สาระวิทย์ ฉบับที่ 27,...

•

Â‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒÊµÃ�à¾×èÍ¤Ø³

ตดตอกองบรรณาธการโทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185-6 อเมล [email protected]

ทปรกษา ทวศกด กออนนตกล, ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล, กลประภา นาวานเคราะหบรรณาธการผพมพผโฆษณา กฤษฎชย สมสมาน บรรณาธการอำนวยการ นำชย ชวววรรธน บรรณาธการบรหาร จมพล เหมะครนทร กองบรรณาธการ ปรทศน เทยนทอง, วชราภรณ สนทนา, ศศธร เทศนอรรถภาคย, รกฉตร เวทวฒาจารย, กตตมา ไกรพรพรรณ, สรนยา ลอยประสทธ, วณา ยศวงใจ บรรณาธการศลปกรรม ลญจนา นตยพฒน ศลปกรรม เกดศร ขนตกตตกล, ฉตรทพย สรยะ

ผผลตฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71188-6 โทรสาร 0 2564 7016 เวบไซต http://www.nstda.or.th/sci2pub/

ฉบบท 27 / มถนายน 2558

ISSN 2286-9298

A Team Bulletin

ภาพถายฝพระหตถดานดาราศาสตรในสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารทรงใหความสนพระทยปรากฏการณสำคญทางดาราศาสตรโดยเสดจทอดพระเนตรปรากฏการณดงกลาวอยบอยครงทงภายในประเทศและตางประเทศรวมทงวตถทองฟาตางๆและทรงใชกลองโทรทรรศนในการบนทกภาพวตถทองฟาไวดวย

Highli

ght

เสดจทอดพระเนตรสรยปราคาเตมดวง

ทจงหวดนครราชสมา เมอวนท 24 ตลาคม 2538

• เรองจากปก:ภาพถายฝพระหตถดานดาราศาสตรในสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร

• บทความพเศษ:เมรส(MERS)โรคใหมจากอฐ?

• หนาตางขาววทย-เทคโนฯโลก:SmartHelmetหมวกกนนอคอจฉรยะตดGPSในตว

• สารคดวทยาศาสตร:รมฟอส-ชายตาบอดยอดนกพฤกษศาสตร

2 ฉบบท 27 มถนายน 2558Â‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒÊµÃ�à¾×èÍ¤Ø³

จมพล เหมะครนทรบรรณาธการบรหาร

Editor’s Note

เสดจทอดพระเนตรสรยปราคาเตมดวงทสาธารณรฐประชาชนจน เมอวนท 22 กรกฎาคม 2552

จมพล เหมะครนทรCover StoryCover Story

สาระวทยฉบบทแลว ไดเสนอเรองราวและภาพถายฝพระหตถใน สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ทางดานนาโนไปแลว ฉบบนจะขอนำเสนอภาพถายฝพระหตถฯ ทางดานดาราศาสตรบางครบ ซง พระองคมความสนพระทยเปนอยางยง ทรงโปรดทอดพระเนตรปรากฏการณ ทองฟาอยางสมำเสมอทงในประเทศและตางประเทศ เชน เสดจทอดพระเนตร ปรากฏการณสรยปราคาเตมดวงเมอวนท 24 ตลาคม 2538 ทจงหวด นครราชสมา และทสาธารณรฐประชาชนจนเมอวนท 22 กรกฎาคม 2552 เสดจทอดพระเนตรกจการของหอดดาวยนนาน เมองคนหมง เสดจ ไปเยอนหอดดาวทประเทศชล นอกจากนพระองคยงไดเสดจประกอบ พระกรณยกจทางดานดาราศาสตรกบทางสมาคมดาราศาสตรไทย และ สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน) (สดร.) กระทรวง วทยาศาสตรและเทคโนโลยตอเนองเสมอมา เปนเวลายาวนานกวา 25 ป

เนองจากพระองคใฝพระทยในดานดาราศาสตร ทรงสงเสรมและมพระราชดำรในโครงการทางดานดาราศาสตร ทำใหประเทศไทยมการพฒนา ทางดานดาราศาสตรแบบกาวกระโดด ดงนน บคลากรในวงการนกดาราศาสตร ไทยจงเทดทนพระองควาเปน “เจาฟานกดาราศาสตร” และจากการทพระองค ทรงเสดจทอดพระเนตรปรากฏกาณสำคญทางดาราศาสตรและวตถทองฟา อยบอยครง จงไดมโอกาสถายภาพปรากฏการณและวตถทองฟาไวดวย โดย บนทกภาพผานกลองโทรทรรศน ดงภาพถายฝพระหตถสวนหนงทไดนำมา เสนอน

เสดจพระราชดำเนนเปนประธานในพธเปด “หอดดาวเฉลมพระเกยรต ๗ รอบ พระชนมพรรษา” ณ อทยานแหงชาตดอยอนทนนท

จงหวดเชยงใหม เมอวนท 22 มกราคม 2556 หอดดาวแหงนดำเนนการโดย สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน) (สดร.)

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

อมเอมใจกบพระราชกรณยกจดานวทยาศาสตรของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร สาระวทยในสามฉบบทผานมาน ผมมโอกาสคนควาขอมล และ ศกษาเรองราวพระราชกรณยกจดานวทยาศาสตรเพยงสวนหนง (ขอเนน ยำนะครบวาเปนเพยงสวนหนงเทานน) ของสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร เพอนำมาเสนอเปนบทความ cover story ในสาระวทย และเพอเปนการเทดพระเกยรตพระองคเนองในโอกาส เจรญพระชนมายครบ 5 รอบในปน

ตองบอกวา เมอยงคนควาขอมลกยงรสกทงและอมเอมใจในความ สนพระทยของพระองคในเรองราวทางดานวทยาศาสตรครบ ดงเชนเรอง ของความหลากหลายทางชวภาพ จนเปนทมาของการกอตง โครงการอนรกษ พนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชดำร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ.) หรอความสนพระทยในโครงสรางขนาดจวของ วตถตางๆ จงไดเสดจพระราชดำเนนมาใชกลองจลทรรศนอเลกตรอน แบบสองกราด (Scanning Electron Microscope) ทศนยนาโน เทคโนโลยแหงชาต (นานโนเทค) สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและ เทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) เพอศกษาและถายภาพวตถดงกลาว และ เรองราวของดาราศาสตร ซงพระองคใสพระทยมาอยางยาวนานกวา 25 ป โดยมโอกาสเสดจทอดพระเนตรปรากฏการณสำคญทางดาราศาสตรและ วตถทองฟาอยบอยครง รวมทงการไดทรงเสดจประกอบพระกรณยกจ ทางดานดาราศาสตรมาเปนระยะๆ อยางตอเนอง

สาระวทยฉบบน จงขอนำเสนอเรองราว “ภาพถายฝพระหตถ ทางด านดาราศาสตร ในสมเด จพระ เทพร ตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร” ซงเปนการสะทอนใหเหนถงพระอจฉรยภาพ ของพระองค ในความสนพระทยวตถทองฟาตางๆ โดยบนทกภาพ ผานกลองโทรทรรศนโดยตรง และผานกลองโทรทรรศนทางไกลอตโนมต ซกฟาใต ซงตงอยทหอดดาว Cerro Tololo Inter-American Observatory (CTIO) สาธารณรฐชล (ดำเนนการโดยสถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน)) โดยควบคมกลองระยะไกลผานเครอขายอนเทอรเนต

ภาพถายฝพระหตถฯ ในบทความ cover story ในสาระวทยฉบบน สวนหนงไดเผยแพรผานเวบไซตของสมาคมดาราศาสตรไทย สวนหนง แสดงเปนนทรรศการทหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร และ อกสวนหนงแสดงเปนนทรรศการโดยสถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน) เมอมกจกรรมภายนอก ครบ

ฉบบท 27มถนายน 2558Â‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒÊµÃ�à¾×èÍ¤Ø³ 3

เสดจทอดพระเนตรวตถทองฟาท “หอดดาวเฉลมพระเกยรต ๗ รอบ พระชนมพรรษา” ณ อทยานแหงชาตดอยอนทนนท จงหวดเชยงใหม

เมอวนท 22 มกราคม 2556

เสดจทอดพระเนตรกลมดาวและวตถทองฟาตางๆ ณ สำนกงานชลประทานท 1 จงหวดเชยงใหม ทรงโปรดฯ ให สดร.จดนทรรศการภาพถายทางดาราศาสตร

และตงกลองโทรทรรศนถวาย เมอวนท 20 มกราคม 2557

เสดจเยอนหอดดาวทประเทศชล เมอวนท 14 ตลาคม 2553 ซงทาง สดร.ไดนำกลองโทรทรรศนมาตดตง

เพอเปนกลองโทรทรรศนของประเทศไทยประจำซกฟาใต

อยทนดวย

ภาพ: ดวงจนทรวนเพญ (ภาพพระราชทานพระราชานญาตอญเชญลงเผยแพร

ในอนเทอรเนตทางโฮมเพจสมาคมดาราศาสตรไทย)

บนทกเมอ:วนท22เมษายน2540เวลา20:20น.

