แผน ปภ.ชาติ 2558

แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ

.ศ. 2558

แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

พ.ศ. 2558

คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

“ภยธรรมชาตหรอสาธารณภยอาจเกดขนเมอใดกได ไมมผใดจะคาดหมายไดดงทไดเกดขน

ทแหลมตะลมพกนครศรธรรมราช และหลายจงหวดภาคใต ...”

“... ใหไป ใหความอบอนชวยเหลอผตกทกขไดยากโดยฉบพลน ท�าใหผประสบภยไดรบ

การชวยเหลอ มก�าลงใจทจะปฏบตงานตอไป ...”

“...การชวยเหลอผประสบภยนนจะตองชวยในระยะสน หมายความวา เปนเวลาทฉกเฉนตอง

ชวยโดยเรว และตอไปกจะตองชวยใหตอเนอง ........ สวนเรองการชวยเหลอในระยะยาว

กมความจ�าเปนเหมอนกน .....เปนผลวาเขาไดรบการดแลเหลยวแลมาจนกระทงไดรบการศกษา

ทสามารถท�ามาหากนไดโดยสจรตและโดยมประสทธภาพเปนพลเมองดของประเทศชาต...”

พระบรมราโชวาท

วนท 23 สงหาคม 2506

ค�าน�า แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 เปนการน�าแนวคดการพฒนาระบบ

การปองกน การเตรยมความพรอม และการสรางภมคมกนโดยพฒนาภมความรและเสรมสรางความเขมแขง

ระดบชมชน ในการเฝาระวงและรบมอกบสาธารณภย การอยรวมกบธรรมชาตและการสรางภมตานทาน

ใหแกชมชนตามแนวทาง "ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง" รวมทงการน�าแนวคดการลดความเสยงจากสาธารณภย

เพอปองกนภยตามหลกสากลคอ "รรบ - ปรบตว - ฟนเรวทว - อยางยงยน" (Resilience) โดยเสรมสราง

ความตระหนกในการลดความเสยงตงแตกอนเกดภย ขณะเกดภย และหลงเกดภย และก�ากบการด�าเนน

การขบเคลอนใหเปนไปตามกรอบพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 และสอดคลองกบ

กรอบการด�าเนนงานเซนไดเพอการลดความเสยงจากภยพบต พ.ศ. 2558 - 2573 (Sendai Framework for

Disaster Risk Reduction 2015 - 2030)

ยทธศาสตรการด�าเนนงานตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

ประกอบดวย การมงเนนการลดความเสยงจากสาธารณภย (Disaster Risk Reduction : DRR) การบรณาการ

การจดการในภาวะฉกเฉน (Emergency Management) การเพมประสทธภาพการฟนฟอยางยงยน

(Build Back Better and Safer) และการสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงจากสาธารณภย

เปนแนวทางหลกในการด�าเนนการใหบรรลเปาหมายของแผน และน�าไปสความส�าเรจในการจดการความเสยง

จากสาธารณภยซงเปนพนฐานของการพฒนาทยงยน

คณะรฐมนตรมมตอนมตแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 เมอวนท

31 มนาคม 2558 เพอใหทกหนวยงานใชแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

เปนแผนแมบท (Master Plan) ในการจดการสาธารณภยของประเทศ โดยเปนกรอบและทศทางใน

การปฏบตการดานสาธารณภยใหแกประเทศไทย

คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต มความม งหวงใหแผนการปองกน

และบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 เปนเครองมอในการลดผลกระทบจากสาธารณภยและสามารถ

สรางมาตรฐานของการจดการความเสยงจากสาธารณภยใหเกดขนทกชมชน ตลอดจนการผนวกแนวคด

และวธการในการจดการความเสยงจากสาธารณภยใหอยในกระบวนการพฒนาประเทศสการพฒนาทยงยน

ตอไป

พลเอก

(ประวตร วงษสวรรณ)

รองนายกรฐมนตร

ประธานกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

พฤษภาคม 2558

สารบญ

พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ค�าน�า

สารบญ

ค�ายอ

บทท 1สถานการณและแนวโนมสาธารณภย 1

1.1 สถานการณสาธารณภยโลก 1

1.2 สถานการณสาธารณภยประเทศไทย 3

1.3 ปฏทนสาธารณภยในประเทศไทย 10

1.4 บทเรยนการจดการสาธารณภยทผานมา 11

1.5 บทสรป 11

บทท 2นโยบายและยทธศาสตรการจดการความเสยงจากสาธารณภย 13

2.1 เปาหมายการจดการความเสยงจากสาธารณภย 13

2.2 วตถประสงคของแผน 13

2.3 นโยบายการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต 14

2.4 ยทธศาสตรการจดการความเสยงจากสาธารณภย 14

2.5 แหลงทมาและวธการงบประมาณในการจดการความเสยงจากสาธารณภย 18

บทท 3หลกการจดการความเสยงจากสาธารณภย 23

3.1 วงจรการจดการความเสยงจากสาธารณภย 23

3.2 กลไกการจดการความเสยงจากสาธารณภย 24

3.3 บทบาท หนาท และแนวทางปฏบตรวมกบหนวยงานทเกยวของ 29

3.4 ขอบเขตสาธารณภย 43

3.5 ระดบการจดการสาธารณภย 43

3.6 กฎหมายและระเบยบทเกยวของกบการจดการความเสยงจากสาธารณภย 44

บทท 4การลดความเสยงจากสาธารณภย 53

4.1 แนวคดเชงกลยทธการลดความเสยงจากสาธารณภย 53

4.2 กลยทธลดความเสยงจากสาธารณภย 53

กลยทธท 1 สรางระบบการประเมนความเสยงจากสาธารณภยใหมมาตรฐาน 53

กลยทธท 2 พฒนามาตรการลดความเสยงจากสาธารณภย 54

กลยทธท 3 สงเสรมใหทกภาคสวนและทกระดบสรางแนวปฏบตในการลดความเสยง 61

สารบญ (ตอ)

บทท 5การจดการในภาวะฉกเฉน 63 5.1 แนวคดเชงกลยทธการจดการในภาวะฉกเฉน 63 5.2 กลยทธจดการในภาวะฉกเฉน 64 กลยทธท 1 สรางมาตรฐานการจดการในภาวะฉกเฉน 64 กลยทธท 2 พฒนาระบบ/เครองมอสนบสนนการเผชญเหต 72 กลยทธท 3 เสรมสรางระบบและแนวปฏบตในการบรรเทาทกข 86 บทท 6การฟนฟ 89 6.1 แนวคดเชงกลยทธในการฟนฟ 90 6.2 กลยทธฟนฟอยางยงยน 90 กลยทธท 1 พฒนาระบบการประเมนความตองการหลงเกดสาธารณภย 90 (Post-Disaster Need Assessment : PDNA) กลยทธท 2 พฒนาระบบปฏบตการและบรหารจดการดานการฟนฟ 92 กลยทธท 3 เสรมสรางแนวทางการฟนฟทดกวาและปลอดภยกวาเดม 92 (Build Back Better and Safer)

บทท 7ความรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงจากสาธารณภย 95 7.1 แนวคดเชงกลยทธความรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยง 95 จากสาธารณภย 7.2 กลยทธรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงสาธารณภย 96 กลยทธท 1 พฒนาระบบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรมทมเอกภาพ 96 กลยทธท 2 ยกระดบมาตรฐานการปฏบตงานดานมนษยธรรม 98 กลยทธท 3 เสรมสรางการแลกเปลยนเรยนรดานสาธารณภยของประเทศ 99 กลยทธท 4 สงเสรมบทบาทความเปนประเทศแกนน�าดานการจดการความเสยง 100 จากสาธารณภย

บทท 8การขบเคลอนแผนไปสการปฏบต 101 8.1 การขบเคลอนแผนไปสการปฏบต 101 8.2 การตดตามและประเมนผล 106 8.3 การวจยและพฒนา 108 8.4 การทบทวนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต 108 ภาคผนวกกนยามศพท 109ภาคผนวกขตวอยางลกษณะภย 115

บรรณานกรม 133

ค�ายอ

-กระทรวงกลาโหม กปช.จต. : กองบญชาการปองกนชายแดนจนทบรและตราด ฐท.กท. : ฐานทพเรอกรงเทพ ทท. : กองทพไทย ทบ. : กองทพบก ทร. : กองทพเรอ ทรภ. : ทพเรอภาค ทอ. : กองทพอากาศ นขต.ทบ. : หนวยขนตรงกองทพบก นขต.ทร. : หนวยขนตรงกองทพเรอ นขต.ทอ. : หนวยขนตรงกองทพอากาศ บก.ทท. : กองบญชาการกองทพไทย มทบ. : มณฑลทหารบก ศบท. : ศนยบญชาการทางทหาร ศบท.บก.ทท : ศนยบญชาการทางทหาร กองบญชาการกองทพไทย ศบภ.กห. : ศนยบรรเทาสาธารณภย กระทรวงกลาโหม ศบภ.ทบ. : ศนยบรรเทาสาธารณภยกองทพบก ศบภ.ทร. : ศนยบรรเทาสาธารณภยกองทพเรอ ศบภ.ทอ. : ศนยบรรเทาสาธารณภยกองทพอากาศ ศบภ.บก.ทท : ศนยบรรเทาสาธารณภย กองบญชาการกองทพไทย ศบภ.สป. : ศนยบรรเทาสาธารณภย ส�านกงานปลดกระทรวงกลาโหม สป.กห. : ส�านกงานปลดกระทรวงกลาโหม นรข. : หนวยเรอรกษาความสงบเรยบรอยตามล�าน�าโขง ฉก.นย.ภต. : หนวยเฉพาะกจนาวกโยธนภาคใต-กระทรวงมหาดไทย รมว.มท. : รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ผวจ. : ผวาราชการจงหวด นอภ. : นายอ�าเภอ-กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย อ.ปภ. : อธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ศนย ปภ.เขต : ศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภยเขต-ส�านกนายกรฐมนตร สมช. : ส�านกงานสภาความมนคงแหงชาต ตร. : ส�านกงานต�ารวจแหงชาต

บช.น. : กองบญชาการต�ารวจนครบาล ศชต. : ศนยปฏบตการต�ารวจชายแดนภาคใต บช.ก. : กองบญชาการต�ารวจสอบสวนกลาง บช.ส. : กองบญชาการต�ารวจสนตบาล บช.ตชด. : กองบญชาการต�ารวจตระเวนชายแดน สพฐ.ตร. ส�านกงานพสจนหลกฐานต�ารวจ ภ.1-9 : ต�ารวจภธรภาค 1-9-องคกรปฏบต กอ.รมน. : กองอ�านวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร กอปภ.ก. : กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง กอปภ.กทม. : กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกรงเทพมหานคร กอปภ.จ. : กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด กอปภ.อ. : กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ�าเภอ กอปภ.ทน./ทม./ทต. : กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเทศบาล กอปภ.เมองพทยา : กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเมองพทยา กอปภ.อบต. : กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยองคการบรหารสวนต�าบล บกปภ.ช. : กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต สปฉ. : การสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน ศบก.อ. : ศนยบญชาการเหตการณอ�าเภอ ศบก.จ. : ศนยบญชาการเหตการณจงหวด ศบก.กทม. : ศนยบญชาการเหตการณกรงเทพมหานคร-คณะกรรมการแหงชาต กปภ.ช. : คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต กปอ. : คณะกรรมการปองกนอบตภยแหงชาต-ผบญชาการและผอ�านวยการ ผบ.ปภ.ช. : ผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต (รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย) ผอ.กลาง : ผอ�านวยการกลาง (อธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย) ผอ.กอปภ.ก. : ผอ�านวยการกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง ผอ.จว. : ผอ�านวยการจงหวด ผอ.กทม. : ผอ�านวยการกรงเทพมหานคร ผอ.อ�าเภอ : ผอ�านวยการอ�าเภอ ผอ.ทองถน : ผอ�านวยการทองถน

1แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

1บทท

1.1 สถานการณสาธารณภยโลก องคการสหประชาชาต (World Population Prospects : The 2012 Revision, UN) คาดวา ในป พ.ศ. 2593 ประชากรโลกจะเพมขนเปน 9,600 ลานคน และ 19,000 ลานคน ในป พ.ศ. 2643 จากปจจบนทม ประชากรอยประมาณ 7,200 ลานคน ซงจะท�าใหความตองการสงจ�าเปนขนพนฐานตอการด�ารงชวตในโลก ยคปจจบนมสงมากขน กอปรกบการพฒนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย การเตบโตทางเศรษฐกจ อตสาหกรรม การคา และการลงทน จงตองมการแขงขนและการขยายตวตามเพอตอบสนองความตองการของประชาชน ซงผลทจะตามมาคอทรพยากรธรรมชาตทมอยถกใชอยางรวดเรวและฟมเฟอย การพฒนาดานตาง ๆ ทไมค�านงถงความยงยนของทรพยากรและสงแวดลอม ขดจ�ากดและศกยภาพในการฟนตวของทรพยากรลดลง จงเปนเหตใหระบบนเวศถกท�าลายอยางตอเนอง คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Intergovernmental Panel on Climate Change : IPCC 2014) คาดการณวา อณหภมโลกจะเพมขน 1.1 ถง 6.4 องศาเซลเซยส ในชวงป พ.ศ. 2544 - 2643 เนองจากการปลอยกาซเรอนกระจกสะสมในชนบรรยากาศมากเกนกวาทเคยเกดขน ท�าใหเกด “ภาวะโลกรอน” (Global Warming) ซงมผลกระทบใหสภาพภมอากาศเกดการเปลยนแปลงและ สงผลตอฤดกาลตาง ๆ เชน ชวงฤดรอนทยาวนานขน ฤดหนาวทสนลง ภาวะแหงแลงในชวงฤดแลงททว ความรนแรง ฝนตกชกเพมขนในชวงฤดฝน เกดสภาวะอากาศแปรปรวนและสภาพอากาศเลวรายบอยครง และระดบ ของน�าทะเลทมแนวโนมสงขน ซงสงผลกระทบในวงกวาง ทงดานเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม สรางความเสยหายตอประเทศตาง ๆ เปนมลคาหลายพนลานบาท จงเปนปจจยเสยงส�าคญ ตอการพฒนาของประเทศ ศนยวจยการระบาดวทยาของภยพบต (Centre for Research on the Epidemiology of Disasters : CRED, UNISDR) ไดรวบรวมสถตในรอบ 100 ป ของทวปเอเชยทชชดวา จ�านวนผเสยชวตจากภยแลงสงทสด รองลงมาไดแก อทกภย แผนดนไหว พายไซโคลน และสนาม ตามล�าดบ ดงแผนภาพท 1 – 1 อยางไรกด สาธารณภยทเกดขนบางครงอาจจะไมไดคราชวตมนษยเปนจ�านวนมากแตสรางความเสยหาย ทางเศรษฐกจแกประเทศนน ๆ สงผลใหประชาชนเกดความยากจนและไมสามารถกลบคนสชวตปกตไดนานนบสบป ดงแผนภาพท 1 - 2

แผนภาพท 1 - 1 : แสดงจ�านวนผเสยชวตจากสาธารณภยในทวปเอเชย

สถานการณและแนวโนมสาธารณภย

แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 25582

แผนภาพท 1 - 2 : แสดงมลคาความเสยหายทางเศรษฐกจจากสาธารณภยในทวปเอเชย

ขอมลสถตสถานการณดงกลาวคาดการณวา แนวโนมการเกดสาธารณภยของโลกจะทวความรนแรง มความถมาก และอาจท�าใหเกดความเสยหายมากขน ดงนน ประเทศตาง ๆ ทวโลกจงตระหนกและ ใหความส�าคญในการด�าเนนการลดความเสยงและลดผลกระทบจากสาธารณภย โดยมกรอบด�าเนนการหลก ดงน 1.1.1 กรอบการด�าเนนงานเซนไดเพอการลดความเสยงจากภยพบต พ.ศ. 2558 – 2573(SendaiFrameworkforDisasterRiskReduction2015–2030:SFDRR) เพอลดความเสยงจากสาธารณภยและลดการสญเสยชวต วถชวต และสขภาพ ตลอดจน ความสญเสยตอสนทรพยทางเศรษฐกจ กายภาพ สงคม และสภาพแวดลอมของบคคล ธรกจ ชมชน และประเทศไดอยางเปนรปธรรม โดยม เปาหมาย คอ ปองกนไมใหเกดความเสยงใหม พรอมทงลดความเสยง ทมอยเดมตามมาตรการทางเศรษฐกจ โครงสราง กฎหมาย สขภาพ วฒนธรรม การศกษา สภาพแวดลอม เทคโนโลย การเมอง และมาตรการเชงสถาบน (Institutional) ทมการบรณาการและลดความเหลอมล�า ในการปองกน รวมถงการท�าใหความลอแหลมและความเปราะบางตอสาธารณภยลดลงดวย ตลอดจนการเพมใหม การเตรยมความพรอมมากขนเพอการเผชญเหตและฟนฟอนน�าไปสความสามารถทจะรบมอและฟนคนกลบ (Resilience) ไดในระยะเวลาทรวดเรวและมประสทธภาพมากยงขน 1.1.2 กรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change : UNFCCC) และพธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) เพอหาแนวทางยบยงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและปองกนผลกระทบทจะเกดขนกบมนษยและไดก�าหนดหลกการทส�าคญไว คอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนปรากฏการณธรรมชาตระดบโลกทตองการความรวมมอระหวางประเทศ โดยจ�าเปนตองอาศยการมสวนรวมและการแกปญหารวมกนระหวางประเทศทเหมาะสมและมประสทธภาพ เปนการปองกนผลกระทบทรนแรงตอการสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจทยงยน 1.1.3 กรอบความตกลงอาเซยนวาดวยการจดการภยพบตและการตอบโตสถานการณฉกเฉน (ASEAN Agreement on Disaster Management and Emergency Response : AADMER) เพอใหมกลไกดานการจดการสาธารณภยระดบภมภาคทมประสทธภาพ สามารถลดความสญเสย จากสาธารณภยทสงผลกระทบตอชวต เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมของประเทศสมาชกอาเซยน และเพอรวมกนรบมอ (ASEAN Joint Response) สาธารณภยขนรายแรงอยางยงของประเทศสมาชกอาเซยน ทจ�าเปนตองขอรบความชวยเหลอจากประเทศสมาชกอาเซยนอน ๆ โดยความรวมมอใหใชแนวทางทก�าหนดไวใน


AADMER ตลอดจนเครองมอและกลไกระดบภมภาคอาเซยนไดจดท�าไว อาท (1) ความตกลงอาเซยนฯ AADMER Work Programme (2010 – 2015) ซงประเทศไทยเปนแกนน�ารวมกบประเทศลาว ในยทธศาสตรท 2 การปองกนและบรรเทาภยพบต (Strategic Component 2 : Prevention and Mitigation) และเปนประเทศแกนน�าในสวนขององคประกอบพนฐานท 3 (Building Block 3) คอ การกระจายสกลมเปาหมายและการท�าใหเขาสระบบและกลไกปกตทมอย (Outreach and Mainstreaming) (2) ระเบยบปฏบตมาตรฐานในการเตรยมความพรอมและการรบมอเหตภยพบตฉกเฉนของภมภาคอาเซยน (Standard Operating Procedure for Regional Standby Arrangements and Coordination of Joint Disaster and Emergency Response Operations : SASOP) และ (3) ศนยประสานงานการใหความชวยเหลอดานมนษยธรรมของอาเซยน (ASEAN Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on Disaster Management : AHA Centre) เปนตน 1.1.4 ปฏญญากรงเทพวาดวยการลดความเสยงจากภยพบตของเอเชยและแปซฟกพ.ศ.2557 (Bangkok Declaration on Disaster Risk Reduction in Asia and the Pacific 2014) เพอเรยกรองใหรฐบาลและหนวยงานเครอขายรวมกนด�าเนนการในประเดนทส�าคญ คอ (1) เสรมสรางความพรอมของชมชนในการรบมอและฟนกลบเรว (2) สงเสรมการลงทนสาธารณะในการจดการความเสยงจากสาธารณภยและสภาพภมอากาศเพอปกปองผลพวงทไดจากการพฒนา (3) สงเสรมความรวมมอ ระหวางรฐและเอกชนในการลดความเสยงจากสาธารณภย (4) สงเสรมการใชและพฒนาวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมเพอการลดความเสยงจากสาธารณภย (5) สนบสนนใหเกดธรรมาภบาลความโปรงใส และความรวมรบผดชอบของทกภาคสวนในการจดการความเสยงจากสาธารณภย และ (6) สนบสนนให การลดความเสยงจากสาธารณภยเปนสวนหนงของการพฒนาทยงยน โดยปฏญญากรงเทพฯ น ไดตระหนกถงการพฒนาทมคนเปนศนยกลางเพอเสรมสรางภมคมกนของชมชนทองถนตอสาธารณภยตามแนวพระราชด�ารเศรษฐกจพอเพยง

1.2 สถานการณสาธารณภยประเทศไทย 1.2.1 สถตสาธารณภย สถานการณสาธารณภยของประเทศไทยทส�าคญทเกดขนและสรางความสญเสยตอชวตและทรพยสนของประชาชน มดงน (1)อทกภย (Flood) อทกภย เปนสาธารณภยทเกดจากฝนตกหนก และฝนตกสะสมเปนเวลานาน ท�าใหเกดน�าปาไหลหลาก น�าทวมฉบพลน น�าทวมขง และน�าลนตลง ประชาชนไดรบความเดอดรอน สงสาธารณประโยชนและทรพยสนของประชาชนไดรบความเสยหายโดยมสาเหตหลก ไดแก มรสมตะวนตกเฉยงใตทพดปกคลมทะเลอนดามนและประเทศไทยในชวงเดอนพฤษภาคมถงกนยายน มรสมตะวนออกเฉยงเหนอทพดปกคลมอาวไทยและภาคใตในชวงเดอนตลาคมถงธนวาคม รองมรสมทพาดผานภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง รวมถงหยอมความกดอากาศต�า และพายหมนเขตรอน (ดเปรสชน โซนรอน และไตฝน) นอกจากน ยงมสาเหตอน ๆ ทไมไดเกดขนจากธรรมชาต เชน อางเกบน�า เขอนแตก เปนตน ในระยะหลงปญหาอทกภย เรมมความรนแรงขน มมลคาความเสยหายสงมากขน ดงแผนภาพท 1 - 3 อทกภยทมความสญเสยมากทสดคอ มหาอทกภย ป พ.ศ. 2554 ในพนท 64 จงหวด และกรงเทพมหานคร มผเดอดรอน 5,247,125 ครวเรอน จ�านวน 16,224,302 คน เสยชวต 1,026 คน รวมมลคาความเสยหายสงถง 1.44 ลานลานบาท


แผนภาพท 1 - 3 : แสดงสถตสถานการณอทกภย พ.ศ. 2552 - 2556

(2)ภยแลง (Drought) ภยแลง เกดขนเนองจากน�า น�าฝน น�าใตดน หรอน�าในแหลงน�าธรรมชาต หรออางเกบน�า มนอยกวาปกตในชวงเวลาหนง โดยมปรมาณนอยกวาทพช คน หรอสตวตองการ ซงเปนสภาวะการขาดแคลนน�าอปโภคและบรโภค รวมถง น�าเพอการเกษตรและอตสาหกรรมในพนทใดพนทหนงเปนเวลานานจนกอใหเกดความเสยหาย และสงผลกระทบอยางกวางขวางตอชมชน สงคม และระบบเศรษฐกจโดยรวม และจากสภาวะการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศเปนสาเหตใหฤดฝนสนขน ซงหมายถงวาฤดแลงจะยาวนานขน พนทตอนบนของประเทศจะมปรมาณฝนตกนอยลง ท�าใหปรมาณน�าในเขอนและอางเกบน�าทวประเทศมปรมาณไมเพยงพอเพออปโภคบรโภค และเพอการเกษตร โดยเฉพาะพนทนอกเขตชลประทาน นอกจากนความเจรญของชมชน การขยายตวทางเศรษฐกจ เชน ภาคอตสาหกรรม ภาคธรกจบรการ และจ�านวนประชากรทไดม การขยายตวเพมขนพรอมกน ท�าใหมความตองการใชน�าในกจกรรมตาง ๆ ของทกภาคสวนมากขน จงเปนปจจยหนงทท�าใหเกดปญหาการขาดแคลนน�าตามมา โดยมมลคาความเสยหายทผานมา ดงแผนภาพท 1 - 4

แผนภาพท 1 - 4 : แสดงสถตสถานการณภยแลง พ.ศ. 2552 - 2556

ผลกระทบจากภยแลงบาท

พ.ศ.

มลคาความเสยหาย (บาท)

2552 2553 2554 2555 2556

0

500,000,000

1,000,000,000

2,000,000,000

3,000,000,000

1,500,000,000

2,500,000,000

3,500,000,000

ผลกระทบจากอทกภยคน บาท

พ.ศ.

2,500 1.5 ลานลานบาท

20,000,000,000

15,000,000,000

10,000,000,000

5,000,000,000

เสยชวต (คน) บาดเจบ (คน) มลคาความเสยหาย (บาท)

0

2,2502,0001,750

1,5001,2501,000

2552 2553 2554 2555 2556

750500250

0


(3)ภยจากดนโคลนถลม (Landslide) ภยจากดนโคลนถลม มกเกดขนพรอมกนหรอเกดตามมาหลงจากเกดน�าปาไหลหลาก อนเนองมาจากพายฝนทท�าใหเกดฝนตกหนกอยางตอเนองรนแรง สงผลใหมวลดนและหนไมสามารถรองรบการอมน�าได จงเกดการเคลอนตวตามอทธพลของแรงโนมถวงของโลก ปจจบนปญหาดนโคลนถลมเกดบอยมากขนและมความรนแรงเพมมากขน อนมสาเหตมาจากพฤตกรรมของมนษย เชน การตดไมท�าลายปา การท�าการเกษตรในพนทลาดชน การท�าลายหนาดน เปนตน โดยมผลกระทบดงแผนภาพท 1 - 5

แผนภาพท 1 - 5 : แสดงสถตสถานการณภยจากดนโคลนถลม พ.ศ. 2552 - 2556

(4)แผนดนไหวและสนาม (Earthquake and Tsunami) แผนดนไหว เปนภยธรรมชาตทกอใหเกดความเสยหายอยางรนแรงและสงผลกระทบไดกวางไกล โดยมสาเหตเกดจากการสนสะเทอนอยางรนแรงของพนดนในชวงเวลาหนง เกดขนจากแรงเสยดทาน ระหวางชนหนและชนดนภายใตผวโลกตามแนวรอยเลอนของเปลอกโลกทมพลงและยงเคลอนตวอยทงภายในและภายนอกประเทศไทย ในชวงหลายปทผานมาบรเวณภาคเหนอและภาคตะวนตกของประเทศทอยในแนวรอยเลอนไดรบผลกระทบจากแผนดนไหวบอยครงขน ซงสรางความเสยหายใหแกอาคารบานเรอน และ ทรพยสนของประชาชน ดงเชน กรณจงหวดเชยงราย เมอวนท 5 พฤษภาคม 2557 ความรนแรงขนาด 6.3 รวมทงเกดแผ นดนไหวตาม (aftershock) อกนบพนครง นอกจากน แผ นดนไหวขนาดใหญ ในมหาสมทรยงอาจท�าใหเกดสนามทเคลอนตวดวยความเรวสงมาก มพลงรนแรง สามารถเคลอนทไปไดเปนระยะทางไกล ๆ เมอเคลอนทเขาสบรเวณชายฝงทะเลจะท�าใหเกดเปนคลนขนาดใหญ ทเรยกกนวา “สนาม” (Tsunami) กอใหเกดความเสยหายอยางใหญหลวงตอชวตและทรพยสนของผคนทอาศยอย ตามบรเวณชายฝง ดงทเคยเกดขนบรเวณภาคใตฝงทะเลอนดามน ในป พ.ศ. 2547 ซงท�าใหมผเสยชวตถง 5,395 ราย (5)วาตภย (Storm) วาตภย เปนสาธารณภยทมสาเหตจากพายลมแรง จนท�าใหเกดความเสยหายแกอาคาร บานเรอน ตนไม และสงกอสราง รวมถงชวตของประชาชน โดยมสาเหตจากปรากฏการณทางธรรมชาต คอ พายฝนฟาคะนอง พายฤดรอน และพายหมนเขตรอน (ดเปรสชน โซนรอน ไตฝน) โดยเฉพาะพายหมนเขตรอนจะสงผลกระทบตอพนทเปนบรเวณกวางนบรอยตารางกโลเมตร (บรเวณทศนยกลางของพายเคลอนทผานจะ

ผลกระทบจากดนโคลนถลมคน

พ.ศ.

เสยชวต (คน)บาดเจบ (คน)

454035

302520

2552 2553 2554 2555 2556

151050


ไดรบผลกระทบมากทสด) เมอพายมก�าลงแรงในชนดเปรสชนจะท�าใหเกดฝนตกหนกและมกมอทกภยตามมา หากพายมก�าลงแรงขนเปนพายโซนรอนหรอพายไตฝนจะกอใหเกดภยหลายอยางพรอมกนทงวาตภย อทกภย และคลนพายชายฝงทะเล (Strom Surge) ซงเปนอนตรายและอาจกอใหเกดความเสยหายอยางรายแรง ท�าใหมผเสยชวตเปนจ�านวนมากได ส�าหรบมลคาความเสยหายทผานมา ดงแผนภาพท 1 - 6

แผนภาพท 1 - 6 : แสดงสถตสถานการณวาตภย พ.ศ. 2552 - 2556

(6)อคคภย (Fire) อคคภย เปนสาธารณภยประเภทหนงทเกดจากไฟ ไฟเปนพลงงานอยางหนงทให ความรอน โดยความรอนของไฟทขาดการควบคม ดแล จะท�าใหเกดการตดตอลกลามไปตามบรเวณทมเชอเพลง เกดการลกไหมตอเนอง หากปลอยเวลาของการลกไหมนานเกนไป จะท�าใหเกดการลกลามมากยงขน สภาวะของไฟจะรนแรงมากขน ถาการลกไหมมเชอเพลงหนนหรอมไอของเชอเพลงถกขบออกมามาก ความรอนแรงกจะมากยงขน สงทท�าใหเกดอคคภยไดงาย ไดแก เชอเพลง สารเคม หรอวตถใด ๆ ทมสถานะเปนของแขง ของเหลว หรอกาซทอยในภาวะพรอมจะเกดการสนดาปจากการจดตดใด ๆ หรอ จากการสนดาปเอง โดยมความสญเสยทผานมา ดงแผนภาพท 1 - 7

แผนภาพท 1 - 7 : แสดงสถตสถานการณภยจากอคคภย พ.ศ. 2552 - 2556

ผลกระทบจากวาตภยคน บาท

พ.ศ.

200 250,000,000

200,000,000

150,000,000

100,000,000

50,000,000

เสยชวต (คน)บาดเจบ (คน) มลคาความเสยหาย (บาท)

0

180160140

12010080

2552 2553 2554 2555 2556

6040200

ผลกระทบจากอคคภยคน บาท

พ.ศ.

