێت"، ئه مه وته ی دوكاندارێكی كورده له نێو

بازاڕی شۆرجه .ئه و ئاماژه ی به وه كرد كه به درێژایی س���ااڵنی رابردو، ژماره یه كی زۆر كورد كاتێ���ك به مه به س���تی بازرگان���ی یان ب���ۆ كاری تایبه تی خۆی���ان هاتونه ته به غدا، روبه روی رفاندن یان كوش���تن و گێچه ڵپێك���ردن بونه ت���ه وه ، ئه و وتی "به غ���دا ش���ارێكی پڕ مه ترس���ییه بۆ

كورد".

ئا: به ختیار حسێن

بزوتنه وه ی دیموكراتی توركمان له كوردستان له كۆی 5 كورسی كۆتایی

توركمانه كان، خاوه نی سێ كورسیه له په رله مانی كوردستان، سه رۆكه كه ی

"كه رخی نه جمه دین ئاڵتی به رماخ" له م گفتوگۆیه ی ده ڵێت "ئێمه له گه ڵ ئه وه بوین که ماوه ی سه رۆکایه تی

بارزانی بۆ دو ساڵیتر درێژبکرێته وه ".

ئاوێنه : ره وشی توركومانه كان ئێستا له هه رێمی كوردستان چۆنه ؟

كه رخ����ی ئاڵتی به رم����اخ: ده توانین توركم����ان عێ����راق له ك����ۆی بڵێی����ن له هه رێم����ی كوردس����تاندا له باش����ترین به ئارامی به س����ه رده به ن، ژیان دۆخدا ژیان به سه رده به ن و ده توانین به ئازادانه بیروڕای خۆمان ده رببڕین و به شداربین حكومه ت و كابینه كانی له په رله م����ان و

كاری سیاسی و حزبایه تیش بكه ین.ئاوێن����ه : ئه و حیزبه توركمانانه ی كه

له كوردستاندا هه ن ژماره یان چه نده ؟كه رخ����ی ئاڵتی به رم����اخ: 5 حیزبی له كوردس����تان توركم����ان سیاس����ی ه����ه ن، ب����ه اڵم ناوه ندی رۆش����نبیری و

كۆمه اڵیه تیش هه ن.توركمان����ه كان ژم����اره ی ئاوێن����ه :

له هه رێمی كوردستان چه نده ؟ئاڵتی به رم����اخ: هه رچه نده كه رخی نازانم به ش����ێوه یه كی دروست ژماره ی توركمان چه نده ، به اڵم نزیكه ی 250 بۆ 300 هه زار كه س ده بین له كوردس����تان جگه له كه ركوك ك����ه زۆرترین ژماره ی

توركمانی تێدایه .ئاوێنه : زۆرج����ار باس له وه ده كرێت حیزب����ه دروس����تكراوی ئێ����وه ك����ه هه میش����ه بۆی����ه ده س����ه اڵتداره كانن پشتگیری پڕۆژه كانی ئه وان ده كه ن تا

له په رله مان؟كه رخ����ی ئاڵتی به رماخ: ئه مه وانیه و قسه ی ئه و كه س����انه یه كه له به رامبه ر

حیزبه ك����ه ی ئێم����ه خۆی����ان به بچوك ده زانن، چونكه ئێمه له هه ڵبژاردنه كاندا به ده ستهێناوه ، باش����مان سه ركه وتنی بۆیه هه میش����ه ئ����ه و حیزبان����ه ی كه له گۆڕه پانی سیاسی خۆیان ده سه لمێنن

تۆمه تی ئاوایان بۆ دروستده كرێت. ئاوێنه : رای ئێوه چیه له سه ر پرسی

گه ڕانه وه ی ده ستور بۆ په رله مان؟كه رخی ئاڵت����ی به رماخ: من یه كێك بوم له ئه ندامانی لیژنه ی پێداچونه وه ی ده س����تور له په رله مانی كوردستان كه خۆی له 17 ك����ه س ده بینیه وه كه 14 كه سیان ئه ندامی په رله مانبون و 3 كه سی تریش وه كو شاره زای یاسایی تێدابون، بۆی����ه پێمانوای����ه كه ده س����تور هه مو الیه نه یاساییه كانی بڕیوه و ئه وكاته ش كۆده نگیه كی زۆری له س����ه ربوه ، بۆیه ئه وه ی ئێس����تا باسده كرێت كه سازانی پێموایه من له سه ربكرێت، نیشتیمانی ك����ه ئه وكات ئه و س����ازانه هه بو، به اڵم هیچ كێش����ه یه كی تێدانی����ه كه چه ند

تێدابكرێت، گۆڕان����كاری ماده یه ك����ی ب����ه اڵم ئه گه ر ئێس����تا بگه ڕێت����ه وه بۆ په رله م����ان ئه وا ئ����ه و لیژنه یه ی كاتی خۆی پێداچونه وه ی بۆ ده س����تور كرد هه ڵوه شاوه ته وه و ئه ندامی په رله مانیش نه م����اون، بۆی����ه زۆر زه حمه ت����ه له و هه لومه رج����ه دا بتوانرێ����ت لیژنه ی����ه ك دروستبكرێت بۆ ئه وه ی پێداچونه وه ی ب����ۆ ب����كات، چونكه ئیش����كردن له ناو ده س����توردا كاتی زۆر پێویس����ته و وا ئاس����ان نیه كه گۆڕانكاری ستراتیژی زۆر گرین����گ دروس����تبكه ی له كاتێكی كه مدا، ئه گه ر بڵێی����ن گۆڕانكاری تێدا بكرێ����ت ئه وا ئێمه ش وه ك����و توركمان له گه ڵ ئه وه داین و تێبینیمان له س����ه ری هه ی����ه و ده مانه وێت هه ندێ����ك ماده ی بگۆڕدرێت و زیادبكرێت، به اڵم با بچێته ریفراندۆم و خه ڵك ده نگی له سه ربدات، میكانیزم����ی ده س����توره كه ئه وكات����ه هه مواركردن����ه وه ی بۆخ����ۆی دان����اوه ، كه وایه له گ����ه ڵ ئه وه داین ك����ه بچێته

ریفراندۆم. ئاوێن����ه : له م����اوه ی راب����ردو یه كێك له په رله مانی توركم����ان له ئه ندامان����ی كوردس����تان ئیمزای له سه ر گه ڕانه وه ی ده ستور كرد بۆ په رله مان، به اڵم دواتر پاش����گه زبویه وه ، ئایا هۆكاره كه ی چی

بو هیچ فشارێكی له سه ربو؟كه رخی ئاڵتی به رماخ: ئه و پرسیاره ده بێت له خۆی بكه ی ، رای ئێمه وه كو بزوتنه وه ی دیموكراتی توركمان ئه وه یه ك����ه ئێمه به ڕه س����می له گ����ه ڵ ئه ندام په رله مانه كانیش����مان راگه یان����دوه كه

ده ستور بچێته ریفراندۆم.ئاوێنه : ئایا ده نگتان به ده رێژکردنه وه ی

ماوه ی سه رۆکایه تی بارزانیدا ؟كه رخی ئاڵتی به رماخ: به ڵێ، ئه گه ر ئێس����تا به راس����تی س����ه یری ره وشی كوردس����تان بكه ی����ن له گ����ه ڵ رێزم بۆ الیه نه كان و به رپرسه كانی تر كه شیاوی زۆرش����تن، بۆیه كاك مه سعود بارزانی ده یانساڵه و به خه باتی پشتئه س����توره

ئێستاش سه رۆكی حیزبێكی گه وره ی كوردستانه و له هه ڵبژاردنی رابردوش له 70%ی ده نگی خه ڵكی به ده ستهێناوه ، بۆیه ئێمه پێمانوایه كه پێویس����تمان به س����ه ركرده یه كه ب����ۆ قۆناغی دادێت چونكه زۆر گرینگه بۆ هه مو الیه كمان، له به رئ����ه وه ی خه ڵكی چه ندین س����اڵه ده دات و قوربان����ی ده كات و خه ب����ات چاوه ڕوانه بۆ ئ����ه وه ی ئه مانه هه موی به جارێك البچێت و كوردس����تان به ره و به ده وڵه تب����ون ب����ڕوات، له ب����ه ر ئ����ه و هۆیانه ی باس����مكرد پێمانباشه بۆ دو س����اڵیتر ماوه ی سه رۆکایه تی مه سعود

بارزانی درێژبکرێته وه .

رۆژێك‌ژیان‌له‌به‌غدا..بێكاری، بێكاره بایی ، ته قینه وه ، كێشه ی بێبڕانه وه ی سوننه و شیعه

سه‌رۆكی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌دیموكراتی‌‌توركمان:له گه ڵ درێژکردنه وه ی ماوه ی سه رۆکایه تی بارزانین

ده توانین بڵێین له كۆی عێراق

توركمان له هه رێمی كوردستاندا

له باشترین دۆخدا ژیان به سه رده به ن

ئه گه ر باركردن و چوڵكردنی به غدا چاره سه ر بوایه

هه مو خه ڵك باری ده كرد، به اڵم هه شت

ملیۆن به غدایی بو كوێ بڕۆین؟

ئاڵتی به رماخ

گۆڕه پانی ره سافی له به غدا فۆتۆ: ئیحسان

هه ڵبژاردنی یه كه م ئه نجامدانی دوای ،1992 له س���اڵی كوردس���تان سیاسی س���ه ركردایه تی به بڕیارێكی به ره ی كوردس���تانی )5( كورسی بۆ مه سیحیه كانی كوردستان ته رخانكرا، ب���ه م بڕی���اره ژم���اره ی ئه ندامان���ی په رله مان���ی كوردس���تان بوه )105(

ئه ندام. ،2005 هه ڵبژاردن���ی دوای ب���ه اڵم ژم���اره ی ئه ندامان���ی په رله م���ان له ب���ۆ 111 ئه ن���دام 105 ئه ندام���ه وه به رزكرای���ه وه ، ك���ه 11 كورس���یه كه به كۆت���ای پێكهات���ه نه ته وه ییه كانی

كوردستان ناوده برێت.ل���ه م 11 كورس���یه ، 5 كورس���ی بۆ توركمانه كانه ، 5 كورسیشی بۆ كلدان و سریان و ئاش���وریه و 1 كورسیشی بۆ

ئه رمه نه .ئ���ه وه ی جێی س���ه رنجه ، ئه مانه كه تایبه ت فراكسیۆنێكی خاوه نی چه ند به خۆیان���ن له په رله مان���دا زۆرب���ه ی حیزبه كان���ی له به رژه وه ن���دی كات ده سه اڵت به گشتی و پارتی به تایبه تی

ده نگده ده ن.

كۆتای‌‌پێكهاته‌‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی‌‌كوردستان

به‌ندی‌‌حه‌وتدوای )22( س���اڵ و پێدان���ی )25( ملیار دۆالر وه ك���و قه ره ب���و به كوه ی���ت و پاش ده یه یه ك له روخانی رژێمی سه دام حسێن، رێكخراوی نه ت���ه وه یه كگرتوه كان عێراقی له ژێر به ندو باری به ندی حه وت ده ركرد.

ل���ه )1990/8/2(، حكومه تی ئه وكاتی چاوه ڕواننه كراودا له پێش���هاتێكی عێراق داگیریك���رد، داو كوه یت���ی په الم���اری واڵتان���ی ئه مه ری���كاو روداوه ش ئ���ه م رۆژئ���اوای ناچاركرد به هێزی س���ه ربازی عێ���راق له كوه یت ده رپه ڕێن���ن، دواتریش عێراقیان خس���ته ژێر ك���ۆت و به نده كانی به ن���دی حه وته م���ی رێكخ���راوی نه ته وه یه كگرتوه كانه وه . ئ���ه م به نده ش تایبه ته ئابوری و سیاسی و گه مارۆی به سه پاندنی سه ربازی و بازرگانی ، به سه ر ئه و واڵتانه ی ده بنه هه ڕه شه له س���ه ر ئاشتی جیهانی و

دوژمنایه تی ده خوڵقێنن.نێوده وڵه تیی، ئاسایش���ی ئه نجومه نی )1991/4/3( رۆژی له كۆبون���ه وه ی عێراق���دا به س���ه ر )678(ی بڕی���اری س���ه پاند كه )34( ماده ی له خۆگرتبوو، له وان���ه ش )13( ماده ی به ندی حه وته می په یماننامه ی نه ته وه یه كگرتووه كان. ئه و )1945/6/26( له ڕۆژی په یماننامه یه ش

له ئه مریكا ئیمزا كراوه .په یماننامه ی )UN( له )19( ده روازه و )111( به ند پێكدێ���ت، به ندی حه وته می ل���ه )13( ماده پێكدێت و به ماده ی )39( ده ست پێده كات و به ماده ی )51( كۆتایی دێت. به پێی ئ���ه و مادانه ش هه ر واڵتێك بووه هه ڕه ش���ه بۆ س���ه ر س���ه المه تی و س���ه قامگیریی نێوده وڵه ت���ی، ئ���ه وكات ئه نجومه نی ئاسایش مافی ده ستێوه ردان و به كارهێنان���ی هێزی س���ه ربازی دژی ئه و واڵت���ه ده بێت. س���ه پاندنی ئه و به نده ش دوای ئ���ه وه ه���ات كه )UN( گه یش���ته ئه و بڕوایه ی رژێمی س���ه دام حس���ێن به داگیركردنی كوه یت بووه ته هه ڕه ش���ه بۆ

سه ر ئاشتی ناوچه یی و نێوده وڵه تیی.هه رچه ن���ده له س���اڵی )2003( رژێمی به عس له الیه ن ئه مریكاو هاوپه یمانه كانیه وه روخێنرا، به اڵم عێ���راق هه ر له ژێر به ندی حه وت مایه وه ، به پاساوی ئه وه ی ده بێت بڕیارێك���ی ت���ر ده ربچێ���ت و حوكمه كانی به ندی ح���ه وت پوچ���ه ڵ بكات���ه وه . بۆ ش���ێوه یه ش، له و بڕیارێكی ده ركردن���ی ده بێت نۆ ئه ندامی ئه نجومه نی ئاس���ایش كه پێنج ئه ندامه هه میشه ییه كه ی تیابێت، ده نگی له س���ه ر بده ن. ئه مه له كاتێكدایه باس له وه ش ده كرێ���ت كوه یت له ڕێگه ی پ���اره دان به روس���یاو فه ره نس���ا كه دو ئه ندامی هه میشه یی ئه نجومه نی ئاسایشن، هه م���و هه وڵه كانی عێراقی بۆ كۆتایهێنان

به حوكمه كانی ئه و به نده له باربردوه .رێكخراوی به دواوه )1991( له س���اڵی نه ته وه یه كگرتوه كان پاڵپش���ت به به ندی حه وت، زیاتر له شه س���ت بڕیاری له دژی عێ���راق ده رك���ردوه . س���ه رباری ئه وه ی له م���اوه ی دوو ده یه ی راب���ردودا، عێراق )25( ملی���ار دۆالری وه ك���و قه ره ب���وی داگیركردن و بژاردنی زیانه كانی شه ڕه كه ی ،

داوه ته كوه یت.گش���تی س���كرتێری ئ���ه وه ی دوای بان یه كگرت���وه كان نه ت���ه وه رێكخراوی كی م���ۆن راپۆرتێكی دای���ه ئه نجومه نی ئاس���ایش س���ه باره ت ب���ه پابه ندبوونی عێ���راق به بڕی���اره نێوده وڵه تییه كانه وه ، ئه نجومه نه ك���ه ل���ه رۆژی )2013/6/27( بڕیاریدا به ده ركردنی عێراق له ژێر به ندی حه وت. كۆبونه وه كه ش به به ش���داری هه ر پێنج ده وڵه ته هه میش���ه ییه كه : روس���یا، چی���ن، فه ره نس���ا، به ریتانی���ا، ئه مریكا ب���وو، له گه ڵ ده واڵت���ی ئه ندامیی كاتیی كه ئه وانی���ش: ئه رجه نتین، پاكس���تان، ئوسترالیا، گواتیماال، ئازه ربایجان، تۆگۆ، كۆریا، رواندا، لۆكس���ه مبۆرگ، مه غریبی

عه ره بی بون.به هه ڵگرتنی به ندی حه وته م، سه رجه م پ���اره بلۆككراوه كان���ی عێراق ل���ه بانكه نێوده وڵه تیه كاندا ده گه ڕێته وه كه به ده یان ملیار دۆالر ده خه مڵێنرێت، عێراقیش وه ك ئه ندامێكی كاریگه ر و بڕیارده ر ده گه ڕێته وه ب���ۆ گۆڕه پانی نێوده وڵه ت���ی و ئه ندامێتی یه كگرت���ووه كان. نه ت���ه وه ڕێكخ���راوی هه روه ها عێراق وه ك ده وڵه تێكی خاوه ن س���ه روه ریی ت���ه واو ماف���ی ئاڵوگ���ۆری بازرگانی���ی و گواس���تنه وه و به كارهێنانیی ده بێ���ت له ڕێگه ی ده ریایی و ئاس���مانیی، س���ه رباری رێگه پێدانی به كڕینی چه ك بۆ

پڕچه ككردنی سوپاكه ی .

7 )384( سێشه ممه 2013/7/2 عێراق

پرۆفایل

ئا: ئاوێنه

پسپۆڕێكی ئه مه ریكی رایده گه یه نێت نزیكه ی )3000( چه كداری شیعه ی عێراق له ژێر فه رمانده یی سوپای

قودسی ئێراندا، له سوریا بۆ پاڵپشتی له رژێمی به شار ئه سه د ده جه نگن. ئه و چه كدارانه ش له سه ر چاندنی بۆمب له سه ر رێگاكان و هێرشی

موشه كی و تیرۆركردن و شه ڕی شه قام راهێنراون.

لێكۆڵه ری سیاسی ئه مه ریكی فیلیپ سمیس، له راپۆرتێكدا ئاشكرای ده كات سه رجه م ئه و چه كداره شیعانه ی عێراق كه بۆ شه ڕكردن چونه ته سوریا له ژێر ناوی "لیوای ئه بو ف���ه زڵ ئه لعه باس" نزیكه ی )3000( ژماره یان ده جه نگن و چه كدار ده بێت، به س���ه ر سێ گروپدا دابه شبون، كه بریتین له : عه سائیبی ئه هلی حه ق ك���ه ژماره یان )2 بۆ 3( هه زار چه ك���دار ده بێت، ئ���ه م گروپه س���اڵی )2006( له موقت���ه دا س���ه در جیابونه ت���ه وه و له الی���ه ن حیزب���واڵی لوبنانی و س���وپای ئێرانه وه پاڵپشتی ده كرێ���ن. گروپ���ی دوه م كه تیبه كانی نزیك���ه ی ژماره ی���ان حیزب���واڵن و )400( چه ك���داری راهێن���راو ده بێت و ده ده نه راس���ته وخۆ راپۆرته كانی���ان س���ه ركردایه تی هێزی قودسی ئێرانی . هه رچی گروپی س���ێیه مه كه تیبه كانی سه ید ش���وهه دان كه نزیكه ی )200( چه كدار ده بن و ئه بو مس���ته فا شیبانی ناسراو به حه مید شیبانی سه رۆكایه تی ده كات و له ژێر فه رمانڕه وایی س���وپای قودسدایه . ئه مه له كاتێكدایه هه ندێك راپۆرت ئاماژه به وه ده كه ن كه چه ند چه كدارێكی س���ه ر به رێكخراوی به درو لیوای "یوم الموعود"ی سه ر به موقته دا

سه دریش له سوریا ده جه نگن.

به وته ی س���میس، شیعه كانی عێراق له رێ���گای )2012(ه وه له به ه���اری وشكانی و ئاس���مانیه وه ده ستیانكردوه به جۆرێك س���وریا، به ره و به رۆیشتن هه ندێكیان له ڕێگه ی فڕۆكه ی ئێرانیه وه خۆی���ان گه یاندوه ت���ه فڕۆكه خان���ه ی نێوده وڵه ت���ی دیمه ش���ق، ئه وانیتریش له ڕێگه ی وش���كانیه وه ، به به كارهێنانی پاس یان ئه و ئۆتۆمبێله بارهه ڵگرانه ی كه لوپه ل���ی بازرگان���ی ده گوازن���ه وه ،

گه یشتونه ته سوریا.ئه و پسپۆڕه ئه مه ریكیه ، باس له وه ده كات به ن���اوی پاراس���تن و به رگری له مه زاری س���ه یده زه ینه ب له باشوری دیمه ش���ق ئه و گه نجانه كۆده كرێنه وه ، پاش���ان له لوبن���ان یاخ���ود ئێ���ران راهێنانیان پێده كرێت و دواتر ره وانه ی س���وریا ده كرێ���ن. له ناو سوریاش���دا

ئه ركی س���ه ره كیان بریتیه له به رگری پاراستنی دیمه ش���ق و له فڕۆكه خانه ی ده سته بژێری له الیه ن گه ڕه كانه ی ئه و

سوپای ئه سه ده وه به كارده هێنرێت.چه كداره رونیده كات���ه وه س���میس شیعه عێراقیه كان زۆرینه یان ته مه نیان نزیك���ه ی س���ی س���اڵ یاخ���ود زیاتر ده بێت و چه ك���ی زۆر مۆدێرنیان پێیه ، شاره زاییه كی باشیان له چاندنی بۆمب له س���ه ر رێگاكان و هێرشی موشه كی و هه یه . ش���ه قامدا تیرۆركردن و شه ڕی ش���انازی به و ش���ه ڕانه وه ده كه ن كه له دژی س���وپای رابردودا له س���ااڵنی ئه مه ریكا له عێراق ئه نجامیانداوه . به پێی هه ندێك سه رچاوه ی هه واڵیش مانگانه )12 - 24( كه س���یان لێده كوژرێ���ت و زۆر به زویی له الیه ن ئێرانه وه ره وانه ی

عێراق ده كرێنه وه .

توێ���ژه ری سیاس���ی له په یمان���گای واش���نتۆن مای���كڵ نایت���س، جه خت له وه ده كات���ه وه ش���یعه كانی عێ���راق به پاڵپش���تی و رێنمایی ئێران له سوریا ده جه نگن، راشیده گه یه نێت هه رچه نده ژماره ی���ان كه م���ه "ب���ه اڵم ده توان���ن له س���ه ر رێڕه وی ش���ه ڕ كاریگه رییان هه بێ���ت، به تایبه ت���ی ئه گ���ه ر بێت���و ژماره یان زیادبكات، ئه وا ده بنه مایه ی

گۆڕانێكی مه ترسیدار له ناوچه كه دا".ئه و توێژه ره ره خنه له كاربه ده ستانی ئێستای عێراق ده گرێت و رایده گه یه نێت راگه یه نراوه كان���ی حكومه ت���ی عێراق ده رباره ی پته وكردنی رێوش���وێنه كانی به مه به س���تی س���نور چاودێریكردنی رێگرت���ن له دزه كردنی چه ك���داران بۆ ن���او خاكی س���وریا و پش���كنینی ئه و سوریا، ده چنه له عێراقه وه فڕۆكانه ی

"ته نها لێدوانێكی میدیایی بوه ".ناوب���راو، داوا له حكومه تی ئه مه ریكا ده كات فش���اری زیات���ر بخاته س���ه ر ده س���ه اڵتدارانی عێراق، بۆ پشكنینی فڕۆك���ه ئێرانیه كان كه به ره و س���وریا پێیوایه له هه مانكاتدا ده كه ن. گه شت باشترین رێگه چاره بریتیه له داخستنی هێڵی یاخود دیمه ش���ق فڕۆكه خانه ی ئه و س���ه رباری س���وریا. ئاس���مانی ئه مه ری���كا داواده كات رێوش���وێنانه ، هه ر به ڵگه یه كی ده س���كه وت له س���ه ر ئه نجامدان���ی كوش���تاری به كۆمه ڵ���ی چه كداره له الیه ن س���وریا هاواڵتیانی یه كس���ه ر عێراق���ه وه ش���یعه كانی باڵویبكات���ه وه ، له ئاس���تی ناوخ���ۆی عێراقیشدا داوا له مه رجه عه كانی شیعه بكات تاوه كو رێگه له گه نجان بگرن بۆ

شه ڕكردن بچنه سوریا.

)3000(‌چه‌كداری‌‌شیعه‌ی‌‌عێراق‌پشتیوانی‌‌له‌ئه‌سه‌د‌ده‌كه‌ن

ئا: سۆران كامه ران

له دیمانه یه كدا له گه ڵ ئاوێنه ، پارله مانتارو سه رۆكی لیژنه ی قانونی

له پارله مانی عێراق خالید شوانی ، ره تیده كاته وه حیزبه كه ی پڕۆژه ی به هه رێمكردنی كه ركوكی هه بێت. راشیده گه یه نێت رێكه وتنی حه وت

خاڵی نێوان هه ولێرو به غدا به فشاری ده وڵه تێك بوه و له ماوه ی ساڵێكدا

"قابیلی جێبه جێ كردن نییه ".

تاڵه بانی و كوردماوه ی شه ش مانگ زیاتره تاڵه بانی بۆ چاره س���ه ركردنی س���ه رۆك كۆمار له ئه ڵمانیای���ه ، نه خۆش���یه كه ی ش���وانی ك���ه ئه ندامی س���ه ركردایه تی كوردس���تانه ، نیش���تیمانی یه كێت���ی باس له وه ده كات تائێس���تا س���ه ردانی تاڵه بان���ی نه ك���ردوه و ناش���زانێت كێ س���ه ردانی كردوه . له باره ی كاریگه ری له پرۆس���ه ی تاڵه بانی دوركه وتنه وه ی سیاس���ی عێ���راق، ش���وانی ده ڵێ���ت بۆش���ایه كی تاڵه بانی "دوركه وتنه وه ی وایكردوه كورد گه وره ی دروستكردوه ، كاراكته ره سه ره كیه كه ی جاران"، وه لێ دواتر ده ڵێت "به اڵم كورد وه ك نه ته وه

پێگه ی خۆی هه ر ده مێنێ".خالید ش���وانی كه به كه سێكی نزیك له د.به رهه م ساڵح داده نرێ، ده رباره ی ئ���ه و هه وااڵنه ی ب���اس له وه ده كه ن د. به ره���ه م به نی���ازه ش���وێنی تاڵه بانی بگرێته وه ، ده ڵێت "مام جه الل تائێستا س���ه رۆك كۆماری عێراق���ه ، ئاگادارنیم هیچ كه س���ێك بڕیاری ئ���ه وه ی دابێت

بچێته جێگه كه ی ".له باره ی پێگه ی كورد له ناو ملمالنێ ئێستای عێراقدا، شوانی سیاسیه كانی كه ماوه ی دو خوله ئه ندامی پارله مانی به قه یران���ه به ئام���اژه دان عێراق���ه ، گۆڕانكارییه كانی عێراق و سیاسیه كانی ناوچه ك���ه ، ده ڵێت "كورد پێی باش���ه ئیداره ی ئه م قه یرانه سیاس���یه بدات، نه وه ك���و ببێت���ه الیه نێ���ك له ملمالنێ

سیاسیه كاندا".

شه ڕو ئاشتی س���اڵی رابردو، ساڵێكی پڕ له گرژی و ناكۆكی بو له نێ���وان هه رێم و ناوه نددا،

ك���ه له هه ندێ���ك حاڵه ت���دا گه یش���ته له نێوان هه ردوالدا، روبه ڕبونه وه ی هێز به اڵم له كۆتایی مانگی نیسانی ئه مساڵدا نێچیرڤان بارزانی چوه به غداو رایگه یاند رێكه وتنێك���ی حه وت خاڵی���ان له گه ڵ مالیكی س���ه رۆك وه زیران واژوكردوه ، دواتری���ش له مانگی راب���ردودا مالیكی بڕیاریش���ه س���ه ردانی هه ولێری كردو بارزانی سه رۆكی هه رێم سه ردانی به غدا

بكات.لیس���تی له پارله مانتارانی به ش���ێك ده وڵه ت���ی قانون���ی ن���وری مالیك���ی ب���اس له وه ده كه ن، هی���چ رێكه وتنێك وه زیرانی كوردستان و له نێوان سه رۆك له وه اڵمدا ش���وانی واژونه كراوه ، به غدا ده ڵێت "ئه وه راس���ت نی���ه بڵێن هیچ سه ردانی له دوا نه كراوه ، رێككه وتنێك سه رۆك وه زیران كۆپیه كی له ڕێكه وتنه حه وت خاڵیه كه هێنابوو، كه هه ردووال

ئیمزایان كردبوو".ل���ه دوای رێكه وتنی نێ���وان هه ولێرو به غدا كه به رێكه وتنه حه وت خاڵیه كه ناس���راوه ، میدی���اكان باڵویانك���رده وه رێكه وتنه كه به فش���اری ئێ���ران بووه . ش���وانی جه خت له وه ده كاته وه یه كێك له واڵته دراوسێكان "كاریگه ری و فشاری ئیجابی هه بوو، بۆ ئه وه ی ئه و ڕێكه وتنه واژو بكرێت". پاشان راشكاوانه ده ڵێت "كه س ناتوانێ نكۆڵی له كاریگه ری ئه و واڵتانه له سه ر گۆڕه پانی سیاسی عێراق بكات". به ه���ۆكاری ئه وه ی "بارودۆخی سیاس���ی عێراق جێگر نییه ، به رده وام هه ندێ له م كوتله سیاس���یانه ی عێراق وابه سته ی هه ندێ له ئه جیندای واڵتانی دیك���ه ن و زۆرجار س���ود له هێزی ئه و

واڵتانه وه رده گرن".

رێككه وتننامه كانی كوردهه رچه نده م���اوه ی دو مانگ زیاتره رێكه وتنه ح���ه وت خاڵیه كه واژوكراوه ، به اڵم تائێس���تا هیچ خاڵێكی جێبه جێ باره ی���ه وه ش���وانی ل���ه م نه ك���راوه ، رایده گه یه نێ���ت ئه گه ر ك���ورد پێیوابێ یه كسه ر كردویه تی رێككه وتنانه ی ئه و ده چێت���ه ب���واری جێبه ج���ێ كردنه وه "ئ���ه وا هه ڵه ده كات". هۆكاره كه ش���ی ده گێڕێته وه بۆ سروشتی سیاسه تكردنی مالیك���ی ، چونك���ه "ئاماده ی���ه هه موو رێككه وتنێك ئیمزابكات، به اڵم له كاتی

به جێگه یاندنی ده یان گرفت ده بینێته وه ، له م كوردیش سه ركردایه تی سیاس���ی

راستیه بێئاگا نییه ". ئ���ه و پارله مانتاره گریمان���ه ی ئه وه ده كات مالیكی له ماوه ی ئه مس���اڵدا كه دوا س���اڵی فه رمانڕه وایه ت���ی ، بتوانێ ته نها دوو خاڵ له ك���ۆی حه وت خاڵی رێكه وتنه كه جێبه ج���ێ بكات، چونكه "له م���اوه ی ئه م س���اڵه ی ك���ه ماوه ، ده وڵه تی یاسا و هاوپه یمانی ده زانن ئه و ح���ه وت خاڵه قابیل���ی جێبه جێ كردن

نیه ". هه ندێك له چاودێران باس له وه ده كه ن كورد پێویسته له عه ره بی سوننه نزیك بێته وه ، به حوكمی ئه وه ی تائێستا شیعه ئامانجه كان���ی ك���وردی به دینه هێناوه ، دابڕاوه كاندا له ناوچه جگه له وه ی ئه مه كوردو سوننه هاو سنورن، له وه اڵمی ئه و بۆچونانه دا خالید شوانی رونیده كاته وه له ڕووی ده س���توری و قانونیه وه ده بێت كێش���ه كان له نێوان حكومه تی هه رێم و دواتریش بكرێن و ناوه ندی چاره س���ه ر ده ڵێ���ت "ئه م���ه ش مانای ئ���ه وه نییه هه موو هێڵه سیاسێكانی خۆمان له گه ڵ

سوننه دا بپچڕێنین".

یه كێتی و كه ركوكله م���اوه ی راب���ردودا پارله مانتارێكی یه كێتی له پارله مان���ی عێراق رایگه یاند ماده ی )140( له گۆڕنراوه و به و ماده یه كوردستان، سه ر ناگه ڕێته وه كه ركوك ب���ه اڵم ش���وانی ره تیده كات���ه وه ئ���ه و ماده یه له گۆڕنرابێت، به به ڵگه ی ئه وه ی "تائێستا ئاواره كان و هاورده كان قه ره بو ده كرێنه وه ، كه به شێكن له جێبه جێكردنی ماده ی )140(". هه روه ها ماده ی )140( به ده س���كه وتێكی ك���ورد ناوده ب���ات و وه زیره كانی په رله مانت���اران و به ئه ركی ده زانێت كار بۆ جێبه جێكردنی بكه ن،

له بری ئه وه ی بڵێن له گۆڕنراوه .ده نگۆیان���ه ی ب���ه و س���ه باره ت له میدیاكان���دا باڵوده كرێن���ه وه به وه ی

یه كێتی كار ده كات بۆ ئه وه ی كه ركوك بكاته هه رێمێكی س���ه ربه خۆ، ش���وانی ده ڵێ���ت "نه له ڕاب���ردوو نه له ئێس���تاو بیرۆكه یه كی یه كێت���ی نه له داهاتوودا، له و ش���ێوه ی ب���ۆ كه رك���وك نه بوه ، یه كێتی له ئه جیندای شێوه یه ك به هیچ نه ب���وه و نیه كه ركوك بكاته هه رێمێكی س���ه ربه خۆ"، هه روه ها ده ڵێت "یه كێتی له هیچ هێزێكی سیاس���ی قبوڵ ناكات، ده ستبه رداری كوردستانیبونی كه ركوك

بێت".

خۆپیشاندان و هه رێمی سوننه كانماوه ی ش���ه ش مانگه خۆپیشاندانی عه ره به سوننه كان به رده وامه ، هه رچه نده شوانی ره خنه ی ئه وه یان لێده گرێت كه خۆسازدان و س���ه ركردایه تی و به رنامه و س���تراتیژیه تێكی یه كگرتوی���ان نه بوه ، به اڵم توانیویانه په یامی خۆیان به به غدا بگه یه نن "ئه گه ر سوننه نه توانێ گه مه كه تێكب���دات، ده توان���ێ ماندویان بكات و

كێشه ی سیاسی دروست بكات".له هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكانی عێراق���دا، ئ���ه و لیس���ته س���ونیانه ی كه هه واداری دروس���تكردنی هه رێمێكی فیدراڵین تاڕاده یه ك س���ه ركه وتو بون، به بڕوای شوانی ئه گه ر حكومه ت به ده م نه چێ���ت و خۆپیش���اندانه وه داواكاری رێگری له دروستبونی هه رێمی سوننه كان بكات، ئه وا یه كێك له ئه گه ره كان ئه وه یه

"دۆخه كه به ره و توندوتیژی بڕوات".

پارله مانتاری عێراق خالید شوانی : رێككه‌وتننامه‌كه‌ی‌‌هه‌ولێرو‌به‌غدا‌قابیلی‌‌جێبه‌جێكردن‌نییه‌

* خالید سه الم سه عید* ساڵی )1975( له دایكبوه

* س���اڵی )1999( كۆلێژی قانونی زانكۆی به غدای ته واوكردوه

* ماوه ی دو خولی له س���ه ر یه كه ئه ندامی پارله مانی عێراقه .

* س���ه رۆكی لیژن���ه ی قانون���ی پارله مانی عێراقه .

* له دوایین كۆنگره ی یه كێتی له ساڵی )2010( به ئه ندامی سه ركردایه تی هه ڵبژێردراوه

خالید شوانی

له ئینته رنێته وه چه کدارێک له ناو شارێکی وێرانی سوریادا

زۆرینه یان ته مه نیان نزیكه ی سی ساڵ

یاخود زیاتر ده بێت و چه كی زۆر مۆدێرنیان پێیه ، شاره زاییه كی باشیان له چاندنی

بۆمب له سه ر رێگاكان و هێرشی موشه كی و تیرۆركردن و شه ڕی

شه قامدا هه یه

بارودۆخی سیاسی عێراق جێگر نییه ،

به رده وام هه ندێ له م كوتله سیاسیانه ی عێراق وابه سته ی

هه ندێ له ئه جیندای واڵتانی دیكه ن و زۆرجار

سود له هێزی ئه و واڵتانه وه رده گرن

ئابووری(384( سێشه ممه 2013/7/2 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: ئاسۆ سه راوی

له هه رێمدا گه لێك پرۆژه ده كرێت، به اڵم پرسیاری به شێك له شاره زایانی ئابوری ئه وه یه "چه ند له و پرۆژانه ستراتیژین و بۆته هۆی بوژانه وه ی ژێرخانی ئابوری

هه رێم؟".

ش���اره زای ئابوری و مامۆستای زانكۆ د. عیزه ت سابیر بۆچونی وایه ، نه بونی پرۆژه یه ك���ی س���تراتیژی كش���توكاڵی ، یه كێك���ه له گرفته كانی ئاب���وری هه رێم، كه ریمی���ش محه م���ه د ئابورین���اس رایده گه یه ن���ێ س���تراتیژیبونی پ���رۆژه پێداویس���تیه كانی به كات و په یوه س���ته هه ر واڵتێ���ك، به ڕێوه به ری وه به رهێنانی س���لێمانیش جه خت له وه ده كاته وه كه

به شێك له پرۆژه كانیان ستراتیژییه .

پڕۆژه ی ستراتیژی چییه ؟ كام پرۆژه یه له هه رێمدا ستراتیژییه

پرۆژه یه كی تایبه تمه ندیه كانی ده بێت س���تراتیژی چی���ی بێت؟ یاخ���ود كام پ���ڕۆژه ده كرێت ن���اوی س���تراتیژبونی ئابوریه كه ی مامۆس���تا ببڕێت، به بااڵدا زانكۆی سلێمانی د. عیزه ت له پێناسه ی پرۆژه ی ستراتیژیدا ده ڵێت "پرۆژه یه كی گ���ه وره ی درێژخایه نه ، دانیش���توانێكی زۆر س���ود له به رهه مه ك���ه ی ده بینن بۆ ماوه یه كی درێژخایه ن، ده ستیكاری زۆر تێدا ده خرێته كار، س���ه رمایه یه كی زۆری ئه وه ش زانكۆ مامۆس���تاكه ی ده وێت". ده خاته رو كه ، پرۆژه ی���ه ك ده كرێت بۆ واڵتێك ستراتیژی بێت، به اڵم بۆ واڵتێكی

تر هه مان پرۆژه ستراتیژی نه بێت.به ب���ڕوای ئه و ش���اره زایه ، ئه و پرۆژه س���تراتیژیانه له چه ند س���اڵی رابردودا له هه رێم���دا ك���راون، له چه ن���د بوارێكدا خۆی���ان ده بیننه وه ، بون���ی كۆمپانیای گه وره ی مۆبایل، كه ئێس���تادا سه رجه م عێراقی گرتۆته وه هه زاره ها ده ستیكاری تێدا خراوه ته كار سه رمایه یه كی زۆریشی تێ���دا خراوه ته گ���ه ڕ و س���ودێكی زۆری به هاواڵتی���ان گه یان���دوه "بۆیه ده كرێت به كۆمپانیاكان���ی مۆبایل بڵێین پرۆژه ی

ستراتیژی ".ه���اوكات بون���ی چه ن���د كارگه یه كی چیمه نت���ۆ له ناوخۆدا، ك���ه بۆته هۆی

داش���كاندنی نرخ���ی چیمه نتۆ "ده كرێت ئ���ه و پرۆژان���ه ش ن���اوی س���تراتیژیان لێبن���رێ "، ئه مه به ده ر ل���ه وه بونی دو فرۆكه خانه ی گه وره كه وه ك ئه و باسی ده كات "هه ردو فرۆكه خانه كه ی هه ولێر و

سلێمانی پڕۆژه ی ستراتیژین".

ئه و پرۆژه ستراتیژیانه ی بۆ هه رێم پێویستن

به بۆچونی د.عیزه ت سابیر، له ئێستادا هه رێم كه موكوڕی���ی له چه ند پرۆژه یه كی له وانه گ���ه وره ی س���تراتیژیدا هه ی���ه ، بون���ی پرۆژه یه كی گه وره ی س���تراتیژی له بواری كش���توكاڵدا "له ئێستادا له %90 به رهه مه كان���ی كش���توكاڵی له ده ره وه ی هه رێم دێ���ت، بۆیه بون���ی پرۆژه یه كی س���تراتیژی له ب���واری كش���توكاڵدا زۆر پێویس���ته ". ناوبراو ئه وه ش ده خاته رو، ك���ه چه ن���د بوارێك���ی تری���ش ه���ه ن هه یه ، به پرۆژه ی ستراتیژی پێویستیان وه ك پرۆژه یه كی گه وره ی باش���ی هێڵی

ئینته رنێت، كه س���ه رجه م كوردس���تان بگرێته وه ، ئه و ده ڵێت "چه ند پرۆژه یه كی بواری هێڵ���ی ئینته رنێتمان هه یه ، به اڵم الوازن له ئاس���تی داواكاری دانیشتواندا نین". هاوكات دروستكردنی سایلۆیه كی گه وره بۆ هه ڵگرتنی به رهه می دانه وێڵه ی گ���ه وره ی عه مبارێك���ی جوتی���اران و هه ڵگرتن���ی به رهه مه كانی س���وته مه نی ، له س���ه ر جه خت���ی عی���زه ت د. وه ك ده كاته وه بۆ ئه مڕۆی هه رێم زۆر پێویستن دانه وێڵه و گه وره ی س���ایلۆیه كی "بونی عه مبارێك���ی هه ڵگرتن���ی به رهه مه كانی س���وته مه نی دو پرۆژه ی ستراتیژین بۆ ئه مڕۆی كوردس���تان زۆر پێویس���تن". له هه مو ئه و پرۆژانه ستراتیژیتر به بڕوای مامۆستا ئابوریه كه ی زانكۆی سلێمانی ، دروس���تكردنی هێڵێكی ش���ه مه نده فه ره كه هه مو ش���اره كانی هه رێ���م به یه كه وه ببه ستێته وه "ئه گه ر هێڵێكی شه مه نده فه ر هه بێ���ت، به ش���ێوه یه كی گش���تی كرێی گواس���تنه وه ش هه رزانت���ر ده بێت، ئه و

كات نرخی كااڵ و شمه كه كانیش هه رزانتر ده بێت، ئه مه جگه ل���ه وه ی قوربانیانی

هاتوچۆش كه مده بێته وه ".

حكومه ت یان كه رتی تایبه تله ب���اره ی ئه وه ش كه دروس���تكردنی پرۆژه ی ستراتیژی ئه ركی حكومه ته یان

كه رتی تایبه ت؟دروس���تكردنی عیزه ت د. به ب���ڕوای به رپرس���یارێتیه كه س���تراتیژی پرۆژی تایبه تدا كه رت���ی حكوم���ه ت و له نێوان داب���ه ش ده بێ���ت، ئ���ه و به نمونه باس شه مه نده فه ر هێڵێكی له دروس���تكردنی ده كات، ك���ه كه مج���ار كه رت���ی تایبه ت ئاماده یی تێدایه دروستی بكات، چونكه جگه له وه ی سه رمایه یه كی زۆری ده وێت، ده س���تكه وتنه وه ی ئه و س���ه رمایه یه ش ماوه یه كی زۆری ده وێت، بۆیه وه ك ئه و پرۆژه یه كی حكوم���ه ت "ده بێت ده ڵێت هێڵی ش���ه مه نده فه ر س���تراتیژی وه ك دروس���ت بكات، به اڵم به ڕێوه بردنه كه ی

بداته كه رتی تایبه ت، به هه مانشێوه كه رتی تایبه ت فرۆكه خانه دروست ناكات، به اڵم ده كرێت سه رپه رشتیكردن و به ڕێوه بردنی

به كه رتی تایبه ت بسپێردرێ "..

پرۆژه ی ستراتیژی به پێی كات و واڵت ده گۆڕێت

هه ر له باره ی پرۆژه ی س���تراتیژییه وه ئابورین���اس و ئه ندامی مونته دای ئابوری كوردس���تان، محه م���ه د كه ری���م ئاماژه به وه ده كات كه س���تراتیژیبونی پرۆژه به پێی كات و ناوچ���ه و واڵت ده گۆڕێت، ئ���ه و نمون���ه ب���ه وه ده هێنێت���ه وه ، كه دروس���تكردنی وێس���تگه یه كی كاره ب���ا ب���ۆ ئه م���ڕۆی كوردس���تان پرۆژه یه كی س���تراتیژییه ، به اڵم ب���ۆ واڵتێكی وه ك ئه مه ریكا س���تراتیژی نییه ، به ده ر له وه ئه هلی گه وره بانكێكی "دروس���تكردنی یان دروس���تكردنی بازاڕی دراو بۆ ئێمه س���تراتیژییه ، پرۆژه یه كی له ئێس���تادا ب���ه اڵم ره نگه بۆ واڵتێك���ی تر به وجۆره چیمه نتۆ كارگه ی دروستكردنی نه بێت، له ئێستادا و بۆ ئه مڕۆی كوردستان هێنده ستراتیژی نییه ، به اڵم بۆ واڵتێكی وه كو ئه فغانستان س���تراتیژییه ، دروستكردنی هه رێ���م ب���ۆ له ئێس���تادا كارگه ی���ه ك س���تراتیژیه ، به اڵم ره نگه بۆ واڵتێكی تر

ئه و گرنگیه ی نه بێت".ئه و باس له هه ردو به ن���داوی دوكان و دوای ك���ه ده كات ده ربه ندیخانی���ش چه نده ها ساڵ له دروستكردنی تائێستاش وه ك دو پ���رۆژه ی س���تراتیژی گرنگیی

خۆیان هه یه .ئاب���وری مونت���ه دای ئه ندامه ك���ه ی كوردس���تان، س���ه رمایه یه كی زۆری���ش ناكات���ه ته نها پێوه ر بۆ س���تراتیژبونی پرۆژه یه ك "دروستكردنی فرۆكه خانه یه ك له روی س���ه رمایه وه كه متری تێده چێت، به به راورد به دروس���تكردنی كارگه یه كی فرۆكه خانه ك���ه ب���ه اڵم چیمه نت���ۆ،

ستراتیژیتره له كارگه ی چیمه نتۆكه ".محه م���ه د كه ریم ئ���ه وه ش ده خاته رو كاریگ���ه ر ده ورێك���ی )كات( ك���ه ده بینێ���ت له س���تراتیژیبونی پرۆژه یه ك "دروستكردنی یه كه ی نیشته جێبون، بۆ كه له ناوچه یه ك كه مده رامه ت خه ڵكانی گرفتی نیشته جێبون هه بێت، پرۆژه یه كی س���تراتیژییه ، به اڵم له شوێنێك كه ئه و

گرفته نه بێت ستراتیژی نییه ".

