1

ΚΙΝΗΤΡΑ: ΚΙΝΗΤΡΑ: Προσανατολισµός στόχων Προσανατολισµός στόχων –– Απόδοση αιτιών Απόδοση αιτιών

ΚΙΝΗΤΡΑ: ΚΙΝΗΤΡΑ: Προσανατολισµός στόχων Προσανατολισµός στόχων –– Απόδοση αιτιών Απόδοση αιτιών

Μαρία ΨυχουντάκηΜαρία Ψυχουντάκη

Ψυχολόγος Ψυχολόγος –– Αθλητική ΨυχολόγοςΑθλητική Ψυχολόγος

Αν. καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ Παν/µίου ΑθηνώνΑν. καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ Παν/µίου Αθηνών

Μαρία ΨυχουντάκηΜαρία Ψυχουντάκη

Ψυχολόγος Ψυχολόγος –– Αθλητική ΨυχολόγοςΑθλητική Ψυχολόγος

Αν. καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ Παν/µίου ΑθηνώνΑν. καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ Παν/µίου Αθηνών

Βασικά σηµεία 1. Τι είναι τα Κίνητρα;

2. Προσεγγίσεις Κινήτρων

3. Θεωρίες κινήτρων

a. Κίνητρα και Αυτοπεποίθηση

• Θεωρία αυτοαποτελεσµατικότητας

• Θεωρία κινήτρου επάρκειας

• Μοντέλο αθλητικής αυτοπεποίθησης

b.Προσανατολισµός στόχων – Απόδοση αιτών

c. Ψυχολογική ροή – Εσωτερικά Εξωτερικά κίνητρα - Στόχοι

4. Παιδί και αγωνιστικός αθλητισµός.

…

Προσανατολισµός των Προσανατολισµός των στόχων επίτευξης στόχων επίτευξης

Προσανατολισµός των Προσανατολισµός των στόχων επίτευξης στόχων επίτευξης

Θεωρία προσανατολισµού στόχωνΘεωρία προσανατολισµού στόχωνGoal orientationGoal orientation theorytheory Nicholls 1984,1989Nicholls 1984,1989

Θεωρία προσανατολισµού στόχωνΘεωρία προσανατολισµού στόχωνGoal orientationGoal orientation theorytheory Nicholls 1984,1989Nicholls 1984,1989

Προσανατολισµός στο Εγώ (Προσανατολισµός στο Εγώ (ego ego orientation)orientation) (ή προσανατολισµός στο

αποτέλεσµα). Εστιάζει στη σύγκριση µε τους άλλους και δρα εναντίον των άλλων

Επίτευξη στόχου

Προσανατολισµός στο έργοΠροσανατολισµός στο έργο (task (task orientation)orientation) (ή προσανατολισµός στην

απόδοση). Ο αθλητής εστιάζει στη βελτίωση της απόδοσης σε σχέση µε τη δική του προηγούµενη απόδοση

…

Προσανατολισµός στο έργοΠροσανατολισµός στο έργοΠροσανατολισµός στο έργοΠροσανατολισµός στο έργο

ΣτόχοςΣτόχος: :

η η βελτίωσηβελτίωση των ικανοτήτων, η των ικανοτήτων, η σωστή σωστή εκτέλεσηεκτέλεση του έργου που έχει του έργου που έχει αναλάβει και η αναλάβει και η απόλαυσηαπόλαυση της της εκτελούµενης ενέργειαςεκτελούµενης ενέργειας

ΕπιτυχίαΕπιτυχία: :

είναι η είναι η µάθησηµάθηση και η και η τελειοποίηση τελειοποίηση µιας µιας δεξιότητας, η δεξιότητας, η ευχαρίστησηευχαρίστηση από τη από τη συµµετοχή και η συµµετοχή και η προσωπική βελτίωσηπροσωπική βελτίωση

…

Προσανατολισµός στο έργο Προσανατολισµός στο έργο –– χαρακτηριστικάχαρακτηριστικά::

∆είχνει ενδιαφέρον για σοβαρή προσπάθεια, ∆είχνει ενδιαφέρον για σοβαρή προσπάθεια, επιµονή και επιλογή προκλητικών στόχωνεπιµονή και επιλογή προκλητικών στόχων

∆ίνει έµφαση στη δουλειά∆ίνει έµφαση στη δουλειά

Θεωρεί επιτυχία την προσωπική βελτίωση και τη Θεωρεί επιτυχία την προσωπική βελτίωση και τη σωστή εκτέλεσησωστή εκτέλεση

Ορίζει υποκειµενικά κριτήρια αξιολόγησης της Ορίζει υποκειµενικά κριτήρια αξιολόγησης της προσπάθειάς τουπροσπάθειάς του

Θεωρεί τα λάθη ως αναπόσπαστο µέρος της Θεωρεί τα λάθη ως αναπόσπαστο µέρος της διαδικασίας βελτίωσης και µάθησηςδιαδικασίας βελτίωσης και µάθησης

Εστιάζει στην εκτέλεση κατά τη διάρκεια της Εστιάζει στην εκτέλεση κατά τη διάρκεια της προπόνησης . προπόνησης .