500

600

2,500,000,000

3,000,000,000

2,000,000,000

1,500,000,000

1,000,000,000

500,000,000


0

400

300

200

2552 2553 2554 2555 2556

100

0


(7)ภยจากไฟปาและหมอกควน (Forest Fire & Smoke) ไฟปา คอ ไฟทเกดขนแลวลกลามไปไดโดยอสระปราศจากการควบคม เผาผลาญเชอเพลงธรรมชาตในปา ปจจบนระดบของการเกดไฟปาในประเทศไทยมความรนแรงมากจนกลายเปนปจจยทรบกวนความสมดลของระบบนเวศอยางรนแรง สงผลกระทบตอพช ดน น�า สตว และสงมชวตตาง ๆ รวมทงชวตและทรพยสนของประชาชน ตลอดจนเศรษฐกจ สงคม และการทองเทยวในทกพนทของประเทศไทย นอกจากน ไฟปายงกอใหเกดวกฤตมลพษหมอกควนจนกลายเปนปญหาใหญทสงผลกระทบตอสขภาพอนามย และการด�ารงชวตของประชาชนเปนวงกวาง ตวอยางกรณสนามบนจงหวดแมฮองสอนตองยกเลกเทยวบนเปนจ�านวนมาก เนองจากหมอกควนท�าใหทศนวสยไมด เปนอนตรายตอการขนลงของเครองบน โดยทผานมามมลคาความเสยหายดงแผนภาพท 1 - 8

แผนภาพท 1 - 8 : แสดงสถตสถานการณภยจากไฟปา พ.ศ. 2552 - 2556

(8)ภยจากการคมนาคม การพฒนาทางดานเศรษฐกจและสงคมอยางตอเนองของประเทศซงสงผลใหเกดภยจาก การคมนาคมมากขน และเปนสาเหตของการเสยชวตทส�าคญในล�าดบตน ๆ ของประชากรของประเทศ รวมทงความสญเสยดานอน ๆ เชน ความเสยหายตอครอบครวและสงคม การสญเสยคารกษาพยาบาลจากอบตเหตการสญเสยทรพยากรบคคลของชาต ฯลฯ ซงรอยละ 90 ของภยจากการคมนาคม คอ อบตเหตทางถนน โดยมสาเหตจากพฤตกรรมเสยงในการใชรถใชถนน การท�าผดกฎจราจร และการดมเครองดมแอลกอฮอลแลวขบข การไมสวมหมวกนรภย อกทงยานพาหนะ สภาพถนน และสงแวดลอมทไมปลอดภย จากขอมลของกระทรวงสาธารณสขในแตละปมผเสยชวตจากอบตเหตทางถนนประมาณ 14,000 คน หรอคดเปน 21.96 คน ตอประชากรหนงแสนคน หรอเฉลยเดอนละประมาณ 1,166 คน โดยมความสญเสยชวตและทรพยสน ดงแผนภาพท 1 - 9

ผลกระทบจากไฟปาบาท

พ.ศ.

มลคาความเสยหาย (บาท)

2552 2553 2554 2555 2556

010,000

20,000

40,000

60,000

30,000

50,000

70,000

80,000

90,000


แผนภาพท 1 – 9 : แสดงสถตสถานการณอบตเหตทเกดจากการคมนาคม พ.ศ. 2552 - 2555

(9)โรคระบาด (Infectious disease) โรคระบาด เปนโรคทเกดขนในระยะเวลาเดยวกนในชมชนหรอในแหลงหนงแหลงใด ในอตราสงกวาสถานการณปกตทควรเปน โดยการตดเชอนนลกลามแพรกระจายจากแหลงทอยใกลเคยง จดเรมตนของโรค และสามารถแพรกระจายลกลามไปยงชมชนอน ๆ ทอยไกลออกไป ในชวงหลายทศวรรษ ทผานมาไดเกดโรคระบาดอยางตอเนองทงโรคตดตออบตใหมทเกดจากเชอชนดใหมทเพงคนพบการระบาด ในมนษยหรอโรคตดเชอทพบในพนทใหม เชน โรคเอดส โรคซาร โรคไขหวดนก โรคตดเชอไวรสอโบลา เปนตน ส�าหรบโรคตดตออบตซ�าซงเปนโรคตดเชอทเคยแพรระบาดในอดตทสงบไปแลวแตกลบระบาดขนใหม เชน โรคไขปวดขอยงลาย กาฬโรค เปนตน ทงน โรคตดตออบตใหมหรอโรคตดตออบตซ�าจะเกดขนอยเปนระยะ ๆ ซงอาจมความเสยงทเกดการแพรกระจายเชอมาจากประเทศเพอนบานอกดวย โรคระบาดทส�าคญ ๆ สรปดงน

ปพ.ศ. โรคระบาด ปพ.ศ. โรคระบาด

2547 โรคไขหวดนก 2555 โรคไขเลอดออก

2552 โรคไขหวดใหญสายพนธ ใหม 2009 (H1N1)

2556 โรคตดตอระบบทางเดนหายใจเฉยบพลน (Middle East Resp i ratory Syndrome : MERS - CoV)

2551-2552 โรคไขปวดขอยงลาย 2557 โรคตดเชอไวรสอโบลา

ผลกระทบจากอบตเหตทางถนนคน บาท

พ.ศ.

2,000,000,000

4,000,000,000

6,000,000,000

8,000,000,000

10,000,000,000

12,000,000,000


0

2552 2553 2554 2555

0

10,000

20,000

40,000

60,000

30,000

50,000

70,000


1.2.2 พนทเสยงสาธารณภย พนทเสยงสาธารณภย ประเภทภยทส�าคญและมผลกระทบอยางรนแรงตอประเทศไทย ดงตอไปน

แผนภาพท 1 - 10 : แสดงพนทเสยงภยแผนดนไหว (ซาย) และพนทเสยงภยดนโคลนถลม (ขวา)

แผนภาพท 1 - 11 : แสดงพนทเสยงอทกภย (ซาย) และพนทเสยงภยแลง (ขวา)


1.3

ปฏทน

สาธา

รณภย

ในปร

ะเทศไ

ทย

ในรอ

บหลา

ยสบป

ทผาน

มา ส

าธาร

ณภย

เกดข

นบอย

ครง

และเ

กดเป

นประ

จ�าใน

ชวงร

ะยะเ

วลาห

นง จ

งท�าใ

หมคว

ามสา

มารถ

คาดก

ารณ

ไดมา

กขน

ไดแก

อท

กภย

วาตภ

ย ภย

แลง ใ

นขณ

ะเดย

วกนม

สาธา

รณภย

รปแบ

บใหม

และ/

หรอม

รปแบ

บทเป

ลยนไ

ปจาก

เดมเ

นองจ

ากกา

รเปล

ยนแป

ลงสภ

าพภม

อากา

ศ (C

limat

e Ch

ange

) ซง

ท�าให

คาดก

ารณ

ไดยา

ก มค

วามไ

มแนน

อนสง

อาท

เชน

ภยจา

กแผน

ดนไห

ว กา

รกดเ

ซาะช

ายฝง

สนา

ม ดน

โคลน

ถลม

โรคร

ะบาด

นอก

จากน

อบต

เหตท

างถน

น ยง

เปนส

าธาร

ณภย

ทเกด

มากท

สด ซ

งการ

คาดก

ารณ

ท�าได

ยากเ

พราะ

เปนพ

ฤตกร

รมขอ

งมนษ

ย เว

นแตใ

นบาง

ชวงร

ะยะเ

วลา

หากม

การใ

ชถนน

มาก

เชน

เทศก

าลตา

ง ๆ

กมแน

วโนม

จะเก

ดอบต

เหตม

ากขน

แผนภ

าพท

1 - 1

2 :

แสด

งปฏท

นสาธ

ารณ

ภยใน

ประเ

ทศ


1.4 บทเรยนการจดการสาธารณภยทผานมา บทเรยนจากการจดการสาธารณภยของประเทศไทยทผานมา สามารถสรปปญหา ขอจ�ากดดานตาง ๆ ไดดงน 1.4.1 ดานโครงสรางองคกรและกลไกการจดการสาธารณภย โครงสราง องคกร และกลไก ทรบผดชอบเมอเกดสาธารณภยของประเทศไทยมหลายระดบหลายสวนราชการและหนวยงาน ตงแตการเฝาระวงและตดตามสถานการณ การแจงเตอนภย การเผชญเหต การจดการในภาวะฉกเฉน การใหความชวยเหลอและบรรเทาทกขขณะเกดเหตการณ จนถงการฟนฟผประสบภย และพนทภายหลงการเกดภย ซงแตละสวนราชการและหนวยงานไดรวมกนปฏบตงานอยางเตมก�าลงและ มผเชยวชาญเฉพาะในการก�าหนดแนวทางจดหาเครองมออปกรณ เพอรบมอกบสาธารณภยทเกดขนแลวกตาม แตปญหาพนฐาน คอ การขาดความเปนเอกภาพในการจดการสาธารณภยทงในระดบชาต จงหวด อ�าเภอ และองคกรปกครองสวนทองถน กอปรกบผมหนาทรบผดชอบหลกตามกฎหมายไมสามารถสงการไดครอบคลม ทกหนวยงาน โดยเฉพาะหนวยงานภาคเอกชนทเขารวมในการเผชญเหตดวยตนเอง ท�าใหการประสานงานและการสนธก�าลงจากสวนราชการและหนวยงานยงขาดประสทธภาพ สวนใหญเปนไปเพอแกไขปญหาเฉพาะหนาและไมมการก�าหนดขนตอนการปฏบต รวมถงขาดเปาหมาย และแนวทางปฏบตรวมกน 1.4.2 ดานกระบวนการวางแผนและการสนบสนน การระดมทรพยากรเขาสพนทประสบภย ยงขาดแนวทางปฏบตทเปนมาตรฐาน เมอเกดเหตทกหนวยงานจะเขาพนทประสบภยดวยตวเอง ไมมการประสานงานกบหนวยงานทมอ�านาจตามกฎหมาย ในพนท ท�าใหขาดความพรอมในการสนบสนนการปฏบตงาน เนองจากทกหนวยงานมงใหความชวยเหลอ ผประสบภยเปนล�าดบแรก แตการปฏบตงานกลบไมมการวางแผนในภาพรวม ตางหนวยตางปฏบตงาน ตามแนวทางของตนเอง โดยไมมความรความเขาใจ ความมงหมายในการปฏบตในภาพรวม ท�าใหหนวยเผชญเหต ในพนทไมสามารถปฏบตงานไดอยางตอเนองตลอดเวลา และเปนระบบ เนองจากไมมการวางแผน การสนบสนนดานทรพยากร เชน เชอเพลง อปกรณพเศษ และสวนใหญไมมการจดเตรยมงบประมาณในการเผชญเหต เปนตนจงเกดความสบสนและลาชาในการปฏบตการชวยเหลอผประสบภย 1.4.3 ดานองคความรและขอมลเกยวกบสาธารณภย การวจยและพฒนาการจดการสาธารณภยของประเทศ ยงไมมความชดเจนถงยทธศาสตร ทศทางรปแบบ และระบบการจดการในภาวะฉกเฉนทเหมาะสมกบบรบทของประเทศ ในแตละประเภทภย ขาดขอมลพนทเสยงภยของแตละประเภทภยทแทจรง เชน พนทแลงซ�าซาก พนทดนโคลนถลม ฯลฯ ทจะมผลกระทบตอประชาชน รวมถงระดบนโยบายขาดการใหความส�าคญและการแปลงนโยบายไปสการปฏบต

1.5 บทสรป จากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางรวดเรวในปจจบนท�าใหเหนชดวา แนวโนมสถานการณสาธารณภยจะมความรนแรงมากขน และถอเปนภยรายแรงทจะคกคามตอชวตและทรพยสนของประชาชนและของประเทศได นอกจากน การเปลยนแปลงของสถานการณสาธารณภยยงสงผลกระทบตอทศทาง การพฒนาประเทศในอนาคตอกดวย และผลพวงทเกดขนจากการจดการสาธารณภยประเทศหนงยงมผลกระทบ


ตอประเทศเพอนบาน และประเทศอน ๆ ไดดวยเชนกน ดงนน เมอทบทวนผลการปฏบตดานการปองกนและบรรเทาสาธารณภยระยะทผานมาไดสะทอนปญหาและความทาทายตอการแกไขปญหาเชงโครงสราง กระบวนการ และองคความร จงจ�าเปนตองมการพฒนาระบบการปองกน การเตรยมความพรอม และ การสรางภมคมกนในการจดการสาธารณภยของประเทศใหเขมแขงภายใตหลก “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” อนประกอบดวย ความมเหตผล และความพอประมาณในการจดการสาธารณภย รวมทงการสรางภมคมกนทดตอการรรบปรบตวกบผลกระทบและความเปลยนแปลง โดยอาศยความรและคณธรรมในการจดการสาธารณภยทจะเกดขนในอนาคตไดอยางยงยน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555 – 2559 มงใหสงคมมภมคมกน เพอเตรยมพรอมรองรบกบสาธารณภย โดยการยกระดบขดความสามารถในการรบมอและปรบตวตอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต ควบคมและลดมลพษ และพฒนาระบบบรหารจดการ พรอมทงเพมบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกทเกยวของกบกรอบความตกลงและพนธกรณระหวาง ประเทศ นอกจากน นโยบายความมนคงแหงชาตไดก�าหนดใหมยทธศาสตรการเตรยมพรอมแหงชาต (พ.ศ. 2557 – 2561) เปนกรอบทศทางการด�าเนนงานของหนวยงานและภาคสวนทเกยวของ โดยมงเนนใหคนในชาตมภมคมกน มสวนรวม และผนกก�าลงทกภาคสวนภายใตการบรหารจดการแบบเบดเสรจ (Comprehensive Management) ทงน การด�าเนนงานจะเชอมโยงกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตภายใตพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 และแผนบรรเทาสาธารณภย กระทรวงกลาโหม ดงนน จงเปนทประจกษวา นโยบายระดบประเทศไดใหความส�าคญอยางยงตอการปองกนและบรรเทาสาธารณภยของประเทศทมประสทธภาพไดสอดคลองกบนโยบายระดบโลกภายใตบรบท “การจดการ ความเสยงจากสาธารณภย” (Disaster Risk Management) ซงเปนการน�าแนวคดเรองความเสยงมาเปนปจจยหลกในการจดการสาธารณภยจากเชงรกไปสการจดการอยางยงยน ซงประกอบดวย การลดความเสยงจากสาธารณภย (Disaster Risk Reduction) การจดการในภาวะฉกเฉน (Emergency Management) และการฟนฟใหมสภาพทดกวาและปลอดภยกวาเดม (Build Back Better and Safer) พรอมทง ไดตระหนกวา การจดการสาธารณภยในปจจบนไมไดเปนเรองเฉพาะของประเทศไทยเพยงประเทศเดยวเทานนแลว เพราะฉะนนการสงเสรมความรวมมอกบตางประเทศจงเปนอกบทบาทส�าคญทตองกลาวถงในการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศ จากแนวคดและบรบททกลาวมาขางตน จงเปนทมาของการก�าหนดเปนยทธศาสตรดานตาง ๆ ของแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 ฉบบน ซงเปนการเตมเตมแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2553-2557 จากการทสถานการณสาธารณภยของประเทศและของโลก

ทเปลยนแปลงไป โดยจะกลาวรายละเอยดในบทตอไปของแผนฉบบน


การปองกนและบรรเทาสาธารณภยของประเทศไทยไดก�าหนดใหมแผนการปองกนและบรรเทา สาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2553 – 2557 เปนแผนทใชในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในชวงระยะเวลาดงกลาว โดยในรอบหลายปทผานมาไดมการใชแผนฉบบดงกลาวในการบรหารจดการและแกไขปญหา ในสถานการณใหญ ๆ เชน มหาอทกภย ป พ.ศ. 2554 ภยจากแผนดนไหว จงหวดเชยงราย ป พ.ศ. 2557 เปนตน ซงท�าใหไดบทเรยนมากมายทงในมตของปญหาการบรหารจดการ โครงสรางการบรณาการ และ ความสามารถของทองถนในการเผชญเหตดงทกลาวไวในบทเรยนการจดการสาธารณภยในบทท 1 ประกอบกบสถานการณสาธารณภยของโลกและของประเทศไทยทเพมมากขน จงไดมการปรบปรงแผนการปองกนและ บรรเทาสาธารณภยแหงชาตใหสอดคลองเหมาะสมกบชวงเวลา เพอใหเปนแผนทมประสทธภาพมากขน โดยมเปาหมายการจดการความเสยงจากสาธารณภยและวตถประสงคของแผน ดงตอไปน

2.1 เปาหมายการจดการความเสยงจากสาธารณภย 2.1.1 ระบบการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศมความพรอมรบสถานการณทอาจ เกดขน โดยการบรณาการรวมกนทกภาคสวนทงในประเทศและตางประเทศ ซงท�าใหผประสบภยไดรบ การชวยเหลอไดอยางรวดเรว รวมทงพนทประสบภยไดรบการฟนฟอยางทวถงและเปนธรรม เพอเปนการสรางมาตรฐานในการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศ 2.1.2 สงคมไทยเปนสงคมทมการเรยนรและมภมคมกนในการจดการความเสยงจากสาธารณภย โดยใหทองถน ชมชน และภาคสวนตาง ๆ เขามามสวนรวมในการจดการความเสยงจากสาธารณภยน�าไปส การพฒนาทยงยน 2.1.3 ประชาชนมความตระหนกถงความปลอดภย โดยใหความส�าคญกบการสรางองคความร ความตระหนก และวฒนธรรมความปลอดภย รวมถงการพฒนาศกยภาพสงคมและทองถนเพอมงเขาส “การรรบ – ปรบตว – ฟนเรวทว – อยางยงยน” (Resilience)

2.2 วตถประสงคของแผน 2.2.1 เพอเปนกรอบแนวคดในการปฏบต (Concept of Operations) ใหแกหนวยงานทกภาคสวนตงแตระดบทองถนถงระดบประเทศในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอยางบรณาการ เปนระบบ และ มทศทางเดยวกน 2.2.2 เพอเปนการประมวลแนวทางปฏบตและทศทางการจดการความเสยงจากสาธารณภยทนานาประเทศใชอยในปจจบนและเปนทยอมรบมาประยกตใชในการจดการความเสยงจากสาธารณภยทสอดคลอง

2บทท นโยบายและยทธศาสตรการจดการความเสยง

จากสาธารณภย


กบบรบทของประเทศไทย และสามารถน�าไปปรบใชในการจดท�าแผนระดบตาง ๆ เชน แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด/กรงเทพมหานคร รวมถงแผนปฏบตการในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยขององคกรปกครองสวนทองถน และแผนปฏบตการสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานตาง ๆ เปนตน ใหการจดการความเสยงจากสาธารณภยมประสทธภาพและประสทธผลมากยงขน 2.2.3 เพอพฒนาขดความสามารถในการจดการความเสยงจากสาธารณภย ประกอบดวย การลด ความเสยงจากสาธารณภย (Disaster Risk Reduction) การจดการในภาวะฉกเฉน (Emergency Management) และการฟนฟใหดกวาและปลอดภยกวาเดม (Build Back Better and Safer) ตงแตระดบชมชน ทองถนถงระดบประเทศ รวมถงระดบนานาชาต เพอใหมความเสยหายนอยทสดเมอเกดสาธารณภย

การด�าเนนการจดท�าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 ไดอาศยแนวทางจากนโยบายการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และยทธศาสตรการจดการความเสยงจากสาธารณภยดงน

2.3 นโยบายการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตไดก�าหนดกรอบนโยบายการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตไว 4 ดาน ดงน 2.3.1 การพฒนาและสงเสรมการลดความเสยงจากสาธารณภย ดวยการปองกน การลดผลกระทบ และการเตรยมความพรอมใหมประสทธภาพ โดยการเสรมสรางความเขมแขงใหเปนชมชนปลอดภย และ การสงเสรมใหทองถนและชมชนมสวนรวมในการพฒนาการจดการ เพอใหเกดการรรบและปรบตวตอผลกระทบจากสาธารณภยน�าไปสการจดการอยางยงยน 2.3.2 การบรณาการความรวมมอกบทกภาคสวน เพอพฒนาศกยภาพการจดการสาธารณภย ในภาวะฉกเฉนใหเกดประสทธภาพและประสทธผล พรอมทงการบรรเทาทกขและชวยเหลอสงเคราะหผประสบภยไดอยางรวดเรว ทวถง และทนเหตการณ 2.3.3 การพฒนาระบบการฟนฟใหสามารถสนองตอบตอความตองการของผประสบภยไดอยาง ทวถงและเปนธรรม พนทประสบภยไดรบการซอมสรางและฟนสภาพใหกลบคนสสภาพเดมโดยเรวหรอดกวาและปลอดภยกวาเดม 2.3.4 การพฒนาและสงเสรมมาตรฐานความรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงจาก สาธารณภยรวมกบหนวยงานเครอขายทงภายในประเทศและตางประเทศใหมประสทธภาพ

2.4 ยทธศาสตรการจดการความเสยงจากสาธารณภย ยทธศาสตรการจดการความเสยงจากสาธารณภยของแผนฉบบน เปนการตอบสนองตอเปาหมาย การจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศและวตถประสงคของแผนใหมประสทธภาพมากยงขน ในอนทจะยกระดบไปสมาตรฐานตามหลกสากล เพอสรางความเชอมนและความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนและของรฐ รวมถงความมเสถยรภาพทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศอยางยงยน ประกอบดวย


ยทธศาสตรท 1 การมงเนนการลดความเสยงจากสาธารณภย ยทธศาสตรท 2 การบรณาการการจดการในภาวะฉกเฉน ยทธศาสตรท 3 การเพมประสทธภาพการฟนฟอยางยงยน ยทธศาสตรท 4 การสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงจากสาธารณภย

2.4.1ยทธศาสตรท1 การมงเนนการลดความเสยงจากสาธารณภย เปนการลดโอกาสทจะไดรบผลกระทบจากสาธารณภยอยางเปนระบบ โดยการวเคราะห และการจดการกบปจจยทเปนสาเหตและผลกระทบของสาธารณภย เพอลดความลอแหลม ลดปจจยทท�าใหเกด ความเปราะบาง และเพมศกยภาพของบคคล ชมชน และสงคมใหเขมแขงในการจดการปญหาในปจจบน รวมถงปองกนความเสยหายทอาจเกดขนในอนาคต (1)เปาประสงค (1.1) เพอหลกเลยงภยอนตรายและลดผลกระทบทอาจเกดขน โดยการลดความเปราะบาง และความลอแหลม พรอมทงการเพมขดความสามารถในการเตรยมพรอมรบสาธารณภยทเกดขน (1.2) เพอใหมมาตรการ/แนวทางปฏบตในการปองกน การลดผลกระทบ และการเตรยมความพรอมทมประสทธภาพ (2)กลยทธลดความเสยงจากสาธารณภย (2.1) สรางระบบการประเมนความเสยงจากสาธารณภยใหมมาตรฐาน (2.2) พฒนามาตรการลดความเสยงจากสาธารณภย (2.3) สงเสรมใหทกภาคสวนและทกระดบสรางแนวปฏบตในการลดความเสยง 2.4.2ยทธศาสตรท2 การบรณาการการจดการในภาวะฉกเฉน เปนการเผชญเหตและจดการสาธารณภยในภาวะฉกเฉนใหเปนไปอยางมมาตรฐาน โดยการจด ระบบ การจดการทรพยากร และภารกจความรบผดชอบ เพอเผชญเหตการณฉกเฉนทเกดขนทกรปแบบ ไดอยางมประสทธภาพ รวมถงลดความสญเสยทจะมตอชวตและทรพยสนของประชาชน ทรพยากร สภาพแวดลอม สงคม และประเทศใหมผลกระทบนอยทสด (1)เปาประสงค (1.1) เพอใหการจดการสาธารณภยในภาวะฉกเฉนเปนไปอยางมระบบ มมาตรฐาน เปนเอกภาพ และบรณาการความรวมมอกบทกภาคสวนใหเกดประสทธภาพและประสทธผล (1.2) เพอใหผประสบภยไดรบความชวยเหลอบรรเทาทกขอยางรวดเรว ทวถง และ ทนตอเหตการณ (1.3) เพอลดความสญเสยชวตและทรพยสนของประชาชนทไดรบผลกระทบจากสาธารณภยใหมนอยทสด (2)กลยทธจดการในภาวะฉกเฉน (2.1) สรางมาตรฐานการจดการในภาวะฉกเฉน (2.2) พฒนาระบบ/เครองมอสนบสนนการเผชญเหต (2.3) เสรมสรางระบบและแนวปฏบตในการบรรเทาทกข


2.4.3ยทธศาสตรท3 การเพมประสทธภาพการฟนฟอยางยงยน เปนการปรบสภาพระบบสาธารณปโภค การด�ารงชวต และสภาวะวถความเปนอยของชมชน ทประสบภยใหกลบสสภาวะปกต หรอพฒนาใหดยงขนและปลอดภยกวาเดม (Build Back Better and Safer) ตามความเหมาะสม โดยการน�าปจจยในการลดความเสยงจากสาธารณภยมาด�าเนนการในการฟนฟ ซงหมายรวมถงการซอมสราง (reconstruction) และการฟนสภาพ (rehabilitation) (1)เปาประสงค (1.1) เพอฟนฟใหผประสบภยไดรบการสงเคราะหชวยเหลออยางรวดเรว ทวถง ตอเนอง เปนธรรม และสามารถกลบไปด�ารงชวตไดตามปกต (1.2) เพอใหพนทประสบภยไดรบการฟนฟใหกลบคนสสภาวะปกต หรอใหดกวาและปลอดภยกวาเดม (2)กลยทธฟนฟอยางยงยน (2.1) พฒนาระบบการประเมนความตองการหลงเกดสาธารณภย (Post-Disaster Need Assessment : PDNA) (2.2) พฒนาระบบปฏบตการและบรหารจดการดานการฟนฟ (2.3) เสรมสรางแนวทางการฟนฟทดกวาและปลอดภยกวาเดม (Build Back Better and Safer) 2.4.4ยทธศาสตรท4การสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยง จากสาธารณภย เปนการพฒนาศกยภาพการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศใหไดมาตรฐาน ตามหลกสากล โดยการจดระบบและกลไกในการประสานความรวมมอระหวางประเทศใหมประสทธภาพ

ซงการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศจ�าเปนตองไดรบความรวมมอจากทกภาคสวน ทงในประเทศและตางประเทศ โดยค�านงถงระเบยบ กฎหมาย แนวทางปฏบต การใหความชวยเหลอดานมนษยธรรม และประเพณปฏบตใหสอดคลองกบกรอบความรวมมอระหวางประเทศเปนส�าคญ (1)เปาประสงค (1.1) เพอพฒนาระบบและกลไกงานดานสาธารณภยรวมกบหนวยงาน และองคการความรวมมอระหวางประเทศ (1.2) เพอพฒนาและเชอมโยงกบมาตรฐานงานดานสาธารณภยระดบภมภาค อนภมภาค และระหวางภมภาค (2)กลยทธรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงจากสาธารณภย (2.1) พฒนาระบบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรมทมเอกภาพ (2.2) ยกระดบมาตรฐานการปฏบตงานดานมนษยธรรม (2.3) เสรมสรางการแลกเปลยนเรยนรดานสาธารณภยของประเทศ

(2.4) สงเสรมบทบาทความเปนประเทศแกนน�าดานการจดการความเสยงจากสาธารณภย


แผนภาพท 2 - 1: ยทธศาสตรการจดการความเสยงจากสาธารณภย

เปาหมาย1. ระบบและมาตรฐานการจดการความเสยงจากสาธารณภยของ ประเทศทมความพรอมรบมอกบสถานการณอยางบรณาการ2.สงคมไทยไดเรยนรและมภมคมกนในการจดการสาธารณภย โดยการมสวนรวมจากทกภาคสวน3.ประชาชนสรางวฒนธรรมความปลอดภยและมศกยภาพ ในการรรบ-ปรบตว-ฟนเรวทว-อยางยงยน(Resilience)


2.5 แหลงทมาและวธการงบประมาณในการจดการความเสยงจากสาธารณภย 2.5.1งบประมาณรายจายประจ�าป

งบประมาณ สาระส�าคญ

(1) องคกรปกครอง

สวนทองถน

(Local)

(1.1) ใหองคกรปกครองสวนทองถนตงงบประมาณรายจายประจ�าป ในการปองกน

และบรรเทาสาธารณภยในเขตพนทของตน เพอใชด�าเนนการตงแตระยะกอนเกด

ขณะเกด และหลงเกดสาธารณภย โดยเฉพาะงบประมาณเพอใหความชวยเหลอและ

บรรเทาความเดอดรอนทเกดขนเฉพาะหนาและระยะยาว เชน การอพยพ การจดการ

ศนยพกพงชวคราว การสงเคราะหชวยเหลอผประสบภย การสาธารณสข การสอสาร

การรกษาความสงบเรยบรอย และการสาธารณปโภค เปนตน

(1.2) ใหองคกรปกครองสวนทองถนสนบสนนงบประมาณเพอการปองกนและบรรเทา

สาธารณภยในพนทของตนใหเปนไปตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด

ซงก�าหนดใหมแผนและขนตอนขององคกรปกครองสวนทองถนในการจดหาวสดอปกรณ

เครองมอเครองใช และยานพาหนะ พรอมทงจดใหมเครองหมายสญญาณหรอสงอนใด

ในการแจงใหประชาชนไดทราบถงการเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภย

(1.3) ใหมการตงงบประมาณในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขตทองถน

ของตนตามกรอบแนวทางตามกฎหมายทเกยวของ ไดแก

(1.3.1) พระราชบญญตสภาต�าบลและองคการบรหารสวนต�าบล พ.ศ. 2537

และทแกไขเพมเตม มาตรา 67 ภายใตบงคบแหงกฎหมาย องคการบรหารสวนต�าบล

มหนาทตองท�าในเขตองคการบรหารสวนต�าบล (4) ปองกนและบรรเทาสาธารณภย

(1.3.2) พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 และทแกไขเพมเตม

มาตรา 50 ภายใตบงคบแหงกฎหมาย เทศบาลต�าบลมหนาทตองท�าใน

เขตเทศบาล (1) รกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน

มาตรา 53 ภายใตบงคบแหงกฎหมาย เทศบาลเมองมหนาทตองท�าใน

เขตเทศบาล (1) กจการตามทระบไวในมาตรา 50

มาตรา 56 ภายใตบงคบแหงกฎหมาย เทศบาลนครมหนาทตองท�าใน

เขตเทศบาล (1) กจการตามทระบไวในมาตรา 53

(1.3.3) พระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ. 2540 และทแกไขเพมเตม

มาตรา 45 องคการบรหารสวนจงหวดมอ�านาจหนาทด�าเนนกจการ

ภายในเขตองคการบรหารสวนจงหวด (8) จดท�ากจกรรมใด ๆ อนเปนอ�านาจหนาทของ

ราชการสวนทองถนอนทอยในเขตองคการบรหารสวนจงหวด และกจการนนเปนการ

สมควรใหราชการสวนทองถนอนรวมกนด�าเนนการหรอใหองคการบรหารสวนจงหวด

จดท�า ทงน ตามทก�าหนดในกฎกระทรวง



(1.3.4) พระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542

มาตรา 16 ใหเทศบาล เมองพทยา และองคการบรหารสวนต�าบล

มอ�านาจและหนาทในการจดระบบการบรการสาธารณะ เพอประโยชนของประชาชน

ในทองถนของตนเอง (29) การปองกนและบรรเทาสาธารณภย

มาตรา 17 ภายใตบงคบมาตรา 16 ใหองคการบรหารสวนจงหวด

มอ�านาจหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถน

ของตน (22) การปองกนและบรรเทาสาธารณภย

- ประกาศคณะกรรมการการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครอง

สวนทองถน เรอง ก�าหนดอ�านาจและหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะของ

องคการบรหารสวนจงหวด

- ประกาศคณะกรรมการการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครอง

สวนทองถน เรอง หลกเกณฑการสนบสนนขององคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล

และองคการบรหารสวนต�าบลในการใหบรการสาธารณะ

(1.3.5) ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยวธการงบประมาณขององคกรปกครอง

สวนทองถน พ.ศ. 2541 และทแกไขเพมเตม

- อาศยอ�านาจตามขอ 6 จงก�าหนดหลกเกณฑวาดวยการตงงบประมาณ

เพอการชวยเหลอประชาชนตามอ�านาจหนาทขององคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล

และองคการบรหารสวนต�าบล พ.ศ. 2543

(2)กรงเทพมหานคร (2.1) ใหกรงเทพมหานครตงงบประมาณในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนท

ของตน โดยบรรจไวในขอบญญตกรงเทพมหานคร เรอง งบประมาณรายจายประจ�าป

ของกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2529 ใหครอบคลมดานการใหความชวยเหลอและบรรเทา

ความเดอดรอนทเกดขนเฉพาะหนาและระยะยาว การอพยพ การจดการศนยพกพง

ชวคราว การสงเคราะหชวยเหลอผประสบภย หรอผไดรบภยนตรายหรอเสยหายจาก

สาธารณภย การสาธารณสข การสอสารและการสาธารณปโภค การรกษาความสงบ

เรยบรอย และการปฏบตการใด ๆ ในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขตพนท

และการจดใหมวสด อปกรณ เครองมอเครองใช ยานพาหนะ และสงอน ๆ ใหเปนไป

ตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกรงเทพมหานคร

(2.2) ใหกรงเทพมหานครจดสรรงบประมาณทไดรบจากกรอบงบประมาณรายจาย

ประจ�าป เงนอดหนนรฐบาลของกรงเทพมหานคร เพอใชด�าเนนงานดานสาธารณภย

เพอท�าใหประชาชนมความปลอดภยในชวตและทรพยสน ไดอยางทนทวงทและทวถง



(3) จงหวดและกลม

จงหวด(Area)

(3.1) ใหจงหวดตงงบประมาณส�าหรบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจากส�านก

งบประมาณตามพระราชกฤษฎกาวาดวยการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวด

แบบบรณาการ พ.ศ. 2551 โดยการจดท�าแผนพฒนาจงหวด แผนพฒนากลมจงหวด

แผนปฏบตราชการประจ�าปของจงหวด แผนปฏบตราชการประจ�าปของกลมจงหวด

และค�าของบประมาณของจงหวดและกลมจงหวดตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณ

เพอใหจงหวดและกลมจงหวดไดมสวนรวมรบผดชอบในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

ในเขตพนทรบผดชอบ

(3.2) ใหจงหวดขอตงงบประมาณและขอรบการจดสรรงบประมาณจากรฐบาล

เพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภยไดอกแนวทางหนง

(4 ) ส วนราชการ

(Function)

ใหหนวยงานระดบกระทรวง และระดบกรมขอตงงบประมาณรายจายประจ�าป

เพอด�าเนนงานดานการปองกนและบรรเทาสาธารณภยตามภารกจของหนวยงาน

ทด�าเนนการรองรบยทธศาสตรตามทก�าหนดไวในแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

แหงชาต

2.5.2งบประมาณอนๆไดแก

(1)งบกลาง

งบกลาง สาระส�าคญ

(1.1)องคกรปกครอง


(1.1.1) กอนเกดภย : ใหองคกรปกครองสวนทองถนตงงบกลาง ประเภทเงนส�ารอง

จายใหเพยงพอตอการเผชญเหตสาธารณภยทอาจจะเกดขน

(1.1.2) ขณะเกดภย : ใหองคกรปกครองสวนทองถนน�าเงนงบประมาณทได

เตรยมไว ไปใชจายเพอบรรเทา/ชวยเหลอความเดอนรอนของประชาชน ทประสบ

สาธารณภยเปนล�าดบแรก ทงน หากงบประมาณไมเพยงพอ ใหโอนเงนงบประมาณ

เหลอจาย หรองบประมาณในแผนงาน/โครงการอน ทยงไมมความจ�าเปนเรงดวน

ทตองใชจายไปตงเปนงบประมาณส�าหรบจายเพมเตมไดตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย

วาดวยวธการงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2541 และทแกไข

เพมเตม


งบกลาง สาระส�าคญ

(1.2)กรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครขอตงงบประมาณในการด�าเนนงานดานสาธารณภยกรณฉกเฉน

หรอจ�าเปนไวในงบกลาง แนวทางตามขอบญญตกรงเทพมหานคร เรองงบประมาณ

รายจายประจ�าปของกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2529 และใหก�าหนดแผนปฏบตการ

ในงบกลางใหครอบคลมการชวยเหลอผประสบภยกรณเรงดวนโดยเฉพาะงบประมาณ

ดานการใหความชวยเหลอและบรรเทาความเดอดรอนทเกดขนเฉพาะหนาและ

ระยะยาว การอพยพ การจดการศนยพกพงชวคราว และการสงเคราะหชวยเหลอ

ผประสบภย เปนตน

(1.3)รฐบาล (1.3.1) กรณสวนราชการหรอรฐวสาหกจใดมความจ�าเปนตองใชจายงบประมาณ

นอกเหนอจากทไดรบการจดสรรหรอไดรบการจดสรรงบประมาณแลวไมเพยงพอ

ทจะด�าเนนการและมความจ�าเปนเรงดวน ใหสวนราชการฯ ขอใชเงนงบกลาง

รายการเงนส�ารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจ�าเปนโดยพจารณาเฉพาะกรณทม

ความจ�าเปนและเรงดวนทจะตองรบด�าเนนการ เพอมใหเกดความเสยหายแกทาง

ราชการเทานน ทงน ตองน�าเสนอคณะรฐมนตรเพอพจารณาอนมต

(1.3.2) ใหสวนราชการหรอรฐวสาหกจทประสงคขอรบการสนบสนนงบกลาง

ใหด�าเนนการตามแนวทางปฏบต กรณการขออนมตใชเงนงบกลาง รายการ

เงนส�ารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจ�าเปนทคณะรฐมนตรอนมต

(2) เงนทดรองราชการตามระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยเงนทดรองราชการ

เพอชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉน

เมอเกดภยพบตขนในพนทใด ใหจงหวดใชวงเงนทดรองราชการเพอชวยเหลอผประสบ

ภยพบตในกรณฉกเฉนใหถกตองตามวธการและหลกเกณฑทก�าหนด


แผนภาพท 2 - 2 : แหลงทมาและวธการงบประมาณในการจดการความเสยงจากสาธารณภย

2.5.1งบประมาณรายจายประจ�าป

องคกรปกครองสวนทองถน(Local)

องคกรปกครองสวนทองถน

กรงเทพมหานคร


รฐบาล

งบกลาง

2.5.2งบประมาณอนๆ

เงนทดรองราชการตามระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยเงนทดรอง

ราชการเพอชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉน

จงหวดและกลมจงหวด(Area)

สวนราชการ(Function)


3.1 วงจรการจดการความเสยงจากสาธารณภย ปจจบนทวโลกยอมรบวาสาธารณภยเปนเรองทจดการไดโดยไมจ�าเปนตองรอใหภยเกดขนกอน

จากแนวคดในอดตทเคยมงเนน “การจดการสาธารณภย (Disaster Management : DM)” เมอภยเกดขนแลว

กลาวคอ การจดการในภาวะฉกเฉน การใหความชวยเหลอบรรเทาทกขผ ประสบภย หรอการฟนฟสภาพ

หลงจากภยผานพน มาเปนการใหความส�าคญมากขนกบการด�าเนนการอยางยงยนโดยใหความส�าคญกบ

“การจดการความเสยงจากสาธารณภย (Disaster Risk Management : DRM)” ประกอบดวย

การลดความเสยงจากสาธารณภย(DisasterRiskReduction:DRR) ไดแก การปองกน (Prevention)

การลดผลกระทบ (Mitigation) และการเตรยมความพรอม (Preparedness) ควบคกบการจดการ

ในภาวะฉกเฉน(EmergencyManagement) ไดแก การเผชญเหต (Response) และการบรรเทาทกข (Relief)

รวมถงการฟนฟ(Recovery) ไดแก การฟนสภาพและการซอมสราง (Rehabilitation and Reconstruction)

การสรางใหดกวาและปลอดภยกวาเดม (Build Back Better and Safer) ดงแผนภาพท 3 - 1

แผนภาพท 3 - 1 : วงจรการจดการความเสยงจากสาธารณภย

ปองกนและ

ลดผลกระทบ

Prevention

and Mitigation

เตรยมความพรอม

Preparedness

ฟนสภาพและ

การซอมสราง

Rehabilitation and

Reconstruction

เผชญเหต

Responseบรรเทาทกข

Relief

สาธารณภยDisaster

การจดการในภาวะฉกเฉน

EmergencyManagement

การลดความเสยงจากสาธารณภย

Disaster Risk Reduction

การฟนฟ

Recovery

Build Back Better and Safer

3บทท

หลกการจดการความเสยงจากสาธารณภย


3.2 กลไกการจดการความเสยงจากสาธารณภย 3.2.1ระดบนโยบาย (1)คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต(กปภ.ช.) มหนาทก�าหนดนโยบายการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต บรณาการพฒนาระบบการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ระหวางหนวยงานของรฐและหนวยงานภาคเอกชน ใหมประสทธภาพ โดยมองคประกอบ และอ�านาจหนาทตามทระบในมาตรา 6 และมาตรา 7 แหงพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 (2)คณะกรรมการปองกนอบตภยแหงชาต(กปอ.) มหนาทเสนอนโยบายเกยวกบการปองกนอบตภยของประเทศและเสนอแนะแนวทางปฏบตและประสานงานระหวางหนวยงานของรฐ โดยมองคประกอบ และอ�านาจหนาทตามระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการปองกนอบตภยแหงชาต พ.ศ. 2538 และทแกไขเพมเตม 3.2.2ระดบปฏบต (1)กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต(บกปภ.ช.) ท�าหนาทบงคบบญชา อ�านวยการ ควบคม ก�ากบ ดแล และประสานการปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภยของกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย เปนผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และปลดกระทรวงมหาดไทย เปนรองผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต ในกรณการจดการสาธารณภยขนาดใหญ (ระดบ 3) มรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย และกรณการจดการสาธารณภยรายแรงอยางยง (ระดบ 4) มนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรทไดรบมอบหมาย เปนผควบคม สงการ และบญชาการ ซงแนวทางปฏบตในการจดตงองคกรปฏบตการจดการ ในภาวะฉกเฉนจะกลาวตอไปในบทท 5 (2)กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง(กอปภ.ก.) ใหกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย จดตงกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง โดยมผอ�านวยการกลาง เปนผอ�านวยการ มความรบผดชอบ ดงน (2.1) ภาวะปกต ประสานงาน และบรณาการขอมลและการปฏบตการของหนวยงาน ทเกยวของ ทงในสวนของสรรพก�าลง เครองมออปกรณ แผนปฏบตการ เพอเตรยมความพรอมในการปองกนและแกไขปญหาสาธารณภยทงระบบ (2.2) ภาวะใกลเกดภย เตรยมการเผชญเหต ตดตามและเฝาระวงสถานการณ รวมถงวเคราะหขอมลทเกยวของ ประเมนสถานการณ และแจงเตอนภย พรอมทง รายงาน และเสนอความเหน ตอผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตหรอนายกรฐมนตรตามแตระดบการจดการสาธารณภย เพอตดสนใจในการรบมอกบสาธารณภยทจะเกดขน โดยเรยกหนวยงานทเกยวของเพอเปนการประกอบก�าลงเรมปฏบตการ (2.3) ภาวะเกดภย อ�านวยการและบรณาการประสานการปฏบต ในกรณการจดการสาธารณภยขนาดเลก (ระดบ 1) และขนาดกลาง (ระดบ 2) ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง รบผดชอบในการอ�านวยการ ประเมนสถานการณ และสนบสนนกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย


แตละระดบ รวมถงตดตามและเฝาระวงสถานการณ วเคราะหประเมนสถานการณ รายงานสถานการณและแจงเตอน พรอมทงเสนอความคดเหนตอผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต เพอตดสนใจ ยกระดบในกรณการจดการสาธารณภยขนาดใหญ (ระดบ 3) และนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตร ซงนายกรฐมนตรมอบหมาย ในกรณการจดการสาธารณภยรายแรงอยางยง (ระดบ 4) ทงน ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง ท�าหนาทเปนสวนหนง ในศนยประสานการปฏบตของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต ในกรณยกระดบเปน การจดการสาธารณภยขนาดใหญ (ระดบ 3) และขนาดรายแรงอยางยง (ระดบ 4) (3)กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด(กอปภ.จ.) ท�าหนาทอ�านวยการ ควบคม สนบสนน และประสานการปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนทจงหวดทรบผดชอบ โดยมผวาราชการจงหวด เปนผอ�านวยการ รองผวาราชการจงหวด ทผวาราชการจงหวดมอบหมาย และนายกองคการบรหารสวนจงหวด เปนรองผอ�านวยการ และมองคประกอบดงน

กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดประกอบดวย1. ผวาราชการจงหวด ผอ�านวยการ2. รองผวาราชการจงหวดทไดรบมอบหมาย รองผอ�านวยการ3. นายกองคการบรหารสวนจงหวด รองผอ�านวยการ4. ผบงคบการต�ารวจภธรจงหวด กรรมการ5. ผแทนกระทรวงกลาโหม ทไดรบมอบหมาย กรรมการ6. ปลดจงหวด กรรมการ7. นายแพทยสาธารณสขจงหวด กรรมการ8. ผแทนหนวยงานของรฐทผวาราชการจงหวดเหนสมควรแตงตง กรรมการ9. ผแทนสถาบนการศกษาในพนททผวาราชการจงหวดเหนสมควรแตงตง กรรมการ10. ผแทนองคการสาธารณกศลทผวาราชการจงหวดเหนสมควรแตงตง กรรมการ11. ผอ�านวยการศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภยเขต กรรมการ12. หวหนาส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด กรรมการและเลขานการหมายเหต อาจปรบเปลยนและเปลยนแปลงกรรมการไดตามทผวาราชการจงหวดเหนสมควร

อ�านาจหนาท 1. จดท�าแผนปฏบตการตามความเสยงภยดานตาง ๆ ใหสอดรบกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด 2. ก�าหนดแนวทาง/การด�าเนนการเพอลดความเสยงจากสาธารณภย การเตรยมพรอมรบมอกบสาธารณภย ของกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย อ�าเภอ และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยขององคกรปกครองสวนทองถนแหงพนท3. เฝาระวง ตดตาม ประเมน และวเคราะหสถานการณสาธารณภย เมอเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยขน ในการจดการสาธารณภยขนาดกลาง (ระดบ 2) ใหเสนอผอ�านวยการจงหวดจดตงศนยบญชาการเหตการณ จงหวดขนเพอเผชญเหตสาธารณภยในพนท


4. รวบรวมและจดท�าคลงขอมลทรพยากรในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนทจงหวด5. ประสานความรวมมอกบหนวยงานตาง ๆ ทงภาคเอกชน และจงหวดขางเคยง โดยใหและรบการสนบสนน ทรพยากร เพอชวยเหลอในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย6. ปฏบตหนาทอนใดตามทผมอ�านาจตามกฎหมายมอบหมาย (4)กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกรงเทพมหานคร(กอปภ.กทม.) ท�าหนาทอ�านวยการ ควบคม สนบสนน ประสานการปฏบตในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขตกรงเทพมหานคร และจดท�าแผนปฏบตการหรอแผนเผชญเหตตามประเภทความเสยงภย ใหสอดคลองกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกรงเทพมหานคร รวมทงด�าเนนการสนบสนน การปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภย และเปนหนวยเผชญเหตเมอเกดสาธารณภยในพนทรบผดชอบ โดยมผวาราชการกรงเทพมหานครในฐานะผอ�านวยการ เปนผรบผดชอบ มอ�านาจหนาทและแนวทางปฏบตตามหมวด 3 แหงพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 ทงน องคประกอบ และอ�านาจหนาทใหเปนไปตามทผวาราชการกรงเทพมหานครก�าหนด (5)กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ�าเภอ(กอปภ.อ.) ท�าหนาทอ�านวยการ ควบคม สนบสนน และประสานการปฏบตกบองคกรปกครอง สวนทองถนในเขตพนทรบผดชอบในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย และปฏบตงานตามทผวาราชการจงหวดหรอกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดมอบหมาย โดยมนายอ�าเภอ เปนผอ�านวยการ และมองคประกอบ ดงน

กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ�าเภอประกอบดวย1. นายอ�าเภอ ผอ�านวยการ2. ปลดอ�าเภอ หวหนากลมบรหารการปกครอง รองผอ�านวยการ3. ผก�ากบการหวหนาสถานต�ารวจในเขตพนท กรรมการ4. ผแทนกระทรวงกลาโหมทไดรบมอบหมาย กรรมการ5. สาธารณสขอ�าเภอ กรรมการ6. ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนในพนท กรรมการ7. ผแทนหวหนาสวนราชการสวนกลางในพนท กรรมการ8. ผแทนหนวยงานของรฐทนายอ�าเภอเหนสมควรแตงตง กรรมการ9. ผแทนสถานศกษาทนายอ�าเภอเหนสมควรแตงตง กรรมการ10. ผแทนองคการสาธารณกศลในพนททนายอ�าเภอเหนสมควรแตงตง กรรมการ11. ปลดอ�าเภอ หวหนาฝายความมนคง กรรมการและเลขานการรวม12. ผแทนส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด กรรมการและเลขานการรวมหมายเหต อาจปรบเปลยนและเปลยนแปลงกรรมการไดตามทนายอ�าเภอเหนสมควร


อ�านาจหนาท1. จดท�าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ�าเภอ และแผนทเกยวของ เพออ�านวยการ ประสานงาน และสนบสนนการปฏบตในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยขององคกรปกครองสวนทองถน ตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด 2. ก�าหนดแนวทางปฏบตเพอลดความเสยงจากสาธารณภย การเตรยมพรอมรบมอกบสาธารณภยและ การฟนฟของกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ�าเภอ และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทา สาธารณภยขององคกรปกครองสวนทองถนแหงพนท3. เฝาระวง ตดตาม ประเมน และวเคราะหสถานการณสาธารณภย เมอเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยขน ในเขตพนท ใหเสนอผอ�านวยการอ�าเภอจดตงศนยบญชาการเหตการณอ�าเภอ เพอควบคมและบญชาการ4. รวบรวมและจดท�าคลงขอมลทรพยากรในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนทอ�าเภอ5. ปฏบตหนาทอนใดตามทผวาราชการจงหวดและหรอกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด มอบหมาย (6)กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเมองพทยา(กอปภ.เมองพทยา) ท�าหนาทอ�านวยการ ควบคม ปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภย และเผชญเหต เมอเกดสาธารณภยขน พรอมทงจดท�าแผนปฏบตการในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเมองพทยา ใหสอดคลองกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด และแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ�าเภอ รวมถงมหนาทชวยเหลอผอ�านวยการจงหวดและผอ�านวยการอ�าเภอตามทไดรบมอบหมาย พรอมทง สนบสนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยใหองคกรปกครองสวนทองถนซงมพนทตดตอหรอใกลเคยง หรอเขตพนทอนเมอไดรบการรองขอ โดยมนายกเมองพทยา เปนผอ�านวยการ (7)กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเทศบาล(กอปภ.ทน./ทม./ทต.) ท�าหนาทอ�านวยการ ควบคม ปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภย และเผชญเหต เมอเกดสาธารณภยขน พรอมทงจดท�าแผนปฏบตการในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเทศบาล ใหสอดคลองกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด และแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ�าเภอ รวมถงมหนาทชวยเหลอผอ�านวยการจงหวดและผอ�านวยการอ�าเภอตามทไดรบมอบหมาย พรอมทง สนบสนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยใหองคกรปกครองสวนทองถนซงมพนทตดตอหรอใกลเคยง หรอเขตพนทอนเมอไดรบการรองขอ โดยมนายกเทศมนตร เปนผอ�านวยการ (8)กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยองคการบรหารสวนต�าบล(กอปภ.อบต.) ท�าหนาทอ�านวยการ ควบคม ปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภย และเผชญเหต เมอเกดสาธารณภยขน พรอมทงจดท�าแผนปฏบตการในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยองคการบรหารสวนต�าบล ใหสอดคลองกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด และแผนการปองกนและบรรเทา สาธารณภยอ�าเภอ รวมถงมหนาทชวยเหลอผอ�านวยการจงหวดและผอ�านวยการอ�าเภอตามทไดรบมอบหมาย พรอมทงสนบสนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยใหองคกรปกครองสวนทองถนซงมพนทตดตอหรอใกลเคยง

หรอเขตพนทอนเมอไดรบการรองขอ โดยมนายกองคการบรหารสวนต�าบล เปนผอ�านวยการ


นายกรฐมนตร

กรณเกดสาธารณภยรายแรงอยางยง

กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต(บกปภ.ช.)

ผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

(รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย)

รองผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

(ปลดกระทรวงมหาดไทย)

กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง(กอปภ.ก.)

ผอ�านวยการกลาง

(อธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย)

กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

จงหวด(กอปภ.จ.)


อ�าเภอ(กอปภ.อ.)

ผอ�านวยการอ�าเภอ

(นายอ�าเภอ)

กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเมองพทยา(กอปภ.เมองพทยา)

กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเทศบาล(กอปภ.ทน./ทม./ทต.)

กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยองคการบรหารสวนต�าบล(กอปภ.อบต.)

ผอ�านวยการทองถน(นายกเมองพทยา)

ผชวยผอ�านวยการทองถน(ปลดเมองพทยา)

ผอ�านวยการทองถน(นายกเทศมนตร)

ผชวยผอ�านวยการทองถน(ปลดเทศบาล)

ผอ�านวยการทองถน(นายกองคการบรหารสวนต�าบล)

ผชวยผอ�านวยการทองถน(ปลดองคการบรหารสวนต�าบล)


กรงเทพมหานคร(กอปภ.กทม.)

ผอ�านวยการกรงเทพมหานคร(ผวาราชการกรงเทพมหานคร)

รองผอ�านวยการกรงเทพมหานคร(ปลดกรงเทพมหานคร)

ผชวยผอ�านวยการกรงเทพมหานคร(ผอ�านวยการเขต)

ผอ�านวยการจงหวด(ผวาราชการจงหวด)

รองผอ�านวยการจงหวด(นายกองคการบรหารสวนจงหวด)

แผนภาพท 3 - 2 : กลไกการจดการความเสยงจากสาธารณภย


3.3 บทบาท หนาท และแนวทางปฏบตรวมกบหนวยงานทเกยวของ 3.3.1บทบาทหนาท

ใหหนวยงานทอยภายใตสงกดกระทรวง และหนวยงานหลกทเกยวของมบทบาทหนาทในการ

จดการความเสยงจากสาธารณภยรวมกน ดงน

หนวยงาน บทบาทหนาท

(1)ส�านกนายกรฐมนตร (1.1) จดหางบประมาณเพอด�าเนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ส�านก งบประมาณ)(1.2) สนบสนนดานการขาวกรองและใหค�าแนะน�าดานการรกษาความปลอดภย ฝายพลเรอนในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ส�านกขาวกรองแหงชาต)(1.3) บรหารจดการการประชาสมพนธและการจดการขาวสารตงแตภาวะปกต ขณะเกดภย และหลงเกดภย (กรมประชาสมพนธ)(1.4) จดระบบการรบบรจาคเพอใหการชวยเหลอผประสบภย (ส�านกงานปลดส�านกนายกรฐมนตร)(1.5) ประสานงานหนวยงานของรฐทเกยวของกบการรวบรวมขอมล สภาพภมอากาศ สภาพน�าในลมน�าและเขอนหรอทกกเกบน�า

(2)กระทรวงกลาโหม (2.1) สนบสนนภารกจของรฐในการปองกนและแกไขปญหาจากภยพบต ตามมาตรา 8 (3) แหงพระราชบญญตจดระเบยบราชการกระทรวงกลาโหม พ.ศ. 2551(2.2) แจงเตอนกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนทและหนวยงานพลเรอนในพนทเสยงภยกรณคาดวาจะเกดภยจากการสรบหรอภยทางอากาศหรอการกอวนาศกรรม

(3)กระทรวงการคลง (3.1) ก�าหนดมาตรการดานศลกากร (ในการน�าเขาและสงออก) เพอใชสนบสนน การปองกนและบรรเทาสาธารณภย (กรมศลกากร)(3.2) ก�าหนดมาตรการดานการเงนและการคลงทสนบสนนการด�าเนนงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย(3.3) ก�าหนดขอกฎหมาย/ระเบยบทใชในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (กรมบญชกลาง)(3.4) ก�าหนดระเบยบขอบงคบเกยวกบระเบยบเงนทดรองราชการ (กรมบญชกลาง)

(4)กระทรวงการตางประเทศ

(4.1) ประสานงานกบหนวยงานราชการของตางประเทศ และองคการระหวางประเทศประจ�าประเทศไทย ในการด�าเนนงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย(4.2) ตดตอประสานขอรบความรวมมอ ความชวยเหลอและการสนบสนนจากรฐบาลตางประเทศและองคการระหวางประเทศในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยตงแตกอนเกดภย ขณะเกดภย และหลงเกดภย(4.3) ชแจง และใหขอมลขาวสารเกยวกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกบ หนวยงานของตางประเทศ รวมทงสถานทตตางประเทศประจ�าประเทศไทยเพอด�าเนนการตามอ�านาจหนาท



(5)กระทรวงการทองเทยวและกฬา

(5.1) ใหความรและเผยแพรความรดานความปลอดภยเมอเกดสาธารณภยแกนกทองเทยวและผประกอบอตสาหกรรมทองเทยว(5.2) ก�าหนดมาตรการดแลสถานททองเทยวใหมความปลอดภย (กรมการทองเทยว)(5.3) ฟนฟแหลงทองเทยวทไดรบผลกระทบจากสาธารณภย (กรมการทองเทยว)

(6)กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

(6.1) เสรมสรางเครอขายดานการพฒนาสงคมและสวสดการสงคมใหเปนกลไกเสรมในการท�างานปองกนสาธารณภยในระดบชมชนรากฐาน(6.2) สนบสนนดานการสงคมสงเคราะหแกผประสบภย และดแลชวยเหลอเดกก�าพรา คนพการและผสงอาย ในพนทประสบภย(6.3) วางแผนและฟนฟดานสงคมและจตใจใหแกผประสบภยและผประสบปญหา ทางสงคม(6.4) สนบสนนกจกรรมดานสงคมสงเคราะห เพอฟนฟภายในศนยพกพงชวคราว(6.5) รบผดชอบในการเตรยมการและบรหารจดการศนยพกพงชวคราว

(7)กระทรวงเกษตรและสหกรณ

(7.1) จดท�าฐานขอมลพนทเกษตรกรรมทเปนพนทเสยงภยและพนททเกดภยในอดต (กรมสงเสรมการเกษตร กรมปศสตว กรมประมง กรมชลประทาน กรมพฒนาทดน และส�านกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม)(7.2) วางแผนและมาตรการในการปองกนและแกไขปญหาสาธารณภย ดานการเกษตร (ส�านกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ กรมสงเสรมการเกษตร กรมปศสตว กรมประมง กรมชลประทาน กรมพฒนาทดน ส�านกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม กรมการขาว กรมฝนหลวงและการบนเกษตร กรมวชาการเกษตร กรมสงเสรมสหกรณ และส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร)(7.3) พฒนาพนทเกษตรกรรมและพนทชลประทานเพอลดความเสยงจากสาธารณภย (กรมสงเสรมการเกษตร กรมปศสตว กรมประมง กรมชลประทาน กรมพฒนาทดน ส�านกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม และกรมวชาการเกษตร)(7.4) ตดตามสถานการณภยและแจงเกษตรกรเพอเตรยมพรอมรบสถานการณ(ส�านกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ กรมสงเสรมการเกษตร กรมปศสตว กรมประมง กรมชลประทาน กรมพฒนาทดน และกรมการขาว)(7.5) ส�ารวจและประเมนความเสยหายดานการเกษตร เพอใหการชวยเหลอตามระเบยบของทางราชการ (ส�านกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ กรมสงเสรมการเกษตร กรมปศสตว กรมประมง และกรมชลประทาน)



(7.6) ปรบปรง ฟนฟพนทเกษตรกรรม และพนทชลประทานทไดรบความเสยหายจากสาธารณภย เพอใหเกษตรกรสามารถประกอบอาชพได (กรมสงเสรมการเกษตร กรมปศสตว กรมประมง กรมชลประทาน กรมพฒนาทดน และส�านกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม)(7.7) ปฏบตการฝนหลวงและบรหารจดการน�าเพอปองกนและแกไขปญหาอทกภยและภยแลง (กรมฝนหลวงและการบนเกษตร และกรมชลประทาน)(7.8) ก�าหนดแนวทางปองกนและใหความชวยเหลอสตวเลยง สตวเศรษฐกจ และสตวงานไมใหไดรบผลกระทบจากสาธารณภย (กรมปศสตว กรมประมง กรมหมอนไหม และกรมการขาว)

(8)กระทรวงคมนาคม (8.1) จดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานคมนาคม ใหสอดคลองกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต(8.2) ปรบปรงเสนทางและโครงขายคมนาคม สนบสนนภารกจการสงก�าลงบ�ารง พรอมทงแกไขเสนทางเพอปองกนและลดผลกระทบจากสาธารณภย(8.3) จดใหมเสนทางส�ารอง เสนทางเลยง หรอท�าทางชวคราว รวมทงซอมหรอดดแปลงแกไขสงอ�านวยความสะดวกในระบบคมนาคม เพอสนบสนน การปฏบตงานของ กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนท(8.4) สนบสนนการอพยพเคลอนยายประชาชนออกจากพนทประสบภย หรอเสยงตอการเกดสาธารณภย เพอใหประชาชนมความปลอดภย(8.5) สนบสนนขอมลเสนทางสญจร เสนทางเลยงพนทเสยงภย และพนทประสบภยส�าหรบประชาชน(8.6) บรณะ ฟนฟ เสนทางคมนาคมทไดรบความเสยหายใหสามารถใชงานไดโดยเรว(8.7) จดท�าระบบฐานขอมลทรพยากรเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ดานคมนาคม(8.8) ใหการสนบสนนงานดานการจราจรในเสนทางรบผดชอบทประสบภย(8.9) ประสานงานและรบแจงเหตสาธารณภย ภยดานความมนคง และสถานการณฉกเฉนระหวางหนวยงานในสงกดกระทรวงคมนาคม หนวยงานทเกยวของ และ ภาคประชาสงคม



(9)กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

(9.1) ประเมนสถานการณทเกยวของ ซงเปนการวเคราะหขอมลสภาพอากาศ สงปกคลมดน ปรมาณน�าฝน สถานการณน�า ขอมลการใชประโยชนทดน รวมทงขอมลพนทเสยงภยและพนททเกดภยในอดต พรอมทงประสานหนวยงานทเกยวของเพอแจงเตอนประชาชน และเฝาระวง ตดตามสถานการณ(9.2) ประสานงานรวมกบหนวยงานทเกยวของในการวางแผน ควบคม ปองกนอนตรายจากสาธารณภยประเภทตาง ๆ ทสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชน ไฟปาและหมอกควน ธรณพบตภย (ดนถลม แผนดนไหว สนาม และหลมยบ) และมลพษตาง ๆ เปนตน(9.3) วางแผน ปรบปรง และพฒนาแหลงทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอม เพอลดความเสยงจากสาธารณภย(9.4) ปรบปรง ฟนฟ แหลงทรพยากรธรรมชาต สภาพแวดลอม และเขตอทยาน ทไดรบผลกระทบจากสาธารณภยใหกลบสสภาพเดม และไมเสยงตอการเกดภย(9.5) ตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลกระทบสงแวดลอมจากการเกดสาธารณภย รวมทงวางแผนด�าเนนการฟนฟและรกษาสงแวดลอมใหมความสมดลเหมาะสม ตอการด�ารงชวตของประชาชนและสงมชวต(9.6) ควบคมและปองกนสตวปาและสตวอพยพทไดรบผลกระทบจากสาธารณภย