بۆچونی وه به رهێنانی له سلێمانی هه ر له باره ی پرۆژه ی س���تراتیژییه وه ، به ڕێوه به ری گشتی وه به رهێنان سلێمان فه رم���ان غه ریب باس ل���ه وه ده كات كه ناوی ده كرێت له پرۆژه كانیان به ش���ێك س���تراتیژییان به س���ه ردا ببڕێت، له وانه وه ك ئه و ده ڵێ���ت "كارگه كانی چیمه نتۆ پ���رۆژه ی س���تراتیژین" ب���ۆ ئ���ه وه ش نمون���ه ی ئه وه ده هێنێت���ه وه ، كه پێش دروستكردنی كارگه كانی چیمه نتۆ ته نێك چیمه نت���ۆ، به نزیكه ی 360$ بوه ، به اڵم له ئێس���تا نزیكه ی به 65$، ئه مه جگه له وه ی چه ندها ده س���تی كاری ناوخۆی له كارگه كان���ی چیمه نتۆدا خراوه ته كار و س���ه رمایه یه كی زۆری تێدا وه گه ڕخراوه ، "ه���ه ر كارگه یه ك���ی چیمه نت���ۆ نزیكه ی 300 ب���ۆ 400ملی���ۆن دۆالری تێچ���وه ". پرۆژه یه كی تری ستراتیژی بونی كارگه ی ئاسن و پۆاڵیه له بازیان، كه به وته ی ئه و رۆژهه اڵتی ئاس���تی له سه ر به ڕێوه به ره ناوه ڕاس���ت، دوه م كارگه ی���ه "ئه گ���ه ر ئه وه پ���رۆژه ی س���تراتیژی نه بێت ئه ی ده بێت پرۆژه ی س���تراتیژی چی بێت". به ڕێوه به ری گشتی وه به رهێنانی سلێمانی باس له پ���رۆژه ی چاڤی گه ش���تیارییش پرۆژه ی ت���ری به نمونه یه ك���ی ده كات، ستراتیژی ناوی ده بات "له كاتێكدا ئێمه ئه و هه مو پڕۆژه س���تراتیژیه مان هه یه ، بۆی���ه بێویژدانیه كه بڵێی���ن حكومه ت پرۆژه ی ستراتیژی نییه ". فه رمان غه ریب ئه وه ش ده خاته رو كه خۆش���یان هه مو پرۆژه كانیان به ستراتیژی نازانن و ده ڵێت "كه سێك باڵه خانه یه كی بازرگانی دروست ده كات، ئێمه ش به پرۆژه یه كی ستراتیژی هه ژمارمان نه كردوه ". ئه و نایش���ارێته وه له هه مو ئه و پرۆژه ستراتیژیانه ی باسی كردوه ، گرنگتر دروس���تكردنی پڕۆژه ی س���تراتیژی هێڵ���ی ش���ه مه نده فه ره كه هه م���و هه رێم به یه كه وه ببه س���تێته وه ، س���ه بارت ب���ه وه ش ب���ۆ تائێس���تا بیر له دروس���تكردنی پڕۆژه یه كی هاوشێوه ی ئه وه نه كراوه ته وه ؟ ئه و ده ڵێت "تائێستا سیاس���ه تی وه به رهێنان له كوردس���تان، به جۆرێكه چاوه ڕێی ده س���تی وه به رهێن ده كات، تا بێت پرۆژه یه كی پێش���كه ش

بكات و بیكات".

چه ند له پرۆژه كانی هه رێم ستراتیژین؟"نه بونی هێڵی شه مه نده فه ر و پرۆژه ی ستراتیژی كشتوكاڵی ،

له گرفته كانی ئابوری هه رێمن"

تائێستا سیاسه تی وه به رهێنان

له كوردستان، به جۆرێكه چاوه ڕێی

ده ستی وه به رهێن ده كات، تا بێت

پرۆژه یه كی پێشكه ش بكات و

بیكات

دروستكردنی وێستگه یه كی

كاره با بۆ ئه مڕۆی كوردستان پرۆژه یه كی ستراتیژییه ،

به اڵم بۆ واڵتێكی وه ك ئه مه ریكا

ستراتیژی نییه

بونی سایلۆیه كی گه وره ی دانه وێڵه و

عه مبارێكی هه ڵگرتنی

به رهه مه كانی سوته مه نی دو

پرۆژه ی ستراتیژین بۆ ئه مڕۆی

كوردستان زۆر پێویستن

ئا: رامان عومه ر

خاوه نی پڕۆژه كانی به رهه مهێنانی ماسی له پارێزگای سلێمانی ئاماژه به وه ده ده ن به هۆی هێنانی ماسی

له ده ره وه ی هه رێم زیانی زۆریان پێگه یشتوه و لێپرسراوی هۆبه ی

سامانی ماسیش له پارێزگاكه ده ڵێت "ساڵی رابردو 1200 تا 1300 ته ن

ماسی له ئێرانه وه هاورده ی پارێزگای سلێمانی كراوه ".

ماسی س���امانی هۆبه ی لێپرسراوی له س���لێمانی، توانا ئیسماعیل، ئه وه ی خس���ته ڕو كه چه ندین جار نوسراویان بۆ بازگه كان و قایمقامیه تی چه مچه ماڵ كردوه ، كه رێگه له هاتنی ماسی بگرن، تا زیان به به رهه می ناوخۆ نه گه یه نێت و وتیشی "كۆتایی ساڵی رابردو نزیكه ی 1200 تا 1300 ته ن ماس���ی له ئێرانه وه هاورده ك���راوه ، بێجگه له و ماس���یانه ی له باشورو خواروی عێراقه وه هه ندێكیان

به قاچاخ هاورده ی هه رێم ده كرێت.

له پڕۆژه كان���ی یه كێ���ك خاوه ن���ی به خێوكردنی ماس���ی، سه ردار حسێن، ئه وه ده خات���ه ڕو به هۆی هاورده كردنی ماس���ی له ئێران و باش���وری عێراقه وه زیان���ی زۆر به ر پڕۆژه ك���ه ی كه وتوه و وتیش���ی "ب���ه و هۆیه وه ش���ه ش مانگ ده بێت ماسیه كانم نه فرۆشتوه ، چونكه به هۆی هێنانی ماسی له ده ره وه زیانی زۆر ب���ه ر نرخه كانی ماس���ی له ناوخۆ گه یشتوه ". سه ردار ئه وه ش ده خاته ڕو كه زیاتر له 10 ح���ه وزی به خێوكردنی ماس���ی له بازیان هه یه ، به اڵم تائێستا به رهه مه كانیان ئاماده نی���ن هیچی���ان بخه نه بازاڕه وه "چونكه نرخی ئێستای

ته نها زیانمان بۆ ده هێڵێته وه ".له باره ی ژماره ی پڕۆژه كانی ماس���ی له پارێزگای سلێمانی لێپرسراوی هۆبه ی ماسی ئاماژه ی به وه دا كه 70 پڕۆژه ی به رهه مێنانی ماس���ی و پێن���ج پڕۆژه ی قه فه سیش له ده ریاچه ی دوكاندا هه یه و وتیش���ی "ئه و پڕۆژان���ه ته نها له %30 پڕده كاته وه و س���لێمانی پێداویس���تی به رنامه ش���مان هه ی���ه له پێنج س���اڵی

داهات���ودا ل���ه 60% به رهه م���ی ناوخۆ پڕبكه ینه وه ".

یه كێك له و هاواڵتیانه ی ماسی برژاو ده فرۆش���ێت، بایز عه زی���ز، كه ماوه ی پێن���ج س���اڵه ئ���ه و كاره ده كات باس ل���ه وه ده كات به هۆی هه رزانیه وه زیاتر وتیشی به كارده هێنن و ئێرانی ماس���ی "ماس���ی ئێرانی خێری بۆ ئێمه زیاتره ، هه رچه ن���ده ئه و تام و چێژه ی ماس���ی خۆمان���ی نیه ". خاوه ن���ی یه كێكی تر ماس���ی، به خێوكردنی له پڕۆژه كان���ی ئیسماعیل س���اڵح، داد و بێدادی خۆی بیانی ماسی هاورده كردنی به ده س���ت ده رده بڕێت و ده ڵێت "زیاتر له 20 ملیۆن دینارم له پڕۆژه كه دا خه رجكردوه ، به اڵم ئه مس���اڵ بڕواناك���ه م هی���چ قازانجێك بكه ی���ن، چونكه به به رده وامی له ئێران و

باشوره وه ماسی هاورده ده كرێت". لێپرس���راوی هۆبه ی سامانی ماسی جه ختی ئیسماعیل، توانا له سلێمانی، هاورده كردن���ی ك���ه له وه ش���كرده وه ماس���ی زیان���ی به به رهه م���ی ناوخ���ۆ گه یاندوه و وتیش���ی "ئێمه ده س���ه اڵتی

له هاتنی رێگ���ه تا جێبه جێكردننی���ن ماس���ی بگرین، هه روه ه���ا پڕۆژه كانی خۆش���مان ناتوان���ن به رهه م���ی ناوخۆ له ژێر پ���ڕۆژه ش هه ندێك پڕبكه نه وه و

ده ستی ئێمه دا نیه ".

له ساڵێكدا زیاتر له 1200 ته ن ماسی له ئێرانه وه هاورده ی سلێمانی كراوه "بازاڕی ماسی ناوخۆی كزكردوه "

فرۆشیارێکی ماسی: ماسی ئێرانی خێری

بۆ ئێمه زیاتره ، هه رچه نده ئه و

تام و چێژه ی ماسی خۆمانی نیه

هاورده کردنی ماسی بیانی زیانی به راوکه رانی ماسی ناوخۆیی گه یاندوه

9 (384( سێشه ممه 2013/7/2 لۆکاڵ

ئا: ئاسۆ سه راوی

به وته ی په رله مانتارێكی پارتی ، ئه گه ر ته نها مه رجی به شداری ده نگده ر

له هه ڵبژاردنه كانی هه رێمدا ره گه زنامه ی عێراقی بێت، ئه وا نزیكه ی 500

هه زار كه س مافی ده نگدان له ده ست ده ده ن، په رله مانتارێكی گۆڕانیش

گومانی له راستی ئه و ژماره یه هه یه و ده ڵێت "هیچ الیه ك راستی ئه و

ژماره یه ی نه سه لماندوه ، چاره سه ری ئه و گرفته ش هێنده قورس نییه ،

چونكه به ڕێوه به رایه تی ره گه زنامه كان، ده توانن رۆژانه زیاد له 500 ره گه زنامه

بۆ هاواڵتیان ده ربهێنن".

به پێ���ی زانیاریه كان���ی په رله مانتاری پارتی عه بدوسه الم به رواری ، له سنوری پارێزگای سلێمانیدا نزیكه ی 300 هه زار كه س له وانه ی مافی ده نگدانیان هه یه ، ره گه زنامه ی عێراقیان نییه ، له س���نوری پارێزگای هه ولێری���ش زیاد له 100هه زار كه س و له پارێزگای دهۆكیش هه مانرێژه خه ڵك هه یه ، ك���ه ره گه زنامه ی عێراقی نییه وه ك ئ���ه و ده ڵێت "به وپێیه ش كه بون���ی ره گه زنامه كراوه ت���ه مه رجێكی به ش���داری ده نگه ده ر له هه ڵبژاردنه كانی هه رێم، زیاد له 500هه زار هاواڵتی مافی

ده نگه دان له ده ست ده دات".ئه و باس ل���ه وه ش ده كات له كاتێكدا مه رج���ی بونی ره گه زنام���ه ، بۆ رێگریه وه ك به اڵم س���اخته كاری ، له رونه دانی خۆی ده ڵێت "الیه نێك بتوانێ ناسنامه ی باری شارستانی ته زویر بكات، ده توانێ

ره گه زنامه ش ته زویر بكات".هێمای پارت���ی ، په رله مانتاره ك���ه ی به وه شدا ئه وكاته ی له په رله مان گفتوگۆ له ب���اره ی یاس���ای هه ڵبژاردنه كان���ه وه كراوه ، جگه له خۆی ، 4كه س���ی تریش دژی ئه وه بون، بونی ره گه زنامه بكرێته

مه رجێكی به شداری هه ڵبژاردن ئ���ه و وت���ی "ئێم���ه ك���ه ده ڵێین با ره گه زنامه نه كرێته مه رج، له بری ئه وه ی هه ندێك لێبكرێ���ت، ده ستخۆش���یمان والێكدان���ه وه ی بۆ ده كه ن كه ده مانه وێ ساخته كاری بكرێت، به اڵم هه رگیز وانیه ، ئه وانه ش كه له په رله مان به رگریان له و ماده یه كرد ده بێت وه اڵمی ئه و خه ڵكانه

بده نه وه ك���ه به و هۆیه وه بێبه ش ده بن له مافی ده نگدان".

به پێچه وانه ی بۆچونی په رله مانتاره كه ی پارت���ی ، نه ریمان عه بدواڵ په رله مانتاری بزوتنه وه ی گۆڕان، له پێناو كه مكردنه وه ی له هه ڵبژاردنه كانی هه رێمدا ساخته كاری ده زانێ ، به پێویس���ت ره گه زنامه بونی ئه و گومانیشی له راس���تی ئه و ئامارانه هه یه ، كه له باره ی نه بونی ره گه زنامه وه ده وترێ و ئاماژه به وه ده كات هه ركه سێك ته مه ن���ی گه یش���تبێته 18س���اڵ له زۆر ش���وێن پێویس���تی به ره گه زنامه هه بو "هه ن���دێ براده ری پارت���ی كه ده ڵێن، ئه وانه ی ره گه زنامه یان نییه زۆرترینیان له س���لێمانین، بۆ ئه وه یه ك���ه یه كێتی په ش���یمانبكه نه وه له و هه ڵوێسته ی كه

پشتگیری بونی ره گه زنامه ده كات".ئه و په رله مانتاره ی گ���ۆڕان، نه بونی ره گه زنامه ش به گرفتێكی هه نده گه وره نابینێ كه چاره س���ه ری نه بێت، چونكه وه ك ئ���ه و ده ڵێ���ت "به ڕێوه به رایه ت���ی رۆژان���ه ده توان���ن ره گه زنام���ه كان،

زیاد ل���ه 500 ره گه زنامه ب���ۆ هاواڵتیان ده ربهێنن".

له كاتی هه مواری یاسای هه ڵبژاردنه كانی هه رێم، له چه ند هه فته ی رابردودا بونی ره گه زنامه كرایه مه رجێكی س���ه ره كی كه پێویس���ته ده نگده ر له كاتی چونی بۆ بنكه كان���ی ده نگ���دان ره گه زنامه ی پێبێت، ئه مه ش له وه سه رچاوه ی گرت كه چه ندین په رله مانتار، گومانیان له وه كرد زیاد له 190هه زار كه س به شێوه یه كی شارستانیان باری ناسنامه ی نایاسایی بۆ ده رهاتبێت. په رله مانتاره كه ی گۆڕان گومان���ی ل���ه وه ش نییه ، ك���ه ئه وانه ی به ساخته ناس���نامه ی باری شارستانی دروست ده كه ن، ده توانن ره گه زنامه ش ته زویر بك���ه ن، ب���ه اڵم وه ك ئه و وتی كارێكی ره گه زنام���ه ، "ته زویركردن���ی به ته زویركردنی به به روارد قورس���تره ،

ناسنامه ی باری شارستانی ".كۆمس���یۆنی ده وری له ب���اره ی هه ڵبژاردنه كان و رێگرییان له ته زویركردن و 190هه زار كه یس���ی یه كالیكردن���ه وه ی

ك���ه س، ك���ه گوایه ناویان بۆ لیس���تی ناس���نامه یان زیادكراوه و ده نگ���ده ران ب���ۆ دروس���تكراوه ، ئ���ه و په رله مانتاره ده ڵێت "پێموانییه كۆمس���یۆن شتێكی وه های بۆ یه كالی���ی بكرێته وه ، چونكه ئ���ه وان خۆش���یان له ژێر پرس���یاردان و ئۆپۆزس���یۆنێكی دروس���تبون كاتێك جدی بون���ی نه بوه و ته نها هه ردو پارته

ده سه اڵتداره كه بونیان هه بوه ". په رله مانت���اری ت���ره وه له الیه ك���ی بزوتن���ه وه ی گۆڕان عه دنان عوس���مان بۆچونی وایه "هێنانه پێش���ه وه ی باسی حه كیمان���ه ی پالنێك���ی ره گه زنام���ه ، ده سه اڵته بۆ دواخستنی هه ڵبژاردنه كانی

هه رێم".له یاس���ای گۆڕانكاری���ه ك ه���ه ر هه ڵبژاردنه كان���دا بكرێ���ت به بۆچون���ی ش���اره زایانی ئه و بواره ، ده بێت شه ش هه ڵبژاردنه كان ل���ه واده ی به ر مانگێك ب���ه اڵم هه م���واری یاس���ای بكرێ���ت، ماوه ی���ه ك هه رێ���م هه ڵبژاردنه كان���ی له مه وبه ر كرا له كاتێكدا چه ند مانگێكی

ك���ه م ماوه ب���ۆ واده ی هه ڵبژاردنه كانی هه رێم كه بڕیاره له 21ئه یلولی ئه مساڵ خوێندكاری ره شید دارا ئه نجامبدرێت، ماس���ته ر كه ماس���ته رنامه كه ی له سه ر هه ڵبژاردنێكی چاوه ڕێ���ی هه ڵبژاردنه ، بێگرفت ناكات له هه رێمدا، چونكه وه ك ئه و باس���ی ده كات چه ن���د هه فته یه ك هه ڵبژاردن���ه كان یاس���ای له مه وب���ه ر هه مواركراوه ت���ه وه ، له كاتێك���دا كه متر

له سێ مانگی ماوه بۆ هه ڵبژاردنه كان.ئێس���تا ل���ه و گرفتان���ه ی یه كێ���ك دروستبوه بونی ره گه زنامه یه به ده نگده ر ئۆپۆزس���یۆن به ش���ێك له ده سه اڵتیش پاكێت���ی ده نگدانه ك���ه كردویانه ته بۆ م���ه رج، ب���ه اڵم له الیه كی ت���ره وه وه ك به شێك له ده س���ه اڵتدا ده ڵێن كۆمه ڵێك كه س به ه���ۆی ئ���ه وه ی ره گه زنامه یان ده نگب���ده ن ناتوان���ن ده رنه هێن���اوه له وباره یه وه دارا ره ش���ید ده ڵێت "ده بو ش���ه ش مانگ به ر له هه ڵب���ژاردن هه مو ئه و شتانه یه كالیی بكرایه ته وه ، ئێستا به هه ر بارێكدا بكه وێت گرفت دروس���ت

له پێوه ره كان���ی پێوه رێ���ك ده بێ���ت و ده درێ���ت، له ده س���ت هه ڵب���ژاردن ره گه زنام���ه ده كرێته مه رج خه ڵكانێكی زۆر مافی ده نگدان له ده س���ت ده ده ن، ناكرێته مه رج وه ك ئۆپۆزسیۆن ده ڵێت مه ترسی ساخته كاری زۆر ده بێت، بۆیه ده بو س���اڵێك له مه به ر ئ���ه وه یه كالیی

بكرایه ته وه نه ك ئێستا".یاس���ای هه م���واری له ئێس���تادا ل���ه الی هه رێ���م، هه ڵبژاردنه كان���ی ناكۆكی هه رێمه و خاڵی س���ه رۆكایه تی ئ���ه و یاس���ایه ش له نێ���وان به ش���ێك له ده س���ه اڵت و ئۆپۆزسیۆن ئه و ماده یه ، كه باس ل���ه وه ده كات ده بێت ده نگده ر له كاتی چونی بۆ ده نگدان ره گه زنامه ی عێراق���ی پێبێت به پێچه وان���ه وه مافی پرس���یار لێره دا نابێ���ت. ده نگدان���ی ئ���ه وه ئایا س���ه رۆكی هه رێم یاس���اكه به پێچه وان���ه وه یاخ���ود ده كات واژۆ په رله م���ان و ب���ۆ ده یگه ڕێنێت���ه وه دواجاری���ش ده بێته هۆی دواخس���تنی

هه ڵبژاردنه كان؟!

ئایا‌‌500هه‌زار‌كه‌س‌مافی‌‌ده‌نگدان‌له‌ده‌ست‌ده‌ده‌ن؟ره نگه مه رجی ره گه زنامه ، هه ڵبژاردنه كانی هه رێم دوابخات

الیه نێك بتوانێ ناسنامه ی باری

شارستانی ته زویر بكات، ده توانێ

ره گه زنامه ش ته زویر بكات

هاواڵتییه ک له کاتی ده نگداندا ئه رشیف

ئا: كاوه گه رمیانی

ئه نجومه نی كه مپی كاوه ی ناحیه ی قوشتپه رایده گه ێنێت، ماوه ی زیاتر له نۆ مانگه لیژنه ی مافی مرۆڤ له په رله مانی كوردستان

ناوی ته واوی كه مپه كه ی بردوه بۆ دابینكردنی هاوكارییه كی مانگانه ،

به اڵم تا ئێستا وه اڵمیاننه دراونه ته وه ، سه رچاوه یه كیش ئاماژه به وه ده دات

له ئێستادا ناوی ژماره یه ك له كه سانی دیاریكراوی الیه نێك هاتۆته وه بۆ دابینكردنی موچه یه كی مانگانه

"پێده چێت ئه مه ش بۆ بانگه شه ی هه ڵبژاردن بێت"

ئاهو موس���ته فا ئه نجومه نی كه مپی كاوه ی ناحی���ه ی قوش���تپه به ئاوێنه ی راگه یاند له رۆژی 2012/9/18 سه رۆكی لیژن���ه ی ماف���ی م���رۆڤ له په رله مانی كوردستان س���االر مه حمود سه ردانی كه مپه كه ی ك���ردون بۆ ئه وه ی مانگانه موچه یه كیان بۆ دابین بكات. ئه و وتی "ساالر مه حمود داوای لیستی سه رجه م په نابه رانی رۆژهه اڵت���ی كرد له كه مپی كاوه ، ئێمه ش لیس���تی ن���اوی ته واوی س���ه رجه م په نابه رانمان پێدا، به اڵم تا

ئێستا له وه اڵمدا ده ژین".به پێی زانیارییه كان���ی ئاوێنه چه ند رۆژێك له مه وب���ه ر ناوی ژماره یه ك له و ئاوارانه هاتۆته وه ب���ۆ ئه وه ی مانگانه موچه یه ك وه ربگرن، بۆ هه رتاكێكیش مانگانه بڕی 150 هه زار دینار دیاركراوه .سه رچاوه یه ك له و كه مپه كه نه یویست ناوی ئاشكرابكرێت، جه ختی له سه ر ئه وه كرده وه كه گومانیان هه یه ئه و پاره یه

بۆ بانگه ش���ه ی هه ڵبژاردنبێت، چونكه دیاریكراو به ژماره یه ك كه س���ی دراوه له كه مپه كه دا، ئه و سه رچاوه یه وتیشی "ماوه ی نۆ مانگه ناویان نوسیوین، بۆ تائێستا بڕینه وه ی هاوكارییه ك، به اڵم

هه ر ده ستی ده ستیمان پێده كرێت". ئاه���و موس���ته فا بۆچون���ی وای���ه خه رجكردنی ئه و پاره یه بۆ بانگه شه ی "به داخه وه وت���ی ئه و هه ڵبژاردنبێت، كه س���ێك خ���ۆی كردوه ت���ه نوێنه ری ئ���ه و ئاوارانه كه گومانده كرێت س���ه ر به الیه نێك���ی دیاریكراوبێت و چوه ناوی ژماره یه ك له و كه سانه ی هێناوه ته وه بۆ دابینكردنی موچه یه كی مانگانه بۆیان، ئه و كه سه ، له خێزانێكدا ناوی 6كه سی هێناوه ته وه ، ئه مه كه ی دادپه روه رییه ،

له كاتێكدا به ناوی ئێمه وه چوه ".

ئه و ئ���اواره كوردانه ك���ه ژماره یان خێزانانه ن، له و خێزانه نزیكه ی )500( كه گونده كانیان له سه ر سنوری عێراق – ئێران بو، له كاتی جه نگی هه ش���ت س���اڵه ی نێوان ئه و دو واڵته ، كه وتنه به ر شااڵوی راگواس���تن و گواسترانه وه بۆ شاره كانی خۆرئاواو خواروی عێراق، له رومادی . ئه لتاش كه مپی به تایبه تی له دوای روخانی رژێمی به عسیش، وه ك خۆیان باس���ی ده ك���ه ن ژیانیان زیاتر له جاران كه وته مه ترسییه وه ، به تایبه تی به هۆی كوردبونه وه كه وتنه به ر هێرشی چه ند گروپێكی تون���دڕه وو ژماره یه ك ژماره یه كیش���یان كوژران و هاواڵتییان

له به رانبه ر بڕێك پاره ئازادكران.عه ل���ی پااڵن���ی هاواڵتییه ك���ی ئه و كه مپه یه باس���ی له وه كرد له سه رده می

رژێمی به عس���دا مانگان���ه موچه یه كی دیاریكراویان پێدراوه ، به اڵم له ئێستادا ئ���ه و پاره یه ی���ان پێنادرێ���ت و ئ���ه و وت���ی "م���اوه ی چه ن���د مانگێكه هه ر به ڵێنده درێت كه مانگانه موچه یه كمان ب���ۆ ببڕدرێته وه ، به اڵم تائێس���تا هه ر به ڵێن���ه و جێبه ج���ێ ناكرێت، ئه مه ش نیگه رانكردوه ، به ته واوه ت���ی ئێم���ه ی

به اڵم هه ر چاوه ڕوانیشین".دانیش���توانی ئ���ه و ئۆردوگایه ، وه ك خۆیان ئام���اژه ی پێده كه ن كه وتونه ته ب���ه ر به رداش���ی حكومه ت���ی هه رێم و چونك���ه ،)UNHCR( رێكخ���راوی هه ر له س���ه ره تاوه ئه و رێكخراوه ، ئه و خێزانانه یان له رومادییه وه گواستوه ته وه بۆ قوش���ته په ، له به رئ���ه وه نازانن بۆ رو كێش���ه كانیان یه كالییكردن���ه وه ی

له كوێ بكه ن. هه ر ده رب���اره ی ژیانی ئه و ئاوارانه و بڕینه وه ی هاوكارییه كی مانگانه بۆیان س���االر مه حم���ود، س���ه رۆكی لیژنه ی كوردستان، له په رله مانی مرۆڤ مافی ئام���اژه ب���ه وه ده كات، دابینكردن���ی هاوكارییه ك���ی مانگانه بۆ ئه و ئاوارانه له الی���ه ن وه زاره ت���ی كارو كاروب���اری گرنگه ، ده ستكه وتێكی كۆمه اڵیه تیه وه هه روه ها جه خت له سه ر ئه وه ده كاته وه كه ده بێ���ت حكومه ت پێداچونه وه به و ب���كات، چونك���ه ژماره یه كیان ناوانه بێبه شبون له وه رگرتنی ئه و هاوكارییه ، ناوبراو هێمای به وه ش���دا ك���ه ئه وان به هی���چ جۆرێ���ك له گه ڵ ئ���ه وه نین، هاوكارییه كیان له ئاواره كان به ش���ێك پێبدرێت و به شێكی تریش لێیبێبه شبن،

ئه و ده ڵێت "نابێت ئه و ده س���تكه وته به ناعه داله تی پێشكه ش بكرێت، ده بێت

پێداچونه وه ی بۆ بكرێت".ده رباره ی ئه وه ی كه ده ش���گوترێت بڕین���ه وه ی موچه ب���ۆ ژماره یه ك له و ئاوه رانه گومانده كرێت بۆ بانگه ش���ه ی هه ڵبژاردنه كان بێت، س���االر مه حمود ل���ه وه ك���رد ك���ه له كات���ی باس���ی س���ه ردانه كه یاندا بۆ الی ئه و ئاوه رانه زیاد له چوار الیه ن ئه ندامی لیژنه كه یان له گه ڵب���ون و ئه و وت���ی "كاركردن بۆ ئه و ئاوارانه ئه ركێكی مرۆییه له س���ه ر هه رچییه كمان پێویسته هه رتاكێكمان بۆ بكرێت بیكه ین، ئه وه ی حكومه تیش سه رش���انێتی و ئه رك���ی كردویه ت���ی به پشتبه ستن به راپۆرتی لیژنه ی مافی

مرۆڤیش كراوه ".

ئاواره‌كانی‌‌كه‌مپی‌‌كاوه‌‌9مانگه‌‌چاوه‌ڕێی‌‌هاوكارییه‌كی‌‌مانگانه‌ن‌

بۆ به شێكیان پاره دابینكراوه ،

ده وترێ بۆ بانگه شه ی هه ڵبژاردنه

کۆمه ڵێک له منداڵه ئاواره کانی که مپی کاوه له ئینته رنێته وه

C M Y K

‌ره‌نگاڵه(384( سێشه ممه 2013/7/2 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com ‌11ره‌نگاڵه (384( سێشه ممه 2013/7/2

گاکاوڕ

پێویس���تیت به كه س���انێك هه یه كه س���یقه ی ته واوی���ان پێ���ت هه بێت، به خ���ۆدا بچ���ۆره وه راس���ت گۆب���ه له حه قیقه ته كان له نییه ته كانت،خۆت

دورمه گره .

ئه وه ت له بیر نه چێت كه پێویس���تیت ئه و هه یه ،ئ���اگاداری به حه وان���ه وه پارانه به كه ماوه یه كه كۆت كردۆته وه چونك���ه زۆر ده مێك���ه لێیان خه رج

ده كه یت.

كۆمه اڵیه تی���ه په یوه ندی���ه به ه���ۆی نوێیه كان���ت خه ڵكی باش ده ناس���یت، هه وڵ بده ئه و كارانه ی ده یكه ن پێكه وه

به شێكیان بۆكاری خێرخوازیبێت.

ره نگه توشی هه ندێ گرفت ببیت تاوه كو كه ماوه یه كه به كه سه نزیكه كانت بگه یت به ته واوه ت���ی دوركه وتویت���ه وه لێیان،

پێوستیت به كاتی زیاتره .

ئه وشتانه ی پێت ده سپێردرێت به باشی بیك���ه بانه بێته كێش���ه له نێ���وان تۆو دارایه وه ل���ه ڕوی به رێوه به ره كانت���ان، ئ���ه م ماوه ی���ه زیاترت خ���ه رج كردوه

له پرۆژه كانت.

ماوه یه كه خۆت به ته وامه تی پشت گۆێ خس���توه ، هه ندێ گرفتی ته ندروستیت بۆدروس���ت ده بێت باش���تروایه هه ندێ

پشو وه ربگریت.

هه ن���دێ نهێن���ی پارێز ب���ه بائه وه نده پێویستیت نه بێت، بۆدروست كێشه ت ئه م���ه ب���ه اڵم هه ی���ه ، به پاڵپش���تی ش���تێكیان هه موو كه ئه وه ناگه یه نێت

بۆباس بكه یت.

ره نگه ئه و گۆرانكاریانه ی كه له ژیانتدا بێتاقه تیت توش���ی له پ���ر روده دات بكات، دور نیه گرفتی ته ندروس���تیت رۆژی ش���ه مه ببێ���ت، بۆدروس���ت

به خته .

هه وڵبده زیات���ر یچیته ده ره وه ، ره نگه توش���ی كێشه یه ك بیت له گه ڵ كه سێك له ش���وێنی كاره كه ت ئه وی���ش به هۆی بۆچونێكتان كه هه ریه كێكت���ان ئه وه ی

هه یه له ته واوكردنی ئیشه كانتان.

هه س���ت نه كردن���ت به لێپرس���راوێتی ده كات، خێزانیت كێش���ه ی توش���ی هه ندێ كاتیان ب���ه رێ و دوركه وه ره وه له توره بوون بائه وه نده ی تركێش���ه كان

قوڵ نه بنه وه .

له پر خۆشه ویس���تی په یوه ندیه ك���ی دروس���ت ده كه ی���ت، ره نگه توش���ی كێش���ه یه ك بی���ت له گ���ه ڵ یه كێ���ك له ئه ندامان���ی خێزانه ك���ه ت، هه وڵبده

له گه ڵ عامی خه ڵك بیت.

قرژاڵدوانه‌‌

هه ندێ به فیرۆمه ده ، پش���ودانه كانت سه فه ربكه بائه وه نده سه رقاڵی كارت نه بی���ت دان به خۆتدا بگ���ره له كاتی توره بوونت با كێش���ه ت بۆدروس���ت

نه كات.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

له‌فه‌یسبوکه‌وه‌

ئا: ئاوێنه

هه رچه نده بۆپاخچێتی پێاڵو له زۆربه ی كاره هونه ری و ئه ده بیه كانی جیهاندا

هێمای ناعه داله تی و نایه كسانییه ، به اڵم به شێك له بۆیاخچییه كانی سلێمانی ئاماژه به وه ده كه ن كه ئاسوده ن

به كاره كه یان و خاوه نی ئوتومبێلی مۆدێل به رزن، به شێكیشیان ده ڵێن له هه ژاریدا

هه مو ده مه و وه رزی هاوینێك و كاتی پشوی قوتابخانه خه ریكی بۆیاخچێتین.

ماجد س���لێمان، ك���ه له منداڵیه وه كاری بۆیاخچێت���ی ده كات، ئه وه ده خاته ڕو كه

به كاره ك���ه ی زۆر ئاس���وده یه ، ئه و وتی "بێگوم���ان ئه گه ر ده س���هاتی كاره كه م كه مبوایه وازم لێده هێنا، بۆیه س���وپاس ب���ۆ خوا كه ده توان���م به كاره كه م بژێوی

ژیانم په یدابكه م".ناوبراو ئ���ه وه ش ده خاته ڕو كه گوزه رانی به هۆی پیش���ه كه وه زۆر باش���ه و ده ڵێت "به هۆی ئه م ئیشه وه هه ندێكمان بوینه ته

خاوه نی ئوتومبێلی گرانبه ها".به اڵم له به رامبه ریش���دا، به شێك له وانه ی كه روده كه نه ئ���ه م كاره ، ئه و مندااڵنه ن ك���ه له تاو ه���ه ژاری ، ده م���ه و هاوینان و خوێندن، پش���وی ده ستپێكردنی كاتی

بۆیاخچێتی ده بێته پیشه یان.

"كاروخ" كوڕێك���ی ته م���ه ن 14 س���اڵه و گش���تیه كانی له ش���ه قامه له یه كێ���ك ش���اری س���لێمانی بۆیاخچێتی ده كات، ئ���ه و ئاماژه ب���ه وه ده كات ك���ه باوكی خه ریكی كرێكارییه و دایكیشی نه خۆشه ، ماڵه وه یان حه وت س���ه ر خێزانن و ته نها به ئیش���ی باوكیان ده ره قه ت نایه ن، بۆیه ئه م له كاتی پش���ودا بۆیاخچێتی ده كات، ئه و وتی "رۆژی وای���ه 10 تا 15 هه زارم

ده ستده كه وێت". كاروخ نمونه یه كه له منداڵی كوردس���تان ك���ه كاری بۆیاخچێتییان به الوه كارێكی باش و په سه ندكراو نیه ، به اڵم بۆ بژێوی

خۆیان و خێزانه كانیان ده یكه ن.

هاوكات ئێستا به هۆی هاتنی خه ڵكێكی زۆری ع���ه ره ب و ئێرانی���ه وه بۆ ش���اری س���لێمانی ، به ش���ێك له وانه ی ئه م كاره ده كه ن له ناو ش���اردا ئ���اواره و خه ڵكی

شوێنه كانی ترن."مه حمود و محه مه د" دو بران و له موسڵه وه رویان له سلێمانی كردوه ، ئه وان ته مه نیان هێشتا منداڵه ، به اڵم نه بونی و ده ستكورتی به ره و ئه و كاره ی راپێچكردون، محه مه د كه پانتۆڵ و تیشێرتێكی شڕی له به ردابو، وتی "به ه���ۆی بچوكیی ته مه نمانه وه زۆر ك���ه س نایه وێت الی ئێم���ه پێاڵوه كانی به زه یی���ان هه ندێكی���ش بۆیاخب���كات،

پێماندادێته وه ".

10

هه مو كات ده ركه وتوه كه جلوبه رگ وه ك هه ر بوارێكی ت���ری ئه مڕۆ له گۆڕاندایه ، ڕه نگ���ی مات وات لێده كات كه تۆ ته نها به دوای ش���یكی و س���اده یی و نه گۆڕینی س���تایلتدا بگه ڕێیت كه ئه مه ڕاسته وخۆ پێچه وانه ی ڕه نگ���ی زۆرو جوان جه وی خۆش و دڵخۆشی خاوه نه كه ی ده رده خات كه هه مو ئه مه به پارچه یه ك قوماش���ی

ڕه نگداپۆشراو به گوڵ ده بینرێت.لێ���ره وه پێمانخۆش���ه پێت���ان بلێی���ن هه میش���ه قوماشی خه فیف كه به گوڵی كه س���ایه تی داپۆش���راوه ڕه نگاوڕه نگ خاوه نه ك���ه ی به دڵخۆش���ی و گه ش���بین بچیته واتلێ���ده كات ك���ه ده رده خات، هه رش���وێنێك به دیاری جله ناسكه كه ت جیابیته وه به تایبه تی له م وه رزه دا، به اڵم ئه وه ی پێویس���ته بزانیت كه ئه م جۆره قوماش���ه به شێوه یه كی گش���تی نه رێیه بۆ بۆنه و ئاهه نگه تایبه تییه گرنگه كان یاخود بۆ كاتی ده وامكردنت له شوێنێكی فه رمی���دا وه كو عه زی یاخ���ود ته نوره ، به اڵم وه كو قه میس )Top( زۆر ناسك و

جوان ده بێت، له به ركردنی به مكیاجێكی ناس���ك)كه م( هه رچه ند ڕه نگ و پێستت هیالك بێت به اڵم واتلێده كات زۆر ڕێك و

گونجاوو سروشتی ده ربكه ویت .ده توانیت خۆت هه ستیت به هه ڵبژاردنی قوماش���ێكی ناس���ك به گوڵێكی جوان ك���ه ڕه نگی به ه���اری پێ���وه دیاربێت و ئاماده كردنی به ده س���تی خۆت چونكه ئ���ه م جۆره دیزاینانه ته نها پێویس���تی به س���اده یی و فراوانی جله كه هه یه و بۆ هه مو جۆره كه س���ێكه گ���ه ر قه ڵه وبێت یان نا، هیچ قورسییه كی پێوه دیار نیه به اڵم له به ركردنی له كاتی دوانێوه ڕوان و به خانه واده كه ت تایب���ه ت بۆنه یه ك���ی ناسكییه كی بێوێنه ده دات به خاوه نه كه ی، زۆر گونجاویش���ه چونك���ه دیزاینی���ان به شێوه ی قورس )معقد( دروستناكرێن ئاسانی و خۆش له به ركردنیان خانومانی

ده داته خاوه نه كه ی.تۆش خۆت بێبه ش مه كه چونكه ره نگه ته نه���ا كه مێك ڕاوێ���ژكاری و یارمه تیت

پێویستبێت.

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ fashion دیزاینه ر و راوێژكاری "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

safeen

.arif@

yahoo.

com

Twitte

r @Safe

enArif

هێزی گوڵ... ناسكی و خانمی و گه نجانه یی ئه م مانگه یه

شێركۆ بێكه سی شاعیر، له وه سێتنامه یه كدا داوا له شاره وانی سلێمانی ده كات له پاركی ئازادی

بینێژن و سه رۆكی شاره وانی شاره كه ش ئاماژه به وه ده دات

له و باره یه وه چاوه ڕوانی بڕیاری ئه نجومه نی شاره وانین.

له میان���ه ی بێك���ه س ش���ێركۆ چاوپێكه وتنێكی���دا له گه ڵ پاش���كۆی ئه ده ب و هون���ه ری رۆژنامه ی چاودێر، به م���ردن و مردنی خۆی ، س���ه باره ت وتبوی "من ئه مه وێ ئه گه ر س���ه رۆكی ش���اره وانی ئه نجومه نی ش���اره وانی و شاره كه م ڕێگه م پێبداو ئه وه م پێ ڕه وا ببینن له پاركی ئازادیداو به ته نیش���ت 1٩٦3ی ش���ه هیدانی مۆنۆمێنته كه ی سلێمانیه وه بمنێژن، ئه وێ خۆشتره و ته نگه نه ف���ه س نابم، م���ن حه زئه كه م به مردویی���ش نزیكی ئه و خه ڵكه و ژن و پیاو ی ش���اره كه م و ده نگی مۆس���یقاو

گۆران���ی و هه ڵپه ڕك���ێ و یانه جوانه كانی ئه و پاركه بم".

شێركۆ پێش���نیازی ئه وه شی كافتری���او ك���ه كردب���و بچكۆالن���ه باخچه یه ك���ی له ته نیشت گۆڕه كه یه وه بێت و وتبوی "بۆ ئه وه ی شاعیران و نو س���ه ران و كچ و كوڕی دڵدار ببن���ه میوانم, م���ن ئه مه وێ خه یاڵ به چاوی له ئێس���تاوه ته ماش���ای ئه و پاركه بكه م و دوای مردن���ی خ���ۆم ببینم,

ئه م���ه وێ ب���ه ده م چریك���ه ی دیالن و ئه ڵاڵوه یس���یه كه ی مه ردان و س���رودی )خوایه وه ت���ه ن ئاواكه ی(�ه وه ئااڵی

كوردستانم تێوه پێچرابێ و بنێژرێم".سه رۆكی وه سێتنامه كه شه وه له باره ی شاره وانی س���لێمانی "یوسف یاسین" به ئاوێن���ه ی راگه یاند ك���ه چاوه ڕوانی ئه نجومه ن���ی ئه ندامان���ی بڕی���اری ش���اره وانین تا ئه ویش بڕیار له س���ه ر

بدات، جێبه جێكردنی وه س���ێتنامه كه ئه و وت���ی "بڕی���اره ئه م پێش���نیاره له كۆبون���ه وه ی داهات���وی ئه نجومه نی

شاره وانیدا باس بكرێت".شێركۆ بێكه س، یه كێكه له گه وره ترین شاعیره كانی كوردس���تان، ئه و كوڕی بێكه سی ش���اعیره و خاوه نی چه ندین دیوانه شیعری جوان و سه رنجڕاكێشه ، ماوه یه كه توشی نه خۆشی بوه و ئێستا

له سوید له ژێر چاودێریی پزیشكدایه .

شاجوانی كوردستان وه‌سێته‌كه‌ی‌شێركۆ‌بێكه‌س‌جێبه‌جێده‌كرێت؟پێشوازی له هه ڵبژاردنی شاجوانی نوێ ده كات

وه زاره تی گه ش���توگوزاری هه رێمی كوردستان رایگه یاند كه له هه فته ی داهات���ودا ف���ۆرم بۆ پێش���بڕكێی شاجوانی كوردستان دابه شده كرێت، كوردستانیش ئێس���تای شاجوانی "ش���ێنێ عه زی���ز" پێش���وازی له و

هه نگاوه ده كات.

باڵوبونه وه ی ئه م هه واڵه له كاتێكدایه به س���ه ر له س���اڵێك زیات���ر ك���ه هه ڵبژاردنی ش���اجوانی كوردستاندا تێپه ڕ ده بێت و تا ئێس���تا كاتێك بۆ هه ڵبژاردنی شاجوانی نوێ ش���اجوانی دیارینه كراوه ، كوردس���تان 2012ی "شێنێ عه زیز" كه ساڵی راب���ردو وه ك یه كه می���ن له مێ���ژوی ش���اجوان كوردستاندا ده ستنیشانكرا به ئاوێنه ی له په یوه ندییه كدا راگه یاند كه "پێشوازی له ئه نجامدانی پێشبڕكێی ش���اجوانی و هه ڵبژاردنی

شاجوانی نوێ ده كات".ئه و وتی "هیوادارم نه ریتی هه ڵبژاردنی شاجوان له كوردستان بچه سپێنرێ و كات و رۆژێكی چه س���پاوی سااڵنه ی بۆ دیاریبكرێت، بۆ ئه وه ی له واده ی

خۆی تێنه په ڕێت". ئه م���ه له كاتێكدایه ك���ه وه زاره تی گه ش���توگوزار به نی���ازه هه فت���ه ی داهات���و ئاگاداریه ك بۆ هه ڵبژاردنی ش���اجوانی 20013، باڵوبكات���ه وه و له سه ر به رێوه بردنی مه راسیمه كه ش

چه ند كۆمپانیایه ك كێبڕكێیانه .

ه که یوه سێت

وێنی ش

ئا: شاهۆ ئه حمه د

هاواڵتیه ك���ی ش���ارۆچكه ی ته قته ق���ی س���ه ر به قه زای كۆیه ، ماوه ی 22 ساڵه

نه خه وتوه .

س���ه اڵح ئه مین م���ه ردان، دانیش���توی ش���ارۆچه كه ی ته قته ق���ه و ته مه نی 55 ده كات قۆماشفرۆش���ی كاری س���اڵه ، به وت���ه ی خ���ۆی م���اوه ی 22 س���اڵه نه خه وتوه و بۆ ئه و مه به سته ش سه ردانی چه ندی���ن دكتۆری ك���ردوه ، به اڵم هیچ

چاره سه رێكی پێویستی بۆ نه كراوه .

س���ه اڵح ئه وه ی بۆ ئاوێن���ه رونكرده وه پێش���تر وه كو هه ر مرۆڤێكی ئاس���ایی كێش���ه ی نه بوه ، ب���ه اڵم دوای ئه وه ی له س���اڵی 1٩٩2 له س���ه ربانی خانویه ك به رده بێت���ه وه ئازار به س���ه ری ده گات و له وكاته وه تائێس���تا هیچ كاتێك خه وی

لێنه كه وتوه .به وته ی خ���ۆی چه ندینجار س���ه ردانی پزیش���كی كردوه ، به اڵم تائێس���تا هیچ ئ���ه وی ده ردی تیم���اری پزیش���كێك وتی له وباره ی���ه وه ناوب���راو نه كردوه ، به ربونه وه م س���ه ردانی چه ندین "دوای دكتۆرم كردوه ، تا ئێستاشی له گه ڵ بێت

هیچ به داخه وه به اڵم سه ردانیانده كه م، چاره سه رێكی پێویستیان بۆ نه كردوم و

ئه و كێشه یه ش هه ر به رده وامه ".كاریگه ری هاواڵتی���ه ئ���ه و نه خه وتنی ده رونی له سه ر دروستكردوه و بیرۆكه ی خراپی به مێش���كی داهاتوه وه كو خۆی له خۆكوش���تن بیرم "زۆرج���ار ده ڵێت كردوه ت���ه وه ، بۆ ئه وه ی ل���ه و ره زاله ته رزگارم بێت، سه ره ڕای ئه وه ی بۆ ماوه ی 22 ساڵه نه خه وتوه ، به اڵم بێئومێد نیه و به رده وامه له س���ه ر كاركردن و وتیشی: دڵم به ئیشه كه م خۆشه و ئه وه ش كه مێك

ئاسوده ی كردوم".