สถานท: ดาดฟาอาคารชยพฒนาสวนจตรลดา

บนทกโดย:กลองโทรทรรศนสะทอนแสงแบบชมดตแคสซเกรนขนาดเสนผานศนยกลาง8นวความยาวโฟกส

2032mm.f/10ใสReducer/Correctorf/6.3

ฐานตงกลองแบบเยอรมนอเควทอเรยลฟลม

FujiISO800เปดหนากลองนาน1/500วนาท


ภาพ: ดาวองคาร (ภาพพระราชทานพระราชานญาตอญเชญลงเผยแพร

ในอนเทอรเนตทางโฮมเพจสมาคมดาราศาสตรไทย)

บนทกเมอ:วนท22เมษายน2540เวลา20:35น.

สถานท: ดาดฟาอาคารชยพฒนาสวนจตรลดา

บนทกโดย:กลองโทรทรรศนสะทอนแสงแบบชมดตแคสซเกรนขนาดเสนผานศนยกลาง11นวความยาวโฟกส

2800mm.f/10ใสเลนสตาขนาด5mm.

กำลงขยายภาพ560เทาฐานตงกลองแบบ

อเควทอเรยลG-11Losmandy

ฟลมฟจISO800เปดหนากลองนาน2วนาท

ภาพ: จตรวรกาลมงคล ภาพเสยวของดวงอาทตยทถกเงาของดวงจนทร

บดบงกอนเกดคราสเตมดวงบนทกในคราวเสดจ

พระราชดำเนนทอดพระเนตรสรยปราคาเตมดวง

ณสาธารณรฐประชาชนจนจตรวรกาลมงคล

หมายถงวาระอนม4สงมงคลปรากฏอยใน

ทองฟาในขณะเดยวกนไดแกพระอาทตยพระจนทร

พญาอนทรและสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ

สยามบรมราชกมาร

บนทกเมอ:วนท22กรกฎาคม2552 เวลา09:32:33น.

สถานท: เมองจนซานมณฑลเซยงไฮ

สาธารณรฐประชาชนจน

บนทกโดย:กลองถายภาพสวนพระองค

ภาพ: เนบวลานายพราน (TheGreatOrionNebula,

M42,NGC1976) เปนเนบวลาใหญในกลมดาวนายพราน(M42Orion

Nebula)อยทางใตของเขมขดโอไรออนในกลมดาว

นายพรานถอเปนหนงในเนบวลาทสวางทสดและ

สามารถมองเหนไดดวยตาเปลาอยหางจากโลก

ประมาณ1,300ปแสงจดเปนเนบวลาเปลงแสง

(EmissionNebula)ทมแสงสวางในตวเองเกดจาก

การเปลงแสงของอะตอมของไฮโดรเจนเนองจาก

ไดรบพลงงานจากดาวฤกษภายในเนบวลา

บนทกเมอ:วนท21กมภาพนธ2554

สถานท: พระตำหนกธงนอยจงหวดนาน

บนทกโดย:กลองโทรทรรศนtakahashiTOA150


ภาพ: ดาวพฤหสบด เปนดาวเคราะหทใหญทสดในระบบสรยะมมวล

มากกวามวลของดาวเคราะหทเหลอทงหมดใน

ระบบสรยะรวมกนถง2.5เทาดาวพฤหสบดเปน

ดาวยกษกาซประกอบขนดวยกาซและเมฆหลายชนด

เปนชนซอนกน

บนทกเมอ:วนท22มกราคม2556

สถานท: หอดดาวเฉลมพระเกยรต7รอบ

พระชนมพรรษาอทยานแหงชาตดอยอนทนนท

อำเภอจอมทองจงหวดเชยงใหมดำเนนการโดย

สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต(องคการมหาชน)

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

บนทกโดย:กลองโทรทรรศนสะทอนแสงขนาดเสนผานศนยกลาง2.4เมตร

ฟลเตอร: Lum,R,G,B

ภาพ: M17SwanNebulaหรอเนบวลารปหงส

เปนเนบวลาเปลงแสงในกลมดาวคนยงธน

มขนาดประมาณ15ปแสงและอยหาง

จากโลกประมาณ5,000-6,000ปแสง

บนทกเมอ:วนท15พฤษภาคม2557

สถานท: อาคารชยพฒนาสวนจตรลดากรงเทพฯ

บนทกโดย:กลองโทรทรรศนทางไกลอตโนมตซกฟาใตดำเนนการโดยสถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต

(องคการมหาชน)กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ตงอยทCerroTololoInter-AmericanObservatory

(CTIO)สาธารณรฐชลโดยควบคมระยะไกลผาน

เครอขายอนเทอรเนต

ภาพ: 47Tucanae เปนกระจกดาวทรงกลมอยหางจากโลก16,700

ปแสงขนาด120ปแสงเปนกระจกดาวทรงกลม

ทสวางทสดเปนอนดบสองบนทองฟา

บนทกเมอ:วนท30กรกฎาคม2557

สถานท: พระตำหนกบานสวนปทมจงหวดปทมธาน

บนทกโดย:กลองโทรทรรศนทางไกลอตโนมตซกฟาใต ดำเนนการโดยสถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต


ตงอยทCerroTololoInter-AmericanObservatory

(CTIO)สาธารณรฐชลโดยควบคมระยะไกลผาน

เครอขายอนเทอรเนต


ภาพ: กาแลกซแบบกงหน

(NGC6744) เปนกาแลกซแบบกงหนอยหางจากกาแลกซทางชางเผอก

ออกไป30ลานปนกดาราศาสตรเชอวากาแลกซ

NGC6744เปนกาแลกซหนงทมลกษณะรปรางลกษณะ

ทางกายภาพใกลเคยงกบกาแลกซทางชางเผอกของ

เรามากทสด

บนทกเมอ:วนท16พฤศจกายน2557

สถานท: หอดดาวเฉลมพระเกยรต7รอบพระชนมพรรษา

นครราชสมาดำเนนการโดยสถาบนวจยดาราศาสตร

แหงชาต(องคการมหาชน)

บนทกโดย:กลองโทรทรรศนทางไกลอตโนมตซกฟาใต ดำเนนการโดยสถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต


ตงอยทCerroTololoInter-American

Observatory(CTIO)สาธารณรฐชล

โดยควบคมระยะไกลผานเครอขายอนเทอรเนต

ภาพ: TriangulumGalaxy(M33) M33หรอTriangulumGalaxyเปนกาแลกซทอย

หางจากโลกประมาณ3ลานปแสงในกลมดาว

สามเหลยม(TriangulumConstellation)เปน

กาแลกซทมขนาดใหญทสดเปนอนดบสามของกลม

กระจกกาแลกซทองถนซงรวมกลมกาแลกซตางๆ

ในละแวกกาแลกซเพอนบานรวมไปถงกาแลกซ

ทางชางเผอกของเราและกาแลกซแอนโดรเมดา

บนทกเมอ:วนท16พฤศจกายน2557

สถานท: หอดดาวเฉลมพระเกยรต7รอบพระชนมพรรษา

นครราชสมาดำเนนการโดยสถาบนวจยดาราศาสตร

แหงชาต(องคการมหาชน)

บนทกโดย:กลองโทรทรรศนสะทอนแสงขนาดเสนผานศนยกลาง0.5เมตร

ฟลเตอร: Lum,R,G,B

เวลาเปดหนากลอง:ประมาณ2ชวโมง

ขอขอบคณกลมงานประชาสมพนธ สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน) ทเออเฟอภาพและขอมล

แหลงขอมลและแหลงภาพเพมเตมhttp://www.manager.co.th/Science/ViewNews.aspx?NewsID=9580000014563

http://thaiastro.nectec.or.th/royal/princess.htmlhttp://thaiastro.nectec.or.th/royal/princess2.html

http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/1057-princess-sirindhorn-sky-objectshttp://www.narit.or.th/index.php/pr-news/236-2013-02-01-07-47-51

http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/237-fd


สำนกงานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล ไดเผยแพรผลงานวจย การทดสอบฤทธ

ตานอนมลอสระและฤทธตานการแบงตวของเซลล ของสารสกด เอทานอลจากเมลดทบทม (Punica granatum L., PSEE) ในเซลล