2

Ωστόσο, Ωστόσο, όταν αρχίζει η όταν αρχίζει η κοινωνική σύγκρισηκοινωνική σύγκριση, τα άτοµα , τα άτοµα

υιοθετούν ένα διαφορετικό είδος υιοθετούν ένα διαφορετικό είδος προσανατολισµού στόχων…προσανατολισµού στόχων…

… ∆εν είναι πλέον αρκετό να αποκτήσουν … ∆εν είναι πλέον αρκετό να αποκτήσουν κάποια δεξιότητα σε καλό επίπεδο και να κάποια δεξιότητα σε καλό επίπεδο και να έχουν προσωπική βελτίωση,έχουν προσωπική βελτίωση,

… Πρέπει, επίσης, να αποδείξουν την … Πρέπει, επίσης, να αποδείξουν την ικανότητά τους σε σχέση µε άλλα άτοµα…ικανότητά τους σε σχέση µε άλλα άτοµα…

Προσανατολισµός στο ΕγώΠροσανατολισµός στο ΕγώΠροσανατολισµός στο ΕγώΠροσανατολισµός στο Εγώ

ΣτόχοςΣτόχος: :

να να αποδείξειαποδείξει ότι είναι ότι είναι ικανότεροςικανότερος ––καλύτεροςκαλύτερος από τους άλλουςαπό τους άλλους

ΕπιτυχίαΕπιτυχία: :

να να ξεπεράσειξεπεράσει τους άλλουςτους άλλους

…

Προσανατολισµός στο Εγώ Προσανατολισµός στο Εγώ –– χαρακτηριστικάχαρακτηριστικά::

Είναι ευχαριστηµένος όταν καταφέρνει να Είναι ευχαριστηµένος όταν καταφέρνει να αποδείξει ότι έχει υψηλές ικανότητεςαποδείξει ότι έχει υψηλές ικανότητες

Συγκρίνει πάντα τον εαυτό του µε τους Συγκρίνει πάντα τον εαυτό του µε τους άλλους άλλους

Αξιολογεί την ικανότητά του µε βάση το Αξιολογεί την ικανότητά του µε βάση το αποτέλεσµααποτέλεσµα

Η προσοχή εστιάζει στο ΕγώΗ προσοχή εστιάζει στο Εγώ

∆ιασπάται εύκολα η προσοχή του∆ιασπάται εύκολα η προσοχή του

Εµφανίζει υψηλό άγχος και χαµηλή Εµφανίζει υψηλό άγχος και χαµηλή ευχαρίστηση ευχαρίστηση …

……

Για να καταλάβουµε τα κίνητρα ενός Για να καταλάβουµε τα κίνητρα ενός ατόµου πρέπει να καταλάβουµε ατόµου πρέπει να καταλάβουµε τι τι σηµαίνει επιτυχία και αποτυχίασηµαίνει επιτυχία και αποτυχίαγια το άτοµο αυτόγια το άτοµο αυτό

Ο καλύτερος τρόπος είναι να Ο καλύτερος τρόπος είναι να εξετάσουµε τον προσανατολισµό εξετάσουµε τον προσανατολισµό στόχου και πώς αυτός αλληλεπιδρά στόχου και πώς αυτός αλληλεπιδρά µε την αντιλαµβανόµενη ικανότητα µε την αντιλαµβανόµενη ικανότητα του ατόµου, την αυτοαξία του ή την του ατόµου, την αυτοαξία του ή την επάρκειά του …επάρκειά του …

Θεωρία επίτευξης στόχου Θεωρία επίτευξης στόχου Achievement goal theoryAchievement goal theory

Θεωρία επίτευξης στόχου Θεωρία επίτευξης στόχου Achievement goal theoryAchievement goal theory

Προσανατολισµός Προσανατολισµός •στο αποτέλεσµα•στο έργο

• Υψηλή• Χαµηλή

+

•Απόδοση • Προσπάθεια • Επιµονή• Επιλογή έργου

• Ρεαλιστική επιλογή έργου ή αντιπάλων• Μη-ρεαλιστική επιλογή έργου ή αντιπάλων .

Επίτευξη στόχωνΕπίτευξη στόχωνΑντιλαµβανόµενη Αντιλαµβανόµενη

Ικανότητα ή επάρκειαΙκανότητα ή επάρκεια

Συµπεριφορά επίτευξης Συµπεριφορά επίτευξης

ΕΦΑΡΜΟΓΗΕΦΑΡΜΟΓΗΕΦΑΡΜΟΓΗΕΦΑΡΜΟΓΗστηστη ΣυµβουλΣυµβουλευτικευτική:ή:««πρέπει να κινητοποιηθείς περισσότεροπρέπει να κινητοποιηθείς περισσότερο»»

-- τοποθέτηση στόχωντοποθέτηση στόχων

-- περισσότερη προσπάθειαπερισσότερη προσπάθεια

Α) Α) ΆΆτοµο µε χαµηλή αυτοεκτίµησητοµο µε χαµηλή αυτοεκτίµηση: : ως κριτική ως κριτική της προσωπικότητάς του της προσωπικότητάς του αρνητική επίδραση αρνητική επίδραση στη συµµετοχή του µαθητή/αθλητήστη συµµετοχή του µαθητή/αθλητή

Β) Β) Άτοµο µε υψηλή αυτοεκτίµησηΆτοµο µε υψηλή αυτοεκτίµηση: : ως ως ανατροφοδότηση, ενδιαφέρον του ανατροφοδότηση, ενδιαφέρον του δασκάλου/προπονητή δασκάλου/προπονητή θετική επίδραση στη θετική επίδραση στη συµµετοχή και την προσπάθειά τουσυµµετοχή και την προσπάθειά του