پیاوێك له ته قته ق22 ساڵه نه خه وتوه

پشو‌هات..‌كاتی‌‌بۆیاخچێتییه‌بۆیاخچی ده وڵه مه ند و خاوه ن ئوتومبێلی به رزیش هه ن

به پێ���ی روپێوییه كی ده س���ته ی ئاماری هه رێمی كوردس���تان ئه وه خراوه ته رو كه له ٦٦% ئوتێله كانی كوردستان خواردن پێشكه ش���ی ئ���ه و میوانانه ناك���ه ن كه

سه ردانیان ده كه ن.به پێ���ی ئ���ه و روپێوییه ك���ه وێنه یه كی ده س���ت ئاوێن���ه كه وت���وه ، له كۆی 214 ئوتێل له هه رێمی كوردس���تان ته نها 72 ی���ان خزمه تگوزاری خواردن پێش���كه ش میوانه كانیان ده ك���ه ن كه ده كاته رێژه ی ل���ه 34%و رێ���ژه ی له ٦٦% هی���چ جۆره پێشكه ش���ی خزمه تگوزارییه كی خواردن

هاواڵتیان ناكه ن.

ئا: به ختیار حسێن

هونه مه ند بورهان خۆشناو له نوێترین كاری خۆیدا به ناوی "الوكی جه خار"

ده كاته دیاری بۆیادی 25 ساڵه ی كیمیابارانكردن و جینۆسایدی گه لی كوردو ئاماژه ش به وه ده دات ناوی به رهه مه كه ی به واتای حه یف دێت.

هه روه ها له تێكسته كه دا ناوی هه مو ناوچه كانی كوردستانی عێراق و

پارچه كانی تر و كه سایه تیه گه وره كانی كورد ده هێنێت.

ل���ه لێدوانێكیدا ب���ۆ ئاوێنه " هونه مه ند بورهان خۆشناو، ئاماژه بۆ ئه وه ده كات ك���ه بیرۆكه ی الوكی جه خار دوس���اڵ به ش���ێكی ك���ه به رله ئێس���تابوه ، تێكسته كه ی خۆی نوسویه تی و به شێكی تریشی خالید جوتیار نوسویه تی ، كاری ئاماده كردن و دابه ش���كردنی میوزكیش هونه رمه ند چه تۆ ن���ه ورۆز كردویه تی و دیزان���ی به رگی���ش له الی���ه ن مه حمود خۆش���ناو بوه ، كه به رهه مه كه نزیكه ی 17 خول���ه ك ده بێ���ت و كاری كلی���پ كردنیش���ی بۆ كراوه . له باره ی ئه وه ی بۆچی به ناوی جه خاره وه به رهه مه كه ی ناو ناوه ناوب���راو وتی: بیرۆكه ی ناوی

جه خاری���ش له هه مبان���ه بۆرینه ی مام ه���ه ژار وه رمگرتوه كه به مانایی حه یف دێت، چونكه ده مه وێت حه یف بۆ هه مو

ئه و ش���تانه ی كه نه ك���راوه و رویداوه بخۆم له ژیانی كۆمه اڵیه تی و هونه ری و

سیاسی كوردستان..

له‌‌66%‌ئوتێله‌كانی‌كوردستان‌

خواردن‌پێشكه‌شی‌ده نگ به من میوانه‌كانیان‌ناكه‌ن

ده ده ننا..

ده نگ به خۆم ده ده ن!!!

حه‌یف..‌بورهان‌خۆشناو‌

دوو منداڵ به دیار سندوقێکی بۆیاخه وه فۆتۆ: ئاسۆ سه راوی

C M Y K

‌ره‌نگاڵه(384( سێشه ممه 2013/7/2 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com ‌11ره‌نگاڵه (384( سێشه ممه 2013/7/2

گاکاوڕ

پێویس���تیت به كه س���انێك هه یه كه س���یقه ی ته واوی���ان پێ���ت هه بێت، به خ���ۆدا بچ���ۆره وه راس���ت گۆب���ه له حه قیقه ته كان له نییه ته كانت،خۆت

دورمه گره .

ئه وه ت له بیر نه چێت كه پێویس���تیت ئه و هه یه ،ئ���اگاداری به حه وان���ه وه پارانه به كه ماوه یه كه كۆت كردۆته وه چونك���ه زۆر ده مێك���ه لێیان خه رج

ده كه یت.

كۆمه اڵیه تی���ه په یوه ندی���ه به ه���ۆی نوێیه كان���ت خه ڵكی باش ده ناس���یت، هه وڵ بده ئه و كارانه ی ده یكه ن پێكه وه

به شێكیان بۆكاری خێرخوازیبێت.

ره نگه توشی هه ندێ گرفت ببیت تاوه كو كه ماوه یه كه به كه سه نزیكه كانت بگه یت به ته واوه ت���ی دوركه وتویت���ه وه لێیان،

پێوستیت به كاتی زیاتره .

ئه وشتانه ی پێت ده سپێردرێت به باشی بیك���ه بانه بێته كێش���ه له نێ���وان تۆو دارایه وه ل���ه ڕوی به رێوه به ره كانت���ان، ئ���ه م ماوه ی���ه زیاترت خ���ه رج كردوه

له پرۆژه كانت.

ماوه یه كه خۆت به ته وامه تی پشت گۆێ خس���توه ، هه ندێ گرفتی ته ندروستیت بۆدروس���ت ده بێت باش���تروایه هه ندێ

پشو وه ربگریت.

هه ن���دێ نهێن���ی پارێز ب���ه بائه وه نده پێویستیت نه بێت، بۆدروست كێشه ت ئه م���ه ب���ه اڵم هه ی���ه ، به پاڵپش���تی ش���تێكیان هه موو كه ئه وه ناگه یه نێت

بۆباس بكه یت.

ره نگه ئه و گۆرانكاریانه ی كه له ژیانتدا بێتاقه تیت توش���ی له پ���ر روده دات بكات، دور نیه گرفتی ته ندروس���تیت رۆژی ش���ه مه ببێ���ت، بۆدروس���ت

به خته .

هه وڵبده زیات���ر یچیته ده ره وه ، ره نگه توش���ی كێشه یه ك بیت له گه ڵ كه سێك له ش���وێنی كاره كه ت ئه وی���ش به هۆی بۆچونێكتان كه هه ریه كێكت���ان ئه وه ی

هه یه له ته واوكردنی ئیشه كانتان.

هه س���ت نه كردن���ت به لێپرس���راوێتی ده كات، خێزانیت كێش���ه ی توش���ی هه ندێ كاتیان ب���ه رێ و دوركه وه ره وه له توره بوون بائه وه نده ی تركێش���ه كان

قوڵ نه بنه وه .

له پر خۆشه ویس���تی په یوه ندیه ك���ی دروس���ت ده كه ی���ت، ره نگه توش���ی كێش���ه یه ك بی���ت له گ���ه ڵ یه كێ���ك له ئه ندامان���ی خێزانه ك���ه ت، هه وڵبده

له گه ڵ عامی خه ڵك بیت.

قرژاڵدوانه‌‌

هه ندێ به فیرۆمه ده ، پش���ودانه كانت سه فه ربكه بائه وه نده سه رقاڵی كارت نه بی���ت دان به خۆتدا بگ���ره له كاتی توره بوونت با كێش���ه ت بۆدروس���ت

نه كات.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

له‌فه‌یسبوکه‌وه‌

ئا: ئاوێنه

هه رچه نده بۆپاخچێتی پێاڵو له زۆربه ی كاره هونه ری و ئه ده بیه كانی جیهاندا

هێمای ناعه داله تی و نایه كسانییه ، به اڵم به شێك له بۆیاخچییه كانی سلێمانی ئاماژه به وه ده كه ن كه ئاسوده ن

به كاره كه یان و خاوه نی ئوتومبێلی مۆدێل به رزن، به شێكیشیان ده ڵێن له هه ژاریدا

هه مو ده مه و وه رزی هاوینێك و كاتی پشوی قوتابخانه خه ریكی بۆیاخچێتین.

ماجد س���لێمان، ك���ه له منداڵیه وه كاری بۆیاخچێت���ی ده كات، ئه وه ده خاته ڕو كه

به كاره ك���ه ی زۆر ئاس���وده یه ، ئه و وتی "بێگوم���ان ئه گه ر ده س���هاتی كاره كه م كه مبوایه وازم لێده هێنا، بۆیه س���وپاس ب���ۆ خوا كه ده توان���م به كاره كه م بژێوی

ژیانم په یدابكه م".ناوبراو ئ���ه وه ش ده خاته ڕو كه گوزه رانی به هۆی پیش���ه كه وه زۆر باش���ه و ده ڵێت "به هۆی ئه م ئیشه وه هه ندێكمان بوینه ته

خاوه نی ئوتومبێلی گرانبه ها".به اڵم له به رامبه ریش���دا، به شێك له وانه ی كه روده كه نه ئ���ه م كاره ، ئه و مندااڵنه ن ك���ه له تاو ه���ه ژاری ، ده م���ه و هاوینان و خوێندن، پش���وی ده ستپێكردنی كاتی

بۆیاخچێتی ده بێته پیشه یان.

"كاروخ" كوڕێك���ی ته م���ه ن 14 س���اڵه و گش���تیه كانی له ش���ه قامه له یه كێ���ك ش���اری س���لێمانی بۆیاخچێتی ده كات، ئ���ه و ئاماژه ب���ه وه ده كات ك���ه باوكی خه ریكی كرێكارییه و دایكیشی نه خۆشه ، ماڵه وه یان حه وت س���ه ر خێزانن و ته نها به ئیش���ی باوكیان ده ره قه ت نایه ن، بۆیه ئه م له كاتی پش���ودا بۆیاخچێتی ده كات، ئه و وتی "رۆژی وای���ه 10 تا 15 هه زارم

ده ستده كه وێت". كاروخ نمونه یه كه له منداڵی كوردس���تان ك���ه كاری بۆیاخچێتییان به الوه كارێكی باش و په سه ندكراو نیه ، به اڵم بۆ بژێوی

خۆیان و خێزانه كانیان ده یكه ن.

هاوكات ئێستا به هۆی هاتنی خه ڵكێكی زۆری ع���ه ره ب و ئێرانی���ه وه بۆ ش���اری س���لێمانی ، به ش���ێك له وانه ی ئه م كاره ده كه ن له ناو ش���اردا ئ���اواره و خه ڵكی

شوێنه كانی ترن."مه حمود و محه مه د" دو بران و له موسڵه وه رویان له سلێمانی كردوه ، ئه وان ته مه نیان هێشتا منداڵه ، به اڵم نه بونی و ده ستكورتی به ره و ئه و كاره ی راپێچكردون، محه مه د كه پانتۆڵ و تیشێرتێكی شڕی له به ردابو، وتی "به ه���ۆی بچوكیی ته مه نمانه وه زۆر ك���ه س نایه وێت الی ئێم���ه پێاڵوه كانی به زه یی���ان هه ندێكی���ش بۆیاخب���كات،

پێماندادێته وه ".

10

هه مو كات ده ركه وتوه كه جلوبه رگ وه ك هه ر بوارێكی ت���ری ئه مڕۆ له گۆڕاندایه ، ڕه نگ���ی مات وات لێده كات كه تۆ ته نها به دوای ش���یكی و س���اده یی و نه گۆڕینی س���تایلتدا بگه ڕێیت كه ئه مه ڕاسته وخۆ پێچه وانه ی ڕه نگ���ی زۆرو جوان جه وی خۆش و دڵخۆشی خاوه نه كه ی ده رده خات كه هه مو ئه مه به پارچه یه ك قوماش���ی

ڕه نگداپۆشراو به گوڵ ده بینرێت.لێ���ره وه پێمانخۆش���ه پێت���ان بلێی���ن هه میش���ه قوماشی خه فیف كه به گوڵی كه س���ایه تی داپۆش���راوه ڕه نگاوڕه نگ خاوه نه ك���ه ی به دڵخۆش���ی و گه ش���بین بچیته واتلێ���ده كات ك���ه ده رده خات، هه رش���وێنێك به دیاری جله ناسكه كه ت جیابیته وه به تایبه تی له م وه رزه دا، به اڵم ئه وه ی پێویس���ته بزانیت كه ئه م جۆره قوماش���ه به شێوه یه كی گش���تی نه رێیه بۆ بۆنه و ئاهه نگه تایبه تییه گرنگه كان یاخود بۆ كاتی ده وامكردنت له شوێنێكی فه رمی���دا وه كو عه زی یاخ���ود ته نوره ، به اڵم وه كو قه میس )Top( زۆر ناسك و

جوان ده بێت، له به ركردنی به مكیاجێكی ناس���ك)كه م( هه رچه ند ڕه نگ و پێستت هیالك بێت به اڵم واتلێده كات زۆر ڕێك و

گونجاوو سروشتی ده ربكه ویت .ده توانیت خۆت هه ستیت به هه ڵبژاردنی قوماش���ێكی ناس���ك به گوڵێكی جوان ك���ه ڕه نگی به ه���اری پێ���وه دیاربێت و ئاماده كردنی به ده س���تی خۆت چونكه ئ���ه م جۆره دیزاینانه ته نها پێویس���تی به س���اده یی و فراوانی جله كه هه یه و بۆ هه مو جۆره كه س���ێكه گ���ه ر قه ڵه وبێت یان نا، هیچ قورسییه كی پێوه دیار نیه به اڵم له به ركردنی له كاتی دوانێوه ڕوان و به خانه واده كه ت تایب���ه ت بۆنه یه ك���ی ناسكییه كی بێوێنه ده دات به خاوه نه كه ی، زۆر گونجاویش���ه چونك���ه دیزاینی���ان به شێوه ی قورس )معقد( دروستناكرێن ئاسانی و خۆش له به ركردنیان خانومانی

ده داته خاوه نه كه ی.تۆش خۆت بێبه ش مه كه چونكه ره نگه ته نه���ا كه مێك ڕاوێ���ژكاری و یارمه تیت

پێویستبێت.

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ fashion دیزاینه ر و راوێژكاری "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

safeen

.arif@

yahoo.

com

Twitte

r @Safe

enArif

هێزی گوڵ... ناسكی و خانمی و گه نجانه یی ئه م مانگه یه

شێركۆ بێكه سی شاعیر، له وه سێتنامه یه كدا داوا له شاره وانی سلێمانی ده كات له پاركی ئازادی

بینێژن و سه رۆكی شاره وانی شاره كه ش ئاماژه به وه ده دات

له و باره یه وه چاوه ڕوانی بڕیاری ئه نجومه نی شاره وانین.

له میان���ه ی بێك���ه س ش���ێركۆ چاوپێكه وتنێكی���دا له گه ڵ پاش���كۆی ئه ده ب و هون���ه ری رۆژنامه ی چاودێر، به م���ردن و مردنی خۆی ، س���ه باره ت وتبوی "من ئه مه وێ ئه گه ر س���ه رۆكی ش���اره وانی ئه نجومه نی ش���اره وانی و شاره كه م ڕێگه م پێبداو ئه وه م پێ ڕه وا ببینن له پاركی ئازادیداو به ته نیش���ت 1٩٦3ی ش���ه هیدانی مۆنۆمێنته كه ی سلێمانیه وه بمنێژن، ئه وێ خۆشتره و ته نگه نه ف���ه س نابم، م���ن حه زئه كه م به مردویی���ش نزیكی ئه و خه ڵكه و ژن و پیاو ی ش���اره كه م و ده نگی مۆس���یقاو

گۆران���ی و هه ڵپه ڕك���ێ و یانه جوانه كانی ئه و پاركه بم".

شێركۆ پێش���نیازی ئه وه شی كافتری���او ك���ه كردب���و بچكۆالن���ه باخچه یه ك���ی له ته نیشت گۆڕه كه یه وه بێت و وتبوی "بۆ ئه وه ی شاعیران و نو س���ه ران و كچ و كوڕی دڵدار ببن���ه میوانم, م���ن ئه مه وێ خه یاڵ به چاوی له ئێس���تاوه ته ماش���ای ئه و پاركه بكه م و دوای مردن���ی خ���ۆم ببینم,

ئه م���ه وێ ب���ه ده م چریك���ه ی دیالن و ئه ڵاڵوه یس���یه كه ی مه ردان و س���رودی )خوایه وه ت���ه ن ئاواكه ی(�ه وه ئااڵی

كوردستانم تێوه پێچرابێ و بنێژرێم".سه رۆكی وه سێتنامه كه شه وه له باره ی شاره وانی س���لێمانی "یوسف یاسین" به ئاوێن���ه ی راگه یاند ك���ه چاوه ڕوانی ئه نجومه ن���ی ئه ندامان���ی بڕی���اری ش���اره وانین تا ئه ویش بڕیار له س���ه ر

بدات، جێبه جێكردنی وه س���ێتنامه كه ئه و وت���ی "بڕی���اره ئه م پێش���نیاره له كۆبون���ه وه ی داهات���وی ئه نجومه نی

شاره وانیدا باس بكرێت".شێركۆ بێكه س، یه كێكه له گه وره ترین شاعیره كانی كوردس���تان، ئه و كوڕی بێكه سی ش���اعیره و خاوه نی چه ندین دیوانه شیعری جوان و سه رنجڕاكێشه ، ماوه یه كه توشی نه خۆشی بوه و ئێستا

له سوید له ژێر چاودێریی پزیشكدایه .

شاجوانی كوردستان وه‌سێته‌كه‌ی‌شێركۆ‌بێكه‌س‌جێبه‌جێده‌كرێت؟پێشوازی له هه ڵبژاردنی شاجوانی نوێ ده كات

وه زاره تی گه ش���توگوزاری هه رێمی كوردستان رایگه یاند كه له هه فته ی داهات���ودا ف���ۆرم بۆ پێش���بڕكێی شاجوانی كوردستان دابه شده كرێت، كوردستانیش ئێس���تای شاجوانی "ش���ێنێ عه زی���ز" پێش���وازی له و

هه نگاوه ده كات.

باڵوبونه وه ی ئه م هه واڵه له كاتێكدایه به س���ه ر له س���اڵێك زیات���ر ك���ه هه ڵبژاردنی ش���اجوانی كوردستاندا تێپه ڕ ده بێت و تا ئێس���تا كاتێك بۆ هه ڵبژاردنی شاجوانی نوێ ش���اجوانی دیارینه كراوه ، كوردس���تان 2012ی "شێنێ عه زیز" كه ساڵی راب���ردو وه ك یه كه می���ن له مێ���ژوی ش���اجوان كوردستاندا ده ستنیشانكرا به ئاوێنه ی له په یوه ندییه كدا راگه یاند كه "پێشوازی له ئه نجامدانی پێشبڕكێی ش���اجوانی و هه ڵبژاردنی

شاجوانی نوێ ده كات".ئه و وتی "هیوادارم نه ریتی هه ڵبژاردنی شاجوان له كوردستان بچه سپێنرێ و كات و رۆژێكی چه س���پاوی سااڵنه ی بۆ دیاریبكرێت، بۆ ئه وه ی له واده ی

خۆی تێنه په ڕێت". ئه م���ه له كاتێكدایه ك���ه وه زاره تی گه ش���توگوزار به نی���ازه هه فت���ه ی داهات���و ئاگاداریه ك بۆ هه ڵبژاردنی ش���اجوانی 20013، باڵوبكات���ه وه و له سه ر به رێوه بردنی مه راسیمه كه ش

چه ند كۆمپانیایه ك كێبڕكێیانه .

ه که یوه سێت

وێنی ش

ئا: شاهۆ ئه حمه د

هاواڵتیه ك���ی ش���ارۆچكه ی ته قته ق���ی س���ه ر به قه زای كۆیه ، ماوه ی 22 ساڵه

نه خه وتوه .

س���ه اڵح ئه مین م���ه ردان، دانیش���توی ش���ارۆچه كه ی ته قته ق���ه و ته مه نی 55 ده كات قۆماشفرۆش���ی كاری س���اڵه ، به وت���ه ی خ���ۆی م���اوه ی 22 س���اڵه نه خه وتوه و بۆ ئه و مه به سته ش سه ردانی چه ندی���ن دكتۆری ك���ردوه ، به اڵم هیچ

چاره سه رێكی پێویستی بۆ نه كراوه .

س���ه اڵح ئه وه ی بۆ ئاوێن���ه رونكرده وه پێش���تر وه كو هه ر مرۆڤێكی ئاس���ایی كێش���ه ی نه بوه ، ب���ه اڵم دوای ئه وه ی له س���اڵی 1٩٩2 له س���ه ربانی خانویه ك به رده بێت���ه وه ئازار به س���ه ری ده گات و له وكاته وه تائێس���تا هیچ كاتێك خه وی

لێنه كه وتوه .به وته ی خ���ۆی چه ندینجار س���ه ردانی پزیش���كی كردوه ، به اڵم تائێس���تا هیچ ئ���ه وی ده ردی تیم���اری پزیش���كێك وتی له وباره ی���ه وه ناوب���راو نه كردوه ، به ربونه وه م س���ه ردانی چه ندین "دوای دكتۆرم كردوه ، تا ئێستاشی له گه ڵ بێت

هیچ به داخه وه به اڵم سه ردانیانده كه م، چاره سه رێكی پێویستیان بۆ نه كردوم و

ئه و كێشه یه ش هه ر به رده وامه ".كاریگه ری هاواڵتی���ه ئ���ه و نه خه وتنی ده رونی له سه ر دروستكردوه و بیرۆكه ی خراپی به مێش���كی داهاتوه وه كو خۆی له خۆكوش���تن بیرم "زۆرج���ار ده ڵێت كردوه ت���ه وه ، بۆ ئه وه ی ل���ه و ره زاله ته رزگارم بێت، سه ره ڕای ئه وه ی بۆ ماوه ی 22 ساڵه نه خه وتوه ، به اڵم بێئومێد نیه و به رده وامه له س���ه ر كاركردن و وتیشی: دڵم به ئیشه كه م خۆشه و ئه وه ش كه مێك

ئاسوده ی كردوم".

پیاوێك له ته قته ق22 ساڵه نه خه وتوه

پشو‌هات..‌كاتی‌‌بۆیاخچێتییه‌بۆیاخچی ده وڵه مه ند و خاوه ن ئوتومبێلی به رزیش هه ن

به پێ���ی روپێوییه كی ده س���ته ی ئاماری هه رێمی كوردس���تان ئه وه خراوه ته رو كه له ٦٦% ئوتێله كانی كوردستان خواردن پێشكه ش���ی ئ���ه و میوانانه ناك���ه ن كه

سه ردانیان ده كه ن.به پێ���ی ئ���ه و روپێوییه ك���ه وێنه یه كی ده س���ت ئاوێن���ه كه وت���وه ، له كۆی 214 ئوتێل له هه رێمی كوردس���تان ته نها 72 ی���ان خزمه تگوزاری خواردن پێش���كه ش میوانه كانیان ده ك���ه ن كه ده كاته رێژه ی ل���ه 34%و رێ���ژه ی له ٦٦% هی���چ جۆره پێشكه ش���ی خزمه تگوزارییه كی خواردن

هاواڵتیان ناكه ن.

ئا: به ختیار حسێن

هونه مه ند بورهان خۆشناو له نوێترین كاری خۆیدا به ناوی "الوكی جه خار"

ده كاته دیاری بۆیادی 25 ساڵه ی كیمیابارانكردن و جینۆسایدی گه لی كوردو ئاماژه ش به وه ده دات ناوی به رهه مه كه ی به واتای حه یف دێت.

هه روه ها له تێكسته كه دا ناوی هه مو ناوچه كانی كوردستانی عێراق و

پارچه كانی تر و كه سایه تیه گه وره كانی كورد ده هێنێت.

ل���ه لێدوانێكیدا ب���ۆ ئاوێنه " هونه مه ند بورهان خۆشناو، ئاماژه بۆ ئه وه ده كات ك���ه بیرۆكه ی الوكی جه خار دوس���اڵ به ش���ێكی ك���ه به رله ئێس���تابوه ، تێكسته كه ی خۆی نوسویه تی و به شێكی تریشی خالید جوتیار نوسویه تی ، كاری ئاماده كردن و دابه ش���كردنی میوزكیش هونه رمه ند چه تۆ ن���ه ورۆز كردویه تی و دیزان���ی به رگی���ش له الی���ه ن مه حمود خۆش���ناو بوه ، كه به رهه مه كه نزیكه ی 17 خول���ه ك ده بێ���ت و كاری كلی���پ كردنیش���ی بۆ كراوه . له باره ی ئه وه ی بۆچی به ناوی جه خاره وه به رهه مه كه ی ناو ناوه ناوب���راو وتی: بیرۆكه ی ناوی

جه خاری���ش له هه مبان���ه بۆرینه ی مام ه���ه ژار وه رمگرتوه كه به مانایی حه یف دێت، چونكه ده مه وێت حه یف بۆ هه مو

ئه و ش���تانه ی كه نه ك���راوه و رویداوه بخۆم له ژیانی كۆمه اڵیه تی و هونه ری و

سیاسی كوردستان..

له‌‌66%‌ئوتێله‌كانی‌كوردستان‌

خواردن‌پێشكه‌شی‌ده نگ به من میوانه‌كانیان‌ناكه‌ن

ده ده ننا..

ده نگ به خۆم ده ده ن!!!

حه‌یف..‌بورهان‌خۆشناو‌

دوو منداڵ به دیار سندوقێکی بۆیاخه وه فۆتۆ: ئاسۆ سه راوی

بیروڕا(384( سێشه ممه 122013/7/2 birura.awene@gmail.com

هانا ئارێنت كه باس له هایدگه ری فه یله سوف ده كات باس له كۆبوونه وه ی دوو نه خۆشی ترس���ناك الی ئه م فه یله س���وفه ده كات. یه كه می���ان نه خۆش���ییه كه له كه س���ایه تی هایدگ���ه ردا، دووهه می���ان نه خۆش���ییه كه له فیكری ئه م پی���اوه دا. له یه كه میاندا هانا ئارێن���ت ب���اس له هه س���تێكی فوتێكراوو ئاوس���اوی خۆبه گه وره زانین الی هایده گه ر ده كات. واته باس له جۆرێك له نه رجسیه تی كوشنده و وێناكردنێكی ناته ندروستی خود ده كات، وه ك بوونه وه رێكی مه زن و بێوێنه . دووهه میان بوونی ڕه شبینی و بێئومێدیه كی گه وره یه له فیكری هایدگ���ه ردا به ڕاده یه ك هایدگ���ه ر پێیوابوو كۆمه ڵ���گا مۆدێرنه كان به جۆرێك نه خۆش و قه یراناوی و پڕكێشه ن، مه گه ر ته نها خودایه ك بتوانێت به هانای ئه م كۆمه ڵگایانه وه بێ���ت، ده نا له هێزو توانای مرۆڤدا نه ماوه ئه م دونیایه ده سكاریبكات و

سه رله نوێ دایبڕێژێته وه . نه خۆش���ییه دوو ئ���ه م تێكه ڵبوون���ی به یه كتری ئ���ه و هه ڵوێس���ته ی لێكه وته وه كه وایك���رد هایدگه ر ببێ���ت به ئه ندامێكی پارتی نازیی���ه كان و به رگری له هیتله ر وه ك وه ك له حوكمڕانییه ك���ه ی س���ه ركرده و، سیستمێكی سیاسی، بكات. نه ك هه ر ئه مه به ڵكو له پێناوی نازیه تدا پشتبكاته هاوڕێ و دۆسته نزیكه كانی و بۆ پڕوپاگه نده كردنیش ب���ۆ نازییه ت له زی���اد له ش���وێنێكدا كۆڕو كۆبوون���ه وه ڕێكبخ���ات. په یوه ندی نێوان هایدگه رو نازی���ه ت په یوه ندییه كی ئاڵۆزه و تائێستا هه زاران الپه ڕه ی له سه ر نووسراوه و ده نووس���رێت. له س���ه ری به رده وامی���ش ئه وه ی ب���ۆ من لێره دا جێ���ی بایه خه ئه و خوێندنه وه یه ی هان���ا ئارێنته بۆ هایدگه ر، هێماكردن���ه ب���ۆ ئه و دوو نه خۆش���ییه كه له كه سایه تی و فیكری هایدگه ردا ئاماده یه : گ���ه وره بێئومێدییه ك���ی تێكه ڵبوون���ی به ئه نانیه تێك���ی گه وره ی���ان تێكه ڵبوونی ڕه ش���بینییه كی قووڵ به رامب���ه ر به دونیا، به نه رجس���یه تێكی قووڵ ك���ه خود وه ك بلیمه تێكی ده گمه ن و بێوێنه مامه ڵه ده كات. به بۆچوون���ی من ئ���ه م دوو نه خۆش���ییه دابڕاونین له یه كترو به شێوه یه كی به رده وام زۆرجار به هێ���زده كات. ئه ویتریان ئه میان نه رجس���یه ت و خۆبه زلزانینێكی ده رونی، وا له مرۆڤ ده كه ن باوه ڕی به دونیای ده ره وه ی خۆی نه مێنێ���ت و هه م���وو مرۆڤه كانی تر كه من���رخ، بچ���ووك و بوون���ه وه ری وه ك النیكه م له خ���ۆی بچووكت���رو كه منرختر، وێنابكات. ئه مه ش دۆخی ڕه ش���بینی ئه و كه س���ه به رامبه ر توانای مرۆڤه كانی تر بۆ گۆڕینی دونیا به هێزت���رو فراوانتر ده كات. له و كات���ه دا كه مرۆڤ خ���ۆی وه ك خودا ی���ان فریش���ته یه كی بێوێنه وێن���اده كات، هیچی ئه وتۆی له به رده مدا نامێنێته وه جگه له وێناكردنی مرۆڤه كانی تر وه ك بوونه وه ری فانی و الوازو تاونبارو نه زان و گه مژه و هه ڵه و بێده س���ه اڵت و نه خ���ۆش و ناتوان���ا هتد... دیوێك له دیوه هه ره تاریكه كانی ئه نانیه ت و نه رجس���یه ت بریتیی���ه له نائومێدبوونێكی قووڵ و به رده وام له دونیاو له مرۆڤه كانی تر، بوونه وه ری نه رجسی ناتوانێت به به رده وامی ده ركه وته كان���ی ئ���ه و نه رجس���یه ته له ناو دونیادا بدۆزێته وه ، ڕاسته هه میشه هه وڵی ئه وه ئ���ه دات كه س���انێك ل���ه ده وری خۆی كۆبكاته وه كه ب���ه رده وام مه زنبوونی ئه و بسه لمێنن و ببن به موریدو موعجیبی، به اڵم سنووری ئه م موریدانه ناتوانێت بپه ڕێته وه

بۆ هه موو كۆمه ڵگا. له زۆر ئاستدا ئه م دۆخه واده كات مرۆڤ به رامبه ر به دونیاو به رامبه ر به و كۆمه ڵگایه ی تیای���دا ده ژی بێب���اك و بێده ربه س���تبێت. له س���ه رێكه وه باوه ڕی به هی���چ كرده یه كی كۆمه اڵیه ت���ی و به هی���چ ه���ه وڵ و توانایه ك ب���ۆ گۆڕانی دونی���ا نه مێنێت، ش���ته كان و دیارده كان له ناو دۆخ���ی خه ولێكه وتنێكی له سه رێكی وێنابكات، ئیفلیجكه ردا قووڵ و دیكه وه گاڵت���ه ی به هه موو ئه و هه واڵنه ش بێت كه به دوور له گه مه ده رونییه كانی ئه وو له ده ره وه ی خودی ئ���ه ودا بۆ گۆڕانی ئه و دونیایه دروس���تده بن. لێره دا جێگیربوون و وازنه هێنان و كڕكه وتنی ئه و خوده به س���ه ر ده بێته خۆیدا، فوتێكراوی نه رجس���یه تی ئ���اكاری نه گۆڕی ئ���ه و دونیایه ش كه ئه و خوده لێیڕاده مێنێ���ت و هه وڵی ڕاڤه كردنی ئ���ه دات. وه كچۆن خ���ۆی به س���ه ر گه مه ده رونییه نه گۆڕه كان���ی خۆیدا كڕكه وته وه واشده زانێت كۆمه ڵگا به سه ر هه موو كێشه و قه ی���ران و گرفته كانی خۆی���دا كڕكه وتوه . ئه وه ی خودێك���ی له م بابه ته له ناو دونیادا ده یبینێت ده ركه وته كانی دونیا نییه ، به ڵكو سێبه ری گه مه ده رونی و سایكۆلۆژییه كانی

دیارده كاندا. ش���ته كان و له ن���او خۆیه تی له ڕه وتێك���ی ل���ه م بابه ته دا فه یله س���وفی ئه ڵمانی به ڕه گه ز جوله كه ، كارل یاسپه رز، ك���ه ماوه یه ك���ی درێژ هاوڕێیه ك���ی نزیكی هایدگ���ه ر بوو، ڕووداوێكی س���ه رنجڕاكێش ده رباره ی هایدگه ر ده گێڕێته وه . یاس���په رز له گ���ه ڵ هایدگ���ه ردا ب���اس له دی���ارده ی كۆبوون���ه وه ی كۆمه ڵ���گای ئه ڵمان���ی، كه له دی���دی یاس���په رزدا كۆمه ڵگایه ك���ی پڕ فه یله س���وف و نووس���ه رو خوێن���ده وارو هونه رمه ندو مۆسیقاری گه وره یه ، له ده وری له درێژه ی قس���ه كانیدا هیتل���ه ر ده كات،. كارل یاس���په رز به هایدگه ر ده ڵێت ”چۆن ده كرێ���ت پیاوێكی نه خوێن���ده واری وه ك هیتل���ه ر حوكمی ئه ڵمانیا ب���كات“. كه چی هایدگه ر له وه اڵم���دا ده ڵێت ”خوێنده واری و كولت���ور گرنگ نین، ته ماش���ای ده س���ته سه رس���وڕهێنه ره كانی هیتله ر بكه “. دوای ئه م ڕسته یه ئیتر هایدگه ر كارل یاسپه رزی هاوڕێی به جێده هێڵێ���ت و تا مردن یه كتری نابیننه وه . چوار ساڵ دوای ئه و گفتوگۆیه كارل یاسپه رز له سه ر جوله كه بوون له الیه ن نازییه كانه وه له زانكۆ ده رده كرێت و ژیانێكی پڕ ترس و تۆقاندن له ژێر ده ستی ڕژێمه كه ی هیتل���ه ردا ده باته س���ه ر. ئه وه ی ش���ایانی گێڕانه وه ی���ه ئه وه یه هه م كارل یاس���په رز خۆی و هه م ژنه كه ش���ی هه میش���ه حه بی ژه هراویان پێبووه ، بۆئه وه ی گه ر نازییه كان هاتن بیانگ���رن، بتوانن خۆی���ان بكوژن و خۆیان له ئه زموونی پڕ ئیهانه كردن و ئازاری ناو كه مپه كانی ڕژێمه كه ی هیتله ر بپارێزن.

ته نه���ا كێش���ه كه م���ن به بۆچوون���ی ئه ندامبوونی هایدگ���ه ر نییه له حیزبه كه ی هیتل���ه ردا، كه به پێی هه ندێك س���ه رچاوه ته نه���ا ده مان���گ ده خایه نێ���ت، به ڵك���و بێباكی هایدگه ره به رامبه ر به دروستبوون و گه وره بوون���ی نازیه ت وه ك سیس���تمێكی سیاس���ی له واڵته كه ی���دا. له كاتێكدا كارل یاسپه رز باس له كێش���ه یه كی گرنگی وه ك هاتن���ی هیتله رو كۆبوون���ه وه ی كۆمه ڵگای ئه ڵمانی ل���ه ده وری هیتل���ه ر ده كات، واته باس له دۆخی ترس���ناكی ناو كۆمه ڵگاكه ی هایدگه ر كاردانه وه ك���ه ی ده كات، خ���ۆی بێنرخكردنێكی ته واوی ئه م مه ترسییانه یه ئ���ه م باس���یانده كات. یاس���په رز ك���ه كاردانه وه یه ی هایدگه ر زۆرش���تمان له سه ر ڕۆڵ���ی ژماره یه ك له ڕۆش���نبیران له ناو ئه و سیس���تمه سیاس���ییانه دا پێده ڵێ���ت كه گه وره كردنی دروس���تكردن و له س���پێده ی پایه كان���ی دیكتاتۆریه تدان. س���ه یركردنی هیتله ر“ سه رس���وڕهێنه ره كانی ”ده س���ته ده ربڕینێكی تره بۆ ته عبیركردن له دیارده ی دووركه وتن���ه وه ی ڕۆش���نبیر، له ژێ���ر هه ر به كێش���ه و له گرنگی���دان ناوێكدابێ���ت، قه یران و ته حه دا س���ه ره كییه كانی ناو ئه و دونیای���ه ی تیای���دا ده ژی. بێنرخكردن���ی قس���ه كردن و باس���كردنی ئه و كێش���انه یه له ژێ���ر ن���اوی گرنگینه دان���ی ڕۆش���نبیر به كێشه سیاس���ییه كان و خۆته رخانكردنی بۆ وه اڵمدانه وه ی ”پرس���یاره قووڵه كان“ و بنه ڕه تییه كانی به ”مه س���ه له سه رقاڵبوون هه موو له ماناكان به مانای���ه ك فیكر“ه وه . فیك���ری هان���ا ئارێنت ش���ه ڕه له گه ڵ ئه و ڕسته ترسناكه ی هایدگه ردا. ئارێنت وه ك له باتی س���ه یركردنی نه ك���رد، هایدگه ری ”ده س���ته سه رس���وڕهێنه ره كانی هیتله ر“، به وردی س���ه یری ده س���ته وێرانكه ره كانی هیتل���ه ری ك���رد. ده س���ته وێرانكه ره كانی هیتله ری���ش، ب���ه ر له هه موو ش���تێك، دوو

ده ستی سیاسی بوون.

ده‌سته‌‌سه‌رسوڕھێنه‌ره‌كانی‌ھیتله‌ر

جیهانگی���ری پرۆس���ه ی نزیكبونه وه و واڵت���ه )Integration( ئاوێته بون���ی جۆراوجۆره كانی جیهانه له بواری دارایی و بازرگانی و وه به رهێنان���ه وه . بێگومان ده ستیپێكردوه له زوه وه پرۆسه یه ئه م به اڵم پێشكه وتنی ته كنه لۆجیا به تایبه ت له ب���واری گواس���تنه وه و په یوه ندی���دا له كۆتاییه كان���ی س���ه ده ی نۆزده هه مدا خێراترك���ردوه . پرۆس���ه یه ی ئ���ه م له هه مانكاتیش���دا پێویس���ته بگوترێت كه واڵتانی جیه���ان به هه مان خێرایی و ئاس���ت له م پرۆس���ه یه دا به ش���داریان نه كردوه . ته نانه ت ئه گه ر به شداریشیان كردبێت، ناهاوسه نگیه كی زۆر ده بینرێت به شداریكردنه كه یان. ئاستی له شێواز و بۆ نمونه ، زۆر واڵت له ڕوی بازرگانیه وه به توندی به ستراون به بازاڕی جیهانه وه به اڵم ل���ه ڕوی وه به رهێنانه وه یا له ڕوی الوازتره . په یوه ندیه كانیان دارایی���ه وه له ڕوی جیهانیه وه ، پرۆسه ی جیهانگیری به هه مانئاست سه ره وه دا بوارانه ی له و نمون���ه ، ب���ۆ پێش���ه وه . نه چوه ت���ه ئاماره كانی جیهان ئه وه پیش���انده ده ن كه له س���اڵی 1913دا ڕێژه ی هه نارده ی هه مو جیهان بۆ ك���ۆی به رهه مهێنانی گشتی 7.9% بوه . ئه م ڕێژه یه له ساڵی .%17.2 ب���ۆ زیادیك���ردوه 1998دا له كاتێكدا ڕێ���ژه ی وه به رهێنانی دارایی 1913 له ساڵی )Financial Assets)دا 17.5% بوه . ئه م ڕێژه یه له س���اڵی 1995 دا به رزبوه ت���ه وه ب���ۆ %56.8. ئه مه ش ئه وه ده گه یه نێت كه جیهانگیری له ڕوی داراییه وه زۆر به هێزتر و خێراتره

له بواره كان و الیه نه كانی تردا.به هه مانشێوه ئابوریناسان و چاودێران كۆكن له سه ر ئه وه ی كه هه مو واڵتانی جیهان به هه مانپێوه ر س���ود و به هره یان له م پرۆس���ه ی جیهانگیری نه بینیوه و. بۆ نمونه ، له سی س���اڵی ڕابوردودا كه پرۆس���ه ی جیهانگیری زۆر به هێز بوه ، هه ندێ واڵت یا ناوچه ی جیهان سودیان له جیهانگی���ری زیادتر بینیوه له هه ندێ جێگ���ه ی ت���ر. بۆی���ه زۆر ئابوریناس له و باوه ڕه دان كه به هۆی بااڵده س���تی واڵتان���ی گه ش���ه كردوه وه ، جیهانگیری له خزمه ت���ی هه ن���دێ واڵت و ناوچ���ه دا زیاتر ب���وه له جێگه ی ت���ر. بۆ نمونه ، ئاس���یا ڕۆژهه اڵتی باش���وری واڵتانی )كۆریای باش���ور، تایله ن���د، تایوان، س���ینگافوره ، هۆنگ كۆن���گ( له هه مو واڵتانی گه ش���ه كه ری دیك���ه ی جیهان زیات���ر به هره یان له جیهانگیری بینیوه . لێ���ره دا پێویس���ته بڵێین كه راس���ته كاریگه ریان ڕۆڵی ناوخۆیه كان هۆكاره هه ب���وه ل���ه و گه ش���ه كردنه دا ب���ه اڵم ه���ۆكاره ده ره كیه كانی���ش زۆر له بار و الیه نانه ی ئ���ه م هه مو كاریگه رب���ون. لێكۆڵینه وه ی شایس���ته ی جیهانگیری س���ه ربه خۆ و تێروته سه لی خۆیانن. له م وتاره دا هه وڵده ده ین به كورتی تیش���ك بخه ینه سه ر كاریگه ریی و ئه نجامه كانی په یوه ن���دی به تایب���ه ت جیهانگی���ری جیهانگی���ری به پرۆس���ه ی په ره پێدان و

گه شه كردنی ئابوریه وه .هه روه ك زۆر كێش���ه كانی تری ئابوری، ئابوریناس���ان ڕاوبۆچون���ی جیاوازیان هه یه له مه ڕ كاریگه ریه كانی جیهانگیری له سه ر پرۆسه ی گه شه سه ندنی ئابوری. بێگوم���ان پێش چونه ناو باس���ه كه وه پێویس���ته ئه وه ڕونبكه ینه وه كه ئایه گه ش���ه كردنی ئابوری چی ده گه یه نێت. ئای���ه وه ك خه ڵكی س���اده واتێده گه ن كه پێشكه وتن و گه ش���ه كردنی ئابوری ته نه���ا هه بون���ی نوێتری���ن جۆره كانی كااڵیه له بازاڕدا یا گه شه كردنی ئابوری پێوه ری زانستیانه ی خۆی هه یه ؟ له ڕوی تیۆریه وه ، ئابوریناس���ه سه ره تاییه كان جه ختیان له س���ه ر گه وره بونی ئابوری و وه ك كردوه س���ه رمایه كه ڵه كه كردنی پێوه ر بۆ گه ش���ه كردنی ئابوری به اڵم ئابوریناسانی سه رده م زۆر بایه خده ده ن به گه ش���ه كردنی به رهه مهێنان وكارای���ی .)Economic efficiency) ئاب���وری سه ره كی مه به ستی حاڵه تدا، له هه ردو ئاب���وری و كۆمه اڵیه تی ب���اری گۆڕانی زۆرب���ه ی خه ڵكی واڵته . ب���ۆ نمونه تا چ ڕاده ی���ه ك داهاتی تاكه كه س گۆڕاوه له گه ڵ پرۆس���ه ی جیهانگیری���دا. بۆیه گه شه كردنی ئابوری به واتای به رده وام per) زیادبون���ی داهاتی تاكه كه س���هcapita income(. به رده وامی���ش له م ب���واره دا ئه وه ناگه یه نێ���ت كه داهاتی ب���ه رده وام تاكه ك���ه س به هه مانڕێ���ژه له زیادبوندا بێت، به ڵكو ئه وه ده گه یه نێت كه گ���ه ر بڕوانیته داهات���ی تاكه كه س له ماوه ی ده یا بیس���ت ساڵدا، ڕه وتی گۆڕان پێویسته به ره و زیادبون بوبێت.

به رهه مهێنان گه ش���ه كردنی لێ���ره دا، كه رت���ی پێش���ه وه چونی به گش���تی و پیشه س���ازی له واڵتدا گرنگی تایبه تیان هه یه . بۆ نمون���ه ئه توانرێت بگوترێت كه واڵت���ی قه ت���ه ر ده وڵه مه نده به اڵم له ڕوی ئابوریناسیه وه هه ڵه و نادروسته

بگوترێت قه ته ر واڵتێكی پێش���كه وتوه باره یه وه ل���ه م ئابوری���ه وه . ل���ه ڕوی زۆر ئابوریناس���ی س���ه رده م پرۆسه ی گه ش���ه كردنی ئابوری له گه ش���ه كردنی جیاناكه نه وه . سیاس���ی كۆمه اڵیه تی و پێش���كه وتنی ئابوری لێ���ره دا به هاوتا ده زان���ن به عه داله ت���ی كۆمه اڵیه ت���ی و لێكنزیكبونه وه ی دابه ش���كردنی داهاتی

چینه كانی كۆمه ڵگا.