มะเรงหลายๆ ชนดของมนษย พบวา สารสกดจากเมลดทบทม มฤทธยบยงการเกดกระบวนการออกซเดชนของไขมน (lipid

peroxidation) ทด มฤทธตานการแบงตวของเซลลมะเรง ตอมลกหมากชนด LNCaP และการทดสอบกบเซลลมะเรงเตานม พบวามคาความเขมขนท สามารถยบยงการแบงตวได 50% (IC

50) การวเคราะหทางเคมพบวา สารสกดจากเมลดทบทม

มสาร punicic acid เปนสวนประกอบหลก (72.8%) และยงอดมไปดวยสารในกลม glycolipids, phospholipids และกรดไขมนจำเปน เชน α-linoleic และ α-linolenic

จากผลการทดลองดงกลาว แสดงใหเหนวา PSEE มฤทธตานอนมลอสระและฤทธตาน การแบงตวของเซลลทด ซงจะเปนประโยชนในการนำไปพฒนาเปนผลตภณฑสำหรบ

ตานมะเรงตอไป

“ธาลสซเมย”เปนโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรม เกยวกบการสรางเมดเลอดแดง ทำใหเกด ภาวะโลหตจาง ความรนแรงของโรคมตงแตเลกนอยไปจนถงขนทำใหเสยชวตได

ปจจบนประเทศไทยมผปวยธาลสซเมยมากกวา 600,000 คน และยงมคนทมยนพาหะของโรคนอกกวา 10 ลานคน ลาสดนกวจย สวทช. ไดคดคน ระบบ CDSS หรอ clinical decision support system ซงเปนระบบทชวยแพทยใน การวนจฉยโรค เพอชวยปองกนและควบคมอบตการณของโรคธาลสซเมยทจะเกดในอนาคต

นกวจย สวทช. พฒนาระบบ Thalassemia CDSS ชวยแปลผลชนดของธาลสซเมย พาหะธาลสซเมย และ ฮโมโกลบนผดปกตจากเครองตรวจยนยนแบบ LPLC หรอ เครองวเคราะหระบบโครมาโตกราฟแรงดนตำ

อปกรณทพฒนาขนน จะดกจบสญญาณภาพทออกจากเครอง LPLC ดวยอปกรณสมองกลฝงตว เพอ แปลงรหสของภาพดงกลาวออกเปนตวเลขและตวอกษรทสามารถนำไปแปลผลชนดของธาลสซเมย

รวมกบขอมลของเมดเลอดแดงอนๆ อาท คา MCV, คารอยละของฮโมโกลบน

ระบบนสามารถชวยใหแพทยวนจฉยชนดของโรคธาลสซเมยทไดจากการวเคราะหโดย เครอง LPLC ไดอยางแมนยำ และยงสามารถตอเขากบระบบฐานขอมลของโรงพยาบาล

หรอหนวยงานของรฐ เพอเกบเปนฐานขอมลทนำไปใชในการปองกนและ ควบคมอบตการณของโรคธาลสซเมยในประเทศไทยตอไปได

อกดวย

ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกองบรรณาธการ

เทคโนโลยชวยวเคราะหโรค“ธาลสซเมย”

แหลงขอมลhttp://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=1075

แหลงภาพ http://www.anniesremedy.com/herb_detail518.php



เรองของ“ผมรวง” ดจะเปนปญหา ของใครหลายๆ คน ไมวาชายหรอหญง งานวจยลาสดซงเผยแพรในเวบไซต

สำนกงานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล ไดศกษา ฤทธกระตนการงอกของเสนผมของสารสกด 50% เอทานอลจากดอกคำฝอยซงอดมไปดวยสาร hydroxysafflor yellow A ในเซลล dermal papilla และ human keratinocytes (HaCaT) (เซลลทงสองนมผลตอการงอกของเสนผม ของคน) พบวาสารสกดทความเขมขน 0.005-1.25 มก./มล. จะกระตนการเพม จำนวนของเซลลทงสองชนด ได 166.02 ± 4.89% และ 114.83 ± 6.83% ตามลำดบ และสารสกดทความเขมขน 0.25-1.00 มก./มล. มฤทธเพมการแสดงออกของ mRNA ทเกยวของกบการงอกของเสนผม และลดการแสดงออกของ mRNA ทเกยวของกบ

การหลดรวงของเสนผม

นอกจากน สารสกดดอกคำฝอยทความเขมขน 50-200 มคก./มล. ยงมผลเพมความยาวของเซลลรากผม (hair follicles) ของหนเมาส

ไดเทยบเทากบยา minoxidil (50 มคก./มล.) ซงเปนยาทมผลตอ การงอกของเสนผม

และเมอทาสารสกดฯ ขนาด 0.05, 0.1 และ 0.5 มก./มล. ลงบนผวหนง ทถกโกนขนของหนเมาส เปนเวลา 15 วน พบวาสารสกดฯ ทความเขมขน

0.1 มก./มล. สามารถกระตนการงอกของเสนขนของหนไดเทยบเทากบยา minoxidil ทความเขมขนเดยวกน และไมทำใหผวหนงเกดการระคายเคอง

หรอเกดการเปลยนแปลงสภาพของเสนขน

สรปวาสารสกดจากดอกคำฝอยมศกยภาพในการทจะนำมา ใชเปนสารกระตนการงอกของเสนผมได

ธญสรนOryza hybrid

พรรณไมในพระนามสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ(เพมเตม)

ขาวเหนยวพนธใหมนามพระราชทานจากสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

โรคขอบใบแหง และมตนเตย ไมคอยหกลม จงมผลผลตไดสงถง 1,000 กก./ไร นยมปลกในภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน พฒนาโดย ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต (ไบโอเทค) สวทช. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรมการขาว และมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา

พชชนดใหมของโลกในวงศขงขา (Zingiberaceae) สำรวจพบโดย ดร.ปราโมทย ไตรบญ นกวจยจาก สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง ประเทศไทย โดยพบบรเวณภเขาหนปนเขตแหงแลงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ในป พ.ศ. 2552 ทระดบความสง 300-500 เมตร เปนพชลมลกอายหลายป มลำตนอยใตดน แตกใบขนมาสง 20-30 เซนตเมตร ออกดอกสมวง บานในเดอนมถนายนถงสงหาคม ออกผลในเดอนตลาคม มสถานภาพเปนพรรณไมถนเดยวและหายากในถนกำเนดตามธรรมชาต ไดรบพระราชทานชอจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ในป พ.ศ. 2554

ไอยรศZingiber sirindhorniaeTriboon&Keerat

ตามทสาระวทยฉบบท 25 คอลมน cover story ไดนำเสนอบทความเรอง สงมชวตในพระนามสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร นน ยงมพรรณไมในพระนามฯ เพมเตมอกดงน

แหลงขอมลhttp://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=1077

แหลงภาพhttp://takenrayong.blogspot.com/2014/12/blog-post_51.html

ภาพโดย ดร.ปยะ เฉลมกลน

เมอวนท 1 ธนวาคม พ.ศ. 2553 โดยการพฒนาสายพนธจากขาวเหนยว กข6 ใหตานทานโรคไหม


กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดย ศนยเทคโนโลยอเลก- ทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค) สำนกงานพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) รวมกบ องคการพพธภณฑวทยาศาสตร แหงชาต (อพวช.) สมาคมวทยาศาสตรแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ จดแถลงขาวแสดงความยนดกบนกเรยนไทยทไดรบรางวลจากการประกวด โครงงานวทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตรระดบมธยมศกษาทใหญทสด ในโลก ณ เมองพตตสเบรก มลรฐเพนซลวาเนย ประเทศสหรฐอเมรกา 2 เวท ไดแก อนเทล ไอเซฟ 2015 (Intel International Science and Engineering Fair 2015) (Intel ISEP) ครงท 66 และ ไอสวป (I-SWEEEP 2015) ครงท 8 สามารถควารางวลไดหลายรางวล

เวท Intel ISEP 2015 ประเทศไทยสงเขาประกวดทงสน 11 โครงงาน มนกเรยนทเขารวมแขงขนมากกวา 1,700 คน จาก 75 ประเทศ นกเรยนไทย สรางชอดวยการควารางวลดงน