3

Στάδιο αυτόνοµης επάρκειας Autonomous competence stage

Στάδιο κοινωνικής σύγκρισης Social comparison stage

Ολοκληρωµένο στάδιο Integrated (self and social comparison) stage

Στάδια ανάπτυξηςΣτάδια ανάπτυξης

Κίνητρα επίτευξης Κίνητρα επίτευξης & ανταγωνιστικότητας& ανταγωνιστικότητας

Κίνητρα επίτευξης Κίνητρα επίτευξης & ανταγωνιστικότητας& ανταγωνιστικότητας

Weinberg & Gould, 2006

Ανάπτυξη των κινήτρων επίτευξης Ανάπτυξη των κινήτρων επίτευξης & της ανταγωνιστικότητας& της ανταγωνιστικότηταςΑνάπτυξη των κινήτρων επίτευξης Ανάπτυξη των κινήτρων επίτευξης & της ανταγωνιστικότητας& της ανταγωνιστικότητας

2-6 ετών

7-11 ετών

12- ετών

Weinberg & Gould, 2006

1. Στάδιο «αυτόνοµης» αγωνιστικότητας1. Στάδιο «αυτόνοµης» αγωνιστικότητας

Μέχρι την ηλικία των 5Μέχρι την ηλικία των 5--6 χρονών6 χρονών

Απόκτηση δεξιοτήτωνΑπόκτηση δεξιοτήτων

Σύγκριση µόνο µε τον εαυτό τουΣύγκριση µόνο µε τον εαυτό του

Εσωτερικά κριτήριαΕσωτερικά κριτήρια

2. Στάδιο κοινωνικής σύγκρισης2. Στάδιο κοινωνικής σύγκρισης

Μετά την ηλικία των 6 χρονώνΜετά την ηλικία των 6 χρονών

Παρακολουθεί τους άλλους και συγκρίνει τον εαυτό Παρακολουθεί τους άλλους και συγκρίνει τον εαυτό του µε αυτούς: πιο ψηλός, πιο δυνατός, πιο του µε αυτούς: πιο ψηλός, πιο δυνατός, πιο γρήγοροςγρήγορος

Εξωτερικά κριτήριαΕξωτερικά κριτήρια

Χρησιµοποιεί την ανατροφοδότηση από τους Χρησιµοποιεί την ανατροφοδότηση από τους άλλουςάλλους

∆εν µπορεί να εξελιχθεί ∆εν µπορεί να εξελιχθεί ……

αν δεν νιώθει άνετα µε τις «αγωνιστικές» αν δεν νιώθει άνετα µε τις «αγωνιστικές» καταστάσειςκαταστάσεις

αν δεν έχει ευκαιρίες να ξεπεράσει τους άλλους αν δεν έχει ευκαιρίες να ξεπεράσει τους άλλους και να βιώσει ευχαρίστηση και να βιώσει ευχαρίστηση

3. Ολοκληρωµένο στάδιο3. Ολοκληρωµένο στάδιο

Εξαρτάται από τη συναισθηµατική ωριµότητα του παιδιού, Εξαρτάται από τη συναισθηµατική ωριµότητα του παιδιού, τις εµπειρίες και τη δυνατότητα κατανόησηςτις εµπειρίες και τη δυνατότητα κατανόησης

Επιτυγχάνεται όταν το άτοµο:Επιτυγχάνεται όταν το άτοµο:

Έχει τις απαιτούµενες Έχει τις απαιτούµενες δυνατότητες/δεξιότητεςδυνατότητες/δεξιότητες

Χρησιµοποιεί τόσο εσωτερικά όσο και Χρησιµοποιεί τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά κριτήρια αξιολόγησης της εξωτερικά κριτήρια αξιολόγησης της απόδοσής τουαπόδοσής του

Ξέρει να χρησιµοποιεί κατάλληλα τα Ξέρει να χρησιµοποιεί κατάλληλα τα κριτήρια αυτάκριτήρια αυτά ..

Κλειδιά:

Αναγνωρίστε το στάδιο στο οποίο Αναγνωρίστε το στάδιο στο οποίο βρίσκεταιβρίσκεται

Επιδιωκόµενος στόχος είναι το Επιδιωκόµενος στόχος είναι το ολοκληρωµένο στάδιο ολοκληρωµένο στάδιο

Το παρακινητικό κλίµα επηρεάζει τα Το παρακινητικό κλίµα επηρεάζει τα κίνητρα επίτευξηςκίνητρα επίτευξης

Ανάπτυξη των κινήτρων επίτευξης και Ανάπτυξη των κινήτρων επίτευξης και της ανταγωνιστικότηταςτης ανταγωνιστικότηταςΑνάπτυξη των κινήτρων επίτευξης και Ανάπτυξη των κινήτρων επίτευξης και της ανταγωνιστικότηταςτης ανταγωνιστικότητας

4

11οο στάδιοστάδιο. Μη διαφοροποιηµένο προσανατολισµό . Μη διαφοροποιηµένο προσανατολισµό στόχων. Θεωρεί ότι η στόχων. Θεωρεί ότι η ΠροσπάθειαΠροσπάθεια –– ΙκανότηταΙκανότητα ––ΑποτέλεσµαΑποτέλεσµα είναι το ίδιο πράγµα. είναι το ίδιο πράγµα.