قوتابخانه كانی ئابوریناسی و سوده كانی پرۆسه ی جیهانگیری

جیهانگی���ری وه ك ه���ه ر دیارده یه كی كۆمه اڵیه ت���ی تر الیه نگ���ر و دژی خۆی هه یه هه ربۆیه قوتابخانه كانی ئابوریش به م دو به ره یه دا دابه شبون. قوتابخانه ی New Classical( كالس���یكی ن���وێSchool( له و باوه ڕه دایه كه له سایه ی سه رمایه داری هاوچه رخدا كه خوازیاری ب���ازاڕی ئ���ازاد و البردن���ی ڕێگره كانی باڵوه كردنی س���ه رمایه و ته كنه لۆجیایه ، هیچ هۆیه ك���ی بنه ڕه تی و بیانویه ك نیه بۆ گه ش���ه نه كردنی واڵتانی دواكه وتو. له ژینگه یه كی ئابوری ئازاددا كه هه مو به هره ده رگای به هه مانش���ێوه واڵتان نوێ و له ته كنۆلۆجی���ای وه رگرتنی���ان سه رمایه ی ئازاد بۆ كراوه ته وه ، بواری ئابوری و پێش���كه وتنی گه ش���ه كردن و كۆمه اڵیه تی بۆ هه م���و واڵتانی جیهان وه ك یه ك ڕه خس���اوه . واڵتانی جیهان پێویس���ته هه وڵب���ده ن زۆرترین كه ڵك ل���ه م ده رفه تانه وه ربگ���رن كه بازاڕی جیهان بۆیانده كاته وه . ئه م قوتابخانه یه له و بڕوایه دایه گ���ه ر هه ندی واڵت له م پرۆسه یه دا سستن و كه ڵكی پێویستیان جیهانگیری له پرۆس���ه ی وه رنه گرتووه ئ���ه وا هۆكاره ك���ه ی ده گه ڕێت���ه وه بۆ خراپ���ی و ڕێگ���ری ده وڵ���ه ت له به هره وه رگرتن له م پرۆس���ه یه و ئاوێته نه بونی واڵته كه یان له گه ڵ بازاڕی جیهاندا. ئه م قوتابخانه یه ش الیه نگری سه رس���ه ختی دراوی ڕێكخ���راوی سیاس���ه ته كانی The Internal Monetary( جیهان���یجیهانین بازرگانی ڕێكخراوی Fund( و )The World Trade Organization)كه خوازی���اری كرانه وه ی هه مو واڵتانن ب���ه ڕوی بازرگانی و دارای���ی جیهانیدا. بۆیه ئه م قوتابخانه ی���ه له و بڕوایه دایه ك���ه پێویس���ته نه خش���ی ده وڵ���ه ت له ئابوری���دا كه مبكرێته وه و بوار بدرێته هێزه كان���ی ب���ازاڕی ئازاد ك���ه خۆیان خ���ۆ به خۆ كاربكه نه ئاب���وری جیهان و ڕه وتی گه ش���ه كردنی ئاب���وری دیاری بك���ه ن. الیه نگرانی ئ���ه م قوتابخانه یه له و بڕوایه دان كه له ژینگه یه كی ئابوری جیهان���ی وادا ب���وار ده ڕه خس���ێت بۆ واڵتان���ی دواكه وتوو گه ش���ه نه كردو كه له ڕوی پێش���كه وتودا به واڵتانی بگه ن

پێش���كه وتنی تاكه ك���ه س و داهات���ی ته كنه لۆجی���ادا. ئ���ه م پرۆس���ه یه له م پێداگه یشتن به پرۆسه ی قوتابخانه یه دا )The Catching up Process)

ناوزه د ده كرێت.قوتابخان���ه ی دوه م له م���ه ڕ ئه م بابه ته Institutional) قوتابخان���ه ی ده زگاییهل���ه و قوتابخانه ی���ه ئ���ه م .)schoolبڕوایه دایه ، هه ركه داموده زگای ناله بار و به سه ر ده سته بااڵبو له جێگه دا نه شیاو ئاب���وری واڵتێكدا زۆر ئاس���ته مه ڕێگه هاوس���ه نگی به گه ش���ه كردنێكی بدات ئابوری. هۆی بنه ڕه تی ئه م بۆچونه ش ئه گه ڕێت���ه وه ب���ۆ ئه و ڕاس���تیه ی كه له كاتی ئێستادا له س���ه رتاپای واڵتانی گه نده ڵ و حكومه تگه لی گه شه نه كردودا نه كارا كاربه ده س���تن. ئه و حكومه تانه مش���ه خۆرن و تواناكان���ی ئابوری واڵت ده س���ه اڵتدارانی به رژه وه ن���دی ب���ۆ زۆرب���ه ی به كارده هێن���ن و خۆی���ان خه ڵك���ی واڵته كانی���ان بێبه ش ده كه ن پێش���كه وتنی س���وده كانی له ف���ه ڕ و زانس���ت و ته كنه لۆجی���ا. هه ربۆیه ئه و حكومه تان���ه جێگه یه ك���ی تایبه تی���ان مۆنۆپۆل���ی له س���ه رمایه داری هه ی���ه جیهان���دا و ڕێگرن له ڕێی پێش���كه وتنی واڵتان���ی گه ش���ه نه كردودا. الیه نگرانی ئ���ه م قوتابخانه یه ل���ه و بڕوایه دان كه به و ش���ێوه یه ی قوتابخانه ی كالسیكی نوێ ب���ۆی ده چێت ئاس���ته مه واڵتانی پێشكه وتودا به واڵتانی گه ش���ه نه كردو بگ���ه ن. بۆیه بۆ ئه وه ی واڵتانی جیهان به یه كسانی سود له پرۆسه ی جیهانگیری ببین���ن پێویس���ته حكومه ته كانی ئه و واڵتانه له سه ركار الببرێن و داموده زگای به ش���ێوه یه ك دابمه زرێنرێ���ت ن���وێ كه گه ش���ه كردنی ئاب���وری و عه داله تی كۆمه اڵیه تی بكرێته ئامانجی س���ه ره كی حكومه ت. له م الیه نه وه ئه م قوتابخانه یه وابه س���ته ییدا قوتابخان���ه ی له گ���ه ڵ هاوڕای���ه )Dependency School)ك���ه له و بڕوایه دای���ه واڵتانی دواكه وتو وابه سته ی واڵتانی پێشكه وتون و واڵتانی ئیمپریالی ڕێگ���ه ناده ن به واڵتانی تری

جێهان كه پێشبكه ون.قوتابخان���ه ی س���ێیه م ل���ه م ب���واره دا قوتابخان���ه ی ده وڵه ت���ی گه ش���ه كه ره The developmental State)School(. به كورت���ی ئه م قوتابخانه یه ل���ه و باوه ڕه دایه كه بۆ گه ش���ه كردنی ئاب���وری و به هره وه رگرتن له پرۆس���ه ی جیهانگیری پێویسته ده وڵه ت له واڵتانی گه ش���ه نه كردودا نه خش���ی كاریگه ریان هه بێ���ت به ش���ێوه یه ك ك���ه تواناكانی بازاڕی ئ���ازاد و پرۆس���ه ی جیهانگیری نه ك ته نها بۆ س���ودی واڵتانی خۆیان به كاربهێنن به ڵكو گه ر پێویستیشی كرد س���نورداریان بكه ن. ئه م قوتابخانه یه له و بڕوایه دا كه پێداگه یشتن له ژینگه ی ئابوری جیهانی ئێس���تادا پرۆسه یه كی له یه ك واڵتان���ی نی���ه و ئۆتۆماتی���ك ئاست به هه مانشێوه و جیهان جیاوازی جیهانگیری. له پرۆسه ی به هره مه ندنین نمونه ش بۆ ئه م ڕاس���تیه گه شه كردنی ئه و واڵتانه یه كه له ماوه ی س���ی ساڵی پێش���ودا له ژێ���ر س���ایه ی ده وڵه ت���ی پیشه سازیان پێشكه وتنی گه شه كه ردا

به ده ستهێناوه .

شێوه كانی گه شه كردنی ئابوریبه ش���ێوه یه كی گشتی، چوار شێوه ی له واڵتان���ی ئاب���وری گه ش���ه كردنی

گه شه كه ردا ده بینرێت:ناوخۆی���ی گه ش���ه كردنی یه ك���ه م وات���ه :)Endogenous Growth)ئ���ه و گه ش���ه كردنه ی كه زیاتر پش���ت ده به س���تێت به ه���ۆكاره ناوخۆییه كان نه ك هۆكاره ده ره كیه كان. له م ش���ێوه گه ش���ه كردنه دا، زیات���ر بایه خ ده درێت به داهێنان نه ك كه ڵه كه كردنی سه رمایه . وات���ه واڵت هه وڵ���ده دات س���ه رمایه ی مرۆییه كه ی هێنده پێ���ش بكه وێت كه خ���ۆی بتوانێ���ت ته كنه لۆجی���ای نوێ لێوه ربگرێت. به رهه مبهێنێت و كه ڵكیان هه ركه واڵت ئه م توانایه ی به ده ستهێنا، له بواری له جیهانگیری كه ڵكوه رگرت���ن تایب���ه ت و به ویس���تی واڵته ك���ه خۆی ده بێت. ئه و واڵتانه ی كه ئه م ڕیزبه ندیه ده یانگرێته وه واڵتانی كۆریای باش���ور، هۆنگ س���ینگافوره ، تایوان، تایله ند،

كۆنگ، ئیسرائیل و یابانه .پێداگه یش���تن: گه ش���ه كردنی دوه م ئ���ه م قوتابخه نه یه ل���ه و بڕوایه دایه كه هه ن���دێ واڵت له ب���ری گه ش���ه پێدانی هه وڵیانداوه خۆی���ان ته كنه لۆجی���ای پش���ت به ته كنه لۆجیای بیانی ببه ستن ب���ۆ پێش���كه وتنی ئاب���وری خۆی���ان. گه یشتنه به خێرایی لێره دا مه به س���ت داهاتی ل���ه ڕوی دراوس���ێدا به واڵتانی تاكه ك���ه س و نه هێاڵنی ڕێژه ی هه ژاری.

لێكدانه وه لۆجیكێكه لێره دا ئه وه یه كه ته كنه لۆجیای داهێنان���ی په ره پێدان و خۆبه خۆی���ی كات و س���ه رمایه ی زۆری ده وێ���ت ك���ه ڕه نگه واڵت ئ���ه و توانا و كات���ه زۆره ی له به رده س���تدا نه بێ���ت. لێره دا ئاس���انی و گران���ی باڵوبونه وه ی ته كنه لۆجیا له نێوان واڵتاندا كاریگه ری زۆری���ان هه ی���ه له س���ه ر خێرایی ئه م پرۆس���ه یه . بۆ نمونه ، زۆربه ی واڵتانی داهێنه ر به الیانه وه ئاس���اییه كه واڵتی وه ك چی���ن ته كنه لۆجی���ا س���اده كان بۆ به كاریانبهێنێن���ن له به ربگرن���ه وه و گه ش���ه كردنی پیشه سازی خۆیان به اڵم له به رگرتنه وه ی ته كنه لۆجیای هه ستیار قه ده غه ی���ه . هه رچه ن���ده هه وڵده درێت ك���ه واڵتان���ی جیهان په یڕه وی یاس���ا جیهانیه كان���ی له م���ه ڕ له به رگرتنه وه ی ته كنه لۆجی���ا ڕه چاوبك���ه ن، به اڵم زۆر واڵت گ���ه ر مه به س���تیانبێت ڕێگ���ه ی له س���ایه ی شۆڕش���ی له به رگرتن���ه وه ته كنه لۆجی���ای زانس���تی س���ه رده مدا به س���انایی ده دۆزن���ه وه . واڵتی چین و

ڤێتنام نمونه ی ئه م ڕیزبه ندیه ن.س���ێیه م گه ش���ه كردنێك ك���ه پش���ت ده به ستێت: سروش���تی به سه رچاوه ی پشتبه س���تن به س���ه رچاوه ی سروشتی وه ك بناغه یه ك بۆ پێشكه وتنی ئابوری ده س���تپێكی شۆڕشی بۆ ده گه ڕێته وه پیشه س���ازی له س���ه ره تاكانی سه ده ی نۆزده هه م���دا. كه ڵه كه بونی س���ه رمایه له س���ه ره تادا زۆر پش���تی ده به س���ت به ده ستگه یشتن به سه رچاوه ی كه ره سه خاوه كان���ی وه ك خه ڵ���وزی به ردی���ن، نه وت، مس، ئاس���ن، زێ���ڕ و زیوو هتد. له هه مانكاتدا، به رهه مه كشتوكاڵیه كانی وه ك چ���ای، ق���اوه ، ش���ه كر، لۆكه ، كاكاو و هتد بون به كااڵی پێویس���ت بۆ پێداویستی گرنگی زۆر پێسه س���ازی و به كاربه ران له واڵته پیشه س���ازیه كاندا. س���ه رمایه داری گه ش���ه كردنی مێژوی ئه وه مان پیش���انده دا ك���ه هه رچه نده ئه و كه ره س���ه خاوان���ه گرنگی خۆیان هه رماوه بۆ سه رمایه داری جیهانی به اڵم واڵتانی پێش���كه وتو ورده ورده به ره و سه رمایه داریه ك چون كه پشتده به ستێت پێشكه وتوه كان به زانس���ت. واته واڵته

بون به واڵتانی پشتبه س���تو به زانس���ت .)Knowledge-based countries)لێره دا جۆری په یوه ندیه كان و پێگه ی ئه و واڵتانه ی پش���ت ده به ستن به سه رچاوه جیهانگیری له ژینگه ی سروش���تیه كان به رهه مه كانیان سروش���تی سه رده مدا دیارییان ده كات. گه ر واڵتانی پێشكه وتو گه شه ی ئابوریان باشبێت، خواست بۆ كااڵ سه ره تاییه كان به رزده بێته وه و ئه م واڵتان���ه ده بوژێن���ه وه . به هه مانپێوه ر، گ���ه ر واڵته پێش���كه وتوه كان توش���ی قه یرانی ئابوری ببن، خواس���ت بۆ كااڵ س���ه ره تاییه كان كه مده بێت���ه وه . بۆیه داهات���ی ئه و واڵتانه ی پشتده به س���تن كه مده بێته وه . س���ه ره تاییه كان به كااڵ بۆیه ئه و واڵتان���ه له بازنه یه كی جه ژن و

برسێتیدا ده خولێنه وه .

جیهانگیری‌و‌گه‌شه‌كردنی‌ئابوری‌له‌كوردستان

پێگه ی كوردستان له جیهانگیری

ئه مڕۆدا له ڕێگه ی سامانێكی سروشتی

به رته سكی نه وته وه یه

ئه م پێگه یه ش به سروشتی خۆی پێگه یه كی الواز و

ناسه قامگیره

هه بونی سامانێكی زۆر له به ر ده ستی

حكومه تدا و له سایه ی نه بون یا الوازی ده سه اڵتی

دادگادا ده بێته هۆی گه نده ڵی.

گه نده ڵیش سامانه كانی واڵت به فیڕۆ ده دات و

په ره پێدانی ئابوریش له بار ده بات

19 »»

ئارێنت وه ك هایدگه ری

نه كرد، له باتی سه یركردنی ”ده سته سه رسوڕهێنه ره كانی

هیتله ر“، به وردی سه یری ده سته وێرانكه ره كانی

هیتله ری كرد

د.له تیف که ریم واحید

ئایا شه فافییه ت متمانه دروستده كات؟

ئایا متمانه به بێ شه فافییه ت بوونی

نییه ؟ بۆچی ده بێت شه فافییه ت ھه بێت،

تاوه كو متمانه له نێوان ئینسانه كان و پنته كۆمه اڵیه تییه كاندا

ئاماده بێت؟

ئاراس فه تاح

كه وایده بینن له لێكۆڵ���ه ران ھه ندێك بابه تی شه فافییه ت له م سااڵنه ی دواییدا وه رگرتووه ، مه ترس���یداری ره ھه ندێكی خه ریكه ش���ه فافییه ت گوتاری چونكی ببێت به ئایدیۆلۆژی���ا و میكانیزمێك بۆ كۆنترۆڵكردنی ته واوی كۆمه ڵگا. له دیدی ئه م كه سانه دا دروستكردنی "كۆمه ڵگای ئه ش���یعه یی" "جه سته ی شوش���ه یی" و مانای ئ���ه وه نییه ك���ه ئازادییه كانمان زیاتر پارێزراون، به ڵك���و به پێچه وانه وه خنكان���دن و ره ھه ن���دی ده ش���ێت ئازادیی���ه كان به رته س���ككردنه وه ی بگه یه نێ���ت. فه یله س���وفی ئه ڵمانی و به ره گه ز كۆریای باشووریی، "بیونگ چول ھان"، یه كێكه له ره خنه گره گه وره كانی چه مك���ی ش���ه فافییه ت. ب���ه بۆچوونی "ھان" ھه م���وو گه وره بوونێكی ره ھه ندی ھه ڵگری به ئایدیۆلۆژیبوونی شه فافییه ت ستراتیژی س���ڕینه وه ی نهێنییه كانمانه و تێكشكاندنی متمانه كۆمه اڵیه تییه كانمان گش���تی به ش���ێوه یه كی ده گه یه نێ���ت. ده توانی���ن دوو ره ھه ن���دی گرن���گ له م "ھان"دا ره خنه ئامێ���زه ی تێڕوانین���ه پاراستنی یه كه م، ده ستنیش���انبكه ین: ش���ته تایبه تیی���ه كان حاڵه تێكه ھه موو س���ه رمایه یه كی وه ك���و كۆمه ڵگای���ه ك رۆحی پێویس���تی پێیه تی، بۆیه ھه موو مانای به ئایدیۆلۆژیكردنی ش���ه فافییه ت شه خس���ییه كانه . نهێنییه نه ھێش���تنی دووه میان، متمانه دۆخێكی كۆمه اڵیه تیی و په یوه ندیی له تایبه ت���ه چۆنایه تییه كی كه پێویستی به س���ه لماندن نییه ، بۆیه چه مكی ش���ه فافییه ت ده ش���ێت مانای كوش���تنی متمانه بێت، چونكه كۆنترۆڵ

جێگای ده گرێته وه .ئ���ه وه ی جێگای س���ه رنجه ئه وه یه كه زۆرێك له سیاس���ه تمه داران و حیزبه كان و ده زگا كۆمه اڵیه تییه كانی ئه وروپا زاراوه ی شه فافییه ت وه كو ھاوته ریبێك بۆ متمانه به كارده ھێنن. ئ���ه م ھاوته ریبییه ش پتر ره ھه ندێك���ی ھاومانای���ی وه رگرت���ووه و له ژێر س���ه ردێڕی "ش���ه فافییه ت متمانه ئه و به كارده برێ���ت. دروس���تده كات"دا پرس���یاره ی لێره دا زۆر گرنگه ئه وه یه : دروستده كات؟ متمانه شه فافییه ت ئایا ئای���ا متمانه به بێ ش���ه فافییه ت بوونی نییه ؟ بۆچی ده بێت شه فافییه ت ھه بێت، تاوه ك���و متمانه له نێوان ئینس���انه كان و ئاماده بێ���ت؟ پنته كۆمه اڵیه تییه كان���دا كه م نین ئه و نووسه رانه ی كه كێشه یان له گه ڵ ئه م چه شنه گرێبه ستییه ی نێوان شه فافییه ت و متمانه دا ھه یه . یه كێك له ره ھه ن���ده گرنگه كانی ئ���ه م ره خنه یه ش الی یه كێك���ی وه ك���و "ھان" بریتییه له و ناكۆكیی���ه ناوه كیی���ه ی كه ئ���ه م دوو

زاراوه یه له خۆیان گرتووه .گوتاری شه فافییه ت الی "ھان" بووه به كه ره سه یه ك بۆ كوشتنی جیاوازییه كان و له ده زگاكان ك���ه س و "ھاوتاك���ردن"ی ناو پرۆژه یه كی سیاس���یی و ئایدیۆلۆژی دیاریكراودا. دیاره كاتێك "ھان" زاراوه ی "Gleichschaltung" ھاوتاك���ردن به كارده ھێنێت، مه به س���تی ل���ه و پرۆژه تۆتالیتارییه یه كه نازییه كان له سااڵنی سییه كانی س���ه ده ی بیسته مدا له ڕێگای دانانی یاس���ا و به كارھێنان���ی تیرۆره وه ، پیاده یانكرد. ستراتیژی ھاوتاكردن بریتی بوو ل���ه ھاوده نگك���ردن و ھاوڕه نگكردنی جیاوازییه كان���ی كۆمه ڵ���گا و رێگه نه دان ب���ه ھیچ ده نگ و ره نگێك���ی كۆمه اڵیه تی تر ك���ه ل���ه ده ره وه ی ده ن���گ و ره نگی بۆنموونه ھه ب���وو. بوونیان نازییه كاندا ھه ڵوه ش���اندنه وه ی رێكخراوه سه ربه خۆ له ن���او مه ده نیی���ه كان و تواندنه وه ی���ان ده زگاگه لی سه ر به حیزبدا و قه ده غه كردنی دروس���تبوونی رێكخراوی ن���وێ، له پاڵ ئه مانه ش���دا ھاوتاكردن���ی ده زگاكان���ی میدیا و كۆنت���رۆڵ و كۆماندۆكردنیان، له كۆتاییش���دا بێده سه اڵتكردنی په رله مانی سه ربه خۆییان له ده ستدانی ھه رێمه كان و به رامب���ه ر به نێوه ند. بێگومان به رھه می ئه م پرۆس���ه دورودرێژه ش بریتی بوو له ھاوتاكردن���ی حیزب و ده وڵ���ه ت و كردنی ھیتل���ه ر و پارته كه ی به خوێ���ن و رۆح و عه قڵ���ی ده وڵه ت و نه ت���ه وه . "ھان" رای وایه كه له كۆمه ڵگای ش���ه فافدا ئه ویتر ده بێ���ت ب���ه كه س���ێكی الده ر و ناوێزه ، كه س���ێك كه له گه ڵ رێسا گشتییه كاندا ناگونجێت، چونكی گڵۆپی شه فافییه تی به سه ره وه نییه ، تاوه كو كه شفی بكه ین و

بزانین نھێنییه كانی چییه .به رای "ھان" ته نها مردووه كان شه فافن و

مردوو بێڕه نگه . ره ھاش ش���ه فافییه تی به رجه س���ته ی دۆخی بێڕه نگیی ده كات، مردوو ن���ه توانای ش���اردنه وه ی ھه یه و نه ده ش���توانێت زانیارییه كه سییه كانی به په نھانیی بهێڵێته وه . ته نھا ش���تێك ك���ه ده بێت بش���اردرێته وه جه س���ته ی ن���ه ك یاده وه ریی و مردووه كه خۆیه تی، كۆمه ڵ���گا له س���ه ری. زانیاریی���ه كان بۆخودی خ���ۆی ئۆرگانێك���ی زیندووه ، یه كێك ل���ه ھۆكاره كانی زیندوێتییه كه ی بریتییه ل���ه ئاڵۆزه یییه كانی ئینس���ان. ئ���ه م زیندوێتییه ش ره ھه ندێكی گرنگی بوونی نھێنییه . گه ر ئینسانه كان ھه موو نھێنییه كان���ی خۆیان به یانبكه ن، مانای دروس���تكردنی متمانه ی ره ھا نییه له ناو كۆمه ڵگادا، به ڵكو مانای كۆنترۆڵكردنی ره ھایه . "ھان" بڕێك زیاتر ده ڕوات و باس له كولتووری "پۆرنۆگرافی" ده كات. ئه و ده ڵێت كۆمه ڵگای شه فاف، كۆمه ڵگایه كی پۆرنۆگرافیی���ه ، كۆمه ڵگایه ك���ی رووت و داماڵ���راوه . ھان رای وای���ه كه ئیرۆتیك پێویس���تی به نھێنیی ھه یه ، ھه ركاتێك نھێنیی���ش نه مێنێت، ئه وا پۆرنۆگرافیی

جێگای ده گرێته وه .كۆمه ڵگایه كه ش���ه فاف كۆمه ڵ���گای ك���ه مه س���ته ب���ه چه مك���ی ئه رێت���ی كه كۆمه ڵگایه كه وات���ه ."Positivität"چۆكیداداوه بۆ بینینی شته باش���ه كان و "من"ه كان. نماییش���كردنی به یانكردن و گه ر تێڕوانینه كانی "ھان" له سه ر ئه رێتی فه یسبووكدا نموونه ی له ش���ه فافییه ت ته ماش���ابكه ین، بۆمان ده رده كه وێت كه ئه و چه نده كێش���ه ی له گ���ه ڵ دوگمه ی اڵیك���دا ھه یه . اڵی���ك له فه یس���بووكدا ئ���ه و كولت���ووری ئه رێتییه یه نموونه ی كه كۆمه ڵگای ش���ه فاف دروستده كات، چونكی ت���ه نھا الیه ن���ه پۆزه تیڤه كانی خۆیمان پیش���انده دات. به مانایه كی تر مۆدێلێك فه یس���بووك بڵێین ده توانین له "توتالیتاریزمی ئه رێتی" داده ھێنێت و دونیایه ك���ی نوێ���ی ش���ه فافییه تمان بۆ به رجه س���ته ده كات ك���ه نه رێتی جێگای تی���ادا نابێت���ه وه . ئ���ه م تۆتالیتاریزمه پۆزه تیڤه واده كات كه فه یس���بووك رێگا به خۆی نادات دوگمه یه ك دروستبكات كه دیوه كه ی تری اڵیكمان پیشانبدات، واته ھه اڵوێ���ردی "به دڵمه " ته نھا بژارده یه كه كه له به رده ستماندایه ، به رامبه ر به وه ش ھه اڵوێردی "به دڵم نیی���ه " بوونی نییه . بێگوم���ان یه كێك له ھۆكاره كان بریتییه "Negativität" ل���ه وه ی ك���ه نه رێتی���یپه یوه ندییه كانمان تێكده دات و تووش���ی ش���ه له لی ده كات و به رامب���ه ر ب���ه وه ش ئه رێتیی "Positivität" په یوه ندییه كانمان

راده گرێت و به رده وامیپێده دات.كێش���ه یه كی گرنگی تر ك���ه گوتاری ش���ه فافییه ت به رھه میده ھێنێت، بریتییه ل���ه داب���ڕان و ته نهایی. بۆ تێگه ش���تنی باش���تر ده توانین ھاوته ریبییه ك له نێوان ته نھای���ی و دابڕاندا له نموونه ی زینداندا بۆ میتۆدێكه زین���دان نماییش���بكه ین. دابڕانی ئینس���انه كان له كۆمه ڵگا. ئه م دابڕانه له جه وھه ردا مانای به رھه مھێنانی ته نھاییه ك���ی س���ه پێنراوه . ته نھاییه ك كه دابڕان دروس���تیبكات، جی���اوازه له

دابڕانێك كه ته نهایی دروستبكات.

13 (384( سێشه ممه 2013/7/2 birura.awene@gmail.comبیروڕا

شه‌فافییه‌ت‌و‌گرفته‌كانی

ھی���گڵ له كتێبی )عه ق���ڵ له مێژو(دا ده ڵێ���ت: ژیانی سیاس���ی له رۆژھه اڵتدا ھێش���تا نه گه یش���تۆته پله ی )ئازادی به خود(، ئه مه ش���ی ناوناوه )منداڵێتی

مێژو(. ھیگڵ ب���ڕوای واب���و له رۆژھه اڵتدا ھه موان ل���ه ده وری یه ك كه س���ایه تیدا ده خولێنه وه ، كه بریتییه له فه رمانڕه وا، یان سه رۆك )حاكم(، ئه و كه سایه تیه ش وه ك باوكی كۆمه ڵ ده بینن، نه ك وه ك كه سێكی دیس���پۆتیك. دیدگای مرۆڤی رۆژھه اڵتی بۆ تاكه كه سێك به و مانایه ی كه خاوه نی بونێكی س���ێنتراڵه و كۆی ش���ته كان له ئه ودا به رجه سته ده بنه وه ، به مانا ھیچ تاكێك���ی دی له كۆمه ڵگه دا ھه ڵگری شوناس���ی تایب���ه ت به خۆی و خاوه نی بونێكی جی���اواز له بونی تاكی فه رمان���ڕه وا نییه ، به ڵكو بونێكه له ڕێی بون���ی ئه وه وه ده توانێ���ت ببێت و بونی خۆی نمای���ش بكات. واته ئازادی كۆی تاكه كانی كۆمه ڵگه له ده ره وه ی بازنه ی ئازادیه كه س���ه رۆك، كه س���ی بون���ی ھێش���تا نه كه وتۆته س���ه رپێ ، نه خۆی ده ناس���ێ و نه ئه وانی���دی ، ن���ه له مانای ئازادی و ئیندیڤیدوالی���زم تێده گات و نه له مانای بون و ئه ركی سه رۆك، جۆرێكه له ئازادی كه ئه گه ر س���ه رۆك نه بێ ئه و نه شوناس���ێكی ھه یه و، نه تایبه تمه ندی و ن���ه له ئازادی���ش تێ���ده گات. لێ���ره وه رۆژھه اڵتی���ه كان ھێنده ی ئازادی و بونی خۆی���ان له بڵندی و بونی ب���ااڵی ئه وی سه رۆكدا ده بینن، به ھیچ جۆرێك نه ته نها له بونی تایبه تی خۆیاندا نایبینن، به ڵكو ئاماده گی سیاسی و مه عریفی گه ڕان بۆ ئه و ئازادیه شیان نییه ، چونكه ھه میشه كاریزمابون���ی به گه وره ی���ی و خ���ه ون س���ه رۆكه وه ده بین���ن و له بون���ی ئه ودا وێنه یه كی حه قیقی بون و بڵندی و جوانی و مرۆڤی فریشته یی ده بینن، له ئاماده بونی

س���ه رۆكدا ناش���یرینیه كان ده گۆڕێ���ن به جوانی ، خیان���ه ت به پاكی و به رائه ت و دۆزه خیش به به ھه شت، چونكه سه رۆك نه ھاتوی له ش���كان بونێكی خاوه ن���ی ره ھای���ه و ھه رگیز ھه ڵه و ناش���یرینی و ناپاك���ی س���ه رناكات به و ماڵ���ه ی كه مرۆڤه كان���ی ئێمه ، به به ش���ێكی گه وره له رۆشنبیرانیش���یه وه ، دیوی ده ره وه ی ماڵه كه وه ك چراخان و ناوه وه شی وه ك النه ی فریش���ته كان ده بینن، بێئاگا له و روبه ره تاریكه فراوانه ی كه روناكیه كان ھه روه ك داده پۆشێت، خۆی به تاریكی چ���ۆن ھه رگیز ئاماده ی نه ته نها بینینی شه یتانه كانی ماڵی فریشته كانیش نین، به ڵكو ئه گه ر ھه ست به بون و بینینیشیان بكه ن، ئه وا شه یتان ھه ر وه ك فریشته و ماڵ���ی دۆزه خیش ھه ر وه ك به ھه ش���ت ده بینن، له ھه مو ئه وانه ش ناش���یرینتر وه ك بینین���ی چ���اوی تاریكی خۆیان ده یانه وێ شه یتان به فریشته و دۆزه خیش به به ھه شت به كۆی كۆمه ڵگه بناسێنن.

ئه گ���ه ر مرۆڤ له ڕێی )خودئاگایی ( ئاژه ڵی له بون���ی ھیگڵیه كه ی به مان���ا جیابكرێته وه ، واته ئه و ھۆشیاریه ی كه له ناوه وه ی مرۆڤدا ره نگده داته وه و توانای ئه وه ی پێده به خش���ێت ك���ه بڵێ ئه وه "منم"، ئه وا ھه مانكات داوا له ئه وانیدیش ده كات دان ب���ه و "من���ه "دا بنێن. به اڵم ئه ویدیش به ھه مانشێوه خاوه نی ئاگایی تایب���ه ت به خۆیه تی و ئه وی���ش ھه مان خواس���ت و ئاره زوی دانپێدانانی ھه یه . لێره وه )خواستی منی تاك له خواستی ئه ویدی���دا( ده بینرێت. واته خواس���تی )من( ب���ۆ دانپێدانانی ئ���ه و به "من"، ھه مانكات خواستی ئه وی به رامبه ریشه بۆ دانپێدانانی "من" به "ئه و"، بۆیه ئه م خواس���تی ته واوده كه ن و یه كدی دوانه داننان به بون و ناس���نامه ی یه كتری تێر

ده كه ن.له رۆژگاری رێنیسانسه وه قسه له سه ر ناس���ین و به ھ���ای تاكه كه س ك���راوه ، دانتی و دواتریش په ترارك بڕوایان وابو كه پێویس���ته تاك به خ���ودی خۆیه وه ببه سترێته وه و بناس���رێت، نه ك له ڕێی پله به ن���دی ره چه ڵه ك���ه وه بنه ماڵ���ه و ب���ۆ بكرێ���ت. )كانت(یش له س���ه ده ی ھه ژده دا پێیوابو كه رۆش���نگه ری جگه له كامڵبونی فیكری مرۆڤ به جۆرێك كه توانای ئه وه ی پێببه خش���ێت به دیدێكی ره خنه گرانه وه خودی خۆی و كۆی ئه م دونیایه ش ببینێت كه تیایدا ده ژی ، واته

دور له دیس���پلین و كۆنتڕۆڵی ئه وانیدی س���ه ربه خۆیانه ھێ���زی به كارھێنان���ی ژیری خ���ۆی و عه قڵی خ���ۆی ھه بێت. له شه س���ته كانی س���ه ده ی رابردوشه وه شۆڕش���ێكی فیكری به س���ه ر ئه مجۆره له عه قڵه سكوالستیكیه دا ھات كه بڕوای به ھیچ نه بو جگه له روداوه جێگیره كان و كۆكردن���ه وه و كه ڵه ككردنیان. ئه مجۆره پرسیاری خاوه نی ھه رگیز له عه قڵیه ته ئیپس���تمۆلۆژی قوڵ نییه له باره ی ئه و زانیاریه كۆكراوه و كه ڵه ككراوانه و ھه وڵی كه ڵه كبوی كه لتوری ھه ڵوه شاندنه وه ی

سااڵنی رابردو نادات. ئێمه ی كورد وه ك چۆن له رابردودا، بون و به جیاوازیه كی كه مه وه ، بێگومان ناس���نامه ی تاكێت���ی خۆم���ان له ڕێی سه رۆكه وه پێناسه كردوه ، له ئێستایشدا بونێكی نامۆین به شوناس و تایبه تمه ندی خۆم���ان. له ھه ركه س���ێك زیات���ر باس

له ئازادی ده كه ین، به اڵم ھه رگیز ئازادی خودی خۆم���ان وه ك تاك ناناس���ین، مرۆڤ���ی ئێم���ه نه پرس���یاری مه عریفی له بون���ی خۆی و ئازادیه كانی ده كات، نه توانای ژیانكردن به بێ ئه و س���ه رۆكه ی ھه ی���ه كه ئاس���ان ده توانێ���ت ئازادیه خودیه كانی له بازنه ی گه وره یی و پیرۆزی خۆی���دا وردو خاش بكات. ئێمه تا ئه و شوێنه ئازادین كه سه رۆك قسه ناكات، كه وێنه كانی س���ه رۆك له نێو الپه ڕه ی تیڤی���ه كان و شاش���ه ی رۆژنام���ه كان و شه قام و كۆاڵن و سه ر دیواری قوتابخانه و زانك���ۆو ژوری فه رمانگه كانمانه وه دیار نییه ، كه س���ه رۆك له نێو حه ش���اماته حه م���اس ھێش���تا مێگه لیه كانمان���دا سواوه كانی تێكشاوو رسته نه یگرتوه و خۆی دوباره نه كردۆته وه ، ئێمه ئه وكاته ھه س���ت به بون���ی خۆم���ان ده كه ین. ب���ه اڵم ھه ركاتێك س���ه رۆك ده ركه وت ئێمه ل���ه ودا ونین، ئێمه له نێو وش���ه و رس���ته كانیدا ده بینه ش���تێكی بچوكتر فاریزه ی له خاڵ و بچوكتر له بچوكیمان و پش���تی وش���ه كانیه وه ، ئێم���ه ئه وكات نازانین سه رۆكه كانمان چیده ڵێن، به اڵم به راوه ش���اندنی پارچه په ڕۆیه كه وه كه نیشانه ی ئاس���وده یی ده رونی سه رۆكه ھه ڵده په ڕین، ئێمه ته نها وش���ه یه كیش له س���ه رۆك تێناگه ی���ن، ب���ه اڵم گرنگه به ھوت���اف و ده نگه ده نگی ب���ه رز، كه ملكه چی دوپاتكردن���ه وه ی نیش���انه ی ئێم���ه و چێژبه خش���ین به س���ه رۆك، تا ھێزم���ان تێدایه ھاواربكه ین، دڵنیام كه به شی ھه ره گه وره مان نازانین سه رۆك بۆ حه ماس ده یگرێ و بۆچی ھه ڵده چێ و بۆ ھه ڕه ش���ه ده كات، بۆچ���ی به یانیان له تاكڕه وی و دیكتاتۆریه ت یاخیه و ئێواران ماچ الرومه ته كانی پیاده كات و باوه شی ده كات، به اڵم له گه ڵ ئه وه شدا به ھه مو ھێزی مه چه ك و په نجه كانمان ده س���ت به رزده كه ینه وه و ناو له پی ده سته كانمان ده ده ی���ن به یه كداو چه پڵ���ه لێده ده ین. له نێو ھه مو ھه ڵپه ڕین و ھوتافكێش���ان و ده ن���گ به رزكردنه وه یه كم���ان، له نێ���و ھه مو ھێزی چه پڵه و ھاوار ھاوارێكماندا ئه وه ی ونه ئێمه ین، ئ���ه وه ی ئاماده یه س���ه رۆك، ئه وه ی ئازادنیی���ه ئێمه ین، ئه وه یش كه كۆنتڕۆڵ���ی ئازادی و بونی كردوین سه رۆك، بۆیه من ھێشتا بڕوام به و قۆناغه ی مێژو له ق نه بوه كه ھیگڵ ناویناوه قۆناغی "منداڵێتی مێژو". به ڵێ

ئێمه ھێشتا له م قۆناغه دا ده ژین.

منداڵێتی‌‌مێژو

ئه زمونی سیاسی له بیست س���اڵه ی ك���وردی خۆبه ڕێوه بردن���ی حوكم���ی له سه رجه م موئه سه سه كانی حكومه ت، ده سته وه ستانترو له ھه مویان پارله مان فه قیرتربوه له ئاست كێشه كۆمه اڵیه تی و سیاس���ی و ئاب���وری و كه لتورییه كان���ی كۆمه ڵگه ی كوردی . پێویستی به به ڵگه نیه ك���ه پارله م���ان نه بۆته كێش���ه ی خه ڵك، نه بۆته بابه تێك بۆ مشتومڕی عه قالن���ی ب���ۆ كێش���ه كانی كۆمه ڵگه ، نه بۆته ئۆفیس���ێك كه بتوانێت گۆڕانی

گه وره به دوای خۆیدا بێنێت.ھه مو ئ���ه م ڕاس���تیه ده زانی���ن كه پارله م���ان ناتوانێت بڕیارێك ده ربكات، یاس���ایه ك به رھ���ه م بێنێت ك���ه م تا زۆر دژ به به رژه وه ن���دی تاكه كه س���ی و نوخبه ی سیاس���ی ئ���ه م ھه رێمه بێت، ھه م���و ده زانی���ن پارله مان له بیس���ت ساڵی ڕابردودا نه یتوانیوه ئه مه بكات، به اڵم ئ���ه وه ش ده زانی���ن وه ك ئه وه ی بمانه وێت بڵێین:)به ڵكو شتێك بكرێت( مه خلوقی كۆمه ڵێك خۆمان به ده ستی تر ده نێرینه وه پارله مان و ده وڵه مه ندیان له ناو شه قامه كانی خه ڵكه وه ده كه ین و ده یانگوازین���ه وه ب���ۆ ن���او كۆش���كی پارله مان و به ده ستی خۆمان ده یانكه ین به مه خلوقێك���ی زه ب���ه الح و دواتر ھه ر خۆم���ان ڕه خنه ی���ان لێده گرین و باس

له ناكارایی پارله مان ده كه ین.

له پرۆس���ه ی گرنگ���ه ئ���ه وه ی ھه ڵبژاردن���دا ئه وه یه ك���ه كۆمه ڵگه ی ئ���ه و قۆناغه ی نه گه یش���تۆته كوردی بپرس���ێت )Where is my vote؟ كوا ده نگه كه م؟( ت���ا تاكه كانی كۆمه ڵگه ی كوردی نه گه نه ئه و قۆناغه ی بپرس���ێت ده نگه ك���ه ی من بۆ ك���وێ چو، ئه وه ی ھه ڵمبژارد چ���ی ده كات بۆ خۆی و چی ده كات ب���ۆ خه ڵك، ده بێ���ت چاوه ڕێی خراپت���ر له پارله م���ان بكه ی���ن و له وه

بێده نگتر ده بێت كه ده یبینین.

ده نگدانی كۆمه ڵگه ی كوردی ھه وڵێكه بۆ خاڵیبون���ه وه ، خاڵیبونه وه ی خودی خ���ۆت و دواتر بێده نگیه كی كوش���نده . ھه ر چونی خه ڵك به ئاھه نگ و زه ماوه ند بۆ سه ر س���ندوقه كانی ده نگدان ئه وه ده س���ه لمێنێت ك���ه ھه ڵب���ژاردن وه ك كه رنه ڤاڵێك ده بینێت، به اڵم به نیسبه ت منه وه ھه ڵبژاردن تراژیدیایه كی گه وره یه

ب���ۆ خ���ود، تراژیدیاك���ه ئه وه یه خود به ده ستی خۆی كه سێك به رزده كاته وه ، به ده ستی خۆی مرۆڤێك جیاواز ده كات و به ده س���تی مۆركراوی خ���ۆی مرۆڤێك له ڕوی ئاستی ئابورییه وه ده وڵه مه ندتر

ده كات.به رگریك���ردن له خه ڵ���ك ئ���اره زوه . سیاس���ه ت خۆی چییه جگه له ھونه ر. زۆرێك له وانه ی له خوله كانی پێش���وی پارله مان���دا ئه ندامبون النیكه م ھیچیان له سیاس���ه تی به رگریكردن���ی خه ڵ���ك وه ك نه یانده ویست النیكه م نه ده زانی ، داخراویان كۆبون���ه وه ی بژین، خه ڵك كردوه بۆ به رژه وه ندیه شه خسییه كانی

خۆیان.بۆ له خه ڵك زۆرێك خۆكاندیدكردنی پارله مان ئه وه یه ك���ه نایانه وێت وه ك خه ڵك بژین، پارله مانتاری له كوردستان به دیوه ك���ه ی تردا وات���ه نه ژیان وه ك خه ڵك. ھه مو ئه و جومله بێتام و قس���ه س���ادانه ی پارله مانتار بۆ حه اڵڵكردنی موچه كانی خۆیان ده یكه ن، یه ك ھه نگاو

له دۆخی ئێستای ھه رێم ناگۆڕێت. ھه مو ده زانین ده نگی ئێمه ئه وی تر ده وڵه مه ندتر ده كات و كه چی ده شیكه ین. ھه مو ده شزانین زۆرێك له وانه ی خۆیان ئیمتیازی بۆ ئه وه ی���ه كاندیدده ك���ه ن زیاتری���ان ھه بێت كه چ���ی خۆمان گێل باوه ڕ به قسه كانیان ده كه ین. ده كه ین و دوڕوه ، مه خلوقێك���ی پارله مانت���ار له چركه ساتی بانگه ش���ه ی ھه ڵبژاردندا ده چێته كۆاڵنه كان، سه ر ده كات به ماڵه ھه ژاره كانداو ده ستی به ته مه نه كان ماچ ده كات، ب���ه اڵم كه ده چێت���ه پارله مان ش���ه ڕی گه وره ب���ۆ خوی و ئ���اره زوه

شه خسیه كانی خۆی ده كات.م���ن ده پرس���م فه رم���و ئیمتی���ازی بزانین كه مبكه ن���ه وه پارله مانتاری���ی كێ���ن ئه وانه ی ئ���اره زوی ئه وه ده كه ن بچن به رگری له خه ڵ���ك بكه ن. فه رمو

پارله مانتاری���ی ببێت���ه وه زیفه یه ك���ی ده چێته ھه رك���ه س ی���ان خۆبه خش، پارله م���ان موچه ی ئه و ش���وێنه ی بۆ سه رفبكرێت بزانین كێن ئه وانه ی ئاره زو ده كه ن به رگری له خه ڵك بكه ن. ئاخر پارله مانتاری���ی و سیاس���ه تكردن خۆی كوردس���تان له ھه رێمی به اڵم ھونه ره ، پارله مانتاری ك���ه ھونه رێ���ك تاك���ه ده یزانێ���ت ئ���ه و گه مه یه ی���ه ده یكات، ئه و ماس���كه یه كه پۆش���یویه تی ، ئه و ده نگه ده نگه یه كه به عه قڵی خۆی دنیا ده گۆڕێت و له ڕاستیش���دا جگه له ژیانی خۆی و منداڵه كانی ھیچ گۆڕانێك به دوای خۆیدا ناھێنێت. زۆرێك له پارله مانتاران له ته له به یه كی ته مبه ڵ ده چن كه كاسبی

تر نازانن.