• ผลงานเรอง “การศกษาพฤตกรรมและปจจยทมผลตอการพนใยผลต แผนใยไหม” โดย นางสาวสทธลกษณ รกด นายนทธพงศ เชอศรถาวร และนายธนานนท หรณยวาณชชากร จากโรงเรยนดำรงราษฎรสงเคราะห จงหวดเชยงราย ชนะเลศอนดบ 1- Grand Award ประเภทสตวศาสตร นอกจากนยงไดรบรางวลชนะเลศอนดบ 1 จากรางวล First Physical Science Award โดยทงสองรางวล ไดรบทนการศกษารวม 5,000 เหรยญสหรฐฯ และยงไดรบเงนรางวลชนะเลศประจำสาขาการแขงขน อก 3,000 เหรยญสหรฐฯ พรอมทงไดรบโอกาสเดนทางไปประเทศอตาลเพอรวมการแขงขนวทยาศาสตรเยาวชนอกดวย

• ผลงานเรอง “ผลของสารสกดหยาบจากหญาคาทมตออตราการรอดชวต และอตราการเจรญเตบโตของเพลยกระโดดสนำตาลและผลกระทบตอ แมลงตวหำไขเพลยกระโดดสนำตาล” โดย นายวส ชวนะสพชญ นางสาววณชา โคตรวงศษา และนางสาวณชมกดา ไพบลย จากโรงเรยนสาธต ม.ขอนแกน (มอดนแดง) ไดรางวลอนดบ 3 สาขาพฤกษศาสตร รบทนการศกษา 1,000 เหรยญสหรฐฯ และไดรบรางวลพเศษซงสนบสนนโดยบรษทมอนซานโต

• ผลงานเรอง “บรรจภณฑชวภาพจากเซลลโลสในดอกบว” โดย นายธรพฒน มานอย นายยทธศาสตร สอนประสม และนายฤทธกล ธรฤทธ และ

ผลงานเรอง “การดดแปลงโครงสราง NANO MEMBRANE COMPACT จากคารบอนโพรงเซลลโลสทตดดวยเมดสคอมโพสตกบ TiO

2” ของ

นายปณณวฒน เพยรจด และนางสาวอรวรรณ ทศนเบญจกล ทงสองทม นมาจากโรงเรยนสราษฎรพทยา จงหวดสราษฎรธาน ควารางวลอนดบ 3 สาขาวศวกรรมสงแวดลอม พรอมทนการศกษาทมละ 1,000 เหรยญสหรฐฯ

• ผลงานเรอง “การพฒนาสารยดตดกลากลวยไมจากยางผลกาฝาก” ของนายวฒนะ ทำของด โรงเรยนดำรงราษฎรสงเคราะห จงหวดเชยงราย ไดรางวลอนดบ 4 รบทนการศกษา 500 เหรยญสหรฐฯ ในสาขาพฤกษศาสตร

สวนเวท I-SWEEEP 2015 ประเทศไทยสงโครงงานจำนวนสโครงงาน สาขาการจดการสงแวดลอม เยาวชนไทยสามารถควารางวล 3 เหรยญทองแดง และ 1 รางวลชมเชย

รางวลเหรยญทองแดง 3 โครงงาน ไดแก

• โครงงาน “การศกษารปแบบความสมพนธของลกษณะการเคลอนท และ การเปลยนแปลงปรมาตรฟองอากาศเพอการพฒนาแอปพลเคชนตรวจ คณภาพนำโดยใชกลองของอปกรณพกพา” จากโรงเรยกรงเทพครสเตยน โดย นายบณยกร อศวนเวศน และนายกฤต กรวยกตานนท

• โครงงาน “หมวกกนนอคสำหรบจกรยานรกษสงแวดลอม” จากโรงเรยน สราษฎรพทยา โดย นายจกรพนธ กางกรณ นายพชรพล อภนนทชาต และนางสาวณฐชยา แบนเพชร

• โครงงาน “โปรแกรม WAM สำหรบวเคราะหการบรหารจดการนำทงระบบ เพอลดผลกระทบจากการเพาะเลยงสตวนำชายฝงอยางยงยน” จากโรงเรยน กรงเทพครสเตยน โดย นายปรตต วงศตระกล และนายภวต จงเจรญ

รางวลชมเชย 1 โครงงาน ไดแก

• โครงงาน “กระดาษซบนำมนทนไฟจากเสนใยดอกธปฤาษ” จากโรงเรยน พระบางวทยา โดย นางสาวสวมล สงศรจนทร นางสาวเจนจรา โตมวง และนางสาวสวนนท มานม

เดกไทยเจงควารางวลชนะเลศ“โครงงานวทยฯ”ระดบมธยมศกษาทใหญ

ทสดในโลก


หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก

สำหรบหลายๆ คน จกรยานยนตคอยานพาหนะทสะดวกกวารถยนต เพราะสามารถลดเลาะไปตามตรอกซอกซอยไดโดยเฉพาะในเมองใหญ แตปญหา อยางหนงของเหลานกบดคอ ไมสามารถดแผนทหรอเนวเกเตอรไดสะดวกเหมอน ผขบขรถยนต หลายๆ ครงทสงหนกบดตองประสบปญหาเวลาหลงทางแลวตอง จอดเพอกางแผนท หรอตองละสายตาจากถนนเพอกมมองดอปกรณนำทาง แบบ GPS เปนระยะๆ กอใหเกดความเสยงตออบตเหตบนทองถนน

ดวยเหตน บรษท start-up ในกรงมอสโค รสเซย จงไดคดคนพฒนา หมวกกนนอคอจฉรยะขนมาเรยกวา LiveMap ซงเปนหมวกกนนอคทตดตง ระบบนำทาง GPS เอาไว และปรากฏเปนแผนทดจทลออกมาทางหนาจอแบบใส บนหนากากของหมวกกนนอค ทำใหผขจกรยานยนตไมตองละสายตาออกจาก ถนนเพอกมมองแผนทอกตอไป

คณ Andrei Artishchev ซอโอของบรษท LiveMap บอกวาหมวก กนนอครนใหมนมทงระบบนำทาง GPS และระบบสงงานดวยเสยง เพอทผข จกรยานยนตจะไดไมตองจอดรถขางถนนเพอใสบานเลขทของจดหมายปลายทาง เพยงแคพดกบหมวกกนนอควาอยากไปทไหน แผนทดจทลกจะปรากฏ ตอสายตาทนท

คณ Artishchev บอกวาตนมแนวคดสราง Smart Helmet ตงแต 7 ปกอน โดยไดแรงบนดาลใจจากหมวกกนนอคของนกบนซงมระบบ GPS ตดอยดวย แตหมวกนกบนนนมราคาแพงมากคอตกใบละประมาณ 10,000–15,000 ดอลลาร หรอราว 300,000–500,000 บาท ตนจงตองการ สรางหมวกกนนอคอจฉรยะราคาถกสำหรบผขบขมอเตอรไซค โดยตงใจวา จะมราคาไมเกน 2,000 ดอลลาร หรอ ราว 65,000 บาท

‘SmartHelmet’หมวกกนนอคอจฉรยะตดGPSในตว

มองเหนแผนทไดทหนาจอแบบใสบนหนากากของหมวกกนนอค

คณ Artishchev ปรกษากบผเชยวชาญดานสายตาหลายคน กอนทจะ วางโครงการเปนจรงเปนจง และไดตดตอกบบรษท Google เพอใชระบบ ปฏบตการ Android และแผนทของ Google ในหมวกกนนอครนใหมน

เจดปตอมา เขาพฒนาหมวกกนนอค LiveMap รนแรกสำเรจ โดยม หนาจอทสามารถแสดงผลไดหลายส สามารถปรบความเขมของแสงทเขาส นยนตาผขบขได และมเซนเซอรตรวจจบการเคลอนไหวของศรษะผสวมใสดวย

คณ Anatoly Sukhov บรรณาธการนตยสารจกรยานยนต Moto Magazine ในรสเซย ชวากอนหนานมบรษทในสหรฐฯ ทเคยนำ Smart Helmet ออกขายแลว ชอวา Skully แตปญหาคอ Skully มนำหนกมากเกนไปเกอบ 2 กโลกรม แตหมวกกนนอค LiveMap เบากวาคอหนกเพยง 1.4 กโลกรม ซงถอเปนเรองสำคญ เพราะสำหรบสงหนกบดทวไป อะไรกตามทหนกกวา 1.5 กโลกรม ไมเรยกวาเปนหมวกกนนอค

LiveMap ตงเปาจะออกสตลาดอเมรกาเหนอและยโรปในเดอนสงหาคมปน โดยตงราคาไวท $2,000 และหากประสบความสำเรจดวยด กมแผนจะบกตลาดทวโลก โดยเฉพาะตลาดเอเชยทมผใชจกรยานยนตมากมายหลายประเทศ

รายงานจากผสอขาว Zlatica Hoke / เรยบเรยงโดยทรงพจน สภาผลhttp://www.voathai.com/content/smart-helmet-ss/2705158.html



บทความพเศษดร.นำชย ชวววรรธน, ฝายสอสารวทยาศาสตร สวทช.