22οο στάδιοστάδιο. Αρχίζει να αναγνωρίζει ότι υπάρχει διαφορά . Αρχίζει να αναγνωρίζει ότι υπάρχει διαφορά µεταξύ της µεταξύ της προσπάθειαςπροσπάθειας και της και της ικανότηταςικανότητας. Πιστεύει . Πιστεύει ότι η ότι η προσπάθειαπροσπάθεια είναι καθοριστικός παράγονταςείναι καθοριστικός παράγοντας

33οο στάδιοστάδιο. Μεταβατικό στάδιο. ∆ιακρίνει την έννοια της . Μεταβατικό στάδιο. ∆ιακρίνει την έννοια της προσπάθειαςπροσπάθειας από αυτή της από αυτή της ικανότηταςικανότητας. .

44οο στάδιοστάδιο. ∆ιαφοροποιηµένο προσανατολισµό στόχων . ∆ιαφοροποιηµένο προσανατολισµό στόχων (12 ετών). ∆ιακρίνει πλήρως τις έννοιες (12 ετών). ∆ιακρίνει πλήρως τις έννοιες ΠροσπάθειαΠροσπάθεια ––ΙκανότηταΙκανότητα –– ΤύχηΤύχη –– ΑποτέλεσµαΑποτέλεσµα. Κατανοεί τις . Κατανοεί τις επιπτώσεις της δυσκολίας του έργου και αναγνωρίζει ότι επιπτώσεις της δυσκολίας του έργου και αναγνωρίζει ότι ορισµένα έργα ή αντίπαλοι είναι πιο δύσκολα από άλλα . ορισµένα έργα ή αντίπαλοι είναι πιο δύσκολα από άλλα .

Ανάπτυξη των κινήτρων επίτευξης Ανάπτυξη των κινήτρων επίτευξης & της ανταγωνιστικότητας& της ανταγωνιστικότηταςΑνάπτυξη των κινήτρων επίτευξης Ανάπτυξη των κινήτρων επίτευξης & της ανταγωνιστικότητας& της ανταγωνιστικότητας Nicholls, 1984.1989

…

……

Οι έρευνες των Οι έρευνες των Fry (2000) Fry (2000) -- Fry & Fry & DudaDuda (1997(1997) υποστηρίζουν την ) υποστηρίζουν την αναπτυξιακή θεωρία του αναπτυξιακή θεωρία του NichollsNicholls για για τα κίνητρα επίτευξης στον αθλητικό τα κίνητρα επίτευξης στον αθλητικό χώρο και τον χώρο της άσκησης.χώρο και τον χώρο της άσκησης.

…

Τα παιδιά περνούν Τα παιδιά περνούν από 4 αναπτυξιακά από 4 αναπτυξιακά στάδια σε σχέση µε στάδια σε σχέση µε την κατανόηση των την κατανόηση των εννοιών εννοιών της προσπάθειαςτης προσπάθειας

της ικανότηταςτης ικανότητας

του αποτελέσµατοςτου αποτελέσµατος

Η γνώση του Η γνώση του αναπτυξιακού αναπτυξιακού σταδίου στο οποίο σταδίου στο οποίο βρίσκονται τα παιδιά βρίσκονται τα παιδιά µπορεί να βοηθήσει µπορεί να βοηθήσει τον δάσκαλο να τον δάσκαλο να οργανώσει οργανώσει κατάλληλες κατάλληλες δραστηριότητες .δραστηριότητες .

ΕΝΝΟΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

……

.

Προσανατολισµός στόχων

Εµπλοκή Κλίµα παρακίνησης

Έργο Έργο Σηµασία στην Σηµασία στην προσπάθειαπροσπάθεια

Σηµασία στη Σηµασία στη δεξιότηταδεξιότητα

Ο αθλητής Ο αθλητής δουλεύει δουλεύει σκληράσκληρά

Αγωνίζεται Αγωνίζεται για τη για τη δεξιότηταδεξιότητα

Κλίµα Κλίµα δεξιότηταςδεξιότητας

Αµείβεται η Αµείβεται η προσπάθειαπροσπάθεια

∆ίνεται έµφαση ∆ίνεται έµφαση στη συνεργασίαστη συνεργασία

ΕγώΕγώ Σηµασία στις Σηµασία στις κοινωνικές κοινωνικές συγκρίσειςσυγκρίσεις

Σηµασία στη Σηµασία στη νίκηνίκη

Ο αθλητής Ο αθλητής ταυτίζει την ταυτίζει την ικανότητα µε ικανότητα µε τη νίκητη νίκη

Αγωνίζεται Αγωνίζεται για τη νίκηγια τη νίκη

Κλίµα Κλίµα ανταγωνισµούανταγωνισµού

Τα λάθη Τα λάθη τιµωρούνταιτιµωρούνται

Ενθαρρύνεται ο Ενθαρρύνεται ο ανταγωνισµόςανταγωνισµός

Προσανατολισµός στόχων Προσανατολισµός στόχων –– Εµπλοκή Εµπλοκή –– Κλίµα παρακίνησηςΚλίµα παρακίνησηςΠροσανατολισµός στόχων Προσανατολισµός στόχων –– Εµπλοκή Εµπλοκή –– Κλίµα παρακίνησηςΚλίµα παρακίνησης

Epstein (1989) Epstein (1989) -- Treasure & Roberts (1995)Treasure & Roberts (1995)

Ο προπονητής / δάσκαλος µπορεί να Ο προπονητής / δάσκαλος µπορεί να δηµιουργήσει ένα δηµιουργήσει ένα κλίµα κλίµα προσανατολισµένο στη δεξιότηταπροσανατολισµένο στη δεξιότητα, το , το οποίο θα είναι χρήσιµο για την ανάπτυξη οποίο θα είναι χρήσιµο για την ανάπτυξη και την καλλιέργεια αυτοπεποίθησης και και την καλλιέργεια αυτοπεποίθησης και εσωτερικών κινήτρων σε νέους αθλητές.εσωτερικών κινήτρων σε νέους αθλητές.