(10)กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

(10.1) ด�าเนนการใหมระบบสอสารและโทรคมนาคมทงระบบสอสารหลก ระบบสอสารรอง ระบบสอสารส�ารอง ตลอดจนใหบรการฐานขอมล ดานสารสนเทศการสอสารใหสามารถใชการไดในทกสถานการณ (ส�านกงานปลดกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร บรษท กสท โทรคมนาคม จ�ากด (มหาชน) บรษท ทโอท จ�ากด (มหาชน))(10.2) สนบสนนขอมลสภาวะและการพยากรณอากาศ (กรมอตนยมวทยา) และสถตเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ส�านกงานสถตแหงชาต)(10.3) ใหบรการฐานขอมลดานการเตอนภยและการสอสารในภาวะวกฤตตลอดจนสนบสนนการใชระบบสอสารส�ารอง(10.4) สนบสนนอปกรณ เครองมอเครองใชในการสอสาร การจดชองการสอสารส�ารองเพอใชในภาวะฉกเฉน และสนบสนนก�าลงคน เพอบรการตดตอสอสารไดตลอดระยะ เวลาระหวางทเกดภยและพนทภายนอก เพอใหการชวยเหลอไดอยางรวดเรว (บรษท กสท โทรคมนาคม จ�ากด (มหาชน) บรษท ทโอท จ�ากด (มหาชน))(10.5) ฟนฟระบบสอสารเพอใหสามารถตดตอสอสารได (บรษท ไปรษณยไทย จ�ากด (มหาชน) บรษท กสท โทรคมนาคม จ�ากด (มหาชน) บรษท ทโอท จ�ากด (มหาชน))



(11)กระทรวงพลงงาน (11.1) บรหารจดการดานกาซธรรมชาตในสภาวะฉกเฉนดานพลงงาน (กรมเชอเพลงธรรมชาต และบรษท ปตท. จ�ากด (มหาชน))(11.2) บรหารจดการดานน�ามนเชอเพลงในสภาวะฉกเฉนดานพลงงาน (กรมธรกจพลงงาน)(11.3) บรหารจดการอนรกษและประหยดพลงงานในสภาวะฉกเฉน ดานพลงงาน (ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบกจการพลงงาน และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน)(11.4) บรหารจดการดานไฟฟาในสภาวะฉกเฉนดานพลงงาน (ส�านกงานคณะกรรมการ ก�ากบกจการพลงงาน ส�านกนโยบายและแผนพลงงาน และการไฟฟาฝายผลต แหงประเทศไทย)(11.5) บรหารจดการแผนรองรบในสภาวะฉกเฉนดานพลงงานในภาพรวม (ส�านกงานปลดกระทรวงพลงงาน)(11.6) จดท�าฐานข อมลแหล งพลงงาน เพอใช สนบสนนการปฏบตงานของ

กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนท (ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบกจการพลงงาน กรมเชอเพลงธรรมชาต และกรมธรกจพลงงาน)(11.7) จดหาทรพยากรดานพลงงาน ใหเพยงพอตอความตองการใชในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (กรมธรกจพลงงาน การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย และบรษท ปตท. จ�ากด (มหาชน))(11.8) สนบสนนผเชยวชาญดานพลงงานเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (กรมเชอเพลงธรรมชาต กรมธรกจพลงงาน การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย และบรษท ปตท. จ�ากด (มหาชน))

(12)กระทรวงพาณชย (12.1) จดท�าทะเบยนฐานขอมลผ ผลต/ผ น�าเขาสนคาอปโภคบรโภคทจ�าเปน ตอการครองชพ (กรมการคาภายใน และองคการคลงสนคา)(12.2) สนบสนนการบรรเทาสาธารณภย โดยประสานผผลต/ผน�าเขาสนคาทจ�าเปนตอการครองชพ (กรมการคาภายใน)(12.3) จดระบบการปนสวนและก�าหนดมาตรการควบคมราคาสนคาและบรการ ขณะเกดภย (กรมการคาภายใน)(12.4) ก�าหนดมาตรการก�ากบดแลราคาสนคาและปรมาณสนคา เพอการจดหาสนคาทจ�าเปนในขณะเกดสาธารณภยและปองปรามการฉวยโอกาสกกตนสนคาหรอขนราคาสนคาซ�าเตมผบรโภค โดยมการก�ากบดแลทงตนทางและปลายทาง (กรมการคาภายใน)



(12.5) ตดตามสนคาทเปนพชผลการเกษตรในพนทประสบภย รวมทงส�ารวจและประเมนความเสยหาย (กรมการคาภายใน)(12.6) ประสานผผลต/ผน�าเขา เพอสงสนคาเขาแตละพนทใหเพยงพอกบความตองการโดยเฉพาะพนทประสบภย และใหจ�าหนายในราคาปกต (กรมการคาภายใน)

(13)กระทรวงมหาดไทย (13.1) สงการ และประสานใหจงหวดและองคกรปกครองสวนทองถน ด�าเนนการเกยวกบ การปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขตพนททรบผดชอบ และพนทขางเคยง หรอเมอไดรบการรองขอ(13.2) ด�าเนนการตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร กฎหมายวาดวยการขดดนและถมดน กฎหมายวาดวยการควบคมกจการการคาอนกระทบถงความปลอดภยหรอความผาสกแหงสาธารณชนและกฎหมายอนทเกยวของ(13.3) ด�าเนนการตามมาตรการดานผงเมองเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย(13.4) ประกาศเขตพนทประสบสาธารณภยเพอสามารถชวยเหลอผประสบภยไดตามกฎหมายทเกยวของ(13.5) อ�านวยการและประสานการปฏบตการจดการสาธารณภยและใหความชวยเหลอผประสบภย ฟนฟและบรณะสภาพพนทประสบภยในกรณทเกดสาธารณภยขนาดใหญทมผลกระทบรนแรงกวางขวาง(13.6) สงเสรมและรกษาความมนคงภายใน ความสงบเรยบรอย และใหมบรการประชาชนในพนทอยางมประสทธภาพ(13.7) ใหความชวยเหลอผประสบภยตามระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยเงนทดรองราชการเพอชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉน พ.ศ. 2556 โดยการประกาศเขตใหความชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉน เขตพนทจงหวดประกาศโดยผวาราชการจงหวด และเขตพนทกรงเทพมหานครประกาศโดยอธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย

(14)กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย

ท�าหนาทเปนหนวยงานกลางของรฐในการด�าเนนการเกยวกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยของประเทศ ตามมาตรา 11 แหงพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 โดยมหนาทดงน(14.1) จดท�าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตเสนอคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต เพอขออนมตตอคณะรฐมนตร(14.2) จดใหมการศกษาวจยเพอหามาตรการในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ใหมประสทธภาพ



(14.3) ปฏบตการ ประสานการปฏบต ใหการสนบสนน และชวยเหลอหนวยงานของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานภาคเอกชน ในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย(14.4) ใหการสงเคราะหเบองตนแกผ ประสบภย ผไดรบภยนตราย หรอผไดรบ ความเสยหายจากสาธารณภย(14.5) แนะน�า ใหค�าปรกษา และอบรมเกยวกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแกหนวยงานของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานภาคเอกชน(14.6) ตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการด�าเนนการตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ

(15)กระทรวงยตธรรม (15.1) ใหค�าแนะน�า ชวยเหลอ และใหความรแกประชาชนทางกฎหมายทเกยวกบการเรยกรองสทธและการคมครองสทธตามกฎหมาย (กรมคมครองสทธและเสรภาพ ส�านกงานปลดกระทรวงยตธรรม ส�านกงานยตธรรมจงหวด)(15.2) สนบสนนผ เชยวชาญดานนตวทยาศาสตรเมอไดรบการรองขอ (สถาบนนตวทยาศาสตร)(15.3) สนบสนนก�าลงแรงงานในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (กรมคมประพฤต และกรมราชทณฑ)

(16)กระทรวงแรงงาน (16.1) จดเตรยม จดหาแรงงานทมความรทางเทคนค เพอประโยชนในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย(16.2) ใหการศกษา อบรม และฝกฝนแรงงานในสถานประกอบการ เพอความปลอดภยในการท�างาน และสามารถปองกนและรกษาความปลอดภยในสถานประกอบการ ของตนเอง (กรมพฒนาฝมอแรงงาน)(16.3) ส�ารวจ จดเตรยม จดหา โดยการเรยกรองเกณฑจางหรอเชาเครองมอเครองใชในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย(16.4) ตรวจสอบขอมลแรงงานทไดรบผลกระทบจากสาธารณภยเพอใหการชวยเหลอดานคมครอง และเรยกรองสทธทพงไดตามกฎหมายแรงงาน (กรมสวสดการและคมครองแรงงาน)(16.5) ฝกอาชพและจดหางานใหผประสบภย (กรมพฒนาฝมอแรงงาน)(16.6) จดหนวยใหบรการดานประกนสงคมแกแรงงานทประสบภย (ส�านกงานประกนสงคม)



(17)กระทรวงวฒนธรรม (17.1) จดท�าฐานขอมลโบราณสถานทสามารถใชเปนจดอพยพ/ศนยพกพงชวคราว หรอสถานทอ�านวยความสะดวกแกการปฏบตงานของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ในพนท (กรมศลปากร)(17.2) จดเตรยมพนทโบราณสถานทสามารถใชเปนจดอพยพ/ศนยพกพงชวคราว หรอสถานทอ�านวยความสะดวกแกการปฏบตงานของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนท (กรมศลปากร)(17.3) ฟนฟบรณะศาสนสถาน (ยกเวนวดและมสยด) โบราณสถาน โบราณวตถทเสยหายจากสาธารณภยใหกลบคนสสภาพเดม (กรมการศาสนา และกรมศลปากร)

(18)กระทรวงวทยาศาสตร และเทคโนโลย

(18.1) ศกษา คนควา และวจยดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทเหมาะสมส�าหรบ การปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ส�านกงานปรมาณเพอสนต และสถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต (องคการมหาชน))(18.2) ใหบรการขอมลดาวเทยมส�ารวจทรพยากร ขอมลภมสารสนเทศ และขอมลจากเรดารชายฝงเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ส�านกพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน))(18.3) สนบสนนองคความรและเทคโนโลยเกยวกบการจดการสาธารณภย (ส�านกงานปรมาณเพอสนต สถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต (องคการมหาชน) ส�านกพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน) และสถาบนสารสนเทศทรพยากรน�าและการเกษตร (องคการมหาชน))

(19)กระทรวงศกษาธการ (19.1) พฒนาหลกสตรการเรยน การสอนเกยวกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทกระดบชน ตงแตการศกษาขนพนฐานจนถงระดบชนอดมศกษา(19.2) สงเสรมหนวยงานการศกษาใหมบทบาทในการชวยเหลอ/สนบสนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย(19.3) สงเสรมใหความรและการสรางจตส�านกแกนกเรยน นกศกษา และประชาชนใหมสวนรวมในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย(19.4) สนบสนนบคลากรดานการศกษา เชน ลกเสอและเนตรนาร เปนตน เพอสนบสนนการปฏบตงานของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และ กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนท(19.5) ส�ารวจและจดท�าฐานขอมลสถานศกษาเพอใชเปนศนยพกพงชวคราว



20.กระทรวงสาธารณสข (20.1) จดเตรยมความพรอมสถานพยาบาลทกระดบในการรบมอกบสาธารณภย รวมถงพฒนาบคลากรสาธารณสขและอาสาสมครใหมความรและทกษะ พรอมทจะปฏบตงานเมอเกดสาธารณภย และปองกนตนเองจากภยทเกดขนขณะปฏบตงาน(20.2) จดหาและจดเตรยมส�ารองทรพยากรทางการแพทยและสาธารณสข รวมถง การพฒนาทมปฏบตการฉกเฉนทางการแพทยในภาวะฉกเฉนในระดบตาง ๆ ทพรอมปฏบตการชวยเหลอผประสบภยอยางมประสทธภาพ โดยสามารถใชประโยชนไดทนทเมอเกดสาธารณภย ไดแก ทม Mini MERT ระดบอ�าเภอ ทม MERT (Medical Emergency Response Team) ระดบจงหวด ทมเฝาระวงสอบสวนโรคเคลอนทเรว (SRRT) เปนตน(20.3) จดใหมและพฒนาระบบสอสารเพอการประสานงานและสงการภายในและภายนอกกระทรวงสาธารณสข รวมถงหนวยงานทเกยวของและภาคเอกชนไดอยาง มประสทธภาพ(20.4) พฒนาระบบฐานขอมลผเชยวชาญทางการแพทยและสาธารณสข รวมทงเครองมอทางการแพทยและเวชภณฑของภาครฐและเอกชน(20.5) เปนหนวยงานหลกดานการแพทยและสาธารณสขรบผดชอบในการตอบสนองตอสาธารณภย โดยประสานและจดการใหมผบญชาการเหตการณดานการแพทยและ สาธารณสข (Public Health & Medical Incidence Commander) รวมทง จดใหมศนยปฏบตการดานการแพทยและสาธารณสขในระดบตาง ๆ (Public Health Emergency Operation Center: PHEOC)(20.6) ประสานและสงการหนวยงานสงกดและหนวยงานในก�ากบของกระทรวงสาธารณสข ไดแก สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) องคการเภสชกรรม (GPO) เปนตน พรอมทงประสาน ความรวมมอหนวยงาน เครอขาย ภาคสวนตาง ๆ ทงภาครฐและเอกชน เชน โรงพยาบาลในสงกดมหาวทยาลย โรงพยาบาลในสงกดกระทรวงกลาโหม กระทรวงมหาดไทย โรงพยาบาลเอกชน มลนธฯ อาสาสมครตาง ๆ เปนตน(20.7) ประสานการระดมสรรพก�าลงและทรพยากรดานการแพทยและสาธารณสขแบบบรณาการ (Integrated resource management) จากทกภาคสวน(20.8) จดใหมการรกษาพยาบาลฉกเฉน (Emergency Care System) ครอบคลม การแพทยฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาล (Emergency medical services : EMS) การรกษาพยาบาลฉกเฉนทโรงพยาบาล (Emergency Care in hospital) การสงตอ (Interhospital care) และจดระบบเครอขายบรการดานการแพทยและสาธารณสขสนบสนนการปฏบตงานทวประเทศ



(20.9) จดใหมระบบฐานขอมลและความเสยหายทางดานการแพทยและสาธารณสข และการรายงานผลอยางถกตองและรวดเรว(20.10) ก�ากบใหมการคงสภาพและประคบประคองระบบบรการ ดานการแพทยและสาธารณสขครอบคลมทกมต ไดแก มตดานการดแลสภาพจตใจ การอนามยแมและเดก การปองกนและควบคมโรค การรกษาพยาบาล การเฝาระวงโรคตดตอ ตลอดจน การเขาถงบรการดานการแพทยและสาธารณสขของผประสบภยไดอยางทวถงในทกพนทของประเทศ(20.11) ฟนฟระบบการบรการดานการแพทยและสาธารณสข รวมถงฟนฟสภาพจตใจ สงคม และวถชวตของผประสบภย และผเกยวของใหกลบคนสภาวะปกตโดยเรว(20.12) จดใหความรแกประชาชนและชมชนในดานการปองกน การรกษาพยาบาลเบองตน การสขาภบาล และอนามยสงแวดลอมเพอใหสามารถชวยตนเองและผอนได(20.13) พฒนาใหมระบบการพยากรณโรค (Prognosis) และการแจงเตอนภย (Warning system) พรอมทง มการกระจายขอมลขาวสารระหวางหนวยงานทเกยวของ(20.14) พฒนาวชาการและองคความรดานเฝาระวง ปองกน ควบคมโรค และเผยแพรใหภาคเครอขายทเกยวของใชเปนแนวปฏบต

(21)สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต

(21.1) สนบสนนงานดานการแพทยฉกเฉนแกหนวยงานทเกยวของ(21.2) สนบสนนหนวยงานทจดท�าขอมลผบาดเจบและผเสยชวตจากภยทเกดขน(21.3) จดท�ามาตรฐาน หลกเกณฑ เกณฑ และวธปฏบตการฉกเฉนตามมาตรฐาน ในระบบการแพทยฉกเฉน(21.4) สนบสนนใหมระบบปฏบตการฉกเฉน และพฒนาระบบสอสารและเทคโนโลยสารสนเทศเพอประโยชนในการปฏบตการฉกเฉน(21.5) ศกษา คนควา วจยและพฒนา รวมถงเผยแพรความรการแพทยฉกเฉน(21.6) จดใหมการศกษาและฝกอบรมการปฏบตหนาททเกยวของกบการแพทยฉกเฉน(21.7) ประสานงาน ตดตาม และประเมนผลการปฏบตการฉกเฉน

(22)กระทรวงอตสาหกรรม (22.1) ก�าหนดมาตรฐานและก�ากบดแลการผลตสนคาอตสาหกรรม สนคาชมชน ทอยในความรบผดชอบใหเปนไปอยางมคณภาพตามทกฎหมาย กฎ ระเบยบและวธการอนทก�าหนด(22.2) จดท�าแผนการจดการสาธารณภยใหสอดคลองกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต(22.3) สนบสนนขอมลและผเชยวชาญดานการจดการสารเคมและวตถอนตราย เพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย



(22.4) จดท�าฐานขอมลทรพยากรของแหลงอตสาหกรรม เพอใชสนบสนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย(22.5) ใหความชวยเหลอภาคอตสาหกรรมทไดรบผลกระทบจากสาธารณภย

(23)ส�านกงานต�ารวจแหงชาต

(23.1) รกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภยของประชาชนในพนทประสบภยและพนทใกลเคยง(23.2) ควบคมและบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและปราบปรามการกระท�าผด ทางอาญา(23.3) ปฏบตหนาทดานการพสจนเอกลกษณบคคล การจดการศพ การตดตาม ผสญหาย และการสงกลบ(23.4) จดระบบจราจรในพนทประสบภยและพนทใกลเคยง(23.5) จดชดเจาหนาทผเชยวชาญพเศษสนบสนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย เชน ชดกภย ชดสนขคนหา ชดเกบก และท�าลายวตถระเบด เปนตน(23.6) สนบสนนก�าลงเจาหนาท เครองมอ อปกรณ และยานพาหนะ แกกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนท

(24)ส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

(24.1) จดท�าฐานขอมลวดทสามารถใชเปนจดอพยพ/ศนยพกพงชวคราว หรอ สถานทอ�านวยความสะดวกแกการปฏบตงานของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนท(24.2) จดเตรยมพนทวดทสามารถใชเปนจดอพยพ/ศนยพกพงชวคราว หรอ สถานทอ�านวยความสะดวกแกการปฏบตงานของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนท(24.3) ฟนฟบรณะวดทเสยหายจากสาธารณภยใหกลบสสภาพปกตหรอดกวาเดม

(25) มลนธราชประชานเคราะหในพระบรมราชปถมภ

(25.1) ใหการสงเคราะหชวยเหลอผประสบสาธารณภยทเกดขนทวประเทศ(25.2) ใหการสงเคราะหดานการศกษา ทนการศกษา และเดกก�าพราหรออนาถา ทครอบครวประสบสาธารณภย(25.3) สงเสรมและสนบสนนใหมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทวประเทศ(25.4) ใหการสงเคราะหชวยเหลอและบรรเทาแกประชาชนทไดรบความทกขยาก เดอดรอน



(26)สภากาชาดไทย (26.1) จดเตรยมโลหต ยา เวชภณฑ วสดอปกรณตาง ๆ ตลอดจนเครองอปโภคบรโภคเพอใชในการบรรเทาทกขและสงเคราะหผประสบภย(26.2) ฝกอบรมเจาหนาท สมาชกสภากาชาดไทย อาสากาชาด เหลากาชาดจงหวด และประชาชนเพอเตรยมพรอมรบสาธารณภย รวมถงใหความรเกยวกบ การปฐมพยาบาลและการสาธารณสขเพอใหสามารถชวยเหลอตนเองและผอนได เมอประสบภย(26.3) บรรเทาทกขผประสบภยขณะเกดเหต และหลงเกดเหตดวยการบรการทางการแพทย ทงการรกษาพยาบาล ปองกนโรค และสงเคราะหเครองอปโภคบรโภค ตลอดจนอปกรณและบรการอน ๆ ตามความจ�าเปนของผประสบภย(26.4) ตดต อและประสานความร วมมอกบสภากาชาดประเทศตาง ๆ ผ าน คณะกรรมการกาชาดระหวางประเทศ และสหพนธกาชาดและสภาเสยววงเดอนแดงระหวางประเทศ

(27)ส�านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต

ควบคม ก�ากบ ดแล การใชคลนความถวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน เพอสนบสนนการจดการสาธารณภย เมอไดรบการประสานจากหนวยงานทเกยวของ

(28)องคการสาธารณกศลมลนธและภาคเอกชน

(28.1) สนบสนนกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตหรอกองอ�านวยการปองกนและสาธารณภยในพนท(28.2) สนบสนนการจดท�าฐานขอมลทรพยากรทเกยวของกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภย(28.3) รวมปฏบตงานตามทผอ�านวยการมอบหมายตามขดความสามารถและทรพยากร


แผนภาพท 3 - 3 : แผนผงความเชอมโยงการปฏบตรวมกบหนวยตาง ๆ

นายกรฐมนตร

กปภ.ช.

บกปภ.ช.

ตร.

บช.น.

ภ.1-9

ศชต.

บช.ก.

บช.ส.

บช.ตชด.

สพฐ.ตร.

ศนย ปภ.เขต 1-18

กอ.รมน. สมช.แผน ปภ.ช.

ผบ.บกปภ.ช.

(รมว.มท.)ศบภ.กห.

(รมว.กห.)

สป.

(ศบภ.สป.)

บก.ทท.

(ศบภ.บก.ทท.)

นขต.บก.ทท.

นทพ.

นขต.ทบ.

ทภ.1,2,3,4

มทบ.

กองก�าลงหรอหนวยเฉพาะกจในพนท/

หนวยทหารในพนท*

นขต.ทอ.

หนวย ณ ทตง

ตางจงหวด ฝงบนอสระ

ทรภ.1,2,3

ฐท.กท.

กปช.จต.

นรข.

ฉก.นย.ภต.

ทบ.

(ศบภ.ทบ.)

ทร.

(ศบภ.ทร.)

ทอ.

(ศบภ.ทอ.)

ทท.

(ศบภ.ทท.)

ผอ.กอปภ.ก.(อ.ปภ.)

กระทรวง กรม

หนวยงานทเกยวของ

ภาคเอกขน องคกร

มลนธการกศล

ผอ.กทม.(ผว.กทม.)

กอปภ.กทม.

ผอ.จว.(ผวจ.)

กอปภ.จว

ผอ.อ�าเภอ(นอภ.)

กอปภ.อ�าเภอ

ผอ.ทองถน(นายกเมองพทยา)กอปภ.เมองพทยา

ผอ.ทองถน(นายกเทศมนตร)กอปภ.เทศบาล

ผอ.ทองถน(นายก อบต.)กอปภ.อบต.

ผช.ผอ.กทม.(ผอ.เขต)

กอปภ.สนง.เขต

ความชวยเหลอระหวางประเทศ

ตามกรอบความรวมมอ

หมายเหต

สายการบงคบบญชา

สายการประสานงาน

* การแบงมอบพนทรบผดชอบใหเปนไปตามแผนบรรเทาสาธารณภย กระทรวงกลาโหม และหนงสอตกลงรวมกนระหวาง ผอ.จว. หรอผว.กทม. และ

ผบ. ของทหารในพนททเกยวของ


3.3.2แนวทางการปฏบตรวมกบหนวยงานตางๆ

(1)แนวทางการปฏบตรวมกบหนวยทหาร

ในการปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภยรวมระหวางพลเรอนกบทหารนน จะตอง

มการประสานงานระหวางกนอยางใกลชด และพยายามเสรมสรางความเขาใจระหวางกน รวมทงด�ารงการตดตอ

สอสารระหวางกนอยางตอเนอง เพอปองกนความเขาใจทคลาดเคลอนระหวางการปฏบตงาน ทงน

เพอเปนการสนบสนนการจดการสาธารณภยของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และ

ศนยบญชาการเหตการณแตละระดบ ฝายทหารอาจพจารณาจดตงศนยประสานงานระหวางพลเรอนกบทหาร

หรอศนยปฏบตงานรวมระหวางพลเรอนกบทหาร ขนอยกบระดบของหนวยและสถานการณสาธารณภย

เพอประชมหารอและแลกเปลยนขอมลในการจดการสาธารณภย รวมทงการบรรยายสรปสถานการณประจ�าวน

เพอท�าความเขาใจตอสถานการณใหตรงกน โดยยดกรอบแนวทางการปฏบตตามมาตรฐานหลกสากล และ

พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 ดงน

(1.1) ด�าเนนการตามมาตรา 46 แหงพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย

พ.ศ. 2550

(1.2) ด�าเนนการตามแนวทางการปฏบตงานรวมระหวางพลเรอนกบทหารในการบรรเทา

สาธารณภย

(1.3) ด�ารงการตดตอสอสารและประสานการปฏบตอยางใกลชดระหวางพลเรอนกบทหาร

ในพนท

(2)แนวทางการปฏบตรวมกบภาคประชาสงคมและองคการสาธารณกศล

(2.1) ใหจดเจาหนาทประสานงานกบศนยบญชาการเหตการณแตละระดบ (กรณ

เกดสาธารณภย) เพอรวมปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภย และการชวยเหลอสงเคราะหผประสบภย

ใหเปนไปอยางมเอกภาพ

(2.2) ใหกระทรวงมหาดไทย กระทรวงสาธารณสข สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต

รวมกบองคการสาธารณกศลจดท�าแนวทางปฏบตในการสนบสนนก�าลงทรพยากร เจาหนาท อปกรณ และ

เครองมอ เพอการปฏบตงานขององคกรปฏบตในการจดการสาธารณภยแตละระดบ

(3)แนวทางการปฏบตรวมกบตางประเทศหรอองคการระหวางประเทศ

(3.1) รบความชวยเหลอจากตางประเทศในกรณทเกดสาธารณภยรายแรงอยางยง

(ระดบ 4) และมความจ�าเปนตองขอรบความชวยเหลอจากตางประเทศ ใหกระทรวงการตางประเทศน�าเรองเสนอ

สการพจารณาของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต เมอไดรบความเหนชอบจาก

กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตดงกลาวขางตนแลว ใหประสานงานกบกระทรวงมหาดไทย

(กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย) และหนวยงานอน ๆ ทเกยวของ โดยใหกระทรวงการตางประเทศ

เปนหนวยงานหลกในการประสานงานการรบความชวยเหลอจากตางประเทศตอไป


(3.2) ใหกระทรวงการตางประเทศ จดท�ามาตรฐานวธปฏบตส�าหรบหนวยงานและองคการระหวางประเทศทด�าเนนการใหความชวยเหลอประเทศไทยในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (3.3) กรณทรฐบาลตางประเทศหรอองคการระหวางประเทศหรอองคกรภาคเอกชนตางประเทศมความประสงคจะใหการสนบสนนสงของ ก�าลงเจาหนาทหรอสงอนใด เพอใหความชวยเหลอ ผประสบสาธารณภยทเกดขนในราชอาณาจกรไทยใหด�าเนนการตามขอผกพนสญญาขอตกลงหรอความรวมมอระหวางประเทศทไดมการจดท�าขน โดยยกเวนอากรแกสงของนน ทงน ใหกระทรวงการตางประเทศ เปนหนวยงานรบผดชอบหลก (3.4) ใหกระทรวงการตางประเทศจดท�าแนวทางการปฏบตในการใหความชวยเหลอ ตางประเทศกรณเกดสาธารณภย และมการรองขอความชวยเหลอจากประเทศไทย โดยใหหนวยงานทเกยวของใหการสนบสนน

3.4 ขอบเขตสาธารณภย ขอบเขตสาธารณภยตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตฉบบน ใหเปนไปตาม ความหมาย “สาธารณภย” ตามมาตรา 4 แหงพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 ดงน “อคคภย วาตภย อทกภย ภยแลง โรคระบาดในมนษย โรคระบาดสตว โรคระบาดสตวน�า การระบาดของศตรพชตลอดจนภยอนๆ อนมผลกระทบตอสาธารณชนไมวาเกดจากธรรมชาตมผท�าใหเกดขนอบตเหตหรอเหตอนใดซงกอใหเกดอนตรายแกชวตรางกายของประชาชนหรอความเสยหายแกทรพยสนของประชาชนหรอของรฐและใหหมายความรวมถงภยทางอากาศและการกอวนาศกรรมดวย”

3.5 ระดบการจดการสาธารณภย ระดบการจดการสาธารณภยแบงเปน 4 ระดบ ทงน ขนกบพนท ประชากร ความซบซอน หรอ ความสามารถในการจดการสาธารณภย ตลอดจนศกยภาพดานทรพยากร ทผ มอ�านาจตามกฎหมาย ใชดลยพนจในการตดสนใจเกยวกบความสามารถในการเขาควบคมสถานการณเปนหลก ดงน

ระดบ การจดการ ผมอ�านาจตามกฎหมาย

1 สาธารณภยขนาดเลก ผอ�านวยการอ�าเภอ ผอ�านวยการทองถน และ/หรอ

ผชวยผอ�านวยการกรงเทพมหานคร ควบคมและสงการ

2 สาธารณภยขนาดกลาง ผอ�านวยการจงหวด หรอผอ�านวยการกรงเทพมหานคร

ควบคม สงการและบญชาการ

3 สาธารณภยขนาดใหญ ผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต


4 สาธารณภยรายแรงอยางยง นายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรซงนายกรฐมนตรมอบหมาย



3.6 กฎหมายและระเบยบทเกยวของกบการจดการความเสยงจากสาธารณภย

พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 เปนกฎหมายหลกในการจดการ ความเสยงจากสาธารณภยของประเทศ โดยมกฎหมาย/ระเบยบ/ประกาศ/ค�าสงอน ๆ ทเกยวของสนบสนนการจดการความเสยงจากสาธารณภย ดงน 3.6.1กฎหมายหลก พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 และอนบญญตทเกยวของ รวม 6 ฉบบ ไดแก (1) กฎกระทรวงก�าหนดหลกเกณฑและวธการชดเชยความเสยหายแกผเสยหายจากการบ�าบดภยนตรายจากสาธารณภย พ.ศ. 2554 (2) ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยหลกเกณฑการแตงตงและการปฏบตหนาทของ เจาพนกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2553 (3) ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยกจการอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน พ.ศ. 2553 (4) ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยเครองแบบ เครองหมาย และบตรประจ�าตวเจาพนกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2554 (5) ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยหลกเกณฑเกยวกบการออกหนงสอรบรอง กรณผประสบภย หรอเจาของหรอผครอบครองทรพยสน รองขอหลกฐานเพอรบการสงเคราะห หรอบรการอนใด พ.ศ. 2552 (6) ประกาศกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย เรอง แบบหนงสอรบรองผประสบภย 3.6.2กฎหมาย/ระเบยบ/ประกาศ/ค�าสง ทส�าคญเพอการสนบสนนการจดการความเสยง จากสาธารณภย (1) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 และระเบยบส�านกนายกรฐมนตรทเกยวของ ไดแก (1.1) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการบรหารทรพยากรน�าแหงชาต พ.ศ. 2550 (1.2) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการปองกนและขจดมลพษทางน�าเนองจากน�ามน พ.ศ. 2547 (1.3) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการบรหารระบบเตอนภยพบตแหงชาต พ.ศ. 2552 (1.4) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการบรจาคและการใหความชวยเหลอ ผประสบสาธารณภย พ.ศ. 2542 (1.5) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยกองทนรวมบรรเทาความเสยหาย ทางการเกษตร พ.ศ. 2539 (1.6) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยกองทนรวมบรรเทาความเสยหายทางการเกษตร