ระยะสองทศวรรษทผานมาน โรคชอแปลกๆ ทไมเคยพบเคยเหนกนมากอน ปรากฏตวขนมาเปนระลอกๆ ไมวาจะเปนโรคววบา ไขหวดนก โรคซารส และไขหวดใหญ 2009 ฯลฯ

เปดเดอนมถนายน ค.ศ. 2015 มา กมขาวผเสยชวตสองรายในประเทศ เกาหลใต จากโรคอบตใหมทยงไมคนเคยกนนกในชอ เมรส (MERS) โดยเมอ สบสวนโรคกลบไปกพบวาตนตอโรคคราวนมาจากชายคนหนงทเดนทางไปแถบตะวนออกกลางกอนหนาน

แตทตางออกไปจากครงทผานมากคอมการตดโรคอยางกวางขวาง ในสถานพยาบาลทผเสยชวตทงสองคนพกรกษาตวนนเอง ทำใหรฐบาลเกาหลใต ตดสนใจปดโรงเรยนหลายรอยแหง และกกกนโรคกบคนเกอบ 700 คน ทงคนใกลชดและบคลากรทดแลผปวยสองรายดงกลาว เพอดอาการและเพอ ลดความเสยงในการแพรเชอตอไป

เมรส (MERS) เปนชอยอของโรค มาจากชอเตมวา กลมอาการโรค ทางเดนหายใจจากตะวนออกกลาง (Middle East Respiratory Syndrome) เนองจากพบครงแรกในประเทศซาอดอาระเบยในป ค.ศ. 2012 ในเอกสารของ สำนกระบาดวทยา กรมควบคมโรค เรยกโรคนวาเปน “โรคตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2012”

องคการอนามยโลกรายงานวา มผตดเชอนบจากนนมาถงเดอนพฤษภาคม ปน รวมแลว 1,150 คน ในจำนวนนเสยชวตไป 427 ราย หรอมอตราการตาย ราว 1 ใน 3 ของผตดเชอ คานใกลเคยงกบอตราการเสยชวตจากกาฬโรคในอดต และ “คาเฉลย” การเสยชวตจากโรคอโบลา แมวาโรคอโบลาบางสายพนธอาจทำใหเสยชวตสงถง 90%

เมรส(MERS)โรคใหมจากอฐ?

คำวา “เมรส” เปนชอโรค สวนชอไวรสทกอโรคนจะเรยกยอวา MERS-CoV (อานวา เมรสโคว หรอบางคนอาจอานเปน เมรสคอฟ กม) โดย CoV ยอมาจาก Coronavirus ซงเปนชอวงศไวรสขนาดใหญทกอโรคหลากหลาย ตงแตโรคหวดธรรมดา โรคปอดบวมจากเชอไวรส ไปจนถงโรคซารส (SARS, Severe Acute Respiratory Syndrome)

ถาสงเกตใหดจะพบวา โรคอบตใหมจำนวนมากมสาเหตมาจากไวรส ซงกเปนเพราะไวรสมสารพนธกรรมทสนกวา (หรอมรหสพนธกรรมนอยกวา) สงมชวตอนๆ และยงมกลไกการเพมจำนวนทเออใหเกดการเปลยนแปลงเลกๆ นอยๆ จนทำใหไดสายพนธใหมๆ เรวนนเอง

แบบจำลอง 3 มตของ MERS-CoV สรางจากคอมพวเตอร (ภาพจาก Wikipedia)



โรคเมรสแพรกระจายอยางไร? ระยะแรกๆ ตรวจพบไวรสชนด MERS-CoV ในผปวยกระจายทวคาบ สมทรอาหรบ แตในระยะหลงมรายงานผปวยนอกแถบตะวนออกกลางดวย โดยมกเปนนกทองเทยวหรอนกธรกจ ใน ค.ศ. 2013 พบผตดเชอในประเทศ ฝรงเศสและสหรฐอเมรกาดวย

จนถงวนท 9 พฤษภาคม ค.ศ. 2015 องคการอนามยโลกยนยนวา พบ ผตดเชอแลวอยางเปนทางการใน 17 ประเทศครอบคลม 4 ทวปทวโลก (ยโรป แอฟรกา เอเชย และอเมรกา) สำหรบในทวปเอเชยเคยพบผปวยโรคนในประเทศ มาเลเซยและฟลปปนส แตยงไมพบรายงานผปวยในประเทศไทย

เชอนเร มตนถอกำเนดขนมาไดอยางไร? คาดหมายวาโรคนเรมกลายพนธเปนไวรสชนดใหมในสตว กอนจะแพร มายงคน แตกยงไมมขอมลทชดเจนนกวาโรคนเกดในสตวใดกอน การตรวจ ภมตานทานในแพะ วว แกะ ควาย หม และนกปา ไมพบภมตานทานในสตว เหลานเลย แตตรวจพบสายพนธเชอไวรสนในอฐทอยปต กาตาร และซาอดอาระเบย โดยพวกมนมลำดบสารพนธกรรมคลายคลงกบไวรสทพบในคน

นอกจากนยงพบภมตานทานเชอนในอฐแถบตะวนออกกลางและ แอฟรกา จงเชอกนวาอฐนาจะเปนสตวนำโรคน แมวาตวอฐเองอาจไมปรากฏ อาการปวยใหเหน แตกมโอกาสเชนกนวาอาจมสตวนำโรคชนดอนๆ อก เพราะพบไวรสทคลายกนในคางคาวดวย

ภาพไวรส MERS-CoV ถายดวยกลองจลทรรศนอเลกตรอน (ภาพโดย US CDC)

การตรวจสอบยอนหลงในหองปฏบตการ จากตวอยางเลอดอฐทเกบ ในชวงป ค.ศ. 1983-1984 จากอฐในซดานและโซมาเลย และป ค.ศ. 1997 จากอฐ ในอยปต พบวาอฐเหลานมภมตานทานตอไวรสเมรส จงเปนไปไดวาเชอ MERS-CoV อาจกระจายกอนหนานมานานนบทศวรรษแลวในอฐ เพยงแตยง ไมปรากฏโรคใหเหน

การตรวจสอบในหองปฏบตการพบวา อฐทตดเชอแมไมแสดงอาการ ใดๆ แตนำมก นำตา นำนม เนอและอวยวะตางๆ รวมไปถงฉและอของมนยงมเชอทพรอมจะแพรกระจายได

วธการตดเชอ MERS-CoV จากคนสคนยงไมทราบวธการแนชด แตลกษณะรปแบบการตดเชอทำใหเชอกนวาโรคนไมตดตอทางลมหายใจ แต อาจตดตอกนผานการสมผสกบสารคดหลง เชน นำมกหรอนำลายของผปวย จากหลกฐานทมอย โรคนตดตอสกนไดคอนขางจำกดเฉพาะผทอยหรอสมผส กนอยางใกลชด เชน คนในครอบครวหรอจากผปวยสผใหบรการสาธารณสข กรณการตดตอกนเปนวงกวางในชมชนใด การพบผตดเชอจำนวนมากพรอมๆ กนในประเทศเกาหล จงทำใหตองมมาตรการทเขมขนกวาปกต

อาการของโรคและการรกษา ผปวยทเปนโรคเมรส จะมอาการไอ เปนไข หายใจตดขด อาจมอาการ ปอดบวม หรอทองเสยรวมดวย บางรายอาจมอาการลมเหลวของระบบหายใจ และตองใชเครองชวยหายใจ และบางรายอาจจะพบอาการมไตลมเหลว หรอมอาการเลอดเปนพษ

ผปวยทรางกายมระบบภมคมกนออนแอเปนพเศษ เชน ผสงอาย หรอผทมโรคเรอรง เชน โรคเบาหวาน โรคปอด หรอโรคมะเรง อาจมอาการรนแรง มากกวา แตกพบผตดเชอบางรายทไมแสดงอาการใดๆ เชนกน

โรคเมรสนยงเปนโรคใหมทไมมวคซนหรอยาจำเพาะรษา ดงนน คำแนะนำ จากองคการอนามยโลกจงเนนไปทการระมดระวงไมใหสมผสหรอไดรบเชอ เขาสรางกาย

เนองจากหลกฐานชไปทวาอฐอาจเปนสตวนำโรค ผทไปฟารมอฐหรอ สถานทอนๆ ทมสตวพวกนอย จงควรลางมอบอยๆ ทงกอนและหลงสมผสกบสตว และควรหลกเลยงการสมผสสตวปวย สำหรบอาหารททำจากเนออฐ ควรหลกเลยง พวกเนอดบ หรอเนอทปรงไมสกเตมท รวมไปถงนำนมสด