Προσανατολισµός στόχων Προσανατολισµός στόχων –– Εµπλοκή στο στόχο Εµπλοκή στο στόχο ––Κλίµα παρακίνησηςΚλίµα παρακίνησης

Προσανατολισµός στόχων Προσανατολισµός στόχων –– Εµπλοκή στο στόχο Εµπλοκή στο στόχο ––Κλίµα παρακίνησηςΚλίµα παρακίνησης

……

Epstein (1989) Epstein (1989) -- TARGETTARGET

T (Task) T (Task) –– ΈργοΈργο: Κατάλληλη επιλογή : Κατάλληλη επιλογή έργου. Η προπόνηση πρέπει να έχει έργου. Η προπόνηση πρέπει να έχει ποικιλία, να είναι προκλητική και να έχει ποικιλία, να είναι προκλητική και να έχει νόηµα για τον αθλητή. ∆εν χρειάζεται να νόηµα για τον αθλητή. ∆εν χρειάζεται να είναι ίδια για όλους. είναι ίδια για όλους.

A (Authority) A (Authority) –– ΕξουσίαΕξουσία: Παραχωρήστε : Παραχωρήστε «εξουσία». ∆ώστε, δηµιουργείστε ευκαιρίες «εξουσία». ∆ώστε, δηµιουργείστε ευκαιρίες για ενεργό συµµετοχή των αθλητών στη για ενεργό συµµετοχή των αθλητών στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. ∆ώστε διαδικασία λήψης των αποφάσεων. ∆ώστε τους τη δυνατότητα να επιλέξουν που θα τους τη δυνατότητα να επιλέξουν που θα συµµετέχουν.συµµετέχουν. ……

5

TARGETTARGET

R (Reward R (Reward -- Recognition) Recognition) –– Ανταµοιβή Ανταµοιβή --ΑναγνώρισηΑναγνώριση: Αναγνωρίστε τις ατοµικές : Αναγνωρίστε τις ατοµικές επιτυχίες ιδιαίτερα, ώστε να αποφεύγονται οι επιτυχίες ιδιαίτερα, ώστε να αποφεύγονται οι συγκρίσεις µεταξύ των αθλητών. συγκρίσεις µεταξύ των αθλητών.

Οι ανταµοιβές θα πρέπει να επικεντρώνονται Οι ανταµοιβές θα πρέπει να επικεντρώνονται στα ατοµικά οφέλη και την προσωπική στα ατοµικά οφέλη και την προσωπική βελτίωση και όχι στις κοινωνικές συγκρίσεις.βελτίωση και όχι στις κοινωνικές συγκρίσεις.

G (Grouping) G (Grouping) –– ΟµαδοποίησηΟµαδοποίηση: Οι αθλητές θα : Οι αθλητές θα πρέπει να οργανώνονται σε οµάδες µε κλίµα πρέπει να οργανώνονται σε οµάδες µε κλίµα συνεργασίας, προκειµένου να εργασθούν για συνεργασίας, προκειµένου να εργασθούν για τη βελτίωση των ατοµικών δεξιοτήτων τους.τη βελτίωση των ατοµικών δεξιοτήτων τους.

……

TARGETTARGET

E (Evaluation) E (Evaluation) –– ΑξιολόγησηΑξιολόγηση: Η αξιολόγηση : Η αξιολόγηση θα πρέπει να βασίζεται στα ατοµικά θα πρέπει να βασίζεται στα ατοµικά επιτεύγµατα, στην προσωπική βελτίωση και επιτεύγµατα, στην προσωπική βελτίωση και όχι στην κοινωνική σύγκριση.όχι στην κοινωνική σύγκριση.

T (Timing) T (Timing) –– «κατάλληλος χρόνος»«κατάλληλος χρόνος»: Κάθε : Κάθε αθλητής έχει το δικό του ρυθµό ανάπτυξης. αθλητής έχει το δικό του ρυθµό ανάπτυξης.

Οργανώστε κατάλληλα το πρόγραµµά σας Οργανώστε κατάλληλα το πρόγραµµά σας και δώστε χρόνο ακόµα και στους και δώστε χρόνο ακόµα και στους λιγότερους επιδέξιους αθλητές . λιγότερους επιδέξιους αθλητές . --

Το κλίµα και το Το κλίµα και το περιβάλλον που περιβάλλον που δηµιουργείται από δηµιουργείται από τον προπονητή/ τον προπονητή/ δάσκαλο µπορεί να δάσκαλο µπορεί να καθορίσει σε καθορίσει σε σηµαντικό βαθµό την σηµαντικό βαθµό την εσωτερική εσωτερική παρακίνηση και την παρακίνηση και την αυτοπεποίθηση ενός αυτοπεποίθηση ενός νέου αθλητή. νέου αθλητή.