(ฉบบท 2) พ.ศ. 2548


(1.7) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการประสานงานดานสาธารณปโภค พ.ศ. 2529

(1.8) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการปองกนอบตภยแหงชาต พ.ศ. 2538

(1.9) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยนโยบายและการฟนฟทะเลไทย พ.ศ. 2539

(1.10) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการเรยไรของหนวยงานของรฐ พ.ศ. 2544

(1.11) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยคณะกรรมการบรหารสนเชอเกษตรแหงชาต

พ.ศ. 2541

(2) พระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. 2502 และระเบยบกระทรวงการคลงทเกยวของ

ไดแก

(2.1) ระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยเงนทดรองราชการ เพอชวยเหลอผประสบ

ภยพบตกรณฉกเฉน พ.ศ. 2556

- หลกเกณฑการใชจายเงนทดรองราชการเพอชวยเหลอผประสบภยพบตกรณ

ฉกเฉน พ.ศ. 2556

(2.2) ระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยเงนทดรองราชการเพอชวยเหลอคนไทย

ในตางประเทศ พ.ศ. 2549

(2.3) ระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยเงนทดรองราชการเพอใชจายกรณฉกเฉนหรอ

จ�าเปนในการรกษาความมนคงของประเทศ พ.ศ. 2532

(2.4) ระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยการจายเงนทดรองราชการเพอการปองกนและ

ขจดภาวะมลพษทางทะเลเนองจากน�ามน พ.ศ. 2527

(2.5) ระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยการจายเงนทดรองราชการเพอชวยเหลอราษฎร

ทประสบภาวะฝนแลง พ.ศ. 2521

(3) พระราชก�าหนดการใหความชวยเหลอทางการเงนแกผทไดรบความเสยหายจากอทกภย

พ.ศ. 2555

(4) พระราชก�าหนดกองทนสงเสรมการประกนภยพบต พ.ศ. 2555

(5) ค�าสงคณะรกษาความสงบแหงชาต ท 85/2557 เรอง แตงตงคณะกรรมการก�าหนด

นโยบายและการบรหารจดการทรพยากรน�า

(6) พระราชบญญต/ระเบยบ/ประกาศ/ค�าสงอน ๆ

(6.1) พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พ.ศ. 2457

(6.2) พระราชบญญตควบคมกจการธนาคารในภาวะฉกเฉน พทธศกราช 2484

(6.3) พระราชบญญตควบคมและจดการกจการหรอทรพยสนของคนตางดาวบางจ�าพวก

ในภาวะคบขน พทธศกราช 2484

(6.4) พระราชบญญตคนและคน�า พ.ศ. 2505

(6.5) พระราชบญญตทางหลวงสมปทาน พ.ศ. 2542


(6.6) พระราชบญญตสงเคราะหผประสบภยเนองจากการชวยเหลอราชการ การปฏบตงาน

ของชาต หรอการปฏบตตามหนาทมนษยธรรม พ.ศ. 2543

(6.7) พระราชบญญตทางหลวง พ.ศ. 2535

(6.8) พระราชบญญตความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท�างาน

พ.ศ. 2554

- ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง ก�าหนดแบบแจงการเกด

อบตภยรายแรง หรอการประสบอนตรายจากการท�างาน พ.ศ. 2554

(6.9) พระราชบญญตสงเคราะหขาราชการผไดรบอนตรายหรอการปวยเจบเพราะ

เหตปฏบตราชการ พ.ศ. 2546

(6.10) พระราชบญญตจดระเบยบราชการกระทรวงกลาโหม พ.ศ. 2551

(6.11) พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

(6.12) พระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ. 2523

- กฎกระทรวงก�าหนดแบบและวธการใหเจาของพาหนะหรอผควบคมพาหนะ

ทเขามาในราชอาณาจกรแจงและยนเอกสารตอเจาพนกงานสาธารณสขประจ�าดานควบคมโรคตดตอระหวาง

ประเทศ พ.ศ. 2552

(6.13) พระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. 2499

(6.14) พระราชบญญตโรคพษสนขบา พ.ศ. 2535

(6.15) พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535

(6.16) พระราชบญญตพลงงานปรมาณเพอสนต พ.ศ. 2504

- กฎกระทรวงก�าหนดหลกเกณฑและวธการจดการกากกมมนตรงส พ.ศ. 2546

(6.17) พระราชบญญตอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยม

อาวธปน พ.ศ. 2490

(6.18) ประกาศคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการ

โทรคมนาคมแหงชาต เรอง หลกเกณฑและวธการปฏบตงานของผประกอบกจการกระจายเสยงและกจการ

โทรทศน ในกรณเกดภยพบตหรอเหตฉกเฉน

(6.19) กฎกระทรวงยกเวนคาธรรมเนยมรายปและคาธรรมเนยมการตออายใบอนญาต

ประกอบกจการโรงงานใหแกผประกอบกจการโรงงานซงไดรบความเสยหายจากภยธรรมชาต พ.ศ. 2547

(6.20) ประกาศคณะกรรมการการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

เรองการจดสรรเงนอดหนนเฉพาะกจโครงการชวยเหลอฟนฟความเสยหายจากภยพบตธรรมชาตและสาธารณภย

ปงบประมาณ พ.ศ. 2551


3.6.3กฎหมายในการจดการความเสยงจากสาธารณภยทส�าคญ


กฎหมายหลก

ในการจดการความเสยงจาก


กฎหมาย/ระเบยบ/ประกาศ/

ค�าสงทส�าคญเพอสนบสนน

การจดการความเสยงจาก


กฎหมาย/ระเบยบ

ประกาศ/ค�าสง

อนๆทน�ามาปรบใช

กบทกสาธารณภย

(1)แผนดนไหว,

อาคารถลม

พระราชบญญตปองกนและ

บรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550

และอนบญญตทเกยวของ

(1.1) พระราชบญญตควบคม

อาคาร พ.ศ. 2522

(1 .2 ) กฎกระทรวงก� าหนด

หลกเกณฑการอนญาตดดแปลง

อาคารเพอเสรมความมนคงแขงแรง

ของอาคารใหสามารถตานแรง

สนสะเทอนจากแผนดนไหว

พ.ศ. 2555

(1.3) กฎกระทรวงก�าหนดการรบ

น�าหนก ความตานทาน ความคงทน

ของอาคารและพนดนทรองรบ

อาคารในการตานทานแรง

สนสะเทอนของแผนดนไหว

พ.ศ. 2550

ฯลฯ

กฎหมาย/ระเบยบ/

ประกาศอน ๆ

ดงระบไวใน

l ขอ 3.6.2 (1.3)-

(1.8), (1.10), (1.11)

l ขอ 3.6.2 (2.1)-

(2.3)

l ขอ 3.6.2 (3)-(4)

l ข อ 3.6.2 (6)

(6.1)-(6.11), (6.18)

ใหน�ามาปรบใช

กบการจดการ


ตามควรแกกรณ

(2)อทกภย พระราชบญญตปองกนและ



(2.1) พระราชบญญต

การชลประทานหลวง พ.ศ. 2485

(2.2) พระราชบญญต การเดนเรอ

ในนานน�าไทย พ.ศ. 2456

(2.3) พระราชก�าหนด การให

ความชวยเหลอ ทางการเงนแก

ผทไดรบความเสยหายจากอทกภย

พ.ศ. 2555














(2.4) ค�าสงคณะรกษาความสงบ

แหงชาต ท 85/2557 เ รอง

แตงตงคณะกรรมการก�าหนด

นโยบายและการบรหารจดการ

ทรพยากรน�า

( 2 .5 ) ระ เบ ยบส� าน กนายก

รฐมนตร วาดวยการบรหารระบบ

เตอนภยพบตแหงชาต พ.ศ. 2552

(2 .6 ) ระ เบ ยบส� าน กนายก

รฐมนตร ว าด วยการบรหาร

ทรพยากรน�าแหงชาต พ.ศ. 2550

ฯลฯ




l ขอ 3.6.2 (1.3)-

(1.8), (1.10), (1.11)

l ขอ 3.6.2 (2.1)-

(2.3)

l ขอ 3.6.2 (3)-(4)

l ข อ 3.6.2 (6)

(6.1)-(6.11), (6.18)





(3)อคคภย พระราชบญญตปองกนและ



(3.1) พระราชบญญตควบคม

อาคาร พ.ศ. 2522


ความปลอดภย อาชวอนามย

และสภาพแวดลอมในการท�างาน

พ.ศ. 2554

(3 .3 ) กฎกระทรวงก� าหนด

ประเภทและระบบความปลอดภย

ของอาคารทใชเพอประกอบ

กจการเปนสถานบรการ

พ.ศ. 2555














(3.4) กฎกระทรวงวาดวย

การอนญาตใหใชอาคาร

เพอประกอบกจการ โรงมหรสพ

ประเภทและระบบความปลอดภย

ของโรงมหรสพ และอตราคา

ธรรมเนยมส�าหรบการอนญาต

ใหใชอาคาร เพอประกอบกจการ

โรงมหรสพ พ.ศ. 2550

(3.5) กฎกระทรวงก�าหนดชนด

หรอประเภทของอาคารทเจาของ

อาคารหรอผครอบครองอาคาร

หรอผด�าเนนการตองท�า

การประกนภยความรบผดตาม

กฎหมายตอชวต รางกาย และ

ทรพยสนของบคคลภายนอก

พ.ศ. 2548

(3.6) ประกาศกรมธรกจพลงงาน

เรอง หลกเกณฑและวธการ

ในการจดใหมการประกนภย

ความเสยหายแกผไดรบ

ความเสยหายจากภยอนเกด

จากการประกอบกจการควบคม

ประเภทท 3 พ.ศ. 2549

ฯลฯ




l ขอ 3.6.2 (1.3)-

(1.8), (1.10), (1.11)

l ขอ 3.6.2 (2.1)-

(2.3)

l ขอ 3.6.2 (3)-(4)

l ข อ 3.6.2 (6)

(6.1)-(6.11), (6.18)


















(4)ภยจาก

สารเคม/วตถ

อนตราย




(4.1) พระราชบญญตวตถ

อนตราย พ.ศ. 2535

(4.2) พระราชบญญตพลงงาน

ปรมาณเพอสนต พ.ศ. 2504

- กฎกระทรวงก�าหนด

หลกเกณฑและวธการจดการ

กากกมมนตรงส พ.ศ. 2546

(4.3) พระราชบญญตอาวธปน

เครองกระสนปน วตถระเบด

ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธ

ปน พ.ศ. 2490

ฯลฯ




l ขอ 3.6.2 (1.3)-

(1.8), (1.10), (1.11)

l ขอ 3.6.2 (2.1)-

(2.3)

l ขอ 3.6.2 (3)-(4)

l ข อ 3.6.2 (6)

(6.1)-(6.11), (6.18)





(5)สาธารณภย

ทางน�าและ

ทางทะเลเชน

มลพษทางน�า

เนองจาก

น�ามน,

การกภย

ทางทะเล




(5.1) พระราชบญญตการเดนเรอ

ในนานน�าไทย พ.ศ. 2456

(5.2) พระราชบญญตใหอ�านาจ

ทหารเรอปราบปรามการกระท�า

ความผดบางอยางทางทะเล

พ.ศ. 2490 และ ทแกไขเพมเตม

(5.3) พระราชบญญตวาดวย

ความผดเกยวกบสถานทผลต

ปโตรเลยมในทะเล พ.ศ. 2530

(5.4) พระราชบญญตเพมอ�านาจ

ต�ารวจในการปองกนและ

ปราบปรามการกระท�าผดทางน�า

พ.ศ. 2496














(5.5) พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535(5.6) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 และทแกไขเพมเตม(5.7) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวยการปองกนและขจดมลพษทางน�าเนองจากน�ามน พ.ศ. 2547(5.8) ประกาศกรมเจาทา ท 411/2543 เรอง มาตรการความปลอดภยในการขนสงน�ามนและเคมภณฑ(5.9) ประกาศกรมเจาทา ท 412/2543 เรอง แนวทางการจดท�าแผนปฏบตการขจดมลพษประจ�าทาเรอส�าหรบขนสงสนคาอนตราย(5.10) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยนโยบายและ การฟนฟทะเลไทย พ.ศ. 2539(5.11) ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการจายเงนทดรองราชการเพอการปองกนและขจดภาวะมลพษทางทะเลเนองจากน�ามน พ.ศ. 2527(5.12) พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 และอนบญญตทเกยวของ (เฉพาะจงหวดทมเขตพนทในทะเล)

ฯลฯ




l ขอ 3.6.2 (1.3)-

(1.8), (1.10), (1.11)

l ขอ 3.6.2 (2.1)-

(2.3)

l ขอ 3.6.2 (3)-(4)

l ข อ 3.6.2 (6)

(6.1)-(6.11), (6.18)


















(6)ภยจาก

โรคระบาด

ในมนษย




(6.1) พระราชบญญตโรคตดตอ

พ.ศ. 2523


การสาธารณสข พ.ศ. 2535

ฯลฯ




l ขอ 3.6.2 (1.3)-

(1.8), (1.10), (1.11)

l ขอ 3.6.2 (2.1)-

(2.3)

l ขอ 3.6.2 (3)-(4)

l ข อ 3.6.2 (6)

(6.1)-(6.11), (6.18)





(7)ภยจาก

โรคระบาดสตว




(7.1) พระราชบญญตโรคระบาด

สตว พ.ศ. 2499

(7.2) พระราชบญญตเชอโรคและ

พษจากสตว พ.ศ. 2525

(7.3) พระราชบญญต โรคพษสนขบา

พ.ศ. 2535

ฯลฯ

หมายเหต ในกรณทกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศ ขอปฏบตใด มไดระบไวในแผนการปองกนและบรรเทา

สาธารณภยแหงชาตน ใหผมอ�านาจหนาท บงคบบญชา สงการ ควบคม ก�ากบดแล หรอมอ�านาจหนาทอนในการ

ปองกนและบรรเทาสาธารณภย ตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 พจารณาน�า

กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศ ขอปฏบต นน มาปรบใชเพอสนบสนนกฎหมายหลกในการจดการสาธารณภยใด ๆ

เทาทจะเปดชองใหกระท�าได โดยไมขดหรอแยงกน โดยค�านงถงประสทธภาพในการจดการความเสยงจาก

สาธารณภยทก�าหนดไวในแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตน


การลดความเสยงจากสาธารณภย เปนแนวคดและวธปฏบตในการลดโอกาสทจะไดรบผลกระทบ ทางลบจากสาธารณภยโดยการวเคราะหและการบรหารจดการปจจยทเปนสาเหตและผลกระทบของสาธารณภย เพอก�าหนดนโยบาย มาตรการ หรอกจกรรมตาง ๆ ใหสามารถลดความลอแหลม ลดปจจยทท�าใหเกด ความเปราะบาง และเพมศกยภาพในการจดการปญหา โดยมเปาหมายในการลดความเสยงทมอยในชมชนและสงคมในปจจบน รวมถงปองกนความเสยงทอาจเกดขนในอนาคต ความเสยงจากสาธารณภย (Disaster Risk) หมายถง โอกาสทสาธารณภยท�าใหเกดการสญเสย ตอชวต รางกาย ทรพยสน ความเปนอย และภาคบรการตาง ๆ ในชมชนใดชมชนหนง ณ หวงเวลาใดเวลาหนง ในอนาคต ซงสามารถแทนดวยสมการแสดงความสมพนธของปจจยทเกยวของกบความเสยง ไดแก ภย ความลอแหลม ความเปราะบาง และศกยภาพ ดงน

ความเสยง (Risk) =

4.1 แนวคดเชงกลยทธลดความเสยงจากสาธารณภย การลดความเสยงจากสาธารณภยในแตละประเทศไมสามารถด�าเนนการใหบรรลเปาหมายได โดยบคคลใดบคคลหนง หรอหนวยงานใดหนวยงานหนง เนองจากสาธารณภยเปนเรองของทกคน จงจ�าเปนตองมการก�าหนดแนวทางใหด�าเนนการลดความเสยงจากสาธารณภยรวมกนทกภาคสวนของประเทศ ทงน ระดบสากลและระดบภมภาคไดมการจดท�ากรอบการด�าเนนงานเพอเปนแนวทางในการลดความเสยงจากสาธารณภยใหเกดประสทธผล และไดมการยอมรบแนวคดในการปฏบตการเพอลดความเสยงจากสาธารณภย หรอ Disaster Risk Reduction : DRR ขน เพอใหเขาใจความเสยงจากสาธารณภย เสรมสรางศกยภาพในการบรหารและจดการความเสยงจากสาธารณภย ลงทนดานการลดความเสยงจากสาธารณภยเพอใหมภมคมกนในการพรอมรบมอและฟนคนกลบไดอยางรวดเรว รวมทงพฒนาศกยภาพเพอเตรยมพรอมในการเผชญเหตสาธารณภยอยางมประสทธภาพ และการฟนสภาพและซอมสรางใหดกวาและปลอดภยกวาเดมในชวงการฟนฟ

4.2 กลยทธลดความเสยงจากสาธารณภย 4.2.1กลยทธท1สรางระบบการประเมนความเสยงจากสาธารณภยใหมมาตรฐาน การประเมนความเสยงจากสาธารณภย เปนกระบวนการทชวยตรวจสอบระดบของความเสยง ทชมชนหรอสงคมมตอสาธารณภย โดยการวเคราะหปจจยเสยงทเกยวกบความลอแหลมและความเปราะบางทอาจกอใหเกดอนตราย ทงน ผลทไดจากการประเมนจะเปนเครองมอทางกลยทธทจดการสาธารณภยนน ๆ โดยใหกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ และหนวยงานทเกยวของ เปนหนวยรบผดชอบประเมนความเสยงจากสาธารณภย โดยมแนวทางปฏบตในการประเมนความเสยงจากสาธารณภยดงน

ภย (Hazard) x ความลอแหลม (Exposure) x ความเปราะบาง (Vulnerability)

ศกยภาพ (Capacity)

4บทท การลดความเสยงจากสาธารณภย


(1) สงเสรมและสนบสนนใหมกระบวนการประเมนความเสยง ประกอบดวย (1.1) ประเมนสถานการณปจจบนและขอมลหรอผลการศกษาทมอยเพอทราบถง ขดความสามารถในการเตรยมพรอมรบมอกบสาธารณภย (1.2) ประเมนภยอนตราย เพอใหทราบถงความรนแรงของภย ประเภทภย และสถานท รวมถงการด�ารงชวตของชมชนและสงคมทจะไดรบผลกระทบ (1.3) การประเมนความลอแหลม เพอใหทราบถงประชาชนและทรพยสนทอยในพนททมความเสยงจากสาธารณภย (1.4) การวเคราะหความเปราะบาง เพอใหทราบถงระดบความเสยงของสภาพหรอ องคประกอบของสงนนวามความสามารถตานทานตอภยอนตรายไดเทาใด (1.5) การวเคราะหความสญเสยและผลกระทบ เพอคาดคะเนความสญเสยตอประชาชน ทรพยสน การบรการ การด�ารงชวตและสงแวดลอมทเกดจากสาธารณภย และประเมนผลกระทบทจะสรางความสญเสยตอเศรษฐกจและสงคม (1.6) การจดท�าขอมลสถานะความเสยงและการประเมนผลเพอใหการจดการความเสยงจากสาธารณภยเกดความคมคาตามหลกเศรษฐศาสตร (1.7) การวางแผนปฏบตการและการทบทวนกลยทธในการลดความเสยงจากสาธารณภย เพอจดล�าดบความส�าคญ จดสรรแหลงทรพยากร (งบประมาณและบคลากร) และรเรมโครงการในการลด ความเสยงจากสาธารณภย (2) เพมศกยภาพใหระดบทองถน อ�าเภอ และจงหวดในการประเมนความเปราะบาง และ ความลอแหลม (3) เพมศกยภาพและปรบปรงการประเมนความเสยงจากสาธารณภยระดบชาต เพอใช ในการก�าหนดนโยบายการลดความเสยง การจดสรรงบประมาณ การออกกฎหรอระเบยบ การจดท�าแผนงานและโครงการ รวมถงการจดท�าดชนความเสยงและแผนทเสยงภย เปนตน

4.2.2กลยทธท2พฒนามาตรการลดความเสยงจากสาธารณภย (1) แนวทางปฏบตในการปองกนและลดผลกระทบ การปองกนและลดผลกระทบ เปนการด�าเนนการทเนนชวงกอนเกดภย ทงทใชโครงสรางและไมใชโครงสราง เพอขจดหรอลดโอกาสทสาธารณภยจะสรางผลกระทบตอบคคล ชมชน หรอสงคม ไดแก (1.1) การก�าหนดเขตพนท และจดกลมทตงทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม เพอหลกเลยง พนทเสยงภย เชน การวางแผนการใชทดน การจดท�าแผนทเสยงภย การก�าหนดมาตรฐานความปลอดภย ของกจกรรมตาง ๆ การก�าหนดโซนนง เปนตน (1.2) การก�าหนดมาตรฐานการกอสรางอาคารทตานทาน และไมกอใหเกดสาธารณภยตาง ๆ เชน แผนดนไหว พาย เปนตน (1.3) การเสรมสรางความแขงแรงของตลง ปลกตนไม ไมพม หญาแฝก และปาโกงกางปองกนชมชนรมน�าหรอรมทะเล (1.4) การขดลอกคคลอง ทอระบายน�า และรกษาความสามารถในการระบายน�าของพนท แบบปกตและแบบฉกเฉน


(1.5) การปรบแผนการเกษตรเพอกระจายความเสยง เชน ปลกปาตนไม ปลกไมคลมหนาดนกนดนพงทลาย ท�าแนวปลกแบบขวาง แนะน�าพนธพชททนตอแมลงศตรพชและความแหงแลง รวมถงสงเสรมการปลกพชใหเหมาะสมกบสภาพพนทและสภาพภมอากาศ เปนตน (1.6) การพฒนาบอบาดาล และบอน�าตน (1.7) การสรางความตระหนกเพอปองกนการตดตอของเชอโรค และอน ๆ (1.8) การออกกฎหมายทจ�าเปนในการลดความเสยงจากสาธารณภย (2) แนวทางปฏบตในการเตรยมความพรอม การเตรยมความพรอม เปนการด�าเนนการทเนนชวงกอนเกดภยเพอใหประชาชนหรอชมชน และหนวยงานทเกยวของมองคความร ขดความสามารถ และทกษะตาง ๆ พรอมทจะรบมอกบ สาธารณภย ไดแก (2.1)การจดการความเสยงจากสาธารณภยโดยอาศยชมชนเปนฐาน(CommunityBasedDisasterRiskManagement:CBDRM) เนนการอาศยชมชนเปนศนยกลางในการปองกน แกไข บรรเทา และฟนฟความเสยหายจากสาธารณภย โดยใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผน ตดสนใจ ก�าหนด แนวทางแกปญหาในการจดการความเสยงจากสาธารณภย เพอลดความเสยงภยของชมชนและเพม ขดความสามารถใหคนในชมชนมศกยภาพในการระงบบรรเทาภยไดดวยตนเองในระดบหนงกอนทหนวยงานภายนอกจะเขาไปใหความชวยเหลอ จงเปนเครองมอในการเตรยมประชาชน/ชมชน ใหมความพรอมทจะเผชญสาธารณภยและไดรบผลกระทบตอชวตและทรพยสนใหนอยทสด รวมทงเปนการสรางภาคเครอขายภาคประชาชน ในรปแบบอาสาสมครเพอชวยเหลองานเจาหนาทในขนตอนการเตรยมความพรอม เชน การศกษาขอมล การวเคราะห ขอมลภย การแจงเตอนภย การจดตงคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยของชมชน/หมบาน การฝกการปองกนและบรรเทาสาธารณภย และการประเมนผล เปนตน (2.2)การฝกการปองกนและบรรเทาสาธารณภย เปนเครองมอและกจกรรมในการสรางความพรอมและเพมศกยภาพของหนวยงานและบคลากร รวมทงเปนการทดสอบการประสานงานและการบรณาการความรวมมอ ท�าใหทราบจดบกพรองและชองวางในการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน เพอน�าไปสการปรบปรงแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ แผนปฏบตการ และแผนเผชญเหตใหมความสมบรณมากยงขน ทงน การฝกการปองกนและบรรเทาสาธารณภยใหหมายรวมถงการฝกซอมแผน การซกซอม และการฝกปฏบตตามความเหมาะสมและความจ�าเปนของแตละหนวยงาน ประเภทของการฝกการปองกนและบรรเทาสาธารณภย แบงเปน 2 ประเภท คอ (2.2.1) การฝกเชงอภปราย (Discussion Base Exercise) เปนการฝกโดยใชวธการหารออภปรายเกยวกบแผน มาตรการ หรอวธการปฏบตเพอมงเนนประเดนยทธศาสตรและนโยบายของหนวยงานเปนส�าคญ แบงออกเปน (2.2.1.1) การประชมเชงปฏบตการ (Workshop) เปนการตงสมมตฐานสถานการณสาธารณภยทอาจเกดขนเพอใหผเขารวมประชมเชงปฏบตการไดแสดงความคดเหนรวมกนในการ คนหาทางเลอกทเหมาะสมตอการเผชญเหต (2.2.1.2) การฝกบนโตะ (Table Top Exercise) เปนการจ�าลองสถานการณแบบกวาง เพอคนหาจดออน ปญหา อปสรรคของแผนฯ เพอน�ามาก�าหนดแนวทาง ขนตอน การปฏบต และระเบยบปฏบตประจ�า (Standard Operating Procedure : SOP) โดยเนนการฝกในระดบผบรหารและผมอ�านาจตดสนใจ


(2.2.2) การฝกเชงปฏบตการ (Operation Base Exercise) เปนการฝกทม การจ�าลองสถานการณใหใกลเคยงความเปนจรง โดยมการเคลอนยาย ระดมทรพยากรและบคลากรจรง ตามสถานการณ แบงออกเปน (2.2.2.1) การฝกปฏบต (Drill) เปนการฝกปฏบตของหนวยงานขนาดเลกระดบพนท โดยเนนการเผชญเหตของเจาหนาทภาคสนามเฉพาะดาน (2.2.2.2) การฝกเฉพาะหนาท (Functional Exercise) เปนการฝกของหนวยงานหรอระหวางหนวยงานเพอทดสอบและประเมนขดความสามารถของบคคลทมหนาทความรบผดชอบเฉพาะดาน รวมทงบทบาทหนาททใชในการเผชญเหตกบสถานการณสมมตทก�าหนดขน (2.2.2.3) การฝกเตมรปแบบ (Full Scale Exercise) เปนการฝก ทมความสลบซบซอน มขนตอนการเตรยมการและการใชทรพยากรมากทสดเมอเทยบกบการฝกรปแบบอน ๆ รวมทงเกยวของกบบคลากรจากหลากหลายหนวยงานในหลายระดบ โดยมการเคลอนยายทรพยากรและบคลากรเพอเผชญเหตตงแตการประสานขอมล การสนบสนนทรพยากรของกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ จนถงการเชอมโยงและการสงการจากศนยบญชาการเหตการณไปยงเจาหนาทผปฏบตภาคสนาม กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ และหนวยงานทรบผดชอบแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนแตละดาน ตองจดใหมการฝกการปองกนและบรรเทาสาธารณภย อยางนอยปละ 1 ครง ทงน หนวยงาน ทเกยวของสามารถน�าประเภทการฝกดงกลาวไปปรบใชในการฝกการปองกนและบรรเทาสาธารณภยของหนวยงาน ตามความเหมาะสม นอกจากน การประเมนผลแตละครงควรมประเดนค�าถามอยางนอย ไดแก การฝกบรรลตามวตถประสงคทตงไวหรอไม ความจ�าเปนในการปรบปรงระบบการจดการในภาวะฉกเฉน ขนตอน และแนวทางปฏบตในการประสานงาน การสอสาร ทรพยากร ทกษะ ประสบการณ ความตองการ การฝกอบรม ทรพยากรเพมเตม ขอบกพรอง อปสรรค และขอเสนอแนะในการฝกครงตอไป (2.3)การเตรยมการอพยพ ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบจดท�าแผนอพยพ แผนอพยพสวนราชการ หรอวางมาตรการการอพยพ ซงอยางนอยมสาระส�าคญประกอบดวย บญชจ�านวน ผอพยพ บญชสวนราชการ สงอ�านวยความสะดวกในการอพยพ การก�าหนดเขตพนทรองรบ การอพยพใหอยในพนททเหมาะสม การก�าหนดเจาหนาทหรอผรบผดชอบการอพยพไวใหชดเจน การก�าหนดเสนทางอพยพหลกและเสนทางอพยพส�ารองส�าหรบแตละประเภทภย รวมทงการส�ารวจและการจดเตรยมพาหนะ น�ามนเชอเพลง แหลงพลงงาน และระบบสอสารส�าหรบการอพยพ (2.4) การเตรยมการจดตงศนยพกพงชวคราว(TemporaryShelterManagement) เปนการแกปญหาทอยอาศยชวคราวในสถานการณทเกดสาธารณภยขน ซงรฐตอง มการเตรยมแผนรบมอตอจากการอพยพในภาวะฉกเฉน โดยก�าหนดอาคารทจะใชเปนศนยพกพงชวคราวไวและการบรหารจดการในศนยพกพงชวคราว เพราะจะมผลโดยตรงตอการด�ารงชวตและศกดศรกบผประสบภยทเขาพกพง ทงน การเตรยมการจดตงศนยพกพงชวคราวทเหมาะสมและมประสทธภาพควรประกอบดวยอยางนอย ดงน