پارله‌مانتار‌وه‌ك‌مه‌خلوقێكی‌‌تراژیدی

ھه مو ئه و جومله بێتام و قسه

سادانه ی پارله مانتار بۆ حه اڵڵكردنی

موچه كانی خۆیان ده یكه ن، یه ك

ھه نگاو له دۆخی ئێستای ھه رێم

ناگۆڕێت

فه رمو ئیمتیازی پارله مانتاریی

كه مبكه نه وه بزانین كێن ئه وانه ی ئاره زوی ئه وه

ده كه ن بچن به رگری له خه ڵك بكه ن

مرۆڤی ئێمه نه پرسیاری

مه عریفی له بونی خۆی و ئازادیه كانی ده كات، نه توانای ژیانكردن به بێ ئه و سه رۆكه ی ھه یه كه

ئاسان ده توانێت ئازادیه خودیه كانی له بازنه ی گه وره یی و پیرۆزی خۆیدا وردو

خاش بكات

19 »»

جه‌عفه‌ر‌عه‌لی

عه‌زیز‌ره‌ئووفAzizrauf75@yahoo.com

شه ره ف یه كێکه له چه مکه کۆمه اڵیه تی و ئاینی و تاکه که س���یه كان ل���ه کۆمه ڵگای رۆژهه اڵت���ی و کوردی���دا. ) له راس���تیدا هێن���ده ی په یوه س���ته ب���ه پێکهات���ه ی ئابوری و کۆمه اڵیه تی، هێنده په یوه س���ت نیه به ئاین���ه وه. به تایبه ت به پێکهاته ی ده ره به گی، چونک���ه کاتێک له که لتوری ده ره به گ���ی گه الن���ی ت���ر، ب���ۆ نموونه رۆژئاوا ده روانێت به زۆری هاوش���ێوه یی ده بین���ی(. ئه م چه مکه ئێمه لێره دا ته نها به مه به س���تی روونکردن���ه وه ده یهێنینه ئ���اراوه، به مانایه ك���ی ت���ر کاری ئ���ه م نوس���ینه نیه قسه له الیه نه جیاوازه کانی ب���کات. ش���ه ره ف کۆمه ڵێک ش���ه ره ف به هایه که وابه س���ته یه ب���ه تاکه وه، تاک له نێو کۆمه ڵگادا ده خوازێت پارێزگاریان لێبکات. به گشتی شه ره ف، به تایبه ت له کۆمه ڵ���گای ته قلیدیدا بوارێکه که مایه ی قسه له سه ر کردن و سازان و گفتوگۆ نیه. شه ره ف روونه، ده بێ بپارێزرێت، نابێ به هیچ ش���ێوه یه ك له که داربێت. ده كرێت بۆ ئاسانی وه های وێنابکه ین شه ره ف بریتیه له بوون���ی خه یاڵکراوی مرۆڤ )تاک( له ناو کۆمه ڵ���گادا. هه ر کارێ���ک به رامبه ر ش���ه ره ف بریتیه له کارێ���ک دژ به بوونی کۆمه اڵیه تی که سه كه. دیاره ئه م شێوازی بوونه ته نها له سه ر فه نتازیا بونیادنراوه. فه نتازیای که س���ێک به بوونی خۆی وه ك راس���تیه كه بۆخۆی. ش���ه ره ف کۆمه ڵێک خه س���ڵه تی هه ی���ه بااڵترینی���ان پاکیه، پاشان س���ه ربه رزی، ئینجا بااڵیی پێگه ی کۆمه اڵیه تی. ئه مانه له یه که م تێروانیندا ئه رێی ده رده ک���ه ون، به اڵم کاتێک ده بنه نۆرم و هه وڵێ پاراس���تنیان ده درێت، ئه وا ده بنه سه رچاوه ی توندوتیژی. که زۆربه ی کات جیاوازیه كی گ���ه وره هه یه له نێوان ئه و ش���ێوه یه ی که که سێک بۆ شه ره ف وێن���ای ده كات له گ���ه ڵ واقیع و ئینجا له گه ڵ ئاس���تی کۆمه اڵیه تی. ئه م جیاوازی و فه نتازیاییه که سه رچاوه ی توندوتیژیه کی زۆره هه رکاتێک که ش���ه ره ف ده که وێته مه ترس���یه وه. هه موو ش���ه ره ف پارێزێک ئاگاداره که ش���ه ره ف هه میش���ه له ژێر ئه گه ری هێرش���دایه، چونکه شه ره ف که س���ه رده می بۆ ده گه رێته وه ره گه ک���ه ی سوارچاکی و ش���ه ڕه شمشێر و زۆرانبازی و ئاغ���ا و کوێخا، هه میش���ه ده بێت دووپات بکرێت���ه وه بس���ه پێنرێت. دی���اره له به ر گۆڕانی رۆژگار شه ره ف زۆر خه سڵه تی له ده س���تداوه، ئه مرۆ به گشتی له جه سته ی ئافره تدا کورتبوه ته وه، ئێمه مه به ستمان ئ���ه م ره هه نده ی ش���ه ره ف نی���ه. به ڵکو زیاتر مه به س���تمان ش���ه ره فی سه رده می سه ده ناوه ندیه کانه که له سه ر ئه خالقی س���وارچاکیو زۆرانبازی دروس���تبووبوو. ره نگه چیرۆکی رۆس���ته می زاڵ له ئاگایی گش���تی ئێمه دا باش���ترین نموونه ی ئه م جۆره ش���ه ره فه بێت. رۆسته م ئاماده یه که کوره ک���ه ی خۆی بکوژێ���ت له پێناو له ده ست نه دانی ش���ه ره فی پاڵه وانێتی. به م پێیه که س���ی خاوه ن توانا، که س���ی خ���اوه ن هێ���ز، که س���ی خ���اوه ن پێگه ئاماده ی���ه هه م���وو ش���تێک ئه نجامبدات ته نها بۆئه وه ی حورمه تی ئه فسانه یی یان فه نتازی نه روش���ێت. ئه مه قه یرانێکه که ئه مرۆ سیاس���ه تی کوردی به ده ستیه وه

ده ناڵێنێت.لێره و شه ره ف هه میشه دوو خه سڵه ت ل���ه خ���ۆی ده گرێ���ت: یه كه م، ت���ا دوا هه ناسه به بێ هیچ گۆڕانکاریه ك داکۆکی لێده كرێت. دووه م، هه میش���ه پێچراوه له توندتیژی. ش���ه ره ف ئااڵوه له تۆڵه، له کینه، له هێرش. خه ڵکانێک که کێشه ی ش���ه ره ف له نێوانیادایه ئه وا هه میشه له بۆس���ه دان بۆ یه كتر، هه رگیز ناتوانن له دۆخێکی ئاش���تیدا بژین. س���اته وه ختی یه كس���ان بوونی توانا و هێزیان هه میشه س���اته وه ختێکی کاتی���ه. خه ڵکی خاوه ن قه یرانی شه ره ف هه میشه به رامبه ر یه ك هه ڵده چن، س���ۆزیان ده جوڵێت، ناتوانن بدوێن، الیه نی تری قه یرانه كانیان ببینن. ش���ه ره ف هه تا مه رگ داکۆکی لێده كرێت

چونکه ژیان به بێ شه ره ف مانای نیه. کاتێک ئه مه خه سڵه ته كانی شه ره فه، ئ���ه وا کاراکته ره كانی قه یرانی ش���ه ره ف ته نها تایبه ت نیه به دونیا شه ره ف به ڵکو په لی کوتاوه ب���ۆ دونیای تر. یه كێک له هه ره قه یران���اوی ترین دونی���ا؛ دونیای سیاسه ته. سیاس���ه تی کوردی، سیاسی ک���وردی، پێگه ی سیاس���ی خۆیان وه ك کێش���ه ی شه ره ف س���ه یرده كه ن. گروپ و الیه ن���ه سیاس���ه کان وه ها ل���ه ملمالنێی یه كت���ردان که وه ك ئه وه ی���ه له ملمالنێ شه ره فدا بن. کاتێک پێگه ی سیاسی وه ها

سه یرده كرێت که به شێک بێت له شه ره فی که س���ێک یان به رپرس���ێک، ئه وا که سی به رپرس هه میش���ه له هه وڵ���ی ئه وه دایه که چ���ۆن پارێزگاری لێبکات، وه ك خۆی

بیهێڵێته وه، له که دارنه بێت. ش���ه ره ف وه ک سیاس���ه ت کاتێ���ک ده بینرێ���ت ئه وا سیاس���ه ت داده بڕێت له کۆمه ڵگا، له چاکه ی گش���تی، له بواری ڕای جی���اواز، ل���ه چۆنێت���ی س���ازان له گ���ه ڵ هێزه جیاوازه کان���دا. مامه ڵه كردنی سیاسه ت وه ك شه ره ف سیاسه ت ده كات فه نتازیاکانی تاکه كه س، ئه م فه نتازیایانه هه میش���ه کوش���نده ن چونکه بازنه یه ک )هاله( له ئه فس���انه به ره���ه م ده هێنێت له ده وری که س���ی خاوه ن ش���ه ره ف که ده بێت هه میش���ه بپارێزرێ���ت. هه ر ئه م دۆخه وه ها ده کات که په یوه ندی شه ره ف بێته کایه وه، په یوه ندی ش���ه ره ف بریتیه له په یوه ن���دی پیاهه ڵ���دان و فوتێکردن و رازاندنه وه و ده بێت ئه م دیده بۆ سیاسه ت ته واو بێت. ئه مه دیدێکی ناسیاس���یانه یه بۆ سیاس���ه ت. له چه ند ساڵی رابوردوودا ده بینی چۆن هێزه کوردیه كانی باش���ور ب���ه تایب���ه ت یه كیتی و پارت���ی چۆن له پێناو پێگه ی تاکه که س���ی و هه س���تی به شه ره فکردنی سیاس���ه ت دڕندانه له گه ڵ یه كتردا جه ن���گاون به ب���ێ گوێدانه هیچ

پیوه ر و به هایه ك. له سیاسه تی شه ره فدا نه ستراتیژیه ت هه یه، نه ئامانجی گه وره هه یه، نه پالن. له سیاسه تی شه ره فدا هیچ نرخی نیه جگه له شه ره فی خه یاڵکراوی س���ه رکرده. سیاسه تی شه ره ف گیرۆده ی س���ه رکه وتنه بچکۆله كان���ه، که هیچ نین جگه له تانه و و زه ربه لێدانێک بۆ ئه ویتر. ئ���ه م جۆره سیاس���ه ته یه که هه میش���ه خۆی به س���ه رکه توو ده زانێ���ت، دۆڕان و پاشه کشه ش، گه ر له واقیعشدا رووبده ن، ئه وان هه رگی���ز دان���ی پیادانانێن، بگره هه میش���ه به پێچه وانه وه به سه رکه وتن ل���ه قه ڵه می ئه ده ن. ش���ه ره ف مرۆڤ پڕ ده كات ل���ه وه هم و فه نتازی���ای به خۆدا نازین، له نارسیسیمی نه خۆشه، به بااڵیی

سه قه ت. ئ���ه وه ی جێگای س���ه رنجه ئه وه یه که واڵتان���ی دونیا و واڵتان���ی ده روبه ریش به باش���ی ئه مه ده زانن، بۆیه هه میش���ه له هه وڵی ئ���ه وه دان که چۆن هاوس���ه نگی له نێوان هێزه کان���ی ناوچه كه دا رابگرن. چونک���ه هه تا ئه و هێزانه هاوس���ه نگ بن ئه وا ئه گه ری ئاش���تی له نێوانیاندا که متر ده بێت، هه میش���ه ده توانرێت به ئاسانی به گژ یه كتردا بدرێنه وه. ئه مه سه رچاوه ی تراژیدیایه كی گه وره یه، چونکه هه میش���ه شه ری ناوخۆ به ش���ێوه یه كی پوتێنشال )ئه گه ر( ل���ه ئارادایه، زۆر به ئاس���انی

ده توانرێت بهێنرێته ئاراوه.چاره سه ری ئه م دۆخه ته نها به هێنانه ئارای دونیابینیه ك ده كرێت که سیاسه ت جودابکاته وه له شه ره ف. هه ڵسان به کاری سیاس���ی بریتی نیه ل���ه نواندنی کارێکی تاکه كه س���ی یان ئه وه ی پێ���ی ده وترێت ئیگۆ. سیاس���ه ت بریتیه له بوونی توانا له پێکه وه گرێدانی جیاوزازه کان له پێناو دروستکردنی هێزێک به ئاراسته یه كدا که ئامانجێکی دیاریک���راو بپێکێت له بواری

گشتیدا بۆ خزمه تی گشتی.

بیروڕا)384( سێشه ممه 142013/7/2

ده‌ینوسێت

سیاسه ت شه رف نیه

birura.awene@gmail.com

بون���ی س���ه ركرده ی كاریزمای���ی ب���ۆ میلله تێك شۆڕش���ی رابه رایه تیكردنی ت���ا به كه ناری ئارامی ده گات راس���ت و به جێی���ه ، بون���ی مۆدێلێك���ی جوانی له ده ستاوده س���كردنی حكومران���ی هه ڵبژاردنه كان ئه نجامدانی ده سه اڵت و له كات وساتی خۆیدا بۆ میلله تێك كه 20 ساڵ ئه زمونی خۆ به رێوه بردنی هه بێت راستر و به جێتره بۆ نزیكبونه وه ی ئه و

میلله ته له خه ونه گه وره كه ی.پرۆژه ی���ه ك پێشكه ش���كردنی به په رله مانی كوردستان بۆ دواخستنی هه ڵبژاردنه كان به هه ر به هانه و بیانویه ك مای���ه ی نیگه رانی و پاشه كش���ه ی رونه له شێواز و مۆدێلی سیسته می حكومرانی ئه م هه رێمه له به رچاوی دنیای ده ره وه و دۆس���تانی ه���ه روه ك چاندن���ی تۆوی بێمتمانه یی خه ڵك���ه جارێكیتر به هێزه سیاسیه كانی به سیسته مه سیاسیه كه ی ل���ه وه ش دیموكراس���ی، به بون���ی دواخس���تنی ویس���تی مه ترس���یدارتر هه ڵبژاردنه كان داخوازی و ویستی هێزه

ده سه اڵتدار و گه وره كان بێت. س���یحر و ئه فسانه ی به ش���داری هه ر هه ڵبژاردنێك الی هه ر هێزێكی سیاسی بردن���ه وه ی هه ڵبژاردنه كانه به قازانجی خۆی له وه بترازێت ه���ه ر خه ونێكی تر هه بێت ره نگه ئاوه كه ی بچێته ئاش���ی

خه ڵكی تره وه .

دواخس���تنی پرس���ی له ئێس���تادا هه ڵبژاردنه كان و پش���تیوانیكردنی ی ن ك له م ویس���ته به ر له هه ر هێزێكی تر گه وره ترین زیان به رێبازی رون و ئامانجی چاوه روانیه كان���ی یه كێت���ی و ره وای

جه ماوه ره كه ی ده گه یه نێت . چونكه ل���ه دوای بڕی���اری یه كێتی به به ش���داریكردنی به لیستی سه ربه خۆ له هه ڵبژاردنه كان���ی مانگ���ی ئه یلول���ی داهات���و رێگرتن له خس���تنه راپرس���ی ده ستور بێسازانی نیشتمانی، هه روه ها په یوه ندییه كان���ی ئاس���ایكردنه وه ی به تایبه ت گۆڕان و ئۆپۆزسیۆن و له گه ڵ هاوڕابونیان له هه ندێ پرسی نیشتیمانی له گه ڵ بونی هه ندێ فاكته ری ناوخۆیی و ده ره كی دۆخێكی وای هێنایه ئاراوه كه ئه و یه كێتیه ی كه به ده س���ت هه ندێك كێش���ه و گرفتی ناوخۆی���ی و نیگه رانی تاده گاته ده ینااڵن���د جه ماوه ره ك���ه ی هاڕینی له نێو به رداشی هاوپه یمانه كه ی و ئۆپۆزسیۆندا، ئێستا هێزێكه بێ دودڵی گه ر بڕیار- بدات ده توانێ پارس���ه نگی هێز و هاوكێش���ه ی سیاسی كوردستان

بگۆڕێت. یه كێت���ی ی���ادی ئاهه نگه كان���ی یه كێتی و س���ه ركرده كانی به ته نها الی نه ش���ئه ی دروس���تنه كرد به ڵكو هێزه سیاس���یه كانی ت���ری كوردستانیش���ی توشی سه رس���وڕمانكرد به جۆرێك كه هه ندێكی���ان نیگ���ه ران و بێئومێدب���ون له وه ی كه چیتر ئ���ه وان به ته نها تاكه هێزبن له كوردستان هه ندێكی تریشیان به ره نگ���ی قه ڵس���بونیان س���ه رباری له س���تراتیژدا ب���ه اڵم ئاهه نگ���ه كان

خۆشحاڵبون به وه ی كه بونی دو هێزی گه وره یان زیاتر باش���تره له بونی تاكه

هێزێك.ئێس���تا یه كێتی له دۆخێكی مورغی و كارتێكه ردایه به و گرفته قواڵنه ش���ه وه كه هه یه تی و به رۆكی به رنادات، بڕیاری یه كێتی ده توانێ هاوسه نگی هێز و دۆخی سیاسی كوردستان بگۆڕێت و جێپه نجه ی خ���ۆی له س���ه ر نه خش���ه ی سیاس���ی نوێ بنه خش���ێنێت، پش���تیوانیكردنی یه كێتی له پرۆژه ی سیاسی و نیشتمانی هه رالیه ك بۆ ئاینده یه كی ته ندروستتری ئه زمونی ئه م واڵته مانای سه ركه وتنی پ���رۆژه ی ئه و الیه نه و شكس���تی ئه وی دیكه یانه ئه وه ش���ه یه كێتی خس���تۆته به رده م به رپرسیارێتی گه وره و مێژویی ، له م قۆناغه شدا نه پارتی به بێ یه كێتی ده توانێ بچێته ده سه اڵته وه و حكومه ت پێكبهێنێت و ده سكه وتی زیاتر بچنێته وه نه گۆڕان و ئۆپۆزسیۆنیش به بێ یه كێتی

ده توانن دۆخه كه بگۆڕن .بۆیه ئ���ه م قۆناغه ئ���ه وه له یه كێتی ده خوازێت كه ب���ۆ نه زڕاندنی ناوبانگی س���ومعه ی نه ش���كاندنی ئه زمونه كه و كوردس���تان و حكومران���ی مۆدێل���ی دیموكراس���ی پایه كانی جێگیربون���ی به س���ود وه رگرتن له ئه گه ر و پێش���هاته قۆس���تنه وه ی چاوه روانك���راوه كان و ده رفه ته ك���ه .. یه كێتی له واده ی خۆیدا بچێته هه ڵبژاردن���ه وه ، جا دواتر له ناو فارگۆنی هاوپه یمانی س���تراتیژیدا بێت ئۆپۆزس���یۆن پاكێجه كانی هاوه ڵی یا بێ���ت له ه���ه ر ده رگایه ك���ه وه بیه وێت ده توانێ بچێته ناو ته الری ده س���ه اڵتی

یه كێتی ویستی به اڵم راس���ته قینه وه ، ل���ه م س���اته وه خته دا بۆ دواخس���تنی هه ڵبژاردن���ه كان ره نگ���ه ئ���ه م هه له ی له باربب���ات و جارێكی تر ده رفه تی وای بۆ رێكنه كه وێت���ه وه و هیچ گه ره نتیه ك نیی���ه س���یناریۆكانی داهاتوی دیمه نی له به رژه وه ندی كوردس���تان سیاس���ی

یه كێتی بنوسرێنه وه .

لەبی����رم دێ لێرەو لەوێ باس ئەکرا کە گوایە فالنە گۆڕس����تان خێوی هەیە، یا فاڵن����ە حەمام، هەندێ ج����ار باس لەوە ئەکرا کە یا ژێرخانێ یا سەرتەنوری ماڵێ ئەڵێن هەیەتی ئیتر ناویشیان نەئەهێنا، ڕەنگ����ە منی����ش لەتەمەنێ����کا بێبەش نەبوبم لەو ترسە، ئێستا هەست ئەکەم ئەوترس����ە، لەالیەنە سایکۆلۆژیەکەیەوە تەنها ترسێکی بێمانابو کەسانێ لەناخی منااڵندا یا ئەوانەی خاوەن کەسایەتیەکی پاکب����ون ی����ا الی ئافرەت����ان بێبنەماو بێلێکدان����ەوە ئەیانچاند . ئەمڕۆ تەواوی ئەو خێوانە ناویانچوە بەکۆڵەکەی ئاشا، لەناوا نەماون، ئ����ەو ڕۆژگارە خێوەکان تەنها چەند ژێرخان و س����ەرتەنورێکیان لێگرتبوین ئەوانەش کە لێیانئەترس����ان ژمارەی����ان ه����ەر زۆرک����ەم بو.هەرگیز نەکەسیش����یان خواردبو، نەکەس����یان خنکاندب����و بەاڵم ئەمڕۆ خێوێ پەیدابوە زۆر لەوان����ەی پێش����و زەبەالحترە، زۆر ترسناکترو تۆقێنەرترە، بەبەرچاوێشمانا دێودەچێ بگرە مۆڕەش����مان لێئەکات،

کەسیش مێش میوانی نیە. بەردەوامی����ش دروێن����ەی گیانم����ان ئ����ەکات، س����ەیرەکە لەوەدایە کە نەک ه����ەر لێماننزیکە بەڵک����و لەناوماندایە، بوە بەهاوڕێیەکی نزیکمان، بگرە دەست لەمالنیش����مانە، لەگەڵیش����ماندا دێت����ە جێگاوە دەست لەبەرۆکمان بەرنادا، وە ئەمیان ڕاستییش����ە، لەگەڵمان کەوتۆتە بیناقاقەمان، ناوەتە زۆرانبازی دەستی کەسیشی لێناپارێزی، دو فەوج حیمایەت بێ، یا ئەسپێ لەباخەڵتا سەوزەڵەگیانم بڵێ ب����ۆ ئەو فەرق ن����اکات. کەی بۆی ڕێکەوت خنکانوتی، پرسیارەکە ئەوەیە، کێیە؟ چیە؟ کوا؟! بەهەرحاڵ بابۆتان

بێژم.کە ژینگەکەمانە مەبس����تم خەڵکینە واوێران ئەبێ! باسی ئەو پیس و پۆخڵیە ئەک����ەم کە تیا غ����ەرق بوین و بەخۆمان نازانین، مەبەس����ت ئ����ەو دوکەڵەیە کە بەدەس����تی خۆمان ئەیکەی����ن بەقوڕگی خۆماندا، ئەوەی من ئاگادارم ماوەیەکی زۆرە کەس����انێکی دڵسۆز لەشارەزایان، مامۆستایانی زانکۆ، لەوانەی کە کەمێ زوتر هەس����ت بەخەت����ەرەکان ئەکەن، بەندەش، ب����ەردەوام ئەو بانگە ئەدەین بەگوێ����ی خەڵکو دەس����ەاڵتا، بەاڵم تا ئەم����رۆ پێئەچ����ێ گوێزم����ان بەگومەزا هەڵداب����ێ، نەکەس گوێ����ی لێگرتوین،

نەکەسیش بۆمانئەسەنێتەوە. لەخۆی دڵی حوکم����ەت ئەمجارەیان

دانەمێنێ بەتەنه����ا نیە میللەت لەگەڵیا شەریکە، ناکرێ بەردێ لەعاسمان کەوتە خوارەوە بڵێین خەتای حوکمەتە، نازانم بۆ ئەب����ێ لەمەملەکەتێکی وەک ئەمەی ئێمەدا ب����ەو جۆرەی ئێم����ە ئۆتۆمبێل بەکاربهێنین؟ بۆ نابێ خۆڵ و خاش����اکی کاتێ ب����ۆ جیانەکەین����ەوە؟ خۆم����ان خانوی����ەک بۆ خۆمان دروس����تئەکەین؟ جێگ����ەی ئینجانەی����ەک ناهێڵینەوە بۆ سەوزایی، بۆ؟ کاتێ بۆ سەیران ئەچین ئەو جێیەی لێیدائەنیش����ین، نەک هەر پ����اش خۆمان پاک����ی ناکەینەوە بەڵکو وێرانیش����ی ئەکەین، بۆ ڕێز لەش����وێنە گشتیەکان ناگرین؟ وەک ماڵی خۆمان. خەڵکینە ئەوەی پوش����ێ لەچاوی خۆیا نەبینێ ئەوا چیلکەیەک لەچاوی خەڵکا نابینێ، دەس����ا دەست لەدەس و هیمەت لەخۆمان با ژینگە بکەینە پرس����ی ڕۆژو خۆمان، خۆمان ڕابهێنین پرۆڤە بکەین لەسەر پاراستنی، بەوەی کەمێ کەمتر ئۆتۆمبی����ل بەکاربێنی����ن، خۆمان فێری پی����ادەڕەوی بکەین بۆ سیحەتیش����مان باش����ە! گرنگیدانمان بەهەمو الیەنێکی پاراس����تنی ژینگ����ە، ڕواندن����ی تەنه����ا درەخت����ێ بۆ ه����ەر تاکێک����ی کۆمەڵ، چاونەپۆش����ینمان لەهەمو زیانگەیاندنێ بەژینگە، ئەبێتە هۆکارێک کە خێوەکە پێماننەوێرێ. دورخەین����ەوە لەخۆمان ئەوس����ا قس����ەی حوکمەتێش ناهێنینە

سەرخۆمان.جەنابی حوکمەت سەرەی تۆیە!

ئ����ەرێ پێمانناڵین کوا گواس����تنەوی گش����تی؟ کوان پ����اس و ئامان����ە؟ کوا میترۆو قیتار؟ ناش����ێ بفەرمون میللەت

دەوڵەمەن����ە هەموان س����ەیارەیان هەیە پاس و ئۆتۆبوس یانی چی؟ قوربان ئێمە پێتانئەڵێین هەڵەیە ئێوە گواس����تنەوە دابێنن ئەوس����ا باسێکی تر دێتە گۆڕێ، ئەوەی لەهەموی گرنگترە چارەسەرە بۆ

ئەم پرسانە.

1-چارەسەرو ڕیسایکلینی خۆڵوخاشاک بەشێوەی زانستی.

ئ����اوەڕۆ ئ����اوی 2-چارەس����ەری دوبارەکردنەوەی بەکارهێنانی .

3-فریاکەوتنی هەردو بەنداوی دوکان و لەتێکەڵبونی ڕێگرت����ن دەربەندیخ����ان

ئاوەڕۆ تێیان .بەت����ەواوی 4-دابینکردن����ی کارەب����ا

البردنی موەلیدەی دیزڵ.فلتەرکردنی بۆ ٥-دانانی سیس����تمێ دوکەڵ����ی ئۆتۆمبیل����ەکان دانان����ی ڕێو شوێنی بۆ لەناوبردنی ئۆتۆمبێلی کۆن و

خراپ. ئە مە من ئەیڵێم کە تەنها لەخێوەکە ترس����اوم ئەبێ پسپۆران و ش����ارەزایان

چەند زۆرتر بزانن؟بەحوکمی ئەو ترس����ەی لێمنیش����توە لەخێوەکەی ژینگە، کورد واتەنی زیڕەی مەرگم کردوە هەندێجار لەڕێگەی ژوری بازرگانی����ەوە بەدەنگێک����ی کەمێ بەرز بانگێکمداوە، ئیتر نازانم ئەگەر لەگوێی هەندێ کەس و الیەنیشا بانگێکی ناساز

بوبێ.ئەوەی تائیس����تا لەدەس����تم هاتبێ. بەردەم پرسەکەم خستۆتە چەندجارێ خوێنەران هەروەه����ا پرۆژەی دوتابلۆی چاوترسێنیش����م خس����تە بەردەم ژوری

بازرگانی کە ئەنجومەن بڕیاری لەس����ەر دانانی داوە، دەستیانخۆش و سوپاسیان ئەکەم، لەدو گۆڕەپانی شارا بەاڵم تائێستا بەئومێدی ڕاڤەدای����ە، لەلێکۆڵین����ەوەو ئ����ەوەی بەم نزێکانە دو جێگەی ش����ار ڕۆشنبکەنەوە، بەشداریشم کردوە لەوەی چەند کۆمپانیایەکی سویدی کەمەنکێش بکرێ����ن کە پس����پۆری ئەو ب����وارەن بۆ دیراس����ەکردن و لێکۆڵینەوە... دە کاک حوکمەت ئەوا تۆپەکەم����ان هەڵداوەتە بەر پێت چاوەڕێی ش����وتی ڕەحمەتین! با س����ود لەئەزمونی میللەتانی خاوەن

ئەزمون وەربگرین. چونکە خێوەکە ڕۆژ بەڕۆژ قەڵەوو زل ئە بێت خەتەرتر ئەبێت و نەهامەتیەکەش

لەوەدایە کەس لێی ناترسێ.

ئایا یه كێتی بڕیارده دات؟

بۆ کەس لەخێوەکە ناترسێ؟ سیاسه ت بریتیه له بوونی توانا

له پێکه وه گرێدانی جیاوزازه کان له

پێناو دروستکردنی هێزێک

به ئاراسته یه كدا که ئامانجێکی

دیاریکراو بپێکێت

خەڵکینە ئەوەی پوشێ لەچاوی

خۆیا نەبینێ ئەوا چیلکەیەک لەچاوی

خەڵکا نابینێ

ویستی یه كێتی له م ساته وه خته دا

بۆ دواخستنی هه ڵبژاردنه كان

ره نگه ئه م هه له ی له بارببات و جارێكی

تر ده رفه تی وای بۆ رێكنه كه وێته وه

ئاالن‌ره‌ئوف

دالوه‌ر‌سۆفی

15 (384( سێشه ممه 2013/7/2 tandrostyawene@gmail.comتەندروستی

سه رخێڵ ئارازپسپۆڕی خۆپاراستنی ته ندروستی

دوای ئه و پێشكه وتنه خێرایانه ی جیهان بواری به گشتی و بواره كاندا له سه رجه م لێ���ره و له وێ ته ندروس���تی به تایبه تی باس له پێش���كه وتنی ته ندروس���تی ئه م ناوانه وه ، دێت���ه خۆش���مان هه رێمه ی هێنده یه ك ئه وانه شدا له پاڵ هه رچه نده زیات���ر گله ی���ی له نه بونی چاره س���ه رو خزمه تگوزاری ته ندروستی هه یه ، ئه گه ر به چاوێكی عادالنه سه یرێكی ته ندروستی هه رێم و ئه م ده ڤ���ه ره ی خۆمان بكه ین ئه بێ دان ب���ه و ڕاس���تیه دا بێین به ڵێ كار بۆ پێشكه وتنی ته ندروستی كراوه و هه نگاوی جوانیش ن���راوه ، به اڵم ئه مه ناكات���ه ئه وه ی ببێت به منه ت به س���ه ر هاواڵتی ئه م هه رێمه وه چونكه ی ئه وه ی لێره كراوه هێشتا مشتێكه له خه رواری پێشكه وتنه ته ندروستیه كان، هاواڵتیانی ئه م هه رێمه ش شایه نی زۆر له وه باشترن چونك���ه هه م���وان له ده وڵه مه ندی ئه م هه رێم���ه به ئاگاین، ئه م���ه له كاتێكدایه هه ڵه ی به ه���ۆی نه خ���ۆش چه ندی���ن ده رمان���ه وه نه خۆش���خانه و س���تافی توش���ی زیانبون، وه ئ���ه وه ی جێگه ی نیگه رانی���ه تائێس���تا كه مته رخه مێ���ك س���زای یاس���ایی بۆ ده رنه كراوه ئه گه ر كرابێت بۆ به هاواڵتیان نه ناس���ێنراوه ؟، ئه مان���ه هه موی له الی���ه ك هێنده ی من ئه مه وێ له س���ه ر نه بونی س���ه نته رێكی ته ندروستی پێشكه وتوی مێشك و ده مار بدوێ���م هێنده نامه وێت برینه كانی كه م و كورتیه كانی ته ندروس���تی بكولێنمه وه ، ئه وه ی جێگه ی ئه س���ته مه له م هه رێمه كه چه ندین هاواڵتی ده ناڵێنن به ده ست نه خۆشیه كانی مێشك و ده ماره وه كه چی سه نته رێكی پێش���كه وتوی تایبه ت به و

نه خۆشیانه نیه ، هه ڵبه ت به تایبه ت من مه به ستم س���ه نته رێكه تایبه ت به هه مو نه خۆش���یه هه ناویه كانی مێش���ك نه ك ته نها نه شته رگه ری بێت، ئه وه تا چه ندین

نه خۆش له م هه رێمه به ده ست نه خۆشی )پاركینسن( ده ناڵێنن، نه ك سه نته رێك به ڵكو پزیشكێكی پسپۆڕی ئه و بواره ش نیه . نازانم كاربه ده س���تانی ته ندروستی

ئه بێ ناوی ئه م نه خۆشیه نه زانن یاخود له خودا به زیادبێ كه س ناناس���ن توشی ئه و نه خۆشیه بوبێ ، هه ڵبه ت خودا به و ڕۆژه نه كا دوژمنه كانیش���ان توشبێت،

ئاژار دو هه فته جارێك

ئاوڕێك‌له‌نه‌خۆشی‌‌پاركینسن‌بده‌نه‌وه‌ ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

ئا: رۆزا شێخانی

وه سواسی بریتیه له سه رهه ڵدانی حاڵه تێكی ده رونی كه هه مان بیر،

بۆ چون، وێنه ، چه ند باره ده بێته وه له مێشكی تاكداو دڵنیایه له وه ی

له ناخی خۆیدا سه رهه ڵده دات نه ك له ده ره وه به سه ریدا بسه پێنرێ و

هه وڵی به ره نگاربونه وه ی ده دات به اڵم زۆرجار بێهوده یه و ناچارده بێت شوێنی ئه و بیرو بۆچونانه بكه وێت و كاتێكی زۆری خۆی به و بابه تانه وه ده كوژێت.

گه ر شوێن ئه و بیرانه نه كه وێت هه ست به ناره حه تی ده كات و وازی لێناهێنن

دوباره و چه ندباره ده بێته وه و گه ر شوێن ئه و بیرانه بكه وێت برێك بۆ ماوه یه كی كاتی هه ست به ئارامی

ده كات به اڵم كاتێكی زۆری لێده گرێت و به رده وام بابه تی بێماناترو سه یرتر

به مێشكیدا دێت

بۆ نمونه ، تاك به رده وام به بیریدادێت كه قس���ه ی ناش���یرین یان ڕه فتارێكی نه ش���یاو یان كوفر ب���كات به بێ هیچ هۆیه ك���ی دیار، یان به بیریدا دێت زیان به ده وروبه ر بگه یه نێ یا دوباره كردنه وه ی به ش���ێوه یه كی ژم���اره كان ژماردن���ی

دیاریكراو ، هه ندێجار ئه م باره له سنوری ده چێته تێپه رده بێ���ت و بیركردن���ه وه بواری كرداره وه وه ك���و دوباره و چه ند باره ده ستش���تن هه ندێجار تاك ماوه ی چه ند كاژێ���رێ ب���ه م كاره وه خه ریك ده بێ، سه ره ڕای ئه وه ی ده زانێ ده ستی پاكه یان ئه م كاره ی زیاده رۆیی تێدایه . قامه تبه س���تن باره كردنه وه ی چه ن���د له نوێژدا، ش���ه وان چه ند جارێ ده ست ده دات له ده رگای ژوره كه بۆ دڵنیابون له داخستنی س���ه ره ڕای ئه وه ی ده زانێ ك���ه ده رگاكه داخراوه . رێك خس���تنی كه ل و په له كانی به شێوه یه كی زۆر وردو به دیقه ت كه ته نها الی تاكی واس���واس مانای هه یه و الی كه س���انی ده وروبه ری

به نائاسایی ناوده برێت.هه ندێج���ار په یوه ن���دی نێ���وان ئه و بیرانه و ئه و ڕه فتاره ی ده یكات به رونی دی���اره وه كو ئ���ه وه ی گومانی ئه وه ی هه یه ش���ته كان پیس���ن بۆیه به رده وام ده س���تی ده ش���وات یان ده س���تنادات له ش���ته كانه وه تاك���و پی���س نه بێت، ی���ان گومان���ی له باوه ڕی خ���ۆی هه یه بۆیه چه نده ها جار ش���ایه تمان دوباره ده كاته وه و قورئان ده خوێنێ و به رده وام نوێ���ژ ده كات تاكو ئیمانی س���ه المه ت ب���ێ، له هه ن���دێ حاڵه ت���ی ت���ردا ئه م

په یوه ندیه روننی���ه وه كو ئه وه ی تاك هه ڵده ستێ به له به ركردنی پۆشاكه كانی به ش���ێوه یه كی دیاریكراوو ده بێ چه ند له به ركردنی پێ���ش ب���كات ڕه فتارێك پۆشاكه كه ی كه هیچ په یوه ندیه ك نیه

له نێوان ئه و ڕه فتارانه و خۆگۆرین.ئ���ه م حاڵه ته نزیكه ی ل���ه 0.5 % - 2% ی خه ڵك���ی توش���ی ده بن و رێژه ی توشبونی نێرو مێ تاراده یه ك یه كسانه .له 70%ی حاڵه ت���ه كان پێش ته مه نی 25 ساڵی روده ده ن و له 15% یان دوای

ته مه نی 35 ساڵی .

هۆكاری ئه م حاڵه ته :1- بۆم���اوه : به اڵم نه ك ب���ه و مانایه ی گ���ه ر ب���اوان ئ���ه م حاڵه ته ی���ان هه بو له و به ڵكو منداڵه كانی���ان توش���ده بن تێروانینه وه كه ئه گه ری توشبون زیاد

ده كات بۆ %3-%7.دوان���ه ی یه ك زه ردێن���ه 50% - 80% و

دوانه ی دو زه ردێنه له %25.ر ده كردنی پ���ه روه په روه رده كرن: -2تایب���ه ت له سه رش���ێوازێكی من���داڵ به تایبه تی له الیه ن دایكی واسواس���ه وه

واده كات ئه گه ری توشبون زیاتربێت.ئاس���تی س���یرۆتۆنین دابه زین���ی -3

له مێشكدا.

سه‌المه‌تی‌‌ته‌ندروستی‌‌له‌هه‌رێمی‌‌نه‌وتدا

ئه وه ی ماوه ی چه ندین س����اڵه له هه رێمی نه وتدا بوه ته دی����ارده و به رچاوو گوێمان ده كه وێت له رێگای میدیاكارانه وه ، مردنی كرێكاران����ه به ه����ۆی چه ندی����ن حاڵه تی نه خوازراو، ئه ویش: داته پینی س����ه قف، روخانی الدیوار، داڕمانی پردو كه نه كان، له بین����ای كرێ����كاران كه وتنه خ����واره ی باڵه خانه كان و چه ندی����ن حاڵه تی دیكه ی

له و جۆره .ج����ۆره ل����ه و دیارده گه لێك����ی بون����ی به سێكته ری راسته وخۆی په یوه ندییه كی ته ندروس����تی و وه زاره تی ته ندروس����تی و په رله م����ان و حكومه ت����ه وه هه یه ، چونكه ئه م دیاردانه په یوه ندییه كی راسته وخۆی هه یه به زانس����تێكه وه كه به س����ه المه تی ته ندروستی ش����وێنكار )سالمه المهنیه ( ناوده برێت و س����ااڵنه ش له س����ه ر ئاستی تێدا نوێ����ی به ره وپێش����چونی دونی����ادا ده كرێت، ئه ویش به هۆی ئه و لێكۆڵینه وه جۆراوجۆران����ه ی كه له و ب����واردا ئه نجام

ده درێت. ش����وێنكار: ته ندروس����تی س����ه المه تی كرێكار پارێ����زگاری نوێیه و زانس����تێكی ده كات بۆ روبه روبونه وه ی هه ر دیارده یه كی مه ترسیدار واته پارێزگاریكردنی كرێكاره له هه مو ئ����ه و روداوانه ی ك����ه روبه رویان

ده بێته وه له شوێنی كاره كه یان.ئامانج له س����ه المه تی ته ندروستی شوێنی له و كرێكاره كانه پارێزگاریكردن����ی كار: مه ترس����یانه ی ك����ه له س����ه ر كاره كه یان له پێناو ئه م����ه ش روبه رویانده بێت����ه وه ، كه مكردن����ه وه ی پارێزگاریك����ردن و روداوه كانی ش����وێنی كار، هه روه ها هه مو ئه و نه خۆش����یانه ی كه به ه����ۆی كاره وه

توشیان ده بێت.بۆ نمونه : مه ترس����یه كانی شۆرتی كاره با هه روه ها كاره بادا، به ش����ی له كرێكارانی بونی كاڵوو ده ستكێش و جلی تایبه ت بۆ ئه و كرێكارانه ی كه له باڵه خانه و ش����وێنه

گشتیه كاندا كارده كه ن.به تایبه ت له ئامێ����ره كان پارێزگاریكردنه ئه و ئامێرانه ی كه له كاركه تون و ته له فبون

پێویسته بگۆڕێن.دابینك����ردن و جێبه جێكردن����ی هه مو ئه و مه رجانه ی كه په یوه ندیان به س����ه المه تی ته ندروس����تی شوێنكاره وه هه یه ، ئه مه ش ته ندروس����ت، ژینگه یه ك����ی له پێن����او كه مكردنه وه ی دڵه راوكێ كرێكاران له كاتی

كاركردنیاندا.هه س����تان به م كارانه ش له الیه ن چه ندین به پارێزگاریكردنی تایب����ه ت رێكخ����راوی ته ندروستی شوێنكار ده بێت، سه المه تی كه ده بنه هێزی فشار له سه ر په رله مان و حكومه ت تاوه كو بتوانێت یاسای تایبه ت به و بواره ده ربكات، ئیجباری كۆمپانیای بواری كاركردن و كه رتی گش����تی و تایبه ت بك����ه ن، تاوه ك����و بتوان����ن س����ه المه تی دابین كرێكاره كانی����ان بۆ ته ندروس����تی

بكه ن.ئه وه ی له كوردس����تاندا له هه رێمی نه وتدا به دیده كرێ����ت، ت����ا ئێس����تا رێكخ����راوو سه ندیكای كرێكاری له و بواره دا بونی نیه ، رێكخراوێكی پێشودا له ماوه ی ئه گه رچی له و ج����ۆره راگه یانرا، ب����ه اڵم به داخه وه ئه وانیش وه ك گش����ت رێكخراوه كانی تر

سست و الوازن.په رله مانی����ش حكوم����ه ت و له كاتێك����دا له ده ركردن����ی بڕی����ارو یاس����ایه كی ل����ه و جۆره ب����ۆ پارێزگاریكردن له مافی كرێكار كه مته رخه مبون، كاره كه یان له ش����وێنی چونك����ه ئ����ه وان هێنده خه م����ی داهاتی نه وت و بوجه ی حزبه كانی خۆیانن، هێنده ئه م هه ژارنش����ینی هاوالتیه كی به خه می نیش����تمانه وه نین، كه ب����ۆ بژێوی ژیان خۆیه وه به ژیان����ی موجازه فه زۆرتری����ن ده كات له پێناو ده ستكه وتنی پاروێك كه

بیگه یه نێته سه ر سفره ی ئێوارانی .بۆ ئه وه ی بتوانن سه المه تی ته ندروستی ب����ۆ هاونیش����تمانی ئه م واڵته له گش����ت چین و توێژه كاندا دابێن بكه ن پێویس����ته بۆ ته ندروستی س����ه المه تی مه رجه كانی

كرێكاران دابێن بكه ن، ئه ویش:ب����ۆ جێبه جێكردن����ی پالن����ی گونج����او پارێزگاریكردن له كرێ����كاران له باڵه خانه و پارێزگاریكردن����ی له پێن����او بیناكان����دا له مرۆڤ����ه كان، هه روه ها ده ركردنی پرۆژه یاس����ایه كی ل����ه و ج����ۆره له په رله مان����ی بۆ ئیجباركردنی كۆمپانیاكان كوردستان

ئه وه ی په یوه ستبن به و یاسایه وه .ئ����ه و هه م����و دابێنكردن����ی هه روه ه����ا له الی����ه ن كه لوپه الن����ه ی كه ره س����ته و كۆمپانیاكان����ی كاركردن����ه وه ، كه ده بێته ه����ۆی پارێزگاریكردنی له گیانی كرێكاران س����ه المه تی دابینكردن����ی له پێن����او ته ندروس����تی ب����ۆ هاونیش����تمانیانی ئه م واڵته و گێرانه وه ی شكۆ بۆ پارێزگاریكردن

له رۆحی مرۆڤه كان.

میدیاكاری ته ندروستی

حەب���ی خەو یه كێكه ل���ه و حه بانه ی كه ڕاس���تەوخۆ دەبێتە هۆی نوس���تن جی���اواز ل���ەو دەرمانانەی ك���ە هانی نوستن دەدەن بەڕێگای خاوكردنەوەی جەس���تەو دەمارەكان. ئەو كەسانەی كە حەبی خ���ەو لەخۆیانەوە یان هەتا بەپێی ڕه چه تەی دكتۆر بەكاردێنن، جا بەبەردەوامی ی���ان ناوە ناوە، ئەگەری مردنی���ان زیات���رە لەو كەس���انەی كە دەنك���ی خەو بەكارناهێن���ن، هەروەها ئەگ���ەری توش���بونیان بەش���ێرپەنجە بەڕێژەێژه یه ك لەكەس���انی تر زیاتره . ئەو كەس���انەی كە ب���ەردەوام حەبی لەڕاس���تیدا كەسانی خەو بەكاردێنن، نەخۆشن. هەندێك س���ەرچاوە ئاماژە بەوە دەكەن كە مەترسی تەندروستی ئ���ەو كاتە زیاترە ك���ە حەبی خەو بۆ ماوەیەك���ی زۆر بەكاربێ���ت ن���ەك بۆ ك���ورت. حەبەكانی خەو ماوەیەك���ی كاریگەرییەك���ی نێگەتی���ڤ دەكەن���ە

س���ەر كوالیتی نوس���تن، ئەو كەسەی ك���ە ب���ەم حەبانە دەخەوێت پاش���ان هەس���ت هەرگیز بێداردەبێتەوە ك���ە بەنوێبون���ەوەی جەس���تەیی و دەرونی ناكات كە لەپاش نوستنێكی ئاساییدا هەستی پێدەكات. گەلێك لەحەبەكانی ،Addiction خەو دەبنە ئەگەری ڕاهاتنهەروەه���ا زۆرب���ەی حەبەكان���ی خەو كاریگ���ەری ئەلكهول لەلەش���دا زیاتر دەكەن ك���ه ئه لكه���ول به كارده هێنن. بەڕێگای ك���ە خەوزڕانەكەت هەوڵبدە تر دور لەبەكارهێنانی حەبی خەوێنەر چارەسەربكەیت، بۆ نمونە ڕێكخستنی بێداربون���ەوە، خەوت���ن و كاتەكان���ی نوس���تنی یەك پارچ���ە، دوركەوتنەوە لەمەش���قی بەدەن���ی زۆر توند لەكاتی ئێوارەدا، تەرخانكردنی تەختی نوستن تەنیا بۆ نوس���تن. پێویس���تە هەرگیز ئ���ەوەش لەبیر نەكرێت كە حەبی خەو

هەرگیز چارەسەر نییە بۆ خەوزڕان.

2%ی‌‌خه‌ڵك‌توشی‌‌واسواسی‌‌ده‌بێت حه‌بی‌‌خه‌و‌ئه‌گه‌ری‌‌توشبونیان‌

به‌شێرپه‌نجه‌‌زیاترده‌كات

چونكه نه خۆشیه كی هێنده ئاسان نیه ، ئه ی به ڕێزان و به رپرس���انی ته ندروستی ئه م هه رێمه له كاتێكدا له م نیش���تیمانه سه نته رێك یاخود پزیشێك یان النه یه ك نیه بۆ چاره سه ری ئه و نه خۆشیه ، ئه ی ئایا هیچ ڕێگه چاره یه كی تر شكنابه ن؟ یان ناتانه وێ كاری ب���ۆ بكه ن؟ ئه گه ر وایه بۆ نه تانكردوه ؟ تاكه ی نه خۆشانی پاركینسنس به و نه خۆشیه وه بناڵێنن؟ بۆچی س���ه نته رێكی بیانی ناهێننه ئه م هه رێم���ه ؟ نه ك بیخه نه ماس���ته رپالن، نه خێر بیخه نه ئه وله ویه تی كاره كانتان، ی���ان ئه گ���ه ر ئه وتان پێناك���رێ چه ند پزێشكێك بانگێش���تی هه رێم بكه ن با نه خۆش���ه كان له س���ه ر گیرفانی خۆیان چاره س���ه ر وه ربگرن.! یاخ���ود ئه گه ر ئه وه ش���تان پێ گرانه ، بۆ هاوكاری ئه و نه خۆشانه ناكه ن بۆ ناردنه ده ره وه یان؟ كه دڵنیام ئه مه یان الی ئێوه ئه سته مه .باش���ه ئه ی به ڕێزانی ته ندروستی ئێوه له وكاته ی سوێندی یاسایتان خوارد بۆ پارێزگاری و چاره س���ه ری ته ندروس���تی هاواڵتیانی ئه م هه رێمه له ئێستادا به چی ده بن؟ پارێزگاریان هاوكارو شێوه یه ك به وه ی هێنده بێباكن له م جۆره نه خۆشیه پزێشكێكی پس���پۆری ئه و بواره تان بۆ دابینناك���رێ ؟ له كاتێك���دا هاواڵتی له م هه رێمه بیمه ی ته ندروستی نه بێت ئه بێ ئه ركی حكومه ت و ده سه اڵت و ته ندروستی نه خۆشیانه ی ئه و به رامبه ر له چیدابێت كه به ئومێدی چاره سه ره وه ڕۆژانه به و جۆره نه خۆش���یانه وه ده ناڵێنن؟ ئه بێ چ ویژدانێك ئاس���وده یی ببه خشێت كه ده س���ه اڵتدارانی ئه م واڵت���ه و به تایبه ت له ژێ���ر ته ندروس���تی ده س���ه اڵتدارانی ده س���ه اڵتی ئ���ه ودا چه ندی���ن هاواڵتی گوێی ناگاته نه خۆشیه كانیان ناڵه ناڵی

به رپرسه كان.