Οι προτάσεις που βασίζονται Οι προτάσεις που βασίζονται στην προσέγγιση στην προσέγγιση TARGETTARGETπαρέχουν ιδέες για τον παρέχουν ιδέες για τον δάσκαλο/ προπονητή, ώστε να δάσκαλο/ προπονητή, ώστε να οργανώσει κατάλληλα ένα οργανώσει κατάλληλα ένα περιβάλλον µάθησης και περιβάλλον µάθησης και ενίσχυσης της ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης:αυτοπεποίθησης:α. εκπαίδευσηα. εκπαίδευση

β. ενίσχυση θετικού αυτοδιαλόγουβ. ενίσχυση θετικού αυτοδιαλόγου

γ. πρότυπο σιγουριάς από τον γ. πρότυπο σιγουριάς από τον δάσκαλο/προπονητήδάσκαλο/προπονητή

δ. κατάλληλη χρήση δ. κατάλληλη χρήση αµοιβών/ενίσχυσηςαµοιβών/ενίσχυσης

ε. προγράµµατα βελτίωσης ε. προγράµµατα βελτίωσης φυσικών δεξιοτήτων .φυσικών δεξιοτήτων .

ΕΝΝΟΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

.

Απόδοση αιτιών στον Απόδοση αιτιών στον αθλητισµό αθλητισµό

Απόδοση αιτιών στον Απόδοση αιτιών στον αθλητισµό αθλητισµό

«Πού αποδίδεις την επιτυχία σου;»

Ο τρόπος που απαντούν οι αθλητές σε Ο τρόπος που απαντούν οι αθλητές σε παρόµοιες ερωτήσεις αποκαλύπτει τις παρόµοιες ερωτήσεις αποκαλύπτει τις πεποιθήσεις τους. πεποιθήσεις τους.

Κάθε απάντηση αποκαλύπτει σηµαντικές Κάθε απάντηση αποκαλύπτει σηµαντικές πληροφορίες για τον τρόπο µε τον οποίο πληροφορίες για τον τρόπο µε τον οποίο τα παιδιά προσπαθούν να τα παιδιά προσπαθούν να νοηµατοδοτήσουν τις εµπειρίες τους.νοηµατοδοτήσουν τις εµπειρίες τους.

……

Θεωρία απόδοσης αιτιώνΘεωρία απόδοσης αιτιώνΘεωρία απόδοσης αιτιώνΘεωρία απόδοσης αιτιών

Αποτελεί τη γνωστική διάσταση των κινήτρων

Βασίζεται στην υπόθεση ότι οι άνθρωποι αγωνίζονται να εξηγήσουν, να κατανοήσουνκαι να προβλέψουν τα γεγονότα, ανάλογα µε τη γνωστική τους αντίληψη

Η πρόθεση κάθε ατόµου είναι να ερµηνεύσει τις πράξεις του σε σχέση µε τις αντιλαµβανόµενες αιτίες

Heider: Θεωρία κοινής λογικής ή «λαϊκή ψυχολογία»

Heider, 1958

……

6

Θεωρία απόδοσης αιτιώνΘεωρία απόδοσης αιτιώνΘεωρία απόδοσης αιτιώνΘεωρία απόδοσης αιτιών

Heider, 1958 ……

Ικανότητα ∆υσκολία έργου

Τύχη

Προσωπικοί παράγοντες

Περιβαλλοντικοί παράγοντες

«Μπορώ» ή «∆εν µπορώ»

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

Προσπάθεια

Θεωρία αιτιολογικού προσδιορισµούΘεωρία αιτιολογικού προσδιορισµού((Attribution theoryAttribution theory))Θεωρία αιτιολογικού προσδιορισµούΘεωρία αιτιολογικού προσδιορισµού((Attribution theoryAttribution theory))

Ωστόσο,

Είναι µια πολύπλοκη θεωρία στην οποία οι αντιλαµβανόµενες αιτίες θεωρούνται ότι επηρεάζουν σε σηµαντικό βαθµό τις πράξεις, τα συναισθήµατα, την αυτοπεποίθηση και τα κίνητρα ενός ατόµου.

Βασικά ερωτήµατα των ερευνών στο πλαίσιο αυτής της θεωρίας είναι:

πότε

γιατί οι άνθρωποι επιλέγουν συγκεκριµένες κατηγορίες αιτιολογικών προσδιορισµών ……

Weiner, 1972, 1979, 1985

Θεωρία αιτιολογικού προσδιορισµούΘεωρία αιτιολογικού προσδιορισµού(Attribution theory(Attribution theory))Θεωρία αιτιολογικού προσδιορισµούΘεωρία αιτιολογικού προσδιορισµού(Attribution theory(Attribution theory))

Πως οι άνθρωποι εξηγούν την επιτυχία ή την αποτυχία τους

Σταθερότητα (Stability)

Εστία ελέγχου (Locus of control)

Εστία αιτιότητας (Locus of casualty)

Αιτιολόγηση Αιτιολόγηση

Κατηγορίες Κατηγορίες αιτιολόγησηςαιτιολόγησης

Weiner, 1985

……

Weiner’s basic attribution categories

Θεωρία αιτιολογικού προσδιορισµούΘεωρία αιτιολογικού προσδιορισµούAttribution theoryAttribution theoryΘεωρία αιτιολογικού προσδιορισµούΘεωρία αιτιολογικού προσδιορισµούAttribution theoryAttribution theory