(2.4.1) จดหาสถานทตงศนยพกพงชวคราว โดยกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบตองด�าเนนการคดเลอกสถานทตง (2.4.2) จดการภายในศนยพกพงชวคราว ใหก�าหนดผ รบผดชอบภายใน ศนยพกพงชวคราว ไดแก ผจดการศนยพกพงชวคราว ซงอาจเปนไดทงหนวยงานของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน องคการระหวางประเทศ ผน�าชมชน หรอผอ�านวยการโรงเรยน (กรณโรงเรยนเปนศนยฯ) ทงน ศนยพกพงชวคราวอาจมโครงสรางภายในแบงเปนฝายปฏบตการและฝายอ�านวยการตามความเหมาะสม (2.4.3) ปจจยความจ�าเปนขนต�าของศนยพกพงชวคราวอน ๆ (2.4.4) ใหมการบรหารจดการขอมลผอพยพ โดยมการเกบบนทกขอมลทจ�าเปน ใหกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เปนหนวยงานหลก ในการจดท�าแผนบรหารจดการศนยพกพงชวคราว (2.5)การจดตงองคกรการเรยนรสาธารณภย (2.5.1) ศนยการเรยนรสาธารณภย เปนแนวคดเพอใหประชาชน/ชมชนไดเรยนรขนตอนและวธการจดการความเสยงจากสาธารณภยเพอลดผลกระทบและความสญเสยชวตทอาจเกดขน ประกอบกบเปนการเพมทกษะ ใหประชาชน/ชมชนชวยเหลอตนเองและสามารถรกษาชวตรอดไดเมอเกดสาธารณภยขน รวมทงเปนวธการปรบเปลยนทศนคตใหผประสบภยไดพยายามชวยเหลอตนเองเปนล�าดบแรกระหวางรอความชวยเหลอจาก ภาครฐ ทงน ศนยการเรยนรสาธารณภยยงใหองคความรแกบคลากรทปฏบตงานดานการจดการความเสยงจากสาธารณภย ไดแก บคลากรของทกภาคสวน องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานทเกยวของ เพอเปนการเสรมสรางศกยภาพในการจดการดานสาธารณภยของประเทศตอไป ใหกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และ กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบพจารณาจดตงศนยการเรยนรสาธารณภยแตละระดบ ตามความเหมาะสม ไดแก ศนยการเรยนรสาธารณภยประเทศ ศนยการเรยนรสาธารณภยจงหวด ศนยการเรยนรสาธารณภยอ�าเภอ และศนยการเรยนรสาธารณภยทองถน (2.5.2) สถาบนพฒนาการจดการสาธารณภยแหงชาต เปนแนวคดใหมสถาบนหลกในการศกษา ฝกอบรม และพฒนาบคลากรผปฏบตงานดานการจดการความเสยงจากสาธารณภยแกสวนราชการ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และองคกรปกครองสวนทองถน ซงมกระบวนการศกษาและอบรมโดยมงเนนการพฒนาองคความรและประสบการณ ในการจดการความเสยงจากสาธารณภยในแตละระดบพนท การจ�าลองสถานการณภยใหครอบคลมการจดการสาธารณภย การประสานและการปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเพอเสรมสรางศกยภาพใหกบ เจาหนาทตงแตผเผชญเหตถงผบญชาการเหตการณใหสามารถท�าหนาทในความรบผดชอบไดอยางเปนระบบและมการประสานงานอยางบรณาการ ส�าหรบระดบผบรหารจะมความสามารถในการอ�านวยการ ก�ากบ ดแล ควบคม สงการ และตดสนใจในภาวะฉกเฉนไดอยางมประสทธภาพ โดยใหก�าหนดเปนสถาบนการพฒนา การจดการสาธารณภยระดบประเทศ และสถาบนการพฒนาการจดการสาธารณภยระดบภาค ใหกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง จดท�าแนวทางและรายละเอยดรวมกบหนวยงานและสถาบนการศกษาทเกยวของ จดใหมการเรยนการสอน การฝกอบรม ตงแตในระดบประกาศนยบตรวชาชพ จนถงปรญญาตร หรอสงกวาตามความเหมาะสม


(2.6)การพฒนาคลงขอมลสาธารณภยแหงชาต เปนการจดท�าระบบมาตรฐานกลางดานฐานขอมลและสารสนเทศ โดยเฉพาะอยางยงขอมลดานสาธารณภยเพอใหทกหนวยงานสามารถน�าระบบมาตรฐานกลางฐานขอมลไปด�าเนนการจดท�า พฒนา ปรบปรงระบบฐานขอมลของแตละหนวยงานใหเปนไปตามมาตรฐานเดยวกน ซงสามารถเชอมโยงและ แลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงานได โดยใหกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย เปนหนวยงานหลก ตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 17 พฤศจกายน 2552 ด�าเนนการพฒนาคลงขอมลสาธารณภยแหงชาต ดงน (2.6.1) การเชอมโยงขอมลเขาสระบบคลงขอมลสาธารณภยแหงชาตเขากบ ฐานขอมลของสวนราชการและหนวยงานทเกยวของ เชน ฐานขอมลพนทเสยงภย ฐานขอมลการรายงานเหตดวนสาธารณภย ฐานขอมลทรพยากร เครองจกรกล อปกรณเครองมอกภย ฐานขอมลการฝก ฐานขอมลคลงทรพยากรดานสาธารณภย เปนตน โดยเชอมโยงฐานขอมลเขาสคลงขอมลสาธารณภยแหงชาตตองใหมเสถยรภาพ ครอบคลม ครบถวน และสามารถเชอมโยงใหแลกเปลยนขอมลระหวาง สวนราชการ หนวยงาน และองคการสาธารณกศลทเกยวของดานสาธารณภยทงในและตางประเทศ (2.6.2) การจดท�าระบบการวเคราะหและประมวลผลขอมลจากคลงขอมล สาธารณภยแหงชาต (2.6.3) การพฒนาระบบขอมล เพอไปสระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System : DSS) ของผบญชาการเหตการณแตละระดบทเชอมโยงขอมลกบคลงขอมลสาธารณภยแหงชาต (2.6.4) การจดท�าระบบการน�าเสนอขอมลสาธารณภยใหกบประชาชนทวไป เพอเปนขอมลส�าหรบความรดานการศกษาและการรวบรวมสถต เชน ขอมลพนทเสยงภย พนทประสบภย สถตการเกดภย ทรพยากรพเศษ ผเชยวชาญ การใหความชวยเหลอ มลคาความเสยหาย และการฟนฟ เปนตน (2.7)การจดตงคลงส�ารองทรพยากร(Stockpiling) เปนการส�ารองทรพยากรเพอความรวดเรวในการสงใชและการสนบสนนทรพยากรไปยงพนทประสบภย โดยใหมการก�าหนดวงรอบการจดการและการรกษาสภาพทรพยากรใหพรอมใชงานไดตลอดเวลา ส�าหรบทรพยากรประเภทใดทมระยะเวลาหมดอายการใชงานใหก�าหนดวงรอบ การหมนเวยน ใชใหเหมาะสม ทงน ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลางก�าหนดคลงส�ารองทรพยากรอยางนอยภาคละ 1 แหงในพนททมความเหมาะสม และใหหนวยงานทเกยวของกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยน�าทรพยากรไปใชในการปฏบต (2.8)แผนการบรหารความตอเนอง(BusinessContinuityPlan:BCP) เปนแผนรองรบการด�าเนนภารกจเพอใหบรการประชาชนไดอยางตอเนอง เมออยในสภาวะวกฤต โดยแนวคดการบรหารความตอเนองของหนวยงานภาครฐเนนการควบคม ดแล และปองกนทรพยากรทส�าคญตอการด�าเนนงานหรอใหบรการเพอสรางประโยชนสงสดส�าหรบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย โดยหากการควบคมภายในทมอยไมสามารถควบคม ดแล และปองกนไดทงหมดเมอเกดสภาวะวกฤตจะท�าใหการด�าเนนงานหรอการใหบรการของหนวยงานลดลงและไมตอเนอง ดงนนบทบาทหนาทของหนวยงานภาครฐ คอ ตองเรงด�าเนนการใหการด�าเนนงานหรอการใหบรการกลบมาใหเหมอนภาวะปกต แมในสถานการณสาธารณภยตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 24 เมษายน 2555


(3) แนวทางปฏบตของระบบการเตอนภย เปนโครงสราง และระบบสอสารทชวยใหมขอมลเกยวกบสาธารณภย และการสงขอมลทถกตองรวดเรวไปยงสวนราชการ หนวยงาน และประชาชน ดงน (3.1)ระดบของระบบการเตอนภย มความหมายของสในการเตอนภย ดงน สแดง หมายถง สถานการณอยในภาวะอนตรายสงสด ใหอาศยอยแตในสถานทปลอดภย และปฏบตตามขอสงการ สสม หมายถง สถานการณอยในภาวะเสยงอนตรายสง เจาหนาทก�าลงควบคมสถานการณ ใหอพยพไปยงสถานทปลอดภย และปฏบตตามแนวทางทก�าหนด สเหลอง หมายถง สถานการณอยในภาวะเสยงอนตราย มแนวโนมทสถานการณ จะรนแรง มากขน ใหจดเตรยมความพรอมรบสถานการณ และปฏบตตามค�าแนะน�า สน�าเงน หมายถง สถานการณอยในภาวะเฝาระวง ใหตดตามขอมลขาวสารอยางใกลชด ทก ๆ 24 ชวโมง สเขยว หมายถง สถานการณอยในภาวะปกต ใหตดตามขอมลขาวสารเปนประจ�า

(3.2)กระบวนการแจงเตอนภย ประกอบดวย (3.2.1) การเฝาระวง ตดตามสถานการณ เปนการตดตามขอมลความเคลอนไหวของเหตการณทอาจสงผลใหเกด สาธารณภย รวมทงท�าหนาทเฝาระวง ใหขอมลและขาวสารแกประชาชน โดยมสวนราชการและหนวยงาน ทเกยวของทมความรและเครองมอทางเทคนค เชน กรมอตนยมวทยา กรมชลประทาน กรมทรพยากรธรณ กรมอทกศาสตร ฯลฯ มหนาทเฝาระวง และตดตามสถานการณปฏบตงานตลอด 24 ชวโมง โดยใหกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนหนวยจดวางระบบสอสาร รวมทงใหทกภาคสวนทเกยวของจดเตรยม จดหาอปกรณ และเครองมอสอสารส�าหรบเชอมกบระบบสอสารใหเพยงพอและใชการไดตลอดเวลา โดยใหกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลางแลกเปลยนขอมลขาวสาร วเคราะห และประเมนสถานการณเพอตดสนใจในการเตรยมรบมอกบสาธารณภย (3.2.2) การแจงเตอนลวงหนา เปนการแจงขอมลขาวสารทบงชวามแนวโนมทจะเกดสาธารณภยขน ในพนททมความเสยงภยไปยงสวนราชการ หนวยงาน กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ และประชาชน เพอใหตดตามขอมลขาวสารและความเคลอนไหวอยางตอเนอง ทงน ระยะเวลาส�าหรบการแจงเตอน ลวงหนาขนอยกบสาธารณภยแตละประเภท โดยปกตควรมการแจงเตอนลวงหนากอนเกดสาธารณภย ไมต�ากวา 120 ชวโมง ใหกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนหนวย ประสานงานกลางรวมกบกรมประชาสมพนธ ในการจดวางแนวทาง มาตรการ และขนตอนการปฏบต รวมกบหนวยงานทมหนาทในการเฝาระวง ตดตามสถานการณ เผยแพรประชาสมพนธ และแจกจายขอมลขาวสาร เพอใหการแจงเตอนลวงหนาทมมาตรฐานเปนรปแบบเดยวกนซงสะดวกตอการรบทราบและท�าความเขาใจ กบขอมลทไดรบ


(3.2.3) การแจงเตอนภย เปนการยนยนขอมลวามโอกาสเกดสาธารณภยมากกวารอยละ 60 และ เปนการแจงแนวทางปฏบตใหกบสวนราชการ หนวยงาน กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ และประชาชนในพนทเสยงภย เพอใหเตรยมความพรอมรบมอกบสาธารณภยทจะเกดขน โดยใหม การแจงเตอนภยไมต�ากวา 72 ชวโมงกอนเกดภย และมขอมลการแจงเตอนภย ไดแก (3.2.3.1) คาดการณระยะเวลา และบรเวณพนททจะเกดสาธารณภย (3.2.3.2) ผลกระทบทอาจเกดขนและความยาวนานของภย (ระยะเวลา) (3.2.3.3) แนวทางการปฏบตตนของสวนราชการ หนวยงาน และประชาชน (3.2.3.4) การเตรยมความพรอมรบมอ เชน อาหาร น�าดม ยารกษาโรค เปนตน ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง จดวางแนวทาง มาตรการ และขนตอนการปฏบต รวมกบหนวยงานทมหนาทในการแจงเตอนภยเพอการสงการไปยง กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ ศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภยเขต พรอมทง ใหกรมประชาสมพนธ รวมกบกรมการปกครอง ก�าหนดขนตอนวธปฏบตเพอเผยแพร ประชาสมพนธ แจกจายขอมลขาวสาร และแจงเตอนภยใหกบผปกครองทองทและประชาชนเพอใหมนใจไดวาประชาชนไดรบขอมลขาวสารทถกตองและรวดเรว โดยมการปฏบตเพอเตรยมรบสถานการณ เปนไปตามแนวทางทก�าหนด ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบรายงานผลการปฏบต ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลางทราบภายใน 24 ชวโมงนบตงแตไดรบแจง การเตอนภยเพอเปนการยนยนการสอสารสองทาง (Two - way Communication) (3.2.4) การรบมอและการอพยพ กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบพจารณาก�าหนดแนวทางและขนตอนการปฏบตส�าหรบสวนราชการ หนวยงาน และองคกรเอกชนในการรบมอกบ สาธารณภยทเกดขน รวมถงการจดท�าแผนอพยพและการฝกอพยพ โดยศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภยเขต เปนหนวยงานสนบสนนทรพยากร เครองมอพเศษ ทงน หากเกนศกยภาพทจะรบมอกบสถานการณได ใหรายงานกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลางทราบทนท (3.3)การพฒนาระบบเตอนภย การพฒนาระบบเตอนภยมความจ�าเปนอยางยงเพอท�าใหการเตอนภยมความแมนย�า นาเชอถอและมประสทธภาพมากยงขน โดยมแนวทางการพฒนา ดงน (3.3.1) พฒนาศกยภาพในการพยากรณและการเผยแพรขอมลเตอนภย (3.3.1.1) ปรบปรงอปกรณเครองมอและเทคโนโลยใหสามารถรองรบกบระบบเตอนภยในปจจบนและตางประเทศได (3.3.1.2) จดท�าระเบยบปฏบตประจ�า (Standard Operating Procedure : SOP) และเสรมสรางขดความสามารถของเจาหนาทผปฏบตงาน (3.3.1.3) จดวางระบบสอสารหลก อยางนอย 2 ระบบ และระบบสอสารส�ารอง


(3.3.2) เสรมสรางกระบวนการและวธการเตอนภย โดยมแนวปฏบตดงน (3.3.2.1) เตรยมความพร อมและสร างความตระหนก รวมถง ใหประชาชนมการรบรและเขาใจความเสยงจากขอมลทไดรบ โดยจดใหมการฝกอบรม เชน อาสาสมคร แจงเตอนภยในชมชนเมอง ต�าบล และหมบาน เพอเสรมสรางความเขาใจเกยวกบระบบเตอนภย ทม ความแตกตางกนของภยแตละประเภท เปนตน (3.3.2.2) จดท�า Web Service ในการน�าเสนอขอมล และ Mobile Application เพอเปนชองทางในการใหบรการขอมล และแจงเตอนภยใหแกประชาชนและบคคลทตองไดรบการดแลเปนพเศษในกลมเสยงอน ๆ ผานสมารทโฟน (Smart Phone) หรอแทบเลต (Tablet) (3.3.2.3) จดใหมการฝกกระบวนการระบบเตอนภยเพอเปนการทดสอบแผนปฏบตการ แผนเผชญเหต ขนตอน เครองมอ อปกรณ และความพรอมของประชาชนทงในระดบจงหวด อ�าเภอ ต�าบล หมบาน อยางนอยปละ 1 ครง

4.2.3กลยทธท3สงเสรมใหทกภาคสวนและทกระดบสรางแนวปฏบตในการลดความเสยง เปนการท�าใหทกภาคสวนยอมรบทจะรวมมอกนด�าเนนกจกรรมในการลดความเสยงจาก สาธารณภยใหมประสทธภาพ โดยใหสงคมและชมชนเขามามสวนรวมในการเตรยมความพรอมรบมอกบสาธารณภย และเปนการน�าเรองการลดความเสยงจากสาธารณภยเขาสกระแสหลกในการพฒนาอยางยงยน ของประเทศ (Mainstreaming Disaster Risk Reduction into Sustainable Development) รวมถง การเสรมสรางความเขมแขงหรอภมคมกนใหแกชมชน สงคม และประเทศตอไป ทงน รฐจะตองก�าหนดนโยบายและขบเคลอนการบรณาการลดความเสยงจากสาธารณภยใหทกภาคสวนน�าไปปฏบตอยางเปนรปธรรม รวมทง การใหความส�าคญในการวางแผน และจดสรรงบประมาณทจะท�าใหการลดความเสยงจากสาธารณภยเปนนโยบายส�าคญในการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศอยางจรงจง (1) แนวทางปฏบตในการก�าหนดใหเปนนโยบายแหงรฐทส�าคญๆ (1.1) การก�าหนดใหหลกการลดความเสยงจากสาธารณภยเปนนโยบายของรฐ เชงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ไดแก การระบการลดความเสยงจากสาธารณภยไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและยทธศาสตรส�าคญของรฐ สนบสนนความเปนหนสวนรฐรวมกบเอกชน กระบวนการวางแผน และขนตอนการจดสรรงบประมาณ (1.2) การสนบสนนและจดสรรงบประมาณส�าหรบการลดความเสยงจากสาธารณภย การเผชญเหต และการฟนฟ (1.3) การศกษาและรวบรวมมาตรการทเกยวกบการลดความเสยงจากสาธารณภย ทเปนขอบงคบ กฎเกณฑ และระเบยบเพอใชจดการกระบวนการและวางแผนพฒนา เชน การประเมนผลกระทบสงแวดลอม รหสอาคาร ฯลฯ (1.4) การสรางความเขมแขงในการประสานงานระหวางหนวยงาน และการสราง ความรวมมอระหวางรฐบาล ภาคประชาสงคม และภาคเอกชนในทกระดบ (1.5) การสงเสรมการจดการโครงการบรหารความพรอมตอสภาวะวกฤต ไดแก องครวมของกระบวนการบรหารซงบงชภยคกคามตอองคกร และผลกระทบของภยคกคามตอการด�าเนนธรกจ รวมทง ใหแนวทางในการสรางขดความสามารถใหกบองคกรมความยดหยน เพอการตอบสนองและปกปองผลประโยชนของผมสวนไดสวนเสย ชอเสยง ภาพลกษณ และกจกรรมทสรางมลคาใหเกดประสทธผล


(1.6) การกระตนใหทกหนวยงานภาครฐจดท�าแผนรองรบการด�าเนนภารกจการให บรการประชาชนไดอยางตอเนองเมอเกดสาธารณภยขน เพอเปนการเรงใหการด�าเนนงานหรอการใหบรการแกประชาชนกลบมาใหเหมอนภาวะปกต (1.7) การสงเสรมและสนบสนนโครงการความรวมมอภาครฐและเอกชนโดยการให เอกชนเขามามสวนรวมกบภาครฐในการจดสราง ปรบปรง และพฒนาการบรหารจดการสาธารณปโภคและสาธารณปการขนพนฐาน รวมถงการใหบรการทเกยวของอน ๆ ใหแกประชาชนภายใตกรอบความเสยงและระยะเวลาทก�าหนด (2) แนวทางปฏบตในการสงเสรมการลดความเสยงจากสาธารณภยไดแก (2.1) การทบทวนและปรบปรงนโยบาย กฎหมาย และองคกรในการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศ (2.2) การพฒนาและสงเสรมใหทกภาคสวนตงแตระดบชาตถงชมชนด�าเนนแผนงาน โครงการ/กจกรรมทเกยวกบการลดความเสยงจากสาธารณภย เชน การจดล�าดบความเสยงทตองมมาตรการจดการ เสรมสรางความรวมมอ/การมสวนรวม แผนสนบสนนงบประมาณ เปนตน (2.3) การสนบสนนงบประมาณของรฐเพอน�านโยบายไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมและมประสทธภาพ (2.4) การจดท�าบนทกขอตกลงระหวางภาคประชาสงคมกบรฐในการน�านโยบาย การลดความเสยงจากสาธารณภยไปสการปฏบต (2.5) การทบทวนกฎ/ระเบยบในการวางแผนพฒนาทมอยในมมมองของการใชบทบญญต (การบงคบใชกฎหมาย) (2.6) การพฒนาและสงเสรมการสรางความตระหนกใหแกผมอ�านาจตดสนใจและ ทางการเมองในการจดการความเสยงจากสาธารณภย (2.7) การแตงตงผประสานงานดานการลดความเสยงจากสาธารณภยในแตละกระทรวงทเกยวของ (2.8) การจดตงกองทนการจดการความเสยงจากสาธารณภยและกองทนพเศษ เพอการจดการความเสยงจากสาธารณภย โดยใหกระทรวงการคลงเปนหนวยหลกในการจดตงกองทน การบรหารกองทน การจดหารายได การเบกจาย และการใชจายเงนกองทน (2.9) การจดใหมสมชชาการจดการสาธารณภยเปนเวทสาธารณะระดบชาต ทเปดโอกาสใหภาคสวนตาง ๆ ในสงคมไดรวมแลกเปลยนองคความร ประสบการณ และเรยนรรวมกน เพอคนหาทางออกในประเดนปญหารวมทแตละฝายใหความส�าคญและน�าไปสการเสนอแนะพฒนานโยบายสาธารณะในการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศ โดยจดใหมการประชม อยางนอยปละ 1 ครง หรอ

ตามความเหมาะสมใหเปนระบบและเปนไปอยางมสวนรวมของทกภาคสวน


การจดการในภาวะฉกเฉน เปนการปฏบตการเพอลดความรนแรงของสาธารณภย รวมทงการรกษาขวญ

สรางความมนใจ และปฏบตหนาทอยางเปนระเบยบของเจาหนาทและประชาชน โดยใหยดถอวา

การรกษาชวตและทรพยสนของประชาชนเปนเรองเรงดวนล�าดบแรกทจะตองเรงเขาระงบและใหความชวยเหลอ

ดงนน ในภาวะปกตจงตองมการเตรยมความพรอมไวเพอใหสามารถเผชญกบเหตสาธารณภยทเกดขน

ไดอยางมประสทธภาพ รวดเรว และทนตอเหตการณ

ส�าหรบประเทศไทยการจดการในภาวะฉกเฉนแตละระดบไดมอบหมายใหผทมอ�านาจหนาทในการ

ปองกนและบรรเทาสาธารณภยตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 เปนผรบผดชอบ

แตละระดบของการจดการสาธารณภย

5.1 แนวคดเชงกลยทธจดการในภาวะฉกเฉน 5.1.1มาตรฐานการจดการในภาวะฉกเฉน

ใหมการจดการในภาวะฉกเฉนภายใตรปแบบ ระบบ และความเขาใจทเปนมาตรฐานเดยวกน

เพอใหการจดการสาธารณภยสามารถเชอมตอพนทและภารกจไดทนท โดยการน�าระบบการบญชาการ

เหตการณมาบงคบใชกบหนวยงานทมหนาทเขาปฏบตการเผชญเหตสาธารณภยทเกดขน

5.1.2เอกภาพการจดการในภาวะฉกเฉน

ตองมการก�าหนดล�าดบการบงคบบญชาทชดเจน ระหวางหนวยงานตาง ๆ วาจะรบหนาทและ

ภารกจจากผใด หนวยงานใดเปนหนวยงานหลกในการเผชญเหตสาธารณภยทเกดขน หนวยงานใดท�าหนาท

สนบสนน รวมทงมการแบงความรบผดชอบตอสถานการณดวยการก�าหนดแนวทางปฏบต (วตถประสงค)

กลยทธ/ยทธวธทชดเจน ซงจะท�าใหเจาหนาทจากหนวยงานตาง ๆ ทเขารวมในการเผชญเหตสาธารณภย

ทเกดขนสามารถปฏบตงานไดเปนไปในทศทางเดยวกนอยางรวดเรว ราบรน และมประสทธภาพ

5.1.3ความยดหยนของโครงสรางองคกรการจดการในภาวะฉกเฉน

เปนสงจ�าเปนส�าหรบระบบการจดการในภาวะฉกเฉน เพอทจะสามารถปรบใชกบเหตฉกเฉน

ทอาจจะเกดขนทกประเภท และทกขนาด รวมถงเหตฉกเฉนทจ�าเปนตองอาศยการประสานงานระหวางหนวยงาน

ขอบเขตอ�านาจหนาท และพนทรบผดชอบ (เชน เหตฉกเฉนทเกดขนบรเวณพรมแดนระหวางประเทศ) และ/

หรอระหวางสาขาวชาชพตาง ๆ ลกษณะความยดหยนภายในระบบการจดการเหตฉกเฉนท�าใหเกดความสะดวก

ในการปรบเปลยนปรมาณ ระดบของกจกรรม และโครงสรางในการจดการในภาวะฉกเฉนและการปฏบตการ

ตอบโต ทงน ระบบการจดการในภาวะฉกเฉนสามารถปรบเปลยนตามสถานการณทเกดขนเพอใชในการด�าเนนงาน

เฉพาะดานไดทวประเทศ

5บทท

การจดการในภาวะฉกเฉน


5.2 กลยทธจดการในภาวะฉกเฉน 5.2.1กลยทธท1สรางมาตรฐานการจดการในภาวะฉกเฉน

เปนการวางแผนการเผชญเหตสาธารณภยทเกดขนอยางเปนระบบ โดยก�าหนดโครงสราง

องคกร ขอมลการสนบสนนการตดสนใจ การควบคม การสงการ และการใชแนวทางปฏบตทเหมาะสม

เพอใหการจดการในภาวะฉกเฉนเปนไปอยางมประสทธภาพ

(1)แนวทางปฏบตในการจดการเมอเกดสาธารณภย

(1.1) ในเขตจงหวด อ�าเภอ และองคกรปกครองสวนทองถน ใหด�าเนนการดงน

(1.1.1) เมอเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยขนในเขตองคกรปกครองสวนทองถน

แหงพนทใด ใหเปนหนาทของผอ�านวยการทองถนขององคกรปกครองสวนทองถนแหงพนทนน เขาด�าเนนการ

ปองกนและบรรเทาสาธารณภยโดยเรว และใหแจงผอ�านวยการอ�าเภอทรบผดชอบในเขตพนท และผอ�านวยการ

จงหวดทราบทนท

(1.1.2) กรณทพนททเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยอยในความรบผดชอบของ

ผอ�านวยการทองถนหลายคน ผอ�านวยการทองถนคนหนงคนใดจะใชอ�านาจหรอปฏบตหนาทไปพลางกอน

กได แลวใหแจงผอ�านวยการทองถนอนทราบโดยเรว

(1.1.3) กรณผอ�านวยการทองถนมความจ�าเปนตองไดรบความชวยเหลอจาก

เจาหนาทของรฐ หรอหนวยงานของรฐทอยนอกเขตขององคกรปกครองสวนทองถนแหงพนทของตน ใหแจงให

ผอ�านวยการอ�าเภอ หรอผอ�านวยการจงหวดแลวแตกรณ เพอสงการโดยเรวตอไป

(1.1.4) ผอ�านวยการในเขตพนททตดตอหรอใกลเคยงมหนาทสนบสนนการปองกน

และบรรเทาสาธารณภยแกผอ�านวยการซงรบผดชอบในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทเกดขนในพนท

ตดตอหรอใกลเคยงนน

(1.1.5) เมอเกดสาธารณภยขน เจาพนกงานทประสบเหตมหนาทตองเขาด�าเนนการ

เบองตนเพอระงบภยนน แลวรบรายงานใหผอ�านวยการทองถนเพอสงการตอไป และในกรณจ�าเปน อนไมอาจ

หลกเลยงได ใหเจาพนกงานมอ�านาจด�าเนนการใดเพอประโยชนในการคมครองชวตหรอปองกนอนตราย

ทจะเกดแกบคคลได

(1.1.6) กรณเจาพนกงานจ�าเปนตองเขาไปในอาคาร หรอสถานททอยใกลเคยง

กบบรเวณทเกดสาธารณภยเพอท�าการปองกนและบรรเทาสาธารณภยใหกระท�าไดตอเมอไดรบอนญาตจาก

เจาของหรอผครอบครองอาคารหรอสถานทแลว เวนแตไมมเจาของหรอผครอบครองอยในเวลานน หรอ

เมอมผอ�านวยการอยดวย และหากทรพยสนนนเปนสงทท�าใหเกดสาธารณภยไดงาย ใหเจาพนกงานมอ�านาจสงให

เจาของหรอผครอบครองขนยายทรพยสนออกจากอาคารหรอสถานทดงกลาวได หากเจาของหรอผครอบครอง

ไมปฏบตตามค�าสง ใหเจาพนกงานมอ�านาจขนยายทรพยสนนนไดตามความจ�าเปนแกการปองกนและบรรเทา

สาธารณภย โดยเจาพนกงานไมตองรบผดชอบบรรดาความเสยหายอนเกดจากการกระท�าดงกลาว


(1.1.7) ใหผอ�านวยการในเขตพนททรบผดชอบส�ารวจความเสยหายทเกดขนและ

ท�าบญชรายชอผประสบภยและทรพยสนทเสยหายไวเปนหลกฐาน พรอมทงออกหนงสอรบรองใหผประสบภย

ไวเปนหลกฐานในการรบการสงเคราะหและฟนฟ

(1.1.8) ในกรณทเกดสาธารณภยรายแรงอยางยง (ระดบ 4) นายกรฐมนตรหรอ

รองนายกรฐมนตรซงนายกรฐมนตรมอบหมายมอ�านาจสงการผบญชาการ ผอ�านวยการ หนวยงานของรฐ และ

องคกรปกครองสวนทองถนใหด�าเนนการอยางหนงอยางใดเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย รวมตลอดทง

ใหความชวยเหลอแกประชาชน โดยมอ�านาจเชนเดยวกบผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

และผอ�านวยการแตละระดบ

(1.2) ในเขตกรงเทพมหานคร ใหด�าเนนการดงน

(1.2.1) เมอเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยขนในกรงเทพมหานคร ใหผชวย

ผอ�านวยการกรงเทพมหานครมหนาทเขาด�าเนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยโดยเรว และแจงให

ผอ�านวยการกรงเทพมหานครและรองผอ�านวยการกรงเทพมหานครทราบทนท

(1.2.2) ในกรณทมความจ�าเปนทจะตองไดรบความชวยเหลอจากเจาหนาท

ของรฐผใดหรอหนวยงานของรฐใดในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทเกดขนในเขตกรงเทพมหานคร

ใหผอ�านวยการกรงเทพมหานครแจงใหเจาหนาทของรฐผนนหรอหนวยงานของรฐนนทราบ และเมอเจาหนาท

ของรฐผ นนหรอหนวยงานของรฐนน แลวแตกรณ ไดรบแจงแลว ใหเปนหนาททจะตองด�าเนนการ

ใหความชวยเหลอ ในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทเกดขนในกรงเทพมหานครตามทไดรบแจงโดยเรว

(2)แนวทางปฏบตในการจดตงองคกรปฏบตการจดการในภาวะฉกเฉน

(2.1) กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงพนท (องคการบรหาร

สวนต�าบล/ เทศบาล/ เมองพทยา) จดตงศนยปฏบตการฉกเฉนทองถนเมอเกดสาธารณภยขน โดยมผอ�านวยการ

ทองถน เปนผควบคมและสงการเพอท�าหนาทจดการสาธารณภยทเกดขนจนกวาสถานการณจะกลบเขาสภาวะปกต

พรอมทงประสานกบสวนราชการและหนวยงานทเกยวของในพนททรบผดชอบ และประสานความรวมมอ

กบทกภาคสวนในการจดการสาธารณภยทกขนตอน หากในกรณไมสามารถควบคมสถานการณสาธารณภย

ตามขดความสามารถโดยล�าพง ใหขอรบการสนบสนนจากกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

ในเขตพนทตดตอหรอใกลเคยง และหรอกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ�าเภอ

(2.2) ศนยบญชาการเหตการณอ�าเภอ (ศบก.อ.)

ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ�าเภอจดตงศนยบญชาการ

เหตการณอ�าเภอเมอเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยขนโดยมผอ�านวยการอ�าเภอเปนผควบคมและสงการ

เพอท�าหนาทในการจดการสาธารณภยทเกดขนจนกวาสถานการณจะกลบเขาสสถานการณปกต พรอมทง

เปนศนยกลางในการระดมสรรพก�าลงและทรพยากรในการจดการสาธารณภยทเกดขน รวมทงอ�านวยการและ

ประสานการปฏบตระหวางหนวยงานตาง ๆ ทงฝายพลเรอนและฝายทหาร ตลอดจนองคกรปกครองสวนทองถน

และองคการสาธารณกศลในพนททรบผดชอบไดอยางมเอกภาพ รวดเรว และทวถง


(2.3) ศนยบญชาการเหตการณจงหวด/กรงเทพมหานคร (ศบก.จ./ศบก.กทม.)

ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด/กรงเทพมหานครจดตง

ศนยบญชาการเหตการณจงหวด/กรงเทพมหานครเมอเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยขน โดยมผอ�านวยการ

จงหวด/ผอ�านวยการกรงเทพมหานคร เปนผสงการ ควบคม และบญชาการ เพอท�าหนาทรบผดชอบในการ

จดการสาธารณภยในพนทจงหวด/กรงเทพมหานครจนกวาสถานการณจะเขาสภาวะปกต พรอมทง

เปนศนยกลางในการระดมสรรพก�าลงและทรพยากรในการจดการสาธารณภยจากสวนราชการและหนวยงานทเกยวของ

เพอสนบสนนใหแกกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในพนท รวมทงอ�านวยการและประสาน

การเผชญเหตระหวางหนวยงานตาง ๆ ทงฝายพลเรอนและฝายทหาร ตลอดจนองคกรปกครองสวนทองถน

และองคการสาธารณกศลในพนททรบผดชอบไดอยางมเอกภาพและประสทธภาพ

(2.4) ศนยบญชาการเหตการณสวนหนาจงหวด/กรงเทพมหานคร

ใหศนยบญชาการเหตการณจงหวด/กรงเทพมหานครแปรสภาพเปนศนยบญชาการ

เหตการณสวนหนาจงหวด/กรงเทพมหานครของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต ในกรณ

เมอมการยกระดบเปนการจดการสาธารณภยขนาดใหญ (ระดบ 3) หรอการจดการสาธารณภยรายแรงอยางยง

(ระดบ 4) ใหมหนาทปฏบตงานตามการบญชาการจากกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

โดยรบผดชอบอ�านวยการ ควบคม ปฏบตงาน และประสานการปฏบตเกยวกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

ในเขตพนทจงหวด/กรงเทพมหานคร พรอมทงเปนศนยกลางในการระดมสรรพก�าลงและทรพยากร

เพอการจดการสาธารณภย และประสานการปฏบตระหวางหนวยงานตาง ๆ ทงฝายพลเรอนและฝายทหาร

ตลอดจนองคกรปกครองสวนทองถน และองคการสาธารณกศลในพนททรบผดชอบ

(2.5) กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง (กอปภ.ก.)

ในกรณการจดการสาธารณภยขนาดเลก (ระดบ 1) และการจดการสาธารณภย

ขนาดกลาง (ระดบ 2) ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลางรบผดชอบอ�านวยการ ประสาน

การปฏบต ประเมนสถานการณ และสนบสนนกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ

รวมทงตดตาม เฝาระวงสถานการณ วเคราะหสถานการณ รายงาน และเสนอความคดเหนตอผบญชาการปองกน

และบรรเทาสาธารณภยแหงชาต หรอนายกรฐมนตร เพอตดสนใจยกระดบเปนการจดการสาธารณภยขนาดใหญ

(ระดบ 3) หรอการจดการสาธารณภยรายแรงอยางยง (ระดบ 4)

(2.6) กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต (บกปภ.ช.)

ใหรบผดชอบบงคบบญชา อ�านวยการ วนจฉยสงการ ควบคม และประสาน

ความรวมมอจากทกภาคสวนในการจดการสาธารณภยในกรณการจดการสาธารณภยขนาดใหญ (ระดบ 3) หรอ

การจดการสาธารณภยรายแรงอยางยง (ระดบ 4)

ทงน โครงสรางกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต/

ศนยบญชาการเหตการณตามแผนภาพท 5 - 1


(2.6.1) คณะทปรกษา/ผเชยวชาญ มหนาทใหขอเสนอแนะ ค�าแนะน�า ขอมล

ทางวชาการ การสงเคราะหแนวโนมสถานการณ และเทคนคการปฏบตทเกยวของกบเหตการณสาธารณภย

ทเกดขน โดยใหค�านงถงความปลอดภยในการปฏบตงานเปนส�าคญ พรอมทงปฏบตหนาทอนใดตามท

ผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต/ผอ�านวยการเหนสมควร ทงน จ�านวนของคณะทปรกษา/

ผเชยวชาญใหเปนไปตามทเหนสมควร

(2.6.2) ศนยขอมลประชาสมพนธรวม มหนาทประสานขอมลเหตการณกบ

สวนตาง ๆ เพอสอสารและประชาสมพนธขอมลขาวสารใหกบประชาชนและสอมวลชน รวมทงปฏบตการ

ทางจตวทยามวลชน โดยใหกรมประชาสมพนธเปนหนวยงานหลก ในการจดท�าขอบเขต แผนงาน ภารกจ

และโครงสรางภายในศนยฯ

(2.6.3) ศนยประสานการปฏบต มหนาทประสานงานกบหนวยงานภาคเอกชน

และภาคประชาสงคมดานกฎหมาย ธรการและก�าลงพล ทงน ในกรณการจดการสาธารณภยรายแรงอยางยง

(ระดบ 4) ใหประสานงานดานกจการตางประเทศ โดยใหกระทรวงการตางประเทศและกระทรวงมหาดไทย

เปนหนวยงานหลกรวมกนจดท�า ขอบเขต แผนงาน ภารกจ และโครงสรางภายในของศนยฯ ทงน ใหส�านก

เลขาธการนายกรฐมนตร และหนวยงานทมภารกจทเกยวของในส�านกนายกรฐมนตรเขารวมปฏบตงาน ในฐานะ

หนวยงานหลกดวย

(2.6.4) สวนปฏบตการ มหนาทปฏบตการลดอนตรายทเกดขนโดยเรว โดยรกษา

ชวตและปกปองทรพยสน เขาควบคมสถานการณ ฟนฟสสภาวะปกต ดบเพลง คนหาและกภย สารเคมและ

วตถอนตราย บรการการแพทยและสาธารณสข คมนาคม รกษาความสงบเรยบรอย ประสานทรพยากร และ

ทางทหาร โดยใหหนวยงานทมหนาทดงกลาวรวมกนจดท�า ขอบเขต แผนงาน ภารกจ และโครงสรางภายใน

ของสวนฯ

แผนภาพท 5 - 1 : โครงสรางกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต / ศนยบญชาการเหตการณ

กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต/

ศนยบญชาการเหตการณ

ผบญชาการ/

ผอ�านวยการ

ทปรกษา/ผเชยวชาญ

ศนยประสานการปฏบตศนยขอมลประชาสมพนธรวม

สวนปฏบตการ สวนอ�านวยการ สวนสนบสนน


(2.6.5) สวนอ�านวยการ มหนาทตดตามสถานการณ วเคราะหแนวโนม

สถานการณ แจงเตอนภย รวบรวม ประสานขอมล และประเมนความตองการและความจ�าเปนในการสนบสนน

ทรพยากรในภาวะฉกเฉน รวมถงจดเตรยมเอกสารและวางแผนเผชญเหตโดยใชขอมลทไดรบจากสวนปฏบตการ

เปนฐานด�าเนนการ ทงน ใหกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย/หนวยงานตามทผอ�านวยการมอบหมาย

เปนผรบผดชอบหลกในการจดท�า ขอบเขต แผนงาน ภารกจ และโครงสรางภายในของสวนฯ พรอมทง

ใหการสนบสนนสถานทปฏบตงานแกกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต/ศนยบญชาการ

เหตการณ

(2.6.6) สวนสนบสนน มหนาทดงน

(2.6.6.1) ตอบสนองการรองขอรบการสนบสนนในทก ๆ ดานทจ�าเปน

เพอใหการจดการในภาวะฉกเฉนด�าเนนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล ไดแก ดานการสอสาร

โทรคมนาคม เทคโนโลยสารสนเทศ การพลงงาน การเกษตร ทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมและวฒนธรรม

การสาธารณปโภค การโยธาธการและซอมบ�ารง การฟนฟเศรษฐกจ สงคมและชมชน โดยใหหนวยงานทรบผดชอบ

ภารกจในแตละดานรวมกนจดท�า ขอบเขต แผนงาน ภารกจ และโครงสรางภายในของสวนฯ

(2.6.6.2) ตอบสนองการรองขอรบการสนบสนนในดานงบประมาณ

การเงน การคลง และการรบบรจาค โดยใหส�านกงบประมาณ และกรมบญชกลาง เปนหนวยรบผดชอบภารกจ

ดานงบประมาณ การเงน การคลง พรอมทงส�านกนายกรฐมนตรและส�านกงานปลดส�านกนายกรฐมนตร

เปนหนวยรบผดชอบภารกจดานการรบบรจาค พรอมทงใหรวมกนจดท�าขอบเขต แผนงาน ภารกจ โครงสราง

ภายในของสวน ฯ

(2.7) ผ มอ�านาจหนาทในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย และผ ทเกยวของ

อยางเปนเอกภาพและชดเจนแตละระดบ ตงแตระดบประเทศ ระดบจงหวดและระดบทองถนตามแผนภาพท 5 - 2


แผนภาพท 5 - 2 : การก�าหนดบคคลผมอ�านาจในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

ตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550

ควบคมและก�ากบการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

ทวราชอาณาจกร (มาตรา 13)

นายกรฐมนตร/

รองนายกรฐมนตรทไดรบมอบหมาย

ผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

แหงชาต (รมว.มท.)

ผอ.ทองถน

(นายก อบต./นายกเทศมนตร/นายกเมองพทยา)

ผช.ผอ.ทองถน

(ปลด อบต./ปลดเทศบาล/ปลดเมองพทยา)

รองผบญชาการ (ปมท.)

ผอ�านวยการกลาง (อ.ปภ.)

ผอ.จงหวด (ผวจ.)

ผอ.กทม. (ผว. กทม.)

รอง ผอ.จงหวด (นายก อบจ.)

รอง ผอ.กทม. (ปลด กทม.)

ผชวย ผอ.กทม. (ผอ.เขต)

ผอ.อ�าเภอ. (นายอ�าเภอ)

รบผดชอบในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขต

จงหวด (มาตรา 15)

ชวยเหลอผบญชาการ มอ�านาจบงคบบญชาและสงการ

รองจากผบญชาการ (มาตรา 13)

ชวยเหลอ ผอ.จงหวด และปฏบตหนาทอนตามท ผอ.จว.

มอบหมาย (มาตรา 18)

ควบคมและก�ากบการปฏบตหนาทของ ผอ./รอง ผอ./ผช.ผอ.

เจาพนกงานและอาสาสมครไดทวราชอาณาจกร (มาตรา 14)

รบผดชอบในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขต กทม.

(มาตรา 32)

รบผดชอบในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขตของตน

และมหนาทชวยเหลอ ผอ.จว./ผอ.อ.(มาตรา 20)

รบผดชอบในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขตอ�าเภอ

และชวยเหลอ ผอ.จว. (มาตรา 19)

มหนาทชวยเหลอ ผอ.กทม. ในการปองกนและบรรเทา

สาธารณภย และปฏบตหนาทอนตามท ผอ.กทม.มอบหมาย

(มาตรา 35,36)

รบผดชอบในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขตของตน

และมหนาทชวยเหลอ ผอ.ทองถน ตามทไดรบมอบหมาย

(มาตรา 20)

รบผดชอบและปฏบตหนาทในการปองกนและบรรเทา

สาธารณภยในเขตของตนและมหนาทชวยเหลอ ผอ.กทม.

ตามทไดรบมอบหมาย (มาตรา 36)


รายแรงอยางยง

สาธา

รณภย

สงกา

รใหด

�าเนน

การอ

ยางห

นงอย

างใด

เพอป

องกน

และบ

รรเท

าสาธ

ารณภย

/

ใหคว

ามชว

ยเหล

อประ

ชาชน

ในพนท

ทก�าห

นด(ม

าตรา

31)


(3) แนวทางปฏบตในการประกาศเขตพนทประสบสาธารณภย เพอประโยชนในการจดการสาธารณภยในเขตพนทใหมการออกประกาศเขตพนทประสบสาธารณภยไดตามดลยพนจ เพอใหสวนราชการ หนวยงาน องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชน สามารถใหความชวยเหลอผประสบภยไดตามระเบยบกฎหมายทเกยวของ

ระดบ การจดการ ผออกประกาศเขตพนทประสบสาธารณภย

1 สาธารณภยขนาดเลก ผอ�านวยการจงหวด / ผอ�านวยการกรงเทพมหานคร

2 สาธารณภยขนาดกลาง ผอ�านวยการจงหวด / ผอ�านวยการกรงเทพมหานคร

3 สาธารณภยขนาดใหญ ผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

4 สาธารณภยรายแรงอยางยง นายกรฐมนตร

หรอรองนายกรฐมนตรซงนายกรฐมนตรมอบหมาย

ทงน ผประสบภยอาจขอใหมหนงสอรบรองพนทประสบภย ทงทเปนบคคล และนตบคคลได โดยใหกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ก�าหนดรปแบบ แนวทางปฏบตในการประกาศเขตพนทประสบสาธารณภย และหนงสอรบรองผประสบภยประเภทบคคลธรรมดาและนตบคคลตามมาตรา 30 แหงพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 (4) แนวทางปฏบตในการตดสนใจยกระดบการจดการสาธารณภย ใหผบญชาการหรอผอ�านวยการใชเกณฑหรอเงอนไขดงตอไปน ประกอบการพจารณา

เกณฑ/เงอนไข ขอมลทใชระบเงอนไข

(4.1)พนท พนทใชสอยในลกษณะตาง ๆ ทไดรบผลกระทบ และความเสยหาย(4.1.1) พนททางการเกษตรและปศสตว (4.1.2) พนทธรกจ อตสาหกรรม และการประกอบการ (4.1.3) พนทอยอาศย (จ�านวนหลงคาเรอน) (4.1.4) พนททางธรรมชาต

(4.2)ประชากร จ�านวนและลกษณะของประชากรในพนททไดรบผลกระทบ(4.2.1) จ�านวนผไดรบผลกระทบ (4.2.2) จ�านวนผอพยพ (4.2.3) จ�านวนผไดรบบาดเจบและเสยชวต

(4.3)ความซบซอน ความยากงาย สถานการณแทรกซอน และเงอนไขทางเทคนคของสถานการณ(4.3.1) ความรนแรงของภย ความเฉพาะเจาะจงทางเทคนคของภย การเกดภยตอเนอง


เกณฑ/เงอนไข ขอมลทใชระบเงอนไข

(4.3.2) ความเสยหายทเกดขนตอสาธารณปโภคพนฐาน สถานทส�าคญ และเสนทางการใหความชวยเหลอ(4.3.3) การคาดการณการขยายตวของภย พนททจะเสยหายตอไป ระยะเวลาทการด�าเนนกจกรรมปกตทตองหยดชะงก ระยะเวลาทตองใช ในการตอบสนองตอสถานการณ และระยะเวลาทตองชวยฟนฟเบองตน

(4.4)ศกยภาพดานทรพยากร ความสามารถในการปฏบตงานจากทรพยากร

(4.4.1) ก�าลงคน ทงของหนวยงานหลกและหนวยงานสนบสนน พรอมทงอาสาสมครหนวยตาง ๆ(4.4.2) เครองมอ อปกรณ ยานพาหนะ และอปกรณพเศษตาง ๆ ทตองใชตามแตลกษณะทางเทคนคของภย(4.4.3) ปจจยยงชพส�าหรบแจกจายแกผไดรบผลกระทบของหนวยงานหลก และจากการสนบสนนจากภาคหลก(4.4.4) แหลงทมาและจ�านวนเงนงบประมาณจากหนวยงานในพนท

(4.5)การพจารณาตดสนใจของผบญชาการ/ผอ�านวยการ

ดลยพนจจากการประเมนสถานการณจากเงอนไขตาง ๆ(4.5.1) ขอบเขตการปกครอง(4.5.2) การประเมนศกยภาพในการจดการสาธารณภย

ทงน ใหใชเกณฑเงอนไขทางดานพนท/ประชากร/ความซบซอน/ศกยภาพดานทรพยากร

และวจารณญาณหรอดลยพนจของผอ�านวยการอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางประกอบกนเปนเกณฑในการ น�าเสนอผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต หรอนายกรฐมนตรพจารณาตดสนใจในการประกาศยกระดบเปนการจดการสาธารณภยขนาดใหญ (ระดบ 3) และการจดการสาธารณภยรายแรงอยางยง (ระดบ 4) (5)แนวทางปฏบตในการอพยพ เมอเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยขนในพนทใด และการอาศยอยในเขตพนทนน จะเปนอนตราย ใหผมอ�านาจตามมาตรา 28 แหงพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 มอ�านาจสงอพยพผซงอยในพนทนน ออกไปจากพนทอยางเปนระเบยบ ทงน ใหด�าเนนการอพยพ ไมต�ากวา 12 ชวโมงกอนเกดสาธารณภย และจดใหมก�าลงเจาหนาทเขารกษาความสงบเรยบรอย เพอปองกนทรพยสนของประชาชน โดยใหด�าเนนการ ดงน (5.1) การอพยพเคลอนยาย ประกอบดวย (5.1.1) จดล�าดบความส�าคญของผอพยพ โดยแบงกลมผอพยพทตองไดรบ การดแลเปนพเศษ (กลมเปราะบาง) เชน กลมผปวยทพพลภาพ คนพการ คนชรา เดก สตร ควรไดรบการพจารณา ใหอพยพไปกอน เปนตน กรณเดก บดาและมารดาควรอพยพไปดวยกนทงครอบครว และควรอพยพเปนกลม


(5.1.2) จดใหมสถานทปลอดภยและทพกพงชวคราวแกผอพยพและเจาหนาทโดยจดระเบยบพนทอพยพใหเหมาะสมเปนสดสวน (5.1.3) จดระเบยบการจราจรชวคราวในพนททเกดสาธารณภย และพนทใกลเคยง รวมทงจดระเบยบการจราจรในพนทพกพงชวคราวเพอรองรบการอพยพ (5.1.4) ใหความชวยเหลอผอพยพในการขนยายทรพยสนของใชในพนททเกด สาธารณภยและพนทใกลเคยงตามทไดรบการรองขอ (5.1.5) ใหมการจดท�าทะเบยนเพอตรวจสอบจ�านวนผอพยพและผทยงตดคางในพนท (5.1.6) จดใหมการบรการดานการแพทยและสาธารณสขในพนทอพยพ (5.1.7) จดใหมระบบการรกษาความสงบเรยบรอยของพนทรองรบการอพยพ โดยจดก�าลงเจาหนาทต�ารวจและอาสาสมครตามความเหมาะสม (5.1.8) จดใหมเจาหนาทประสานงานกบเจาหนาทต�ารวจในพนทเพอจดก�าลงดแลบานเรอนและทรพยสนของผอพยพเปนระยะ ๆ หากก�าลงเจาหนาทต�ารวจไมเพยงพอใหประสานขอก�าลงสนบสนนจากหนวยอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) หรอจดหาอาสาสมครจากประชาชน แตหากสถานการณลอแหลมเสยงตอการสญเสยชวต หามเจาหนาท/อาสาสมครออกปฏบตหนาทในพนทเสยงโดยเดดขาดจนกวาสถานการณจะบรรเทาความรนแรงลง และสามารถเขาไปตรวจในพนทไดโดยไมมความเสยง พรอมทงใหมการประชาสมพนธใหผอพยพทราบสถานการณอยางตอเนอง (5.2) การยกเลกสถานการณ ใหมการตดตามความเคลอนไหวของสถานการณอยางใกลชดและตอเนอง โดยประชาสมพนธใหประชาชนทราบถงสถานการณเปนระยะ ๆ เพอปองกนความสบสน พรอมทง ใหมการยนยนความชดเจนถงการยกเลกสถานการณ และแจงใหผอพยพเตรยมพรอมในการอพยพกลบสพนทอยอาศยตอไป (5.3) การอพยพกลบ ใหผน�าชมชนหรอผน�ากลมอพยพจดระเบยบและล�าดบกอนหลงกอนการอพยพกลบพรอมทงประสานงานกบเจาหนาททด�าเนนการควบคมดแลการอพยพกลบเมอไดรบแจงขาวการสนสดสถานการณสาธารณภย เพอใหประชาชนเตรยมความพรอมและรอรบแจงจดอพยพกลบไปสพนทอยอาศย (5.4) การอพยพสวนราชการ และองคกรปกครองสวนทองถน เปนการเคลอนยายหนวยราชการและองคกรปกครองสวนทองถนเพอใหสามารถ ใหบรการไดตามปกต โดยใหศนยบญชาการเหตการณในพนทแบงประเภทสวนราชการทจะอพยพ ตามล�าดบ และความจ�าเปนเรงดวน พรอมทงก�าหนดพนทรองรบการอพยพสวนราชการ ครอบครว สวนราชการ และองคกรปกครองสวนทองถนไวลวงหนา โดยการด�าเนนการอพยพใหเปนไปตามแผนอพยพสวนราชการ ทกลาวไวในบทท 4

5.2.2กลยทธท2พฒนาระบบ/เครองมอสนบสนนการเผชญเหต (1)แนวทางปฏบตในการสอสารและโทรคมนาคม การตดตอสอสารมความส�าคญอยางมากในการจดการในภาวะฉกเฉน เนองจากตองม การประสานการปฏบตในการจดการสาธารณภยอยางตอเนอง รวมทงการแลกเปลยนขอมล (Information)


ขาวสาร (Intelligence) เพอแจงเตอนภยแกประชาชน ประสานงาน ควบคม สงการ และรายงานผลการปฏบตงานระหวางหนวยเผชญเหตดวยกนกบหนวยงานทมหนาทสนบสนนการเผชญเหตในดานตาง ๆ โดยมหลกการปฏบต ดงน (1.1) จดใหมระบบการตดตอสอสารทสามารถใชไดในภาวะฉกเฉนส�าหรบตดตอ ประสานงานในการปฏบตหนาทและภารกจรวมกนระหวางสวนราชการ หนวยงาน กองอ�านวยการปองกน และบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ ศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภยเขตทกเขต และประชาชน ในการวางระบบการตดตอสอสารและโทรคมนาคมซงอยางนอยตองมมากกวา 2 ระบบขนไป (1.2) จดระบบการสอสารดวยเครองวทยคมนาคมใหปฏบตตามประกาศคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต เรองหลกเกณฑการอนญาตและ

การก�ากบดแลการใชคลนความถกลาง ส�าหรบการตดตอประสานงานระหวางหนวยงานของรฐและประชาชน รวมถงระเบยบการใชคลนความถวทยสอสารและโทรคมนาคมทกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยก�าหนด (1.3) ตดตอสอสารระหวางกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ สวนราชการ หนวยงาน และประชาชน โดยตองสามารถกระท�าไดตลอด 24 ชวโมง พรอมทง ตองจดใหมมากกวา 2 ชองทางขนไป และยดหลกความถกตอง แมนย�าของขอมล การรกษาความปลอดภยทางการสอสารควบคกบความสะดวกและรวดเรวในการตดตอสอสารเสมอ (1.4) จดใหมระบบการแจงเหตและการสนบสนนขอมลดานสาธารณภยแกประชาชน โดยการเชอมโยงการใชเลขหมายโทรคมนาคมพเศษระหวางสวนราชการและหนวยงานทท�าหนาทแจงเหต และเผชญเหตฉกเฉน

หมายเลข หนวยงาน การใหบรการ

191 ส�านกงานต�ารวจแหงชาต ศนยรบแจงเหตฉกเฉน

192 ศนยเตอนภยพบตแหงชาต รบแจงเหตและขอมลเตอนภย

198 กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ชวยเหลอประชาชนและประสานงาน

ดานสาธารณภย

199 กรงเทพมหานคร รบแจงเหตเพลงไหม

ใหกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนหนวยงานหลกในการจดใหม ระบบการตดตอสอสารทสามารถใชไดในภาวะฉกเฉน การจดระบบการสอสารดวยเครองวทยคมนาคม การตดตอสอสารระหวางกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ สวนราชการ หนวยงาน และประชาชน พรอมทง ใหมระบบการแจงเหต และการสนบสนนขอมลดานสาธารณภยแกประชาชน โดยมกระทรวงมหาดไทย ส�านกงานต�ารวจแหงชาต และ

กระทรวงกลาโหม เปนหนวยงานสนบสนนในการบรณาการการตดตอสอสาร การจดวางระบบ และการฝกอบรมใหความร


ทงน หากมการเปลยนแปลงหรอเพมเตมเลขหมายโทรคมนาคม และความถกลางในการจดการสาธารณภย ใหเปนไปตามประกาศคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (2)แนวทางปฏบตในการเผยแพรและประชาสมพนธขอมลขาวสารในภาวะฉกเฉน เปนระบบและกระบวนการกระจายขอมลขาวสารทเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยขน ใหสวนราชการและประชาชนไดรบรและเขาใจสถานการณ โดยผานชองทางการสอสารทก�าหนดไว เชน โทรทศน วทย หอกระจายขาว ฯลฯ หรอวธการอน ๆ เพอใหประชาชนรบทราบ เขาใจในสถานการณทถกตอง และลดความตนตระหนก ทงน จดใหมศนยประสานขอมลรวม (Joint Information Center : JIC) ในภาวะฉกเฉน เพอเปนศนยยอยในศนยขอมลประชาสมพนธรวม ท�าหนาท Point of Contact กบสอมวลชนและหนวยงานดานขาวสาร พรอมทงรวบรวมขอมลขาวสารทจ�าเปนและเปนปจจบนเพอใหผทมหนาทรบผดชอบ หรอผทตองการทราบขอมลขาวสารใชเปนจดปฏบตงานในการตดตามและเผยแพรขอมลขาวสาร แนวโนมความเปลยนแปลงของสถานการณ และการตรวจสอบยนยนความถกตองของขอมล โดยใหจดตงขนในทกระดบของการจดการสาธารณภย ใหส�านกนายกรฐมนตร รวมกบกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยก�าหนดแนวทางปฏบตหรอจดท�าคมอการปฏบตงานการใหขอมลขาวสารและการประชาสมพนธในภาวะฉกเฉนเพอเปนกรอบ การปฏบตทมมาตรฐานเดยวกนทวประเทศ (3)แนวทางปฏบตในการก�ากบควบคมพนท(AreaCommand) เปนเครองมอส�าหรบใชในภาวะฉกเฉนทมขนาดรนแรงมากครอบคลมพนทกวางขวาง หลายอ�าเภอหรอหลายจงหวด และอาจใชเวลาในการเผชญเหตทยาวนานกวาปกต หรอเปนการจดการ สาธารณภยขนาดใหญ (ระดบ 3) และการจดการสาธารณภยรายแรงอยางยง (ระดบ 4) โดยกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตอาจแตงตงและจดสงผก�ากบ ควบคมพนทเขาไปรวมก�าหนดแนวทาง การปฏบตงานในพนทนน ๆ เพอใหมนใจวา การปฏบตของแตละจงหวดเปนไปตามขอสงการของ กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต โดยความรบผดชอบของผก�ากบ ควบคมพนททไดรบ มอบหมายมดงตอไปน (3.1) ก�าหนดแนวทางการเผชญเหตของแตละจงหวดทประสบภยใหเปนไปในทศทางเดยวกนเพอใหการปฏบตงานมความชดเจนและไมขดแยงหรอซ�าซอนระหวางกน (3.2) ประสานการก�าหนดกลยทธและยทธวธของแตละจงหวดเพอใหเกดเอกภาพในการเผชญเหตรวมกน (3.3) พจารณาการรองขอการจดสรร การปรบเปลยน และการเคลอนยายทรพยากรทไดรบการสนบสนนจากสวนกลางไปยงพนทประสบภยทมความจ�าเปน (3.4) รายงานสถานการณ สภาวะแนวโนม และการวเคราะหสถานการณในพนทประสบภยใหกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตทราบ (3.5) ประสานการใหความชวยเหลอผประสบภยของแตละจงหวดใหมมาตรฐานเดยวกนเพอใหหนวยงานตาง ๆ สามารถเขาปฏบตงานดานการฟนฟระยะกลาง และระยะยาวใหเปนไปอยางคลองตวและตอเนอง


ทงน การแตงตงผก�ากบ ควบคมพนท ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง ก�าหนดโครงสราง จ�านวนบคลากร แนวทางและระเบยบปฏบตประจ�า เพอใหผก�ากบ ควบคมพนทปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ พรอมทงใหพจารณาใชประโยชนจากทรพยากรของศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภยเขต เปนสถานทปฏบตงานของผก�ากบ ควบคมพนท เปนล�าดบแรก (4)แนวทางปฏบตในการบญชาการเหตการณ(IncidentCommand) เปนเครองมอทใชสงการ ควบคม และประสานความรวมมอของแตละหนวยงานในการจดการในภาวะฉกเฉน และเปนระบบปฏบตการในการระดมทรพยากรไปยงทเกดเหต เพอใหสามารถปกปองชวต ทรพยสน และสงแวดลอมเปนไปอยางมประสทธภาพและบรรลวตถประสงค โดยใหทกสวนราชการ หนวยงาน และภาคเอกชน สามารถปรบใชระบบบญชาการเหตการณเปนระบบมาตรฐานของประเทศในการจดการในภาวะฉกเฉน ซงมสาระส�าคญ ดงน

การบญชาการเหตการณ สาระส�าคญ

(4.1)รปแบบโครงสราง

การบญชาการ

(4.1.1) การบญชาการเหตการณ (Incident Command) หมายถง

โครงสรางการบญชาการพนฐานทมผบญชาการเหตการณรบผดชอบ

การจดการเหตการณทงหมดแตผเดยว

(4.1.2) การบญชาการรวม (Unified Command) หมายถง การจดการ

เหตการณทมหนวยงานตงแต 2 หนวยงานขนไป มหนาทรบผดชอบ

ตามกฎหมาย โดยรบผดชอบในพนทททบซอนกน สามารถรวมกนปฏบตงาน

ประสานแผนการท�างาน และประสานทรพยากรในทเกดเหตรวมกน

รวมถงมการก�าหนดความมงหมายในการปฏบต วตถประสงค (Objectives)