سیسته می نوێی خوێندن و گرفته كانی جێبه جێكردن

‌‌‌م.یونس‌سلێمان‌ئه‌حمه‌د

‌كه‌رت����ی‌‌پ����ه‌روه‌رده‌‌له‌كوردس����تان‌به‌به‌رده‌وامی‌‌كێشه‌و‌كه‌موكوڕییه‌كانی‌‌ساڵ‌دوای‌‌س����اڵ‌ڕوله‌زیادبون‌ده‌كه‌ن‌به‌بێ‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ك����ه‌‌هه‌وڵی‌‌دۆزینه‌وه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ بدرێ����ت،‌ بۆ‌ چاره‌س����ه‌ری‌‌پ����ه‌روه‌رده‌ش‌كه‌‌الیه‌نی‌‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‌په‌روه‌رده‌یه‌‌له‌كوردس����تان‌نه‌یتوانیوه‌‌وه‌كو‌پێویست‌له‌ئاست‌به‌ده‌مه‌وه‌چونی‌‌

ئاریشه‌كانی‌‌په‌روه‌رده‌‌بێت.له‌دوای‌‌كۆنگره‌ی‌‌په‌روه‌رده‌‌سه‌رله‌نوێ‌‌سیس����ته‌می‌‌پ����ه‌روه‌رده‌‌داڕێژرایه‌وه‌و‌قۆناغه‌كانی‌‌خوێندن‌كران‌به‌دو‌قۆناغ‌

ئه‌وانیش:یه‌ك����ه‌م:‌قۆناغی‌‌بنه‌ڕه‌ت����ی‌‌كه‌‌پۆلی‌‌یه‌ك‌تا‌نۆی‌‌بنه‌ڕه‌تی‌‌ده‌گرێته‌وه‌،‌ئه‌م‌

قۆناغه‌‌ته‌وزیمی‌‌)پابه‌ندبون(ه‌.دوه‌م:‌قۆناغ����ی‌‌ئاماده‌ی����ی‌كه‌‌پۆلی‌‌دوازده‌ی����ه‌م‌ یازده‌ی����ه‌م‌و‌ ده‌ی����ه‌م‌و‌

ده‌گرێته‌وه‌.ئه‌م‌گۆڕنكارییان����ه‌‌كارێكی‌‌گرنگبون‌په‌روه‌رده‌‌ كه‌رتی‌‌ به‌ره‌وپێشبردنی‌‌ بۆ‌له‌كوردس����تاندا‌هه‌رچه‌ند‌ده‌بوایه‌‌ئه‌و‌گۆڕانكاریانه‌‌چه‌ند‌س����اڵێك‌پێش����تر‌

بكرانایه‌.به‌اڵم‌هه‌ر‌له‌سه‌ره‌تای‌‌جێبه‌جێكردنی‌‌سیسته‌می‌‌نوێ‌‌خوێندن‌له‌ناوه‌نده‌كانی‌‌كێش����ه‌گه‌لێكی‌‌ ڕوبه‌ڕوی‌‌ خوێندن����دا‌زۆر‌بوی����ه‌وه‌،‌چونك����ه‌‌ژینگه‌ی‌‌له‌بار‌ب����ۆ‌جێبه‌جێكردنی‌‌ئه‌م‌سیس����ته‌مه‌‌له‌په‌له‌كردنی‌‌ نه‌ڕه‌خس����ابو‌جۆرێ����ك‌پێوه‌دیاربو،‌ب����ۆ‌نمونه‌‌نه‌بونی‌‌بینای‌‌پێویس����ت‌كه‌‌تائێس����تاش‌له‌زۆربه‌ی‌‌ناوچه‌كان����ی‌‌كوردس����تان‌قوتابخانه‌و‌س����ێ‌‌ ده‌وام‌و‌ دو‌ خوێندن����گاكان‌ده‌وام����ه‌‌ئه‌مه‌ش‌یه‌كناگرێته‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌به‌نده‌كانی‌‌سیسته‌می‌‌نوێ‌‌خوێندن.

ئه‌م����ه‌‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌‌كه‌‌به‌ش����ی‌‌زۆری‌‌مامۆستایان‌و‌په‌روه‌رده‌كاران‌به‌ته‌واوی‌‌له‌به‌ن����دو‌خاڵه‌كانی‌‌ئه‌م‌سیس����ته‌مه‌‌

نه‌گه‌شتبون.الیه‌نێكی‌‌تر‌كه‌‌ئاسته‌نگبو‌له‌به‌رده‌م‌جێبه‌جێكردنی‌‌ئه‌م‌سیسته‌مه‌‌نه‌بونی‌‌زانیاری‌‌و‌هۆشیاری‌‌له‌الی‌‌خوێندكاران‌و‌قوتابیان‌به‌جۆرێك‌كه‌‌وایانده‌زانی‌‌ئه‌م‌سیسته‌مه‌‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌ئه‌وان‌نییه‌،‌به‌تایبه‌تی‌‌له‌بڕگه‌ی‌‌تاقیكردنه‌وه‌كان.هه‌ربۆیه‌‌كه‌وتنه‌‌دژایه‌تیكردنی‌‌بڕگه‌و‌خاڵه‌كانی‌‌ئه‌م‌سیسته‌مه‌و‌به‌به‌رده‌وامی‌‌خۆپیشاندان‌و‌ناڕه‌زاییان‌ده‌رده‌بڕی‌.

وه‌زاره‌ت����ی‌‌په‌روه‌رده‌‌ه����ه‌رزو‌كه‌وته‌‌هه‌مواركردن����ه‌وه‌ی‌‌بڕگ����ه‌و‌خاڵه‌كانی‌‌سیس����ته‌می‌‌نوێ‌‌خوێندن‌به‌تایبه‌تی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌تاقیكردنه‌وه‌كانه‌وه‌‌سیس����ته‌می‌‌ نمون����ه‌‌ ب����ۆ‌ ‌ هه‌ب����و،‌تائێس����تا‌ ئاماده‌یی‌ تاقیكردن����ه‌وه‌ی‌‌هه‌مواركراوه‌ت����ه‌وه‌‌ جارێ����ك‌ چه‌ن����د‌دواترینیان‌بڕیاری‌‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌‌بو‌به‌وه‌ی‌‌كه‌‌هه‌ردو‌وه‌رزی‌‌خوێندنی‌‌پۆلی‌‌ده‌یه‌م‌و‌یازده‌یه‌م‌كۆده‌كرێنه‌وه‌و‌له‌س����ه‌ر‌ئ����ه‌م‌بنه‌مایه‌‌خوێن����دكاران‌ده‌رده‌چن‌یاخود‌ده‌كه‌ون،‌كه‌‌پێشتر‌

هه‌ر‌وه‌رزه‌‌سه‌ربه‌خۆ‌بو.هه‌مواركردنه‌وه‌یه‌‌ ج����ار‌ چه‌ن����د‌ ئه‌م‌به‌رده‌م‌ گ����ه‌وره‌ی‌‌ گرفتێكی‌‌ بوه‌ت����ه‌‌مامۆس����تا‌ چونك����ه‌‌ مامۆس����تایان،‌ڕوبه‌ڕوی‌‌كێشه‌وگرفتی‌‌زۆر‌ده‌كاته‌وه‌‌به‌جۆرێك‌نازانێت‌له‌سه‌ر‌چ‌بنه‌مایه‌ك‌هه‌ڵس����ه‌نگاندن‌بۆ‌خوێن����دكار‌بكات.‌به‌هۆی‌‌گۆڕانكاری‌‌به‌رده‌وام‌له‌بڕگه‌ی‌‌تاقیكردنه‌وه‌كان،‌هه‌روه‌ها‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌نه‌مان����ی‌‌متمانه‌‌له‌نێوان‌خوێندكاران‌و‌

مامۆستایان.ب����ه‌رده‌م‌ له‌كێش����ه‌كانی‌‌ یه‌كێكیت����ر‌ن����ۆی‌‌ سیس����ته‌می‌‌ جێبه‌جێكردن����ی‌‌وه‌زیری‌‌ له‌گۆڕینی‌‌ بریتیی����ه‌‌ خوێندن‌په‌روه‌رده‌،‌بۆ‌نمونه‌‌له‌س����اڵی‌‌2007 په‌روه‌رده‌وه‌‌ كۆنگ����ره‌ی‌‌ دوای‌‌ واته‌ی‌‌تائێستا‌سێ‌‌وه‌زیری‌‌گۆڕاوه‌‌ئه‌مه‌ش‌كاریگه‌ری‌‌هه‌یه‌‌له‌سه‌ر‌جێبه‌جێكردنی‌‌سیس����ته‌می‌‌نوێی‌‌خوێن����دن،‌چونكه‌‌زۆرجار‌وه‌زیر‌بڕیارێكی‌‌وه‌زیری‌‌پێش‌ئه‌مه‌ش‌ هه‌ڵده‌وه‌ش����ێنێته‌وه‌‌ خ����ۆی‌‌ده‌رئه‌نجام����ی‌‌خراپ‌له‌س����ه‌ر‌كایه‌ی‌‌

په‌روه‌رده‌‌جێده‌هێڵێت.به‌هیوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌‌پێش‌ده‌ركردنی‌‌هه‌ر‌بڕیارو‌ڕێنماییه‌ك‌

بیر‌له‌ده‌رئه‌نجامه‌كه‌شی‌‌بكاته‌وه‌.

هه‌رجاره‌و‌که‌سێک‌ده‌ینوسێت

ته‌خته سپیخوێندن)384(‌سێشه‌ممه‌‌162013/7/2 xwindnyawene@gmail.com

‌‌‌ئا:‌سروه‌‌جه‌مال

تاقیكردنه‌وه‌كان‌به‌مه‌به‌ستی‌‌دیاریكردنی‌‌ئاستی‌‌تێگه‌یشتن‌و‌

توانای‌‌فێرخوازان‌ئه‌نجامده‌درێن،‌یه‌كێك‌له‌شێوازه‌كانی‌,‌نوسینی‌‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌نیشتمانی‌‌قۆناغی‌‌نۆیه‌می‌‌بنه‌ڕه‌تیه‌،‌كه‌‌سااڵنێكه‌‌له‌سیسته‌می‌‌فێركاری‌‌كوردستان‌

جێبه‌جێ‌‌ده‌كرێت،‌به‌بڕوای‌‌پسپۆرێكی‌‌بواری‌‌په‌روه‌رده‌‌ئاستی‌‌

زانستی‌‌فێرخواز‌دیاری‌ناكات،‌مامۆستایه‌كیش‌پێیوایه‌‌ته‌نها‌كات‌

كوشتنه‌.

به‌بڕوای‌هۆمه‌ر‌قه‌ره‌داغی‌،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌په‌روه‌رده‌‌له‌س���وید‌ده‌بێت‌ئامانج‌له‌م‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌‌له‌پۆله‌كانی‌‌س���ه‌ره‌تای‌‌قۆناغی‌‌بنه‌ڕه‌تی‌‌بۆ‌دیاریكردنی‌‌ئاستی‌‌تێگه‌یش���تن‌و‌توان���ای‌‌فێرخوازبێ���ت،‌له‌پۆله‌كانی‌‌كۆتایی‌‌قۆناغه‌كه‌شدا‌وه‌ك‌ئه‌نجام���ی‌‌یه‌كێك‌ل���ه‌و‌تاقیكردنه‌وانه‌‌به‌كاربهێنرێت‌كه‌‌له‌م���اوه‌ی‌‌خوێندنی‌‌وانه‌كه‌ی���دا‌ده‌ینوس���ێت،‌له‌هه‌مانكاتدا‌مامۆس���تا‌ده‌توانێت‌بۆ‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌زانس���تی‌‌ توانای‌‌ زانی���اری‌‌و‌ ئاس���تی‌‌فێرخوازه‌ك���ه‌ی‌،‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌و‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كانیش‌وه‌ك‌پێوه‌رێك‌بۆ‌به‌راوردكردن‌و‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌ئاستی‌‌قوتابخانه‌كان‌سودی‌‌لێوه‌ربگرن"‌به‌اڵم‌

هه‌ڵه‌تێگه‌یشتن‌ به‌هۆی‌‌ له‌كوردس���تان‌له‌ئامانجه‌كانی‌‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌نیشتمانی‌‌ده‌رئه‌نجامه‌كان���ی‌‌له‌هه‌مو‌قۆناغه‌كاندا‌ده‌رناخات،‌ فێرخواز‌ زانس���تی‌‌ ئاستی‌‌ه���اوكات‌كراوه‌ت���ه‌‌مۆته‌كه‌ی���ه‌ك‌‌كه‌‌له‌فێرخواز‌ هه‌ناسه‌‌ ترسناكی‌‌ سێبه‌ری‌‌

ده‌بڕێت‌".ڕۆژ‌عه‌بدولقادر‌كه‌‌مامۆستای‌‌وانه‌ی‌‌بیركارییه‌‌پێیوایه‌"‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ی‌‌هیچ‌س���ودێكی‌‌نییه‌و‌ته‌نها‌كات‌كوشتنه‌و‌ئاس���تی‌‌زانس���تی‌‌فێرخوازیش‌دیاری‌ن���اكات‌و‌فێرخواز‌هه‌یه‌‌نم���ره‌ی‌‌به‌رز‌ده‌هێنێت،‌ته‌نها‌به‌سه‌یركردنی‌‌نوسینی‌‌هاوڕێكانی‌‌و‌یان‌به‌یارمه‌تی‌‌پێوتنه‌وه‌ی‌‌مامۆس���تایان‌له‌كاتێك���دا‌فێرخ���وازه‌‌زیره‌كه‌كان‌ئه‌و‌نمره‌ی���ه‌‌ناهێنن،‌داوا‌ده‌كات‌یان‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌كۆتایی‌‌ساڵ‌‌ئه‌نجامبدرێت‌ی���ان‌ئه‌م‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌‌

نه‌ك‌هه‌ردوكیان.په‌ی���ڕه‌و‌به‌ره���ه‌م،‌ك���ه‌‌فێرخوازی‌‌نۆیه‌می‌‌بنه‌ڕه‌تییه‌‌له‌گه‌ڵ‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌مان‌داوای‌‌مامۆس���تا‌ڕۆژی‌‌هه‌ی���ه‌‌ده‌ڵێت:‌تاقیكردنه‌وه‌‌ س���اڵ‌‌ به‌درێژایی‌‌ ئێم���ه‌‌ئه‌نجامده‌ده‌ین‌جگ���ه‌‌له‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌20و‌‌50نمره‌یی‌,‌مامۆس���تامان‌هه‌یه‌‌‌15نمره‌كه‌ی‌‌ڕۆژان���ه‌ش‌هه‌مو‌ده‌كات‌"هه‌رچه‌نده‌‌ "وتیش���ی‌‌ به‌تاقیكردنه‌وه‌‌تاقیكردنه‌وه‌‌هه‌ر‌ناخۆش���ه‌‌به‌اڵم‌ئه‌م‌شێوازه‌م‌پێخۆشتره‌،‌باسی‌‌له‌وه‌شكرد‌وه‌اڵم‌ ك���ه‌‌ ن���ه‌داوه‌‌ هه‌وڵیئ���ه‌وه‌ی‌‌

له‌هاوڕێكانی‌‌وه‌ربگرێت‌به‌اڵم‌هاوڕێكانی‌‌به‌ئاسانی‌‌له‌م‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌دا‌به‌یه‌كتر‌

ده‌ڵێنه‌وه‌.به‌فێرخ���واز‌ مامۆس���تا‌ زۆرج���ار‌ده‌ڵێته‌وه‌‌به‌تایبه‌ت‌له‌شاره‌‌بچوكه‌كاندا‌یان‌به‌ئاس���انی‌‌وه‌اڵمه‌ك���ه‌‌وه‌رئه‌گرێت‌یان‌به‌گۆت���ره‌‌وه‌اڵمده‌داته‌وه‌,‌ئه‌وه‌ش‌

هۆكاری‌‌نمره‌ی‌‌به‌رزی‌‌هه‌ندێ‌‌فێرخوازه‌‌كه‌‌له‌كۆششی‌‌سااڵنه‌‌ده‌رنه‌چوه‌‌به‌اڵم‌هێناوه‌و‌ 100ی‌‌ تاقیكردنه‌وه‌ی���ه‌دا‌ له‌م‌به‌پێچه‌وانه‌ش���ه‌وه‌"‌ئه‌م���ه‌‌وته‌ی‌‌بڵند‌ئازادی‌‌مامۆس���تایه‌‌ك���ه‌‌پێیوایه‌‌ئه‌م‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌‌شتێكی‌‌ڕۆتینیه‌و‌ئاستی‌‌

زانستی‌‌فێرخواز‌دیاریناكات‌.هۆمه‌ر‌قه‌ره‌داغی‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ده‌ڵێت‌هه‌ڵه‌یه‌‌ دیارده‌یه‌كی‌‌ ئ���ه‌وه‌‌ "بێگومان‌"هۆكاره‌كه‌ش���ی‌‌بۆ‌هه‌ڵه‌ی‌‌سیسته‌می‌‌ك���ه‌‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان‌ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‌له‌كاتێكدا‌ ئامانجی‌‌خوێندن‌ده‌رچونه‌"‌له‌سیس���ته‌می‌‌دیموكراسیدا‌ئامانجه‌كه‌‌له‌پێن���اوی‌‌ له‌تێگه‌یش���تن‌ بریتی���ه‌‌بیركه‌ره‌وه‌ی‌‌ مرۆڤێكی‌‌ دروس���تكردنی‌‌

ڕه‌خنه‌گر".بڵن���د‌ئ���ازاد‌به‌پێویس���تی‌‌ده‌زانێت‌تاقیكردنه‌وه‌كان‌له‌و‌ش���ێوه‌‌ته‌قلیدییه‌‌ده‌ربچن‌كه‌‌مامۆس���تا‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌3-2 كاتژمێ���ر‌چاودێری‌‌فێرخ���واز‌ده‌كات‌و‌ده‌پرسێت‌ئایا‌ئه‌مه‌‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌‌یان‌

عه‌زیه‌تدانی‌‌مامۆستاو‌فێرخواز؟له‌ب���اره‌ی‌زۆری���ی‌‌هه‌ڵ���ه‌‌له‌نمره‌ی‌فێرخوازان‌پ���اش‌ڕاگه‌یاندنی‌‌ئه‌نجامی‌‌تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌‌نیش���تمانی‌‌له‌س���اڵی‌‌ڕابردو‌ئه‌و‌پسپۆره‌ی‌‌بواری‌‌په‌روه‌رده‌‌له‌سیس���ته‌مه‌كه‌‌ كاتێك‌كه‌‌ ده‌ڵێ���ت:‌تێنه‌گه‌ی���ن‌ی���ان‌به‌هه‌ڵه‌‌له‌ن���اوه‌ڕۆك‌ئامانجی‌‌تاقیكردنه‌وه‌‌بگه‌ین‌ئه‌وه‌‌هه‌ڵه‌‌ده‌كه‌وێته‌‌ناو‌پرۆسه‌كه‌وه‌‌بۆیه‌‌دانانی‌‌

پرسیارو‌وه‌اڵمه‌كانیش‌هه‌ڵه‌‌ده‌رده‌چن،‌شێوه‌ی‌‌دانانی‌‌پرسیاره‌كان‌له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌‌له‌به‌ركردنه‌،‌ فاكت‌و‌ له‌س���ه‌ر‌ هه‌ڵه‌یه‌و‌ده‌پرسێت‌ئایا‌تاقیكردنه‌وه‌‌بۆ‌ده‌رچونه‌‌یان‌ده‌رخس���تنی‌‌ئاس���تی‌‌تێگه‌یشتن‌و‌كه‌می‌‌ هه‌روه‌ه���ا‌ فێرخواز؟‌ زانس���تی‌‌به‌هۆكاری‌‌ په‌روه‌رده‌‌ بواری‌‌ پسپۆرانی‌‌داده‌نێت‌ فێركاری‌‌ سیسته‌می‌‌ شێواوی‌‌له‌كوردس���تان‌و‌پێش���نیار‌ده‌كات‌‌كه‌‌له‌سه‌ره‌تادا‌له‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌نیشتمانی‌‌بگه‌ین‌ئینج���ا‌بڕیاربده‌ین‌چۆن‌و‌كه‌ی‌‌تاقیكردن���ه‌وه‌‌بكه‌ی���ن‌"جگ���ه‌‌له‌وه‌ی‌‌كاته‌كه‌ی‌‌به‌گونج���او‌دانانێت‌"هه‌ربۆیه‌‌به‌گرنگی‌‌داده‌نێت‌كه‌‌پێداچونه‌وه‌یه‌كی‌‌بنه‌ڕه‌تی‌‌بكرێت‌له‌پێناوی‌‌دروستكردنی‌‌دیدێكی‌‌فه‌لس���ه‌فی‌‌مرۆڤدۆس���تانه‌‌بۆ‌

سیسته‌می‌‌فێركاری‌.تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌ نوس���ینی‌‌ ش���ێوازی‌‌نیشتمانی‌‌كه‌‌یه‌كێكه‌‌له‌ده‌رئه‌نجامه‌كانی‌‌ده‌س���تپێكردنی‌‌ڕیف���ۆرم‌و‌نوێخ���وازی‌‌له‌سیس���ته‌می‌‌فێركاری‌‌كوردس���تان,‌له‌‌50هه‌ڵبژاردن‌پێكهاتوه‌,‌دابه‌شكراوه‌‌به‌سه‌ر‌دو‌گروپدا‌هه‌رچه‌نده‌‌ناوه‌ڕۆكی‌‌پرس���یاره‌كان‌وه‌ك‌یه‌كه‌‌به‌اڵم‌دانانی‌‌‌)A‌(ش���وێنی‌‌پرس���یاره‌كان‌له‌گروپیب���ۆ‌گروپ���ی)‌‌B(‌جیاوازه‌و‌ش���ه‌ش‌ڕۆژ‌پ���اش‌تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌‌كۆتای���ی‌‌س���اڵ‌‌ئه‌نجامده‌درێت‌و‌ماوه‌ی‌‌دو‌ساڵه‌‌له‌ڕێگای‌‌سكانه‌ری‌‌زیره‌كه‌وه‌‌پشكنینی‌‌

بۆ‌ده‌كرێت.

تاقیكردنه وه ی نیشتمانی چۆن ئه نجام بده ین؟

‌‌‌ئا:‌ئاراس‌عوسمان

‌سه‌رپه‌رشتیارێك‌پێی‌وایه‌‌كه‌‌له‌ده‌ستنیشانكردنی‌‌ئه‌و‌مامۆستایاانه‌دا‌كه‌‌بۆ‌دانانی‌‌پرسیاره‌كان‌داده‌نرێن‌

پێوه‌ری‌‌میزاج‌ره‌چاو‌ده‌كرێت.‌

‌جه‌م���ال‌ئه‌حم���ه‌د،‌ك���ه‌‌پیش���ه‌ی‌‌له‌مساڵی‌‌ به‌ش���ی‌‌عه‌ره‌بیه‌و‌ مامۆستای‌‌چاودێریكردن‌ كاری‌‌ تاقیكردنه‌وه‌كان���دا‌بوه‌،‌له‌باره‌ی‌‌پرسیارو‌ئه‌نجامه‌كانی‌‌بۆ‌به‌وه‌كرد"‌ ئاماژه‌ی‌‌ قوتابیان‌ خوێندكارو‌ئه‌وه‌ن���دی‌‌س���ااڵنه‌‌به‌ش���داری‌‌ده‌كه‌م‌له‌تاقیكردنه‌وه‌كان���دا‌ له‌چاودێریك���ردن‌هه‌ستده‌كه‌م‌به‌دیقه‌ته‌وه‌‌ره‌چاوی‌‌دانانی‌‌پرس���یاره‌كان‌نه‌ك���راوه‌،‌زۆر‌كاتی���ش‌بینیوم���ه‌‌ته‌نان���ه‌ت‌مامۆس���تا‌هه‌بوه‌‌نه‌یتوانی���وه‌‌رونكردن���ه‌وه‌‌به‌خوێندكارو‌گرانبونی‌‌ له‌به‌رامبه‌ر‌ بدات‌ قوتابیه‌كانی‌‌ب���ا‌ بڵێ���م‌ ‌ نام���ه‌وێ‌ پرس���یاره‌كان،‌پرس���یاره‌كان‌به‌ش���ێوازێك‌بێت‌ته‌نها‌ده‌رچون‌گرنگ‌بێ���ت‌هه‌موان‌ده‌ربچن،‌ب���ه‌اڵم‌ده‌كرێت‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌له‌چوارچێوه‌ی‌‌گش���تیدایه‌و‌ده‌كرێت‌خوێندكار‌سودی‌‌لێوه‌ربگرێ���ت‌و‌هی���چ‌نه‌بێت‌له‌ئاس���تی‌‌مامناوه‌ن���دی‌‌خ���ۆی‌‌ببینێت���ه‌وه‌،‌نه‌ك‌دواتر‌كاریگه‌ری‌‌خراپ‌جێبهێڵت‌له‌سه‌ر‌

ده‌رونی‌‌خوێندكارو‌قوتابیان".‌كاروان‌ره‌مه‌زان،‌خوێندكاری‌‌قۆناغی‌‌نۆیه‌م���ی‌‌بنه‌ڕه‌تی���ه‌‌باس���ی‌‌له‌وه‌كرد"‌ئه‌مس���اڵدا‌ تاقیكردنه‌وه‌كانی‌‌ له‌كات���ی‌‌مامۆستا‌ ئاراسته‌ی‌‌ پرسیارمان‌ زۆركات‌كردوه‌‌كه‌‌رونكردنه‌وه‌‌بدات،‌س���وێندی‌‌خواردوه‌‌كه‌‌نازانێت‌و‌زانیاری‌‌نیه‌‌تاكو‌رونكردنه‌وه‌‌بدات،‌باش���ه‌‌من‌ده‌پرس���م‌ئه‌گه‌ر‌مامۆستایه‌ك‌چاودێری‌‌بكات‌و‌له‌و‌ئاسته‌دا‌نه‌بێت‌توانای‌‌رونكردنه‌وه‌یه‌كی‌‌هه‌بێ���ت،‌ئه‌م���ه‌‌به‌ته‌نه���ا‌كه‌متوانایی‌‌ئ���ه‌و‌مامۆس���تایه‌یه‌‌یاخ���ود‌نه‌زانین‌و‌نه‌بونی‌‌سیس���تمێكه‌‌كه‌‌بۆ‌پرسیاره‌كان‌دانانرێ���ت؟،‌به‌داخه‌وه‌‌س���ااڵنه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ده‌بێت���ه‌‌قوربان���ی‌‌ته‌نه���ا‌خوێندكارو‌له‌گرانی‌‌و‌ ب���ه‌وه‌ی‌‌جی���اواز‌ قوتابی���ه‌،‌نه‌بونی‌‌پس���پۆڕیه‌ك‌له‌دانانی‌‌پرسیاری‌‌بۆ‌ هۆكارێكیش���ه‌‌ تاقیكردنه‌وه‌كان���دا،‌كه‌‌ هاوڕێكانمان‌ كوشتنی‌‌ خۆسوتاندن‌و‌ده‌بینی‌‌یان‌نمره‌كان‌به‌هه‌ڵه‌‌دێته‌وه‌‌یان‌له‌بواره‌كاندا‌ مامۆس���تایان‌ نه‌شاره‌زایی‌‌هۆكارێك���ه‌‌بۆ‌به‌فیڕۆدان���ی‌‌خوێندكارو‌

قوتابیان.شه‌فیق‌حه‌مه‌ره‌شید،‌سه‌رپه‌رشتیاری‌‌كارگێ���ڕی‌‌ب���ۆ‌ئاوێنه‌‌له‌ب���اره‌ی‌‌دانانی‌‌پرسیاری‌‌سااڵنه‌و‌ئه‌نجامه‌كانی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌‌ پێویس���ته‌‌ رایگه‌یاند"‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‌ پرس���یارو‌وه‌زاره‌ت‌بێت‌و‌له‌رێكخراوه‌‌سه‌ربه‌خۆكانی‌‌

هاوشێوه‌ی‌‌نێوده‌وڵه‌تیه‌كاندا‌ده‌ره‌وه‌‌كه‌‌تایبه‌ت‌و‌نزیكه‌‌له‌س���لكی‌‌په‌روه‌رده‌وه‌،‌به‌اڵم‌تائێس���تا‌كه‌س‌نازانێت‌س���ااڵنه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ دایده‌نێ���ت‌و‌ كێ‌‌ پرس���یاره‌كان‌زانیاریمان‌هه‌بێت‌ئێمه‌،‌هه‌ندێك‌خه‌ڵك‌له‌بنه‌ڕه‌ت���ی‌‌و‌ئاماده‌یی���ه‌كان‌و‌بابه‌ت���ه‌‌زمانه‌وانیه‌كان‌كه‌‌به‌میزاجی‌‌خۆیان‌ئه‌م‌كه‌س���انه‌‌داده‌نێن‌و‌ئه‌وانیش‌به‌و‌شێوه‌‌پرسیاره‌كان‌ئاماده‌‌ده‌كه‌ن،‌بۆیه‌‌دواتر‌موفاجه‌ئه‌‌له‌شێوه‌ی‌‌بۆمبێك‌ده‌ته‌قێته‌وه‌‌

به‌خوێندكاراندا".ئه‌و‌سه‌رپه‌رشتیاره‌‌كارگێڕییه‌‌هێمای‌‌به‌وه‌شكرد"جیاواز‌له‌وه‌ی‌‌سااڵنه‌‌هه‌ڵه‌ی‌‌گه‌وره‌ی‌‌تێدا‌ده‌كرێت‌یان‌له‌پشكنینه‌كان‌و‌دانان���ی‌‌نمره‌كانی���ش‌دیس���ان‌هه‌ڵ���ه‌‌ئه‌نجامده‌درێت،‌هه‌ر‌ئه‌مانه‌شه‌‌واده‌كات‌كه‌‌خوێندكار‌په‌نا‌بۆ‌كاری‌‌خراپ‌ده‌بات‌له‌شه‌ڕكردن‌و‌خۆكوشتن‌و‌سوتاندن،‌كه‌‌زۆر‌كات‌نمره‌‌هه‌بوه‌‌دراوه‌ته‌‌پرسیاری‌‌تر‌له‌كاتی‌‌پش���كنیندا،‌له‌الیه‌كی‌‌تره‌وه‌‌كاتێ���ك‌داده‌نرێت‌بۆ‌كۆتای���ی‌‌هێنانی‌‌واده‌كات‌ ئه‌م���ه‌ش‌ پش���كنینه‌كان‌و‌له‌و‌كه‌س���انه‌‌ب���ۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌زو‌كاره‌كان‌ته‌واوبكه‌ن،‌بۆ‌نمونه‌‌خوله‌كێك‌دانراوه‌‌بۆ‌پش���كنینی‌‌وه‌ره‌ق���ه‌ی‌‌خوێندكارێك‌كه‌‌ئه‌م���ه‌‌چۆن‌ده‌كرێت‌و‌چ���ۆن‌هه‌ڵه‌‌ناكرێت،‌هه‌ڵه‌ی‌‌گه‌وره‌‌روده‌دات‌و‌دواتر‌ده‌دات،‌ باجه‌كه‌ی‌‌ قوتاب���ی‌ خوێندكارو‌بۆیه‌‌هه‌مان‌مامۆستاو‌ده‌موچاو‌دوباره‌‌ده‌بێت���ه‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ڵه‌و‌بێبه‌ش���كردنی‌‌

خوێندكارو‌قوتابیه‌كان".‌د.س���ه‌روه‌ر‌ ت���ره‌وه‌‌ له‌الیه‌ك���ی‌‌عه‌بدولره‌حم���ان‌ئه‌ندامێك���ی‌‌لیژن���ه‌ی‌‌له‌پارله‌مان���ی‌‌ خوێن���دن‌ پ���ه‌روه‌رده‌و‌كوردس���تان،‌بۆچون���ی‌‌وایه‌‌ك���ه‌‌له‌م‌ق���وڕه‌‌هه‌ر‌ئ���ه‌م‌تۆزه‌‌هه‌ڵده‌س���تێت‌و‌ش���ه‌هید‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ده‌ڵێ���ت"‌6/26فاخیر‌مێرگه‌س���ۆری‌له‌ش���اری‌هه‌ولێر‌دوه‌مین‌ ئه‌نجامه‌كان���ی‌ له‌ئاهه‌نگێك���دا‌ئۆلۆمپیادی‌بیركاری‌بۆ‌قۆناغی‌هه‌شته‌می‌بنه‌ڕه‌تی‌له‌هه‌رێمی‌كوردستان‌راگه‌یه‌نراو‌خه‌اڵتیش‌به‌سه‌ر‌ده‌رچوه‌‌سه‌ركه‌وتوه‌كان‌دابه‌شكرا،‌ئه‌م‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌‌له‌شه‌ست‌ئه‌نجامده‌درێ���ت‌و‌ جیهان���دا‌ واڵت���ی‌كوردستان‌پله‌ی‌شه‌سته‌می‌به‌ده‌ستهێنا‌له‌ریزبه‌ندییه‌كه‌یدا،‌به‌اڵم‌كاتێ‌‌س���ه‌یری‌ئه‌نجامه‌كان���ی‌ئه‌كه‌ین‌ك���ه‌‌هیچ‌مایه‌ی‌سه‌رس���وڕمان‌نی���ه‌،‌رێ���ژه‌ی‌ده‌رچون‌له‌هه‌ری���ه‌ك‌له‌پارێزگاكانی‌)س���لێمانی‌25%(،‌)ده���ۆك‌21,5%(،‌)هه‌ولێ���ر‌19%(‌و‌ئی���داره‌ی‌گه‌رمیانیش‌)%18(‌بو،‌كه‌‌به‌شێوه‌ی‌گشتی‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌هه‌رێم‌تێكڕا‌ئه‌یكرده‌‌)21،5%(.‌له‌سه‌ر‌ئاس���تی‌ره‌گه‌زی���ش‌كچ���ان‌)23%(‌و‌كوڕانیش‌)19%(.‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌جۆری‌ده‌ستنیشانكردنه‌كانیش‌رێژه‌ی‌ده‌رچونی‌

خوێن���دكاره‌‌هه‌ڵب���ژارده‌كان‌)44%(‌و‌هه‌ڕه‌مه‌كییه‌كانی���ش‌)8%(،‌كه‌‌ئه‌مه‌ی‌

دوه‌میان‌له‌راستیه‌وه‌‌نزیكتره‌.له‌وه‌كرد"‌ باس���ی‌‌ پارله‌مانتاره‌‌ ئ���ه‌و‌تا‌ژینگ���ه‌ی‌پ���ه‌روه‌رده‌و‌خوێندن‌له‌م‌هه‌رێم���ه‌دا‌ئه‌و‌ژینگه‌‌خ���راپ‌و‌ناله‌بارو‌نه‌گونج���اوه‌‌بێ���ت،‌ت���ا‌خوێن���دكاران‌مه‌ترسی‌روخانی‌دیواری‌مه‌كته‌به‌كانیان‌هه‌بێ���ت،‌تا‌خوێندكاران‌به‌حه‌س���ره‌تی‌‌تاقیگ���ه‌و‌كتێبخانه‌و‌مه‌رس���ه‌م‌و‌یاریگه‌‌بن،‌تا‌پۆله‌كانی‌خوێندن‌وا‌شیش���كوت‌كرابن‌له‌منداڵ‌و‌له‌گه‌ڵ‌هیچ‌ستانداردێك‌نه‌گونجێن،‌تا‌خوێندكاران‌ئاوی‌پاكیان‌بۆ‌دابی���ن‌نه‌كرێت‌ب���ۆ‌خواردنه‌وه‌،‌تا‌پێویس���ت‌و‌ ‌) W.C(مندااڵن‌ ئه‌وكاته‌ی‌پاكی���ان‌ب���ۆ‌دابیننه‌كرێ���ت‌ب���ۆ‌خ���ۆ‌به‌تاڵكردنه‌وه‌ی���ان،‌ن���ه‌‌قوتابخانه‌ی���ان‌خۆشده‌وێت‌و‌نه‌‌ئه‌نجامی‌له‌وه‌‌باشتریش‌به‌ده‌س���تدێنن،‌هه‌ربۆیه‌‌ئه‌نجامه‌كه‌م‌ال‌س���ه‌یر‌نیه‌،‌تا‌ئه‌و‌رۆژه‌ی‌مامۆس���تای‌پێویست‌بۆ‌قوتابخانه‌كان‌دابینده‌كرێت‌و‌مندااڵن‌بێ‌مامۆستا‌نابن،‌تا‌ئه‌و‌رۆژه‌ی‌وه‌زی���ری‌پ���ه‌روه‌رده‌‌جورئه‌ت���ی‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌به‌یه‌كسانی‌و‌به‌پێی‌پێویست‌مامۆس���تاكان‌به‌سه‌ر‌قوتابخانه‌و‌رێژه‌ی‌خوێن���دكاره‌كان‌دابه‌ش‌ب���كات،‌تا‌ئه‌و‌رۆژه‌ی‌جه‌ناب���ی‌وه‌زیر‌جورئه‌ت‌ده‌كات‌ده‌ستی‌حزب‌دوربخاته‌وه‌‌له‌ناوه‌نده‌كانی‌

هه‌ولێرو‌ له‌قوتابخانه‌كان���ی‌ خوێن���دن‌و‌دهۆك‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌لێهاتوی‌غه‌یره‌‌پارتی‌له‌شوێنی‌ئه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌ناشایستانه‌ی‌پارتی‌دابنێت‌كه‌‌ته‌نها‌به‌پێوه‌ری‌حزبی‌دان���راون‌و‌له‌س���لێمانیش‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌غه‌یره‌‌یه‌كێتی‌له‌شوێنی‌ئه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌ناشایس���تانه‌ی‌یه‌كێتی‌دابنێت‌كه‌‌ته‌نها‌له‌ب���ه‌ر‌یه‌كێتیبونیان‌دان���راون،‌تا‌ئه‌و‌

رۆژه‌ی‌جه‌ناب���ی‌وه‌زیر‌ده‌یكات‌به‌بڕیارو‌هه‌م���و‌مامۆس���تایه‌ك‌خول���ی‌راهێنان‌ئه‌بینێت‌له‌سه‌ر‌شێوازی‌وانه‌وتنه‌وه‌و‌ئه‌و‌پرۆگرامه‌‌تازانه‌ی‌ده‌خوێنرێن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌پێش‌ئ���ه‌وه‌ی‌بیانڵێنه‌وه‌‌ش���اره‌زایبن،‌به‌ڵ���ێ‌‌تا‌ئه‌و‌رۆژه‌‌نه‌‌ره‌وش���ه‌كه‌‌له‌مه‌‌باشتر‌ده‌بێت‌و‌نه‌‌ئه‌نجامی‌له‌م‌جۆره‌شم‌

ال‌سه‌یره‌.

"به میزاج كه سانێك هه ڵده بژێرنبۆ دانانی پرسیاری تاقیكردنه وه كان "

به‌داخه‌وه‌‌سااڵنه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ده‌بێته‌‌قوربانی‌‌ته‌نها‌

خوێندكارو‌قوتابیه

کۆمه‌ڵێک‌خوێندکار‌له‌کاتی‌تاقیکردنه‌وه‌دا

له‌كوردستان‌به‌هۆی‌‌هه‌ڵه‌تێگه‌یشتن‌له‌ئامانجه‌كانی‌‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌

نیشتمانی‌‌ده‌رئه‌نجامه‌كانی‌‌

له‌هه‌مو‌قۆناغه‌كاندا‌ئاستی‌‌زانستی‌‌

فێرخواز‌ده‌رناخات

‌‌‌ئا:‌هێمن‌مامه‌ند

له‌م‌گفتوگۆیه‌ی‌‌ئاوێنه‌دا،‌نه‌جیبه‌‌عومه‌ر‌هاوسه‌رۆكی‌‌پارتی‌‌چاره‌سه‌ری‌‌دیوكراتی‌‌كوردستان،‌به‌شانازیه‌وه‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌له‌بواری‌‌

فكریه‌وه‌‌نزیكن‌له‌په‌كه‌كه‌و‌ده‌ڵێت‌"بچینه‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستانیشه‌وه‌،‌

هه‌ر‌ئۆپۆزیسیۆن‌ده‌بین"

ئاوێن���ه‌:‌كاندیده‌كانت���ان‌له‌س���ه‌ر‌چ‌بنه‌مایه‌ك‌ده‌ستنیشانكردوه‌و‌كێن؟‌

وه‌ك‌ ئێم���ه‌‌ عوم���ه‌ر:‌ نه‌جیب���ه‌‌ئۆپۆزیسیۆنێكی‌جه‌ماوه‌ریی‌كه‌‌باوه‌ڕی‌ته‌واوم���ان‌به‌هه‌م���و‌بنه‌ماو‌پرنس���یپه‌‌دیموكراتی���ه‌كان‌هه‌یه‌.‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌ی‌كه‌‌دیاریمان‌كردون‌هه‌مویان‌چاالكوانی‌ب���ه‌رده‌وام‌ نه‌ته‌وه‌ی���ن‌و‌ دیموكرات���ی‌و‌له‌به‌ره‌ی‌گه‌ل‌و‌جه‌ماوه‌ردا‌بون‌و‌خاوه‌ن‌رابردویه‌كی‌پاكن‌كه‌سایه‌تی‌بیرۆكراتنین‌و‌له‌پێشه‌وه‌ی‌چاالكیه‌‌جه‌ماوه‌ریه‌كاندابون.‌پارتیمان���ن‌و‌ ئه‌ندام���ی‌ هه‌ندێكی���ان‌كه‌س���ایه‌تی‌ زۆریش���یان‌ ژماره‌یه‌ك���ی‌س���ه‌ربه‌خۆن.‌ت���ه‌وای‌كاندیده‌كانم���ان‌كه‌سانێكن‌‌كه‌‌به‌به‌رده‌وامی‌له‌ناو‌چاالكی‌جه‌ماوه‌ریداب���ون‌و‌خاوه‌ن‌ره‌نجێكی‌زۆرو‌هه‌ڵوێس���تی‌رادیكااڵنه‌‌بون‌له‌دژی‌هه‌مو‌گه‌له‌كه‌مان‌ كه‌‌ ناعه‌داله‌تیه‌ك‌ گه‌نده‌ڵی‌و‌پێ���وه‌ی‌ده‌ناڵێنێت.‌واتا‌لیس���ته‌كه‌مان‌كه‌س���ایه‌تی‌ له‌كۆمه‌ڵی���ك‌ پێكهات���وه‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌و‌دیموكراتخ���واز‌‌كه‌‌خه‌ڵكی‌ت���ه‌واوی‌ش���ارو‌ش���ارۆچكه‌و‌قه‌زاكانی‌هه‌رێم���ی‌كوردس���تانی‌تێدای���ه‌.‌له‌وانه‌‌ژماره‌یه‌ك���ی‌به‌رچاو‌له‌ژنان���ی‌ئاكتیڤ‌و‌بی���ۆری‌و‌كارای‌تێدای���ه‌‌ك���ه‌‌خاوه‌نی‌زۆرتری���ن‌چاالكین‌له‌دژی‌ژن‌كوش���تن‌و‌هه‌مو‌شێوازه‌كانی‌توندوتیژی‌دژ‌به‌ژنان،‌زۆرترین‌پرۆژه‌‌یاس���ای‌گرنگیان‌داوه‌ته‌‌په‌رله‌م���ان‌و‌ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌په‌رله‌مانیش‌له‌هه‌مانكات���دا‌ ك���ردوه‌.‌ ب���ۆ‌ كاری���ان‌زۆرینه‌ی‌كاندیده‌كانمان‌له‌توێژی‌الوانن.‌‌هه‌موش���یان‌خ���اوه‌ن‌زهنیه‌ت���ی‌نوێی‌گه‌نجان���ه‌ن.‌له‌ماوه‌یه‌ك���ی‌كورتدا‌ناوی‌

كاندیده‌كانمان‌راده‌گه‌یه‌نین.ئاوێن���ه‌:‌ئه‌مج���اره‌‌رێگه‌ت���ان‌پێدرا‌به‌ش���داری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌بكه‌ن،‌له‌كاتێكدا‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌راب���ردو‌به‌بیانوی‌‌نزیكبونت���ان‌له‌پارتی‌‌كرێكاران‌‌رێگه‌تان‌پێنه‌درا،‌پرسیاره‌كه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌ئایا‌ئه‌گه‌ر‌گه‌یش���تن‌به‌په‌رله‌مان‌یاخود‌ ئۆپۆزیس���یۆن‌ده‌مێننه‌وه‌،‌ وه‌ك‌

به‌شداری‌‌ده‌سه‌اڵت‌ده‌كه‌ن؟‌نه‌جیب���ه‌‌عوم���ه‌ر:‌‌ئێم���ه‌‌پارتێكی‌جه‌ماوه‌ریی���ن.‌ ئۆپۆزیس���یۆنی‌له‌په‌رله‌مانبین‌یان‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌په‌رله‌مان‌ه���ه‌ر‌ئۆپۆزیس���یۆن‌ده‌بین‌به‌ش���داری‌له‌په‌رله‌مان���دا‌ ناكه‌ی���ن.‌ حكوم���ه‌ت‌له‌گ���ه‌ڵ‌ سه‌رش���ه‌قام‌ ئۆپۆزیس���یۆنی‌ناو‌په‌رله‌مان‌به‌یه‌كه‌وه‌‌ ئۆپۆزیس���یۆنی‌گرێده‌ده‌ین.‌وات���ا‌كارده‌كه‌ین‌په‌رله‌مان‌نوێنه‌رایه‌تیكردن���ی‌ جێگ���ه‌ی‌ ببێت���ه‌‌راس���ته‌وخۆی‌ئی���راده‌ی‌گ���ه‌ل.‌یه‌كێك‌له‌مه‌رجه‌كانمان‌ب���ۆ‌په‌رله‌مانتاره‌كانمان‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌پێویس���ته‌‌به‌رده‌وام‌له‌هه‌مو‌رێپێ���وان‌و‌چاالكییه‌ك���دا‌له‌پێش���ه‌وه‌ی‌دانیش���تنه‌كانی‌ له‌هه‌م���و‌ خه‌ڵكب���ن.‌ئاگاداربكاته‌وه‌‌تا‌ په‌رله‌مانیش‌خه‌ڵ���ك‌خه‌ڵك‌و‌په‌رله‌مانتاره‌كان‌به‌یه‌كه‌وه‌‌فشار‌