หากตองการทานอาหารเหลาน ควรปรงใหสกอยางทวถง หรอนำไป ผานกระบวนการฆาเชอดวยความรอนเสยกอน สำหรบสตวทปวยตายกไมควรนำมาบรโภคหรอขาย

การรกษาผปวยจากโรคนยงดจากอาการของผปวยเปนหลก ณ วนทเขยนตนฉบบน (4 มถนายน ค.ศ. 2015) องคการอนามยโรคยงไมมคำแนะนำ เรองการตรวจรางกายเปนพเศษ สำหรบนกทองเทยวเมอผานแดน สามารถ ตดตามความคบหนาตางๆ รวมถงรายละเอยดคำแนะนำอนๆ สำหรบบคคล ทวไปไดจากเวบไซตขององคการอนามยโลก (WHO) โดยใชคำสำคญ WHO รวมกบ MERS ในการคนหา

ทมา

Middle East Respiratory Syndrome (MERS): Frequently Asked Questions and Answers by US CDC (Centers for Disease Control and Prevention)http://www.cdc.gov/coronavirus/mers/faq.html

Frequently Asked Questions on Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus(MERS-CoV) by WHO (World Health Organization)

http://www.who.int/csr/disease/coronavirus_infections/en/

เครดตภาพ

http://en.wikipedia.org/wiki/Middle_East_respiratory_syndrome_coronavirus

http://theora.com/images/camel2.jpg



สารคด วทยาศาสตร

โสมชยา ธนงกล

วทยาศาสตร เปนศาสตรซงสะสมโดยมนษยชาต ดวยความเสยสละของคนรนกอน ผเลงเหน ความสำคญของความรจงสอตสาหเสาะหามา... นกดาราศาสตรยอมอดหลบอดนอนเพอสองกลองแสวงหาดวงดาว บนทองฟาอนกวางใหญไพศาล นกพฤกษศาสตรยอมเสยงชวตผจญภยไปในดนแดนทไมมผใดเคยไปถง เพอใหไดมา ซงพรรณพฤกษชาตกลางปาลกทรอการคนพบ

ในครงกระโนน ความรมใชไดมาจากตำรา ทวาตองอาศยความกลาหาญ ทรหด อดทน แมจะกลายเปน คนชรานยนตามองไมเหน เพอศกษาคนควาจนสามารถเปนผสรางสรรคองคความรใหกบชนรนหลง สรางตำนาน ประดบวงการพฤกษศาสตรระดบโลกได

จอรจ เอเบอรฮารด รมฟอส (Georg Eberhard Rumphius) คอนกพฤกษศาสตรผเปน แบบอยางของคำวา เหนอกวาอจฉรยะคอหวใจทไมยอมแพ เขาคอผเรยบเรยงตำราพฤกษศาสตรทมชอวา Herbarium Amboinense อนเปนตำราทางพฤกษศาสตรซงมภาพประกอบพรอมรายละเอยดของพชถง 1,200 ชนด โดยในจำนวนนเปนพชทมชอในระดบสปชส 930 ชนด มชอในระดบจนส(สกล) 140 ชนด

ตอมา ขอมลในหนงสอเลมนของรมฟอสมสวนสนบสนนใหบดาแหงวชาอนกรมวธานคอ คาโรลส ลนเนยส (Carolus Linnaeus) สรางรากฐานการจจำแนกชอวทยาศาสตรของสงมชวตดวยระบบทวนาม (binomial scientific classification) ทใชกนมาตราบเทาทกวนน นอกจากนในหนงสอของรมฟอสยงสอนพนฐานการศกษา ดานพฤกษศาสตรไวใหนกพฤกษศาสตรรนหลงดวย

ผลงานของรมฟอสถกใชเปนเอกสารอางองจวบจนปจจบนของคนรนตอมา แตกวาตำราชดนจะไดตพมพ รมฟอสกจากโลกนไปแลวเปนเวลาถง 39 ป! เขาจงไมมโอกาสเหนผลงานของตนเองไดตพมพเผยแพรสสาธารณชน

ตลอดเวลาทรมฟอสมลมหายใจบนโลกใบน เขาตองเผชญอปสรรคขวากหนามนานปการ นบตงแต อาย 19 ป เขาลงเรอชอ The Black Raven เพอจะเดนทางไปยงประเทศบราซล แมวาในเวลานน ประเทศดตช (เนเธอรแลนด) กบประเทศโปรตเกสกำลงสรบตดพนกนในนานนำ จงไมตองสงสยเลยวา บรรดานกสำรวจและนกวทยาศาสตรผละทง ชวตอนสขสบายทหายไปลงเรอเพอแสวงหาดนแดนตางๆ นน มความกลาหาญเพยงใด ในสมยซงวทยาการเดนเรอยงลาหลง ชวตของคนทงลำเรอฝากไวกบดาวเหนอเพยงดวงเดยว และมเพยงคนโชคดเทานนทจะรอดชวตกลบมาอยาง สงางาม สวนผทโชครายกไปตายเปนผเฝาทะเลไมรกพนศพ

ในครงกระนน นาวา The Black Raven พารมฟอสไปไมถงฝงของประเทศบราซล จะดวยเหตเรอแตกหรอถกดกจบกลางทางไมมขอมลหรอหลกฐานใหทราบ คนรนหลงจงทราบเพยงวา เขาตองขนฝงอยยงประเทศ โปรตเกสปนเวลานานถง 3 ป

ตอมาเมออาย 43 ป รมฟอสตองสญเสยการมองเหน ภายหลงจากปวยเปนโรคตอหน (glaucoma) จงตองอาศยความชวยเหลอจากผอน รมฟอสยงคงทำตนฉบบตำรา 6 เลมจนจบ แตเคราะหกรรมซำกระหนำ ราวกบการทดสอบจตใจของนกพฤกษศาสตรผน ดวยการพรากบตรภรรยาของเขาไปในเหตการณแผนดนไหว จนเกดคลนสนามเมอรมฟอส อาย 47 ป

อก 13 ปตอมา เมอรมฟอสอาย 60 ป ขณะทหนงสอของเขาใกลเสรจสมบรณ ภาพประกอบเกดสญหาย ไปในกองเพลง! แตดวยความวรยะอตสาหะ รมฟอสกบผชวยของเขาสามารถทำหนงสอสำเรจจนไดในอก 3 ปตอมา ทวาโชคชะตายงไมหยดเลนตลกกบรมฟอส นาวาทพาตนฉบบของรมฟอสไปใหบรษท the East India Company ในประเทศเนเธอรแลนด ถกโจมตโดยเรอจากประเทศฝรงเศส จนกระทงจมลง รมฟอสกบผชวยจงตองตงหนา ตงตาทำตำราขนมาใหมโดยใชตนฉบบซงทำสำเนาเกบเอาไว

รมฟอส-ชายตาบอดยอดนกพฤกษศาสตรชายตาพการในชวงกลางของชวตทอาจเลอนหายไปในหนาประวตศาสตร เขาคอผท ทมเทชวตและมบทบาทไมนอยในการคนควาและจดทำตำราพฤกษศาสตรใหกบวงการวทยาศาสตรโลกจนเปนผลสำเรจโดยทเขาไมมโอกาสไดเหนผลงานของตวเองเลย


จอรจเอเบอรฮารดรมฟอส(GeorgEberhardRumphius) เปนชาวเยอรมน เกดวนท 1 พฤศจกายน ค.ศ. 1627 เสยชวตเมอวนท 15 มถนายน ค.ศ. 1702 เขาเปนนกพฤกษศาสตรของบรษท the Dutch East India Company ซง ปฏบตภารกจอยในประเทศอนโดนเซย ขอมลซงไดในชวงเวลาททำการสำรวจพรรณ ไมใหแกบรษทน ตอมา ภายหลงจากทรมฟอสสญเสยดวงตา เขากบผชวยไดนำมา เรยบเรยงเปนหนงสอชอ Herbarium Amboinense


ในทสด ตนฉบบหนงสอ Herbarium Amboinense กเดนทางไปถงประเทศเนเธอรแลนดเมอป ค.ศ. 1696 ขณะทรมฟอสอยในวย 69 ป โดยไมเคยมโอกาสมองเหนตำราทตนเองทำขนมากบมอเลย

เจาหนาทในบรษท the East India Company พจารณา ตนฉบบหนงสอ Herbarium Amboinense ของรมฟอสแลวลงความเหนวา มขอความทไมสมควรนำไปตพมพ อาจเปนไปไดวา รมฟอสเคยชวยชาวพนเมอง อนโดนเซยตอตานลทธลาอาณานคม เพราะในอกบทบาทหนงเขาคอนกชาตพนธวทยาผเปนทรจก