αναφ. Weinberg & Gould, 2003

Χαρακτηριστικά Αιτιολογικού προσδιορισµούΧαρακτηριστικά Αιτιολογικού προσδιορισµούΧαρακτηριστικά Αιτιολογικού προσδιορισµούΧαρακτηριστικά Αιτιολογικού προσδιορισµού

ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ

Stability

Σταθερή

Ασταθής

Ταλέντο

Ικανότητα

Καιρός

Τύχη

ΕΣΤΙΑ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ

Locus of causality

Εσωτερική

Εξωτερική

Προσάθεια

Τραυµατισµός

Αγωνιστικές συνθήκες

Εξολισµός

ΕΣΤΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ

Locus of control

Ελέγξιµη

Ανεξέλεγκτη

Σχέδιο αγώνα

Φαγητό

Σφυρίγµατα διαιτητών

Λάθη αντιάλων

Αιτιολογικός προσδιορισµός Αιτιολογικός προσδιορισµός -- ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΑιτιολογικός προσδιορισµός Αιτιολογικός προσδιορισµός -- ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ

ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ

Stability

Σταθερή

Ασταθής

Αισιοδοξία

Αβεβαιότητα

ΕΣΤΙΑ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ

Locus of causality

Εσωτερική

Εξωτερική

Περηφάνια

Αυτοεκτίµηση

Ικανοοίηση

Χωρίς συναίσθηµα

για τον εαυτό

ΕΣΤΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ

Locus of control

Ελέγξιµη

Ανεξέλεγκτη

Αυτοεοίθηση

Εάρκεια

Ευγνωµοσύνη –

Οίκτος για τον

αντίαλο

Ααισιοδοξία

Αισιοδοξία

Μειωµένη Περηφάνια ‘ ‘ Αυτοεκτίµηση ‘ ‘ Ικανοποίηση

Χωρίς συναίσθηµα για τον εαυτό

Ντροή – Ενοχή

Κατάθλιψη

Θυµός – Έκληξη

Κατάληξη

ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΑΠΟΤΥΧΙΑ

7

Αιτιολογικός προσδιορισµός Αιτιολογικός προσδιορισµός επιτυχίας επιτυχίας -- αποτυχίαςαποτυχίαςΑιτιολογικός προσδιορισµός Αιτιολογικός προσδιορισµός επιτυχίας επιτυχίας -- αποτυχίαςαποτυχίας

Αγωνιστική κατάσταση

Αντιλαµβανόµενη

επιτυχία (νίκη)

Σταθερή αιτίαΙκανότητα

∆υσκολία έργου

Σιγουριά για

µελλοντική επιτυχία

Ασταθής αιτίαΠροσπάθεια

Τύχη

Αβεβαιότηταγια µελλοντική

επιτυχία

Αντιλαµβανόµενη

αποτυχία (ήττα)

Σταθερή αιτίαΙκανότητα

∆υσκολία έργου

Φόβος για µελλοντική

αποτυχία

Ασταθής αιτίαΠροσπάθεια

Τύχη

Αισιοδοξία για µελλοντική επιτυχία

Οι αιτιολογικοί Οι αιτιολογικοί προσδιορισµοί τους προσδιορισµοί τους οποίους επιλέγουν οποίους επιλέγουν οι αθλητές, οι αθλητές, για να για να

εξηγήσουν τις επιδόσεις εξηγήσουν τις επιδόσεις

τους,τους, αποκαλύπτουν αποκαλύπτουν τη δοµή των τη δοµή των κινήτρων τους!κινήτρων τους!

Οι προπονητές Οι προπονητές δεν δεν πρέπει να αγνοούν πρέπει να αγνοούν τους αιτιολογικούς τους αιτιολογικούς προσδιορισµούς που προσδιορισµούς που οι αθλητές οι αθλητές χρησιµοποιούν για χρησιµοποιούν για να ερµηνεύσουν τις να ερµηνεύσουν τις επιδόσεις τους. επιδόσεις τους.

ΕΝΝΟΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Απόδοση αιτιών:Απόδοση αιτιών:

.

High AchieversHigh Achievers«Αθλητές υψηλής επίτευξης«Αθλητές υψηλής επίτευξης»»

High AchieversHigh Achievers«Αθλητές υψηλής επίτευξης«Αθλητές υψηλής επίτευξης»»

Υψηλή επιδίωξη της επιτυχίας

Χαµηλή παρακίνηση αποφυγής της αποτυχίας

Εστίαση στην υπερηφάνεια της επιτυχίας

ΠαρακινητικόςΠαρακινητικόςπροσανατολισµόςπροσανατολισµός

…

Επιτυχία: Αιτιολογείται µε σταθερούς και εσωτερικούς παράγοντες τους οποίους παράλληλα ελέγχει (ικανότητα , προσπάθεια)

Αποτυχία: Αιτιολογείται µε ασταθείς και εξωτερικούς παράγοντες, έξω από τον έλεγχό του

Αιτιολόγηση Αιτιολόγηση

Προσανατολισµός στο έργοΤοποθέτησηΤοποθέτησηστόχωνστόχων

High AchieversHigh Achievers

…

Υψηλή αντιλαµβανόµενη επάρκεια και υψηλό αίσθηµα ότι η επίτευξη είναι κάτω από τον δικό του έλεγχο

Αντιλαµβανόµενη Αντιλαµβανόµενη επάρκεια / έλεγχοςεπάρκεια / έλεγχος

Αναζητά τις προκλήσεις -ικανούς συναγωνιστές και δύσκολο έργο

Επιλογή έργουΕπιλογή έργου

Αποδίδει τα µέγιστα σε συνθήκες αξιολόγησης .