دروس���تبكه‌ن‌بۆ‌بڕیارگرتن‌له‌سه‌ر‌هه‌مو‌مه‌سه‌له‌‌چاره‌نوسسازه‌كان.‌واتا‌بۆشایی‌نێوان‌په‌رله‌مان‌و‌خه‌ڵك‌پڕده‌كه‌ینه‌وه‌.‌له‌درێژكردن���ه‌وه‌ی‌‌ چ���ۆن‌ ئاوێن���ه‌:‌ویالیه‌ت���ی‌‌بارزانی‌‌ده‌ڕوان���ن،‌ئایا‌ئێوه‌‌به‌نیازبون‌كاندیدتان‌هه‌بێت‌بۆ‌پۆس���تی‌‌

سه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێم؟نه‌جیبه‌‌عومه‌ر:‌‌س���ه‌ره‌تا‌دواخستنی‌هه‌ڵبژادنی‌س���ه‌رۆكی‌هه‌رێم‌درێژكردنی‌ته‌مه‌ن���ی‌ویالیه‌ت���ی‌مه‌س���عود‌بارزانی‌زۆر‌به‌تون���دی‌ره‌خنه‌‌ده‌كه‌ی���ن.‌ئه‌مه‌‌بڕیارێكی‌ت���ره‌‌له‌بڕیاره‌‌نایاس���اییه‌كان‌كه‌‌په‌رله‌مان‌ده‌ریك���ردوه‌.‌وه‌ك‌زۆرێك‌به‌رژه‌وه‌ندیخوازه‌كانی‌ سیاسی‌و‌ له‌بڕیاره‌‌هێزی‌ده‌س���ه‌اڵت‌كه‌‌هیچ‌حیسابێك‌بۆ‌رای‌جه‌ماوه‌ر‌ناكات.‌ئه‌مه‌ش‌په‌ڵه‌یه‌كی‌تری‌ره‌ش���ی‌نادیموكراتیه‌‌به‌ناوچه‌وانی‌كه‌‌ كوردس���تانه‌وه‌.‌ هه‌رێمی‌ په‌رله‌مانی‌به‌هه‌مو‌شێوه‌یه‌ك‌یاری‌به‌ئیراده‌ی‌خه‌ڵك‌ده‌كه‌ن.‌ئێمه‌‌وه‌ك‌پارتی‌چاره‌س���ه‌ری‌ئ���ه‌م‌بڕی���اره‌‌زۆر‌هه‌ڵ���ه‌‌ده‌بینین.‌كه‌‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر‌ بڕیار‌ په‌رله‌مان‌ته‌مه‌ن���ی‌په‌رله‌م���ان‌و‌س���ه‌رۆكی‌هه‌رێم‌ب���دات.‌له‌كاتێك���دا‌س���ه‌رۆكی‌هه‌رێ���م‌له‌په‌رله‌مان���دا‌هه‌ڵنه‌بژێردراوه‌.‌‌ئێمه‌‌تا‌

ئێستا‌كاندیدمان‌نیه‌‌بۆ‌سه‌رۆكی‌هه‌رێم‌كاتێ���ك‌هه‌ڵبژاردن���ی‌س���ه‌رۆكی‌هه‌رێم‌دیاریك���را‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌كاته‌‌‌یان‌كاندیدی‌خۆمان‌ده‌بێت،‌یان‌له‌ناو‌ئه‌و‌كاندیدانه‌ی‌كه‌‌دیاری‌ده‌كرێت.‌ئه‌گه‌ر‌كاندیدێك‌بێت‌بتوانێت‌ئه‌ركی‌به‌رپرسیاری‌گرنگی‌خه‌ڵك‌‌بخاته‌‌س���ه‌ر‌شانی‌خۆی‌و‌ئه‌و‌پرنسیپ‌و‌دیموكراس���ی‌و‌ له‌بواری‌ ئێمه‌‌ پێوانانه‌ی‌نه‌ته‌وه‌یدا‌باوه‌ڕمان‌پێی‌هه‌یه‌‌تائاستێك‌له‌كه‌س���ایه‌تیدا‌به‌دیبكرێ���ت‌ئ���ه‌و‌كاته‌‌هه‌ڵویس���تی‌خۆم���ان‌دی���اری‌ده‌كه‌ین‌و‌خه‌ڵك���ی‌خۆم���ان‌ئاگادارده‌كه‌ینه‌وه‌‌كه‌‌

ده‌نگبده‌ن‌به‌كاندیدی‌دیاریكراو.‌‌په‌كه‌ك���ه‌‌ ئاش���كرایه‌‌ وه‌ك‌ ئاوێن���ه‌:‌پش���تگیری‌‌ كوردس���تان‌ له‌رۆژئ���اوای‌‌‌PYDده‌كات‌و‌له‌رۆژهه‌اڵتی���ش‌پژاك���ی‌‌دروس���تكردوه‌،‌ئایا‌ده‌یه‌وێت‌له‌باشوری‌‌ئێ���وه‌‌ به‌هه‌مانش���ێوه‌‌ كوردس���تانیش‌دروس���تبكات‌له‌به‌رامب���ه‌ر‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌

یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌؟نه‌جیبه‌‌عوم���ه‌ر:‌ئێمه‌‌له‌الیه‌ن‌پارتی‌كرێكارانی‌كوردستانه‌وه‌‌دروستنه‌كراوین.‌ئێمه‌‌وه‌ك‌خه‌ڵكی‌باش���وری‌كوردستان‌دروس���تكردوه‌و‌ چاره‌س���ه‌ریمان‌ پارتی‌س���ودمان‌ نوێخ���واز‌ پارتیه‌ك���ی‌ وه‌ك‌

له‌فه‌لسه‌فه‌و‌ئایدۆلۆژیای‌رێبه‌ر‌ئۆجه‌الن‌سروش���تی‌ مافێكی‌ ئه‌مه‌ش‌ وه‌رگرتوه‌.‌خۆمان���ه‌‌چ���ۆن‌هه‌م���و‌كۆمۆنیس���ت‌و‌جیهاندا‌ له‌سه‌رتاس���ه‌ری‌ ش���یوعیه‌كان‌سودیان‌له‌فه‌لسه‌فه‌ی‌ماركس‌وه‌رگرتوه‌و‌ئه‌مڕۆش‌ كارده‌ك���ه‌ن‌ فه‌لس���ه‌فه‌یه‌‌ به‌و‌له‌سه‌رتاسه‌ری‌كوردستاندا‌تا‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌كوردستانیش‌كۆمه‌ڵیك‌پارتی‌و‌رێكخراو‌‌ئایدی���ای‌فك���ری‌و‌فه‌لس���ه‌فی‌به‌ڕێ���ز‌ئۆج���ه‌الن‌بۆ‌خۆیان‌به‌بنه‌ما‌وه‌رده‌گرن.‌به‌تایبه‌تی‌و‌له‌بواری‌فه‌لس���ه‌فه‌ی‌ئازادی‌دیموكراتیانه‌ی‌ سیسته‌می‌ له‌بواری‌ ژن‌و‌گه‌ل‌و‌فكری‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌دیموكرات،‌ئه‌مڕۆ‌له‌سه‌ر‌ئاس���تی‌هه‌مو‌جیهان‌نمونه‌یه‌كی‌تێزێك���ی‌ هی���چ‌ پێش���كه‌وتوه‌‌ ه���ه‌ره‌‌رۆژئاوای���ی‌ناتوانێت‌ئه‌و‌پێش���كه‌وتنانه‌‌تێپه‌ڕێنێت.‌پارتی‌كرێكارانی‌كوردستان‌نه‌پێویس���تیان‌به‌دژایه‌تیكردنی‌یه‌كێتی‌و‌به‌هێزێكی‌ نه‌پێویس���تیان‌ هه‌یه‌‌و‌ پارتی‌وه‌ك‌پارت���ی‌چاره‌س���ه‌ری‌هه‌یه‌.‌ئه‌وان‌هێزی‌خۆی���ان‌هه‌یه‌‌له‌بواره‌كانی‌فكری‌و‌

سیاسی‌و‌سه‌ربازیدا‌چیان‌بوێت‌ده‌توانن‌بیك���ه‌ن.‌ده‌بێت‌له‌هه‌ندێك‌هه‌ڵوێس���تدا‌له‌پێناوی‌به‌رژه‌وه‌ندی‌گشتیدا‌‌پشگیری‌‌له‌یه‌كتر‌بكه‌ین‌به‌اڵم‌ئه‌مه‌‌به‌واتای‌ئه‌وه‌‌نایه‌ت‌كه‌‌به‌یه‌ك���ه‌وه‌‌گرێدراوبین.‌ئێمه‌‌وه‌ك‌پارتی‌چاره‌س���ه‌ری‌دوژمنایه‌تیمان‌له‌گه‌ڵ‌هیچ‌هێزیكدا‌نیه‌و‌چاومان‌له‌هیچ‌پۆست‌و‌پله‌یه‌كی‌ده‌سه‌اڵته‌وه‌‌نیه‌.‌ئێمه‌‌وه‌ك‌هێزێك���ی‌دیموكراتی���ی‌نه‌ته‌وه‌یی‌ئامانجمان‌گۆڕانكاریی‌‌بنگه‌ییه‌‌له‌باشوری‌كوردستان‌له‌بواری‌سیسته‌می‌سیاسی‌و‌بونیاتنان���ی‌ ئاب���وری.‌ به‌ڕێوه‌ب���ردن‌و‌سیس���ته‌مێكی‌دیموكرات���ی‌ك���ه‌‌هه‌مو‌جه‌ماوه‌ر‌له‌س���ایه‌ی‌ئه‌و‌ده‌سكه‌وتانه‌ی‌كه‌‌هه‌یه‌‌به‌ئازادی‌ب���ژی،‌چونكه‌‌هه‌مو‌خه‌ڵكی‌كوردس���تان‌له‌ناویاندا‌ئه‌ندامانی‌پارتی‌چاره‌س���ه‌ریش‌خ���اوه‌ن‌زۆرترین‌ره‌نج‌و‌خوێنن‌له‌پێناوی‌به‌ده‌س���تهێنانی‌ئه‌و‌ده‌س���كه‌وتانه‌ی‌ك���ه‌‌هه‌یه‌.‌باوه‌ڕی‌ته‌واومان‌هه‌یه‌‌كه‌‌هیچ‌ده‌س���كه‌وتێكی‌دیموكراتی���ه‌ت‌ به‌ب���ێ‌ نه‌ته‌وه‌ی���ی‌

ناپارێزرێت..‌ئێستاش‌هه‌ر‌نزیكن‌له‌په‌كه‌كه‌و‌ ئاوێنه‌:خۆت���ان‌به‌باڵی‌‌ئ���ه‌وان‌ده‌زان���ن،‌یان‌

پارتێكی‌‌سه‌ربه‌خۆن؟نه‌جیبه‌‌عومه‌ر:‌‌ئێم���ه‌‌نزیكی‌هه‌مو‌دیموكراتی���ن‌و‌ نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و‌ هێزیك���ی‌گوتومانه‌و‌ به‌به‌رده‌وامی‌ به‌ش���انازییه‌وه‌‌ده‌یڵێین‌‌له‌بواری‌فكری‌و‌فه‌لس���ه‌فیه‌وه‌‌نزیكین‌له‌پارتی‌كرێكارانی‌كوردس���تان.‌ئێمه‌‌وه‌ك‌پارتی‌چاره‌سه‌ری‌دیموكراتی‌ئۆپۆزیس���یۆنی‌ پارتیه‌كی‌ كوردس���تان‌س���ه‌ربه‌خۆین‌له‌باش���وری‌كوردس���تان‌كارده‌كه‌ی���ن‌و،‌باڵی‌هیچ‌‌‌پارتیه‌كی‌تر‌نین.‌ئیتر‌پێویسته‌‌ئه‌و‌راستیه‌‌بزانرێت‌كه‌‌رێبه‌ر‌ئۆجه‌الن‌ته‌نها‌رێبه‌ری‌تێكۆشانێك‌نیه‌.‌به‌ڵكو‌بیرمه‌ندو‌فه‌یله‌سوفیشه‌.‌كه‌‌خاوه‌نی‌زۆرتری���ن‌به‌رهه‌م‌و‌تێزی‌فكری‌نوێیه‌.‌بۆ‌چاره‌س���ه‌ری‌هه‌مو‌كێشه‌كانی‌باشوری‌كوردس���تانیش‌به‌ڕێزی‌خاوه‌نی‌پ���رۆژه‌ی‌فكریی���ه‌.‌ئێمه‌ش‌ زۆرتری���ن‌س���ودمان‌له‌م‌فكران���ه‌‌وه‌رگرتوه‌.‌ئیتر‌

به‌مه‌‌نابین‌به‌به‌شێك‌له‌په‌كه‌كه‌.

17 (384(‌سێشه‌ممه‌‌2013/7/2 komalayatyawene@gmail.comکۆمه‌اڵیه‌تی

هاوسه رۆكی پارتی چاره سه ر "نه جیبه عومه ر": درێژكردنی ته مه نی ویالیه تی بارزانی

په ڵه یه كی ره شی نادیموكراتیه به ناوچه وانی په رله مانی كوردستانه وه

‌‌‌ئا:‌به‌ختیار‌حسێن

رۆژی‌‌‌6/26له‌شاری‌‌هه‌ولێر‌سه‌نگه‌ر‌كه‌ریمی‌‌ته‌مه‌ن‌‌26ساڵی‌‌له‌تاو‌هه‌ژاری‌‌و‌ده‌ستكورتی‌‌ئاگری‌‌له‌جه‌سته‌ی‌‌خۆی‌‌به‌رداو‌كۆتایی‌‌به‌ژیانی‌‌پڕ‌له‌كوێره‌وه‌ری‌‌خۆی‌‌

هێنا،‌كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‌ده‌ڵێن‌"ئه‌ویش‌ده‌یویست‌وه‌ك‌مرۆڤێك‌ژیانێكی‌‌ئاسایی‌بژی‌،‌به‌اڵم‌ناعه‌داله‌تی‌‌

ده‌ره‌تانی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌پێنه‌دا".

وه‌س���تا‌موئه‌یه‌د‌یاسین‌كه‌‌هاوسێی‌‌ئ���ه‌و‌كۆگایه‌یه‌،‌س���ه‌نگه‌ر‌خۆی‌‌تێدا‌س���وتاند،‌‌یه‌كه‌م‌كه‌س‌ب���وه‌‌له‌كاتی‌‌روداوه‌كه‌دا‌به‌هانایه‌وه‌‌چوه‌،‌وه‌س���تا‌موئه‌ی���ه‌د‌ئێس���تاش‌ئ���ه‌و‌دیمه‌ن���ه‌‌خه‌فه‌تهێ���ن‌و‌دڵته‌زێنه‌ی‌‌له‌به‌رچاو‌ون‌نابێت،‌كه‌‌سه‌نگه‌ر‌تۆپه‌ڵێگ‌گڕ‌بوه‌و‌له‌ناكاو‌به‌ره‌و‌روی‌‌هاتوه‌،‌ناوبراو‌ئه‌و‌س���اته‌وه‌خته‌ی‌‌بۆ‌ئاوێن���ه‌‌گێڕایه‌وه‌و‌وت���ی‌‌"به‌یانی‌‌زو‌ب���و،‌خه‌ریكی‌‌كاری‌‌له‌حیمكردن‌ب���وم،‌كاتێكم‌زانی‌‌گوێم‌له‌ه���اوارو‌ناڵه‌ی‌‌كه‌س���ێك‌بو،‌كاتێك‌كه‌س���ێك‌ روانیم‌ هه‌ڵب���ڕی‌‌و‌ س���ه‌رم‌ب���و‌س���ه‌رتاپای‌‌ئاگرو‌گڕ‌ب���و‌به‌ده‌م‌هاواره‌وه‌‌به‌ره‌و‌روم‌ده‌هات،‌كه‌‌ئه‌وه‌م‌بینی‌‌تاسام،‌دیمه‌نه‌كه‌‌زۆر‌كاریگه‌ربو‌به‌الم���ه‌وه‌،‌ویس���تم‌به‌خێ���را‌بگ���ه‌م‌به‌هانایه‌وه‌،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌س���امناكی‌‌و‌قاچه‌كان���م‌ دیمه‌نه‌ك���ه‌وه‌‌ كتوپڕی���ی‌‌ده‌له‌رزین‌و‌هه‌س���تمده‌كرد‌وا‌خه‌ریكه‌‌

له‌كارده‌كه‌ون".وه‌ك‌خۆی‌‌ده‌ڵێت‌به‌اڵم‌س���ه‌ره‌ڕای‌‌ئه‌وه‌ش‌وه‌ستا‌موئه‌یه‌د‌زۆری‌‌له‌خۆی‌‌كردوه‌‌و‌هه‌وڵیداوه‌‌كه‌‌بیگاتێ‌و‌ئاگره‌كه‌‌له‌رێگه‌ی‌‌ بكوژێنێت���ه‌وه‌،‌س���ه‌ره‌تاش‌

له‌رێگه‌ی‌‌ دواتر‌ هه‌وڵی���داوه‌و‌ خۆڵه‌وه‌‌په‌یداكردنی‌‌قومه‌وه‌‌هه‌وڵی‌‌كوژانه‌وه‌ی‌‌دواتریش‌كه‌س���ێكی‌‌ داوه‌،‌ ئاگره‌كه‌ی‌‌تر‌ك���ه‌‌به‌ئۆتۆمۆبێل‌به‌وێ���دا‌ده‌ڕوات‌له‌رێگ���ه‌ی‌‌ئاگركوژێن���ه‌وه‌و‌ ئه‌وی���ش‌ئ���اوه‌وه‌‌ئاگره‌كه‌ی���ان‌كوژاندۆت���ه‌وه‌،‌وه‌س���تا‌موئه‌یه‌د‌وتی‌‌"به‌اڵم‌زۆربه‌ی‌‌جه‌سته‌ی‌‌س���وتابو‌به‌ش���ێوه‌یه‌ك‌كه‌‌له‌س���ه‌ره‌تادا‌ نه‌یناس���یبویه‌وه‌‌ ئ���ه‌و‌وایزانیوه‌‌كه‌‌عه‌ره‌به‌،‌به‌اڵم‌دواتر‌بۆی‌‌ده‌ركه‌وتوه‌‌كه‌‌دراوس���ێكه‌ی‌‌خۆیه‌تی‌،‌دواتر‌گه‌یاندویانه‌ته‌‌نه‌خۆشخانه‌".‌‌

‌خۆس���وتاندنی‌‌ئ���ه‌م‌گه‌نجه‌،‌جگه‌‌ل���ه‌وه‌ی‌‌ویژدان���ی‌‌خه‌ڵكێك���ی‌‌زۆری‌‌راچڵه‌كاند،‌خه‌م‌و‌ئازارێكی‌‌گه‌وره‌شی‌‌ل���ه‌دوای‌‌خۆی���ه‌وه‌‌بۆ‌دای���ك‌و‌باوك‌و‌

خوشك‌و‌براكانی‌‌جێهێشت.ره‌نج���ده‌ر‌كه‌ریم‌حه‌س���ه‌ن‌كه‌‌برا‌گ���ه‌وره‌ی‌‌س���ه‌نگه‌ر‌كه‌ریم���ه‌و‌خه‌م‌و‌

په‌ژاره‌‌له‌سیمای‌‌ده‌بارێت،‌ماڵه‌‌باوانی‌‌ئه‌وان‌حه‌وت‌سه‌ر‌خێزانن،‌چوار‌كوڕ‌و‌یه‌ك‌كچن‌و‌ته‌نیا‌ئه‌و‌له‌ناویاندا‌ژیانی‌‌هاوس���ه‌رگیری‌‌پێكهێناوه‌،‌ئێستا‌ئه‌و‌له‌ماڵ���ه‌‌باوانی‌‌به‌ده‌م‌ئێ���ش‌و‌ئازاری‌‌كۆچی‌‌ناواده‌ی‌‌براكه‌یه‌وه‌‌كه‌‌ده‌دوێت‌زۆر‌بۆ‌خۆی‌‌دێنێ‌‌و‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌"نزیكه‌ی‌‌دو‌مانگ‌له‌مه‌وبه‌ر‌س���ه‌نگه‌ر‌به‌ه���ۆی‌‌زۆر‌بیركردن���ه‌وه‌‌له‌خراپ���ی‌‌ژی���ان‌و‌خوێندن���ه‌وه‌‌كه‌مێك‌خه‌مۆكی‌‌پێ���وه‌‌دیارب���و‌ب���ه‌اڵم‌ده‌رینه‌ده‌بڕی‌،‌بۆیه‌‌ئه‌ویش‌چه‌ند‌جارێك‌پرس���یاری‌‌بێتاقه‌تی‌‌و‌خه‌م‌داگرتنه‌كه‌ی‌‌لێكردوه‌،‌ئه‌ویش‌هه‌میش���ه‌‌پێی���ده‌وت:‌تاكه‌ی‌‌ده‌بێت‌ژیانم‌له‌ناو‌دۆزه‌خدا‌بێت..".

ئه‌و‌باس���ی‌‌له‌هه‌لومه‌رج���ی‌‌دارایی‌‌و‌بژێویی‌‌ژیان���ی‌‌ماڵی‌‌باوكی‌كردو‌وتی‌‌"ب���اری‌‌دارایی���ان‌زۆر‌خراپ���ه‌‌و‌له‌ناو‌خانویه‌كی‌‌ته‌جاوزدا‌ژیان‌به‌سه‌رده‌به‌ن،‌

كه‌‌له‌ساڵی‌‌1991وه‌‌له‌ناو‌پیشه‌سازی‌‌باوكیشیان‌ دروس���تیانكردوه‌،‌ هه‌ولێر‌زیات���ر‌ل���ه‌‌22س���اڵه‌‌هه‌وڵ���ده‌دات‌و‌چه‌ندینجاریش‌سه‌ردانی‌‌پارێزگا‌و‌الیه‌نه‌‌به‌رپرسه‌كانی‌‌كردوه‌،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌ویش‌وه‌كو‌هه‌ر‌خه‌ڵكێكی‌‌ئاس���ایی‌بستێك‌زه‌وی‌‌پێب���ده‌ن‌و‌بژی‌،‌ب���ه‌اڵم‌هیچیان‌بۆ‌نه‌كردوه‌‌و‌كاتێكیش‌ده‌گه‌ڕایه‌وه‌‌بۆ‌م���اڵ‌به‌خه‌مباریه‌كی‌‌زۆره‌وه‌‌ده‌یگوت:‌به‌دۆنم‌زه‌وی‌‌به‌خه‌ڵك‌ده‌درێت‌كه‌چی‌‌به‌ڕه‌وای‌‌نابینن‌یه‌ك‌بسته‌‌زه‌وی‌‌بده‌نه‌‌كوڕه‌‌هه‌ژارێك‌كه‌‌زیاتر‌له‌‌‌22س���اڵه‌‌

هه‌وڵی‌‌بۆ‌ده‌دات".وتیش���ی‌‌"ئه‌مه‌ش‌س���ه‌نگه‌ری‌‌زۆر‌ده‌خوارد،‌ پێ���وه‌‌ خه‌می‌‌ بێزارده‌كرد‌و‌بۆیه‌‌ئه‌م���ه‌‌وایلێكردبو‌كه‌‌به‌به‌رده‌وام‌كارب���كات،‌به‌رۆژ‌كاری‌‌ئاس���نگه‌ری‌‌و‌به‌ش���ه‌ویش‌ب���ه‌‌‌200ه���ه‌زار‌دین���ار‌

پاسه‌وانی‌‌له‌كۆگایه‌ك‌ده‌كرد".

ب���را‌گه‌وره‌كه‌ی‌‌س���ه‌نگه‌ر‌هێما‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ش‌ده‌كات‌كه‌‌براكه‌ی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌ماڵه‌وه‌یان���دا‌زۆر‌باش���بوه‌‌و‌كورێك���ی‌‌زۆر‌خۆشه‌ویس���ت‌و‌هێم���ن‌بوه‌،‌به‌اڵم‌كێش���ه‌ی‌‌گه‌وره‌ی‌‌سه‌نگه‌ر‌ئه‌وه‌ب���وه‌‌ك���ه‌‌هه‌میش���ه‌‌ده‌یگ���وت‌"ده‌بێ���ت‌تا‌كه‌ی‌‌من‌هه‌مو‌ژیانم‌له‌ناو‌)مه‌عمه‌ل(‌به‌سه‌ربه‌رم‌و‌نه‌توانم‌ژیانی‌‌هاوس���ه‌رگیری‌‌پێكبهێن���م‌و‌وه‌كو‌هه‌ر‌گه‌نجێك‌بژی���م،‌له‌كاتێكدا‌به‌به‌رچاوی‌‌ئێم���ه‌‌بۆ‌ك���وڕه‌‌به‌رپرس���ه‌كان‌هه‌مو‌شتێك‌هه‌یه‌‌و‌كراوه‌یه‌،‌به‌اڵم‌بۆ‌كوڕه‌‌

هه‌ژارێك‌هیچ‌نیه‌".سه‌نگه‌ر‌كه‌‌تا‌پۆلی‌‌سێی‌‌سه‌ره‌تایی‌‌خوێندب���و‌خوێن���ده‌واری‌‌هه‌بو،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌كار‌و‌هه‌ژاریه‌وه‌‌نه‌یتوانی‌‌درێژه‌‌به‌خوێن���دن‌بدات،‌ب���ه‌اڵم‌به‌به‌رده‌وام‌ده‌یخوێنده‌وه‌‌و‌ده‌ینوس���ی‌‌و‌هه‌میش���ه‌‌ده‌یگوت‌"یه‌كس���انی‌‌نی���ه‌،‌هه‌ر‌ئه‌م‌

خه‌م‌و‌سه‌ختیه‌ی‌‌ژیانیش‌بو‌وایلێكرد‌كه‌‌خۆی‌‌له‌بیرب���كات‌و‌له‌رۆژی‌‌‌6/26به‌گاڵۆنێك‌سوته‌مه‌نی‌‌ئاگر‌له‌جه‌سته‌ی‌‌خۆی‌‌به‌ربدات‌و‌له‌كاتژمێر‌حه‌وت‌و‌نیوی‌‌به‌یانی‌‌كۆتایی‌به‌ژیانی‌‌خۆی‌‌بهێنێت،‌ئه‌و‌له‌دوای‌‌خۆس���وتانی‌‌‌تا‌كاژێر‌‌3و‌ده‌‌خوله‌كی‌‌ئێ���واره‌‌ژیا‌و‌دواتر‌گیانی‌‌له‌ده‌س���تدا‌چونكه‌‌رێژه‌ی‌‌سوتانه‌كه‌ی‌‌

له‌99%‌بو".ب���را‌گه‌وره‌كه‌ی‌‌س���ه‌نگه‌ر‌كه‌‌له‌دوا‌بوه‌‌ له‌گه‌ڵی���دا‌ ژیانی���دا‌ س���اته‌كانی‌‌له‌نه‌خۆش���خانه‌،‌وتی‌‌"كاتێك‌سه‌نگه‌ر‌هۆش���ی‌‌هات���ه‌وه‌‌و‌قس���ه‌یكرد،‌وتی‌:‌خۆم‌س���وتاند‌له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‌له‌ژیانی‌‌خ���ۆم‌بێزارب���وم،‌له‌كۆتاییش���دا‌وتی‌‌ئازادبێت‌و‌ الی���ه‌ك‌ هه‌م���و‌ گه‌ردن���ی‌‌ئ���اگاداری‌‌دیداری‌‌برا‌بچوكم‌به‌‌و‌زۆر‌یارمه‌تی‌‌و‌هاوكاریب���ن،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌له‌و‌زه‌حمه‌تیه‌ی‌‌ژیان‌و‌هه‌ژاریه‌‌رزگاری‌‌

بێت‌و‌وه‌كو‌منی‌‌لێبه‌سه‌رنه‌یه‌ت".‌ئه‌و‌باس���ی‌‌له‌وه‌‌كرد‌كه‌‌كاتێكش‌سه‌نگه‌ر‌مابو‌له‌الی‌‌خۆی‌‌كابینه‌یه‌كی‌‌ب���ۆ‌برا‌بچوكه‌كه‌ی‌‌دانابو‌كه‌‌بایی‌‌‌200هه‌زار‌دینار‌ش���ه‌كه‌راتی‌‌تێ���دا‌دانابو‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌تێیدا‌بیفرۆش���ێت،‌به‌اڵم‌شاره‌وانی‌‌به‌هیچ‌ش���ێوه‌یه‌ك‌رێگایان‌پێن���ه‌ده‌دا‌كه‌‌ئ���ه‌و‌كابینه‌یه‌‌دابنێت‌و‌شته‌كانی‌‌بفرۆشێت،‌ئه‌مه‌ش‌سه‌نگه‌ری‌‌

هێنده‌ی‌‌تر‌بێزاركردبو.برای‌سه‌نگه‌ری‌جوانه‌مه‌رگ‌داواكاره‌‌كه‌‌هیچ‌گه‌نجێك‌بڕیارێكی‌‌هه‌ڵه‌نه‌دات‌و‌په‌نا‌بۆ‌خۆس���وتان‌نه‌ب���ات‌و،‌كۆتایی‌‌نه‌هێنێ���ت،‌داواش‌ به‌ژیان���ی‌‌خ���ۆی‌له‌حكوم���ه‌ت‌ده‌كات‌ك���ه‌‌به‌س���ه‌‌با‌ئاگاداری‌‌ژیانی‌‌الوان‌بێت‌و‌چیتر‌الوان‌نه‌بنه‌‌قوربانی‌‌ده‌س���تی‌‌نایه‌كس���انی‌‌

له‌كوردستان.

هه ژاری و نایه كسانی .. سه نگه ری كرد به سوتماك

سه‌نگه‌ر‌که‌ریم‌ئه‌و‌گه‌نجه‌ی‌له‌‌شاری‌هه‌ولێر‌خۆی‌سوتان

خۆسوتاندنی‌‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌‌ویژدانی‌‌خه‌ڵكێكی‌‌زۆری‌‌راچڵه‌كاند،‌خه‌م‌و‌

ئازارێكی‌‌گه‌وره‌شی‌‌بۆ‌دایك‌و‌باوك‌و‌خوشك‌و‌

براكانی‌‌جێهێشت

ئێمه‌‌وه‌ك‌پارتی‌چاره‌سه‌ری‌ئه‌م‌بڕیاره‌‌

زۆر‌هه‌ڵه‌‌ده‌بینین‌كه‌‌په‌رله‌مان‌بڕیار‌

له‌سه‌ر‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ته‌مه‌نی‌په‌رله‌مان‌و‌

سه‌رۆكی‌هه‌رێم‌بدات‌له‌كاتێكدا‌سه‌رۆكی‌هه‌رێم‌له‌په‌رله‌ماندا‌

هه‌ڵنه‌بژێردراوه‌

‌گوێم‌له‌هاوارو‌ناڵه‌ی‌‌كه‌سێك‌بو،‌كاتێك‌

سه‌رم‌هه‌ڵبڕی‌‌‌كه‌سێك‌بو‌سه‌رتاپای‌‌ئاگرو‌گڕ‌بو‌به‌ده‌م‌هاواره‌وه‌‌به‌ره‌و‌روم‌

ده‌هات

نه‌جیبه‌‌عومه‌ر

tawaryawene@gmail.com (384( سێشه ممه 2013/7/2 ته وه ره یه ک بۆ گفتوگۆ: قه یرانی رۆشنبیران 18

به ختیار عه لی

لەسەرەتای سەدەی بیستدا و لەسایەی ناس���یونالیزمی کوردیی���دا زاراوەیەکی هاوش���ان و تەریب س���ەرهەڵدەدات کە زاراوەی ڕۆش���نبیریی کوردیی���ە. ئەم زاراوەیە هاوش���ان بە س���ێ سیفەتی لەدایکدەبێت، کوش���ندە س���ەرەکی و کە هەرس���ێکیان تا ئەمڕۆ ڕۆشنبیریی ئێمەیان لەبنەوە کلۆر کردوە. یەکەم: زاراوەی ڕۆش���نبیریی کوردی���ی، ک���ە لەدایکدەبێ���ت، درێژک���راوەی خەیاڵ و فەنتازی���او هەوڵەکانی دروس���تکردنی شوناسە الی ناسیونالیستە کوردەکان. وەک ڕۆش���نبیر پێناس���ەکردنی بوونەوەرێک���ی سیاس���ی، بەوجۆرەی لەڕۆشنبیریی ئێستادا بااڵدەستە، واتە جیانەکردنەوەی شوناس���ی سیاس���ی و هەڵەیەک���ە لەی���ەک، ڕۆش���نبیریی دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ ئ���ەو لەدایکبوونە ڕۆشنبیری قەیس���ەرییەی س���ەقەت و کوردی���ی لەهەن���اوی ناس���یونالیزمی کوردیی���ەوە. ئ���ەم کێش���ەیە، ئ���ەو وادەکات ک���ە تاعوونییەی���ە دەردە دروس���تببێت لەڕۆش���نبیر جۆرێ���ک ک���ە تەنی���ا لەڕێ���گای سیاس���ەتەوە ڕۆش���نبیریی شوناس���ی دەتوانێ���ت خۆی بپارێزێت و سیاس���ەت بکاتە ئەو ڕۆشنبیربوونی مەرجەعەی شوناس���ی دووەم: س���یفەتی لێوەردەگرێ���ت. زاراوەی ڕۆش���نبیریی کوردی���ی لەژێر دێتە سەتحیدا ئاسان و هەلومەرجێکی دونیاوە، لەدونیایەکدا نەخوێندەواریی و ئیدی لەترۆپک���دان. تێی���دا جەه���ل زاراوەک���ە ئاماژەیە بۆ هەموو ش���ێوە سەرەتاییەکانی خوێندەواریی بەرامبەر بەهۆی نەخوێندەواریی. نەزان���ی و بە ئەو زەمینەیەوە، شوناس���ی ڕۆشنبیر لەدونیای ئێمەدا بەجۆرێکی ترس���ناک تێکەڵدەبێت، »خوێندەوار«دا لەگەڵ واتە هەموو خوێندەوارێک ڕۆش���نبیرە، ئ���ەوەش کارێکدەکات، س���ەقفی ئەو پێداویستیانەی کەسێک بۆ ڕۆشنبیربوون پێویس���تی پێ���ی بێ���ت، بەجۆرێ���ک ن���زم بێ���ت، هەم���وو خوێندەوارێکی ئاساییش بگرێتەوە کە تەنیا دەتوانێت بنوس���ێت و بخوێنێت���ەوە. س���یفەتی سێهەم: ڕۆشنبیریی لەسەرەتاوە وەک زاراوەی���ەک بەکارهاتووە کە ئاماژە بۆ ئەو جۆرە تێگەیش���تن و تەفس���یرانەی دونی���ا دەکات کە لەدەرەوەی مزگەوت ش���ەرعییەتی ئەمەش لەدایکدەب���ن، ڕۆشنبیریی دەبەخشێتە هەر گووتارێک ک���ە م���ۆری مزگەوتی پێ���وە نەبێت و وادەکات وەک ڕۆشنبیریی بیناسێنین و

قەبووڵیبکەین. لەس���ەرەتای دەردە س���ێ ئ���ەم ڕۆش���نبیریی کوردیی���ەوە ت���ا ئەمڕۆ بەجۆرێکی بێماناو بەرباڵوو ئازاربەخش، بەردەوامییان هەیە. بەبڕوای من هەموو ئەوان���ەی لەمجۆرە ڕۆش���نبیرەن و لەو جۆرە فەزا سۆسیۆلۆژی و کولتوورییەدا دەس���وڕێنەوە، دەکرێت بەڕۆشنبیرە کالس���یکییەکان ناویان بەرین، چونکە گەرچی زەمینەی ئەوجۆرە ڕۆش���نبیرە زی���اد لەچ���ل س���اڵە بەس���ەرچووە، ب���ەاڵم ئێس���تاش وەک ج���اران خۆی دروستدەکات و لەشێوەی تازەو بەرگی نوێدا لەدایکدەبێتەوە. ئەمانە هێش���تا وەف���ادارن بۆ ئەو وێنە کالس���یکییەی ڕۆشنبیر، بەو فۆرمە کالسیکییەی کە ناس���یونالیزمی کورد دروس���تیکردوە، هەربۆیە ش���ایەنی هەڵگ���ری نازناوی ڕۆش���نبیری بەکورتی کالسیکیش���ن. کالس���یک : »ئ���ەو بوونەوەرەیە کە دەتوانێ���ت بخوێنێت���ەوە و بنوس���ێت، ب���ەاڵم ل���ە حوج���رە نەیخوێن���دووە، دەتوانێ���ت باس���ی سیاس���ەت بکات و هەمیشەش لەغەمی ئەوەدایە بەجۆرێک لەجۆرەکان بیس���ەلمێنێت کە لەهەموو ئەوانی تر سیاس���یترو کوردپەروەرترو

بەهەڵوێستترە«.

******ئەم پێناسەیە دەکرێت بەپێی شوێن و س���ەردەم و قۆناغ���ەکان، بەش���ێوەی جیاواز جیاواز دابڕێژرێتەوە، بۆ نمونە دابڕێژرێت و خوارەوە ش���ێوەیەی بەم

ڕاڤەبکرێت: » ڕۆشنبیری کالس���یکی دەکرێت لەزانکۆ یان ئەنستیتیوتە فەرهەنگییە بەرزەکاندا خوێندبێتی، بەاڵم هەمیشە بیس���ەلمێنێت ئەوەدای���ە لەغەم���ی بوونەوەرێکی سیاس���ییەوە ل���ەڕووی ساغ و سەلیمە، گەر بوێری دایە خۆی و بەچەش���نی ناسیونالیس���تەکان بیری

لەسیاسەت نەکردەوە، بەوە پارسەنگی ناسیونالیس���تێکی وەک دەدات���ەوە، تون���دڕەوە بیر لەزمان ی���ان ئابووریی بکاتەوە، غەمی گەورەی نەتەوەییمان ئەوەیە بەردەوام بیس���ەلمێنێت نزیکە لەکورد، دوورکەوتنەوە لەکورد، فۆبیای هەرە گەورەیەتی. هەڵبەت ڕۆشنبیریی کالس���یکی کۆن زۆر وشەی »کورد« ڕۆش���نبیری بەاڵم بەکاردەهێن���ا، ی کالسیکی ئێس���تا زیاتر وشەی خەڵک ی���ان کۆمەڵ���گا بەکاردەهێنێت، بەاڵم ه���ەر دوو بەکارهێنانە نوێکە هیچ نین بێئەوەی لەوش���ەدا، لەگۆڕانێک جگە ئاماژەب���ن بۆ گۆڕانێ���ک لەجەوهەردا. نزیک���ی جاران لەک���وردەوە، ناوەکەی گۆڕاوە بۆ نزیکی ڕۆش���نبیر لەخەڵک و کۆمەڵگاوە. جەوهەری شوناس���ی ئەم بوون���ەوەرە کالس���یکییە نزیکبوونە لەخەڵک���ەوە. ئەمە ڕۆش���نبیریی ناو کای���ە مەعریفیی���ەکان نیی���ە، بەڵکو ڕۆش���نبیرێکی س���ەمبولییە لەپێناوی وەزیفە لێرەیە خەڵک���دا بەرزڕاگرتنی بنەڕەتییەکەی فیک���ر یان مرۆڤ یان داهێن���ان نییە، بەڵک���و تەعبیرکردنە لەڕۆحی جەماوەر، یان رۆحی نەتەوە،

وەک خۆی هەندێجار دەیڵێت.