สดทาย ตนฉบบหนงสอ Herbarium Amboinense ของรมฟอสถกวางกองทง เอาไวโดยไมมคนสนใจ จนกระทงรมฟอสจากโลกนไปในวย 75 ป เมอป ค.ศ. 1702 ชาวโลกตองรอเปนเวลาถง 39 ปภายหลงทเขาเสยชวต ตำราเลมนจงไดรบการตพมพ

ในสมยโบราณ การทำตำราพฤกษศาสตรสกเลมหนงนน เปนงานทตองอทศชวต กนเลยทเดยว เพราะนอกจากเนอหาจะตองเทยงตรงแมนยำแลว ภาพประกอบกม ความสำคญไมดอยไปกวาเนอหาในสมยทยงไมมกลองถายภาพ นกพฤกษศาสตร บางคนมความสามารถในการวาดภาพประกอบตนไมซงใช botanical art ทมนยามวา “เทยงตรงและคงความงาม- accurate and beautiful” มนเปนภาพสะทอนถงทกษะ อนเกดจากการฝกฝนของจตรกรผสรางสรรคพรรณพฤกษา (botanical artist) เขาเหลาน บางกเปนจตรกรผมชอเสยง บางเปนเพยงจตรกรพนเมองผไมประสงคจะลงนามไวใน ภาพวาด สงผลใหพวกเขากลายเปนจตรกรนรนามมาตราบเทาทกวนน อยางไรกด วธการ ใชพกนของพวกเขาบอกเลาอทธพลของความเปนคนเอเชยเอาไวในภาพซงเขาวาดใหกบ นกสะสมตนไมชาวยโรป การวาดภาพตนไมใบหญาเพอนำมาตพมพในตำราพฤกษศาสตร นน จตรกรตองแสดงสวนตางๆ ทงราก ลำตน ใบ ดอก ผล ตลอดจนเมลด ทงดานหนา ดานขาง ดานหลงอยาง 3 มต ของอวยวะทกสวนของพช แสดงกลบดอกทกกลบ เกสรทง 2 เพศ รากแกว รากฝอย ผลสก ผลดบ การแตกแขนงของเสนใบ ไปจนถงเสยนหนามตามกง

จนกระทงถงหวหรอลำตนใตดน

การบนทกรปพรรณสณฐานของพนธไมโดยใชภาพ มขอไดเปรยบกวาการเกบตวอยางแหงทเรยกวา specimen ซงเปนอาหารอนโอชะของบรรดาแมลงแมงมอด ภาพวาดนนปลอดจากเชอราทมาจโจมไดโดยอาศย ความชน อกทงภาพวาดยงขนสงไดงาย ในสมยทมเพยงสำเภาเปนพาหนะในการคมนาคมลำเลยงตนฉบบไป ตพมพขามทวป ไมตองสงสยเลยวา บรรดาผแตงตำราพฤกษศาสตรเหลานมคาใชจายสงเพยงไร บางคนจาง จตรกรถง 5 คน เพอเขยนภาพประกอบหนงสอของตน โชคดทนกพฤกษศาสตรเหลานมกมอาชพหลก เชน เปนศลยแพทย นกการเมอง นกอตนยมวทยา พวกเขายอมอทศเงนทอง เวลา ตลอดจนมนสมอง เพอความกาวหนา ทางวชาการของวงการพฤกษศาสตรโดยแท แตมเพยงคนเดยวทเปนคนตาบอด เขาคอยอดนกพฤกษศาสตร ผมนามวา จอรจ เอเบอรฮารด รมฟอส

เอกสารอางอง

http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Georg_Eberhard_Rumphius&oldid=608272911Martyn Rix.Botanical Illustration in China and India.American Scientist.(July-August 2013): 301-307.

http://hans-rooseboom.blogspot.com/2012/01/georgius-everhardus-rumphius-herbarium.html



หองภาพวทย Sci-Gallery ปรท ศน เท ยนทอง

พยาธแสมา(Trichuris trichiura)แสดงสวนหวและสวนหาง

ภาพของพยาธแสมา (Trichuris trichiura หรอ human whipworm) ถายภายใตกำลงขยายของกลองจลทรรศน แสดงใหเหนสวนหางของตวพยาธแสมาทมขนาดใหญกวาสวนหวอยางเหนไดชด

พยาธแสมา คอปรสตทเปนสาเหตของโรคพยาธแสมา (trichuriasis) ตวออน และตวเตมวยของพยาธชนดนอาศยอยในลาไสของสตวและคนและเปนสาเหตของ โรคระบบทางเดนอาหาร ตวเตมวยจะปลอยไขออกมากบอจจาระของสตวทตดเชอ และทาใหเกดการแพรกระจายของโรค เราสามารถพบพยาธแสมาไดทวโลกโดยเฉพาะบรเวณทมภมอากาศอบอนและชน

ภาพจาก : https://www.studyblue.com

Sci Infographic กองบรรณาธการ


https://witsanook.files.wordpress.com/2015/03/equinox.jpg

ภาพ พยาธแสมา (Trichuris trichiura)

แสดงสวนหวและสวนหาง


scisociety

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (มทส.) ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (ศน.) และ สถาบนวจยแสงซนโครตรอน (องคการมหาชน) (สซ.) ลงนาม ขยายเวลาการดำเนนการสถานรวมวจยเพอการใชแสงซนโครตรอนตออก 5 ป หลงประสบความสำเรจในสรางระบบลำเลยงแสง เพอการใชแสงซนโครตรอน ในเทคนคการดดกลนรงสเอกซ ซงเปนเทคนควเคราะหวสดขนสง สามารถวเคราะหสถานะทางเคมและโครงสรางอะตอมโดยรอบของธาตทสนใจได หลากหลายชนด มงหวงพฒนาศกยภาพของนกวจยในการสรางสรรคผลงาน ใหมคณภาพในระดบสากล และมงเนนงานวจยทนำไปใชประโยชนไดจรง เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

มทส.–นาโนเทค–ซนโครตรอนผนกกำลงดำเนนการสถานรวมวจยเพอการใชแสงซนโครตรอนระยะท2ขยายบรการนกวจยอาเซยนเนนงานวจยใชประโยชนไดจรง

อานรายละเอยดเพมเตมไดท http://www.slri.or.th/th/index.php?option=com_content&view=article&id=3699:--------2--&catid=48:2010-11-01-18-56-16&Itemid=325

สวทช.รวมกบพนธมตรกวา10หนวยงานแสดงศกยภาพเทคโนโลยชนสวนยานยนตในงาน“AutoPartsTechDay2015”

อานรายละเอยดเพมเตมไดท http://www.nstda.or.th/news/20323-autoparts-

27 พฤษภาคม 2558 ณ หอประชมอทยานวทยาศาสตรประเทศไทย รงสต ปทมธาน : ดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตร และเทคโนโลย เปนประธานเปดงานแสดงเทคโนโลยชนสวนยานยนต ประจำป 2558 หรอ Auto Parts Tech Day 2015 ทจดขนในระหวางวนท 27-28 พฤษภาคม 2558 ณ อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย จงหวดปทมธาน

อตสาหกรรมยานยนตและชนสวน ถอเปนหนงในอตสาหกรรมสำคญของประเทศไทย สรางรายไดเปนแสนลานบาทตอป มการจางงานจำนวนกวา 100,000 คน มผประกอบการและโรงงานรวมกวา 3,000 ราย โดยในป 2557 ทผานมา ไทยเปนผผลต/ประกอบรถยนตรายใหญเปนอนดบท 12 ของโลกและใหญทสดในอาเซยน มฐานการผลตและเครอขายผประกอบการ ทเขมแขง และมแนวโนมทจะขยายตวอยางตอเนอง การจดงานครงนกเพอ เปนการสงเสรมสนบสนนการใชเทคโนโลยและนวตกรรมไปพฒนาขด ความสามารถของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนไทยใหสามารถยนหยดและแขงขนในเวทโลกตอไป

ภาควช าพฤกษศาสตร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดล เปดอบรมเชงปฏบตการ การวาดภาพทางวทยาศาสตร ครงท 16 สำหรบ ครอาจารย นกวทยาศาสตร นสตนกศกษา และบคคลทวไป วนท 1-3 กรกฎาคม 2558 คาลงทะเบยนทานละ 3,500 บาท รวมคาอปกรณ อาหารวางและอาหารกลางวน ปดรบสมคร 26 มถนายน 2558 รบจำนวน 50 คน

อบรมเชงปฏบตการการวาดภาพทางวทยาศาสตรครงท16

สเปกตรม

ดรายละเอยดและโหลดใบสมครไดท http://www.sc.mahidol.ac.th/scpl/sci/


http://www.oryor.com/index.php/th/http://www.oryor.com/index.php/th/

http://www.oryor.com/index.php/th/







สาระนารจาก อย.