Περιβάλλον Περιβάλλον απόδοσηςαπόδοσης

High AchieversHigh Achievers

.

Low AchieversLow Achievers«Αθλητές χ«Αθλητές χαµηλής επίτευξης»αµηλής επίτευξης»

Low AchieversLow Achievers«Αθλητές χ«Αθλητές χαµηλής επίτευξης»αµηλής επίτευξης»

Παρακινητικόςπροσανατολισµός

Χαµηλή παρακίνηση επιδίωξης της επιτυχίας

Υψηλή παρακίνηση αποφυγής της αποτυχίας

Εστίαση στη ντροπή και την ανησυχία που θα νιώσει από την ενδεχόµενη αποτυχία

…

8

Low AchieversLow Achievers

Επιτυχία: Αιτιολογεί την επιτυχία µε ασταθείς και εξωτερικούς παράγοντες έξω από τον έλεγχό του (ευκολία έργου, τύχη)

Αποτυχία: Αιτιολογεί την αποτυχία µε σταθερούς και εσωτερικούς παράγοντες

Αιτιολόγηση Αιτιολόγηση

Προσανατολισµός στο αποτέλεσµα

ΤοποθέτησηΤοποθέτησηστόχωνστόχων

…

Low AchieversLow Achievers

Χαµηλή αντιλαµβανόµενη επάρκεια και χαµηλό αίσθηµα ελέγχου της επιτυχίας

Αντιλαµβανόµενη επάρκεια / έλεγχος

Αποφεύγει τις προκλήσεις, αναζητά είτε πολύ δύσκολους είτε πολύ εύκολους αντιπάλους και έργο

Επιλογή έργου

Αποδίδει άσχηµα σε συνθήκες αξιολόγησης .

Περιβάλλοναπόδοσης

.-

Εφαρµογή στην καθηµερινή εξάσκησηΕφαρµογή στην καθηµερινή εξάσκηση

Οι ασκήσεις πρέπει να χαρακτηρίζονται από καινοτοµία, Οι ασκήσεις πρέπει να χαρακτηρίζονται από καινοτοµία, ποικιλία και να δηµιουργούν ευχαρίστηση και ποικιλία και να δηµιουργούν ευχαρίστηση και διασκέδαση.διασκέδαση.

Οι ασκήσεις θα πρέπει να είναι σχεδιασµένες για τις Οι ασκήσεις θα πρέπει να είναι σχεδιασµένες για τις ανάγκες ενός εκάστου των αθλουµένωνανάγκες ενός εκάστου των αθλουµένων

Οι στόχοι να είναι συγκεκριµένοι και προσωπικοίΟι στόχοι να είναι συγκεκριµένοι και προσωπικοί Ασκήσεις που προάγουν τη συνεργασίαΑσκήσεις που προάγουν τη συνεργασία ∆υνατότητα επιλογής στους αθλητές (αυξάνει τη ∆υνατότητα επιλογής στους αθλητές (αυξάνει τη δέσµευση)δέσµευση)

Συµµετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (αυξάνει Συµµετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (αυξάνει τη δέσµευση)τη δέσµευση)

Τεστ αξιολόγησης Τεστ αξιολόγησης –– ατοµική αξιολόγηση, ατοµική αξιολόγηση, όχι µέσοι όροι και επιδόσειςόχι µέσοι όροι και επιδόσεις

Εστίαση στην προσωπική βελτίωσηΕστίαση στην προσωπική βελτίωση Σηµασία η ανατροφοδότηση:Σηµασία η ανατροφοδότηση:

Επιβράβευση ως ενίσχυσηΕπιβράβευση ως ενίσχυση

Θετική διόρθωση (µέθοδος «σάντουιτς»)Θετική διόρθωση (µέθοδος «σάντουιτς»)

Εστίαση στη σωστή εκτέλεσηΕστίαση στη σωστή εκτέλεση

Υπενθύµιση ότι τα λάθη αποτελούν µέρος της Υπενθύµιση ότι τα λάθη αποτελούν µέρος της µάθησης.µάθησης.

Θετική παρακίνησηΘετική παρακίνηση

∆ηµιουργία κλίµατος ευφορίας και ενθουσιασµού∆ηµιουργία κλίµατος ευφορίας και ενθουσιασµού Στόχος η προσωπική βελτίωση Στόχος η προσωπική βελτίωση -- Αποφυγή κριτηρίων Αποφυγή κριτηρίων σύγκρισησύγκριση

Έµφαση στην προσπάθειςΈµφαση στην προσπάθεις Προσέγγιση Προσέγγιση

τα λάθη αποτελούν µέρος της µάθησηςτα λάθη αποτελούν µέρος της µάθησης

η ήττα είναι µέρος της νίκηςη ήττα είναι µέρος της νίκης στον αθλητισµό δεν υπάρχει αποτυχία, αρκεί ο αθλητής να µην στον αθλητισµό δεν υπάρχει αποτυχία, αρκεί ο αθλητής να µην εγκαταλείπει την προσπάθειά τουεγκαταλείπει την προσπάθειά του

Ενίσχυση της έννοιας της ολιστικής υγείας Ενίσχυση της έννοιας της ολιστικής υγείας Έµφαση στην αξία της συνεργασίας.Έµφαση στην αξία της συνεργασίας.