******

ب���ەاڵم دەکرێ���ت هەم���ان بۆچوون بەمجۆرەش دابڕێژینەوە:

ڕۆشنبیریی کالسیکی ئەو بوونەوەرەیە کە دەتوانێت بخوێنێتەوە و بنوس���ێت، ببێت���ە مامۆس���تا، بەڕۆژنامەن���وس،

بەسیاسەتمەدار، بەاڵم زۆری بۆ گرنگە تەنه���ا نەبێ���ت، وەک بوونەوەرێک���ی کۆمەاڵیەتی چاالک و دڵسۆز بناسرێت، دەبێ���ت هەمووان بیبین���ن و تێیبگەن، هەمیش���ە چاوەڕوان���ی ئەوان���ی ترە لوتفبک���ەن و شوناس���ی ڕۆش���نبیریی پێببەخشن. بۆ ئەوەی خۆی بناسێت، س���ەیری ن���او عەقڵی خ���ۆی ناکات، بەڵکو س���ەیری ناو چ���اوی ئەوانی تر دەکات، دواج���ار ئەو منداڵ و بەرهەمی ئ���ەو تێزەیەی���ە کە دەڵێ���ت؛ مرۆڤ بوونەوەرێکی سیاسییە، لێرەوە ئەویش تەنیا کاتێک دەتوانێت ڕۆش���نبیربێت، بوونەوەرێک���ی بیس���ەلمێنێت ک���ە دیکەی و زانیارییەکان���ی سیاس���ییە. کاری لەکایەکان���ی تردا، بۆ خۆی و بۆ خەڵکیش الوەکین، گرن���گ نییە گەر داهێنەرە یان نا، گرنگ نییە لەئەدەب و هونەرو زانست و فەلسەفەدا چی دەڵێت، ئەوانە موجەرەداتن، دەبێت بەجۆرێکی خێرا بگەڕێتەوە بۆ ش���تە بەرجەستەو عەینییەکان، دەبێت لەسەر بوونەوەرە لەسەر سەرۆک بنوسێت، زیندووەکان ی���ان دەوڵەت ی���ان گۆرانیبێژێک یان کێش���ەیەکی هەنووکەی���ی کە خەیاڵی هەمووان���ی س���ەرقاڵکردوە. دەبێ���ت ئەوانی لەگ���ەڵ پردی بیس���ەلمێنێت ت���ردا هەی���ە، بەرزیانبکات���ەوە ی���ان بیانهاڕێ���ت، جارجار س���ەری دونیای تیورەو تێزە ئەبس���تراکتەکان دەدات، بۆئ���ەوەی بڵێت کە لەنێ���وان تیورەو واقع���دا لەهاتوچۆدایە، لەنێوان فیکرو پراکتیکدا خەریک���ی جۆالنێیە. گرنگ ئەوەیە زووزوو بۆچوونە سیاسییەکانی وەرزێک گەر دووبارەبکاتەوە... خۆی تێپەڕێت و بۆچوونە سیاسییەکانی خۆی فۆبیا تووش���ی دووبارەنەکردبێتەوە، دەبێت، هەستدەکات ویژدانی سیاسی ئ���ازاری دەدات، ئ���ەو لەژێ���ر زەبری ئەو گوناه���ە مێژوویی���ەدا دەژی، کە منداڵیی سیاس���ەتە، دوورکەوتنەوەی لەسیاسەت تووش���ی خنکانی دەکات، وەک ماسییەکی لێدێت ئاوی لێبڕابێت ... ئەو تەنیا بەسیاس���ەت دەتوانێت سەرنجی ئەوانی تر بۆ خۆی ڕابکێشێت، سەرنجی سەرۆکە نەخوێندەوارەکانمان، س���ەرنجی تەلەفزی���ۆن و ڕۆژنامەکان و ئەندامان���ی پەرلەم���ان، خەڵک تەنیا کاتێک دەیناس���ن کە باسی سیاسەت بکات، میدیاکان بەدوایەوەن بۆش���ایی نابەبینی بەرنامەکانیانی پێ پڕبکەنەوە، بۆ ئ���ەوەی ڕۆژانە بیبیس���تن کاتێک دووبارەدەکاتەوە. ئەبەدییەکانی تێزە مەرج نییە بخوێنێت���ەوە، گرنگ نییە بنوس���ێت، گرنگ نییە ڕابوردووییەکی فیکری هەبێت، یاخود هیچ ڕستەیەکی نوێ���ی پێ بێت، ئەو منداڵی دووبارەی ئێمەی���ە، دونی���ای مۆزەخانەکان���ی لەکاتێک���دا بەهەموو هێ���زی خەریکی دووبارەکردن���ەوەی دروس���تکردنەوەو دونیایە وەک خۆی، پێیوایە بەهەموو هێزی خەریک���ی گۆڕینی مێژووە. ئەم بوون���ەوەرە تەواوی لوتکەی ش���کۆو گەورەیی ئەو کاتەیە کە هەستدەکات، قەرزە ئەخالق���ی و مێژووییەکەی خۆی داوەتەوە. سیاسەت الی هەڵوێستێکی ئەخالق���ی نیی���ە ب���ۆ بەرگریک���ردن لەئازادی ئینسان، بەڵکو جۆرە دەردە وسواس������ی« »عصابی دوودڵیی���ەک دەیەوێ���ت ب���ەردەوام دەیکرۆژێ���ت، خۆی وەک ئەو کەس���ە پیشانبدات کە هاتۆتە دەنگ، ل���ەو ڕووەوە مرۆڤێکی

بەرزو بەهەڵوێس���تە، بەاڵم کە هێندە ڕۆڵەک���ەی دووبارەدەکات���ەوە، مرۆڤ سەرسام دەبێت و نازانێت، ئەمە چەندی هەڵوێست و چەندی نمایشە. بەاڵم ئەم بوون���ەوەرە گەرچی بەردەوام باس���ی سیاسەت دەکات، بەاڵم کەمجار بەمانا دەبێتە سیاس���ەت، ڕاس���تەقینەکەی وەستاوە پردێک لەس���ەر سیاس���ی، نەدەوێرێ���ت ت���ەواو وەک ڕۆش���نبیر ب���ژی، نەدەش���وێرێت ت���ەواو ئەرکە سیاس���ییەکان بگرێتە ئەستۆ. نەوەی

کالسیکیانەی ڕۆش���نبیرە لەم یەکەم ئێم���ە، نەوەیەکی حیزب���ی بوو، بەاڵم نەوەی دووەم کەم تا زۆر سیاس���ەت دەباتە دەرەوەی حی���زب ... گەرچی سیاس���ەت و دەرەوەیەی بردن���ە ئەم جیاکردنەوەی لەحیزب، دەستکەوتێکی گرنگی مێژووییە، گەرچی کارێکی زۆر پۆزەتیڤە، بەاڵم مەرجدارو ترسناکیشە. کێش���ەکەی لە دوو خاڵدای���ە، یەکەم : ئ���ەم جیاکاریی���ەو بەمجۆرە، حیزب دەگۆڕێت بۆ جێگایەک کە ڕۆش���نبیر تیا ناژی و ڕیس���وادەکرێت و س���ەنگی لێدەس���ێنرێتەوە، واتە هەر لەبنەڕەتدا ڕۆشنبیر وا وێنادەکات گوایە بۆ ژیانی ناو حیزب دروس���ت نەکراوە، کە ئەمە دەرەنجامێکی نادروس���ت و کلێشەییە، س���ات و لەهەم���وو دەرەنجامێک���ە ش���وێنێکدا و بۆ هەموو ڕۆش���نبیرێک ڕاس���ت نییە. بەم تێگەیشتنە لەژیانی کالس���یکیمان، ڕۆش���نبیری حیزبی، تەواوی دەسەاڵتی سیاسی دەبەخشێتە سیاس���ییە نەخوێندەوارو تەکتیکچی و لەحیزب کە ڕۆشنبیر پاشقولگرەکان. دێتەدەرێ، دەبێت ئەو دوورکەوتنەوەیە بخاتە پاراس���تنی هەیبەتی مەعریفەو تیورەو سەربەخۆیی عەقڵەوە لەهەموو جێگاکاندا، نەوەک بیکات بەکەرەستەی

نیش���اندانی الوازی���ی و ڕیس���واکردن و پش���تکردنە عەقڵ لەن���او حیزبدا. من زۆرجار ئەو هەس���تەم هەیە، ئەمجۆرە ڕۆش���نبیرە کە ئەو هەموو پێداگرییە لەسیاس���ەت دەکات، بێئ���ەوەی خۆی سیاسەت بکات، بەشی هەرە زۆری ئەم بانگەشەیەی بۆ وەک کردنەوەی ڕێگاو نەخوێندەوارو هێزە بۆ ئاس���انکارییە کالس���یکییەکانی ناو حیزب، بەبڕوای من ڕۆشنبیری کالسیکی، ڕۆشنبیرێکی سیاس���ی ڕووت���ە، دوورکەوتن���ەوەی لەحیزب کارێکی س���ەتحی و نمایشییەو نەگەیش���تۆتە جێگا قووڵ���ەکان و مانا کاریگەرییەکان���ی خۆی، ئەمە کارێکی ڕۆش���نبیرانەی ئەمج���ۆرە ک���ردوە خراپەکانی ترس���ناک و وەزیف���ە هەر بگێڕن، حی���زب ئیعالم���ی کادێ���ری ب���ەاڵم ل���ەدەرەوەی حی���زب. دووەم: ئەم ڕۆش���نبیرە بۆ ئەوەی پارسەنگی رابگرێت، لەحی���زب هاتن���ەدەرەوەی هەموو ژی���ان لەدەرەوە بەسیاس���ەت کایەکان���ی هەم���وو بارگاوی���دەکات، سیاس���ی، بەکایەی دەکات نوس���ین لەهەموو ئ���ەو جێگایەنەش کە دەبێت قس���ەی تر بکرێت، ئ���ەو بەعەقڵێکی ئایدۆلۆژییەکانی تێ���زە بەلش���ەفیکی خ���ۆی دادەبەزێنێ���ت... وات���ە ل���ەو جێگایەدا کە دەبێت سیاس���ەت بکات، مەعریف���ە بگوازێتەوە ناو سیاس���ەت و هەیبەت���ی فیک���ر بەرامبەر سیاس���ی بودەڵ���ەو ن���ەزان ڕابگرێ���ت، بێدەنگ دەبێ���ت. لەو جێگایەش���دا کە دەبێت سیاس���ەت بێدەنگ بکات و فیکر بێتە قسەو عەقڵ و ویژدان لەسەنگی گوناهە خەریکی پاکبکاتەوە، سیاس���ییەکان بەسیاس���یکردن و بەئایدۆلۆژیزەکردنە. لەدەرەوەی کالس���یکی ڕۆش���نبیریی حیزبدا بێت یاخود ناوەوە، هەمیش���ە هەر کادێرێکی حیزبە... بەپێچەوانەی ڕۆش���نبیری نوێ وە ک���ە بەبڕوای من لەهەر جێگایەک���دا بێت، لەناو حیزبدا بێت یان دەرەوە، بۆ ڕاگرتنی هەیبەتی فیکرو تێرامان و بیرکردنەوە کاردەکات، دژ بەجەهل���ی سیاس���ی و دیکاتۆرییە

حیزبییەکان.******

یان دەکرێت بەمجۆرە بیبینین:ڕۆشنبیریی کالسیکی ئەو بوونەوەرە خوێندەوارەی���ە، کە ئەگ���ەر لەبەرەی دەس���ەاڵتدا بێت، ب���ەردەوام بەهانەی نەتەوەیی و غەمخۆریی نیش���تیمانی بۆ هەڵوێس���تەکانی خ���ۆی دەهێنێتەوە، ب���ەاڵم زم���ان و هەڵوێس���تی هێن���دە هەم���وو تەکتیکیی���ە، لەقاڵب���دراوو مای���ەی پێکەنین���ەو دەرکەوتنێک���ی هەم���وو قس���ەیەکی خەندەیەکی تاڵ و گاڵتەجاڕانەمان تێدا دەبزوێنێت. بەاڵم گەر لەبەرەی ئۆپۆزسیۆندا بێت، ژیان و عەقڵ و ڕوانینی دەخاتە خزمەت بینینی بێشەرمییەکان و بیستنی دزێوییەکان و بۆنکردن���ی بۆگەنییەکانی دەس���ەاڵتی کوردی، وەزیفەی خۆی کورتدەکاتەوە بۆ قس���ەکردنی بەردەوام لەسەر ئەم بۆگەنییە. تێناگات کە هەمووان پێش ئ���ەو، زۆرجاریش باش���تر لەو بۆگەنی دەسەاڵتیان بینیوە، هەمیشە وادەزانێت دیکتاتۆرییەت و بۆگەنی و چڵکنی پارتی و یەکێتی ش���تێکە خۆی دۆزیوێتییەوە، وادەزانێ���ت بەتایبەت چۆتە البۆرەوەو خەڵوەتی گرتووەو ئیلهامی ئەوەی بۆ هاتووە کە پارتی و یەکێتی دوو هێزی دژ بەکۆمەڵ���گان. پێی وایە گەر ئەو

ڕۆژێک بەم هێزانە نەڵێت هێزی چڵکن و دزێو، ئی���دی پاکدەبنەوەو لەبەرچاوی خەڵکی س���پی دەبنەوە. ڕای وایە تا ئەو بەس���ەرۆک نەڵێت دیکتاتۆر کەس نازانێ���ت دیکتاتۆرە. ئەم ڕۆش���نبیرە گەرچ���ی لەس���ەر هەڵوێس���ت دەژی، بەاڵم س���یفەتی سەرەکیش���ی ئەوەیە هەڵوێس���ت بێمان���ا دەکات، دەیکات بەشتێکی بچوک و دووبارەو ڕۆژانە ... هێندە بەماناو بێمانا قسەکانی لەسەر حوکم���دار دووبارەدەکاتەوە تا وێنەی ڕۆشنبیر لەبەرچاوی هەمووان دەگۆڕێت بۆ وێنەی توتییەک کە بەردەوام وەک یەک کاس���ێتی قووتدابێ���ت، یەکجۆر لەڕۆشنبیر، ئەمجۆرە دەڵێتەوە. قسە قوواڵیی���ە لەهەم���وو هەڵوێس���ت ڕووتدەکاتەوە، گەورەکانی ئەخالقییە ب���ۆ ئ���ەوەی بی���کات بەڕیکالمێک بۆ غەمخۆری���ی خ���ۆی. بێئگای���ی خۆی دەبێت���ە خزمەتکاری دەس���ەاڵتداران، چونکە ش���وێنێ ڕۆش���نبیرو وەزیفەی وەها دەش���کێنێت، خەڵکی وادەزانن، ڕۆش���نبیر ئەو کەس���ەیە ک���ە تەنیا یەک ش���ت دەزانێ���ت، ئەویش ئەوەیە بەجەنابی دیکتات���ۆر بڵێت دیکتاتۆر. بەاڵم س���ەیر لەوەدایە وا هەستدەکات هەم���وو کۆمەڵگا گوێی ش���لکردوە بۆ ئەوەی لەدەمی ئەوەوە بیدۆزێتەوە کە پارتی و یەکێتی دوو ناشیرنترین هێزی سیاس���ی مێژووی ئێمەن. بەس���ەرێک بەڕۆش���نبیرانی ت���ر دەڵێ���ت مەب���ن بەپێغەمبەرو بایەخ بەش���تە سادەکان بدەن، بەاڵم هەر خۆی کاتێک تووشی ئەو دەردە دەبێت و پێیوایە حەقیقەت گەر ل���ەزاری ئەوەوە بگات���ە گوێمان زیات���ر لەحەقیق���ەت دەچێت، بەوەش خۆی دەخاتە پلەی پەیامبەرە گەورەو

ساحیرە ئەفسوناوییەکان.ڕۆشنبیریی کالسیکی گەرچی هەندێک جار چەک���ی مۆدێرنیش بەکاربهێنێت، بەاڵم لەڕاس���تیدا بەجۆرێکی ترسناک

هەمیشە لەڕابوردوودا نوقمبووە.

ڕۆشنبیری کالسیک

ڕۆشنبیریی کالسیکی ئەو بوونەوەرەیە کە دەتوانێت بخوێنێتەوە و

بنوسێت، ببێتە مامۆستا،

بەڕۆژنامەنوس، بەسیاسەتمەدار، بەاڵم زۆری بۆ

گرنگە تەنها نەبێت، وەک بوونەوەرێکی کۆمەاڵیەتی

چاالک و دڵسۆز بناسرێت، دەبێت هەمووان بیبینن و

تێیبگەن، هەمیشە چاوەڕوانی ئەوانی

ترە لوتفبکەن و شوناسی

ڕۆشنبیریی پێببەخشن

شوناسی ڕۆشنبیر لەدونیای ئێمەدا

بەجۆرێکی ترسناک لەگەڵ »خوێندەوار«دا

تێکەڵدەبێت، واتە هەموو خوێندەوارێک ڕۆشنبیرە، ئەوەش

کارێکدەکات، سەقفی ئەو پێداویستیانەی

کەسێک بۆ ڕۆشنبیربوون

پێویستی پێی بێت، بەجۆرێک نزم بێت،

هەموو خوێندەوارێکی ئاساییش بگرێتەوە کە تەنیا دەتوانێت

بنوسێت و بخوێنێتەوە

رۆشنبیری کالسیک گەر لەبەرەی

ئۆپۆزسیۆندا بێت، ژیان و عەقڵ و

ڕوانینی دەخاتە خزمەت بینینی

دزێوییەکان و بیستنی بێشەرمییەکان و

بۆنکردنی بۆگەنییەکانی

دەسەاڵتی کوردی، وەزیفەی خۆی

کورتدەکاتەوە بۆ قسەکردنی بەردەوام لەسەر ئەم بۆگەنییە

ڕۆشنبیریی کالسیکی ئەو بوونەوەرە خوێندەوارەیە، کە

ئەگەر لەبەرەی دەسەاڵتدا بێت، بەردەوام بەهانەی نەتەوەیی و غەمخۆریی

نیشتیمانی بۆ هەڵوێستەکانی خۆی دەهێنێتەوە

(384( سێشه ممه 2013/7/2 19تایبه‌ت

كااڵكانی���ان ب���ۆ خواس���ت كاتێ���ك به رزده بێته وه ، ده توانن زۆر بفرۆش���ن و داهاتی���ان زۆربێت و ده بێت به جه ژنیان، كاتێكیش خواس���ت بۆ به رهه مه كانیان ده بێت ده ب���ن و برس���ی كه مده بێته وه

پشتێنه كانیان گورج بكه نه وه .چواره م گه ش���ه كردنی گۆش���ه گیری: هه ندێ واڵت له به ر هۆی سیاسی خۆیان گۆش���ه گیركردوه له زۆرب���ه ی واڵتان���ی جیهان و كۆش���ش ئه كه ن خۆبه خۆیان و به ب���ێ په یوه ندی له گ���ه ڵ واڵتانی تری جیهاندا گه شه ی ئابوری بكه ن. له ماوه ی نزیك���ه ی نیوه س���ه ده یه كدا ده بێت كه كۆریای باكور و تاڕاده یه كی زۆریش كوبا خۆیان گۆشه گیركردوه . به داخه وه ، ئه م تێڕوانینه به رته سكه ی سیاسی و ئابوری بواری خۆشنه كردوه بۆ گه شه كردنێكی به رچاو سه ره ڕای دروستكردنی كێشه ی

سیاسی له ته ك واڵتانی تردا.

ئابوری كوردستان له كێشمه كێشی جیهانگیریدا

له به ر ڕۆشنایی ئه و كورته شیكردنه وه ی س���ه ره وه ئێس���تا ده توانین باس���ێكی كورت���ی پێگ���ه ی ئابوری كوردس���تان بكه ین له پرۆسه ی جیهانگیری ئه مڕۆدا. كوردس���تانی باشور كه واڵتێكی نیمچه سه ربه خۆیه (A de facto state( ئێستا پشتده به ستێت بنه ڕه تی به شێوه یه كی به فرۆش���تنی نه وت بۆ داهات. جا چی ئه م نه وته ڕاس���ته وخۆ بفرۆش���رێت یا داهاته كه ی له ڕێگه ی حكومه تی ناوه نده وه بێت هیچ گرنگ نیه بۆ شیكردنه وه كه ی ئێمه . لێره دا ده توانین به ڕاش���كاویه وه بڵێین كه ئابوری كوردستان پێگه یه كی به رهه مهێنان���ی زۆر به رته س���كی هه یه له ب���ازاڕی جیهان���دا. كه رت���ی ن���ه وت به سروشتی خۆی هێزێكی كاری كه می

تێدا كار ده كات )ج���ا ئه گه ر كرێكار و ئه ندازیاری خۆماڵی تێیدا كاربكه ن ئه وه زۆر باشه ( و داهاتێكی زۆری هه یه . ئه م داهاته ش ڕاس���ته وخۆ ده چێته گیرفانی حكومه ت���ه وه . لێره دا دو كێش���ه هه ن جێگه ی خۆیه تی باس���یان لێوه بكه ین. یه كه می���ان ئه وه ی���ه كه ئه م س���امانه سروشتیه له بنهاتوه و ڕۆژێك ده بێت یا ته واو ببێت یا سه رچاوه یه كی تری وزه به كاربهێنرێت كه بۆ ژینگه پاكتر بێت و له و حاڵه ش���دا ن���ه وت به كارنه هێنرێت. دوه م ئه وه ی���ه ك���ه هه ركاتێك زۆربه ی ی���ا واڵتێك نه ته وه یه ك س���امانه كانی ئه وه حكومه ت���ه وه ، گیرفان���ی بچێته ده بێته هۆی ده ركه وتنی دو ده رئه نجامی نه خ���وازراو: یه ك���ه م: كه رتێك���ی زۆر به فه ڕ و داه���ات ڕه نگه كه رته كانی تری ئاب���وری بپوكێنێته وه . ئه م دیارده یه ش له ئابوریناسیدا پێیده گوترێت نه خۆشی هۆڵه ندی (Dutch>s Disease(. هۆی س���ه ره كی ئه م دیارده یه ش ئه گه ڕێته وه ب���ۆ ئه و ڕاس���تیه ك���ه ئه گ���ه ر مرۆڤ س���ه رچاوه یه كی ئاس���انی گ���وزه ران و بژێوی ب���ۆ په یداببێ���ت، مه گه ر زۆری لێبكرێت ئه گینا ئه رك ناخاته سه رشانی خۆی و بڕوات فه رمانی س���ه ختی وه ك ئه نج���ام كش���توكاڵی پیشه س���ازی و نیشانه كانی سه ره تاو به داخه وه بدات. ئ���ه م دی���ارده ناح���ه زه ش به ئاش���كرا به ئابوری كوردس���تانه وه دیاره . دوه م: هه بونی س���امانێكی زۆر له به ر ده ستی حكومه تدا و له س���ایه ی نه بون یا الوازی ه���ۆی ده بێت���ه دادگادا ده س���ه اڵتی گه نده ڵی. گه نده ڵیش سامانه كانی واڵت به فی���ڕۆ ده دات و په ره پێدانی ئابوریش

له بار ده بات.لێره دا پێویس���ته بڵێین كه ڕاس���ته ئابوری كوردس���تان ئێس���تا به بازاڕی

جیهان���ه وه به س���تراوه ب���ه اڵم په ت���ی به ستنه كه ی زۆر الوازه له ڕوی ئابوریه وه . ئه مه ش واده كات كه پێگه ی له پرۆسه ی جیهانگیری���دا الواز و ناس���ه قامگیربێت. لێ���ره دا ڕه نگه پرس���یاربكرێت كه چی بكرێ���ت ب���ۆ كه مكردن���ه وه ی الیه ن���ه نه خوازراوه كان���ی ئه م پێگ���ه ئابوریه ؟ وه اڵم���ی ئ���ه م پرس���یاره زۆر گرانه و ل���ه ڕوی ك���رداره وه چاره س���ه ری هه ر به ده م ئاس���انه . زۆربه ی ئابوریناس���ان له س���ه ر ئه وه كۆكن كه ئه گه ر واڵتانی پشتبه س���تو به س���امانه سروشتیه كان نه خوازراوه كانی كارتێك���ه ره بیانه وێت كه مبكه ن���ه وه پشتبه س���تنه ئ���ه م ده بێ���ت: یه ك���ه م: هه وڵ���ده ن داهاتی قه به كردن و بۆ سامانه سروش���تیه كان ده وڵه ت داموده زگاكانی زه به الحكردنی به كارنه هێن���ن. دوه م: هه وڵده ن بڕێكی بره وپێ���دان و ب���ۆ داهات���ه كان زۆری په ره سه ندنی كه رته كانی دیكه ی ئابوری به كاربهێن���ن به مه رجێك ئ���ه و كه رتانه نه كه نه كه رتی نه كارا و مشه خۆر له سه ر سروش���تیه كان. س���امانه داهاته كانی داهاته كانی���ان بڕێك���ی س���ێیه م: به ش���ێوه یه كی كارا به كاربهێن���ن ب���ۆ گه شه پێدانی سامانی مرۆیی واڵته كه یان به تایبه ت پێش���كه وتنی خوێندنی بااڵ و ناوخۆ. ته كنه لۆجی���ای په ره پێدان���ی ت���ری چ���واره م: پێویس���ته بڕێك���ی بۆ بكه ن پاش���ه كه وت داهاته كانی���ان ڕۆژی ڕه ش. لێره دا پێویس���ته شێوازی وه به ر هێنانی ده ره كی به تایبه ت له ئابوری ڕه چاوبكرێ���ت. س���ه قامگیر واڵتان���ی پێنجه م: گه ر پێویست نه كات مه رج نیه واڵت به رده وام به ڕێژه یه كی به رز سامانه به رهه مبهێنێت و خۆی سروش���تیه كانی به خێرای���ی بنه بڕی���ان ب���كات. له مه ڕ ئه م خاڵه پێویس���ته بگوترێت كه زۆر

به رهه مهێنان���ی ه���ه ر كااڵیه ك ئه گه ری دابه زینی نرخه ك���ه ی له بازاڕی جیهاندا به رزده كاته وه . لێره دا خوێنه ر ده توانێت ده ستنیش���انی ئ���ه وه بكات ك���ه ئایا حكومه تی كوردستان له و پێنج خاڵه ی س���ه ره وه چه ندی���ان ده كات و هه نگاوی ب���ۆ چه ندیان ناوه و ی���ا چه ندیانی هه ر

نه كردوه .ئ���ه م كورت���ی ئه نجامگیریه ك���ی وت���اره ئه وه یه ك���ه چۆنیه تی كه ڵك و جیهانگیری له هێزه كانی به هره وه رگرتن ئابوری واڵته وه به پێگه ی په یوه س���ته له بازاڕی جیهانیدا. ئه م كه ڵكوه رگرتنه خۆبه خۆ ئۆتۆماتی���ك و پرۆس���ه یه كی نی���ه . زۆر واڵت به ه���ه وڵ و كۆشش���ی خۆیان توانیویانه ئابوری واڵتی خۆیان په ره پێبده ن به وه ی یا سودیان له بازاڕه گه وره ك���ه ی جیه���ان بینی���وه بۆ ئه و كااڵیانه ی دروستی ده كه ن، یا كه ڵكیان له ته كنۆلۆجی���ای جیهان���ی بینیوه بۆ ب���ره ودان به ئابوری ناوخ���ۆی خۆیان. هه ندێكی���ش ڕه نگ���ه زه ره رمه ندبوبێتن له ژینگه یه كی ئابوری جیهانی ئێستادا. ئه وه ی كوردس���تان ده گرێته وه ئه وه یه ك���ه پێگه ی كوردس���تان له جیهانگیری ئه مڕۆدا له ڕێگه ی س���امانێكی سروشتی به رته س���كی نه وته وه یه . ئه م پێگه یه ش به سروش���تی خۆی پێگه یه ك���ی الواز و سیاس���ه تمه داران و ناس���ه قامگیره . ڕۆش���نبیرانی كورد ده بێت زۆر كۆشش بكه ن بۆ ئه وه ی كارتێكه ره نه رێیه كانی

سروشتی ئه م پێگه یه كه مبكه نه وه .

Dr Latif WahidPrincipal Lecturer in EconomicsUniversity of Westminsterwahidl@wmin.ac.uk

سه رهه د فه تاح محه مه د

هیچ دیارده یه كی كۆمه اڵیه تی" كلتوری" ئاینی" یاس���ایی "به ده ر نییه له و فه زاو ژینگ���ه مرۆیی���ه ی له ن���او كۆمه ڵگه دا "تاك���ه كان "گه ش���ه ده كات روده دات پرسیار له باره ی خۆیان و ئه وانی تره وه نه بێ���ت به بابه تێ���ك ب���ۆ له خۆروانین خ���ۆ به راوردك���ردن" ده رئه نجامی ئه م تێگه یش���تنه رۆش���نبیرانه رێژه یی���ه ی كۆمه ڵگه جۆرێ���ك له متمانه به خۆبون له هه مو ئاسته كاندا دروست ده بێت "كه رێ و ره سم و هه ڵس���وكه وت و دونیابینی خۆی���ان له واقعدا نمایش���ده كه ن " هه ر لێره ش���ه وه هه مو یاس���ایه كی نوسراوو نه نوس���راو )كۆمه اڵیه تی( نوێ ملكه چ ده بێت بۆ ئ���ه م تێروانینانه كه زۆربه ی كۆمه ڵگ���ه پێكده هێنێت. دیاره ئه مه ش ئه گه ر خواس���ت و مه به س���ت و ئامانج و گروپێ���ك نه بێت له كۆمه ڵگ���ه دا "ئه وا هه رگیز رێگر نه بوه له به رده م ئه م جۆره ره نگرێژی زۆرجار ك���ه له عه قڵییه ته دا ته واوی نه ته وه یان ژینگه یه كی جوگرافی

دیاریكراو ده كات.خۆكوش���تن كوش���تن و دی���ارده ی وه ك گرفتێك���ی نه خ���وازراوی ده رونی له ناو هه مو كۆمه ڵگاكاندا وكۆمه الیه تی بونی هه یه " ئه وه ی له مڕوه وه په یوه ندی به كوردو هه رێمی كوردس���تانه وه هه یه "ته واو نامۆو ناسروشتیه " چ وه ك رێژه و" چ وه ك شێوه ی كوشتن" له م ماوه یه ی راب���ردودا جێگای س���ه رنج و تێرامانه " به جورێك ئه گه ر به مشێوه به رده وامبێت كۆمه ڵن���اس و له ئاین���ده دا ره نگ���ه ده رونناس و مرۆڤناسه كانمان چیتر وه ك روداوو دی���ارده ش نه یبینن"به ڵكو وه ك قه یرانێكی ئه خالقی سه پێنراوی كلتوری

قبوڵكراوی كۆمه اڵیه تی لێیبروانن ..دیارده ی كوش���تن و خۆكوشتن ئه مرۆ به جۆرێك ره وایه ت���ی په یداكردوه له ناو زهن���ی تاكی كوردیدا ئیت���ر نابێت ئه م گرفت���ه ته نها بۆ بۆش���ایی یاس���ایی و ئابوری و دینی و په روه رده یی و بگێرینه وه )ناڵێم ئه مان گرنگ نین و بێكاریگه رن( به ڵكو كێش���ه ی كوش���تن و خۆكوشتن به گش���تی ئافره ت به تایب���ه ت ده كرێت بۆ ئ���ه و ره گه زه دژه مرۆی���ی و ئاكاره ئینسانییانه ی ئێمه بگه رێته وه كه تاك به هیچ ش���ێوه یه ك تیایدا بونی نییه " تاك جێ���گای گرنگ���ی و تایبه تمه ندی و متمان���ه و بایه خ نییه " هه تا ئێس���تاش په یوه ن���دی و ڕه فت���ارو گوت���ار له ن���او زیاده ڕۆیی هی���چ ئێم���ه دا كۆمه ڵگه ی

نییه ئه گه ر بڵێین ڕیش���ه یه كی خێڵه كی هه یه " هه میش���ه ت���اك ناچار ده كرێت به شێك له وشیاری و ئاگایی خۆی له ژێر ناوی ئ���ه م په یوه ندییه دا بش���ارێته وه " دواتر به چه ندین ش���ێوه ی نه خوازراو ده رده كه ونه وه ره فتاران���ه ئاه زوو ئه م " ئه مه ش له ناو خودی ئه و سیس���تمی په یوه ندی كۆمه ڵ یه تی ئێمه ده بینرێته وه به درێژای زه مه ن رێكمانخستوه " لێره وه عه قڵییه تی سه روه رو سه رده ست فه رمان به چۆنییه ت���ی ره فتارو هه ڵس���وكه وت و ئازادییه كانی ئه وانی ژێرده سته وه ده كات " ئه م���ه ش واده كات هێن���ده ی ژماره ی كوژراوه كان و خۆكوشتنه كان هۆ" هۆكار ن���وێ و ببینین" بۆ كوش���تن له ناو ئه و چه مكانه ی كه ئێمه پێی ئاش���ناین بۆ یه كێك به كوش���تنه كان شه رعییه تدان به ناوی شه ره ف" سامان "تۆله كردنه وه و عه قڵییه ت���ی سادیس���تخوازی خێ���زان ...هتد بابه تێكی وه ك شه ره ف یان هه ر ناوێكی تر كه ژنی پێ له قاڵبكوش���تن ده درێت " له ژێر س���ایه ی عه قڵییه تێكی به م ش���ێوه كلتوره دا " چیتر شه ره ف ته نها مانای���ه ك له خۆناگرێت بۆ ئه وه ی پارێزه ری ته واوی ئه م وش���ه بێت " كه له ناو كلتوری ئاس���ایی و دینیدا هه یه ." به ڵكو ش���ه ره ف چه ندی���ن به رگی تری ب���ۆ دروس���ت ده كرێ���ت وه ك كااڵیه ك له به ری ده كرێ���ت. چه ندین قه ڵغانی بۆ داده تاش���رێت كه یه ك پارچه ژن وه ك عه یبه " بێ عه قڵ " ب���ێ تواناو " الواز " وێن���ا ده كرێت دواتر له مرۆڤخس���تنی ژن���ی وه ك مرۆڤ ل���ه روی مه عنه ویی و كرداریی���ه وه لێده كه وێته وه . ئه مه جگه له وه ی كۆمه لگه ی به ده ست مه ده نیبونی الیه نی سیاس���ییه وه ده ناڵێنێت " هیچ بواریك نییه له ناوكۆمه لگه دا كه ئاسۆی تیا ئیمه ی كۆمه اڵ یه ت���ی رۆش���نبیری ببینرێ���ت "دونی���ای كۆمه ڵ یه تی ئێمه به جۆریك دابراوو داب���ه ش و لێكترازاوه به س���ه ر كۆمه ڵێك ئایدۆلۆژیای حیزبدا "ش���تێك به ناوی خه می كۆمه ڵ یه تیه وه نه م���اوه رێكخراوه كان���ی كۆمه ڵگ���ه ی مه ده ن���ی و روناكبی���ر بتوانێ���ت رۆڵی

راسته قینه ی خۆی ببینێت ..ده س���ه ڵ ت حی���زب و كاری ده سنیشانكردنی ئه و كه ناڵ و الیه نانه یه كه بون به هۆو هۆكاری زیادبونی رێژه ی رێكبخات" یاس���ا به پێی توندوتی���ژی هه روه ها كارئاس���انی و رێخۆشكردنه بۆ ت���ه واوی كۆمه ڵگه و ریكخ���راوه كان بۆ ئ���ه وه ی بتوانن رۆلی گرنگ���ی خۆیان هه بێت " نه ك خودی حیزب هه س���تێت

به ن���اوی رێكخ���راو به دروس���تكردنی ت���ه واوی كۆمه ڵگه و ده زگای س���وڵح و پاشان كارو چاالكییان بۆ دیاری بكات "دی���اره ئه م���ه ش خزم���ه ت به ته واوی هاونیش���تمانییان ناكات " هه ر حیزبێك به پێی هێزو هه رێمی جوگرافیای كار بۆ

به رژه وه ندییه كانی خۆی ده كات.وێرای ئه وه ی سیس���تمی سیاس���ی و داخراوه زۆر كۆمه اڵیه تییه كان كلتوری توان���ای به كه م���ی زۆر "هێ���زه كان خۆگۆڕانیان هه یه " هه ست به مه ترسی و گرنگی ئه م دیارده یه ناكه ن " له باشترین دۆخدا جگه له هه ڵویستێكی شه رمنانه و واقعی وه اڵمێك���ی هیچ دره نگوه خ���ت

داخوازییه كانی كۆمه ڵگه ناده نه وه "ئیتر كوش���تن له بری ئ���ه وه ی ببێت ئاكاری له س���ه ر تێرامان به پرس���یارو ره فتارێك���ی وه ك " ئینس���انیمان ئاس���ایی و كولت���وری زۆر به ئاس���انی گه ش���ه ده كات"به بێ ئه وه ی سڵ له هیچ رێگرییه ك بكاته وه " ئه و رێژه له كوشتن و خۆكوشتن له م هه رێمه بچوكه ی ئێمه دا ش���اهیدی ئه وه ن " له الیه كی تریشه وه ئ���ه وه ئه م جۆره له ره فتارو بیركردنه وه "خاڵێكی ره شه به سه ر ئه و كلتوره مانه وه كه تائیستاش جێگای شانازی زۆربه مانه "ئیتر ره وایه تیدان به كوشتن وه ك هه ر هێنده كولتوری���ی ت���ری دیارده یه كی پێویس���تی به پاساوو به ڵگه هێنانه وه ی س���ه خت نییه ب���ۆ ئه نجامدانی )ته نها له به رئه وه ی خوشكه كه ی بینیوه له گه ڵ كوڕیك قس���ه یكردوه " به سه بۆ ئه وه ی ژیانی به فیش���ه ك كۆتایی پێبهێنێت (

له ناو تێده گه ی���ن گرفته ك���ه لێ���ره وه خودی ئه و گوتارو سیستمی په یوه ندی كۆمه اڵیه تیانه ی ئێمه رێكده خات " رۆژانه س���ه روكارمان له گه ڵ هه یه " به رده وام ده س���ت و په نجه ی له گه ل نه رم ده كه ین " ده بێ���ت ئه وه له بی���ر نه كه ین چه نده خاڵی به ده ستنیشانكردنی پێویستمان الوازیی و نایه كسانی و یاسایی و سیاسی و دینی هه ی���ه " كه رێكخراوه كان هه وڵی بۆ ده ده ن " به هه مانشێوه ئه ركی هه مو تاكێك و رێكخراوێك���ه ئه و كلتوره زاڵ و سه رده سته ی ئه مرۆ به هه مو شێوه یه ك و چه ند باره بیخه نه وه ژێر پرس���یاره وه " ك���ه مرۆڤی ئێمه ی له س���ه ر ته ڵقین و راهێنراوه " بۆ ئه وه ی بتوانێت ئاسۆی په یوه ندییه كانی خۆی له گه ڵ ئه وانی تر له سه ر بنه مایه كی عه قالنی دابرێژێته وه " تێبگات ئازادی هه ركه س���ێك له وێدا كۆتای���ی دێت كه ئ���ازادی یه كێكی تر

ده ست پێده كات.

جیهانگیری‌و‌گه‌شه‌كردنی‌ئابوری‌له‌كوردستان...‌پاشماوه‌

كۆمه ڵگای مۆدێ����رن به پێچه وانه ی زیندان����ه وه ل����ه رێ����گای ته نهایییه وه دابڕان دروس����تده كات. ئ����ه وه چیدی به ندیخانه نیی����ه كه ته نهایی له رێگای دابڕانه وه دروستده كات، به ڵكو زۆریی ئینسانی دیگاتاڵییه كانی په یوه ندییه مۆدێرنه له ڕێگای ته نهابوونه وه دابڕان به رهه مده هێنێت. ته نهابوون به رهه می به دیگیتاڵبوونی مۆدێرنه ، كۆمه ڵگای په یوه ندییه كانیش مانای رزگاربوونیان ل����ه و دابڕان����ه كۆمه اڵیه تییه ، نیی����ه به ڵك����و دروس����تبوونی دابڕانی زیاتر و لێكدووركه وتن����ه وه ی زیات����ر و زۆن����ی كۆمه ڵ����گای گه وره ت����ره . ته نهای����ی دیگیتاڵ وه همێكمان بۆ دروستده كات كه ئێمه له ژووره ته نهاكه ی خۆمانه وه له گه ڵ هه موو دونیا له په یوه ندییداین و زۆرترین ه����اورێ و دۆس����تمان هه یه . ه����ه ر كاتێك بمانه وێ����ت په یوه ندییان پێوه ده كه ین و هه ر كاتێكیش بمانه وێت په یوه ندیی����ه كان ده پچڕێنی����ن. ئ����ه م په یوه ندییه كوژانه وه ی داگیرساندن و مانای ئازادیی نییه له هه اڵوێردكردندا، به ڵكو هه ڵبژاردن����ه له نێوان ته نهایی و

دابڕاندا."ه����ان" بڕوای وایه ك����ه كۆمه ڵگای شه فاف، كۆمه ڵگایه كه له بری متمانه به ئه ویتر و متمانه به بێگانه ، میكانیزمی زیاترده كات. كه ش����فكردن كۆنترۆڵ و چه مك����ی رووتكردن����ه وه ی تاریكی����ی الی ه����ان فۆرمێك����ه ل����ه فۆرمه كانی ئه شیعه گه رایی. واته جه سته ی كۆمه ڵگا له رێگای رۆشنایی ش����ه فافییه ته وه ، كه بووه به ئایدیۆلۆژیای س����ه رده م،

مانای بینینی هه موو شتێكه ، تیشك خستنه س����ه ر هه موو پنتێكی تاریكه و رووناككردنه وه ی هه موو كه له به ره كانی ژیانمانه . رووناكی مه رج نییه به رچاومان له تاریكی بپارێزێت، به ڵكو رووناكیی زۆریش نابینایی دروس����تده كات. هان رای وایه كه شه فافییه ت تیشك نییه ، به ڵكو دره وش����انه وه یه كی بێ تیشكه . هه ر ئه م دۆخه شه واده كات كه زۆریی رووناكیی هێنان����ی مان����ای زانیاریی نه بێت ب����ۆ ناو تاریك����ی. "هان" رای وای����ه كه زۆری����ی زانیاریی كێش����ه ی به ڵكو چاره سه رناكات، ناشه فافییه ت قووڵتری ده كات����ه وه ، چونكی ده بێته هۆكاری ناڕوون����ی و سه رلێش����ێواندن. ئ����ه و وایده بینێ����ت كه ش����ه فافییه ت ب����ه م فۆرم����ه ئایدیۆلۆژیی����ه ی كاری به رهه مده هێنێت. بۆشایی پێده كرێت، ئه و ده ڵێت گه ر شتێك هه بێت كه زۆر ش����ه فاف بێت، بریتییه له بۆش����ایی. بۆئه وه ی ئه م بۆشاییه ش پڕبكه ینه وه ب����ه رده وام زانیاری تێده كه ین، تاوه كو دۆخێك دروستده بێت كه له به ر زۆریی زانیاریی رۆشنایی زیاتر دروستنابێت، به ڵك����و ناڕوونیی زیات����ر. دیاره ئه م تێزه ده ش����ێت یارمه تی زۆرمان بدات گرفته دا ئ����ه و روونكردن����ه وه ی ل����ه ك����ه بۆچی ئ����ه و ده ری����ا زانیارییه ی كوردس����تاندا له گه نده ڵیی له س����ه ر هه ی����ه ناتوانێ����ت ببێت ب����ه هۆكاری دروس����تكردنی ش����ۆكی كۆمه اڵیه تی و ده گه ڕێمه وه له داهاتوودا سیاس����یی. س����ه ر ئ����ه م خاڵه و هه وڵ����ده ده م ئه م

ره هه نده زیاتر روونبكه مه وه .

شه‌فافییه‌ت‌و‌گرفته‌كانی...‌پاشماوه‌

ونبون* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )عمر محمود علی ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كۆسار محمد محمود( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )انور هه رك���ه س مس���ته فا( محم���د دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی

ئاوێنه.

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی به ناوی )شااڵو ونبوه سلێمانی حسن ساڵح(هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی به ناوی )محمد ونبوه سلێمانی س���الح حمید مجی���د( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی

ئاوێنه.

نه خۆش���ی ده فته رێك���ی * )پیرۆزه به ناوی ونبوه شه كره كریم عل���ی ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

كارگ���ه ی ناس���نامه یه كی *چیمه نتۆی بازیان ونبوه به ناوی )عبدالحسن فواد علی ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی

ئاوێنه.

یه كێت���ی ناس���نامه یه كی *به ڵێنده رایه تی كوردستان ونبوه به ناوی )جم���ال محمود محمد( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه

پرسگه ی ئاوێنه.

به‌كلتوركردنی‌كوشتن‌

‌نوێراوه‌ی

باڵوک

ئێستا له کتێبخانه کان ده ستده که وێت

ی نوێراوه

اڵوکب

ریکالم

ریکالم

ئایا چاره نوسی حوسنی موباره ك هه ڵده بژێرن؟

‌‌‌ئاسۆس‌هه‌ردی

میس����ر‌2005:‌پێش‌ئه‌وه‌ی‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌س����تپێبكات،‌رژێمه‌كه‌ی‌حوس����نی‌موباره‌ك‌كه‌مێك‌په‌تی‌كۆنترۆڵی‌ئه‌منی‌شلكرده‌وه‌‌و‌په‌راوێزێكی‌به‌رته‌سكی‌بۆ‌ئ����ازادی‌بیروڕا‌ده‌ربڕین‌قبوڵكرد‌و‌رێگه‌یدا‌ب����ۆ‌یه‌كه‌مینجار‌خه‌ڵك‌مافی‌ئه‌وه‌ی‌هه‌بێت‌خۆی‌بۆ‌سه‌رۆكایه‌تی‌كاندید‌بكات.‌چونكه‌‌پێیوابو‌رژێمه‌كه‌ی‌زۆر‌له‌وه‌‌به‌هێزتره‌‌كه‌س‌بتوانێ‌ببێته‌‌ركه‌به‌رێكی‌راس����ته‌قینه‌ی.‌له‌ئه‌نجامدا‌ئۆپۆزیس����یۆنێك‌له‌په‌رله‌مان‌س����ه‌ریهه‌ڵدا‌كه‌‌نزیكه‌ی‌27%ی‌كورسییه‌كانی‌

په‌رله‌مانی‌داگیركردبو.هه‌رێمی‌كوردس����تان‌2009:‌به‌ماوه‌یه‌كی‌زۆر‌كه‌م‌پێش‌هه‌ڵبژاردن،‌هێزێكی‌ئۆپۆزیس����یۆن‌له‌دایكب����و،‌دو‌حیزبه‌‌ده‌س����ه‌اڵتداره‌كه‌ش‌س����ه‌رباری‌ترس‌و‌توڕه‌یی����ان،‌به‌ناچاری‌دانیان‌به‌خۆیاندا‌گرت‌و‌قبوڵیانكرد،‌چونكه‌‌پێیانوابو،‌پێگ����ه‌ی‌جه‌ماوه‌ریی‌خۆیان‌ئه‌وه‌نده‌‌به‌هێزه‌،‌مه‌حاڵه‌‌ئۆپۆزیس����یۆن‌له‌‌‌7-5كورسی‌زیاتر‌به‌ده‌ستبێنێت،‌به‌اڵم‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌چاوه‌ڕوانییه‌كانی‌ئه‌وانه‌وه‌،‌پاش‌ئه‌وه‌ی‌كۆمه‌ڵ‌و‌یه‌كگرتوش‌به‌ره‌ی‌ئۆپۆزیس����یۆنیان‌هه‌ڵبژارد،‌توانییان‌

پێكه‌وه‌‌پتر‌له‌‌30%ی‌كورسییه‌كانی‌په‌رله‌مان‌به‌ده‌ستبێنن.‌

میس����ر‌2010:‌ئه‌نجامه‌كان����ی‌هه‌ڵبژاردنی‌‌2005رژێمی‌توڕه‌كرد‌و‌حوس����نی‌موباره‌ك‌به‌چاوساغیی‌كوڕه‌كه‌ی،‌بڕیاریدا‌به‌هه‌ر‌شێوه‌یه‌ك‌بوه‌،‌رێگه‌نه‌دات‌ئۆپۆزیس����یۆن‌هیچ‌بوارێكی‌راس����ته‌قینه‌ی‌بۆ‌ملمالنێی‌سیاسی‌له‌به‌رده‌مدا‌بمێنێته‌وه‌.‌بۆیه‌‌به‌زۆر‌و‌به‌ش����ه‌ق،‌به‌ته‌زوی����ر‌و‌فڕوفێڵ...‌ئه‌مجاره‌یان‌رێژه‌ی‌90%ی‌كورس����ییه‌كانی‌بۆ‌حیزبه‌كه‌ی‌خۆی‌مس����ۆگه‌ركرد‌و‌خۆیش����ی‌بوه‌وه‌‌

به‌سه‌رۆكی‌بێ‌ركه‌به‌ری‌واڵت.

كوردس����تان‌2013:‌رۆژی‌یه‌كش����ه‌ممه‌‌پارتی‌و‌یه‌كێتی‌به‌ده‌ر‌له‌یاسا‌و‌دور‌له‌هه‌مو‌پره‌نسیپ‌و‌ئێتیكێكی‌سیاسی،‌به‌زۆره‌ملێ‌و‌به‌شانۆگه‌رییه‌كی‌كۆمیدی-‌تراجیدی‌ته‌مه‌نی‌س����ه‌رۆكایه‌تیی‌مه‌س����عود‌بارزانییان‌دو‌ساڵ‌درێژكرده‌وه‌.‌هه‌مو‌ئاماژه‌كانیش‌پێمانده‌ڵێن‌به‌نیازن‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌مانگی‌ئه‌یلولدا‌)ئه‌گه‌ر‌ئه‌میش‌دوانه‌خرێت!(،‌هه‌مان‌سیاس����ه‌تی‌حوسنی‌موباره‌ك‌و‌جه‌مالی‌كوڕی‌جێبه‌جێ‌بكه‌ن،‌هه‌ر‌له‌ده‌س����تكاریكردنی‌تۆم����اری‌ده‌نگده‌رانه‌وه‌‌تا‌ده‌گاته‌:‌ته‌زویری‌ده‌نگه‌كان‌)وه‌ك‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌پارێزگای‌موسڵ‌بینیمان‌و‌له‌ئه‌نجامدا‌كۆمیسیۆنی‌هه‌ڵبژاردن‌هه‌زاران‌ده‌نگی‌كوردی‌پوچه‌ڵكردوه‌وه‌(،‌به‌كارهێنانی‌پاره‌‌و‌داموده‌زگا‌گش����تییه‌كان‌چاوسوركردنه‌وه‌‌و‌زه‌بروزه‌نگ‌بۆ‌كڕینی‌ده‌نگ‌

)وه‌ك‌پێشتریش‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌هه‌رێمدا‌شاهیدی‌بوین(...‌هتد.ئ����ه‌م‌دو‌نمونه‌یه‌‌چه‌ند‌له‌یه‌ك‌ئه‌چن!‌پێموابێت‌كار‌به‌م‌ش����ێوه‌یه‌‌بڕوات،‌به‌ده‌س����تی‌خۆیان‌چاره‌نوس����ی‌حوس����نی‌موباره‌ك‌و‌رژێمه‌ك����ه‌ی‌بۆخۆیان‌هه‌ڵده‌بژێرن.‌ئاخر‌تاكه‌‌وانه‌یه‌ك‌كه‌‌له‌ئه‌زمونی‌راپه‌ڕینی‌واڵتانی‌عه‌ره‌بییه‌وه‌‌ده‌بێ‌فێریبن‌و‌له‌وه‌ناچێت‌فێریبن،‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌زه‌بر‌وزه‌نگ‌و‌فرت‌و‌فێل‌ده‌شێت‌ب����ۆ‌ماوه‌یه‌كی‌كورت‌یان‌مامناوه‌ند‌ده‌س����ه‌اڵتتان‌بۆ‌مس����ۆگه‌ر‌بكات،‌به‌اڵم‌

مه‌حاڵه‌‌تا‌سه‌ر‌بتوانن‌به‌ری‌بێده‌نگیی‌خه‌ڵك‌بخۆن.دوا‌سه‌رنج:‌به‌ڕێز‌فازیل‌میرانی‌له‌لێدوانێكدا‌ده‌ڵێت:‌"ئێمه‌‌له‌میسر‌ناچین"!‌راس����ت‌ده‌كه‌یت‌به‌ڕێزم!‌جیاوازییه‌كی‌"زۆر‌بچوك!"‌له‌نێوان‌ئێمه‌‌و‌میس����ردا‌هه‌یه‌.‌له‌میسر‌س����وپا‌و‌هێزه‌‌ئه‌منییه‌كان‌سه‌لماندیان‌وه‌الئیان‌بۆ‌نیشتمانه‌‌نه‌ك‌س����ه‌رۆك‌و‌حیزب.‌بۆیه‌‌كاتێك‌كه‌وتنه‌‌سه‌ر‌دوڕیانی‌هه‌ڵبژاردن‌له‌نێوان‌خه‌ڵك‌و‌س����ه‌رۆكدا،‌النیك����ه‌م‌بێالیه‌نییان‌هه‌ڵبژارد.‌ب����ه‌اڵم‌الی‌ئێمه‌‌هێزی‌ئه‌منی‌و‌سه‌ربازی‌هه‌رهه‌موی‌ملكه‌چ‌و‌گوێ‌به‌فه‌رمانی‌حیزب‌و‌به‌دیاریكراویش‌

سه‌رۆكی‌فه‌رمانده‌ن‌و‌هیچی‌تر.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر،‌سەردەشت‌عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

ww

w.a

we

ne

.co

m