Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία β΄ γυμν. - κεφάλαιο πρώτο

Επιμέλεια: Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 1

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΙΩΝΕΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ (330 - 717) - Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Σχέδιο μαθήματος - Φύλλο εργασίας Προσδιορίστε τους όρους Βυζάντιο → ................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................... Ρωμανία →........................................................................................................................... Ρωμηός →........................................................................................................................... Μέτρα του Κωνσταντίνου Α΄ για την αναδιοργάνωση του ρωμαϊκού κράτους: α. Ίδρυση .................................................................................................................................... β. Αναγνώριση ........................................................................................................................... γ. Διάκριση - διαχωρισμός στη διοίκηση .................................................................................... δ. Κοπή και κυκλοφορία ............................................................................................................. Α. Ίδρυση Κωνσταντινούπολης Λόγοι για την επιλογή της συγκεκριμένης θέσης: α. Οικονομικοί : .......................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... β. Πολιτικοί :

•...................................................................................................................................................

•...................................................................................................................................................

•................................................................................................................................................... γ. Στρατιωτικοί: .......................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της Κωνσταντινούπολης συνδύαζε στοιχεία ρωμαϊκά, όπως: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... και χριστιανικά: .......................................................................................................................... Β. Θρησκευτική πολιτική

•Υποστήριξη του .................................................., με στόχο την →...........................................

•Μέτρα προς την κατεύθυνση αυτή: → Μεταφορά του ....................................................................................................................... από τη στρατιωτική σημαία στα ................................................................................................ → έκδοση .................................................................................................................................... → καθιέρωση το 313 με το διάταγμα των ...................................................... της .................... .....................................................................................................................................................

Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία β΄ γυμν. - κεφάλαιο πρώτο

Επιμέλεια: Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 2

→ Σύγκληση το 325 στη Νίκαια της Βιθυνίας , της Α΄................................................................. με στόχο να πετύχει την ενότητα της ......................................................................................... .....................................................................................................................................................

ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

O Ιουστινιανός και το έργο του (527 - 565)

Σχέδιο μαθήματος - Φύλλο εργασίας α. Η πολιτική του Ιουστινιανού Πολιτικό του πρόγραμμα → .................................................................................................. ............................................................................................................................................. β. Εσωτερική πολιτική Στόχος: η ενότητα του κράτους, απέναντι στις δυνάμεις που λειτουργούσαν διασπαστικά και ήταν : οι δήμοι, οι μεγάλοι γαιοκτήμονες και οι θρησκευτικές αιρέσεις Τρόπος διακυβέρνησης : απολυταρχικός Οι δήμοι → αθλητικά σωματεία που διοργανώνουν .................................................................

→ διαθέτουν και πολιτική ισχύ, καθώς μέσω αυτών εκφράζεται η κοινή γνώμη του λαού της Κων/πολης απέναντι στον αυτοκράτορα

• 532 : Στάση του Νίκα → εξέγερση των ........................................ του Ιπποδρόμου που ονομάζονταν ............................................... και ................................................και του ........................ της ..................................................................... Καταστολή και σφαγή 35.000. Αποτέλεσμα → ενίσχυση της .......................................................................................... και περιορισμός της ..........................................................................................................................

• Περιορισμός της δύναμης των μεγάλων γαιοκτημόνων των επαρχιών με ........................... .............................. και προστασία των ....................................................................................... που πλήρωναν ............................... και ήταν χρήσιμοι στο κράτος .

•Επιβολή της Ορθοδοξίας και εξάλειψη κάθε διαφορετικής άποψης → καταδίωξη των οπαδών των .................................................................................................. → καταδίωξη των οπαδών της ......................................................................, με κλείσιμο της ......................................................................................... στην Αθήνα το 529 → διάδοση του Χριστιανισμού σε λαούς του ............................................. και της ................ ............................................................................................................................................. Νομοθετικό έργο: η κωδικοποίηση του ρωμαϊκού δικαίου → η συγκέντρωση, κατάταξη των νόμων και μεταρρύθμιση όσων δεν ίσχυαν πια Αιτία: πλήθος, αντιφάσεις νόμων → δυσχέρεια στην απονομή της δικαιοσύνης Έργα που εκδόθηκαν (529-534).

Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία β΄ γυμν. - κεφάλαιο πρώτο

Επιμέλεια: Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 3

→ Ιουστινιάνειος Κώδικας: .................................................................................................. → Πανδέκτης :...................................................................................................................... → Εισηγήσεις:...................................................................................................................... → Νεαρές : .......................................................................................................................... ............................................................................................................................................. Σημασία : ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................. γ. Εξωτερική πολιτική Στόχος : η αποκατάσταση της ...................................................................................................., επομένως, η επαναφορά του ....................................... τμήματος ξανά στη ρωμαϊκή εξουσία. Πόλεμοι: → στη Β. Αφρική κατά των ............................................ που κατέληξε στην εύκολη ..................................................................................................................................................... → στην Ιταλία κατά των ................................................................ που κράτησε ...................... χρόνια και τελείωσε με ............................................................................................................... → στην Ισπανία κατά των ................................................ που έληξε με .................................... ..................................................................................................................................................... → στην Ανατολή : Ο Πέρσης βασιλιάς ........................................... κατέλαβε εκτεταμένα βυζαντινά εδάφη, όμως η ειρήνη αποκαταστάθηκε με τη συνθήκη του .................................. Αποτελέσματα πολέμων

• η απόσυρση στρατευμάτων από τη συνοριακή γραμμή του Δούναβη προκάλεσε τις εισβολές ............................... και άλλων λαών στις ........................................ επαρχίες, παρά το χτίσιμο πολλών .......................................και τη δαπάνη μεγάλων χρηματικών ποσών για την εξαγορά της ειρήνης.

• εξασθένιση των δημόσιων .....................................................................................................

• εξασθένιση της ................................................................................................ του Βυζαντίου

• καταστροφικές οι επιπτώσεις στην ......................................................................................... στα χρόνια των διαδόχων του Ιουστινιανού . δ. Κτίσματα και Αγία Σοφία Οικοδομικό πρόγραμμα Ιουστινιανού: → αμυντικά έργα : ....................................................... → θρησκευτικής φύσης : .................................. ......................................................................... → κοινής ωφέλειας : ...................................................................................................................

•Το σπουδαιότερο έργο του : .................................................................................................... Ρυθμός : ..........................................................................................., δηλαδή συνδυασμός του τύπου της ...................................................... που είναι μακρόστενο ρωμαϊκό κτήριο με τον τύπο του ........................................................ κτηρίου, κυκλικού ή πολυγωνικού. Αρχιτέκτονες : ............................................................................................................................ Αρχιτεκτονική μορφή : 4 ογκώδεις πεσσοί σχηματίζουν το ....................................................... Οι πεσσοί συνδέονται με ημικυκλικά ...................................... που σχηματίζουν ημισφαιρικά .......................................................... , τα οποία δημιουργούν ένα ............................................ που επάνω του στηρίζεται ο ......................................... . Το άπλετο φως δημιουργεί την εντύπωση ότι ο τεράστιος τρούλος ............................................................................................ Η Αγία Σοφία → σύμβολο και πηγή έμπνευσης για τον μεσαιωνικό και τον νεότερο Ελληνισμό .

Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία β΄ γυμν. - κεφάλαιο πρώτο

Επιμέλεια: Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 4

Ο ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΤΟΥ (610-717)

Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης

Σχέδιο μαθήματος - Φύλλο εργασίας

α. Το Βυζάντιο σε κρίση : μέσα 6ου - αρχές 7ου αι. Αίτια : → σεισμοί, .................................................... , .......................................................... → εισβολές Σλάβων στις ........................................ επαρχίες και Περσών στις ακτές

του ..................................... . Αποτελέσματα: → εγκατάλειψη/παρακμή ................................, μείωση ............................., πτώση του ................................... και της ............................................................................ → παραμέληση του (μισθοφορικού) ..................................., αφού η κρίση πλήττει και τα δημόσια οικονομικά Ζητούμενο : η ριζική μεταρρύθμιση β. Η αντεπίθεση του Ηρακλείου (610 - 641) Ηράκλειος: ο στρατηγός - αυτοκράτορας → αναδιοργάνωση ..........................με την οικονομική ενίσχυση της ..................................... →622-628 εκστρατείες κατά των .............................. με τελική νίκη στη.................................. και ανάκτηση όλων των βυζαντινών επαρχιών στην Εγγύς Ανατολή. → χαρακτήρας πολέμου : έντονα ............................................., επαναφορά του ............................................ που είχαν αρπάξει οι Πέρσες. →626 : ήττα .............................. και ................................... που πολιόρκησαν την Κων/πολη σε συνεννόηση με τους ........................................ . γ. Θέματα και εξελληνισμός του κράτους Τέλη βασιλείας Ηρακλείου : αραβικές κατακτήσεις των ανατολικών επαρχιών: Συρίας, Παλαιστίνης, Αιγύπτου Μεταρρύθμιση → Νέο διοικητικό σύστημα από τους διαδόχους : θέματα

•Θέματα : διοικητικές ................................................................................................................

•στον θεματικό στρατό υπηρετούν ............................................................................................

•στους οποίους το κράτος έχει παραχωρήσει ...........................................................................

•οι στρατιώτες - αγρότες συντηρούν τις ................................................................. με τα έσοδα από το κτήμα τους και υποχρεώνονται να αγοράζουν ................................................... και να ..........................................................................................................................................

•έτσι , ο θεματικός- εθνικός στρατός αντικατέστησε τον ......................................................... και υπήρξε πολύ αποτελεσματικός για την άμυνα του κράτους → επικεφαλής του θέματος είναι ο .........................................., ο οποίος συγκεντρώνει την πολιτική και .......................................... εξουσία . → εξάπλωση θεμάτων στις ................................................... επαρχίες του κράτους .

•ολοκλήρωση εξελληνισμού της ............................................................................................... → επίσημη γλώσσα της πολιτικής και στρατιωτικής διοίκησης η ...........................................

Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία β΄ γυμν. - κεφάλαιο πρώτο

Επιμέλεια: Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 5

→ οι ρωμαϊκοί τίτλοι αντικαθίστανται από ............................................. . Πρώτος ο Ηράκλειος υιοθετεί τον τίτλο : ............................................................................................. στη θέση του ρωμαϊκού imperator. Έτσι : τελειώνει πλέον η ............................................ και αναδύεται η ελληνική ........................................ Αυτοκρατορία . ΕΡΩΤΗΣΗ (γραπτή στο τετράδιο) Για ποιους λόγους ο θεματικός στρατός ήταν πιο αποτελεσματικός και περισσότερο αξιόμαχος από τον μισθοφορικό;

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ Να συνδέσετε τους όρους της στήλης Α με όσους ταιριάζουν από στήλη Β :

Α

Β

Κωνσταντίνος Α΄

1. Κωδικοποίηση νομοθεσίας

2. Θεσμός θεμάτων

Ιουστινιανός

3. Α΄ Οικουμενική Σύνοδος

4. Στρατηγός αυτοκράτορας

Ηράκλειος

5. Διάταγμα Μεδιολάνων

6. Σταθερό χρυσό νόμισμα

Διάδοχοι Ηρακλείου

7. Αγία Σοφία Κων/πολης

8. Αναστολή λειτουργίας της Νεοπλατωνικής Ακαδημίας της Αθήνας

9. Πιστός εν Χριστώ βασιλεύς

10. Μεταφορά χριστογράμματος στο νόμισμα

11. Αποκατάσταση της ρωμαϊκής οικουμένης

12. Νέα Ρώμη

13. Καταστολή της στάσης του "Νίκα"