บานน กค ด

Quiz

สงคำตอบมารวมสนกไดท กองบรรณาธการสาระวทย

ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 หรอสงทางโทรสารหมายเลข 0 2564 7016 หรอทาง e-mail ท [email protected]

อยาลมเขยนชอ ทอย มาดวยนะฮะ

หมดเขตสงคำตอบ วนท 25 มถนายน 2558 คำตอบจะเฉลยพรอมประกาศรายชอผไดรบรางวลใน สาระวทย ฉบบท 28 สำหรบของรางวล ทางเราจะจดสงไปใหทางไปรษณย

ในฉบบท 26 เหมยวมคำถามเกยวกบขาวเหนยวสายพนธหนง ทไดรบพระราชทานนามจากสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร วามชอวาอะไร และมคณสมบตเดนอะไรทแตกตางจากขาวเหนยวพนธอนๆ ไปดเฉลยกนเลยฮะ

รายชอผโชคดFlash Drive Card สารคดชด “ขาวไทย... วจยพนวกฤต” ในรปแบบเกไก

จำนวน 2 รางวลคณรงสมา วงศธนทรพย คณสมรลกษณ แจมแจง

จานรองแกว “เกรเกอร เมนเดล” 5 รางวลคณธญญรศม สรเสฏฐชนะ, คณสรส สลญชปกร, คณศศวมล เกตแกว,

คณสรญญา วภาสธรวงศ, คณณฐธยาน ทพยผอง

ขาวเหนยวธญสรนพฒนาขนโดยไบโอเทค สวทช.

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กรมการขาว

และมหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคลลานนา

ดวยการใชเครองหมายโมเลกลในการ

คดเลอกรวมกบการปรบปรงพนธ

แบบวธมาตรฐาน จนไดขาวเหนยว

สายพนธใหมทมคณสมบต

ตานทานโรคไหมแตกกอด ทนตอการหกลม มความหอม หงกนอรอย

เหนยวนมเหมอนขาวเหนยว กข6 เหมาะปลกในนานำฝน

(ภาคเหนอตอนบนและอสาน)

สำหรบฉบบน เหมยวอยากทราบวา คำคมทเหมยวยกมาน เปนของใคร

“Insanity is doing the same thing over and over again and expecting different results”ก. แอลเบรต ไอนสไตน ข. ไอแซก นวตน ค. เบนจามน แฟรงคลน

รางวลประจำฉบบนไดแกจานรองแกวชด world scientists (7 ลาย) จำนวน 2 รางวล

โปสการดชด inspired by nature (3 ลาย) จำนวน 5 รางวล



สนใจ ตดตอสอบถาม และสงซอไดท ศนยหนงสอ สวทช.โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 1179-80Email: [email protected]

เวบไซต: http://www.nstda.or.th/cyberbookstore/Facebook : https://www.facebook.com/NSTDAbookstore

ขาวหอมมะลหนงสอนทานวทยาศาสตรชดธรรมชาตรอบตวฉนผเขยน ฤทย จงสฤษดราคาเลมละ 75 บาทจำนวน 28 หนา ผลตและจดจำหนายโดย ศนยหนงสอ สวทช. เดกๆ ทานขาวรยงคะ? ขาวหอมมะล ขาวสวยรอนๆ เมลดสขาวยาวร เปนทคนเคยของเรากนทกเมอเชอวน“ขาวหอมมะล” นทานวทยาศาสตรสำหรบเดก ทบอกเลาเรองขาวอยางงายๆ ใหขอมลชดเจน งายตอการจดจำ ชวยใหเดกๆ รจกทมาของขาว ผานภาพวาดสสนสดใส บอกเลาเรองราวของขาวเปลอกผานการเปนตนกลานอยๆ จนเตบใหญชชอเหลองอราม เตมทองทงนา จนถกเกบเกยวมาเปนขาวเปลอก และกลายมาเปนขาวสารแสนอรอยสบนจานขาวของเรา

พเศษ!! สมาชกสาระวทย

ซอดวยตนเองทศนยหนงสอ สวทช. ลด 20%

เหลอราคาเลมละ 60 บาท


ใบสมครสมาชก

สทธพเศษสำหรบสมาชก

ไดรบ e-magazine สาระวทย อยางตอเนองทางอเมลโดยไมเสยคาใชจายใดๆ

ซอหนงสอของ สวทช. ลด 20% ทศนยหนงสอ สวทช.

สงซอทางไปรษณย คาจดสงฟร ! (เฉพาะในประเทศ)หมายเหต 1. ทานสามารถสงไฟลหรอถายเอกสารแบบฟอรมนเพอใหทานอนทสนใจ

สมครเปนสมาชกได

2. โปรดสงใบสมครกลบมายงกอง บ.ก. ตามทอยขวามอ หรอทางโทรสาร

หรอทางอเมล

สาระวทย เปนนตยสารอเลกทรอนกส (e-magazine) รายเดอน มจดประสงคเพอเผยแพรขอมลขาวสารและความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงของไทยและตางประเทศ ใหแกกลมผอานทเปนเยาวชน และประชาชนทวไปทสนใจในเรองดงกลาว โดยสามารถดาวนโหลดไดฟรท www.nstda.or.th/sci2pub/ หรอ บอกรบเปนสมาชกไดโดยไมเสยคาใชจายใดๆ จดทำโดย ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนา วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

ขอความตางๆ ทปรากฏในนตยสารอเลกทรอนกสฉบบน เปนความเหนโดยอสระของผเขยน สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไมจำเปนตองเหนพองดวย

Â‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒÊµÃ�à¾×èÍ¤Ø³

ชอ/สกล ......................................................................................................................................................................................................................................................

ทอยปจจบน จงหวด ..................................................................................................................................................................................................................................

โทรศพท ...........................................................................................E-mail (โปรดเขยนตวบรรจง) .......................................................................................................

วฒการศกษา ปวช./ปวส. ม. 6 ปรญญาตร ปรญญาโท

ปรญญาเอก อนๆ ...............................................................................................................................................

อาชพปจจบน คร/อาจารย นกเรยน (ชน............) นสต/นกศกษา (ป............คณะ.....................................................)

รบราชการ/พนง. รฐวสาหกจ พนง. บรษทเอกชน ธรกจสวนตว อนๆ..........................................

วนท .........../............./....................

กองบรรณาธการ สาระวทย

ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย

ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120

โทรสาร 0 2564 7016

e-mail: [email protected]

สมครสมาชกสงมาตามทอยดานลาง

คำคม นกวทยนำช ย ช วว วรรธน

รชารด ไฟยนแมน (ค.ศ. 1918-1988)

นกฟสกสชาวอเมรกน ไดรบรางวลโนเบลสาขาฟสกสในป 1965 เขยนหนงสอวทยาศาสตรสำหรบคนทวไปไวหลายเลม ตวอยางเลมทโดงดงและแปล เปนไทยแลว คอ ไฟยนแมน อจฉรยะโลกฟสกส (Surely You’re Joking, Mr. Feynman!) เขามชอเสยงมากขนาดทตดอนดบนกฟสกสหนงในสบคนทเกงทสด ตลอดกาล (จดโดยวารสาร Physics World ขององกฤษ) เขาเปนคนแรกทเสนอแนวคดเรองนาโนเทคโนโลย และเปนหนงในคณะกรรมการทไขตนเหตของปญหา โศกนาฏกรรมยานกระสวยอวกาศแชลเลนเจอรระเบดได

http://www.mne.eng.psu.ac.th/knowledge/student/nano/man.htm

If it disagrees with experiment, it’s wrong. In that simple statement is the key to science. It doesn’t make any difference how beautiful your guess is, it doesn’t make any difference

how smart you are, who made the guess, or what his name is. If it disagrees with experiment, it’s wrong. That’s all there is to it.

- Richard Feynman

หากไมสอดคลองกบผลการทดลอง กคอผด คำกลาวพนๆ นเองทเปนกญแจสำคญของวทยาศาสตร ไมมความแตกตางอยางใดเลย ไมวาคำทำนายของคณจะงดงามเพยงใด,

คณจะฉลาดเพยงใด, ใคร ชออะไรเปนผทำนาย หากไมสอดคลองกบการทดลองเสยแลว กยอมตองผด ทงหมดกมแคน

- รชารด ไฟยนแมน

สาระวิทย์ ฉบับที่ 27,...

Documents

Transcript of สาระวิทย์ ฉบับที่ 27,...