กลยทธ (Strategies) และยทธวธ (Tactics) เพอท�างานเดยวกนได

อยางมประสทธภาพ

การบญชาการรวมจะมผบญชาการเหตการณไดหลายคนสามารถ

ตดสนใจ และก�าหนดแนวทางการปฏบตรวมกน ภายใตโครงสรางองคกรเดยว

ถงแมว าจะมหนวยงานเขารวมปฏบตงานหลายหนวยงานกตาม

ซงหมายความวา หนวยงานเหลานนจะตองรกษาไวซงเอกภาพในการบงคบ

บญชาโดยจะตองรบมอบหนาทความรบผดชอบจากหวหนาเพยงผเดยว

ส�าหรบเหตการณไมรนแรง ใหหวหนาหนวยงานทเขาถงทเกดเหต

เปนล�าดบแรกบญชาการเหตการณไปพลางกอนจนกวาผมอ�านาจตาม

กฎหมายจะเขาเปนผบญชาการเหตการณตามอ�านาจหนาทตอไป


การบญชาการเหตการณ สาระส�าคญ

(4.2)ระบบการบญชาการ

เหตการณ

เปาประสงคส�าคญประกอบดวย

(4.2.1) ความปลอดภยทงผประสบภยและเจาหนาทผปฏบตงาน

(4.2.2) บรรลวตถประสงคเชงกลยทธ หรอยทธวธ

(4.2.3) ใชทรพยากรในการปฏบตงานอยางคมคา และมประสทธภาพ

(5) แนวทางปฏบตในการสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน:สปฉ.(EmergencySupportFunction:ESF) การจดการในภาวะฉกเฉน กองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต จะสถาปนาการสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน (สปฉ.) เพยงสวนงานใดสวนงานหนงหรอหลายสวนงานเขารวมสนบสนนการจดการสาธารณภยตามแผนภาพท 5 – 3 ทงน ขนอยกบความจ�าเปนของสถานการณทเกดขนเพอประสานงานระหวางสวนราชการ และหนวยงานทมหนาทความรบผดชอบภารกจดานใดดานหนง เปนการเฉพาะ เชน ภารกจดานการคมนาคมทมหลายสวนราชการมลกษณะงานเหมอนหรอใกลเคยงกน มารวมกนประสานการปฏบต อนจะเปนการลดความซ�าซอนในการชวยเหลอ และสนบสนนการปฏบตงานของกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบทเกดสาธารณภย โดยในแตละสวนงานฯ มหนวยงานหลกและหนวยงานสนบสนน แบงออกเปน 18 สวนงาน ไดแก (5.1) สปฉ.1 : สวนงานคมนาคม มขอบเขตหนาท ดงน (5.1.1) จดการระบบ และควบคมความปลอดภยทางคมนาคม (5.1.2) ปรบปรงเสนทางและโครงขายคมนาคม รวมถงสนบสนนภารกจ การสงก�าลงบ�ารง (5.1.3) จดใหมเสนทางส�ารอง เสนทางเลยง ดดแปลงแกไขระบบการคมนาคม ใหสามารถใชการไดเมอเกดสาธารณภย (5.1.4) สนบสนนการอพยพเคลอนยายประชาชนออกจากพนทประสบภยหรอพนทเสยงตอการเกดสาธารณภย (5.1.5) สนบสนนขอมลและการจดการดานคมนาคมใหแกกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลาง ใหกระทรวงคมนาคมเปนหนวยงานหลก ในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานคมนาคม (5.2) สปฉ.2 : สวนงานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มขอบเขตหนาท ดงน (5.2.1) จดใหมระบบสอสารและโทรคมนาคมทงระบบสอสารหลก ระบบสอสารรอง และระบบสอสารส�ารอง ตลอดจนใหบรการฐานขอมลดานสารสนเทศและการสอสารใหสามารถใชการได ในทกสถานการณ


(5.2.2) สนบสนนอปกรณและเครองมอเครองใชในการสอสาร การจดชอง การสอสารส�ารองเพอใชในภาวะฉกเฉน (5.2.3) สนบสนนก�าลงเจาหนาทเพอบรการตดตอสอสารไดตลอดระยะเวลา ทเกดภย (5.2.4) สนบสนนการฟนฟโครงสรางพนฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (5.2.5) รกษาความปลอดภยระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ใหกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนหนวยงานหลก ในการประสาน การปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน ดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (5.3) สปฉ.3 : สวนงานสาธารณปโภคและโครงสรางพนฐาน มขอบเขตหนาท ดงน (5.3.1) เตรยมความพรอม และด�าเนนการปองกนหรอลดผลกระทบทอาจม ตอพนท เขตเมอง พนทเศรษฐกจ โครงสรางพนฐาน และสงสาธารณปโภคในพนทเสยงภย (5.3.2) ด�ารงสถานะ ด�าเนนการปรบปรง ซอมแซมโครงสรางพนฐาน และ

สงสาธารณปโภคในพนทประสบภยใหสามารถใชการไดในระหวางเกดสาธารณภย โดยเฉพาะในพนทเขตเมอง และพนทเศรษฐกจ ใหกระทรวงมหาดไทย เปนหนวยงานหลก โดยมการไฟฟาสวนภมภาค การไฟฟานครหลวง การประปาสวนภมภาค การประปานครหลวง เปนหนวยงานสนบสนนในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน ดานสาธารณปโภคและโครงสรางพนฐาน (5.4) สปฉ.4 : สวนผจญเพลง มขอบเขตหนาท ดงน (5.4.1) ประสานการปฏบตการในภาวะฉกเฉนเมอเกดอคคภยในเคหสถานประกอบการ นคมอตสาหกรรม (5.4.2) ประสานงานกบสวนราชการและหนวยงานในการปองกนและระงบ อคคภย (5.4.3) สนบสนนการปฏบตการปองกนและระงบอคคภยเมอเกดอคคภยในพนทพเศษ เชน อทยานแหงชาต นคมอตสาหกรรม ทาอากาศยาน หรอบรเวณทสงผลตอมลพษสงแวดลอม เปนตน (5.4.4) สนบสนนขอมลดานเทคนคและองคความรในการปองกนและระงบอคคภย ใหกบสวนราชการ หนวยงาน ในภมภาคและทองถนทงในเขตเมองและชนบท ใหกระทรวงมหาดไทย เปนหนวยงานหลก โดยมกระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนหนวยงานสนบสนนในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานการผจญเพลง (5.5) สปฉ.5 : สวนงานการจดการในภาวะฉกเฉน มขอบเขตหนาท ดงน (5.5.1) เฝาระวงและตดตามขอมลสถานการณทอาจสงผลใหเกดสาธารณภย (5.5.2) แจงเตอนลวงหนาใหประชาชน สวนราชการ และหนวยงานรบทราบสถานการณและแนวโนมการเกดสาธารณภย


(5.5.3) แจงเตอนและแจงแนวทางในการปฏบตตนเพอเตรยมพรอมรบสถานการณ สาธารณภยทจะเกดขน รวมถงสงการใหมการอพยพ และเคลอนยายไปยงทปลอดภย (5.5.4) วเคราะหและวางแผนการเผชญเหต (5.5.5) ประสาน และสนบสนนในการจดการและการเผชญเหตสาธารณภย แกกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ (5.5.6) สนบสนนทรพยากรทจ�าเปนในการเผชญเหตสาธารณภยใหกบ กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ (5.5.7) ก�าหนดจ�านวนชนดของทรพยากรและบคลากรทตองใชเพอใหมประสทธภาพและรวดเรวในการจดการในภาวะฉกเฉน (5.5.8) ประสานการใชทรพยากรจากหนวยงานทเกยวของทกภาคสวน เพอสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานตาง ๆ (5.5.9) ประสานงานในการจดการในภาวะฉกเฉนกบสวนตาง ๆ ในสวนงานสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน (สปฉ.) ดานอน ๆ ใหกระทรวงมหาดไทย เปนหนวยงานหลก ในการประสานการปฏบตระหวาง

สวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานการจดการสาธารณภยและการสนบสนนทรพยากรในภาวะฉกเฉน (5.6) สปฉ.6 : สวนงานสวสดการสงคมและความมนคงของมนษย มขอบเขตหนาท ดงน (5.6.1) ประสานงานและสนบสนนการจดตงศนยพกพงชวคราว (5.6.2) สนบสนนการแจกจายสงของจ�าเปนตอการด�ารงชพใหแกผประสบภย (5.6.3) สนบสนนงานดานการสงคมสงเคราะหแกผประสบภย (5.6.4) เผยแพรและประชาสมพนธใหขอมลขาวสารเกยวกบสวสดการ ดานสาธารณภย (5.6.5) วางแผนการใหความชวยเหลอดานทอยอาศย การดแลบคคลทตอง ไดรบการปฏบตเปนกรณพเศษ การฟนฟดานสงคมและจตใจใหแกผประสบภย และผประสบปญหาทางสงคม (5.6.6) ใหบรการสาธารณกศล (5.6.7) ก�าหนดแนวทางการชวยเหลอผวางงานเนองจากการเกดสาธารณภย (5.6.8) ชวยเหลอเจาหนาทและอาสาสมครทพการทพพลภาพ และเจบปวยหรอบาดเจบจากการปฏบตหนาทขณะเกดภย ใหกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เปนหนวยงานหลก โดยมกระทรวงแรงงาน และสภากาชาดไทย เปนหนวยงานสนบสนนในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ หนวยงาน และองคการสาธารณกศล รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานสวสดการสงคมและความมนคงของมนษย


(5.7) สปฉ.7 : สวนงานการสนบสนนทรพยากรทางทหาร มขอบเขตหนาท ดงน (5.7.1) ประสานการสนบสนนทรพยากรทางทหาร เพอใชสนบสนนสวนราชการ หนวยงานพลเรอน กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบในการเผชญเหตสาธารณภยรวมถงการสงคนทรพยากร (5.7.2) ใหขอเสนอแนะ และค�าปรกษาในกรณทตองใชความช�านาญทางทหารสนบสนนภารกจ (5.7.3) ตดตาม และรายงานสถานะทรพยากรทางทหารทถกก�าหนดใหใช ในภารกจสนบสนนการจดการในภาวะฉกเฉน ใหกระทรวงกลาโหม เปนหนวยงานหลก ในการประสานการปฏบตระหวางเหลาทพ รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานการสนบสนนทรพยากรทางทหาร (5.8) สปฉ.8 : สวนงานการแพทยและสาธารณสข มขอบเขตหนาท ดงน (5.8.1) จดเตรยมและจดหาทรพยากรทางการแพทยและสาธารณสข รวมทงประสานการระดมสรรพก�าลงดานการแพทยและสาธารณสข (5.8.2) จดท�าระบบฐานขอมลผเชยวชาญทางการแพทยและสาธารณสข รวมทงเครองมอทางการแพทยในดานตาง ๆ ของรฐและเอกชน เพอใหพรอมตอการปฏบตเมอเกดสาธารณภย (5.8.3) พฒนาระบบการแพทยฉกเฉน (Emergency Medical Service : EMS) หนวยปฏบตการกชพ และทมตอบสนองดานการแพทย ไดแก ทมปฏบตการฉกเฉนทางการแพทย ในภาวะฉกเฉนระดบอ�าเภอ (Mini MERT) ทมปฏบตการฉกเฉนทางการแพทยระดบตตยภมในภาวะฉกเฉน (MERT: Medical Emergency Response Team) ทมเฝาระวงสอบสวนเคลอนทเรว (SRRT : Surveillance Rapid Response Team) ทมปฏบตการดานจตเวช (MCATT : Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team) ทพรอมออกปฏบตงานชวยเหลอผประสบภยอยางมประสทธภาพ พรอมทงจดระบบเครอขายสาธารณสขใหบรการและสนบสนนการปฏบตงานทวประเทศ โดยรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ เพอเตรยมความพรอมใหสามารถใชประโยชนไดทนทเมอเกดสาธารณภย (5.8.4) จดใหมการพฒนาระบบสอสาร เพอประสานงานและสงการภายในหนวยงานสาธารณสข และหนวยงานทเกยวของใหมประสทธภาพ (5.8.5) จดใหมการเตรยมพรอมทางหองปฏบตการททนสมย และไดมาตรฐาน (5.8.6) จดใหมการพฒนาระบบฐานขอมลความเสยหายทางดานการแพทยและสาธารณสข รวมถงการรายงานผลอยางถกตองและรวดเรว (5.8.7) พฒนาบคลากรสาธารณสขและอาสาสมคร ใหมความรและทกษะ พรอมทจะปฏบตงานเมอเกดสาธารณภย และปองกนตนเองจากภยทเกดขนขณะปฏบตงาน (5.8.8) ใหความรแกประชาชนและชมชนในดานการรกษาพยาบาลเบองตน การสขาภบาล และอนามยสงแวดลอม เพอใหสามารถชวยเหลอตนเองและผอนไดเมอประสบภย (5.8.9) เฝาระวง ควบคม และตดตามโรคตดตอ พรอมทงจดใหมการรกษาพยาบาล การอนามย การสขาภบาล และการปองกนโรคแกผประสบภย


(5.8.10) ฟนฟสภาพจตใจของผประสบภยใหกลบมาด�ารงชวตไดตามปกต ใหกระทรวงสาธารณสข เปนหนวยงานหลก ในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานการแพทยและสาธารณสข โดยมหนวยงานสนบสนน ไดแก โรงพยาบาล สถานพยาบาลของสงกดตาง ๆ ทงภาครฐ และเอกชน เชน มหาวทยาลย กระทรวงกลาโหม มลนธ อาสาสมครตาง ๆ สภากาชาดไทย สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ส�านกงาน หลกประกนสขภาพแหงชาต ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ เปนตน (5.9) สปฉ.9 : สวนงานการคนหาและกภย มขอบเขตหนาท ดงน (5.9.1) สนบสนนการปฏบตการในภาวะฉกเฉนดานการคนหาและชวยชวต ผประสบภย (5.9.2) ประสานการชวยเหลอ สนบสนน การคนหาและกภย กบสวนราชการ หนวยงาน และกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ (5.9.3) ประสานงานกบสมาคม มลนธ และองคกรการกศล ทมภารกจในการคนหาและกภย (5.9.4) จดระบบการปฏบตงานดานการคนหาและกภยใหเปนมาตรฐานเดยวกน ทกภาคสวน (5.9.5) สนบสนนทรพยากร และอปกรณพเศษในการปฏบตภารกจคนหาและกภย (5.9.6) สนบสนนขอมลดานเทคนค และองคความรใหกบหนวยงานปฏบตการคนหาและกภย ใหกระทรวงมหาดไทยและกระทรวงกลาโหม เปนหนวยงานหลก ในการประสาน

การปฏบตระหวางสวนราชการ หนวยงาน และองคการสาธารณกศล รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานการคนหาและกภย (5.10) สปฉ.10 : สวนงานสารเคม วตถอนตราย และกมมนตรงส มขอบเขตหนาท ดงน (5.10.1) วางแผน ควบคม และปองกนภยจากสารเคม วตถอนตราย และกมมนตรงส ทสงผลกระทบตอประชาชน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (5.10.2) พฒนาระบบ รปแบบ และวธการทเหมาะสมเพอน�ามาประยกตใชในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม วตถอนตราย และกมมนตรงส (5.10.3) ระงบภยจากสารเคม วตถอนตราย และกมมนตรงสในพนททม การปนเปอนมลพษและประเมนความเสยหายตอสงแวดลอม (5.10.4) ใหความชวยเหลอและค�าปรกษา แนะน�า เกยวกบการจดการมลพษอนเกดจากสารเคม วตถอนตราย และกมมนตรงส (5.10.5) สงเสรมสนบสนนขอมลและองคความรดานสารเคม วตถอนตราย และกมมนตรงส เพอประโยชนในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย


(5.10.6) จดการสาธารณภยและสนบสนนการก�ากบดแลดานพลงงานปรมาณและนวเคลยรรงส (5.10.7) ปฏบตการและการปองกนภยทางเคม ชวภาพและนวเคลยร ใหกระทรวงอตสาหกรรม เปนหนวยงานหลก โดยมกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงกลาโหม กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กรมควบคมมลพษ ส�านกงานปรมาณเพอสนต เปนหนวยงานสนบสนนในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานสารเคม วตถอนตราย และกมมนตรงส (5.11) สปฉ.11 : สวนงานการเกษตร มขอบเขตหนาท ดงน (5.11.1) ประสานการปฏบตเมอเกดสาธารณภยทมผลกระทบตอดานการเกษตร (5.11.2) ตดตามเฝาระวง ประเมนสถานการณ และแจงเตอนภยแกเกษตรกร (5.11.3) ส�ารวจและตดตามความเสยหายดานการเกษตรเพอใหการชวยเหลอ (5.11.4) สนบสนนทรพยากร เครองมอ อปกรณตาง ๆ เพอชวยเหลอพนทการเกษตร ทประสบภย (5.11.5) สนบสนนขอมลดานการเกษตรและใหขอเสนอแนะแนวทางในการปองกนและแกไขปญหาทมผลกระทบตอดานการเกษตร รวมทงแนวทางการชวยเหลอเกษตรกรทประสบภย ใหกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนหนวยงานหลก โดยมกระทรวงพาณชย เปนหนวยงานสนบสนนในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานการเกษตร (5.12) สปฉ.12 : สวนงานพลงงาน มขอบเขตหนาท ดงน (5.12.1) ดแล รกษา และปองกนทรพยากรดานพลงงานใหสามารถปฏบตงานไดตลอดระยะเวลาการเกดสาธารณภย (5.12.2) ปองกน และบ�ารงรกษาสถานทส�าคญดานพลงงานใหสามารถปฏบตงานรวมถงสนบสนนพลงงานแกสวนราชการ และหนวยงานทส�าคญในการบรการประชาชน เชน โรงพยาบาล สถานบรการน�ามนเชอเพลงใหเพยงพอตอความตองการในภาวะฉกเฉน (5.12.3) จดท�าฐานขอมลแหลงพลงงานเพอใชสนบสนนการปฏบตงาน ในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (5.12.4) ก�าหนดมาตรการควบคมความปลอดภยใหกบสถานทส�าคญ ทเปนแหลงผลตพลงงาน และสถานทใหบรการ (5.12.5) สนบสนนผ เชยวชาญดานพลงงานเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ใหกระทรวงพลงงาน เปนหนวยงานหลก ในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานพลงงาน (5.13) สปฉ.13 : สวนงานรกษาความสงบเรยบรอย มขอบเขตหนาท ดงน (5.13.1) ประสานการปฏบตในการรกษาความสงบเรยบรอย และความปลอดภยของประชาชน สถานทส�าคญทางเศรษฐกจ เขตเมอง และชมชน ในพนทประสบภยและพนทใกลเคยง


(5.13.2) วางแผนการรกษาความปลอดภย และความชวยเหลอดานเทคนคตาง ๆ รวมถงการสนบสนนเทคโนโลยททนสมยในการรกษาความสงบเรยบรอย (5.13.3) ควบคม และบงคบใชกฎหมาย เพอปองกนและปราบปราม การกระท�าผด ทมผลกระทบตอความมนคง และความสงบเรยบรอยของประเทศ (5.13.4) ปฏบตหนาทดานการพสจนเอกลกษณบคคล การจดการศพ การตดตามผสญหาย และการสงกลบ (5.13.5) จดระบบจราจรในบรเวณพนทประสบภยและพนทใกลเคยง ใหส�านกงานต�ารวจแหงชาต เปนหนวยงานหลก ในการประสานการปฏบตระหวาง สวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานการรกษา ความสงบเรยบรอย (5.14) สปฉ.14 : สวนงานการฟนฟเศรษฐกจ การศกษา และวฒนธรรม มขอบเขตหนาท ดงน (5.14.1) ประเมนผลกระทบระบบเศรษฐกจ การศกษา วฒนธรรม และสถานทส�าคญทางประวตศาสตรในพนทประสบภย (5.14.2) ใหขอเสนอแนะ แนวทาง และวธการในการเตรยมความพรอมรบสถานการณสาธารณภย รวมถงการฟนฟในภาพรวมหลงเกดภย (5.14.3) ก�าหนดแนวทางการสนบสนนของหนวยงานทเกยวของ ทงภาครฐและเอกชนในการฟนฟและลดชองวางทางเศรษฐกจ และสงคมของชมชนในระยะยาว (5.14.4) วเคราะห ประเมน ปองกนและลดผลกระทบจากสาธารณภย แกสถานทส�าคญทางประวตศาสตรและวฒนธรรม (5.14.5) ตดตาม ตรวจสอบ และฟนฟพนทเศรษฐกจ การศกษา วฒนธรรมและสถานทส�าคญทางประวตศาสตรใหกลบสสภาพเดมโดยเรว ใหส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และกระทรวงศกษาธการ เปนหนวยงานหลก โดยมกระทรวงวฒนธรรมและกระทรวงการคลง เปนหนวยงานสนบสนน ในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงาน ในภาวะฉกเฉนดานการฟนฟเศรษฐกจ การศกษา และวฒนธรรม (5.15) สปฉ.15 : สวนงานการตางประเทศ มขอบเขตหนาท ดงน (5.15.1) ตดตามและรายงานขอมลทเกยวของกบสถานการณสาธารณภย ทเกดขนใหแกประเทศตาง ๆ (5.15.2) ประสานความรวมมอระหวางประเทศในภาวะฉกเฉน (5.15.3) ประสาน และสนบสนนการด�าเนนการใหความชวยเหลอผประสบภย ทเปนชาวตางประเทศ (5.15.4) ใหขอเสนอแนะ กรณทจ�าเปนตองขอรบการสนบสนนจากรฐบาลตางประเทศ องคการระหวางประเทศ และองคกรพฒนาภาคเอกชนระหวางประเทศ


(5.15.5) ก�าหนดแนวทางการอ�านวยความสะดวกการน�าเขาทรพยากร จากตางประเทศ และการสงกลบ (5.15.6) ประสานการรบ-การใหความชวยเหลอจากรฐบาล องคการระหวางประเทศ และองคกรภาคเอกชนระหวางประเทศ (5.15.7) ประสานการอ�านวยความสะดวก และใหความชวยเหลอแกผประสบภยชาวตางชาตและญาตผประสบภย ใหกระทรวงการตางประเทศ เปนหนวยงานหลก โดยมกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงกลาโหม ส�านกงานต�ารวจแหงชาต และกรมศลกากร เปนหนวยงานสนบสนนในการประสานการปฏบต ระหวางส วนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน ดานการตางประเทศ (5.16) สปฉ.16 : สวนงานการประชาสมพนธและการจดการขอมลขาวสาร มขอบเขตหนาท ดงน (5.16.1) ประชาสมพนธและใหขอมลขาวสารแกประชาชนเกยวกบสาธารณภย ในภาวะฉกเฉนหรอภยคกคามทเกดขน (5.16.2) เผยแพรขอมล และความรทถกตองเพอการเตรยมพรอมรบมอสถานการณใหแกประชาชน (5.16.3) จดตงศนยขอมลขาวสารรวม (Joint Information Center : JIC) เพอเปนศนยกลางการแลกเปลยนขอมล ขาวสาร ระหวางสวนราชการ หนวยงาน ภาคเอกชน และสอมวลชน ทงในและตางประเทศ (5.16.4) ก�าหนดมาตรการ ปองกน ตอบโตขาวลอ ขาวอนเปนเทจ และขอมลทจะสรางความตระหนก แตกตน และหวาดกลวใหแกประชาชน ใหกรมประชาสมพนธ เปนหนวยงานหลก ในการประสานการปฏบตระหวาง

สวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานการประชาสมพนธและ การจดการขอมลขาวสาร (5.17) สปฉ.17 : สวนงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มขอบเขตหนาท ดงน (5.17.1) ประสานการปฏบตเมอเกดสาธารณภยทมผลกระทบตอทรพยากร ธรรมชาต และสงแวดลอม (5.17.2) วเคราะหและประเมนผลกระทบจากสาธารณภยทมตอทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม พรอมทงก�าหนดวธการปองกนและลดผลกระทบ (5.17.3) ใหขอเสนอแนะ แนวทาง วธการปองกน ลดผลกระทบ และ เตรยมความพรอมรบสถานการณในพนททรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อทยานธรรมชาต สตวปา และพนธพช รวมถงการฟนฟหลงเกดภย ใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนหนวยงานหลก ในการประสาน การปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม


(5.18) สปฉ.18 : สวนงานงบประมาณและการบรจาค มขอบเขตหนาท ดงน (5.18.1) ตดตามและรายงานสถานะของแหลงงบประมาณเพอการจดการสาธารณภย และงบประมาณเพอการฟนฟ (5.18.2) ใหขอเสนอแนะ กรณทจ�าเปนตองใชเงนทดรองราชการเพอการให ความชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉน หรองบกลางจากรฐบาล (5.18.3) ด�าเนนการรบบรจาคเงน และสงของเพอใหความชวยเหลอผประสบภย (5.18.4) ประสานงานการควบคมและตรวจสอบยอดเงน ธรกรรมทางการเงนของเงนบรจาคในบญชธนาคารทหนวยงาน องคกรหรอบคคล โดยเปดบญชไวและแจงใหประชาชนบรจาคเงน ใหกระทรวงการคลง เปนหนวยงานหลก โดยมส�านกนายกรฐมนตร ส�านกงบประมาณ และส�านกงานปลดส�านกนายกรฐมนตร เปนหนวยงานสนบสนน ในการประสานการปฏบตระหวางสวนราชการ และหนวยงาน รวมถงจดท�าแผนสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉนดานการงบประมาณและการบรจาค


ผบญชา

การ/

ผอ�าน

วยกา

ร

ศนยข

อมลป

ระชา

สมพนธ

รวม

สวนป

ฏบตก

ารสว

นอ�าน

วยกา

รสว

นสนบ

สนน

กฎหม

าย

สปฉ.13

รกษ

าควา

มสงบ

เรยบ

รอย

สปฉ.1

คมนา

คมสป

ฉ.15

การ

ตางป

ระเท

ศสป

ฉ.2

เทคโ

นโลย

สารส

นเทศ

และก

ารสอ

สาร

สปฉ.11

การ

เกษต

ร

สปฉ.6สว

สดกา

รสงค

ม

และค

วามม

นคงข

อง

มนษย

สปฉ.3

สาธ

ารณปโ

ภค

และโ

ครงส

รางพ

นฐาน

สปฉ.12

พลง

งาน

สปฉ.4

ผจญ

เพลง

สปฉ.9

การค

นหาแ

ละกภ

ย

สปฉ.7

การส

นบสน

น

ทรพยา

กรทา

งทหา

ร

สปฉ.5

การจ

ดการ

ในภา

วะฉก

เฉน

สปฉ.14

การ

ฟนฟ

เศรษ

ฐกจ

การศ

กษาแล

ะวฒนธ

รรม

สปฉ.17

ทรพ

ยากร

ธรรม

ชาต

และส

งแวด

ลอม

สปฉ.18

งบป

ระมา

ณแล

ะ

การบ

รจาค

สปฉ.8

การแ

พทยแ

ละ

สาธา

รณสข

สปฉ.10

สาร

เคม

วตถ

อนตร

ายแ

ละกม

มนตร

งส

ทปรก

ษา/ผ

เชยว

ชาญ

ศนยป

ระสา

นการ

ปฏบต

แผนภ

าพท

5-3

: กา

รสนบ

สนนก

ารปฏ

บตงา

นในภ

าวะฉ

กเฉน

: สป

ฉ.


(6) แนวทางปฏบตในการสนบสนนการจดการเหตการณ (IncidentManagementAssistanceTeam:IMAT) การจดการในภาวะฉกเฉนของหลาย ๆ ประเทศ เมอสาธารณภยทเกดขนมความซบซอน ตองใชระยะเวลาในการจดการสาธารณภยนานกวาเหตการณทวไป (ตงแต 2 สปดาหขนไป) หรอเมอม ความจ�าเปนตองมการวางแผนปฏบตงานอยางตอเนอง ท�าใหมการประสานเพอขอรบการสนบสนนทรพยากรในพนทประสบภยทเปนพนทพเศษในความดแลของหลายหนวยงาน และจ�าเปนตองใชเครองมออปกรณ และ ผเชยวชาญเฉพาะดานเปนกรณพเศษ จงใหมการจดสงชดปฏบตการสนบสนนการจดการเหตการณ (IMAT) เพอเขารวมสนบสนนการจดการสาธารณภยของหนวยงานในพนททเกดสาธารณภย ซงจะเปนการชวย แบงเบาภาระแกหนวยงานในพนท หรอเสรมสรางความเขมแขงในการบญชาการ ควบคม สงการ และแกไขสถานการณ การปฏบตภารกจของชดปฏบตการสนบสนนการจดการเหตการณ (IMAT) ประกอบไปดวย เจาหนาททมประสบการณในการจดการในภาวะฉกเฉน โดยผานการฝกทใหความสามารถในการจดการ สาธารณภยทกประเภท/ระดบ/ขนาด และมความสามารถในการประสานการปฏบตไดทงสวนราชการ หนวยงานพลเรอน ภาคเอกชน และหนวยทหาร ในพนทประสบภยหรอทคาดวาจะประสบภย เพอท�าหนาทใหการสนบสนนการจดการเหตการณ ทงน ขนาด จ�านวน ระดบ และความเชยวชาญของชดปฏบตการสนบสนนการจดการเหตการณ (IMAT) ขนอยกบสถานการณสาธารณภยทเกดขน ทงน เมอเกดสถานการณสาธารณภยทมความจ�าเปนตองจดสงชดปฏบตการสนบสนน

การจดการเหตการณ (IMAT) เขาสนบสนนการแกไขปญหาในพนท ใหหนวยงานสวนกลางทจดสงชดปฏบตการสนบสนนการจดการเหตการณ (IMAT) เขาพนท ใหแจงกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลางทราบ เพอประสานการปฏบต และบางกรณอาจตองการขอรบการสนบสนนตอกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตเพอพจารณาตอไป

5.2.3กลยทธท3เสรมสรางระบบและแนวปฏบตในการบรรเทาทกข (1) แนวทางปฏบตในการขอใชเงนทดรองราชการเพอชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉน เมอเกดภยพบตกรณฉกเฉนขนในพนทใด ใหผมอ�านาจด�าเนนการประกาศใหทองทนน เปนเขตการใหความชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉนตามระเบยบกระทรวงคลงวาดวยเงนทดรองราชการ เพอชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉน และหลกเกณฑวธการทเกยวของ โดยมวตถประสงคบรรเทา ความเดอดรอนเฉพาะหนาของผประสบภยพบต แตมไดมงหมายทจะชดใชความเสยหายใหแกผใด ทงน ตองเปน คาใชจายทจ�าเปนในการด�ารงชพและความเปนอยของประชาชน หรอเปนการซอมแซมใหคนสสภาพเดม อนเปนการบรรเทาความเดอดรอนเฉพาะหนา โดยไดก�าหนดวงเงนทดรองราชการของสวนราชการทเกยวของส�าหรบใหความชวยเหลอผประสบภยไวในระเบยบน และใหการขอใชวงเงนทดรองราชการใหด�าเนนการตามวธการและหลกเกณฑทก�าหนดไวในระเบยบอยางถกตอง


(2) แนวทางปฏบตในการประเมนความเสยหายและความตองการความชวยเหลอ(DamageandNeedAssessment:DANA) ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ ประเมนความเสยหายและความตองการความชวยเหลอภายในพนทประสบภย โดยวเคราะหผลกระทบจากความเสยหายทเกดขนจากสาธารณภยเพอประเมนสถานการณ และวเคราะหความสามารถของผประสบภยในการตอบโตสถานการณฉกเฉนดวยตนเอง รวมทงความตองการความชวยเหลอเพมเตมจากหนวยงานภายนอก เชน ความชวยเหลอดานอาหาร น�าดม การรกษาพยาบาล สขอนามยและการก�าจดสงปฏกล ความชวยเหลอดานสขภาวะ ทพกพง อปกรณยงชพ เปนตน การประเมนนเปนกระบวนการทส�าคญในการปฏบตงานดานมนษยธรรมและการชวยเหลอผประสบภยใหอยรอดปลอดภย โดยมหลกการปฏบต ดงน (2.1) การประเมนแบบรวดเรว (rapid assessment) กระท�าทนทภายหลงมเหตการณ สาธารณภยเกดขน โดยมากภายในสปดาหแรกของการเกดภย เปนการประเมนแบบคราว ๆ เพอรวบรวมขอมลความตองการ สงทควรปฏบตหลงจากเกดภย และทรพยากรทจ�าเปนทก ๆ ดาน ทงผประสบภย โครงสรางพนฐาน สงแวดลอม ล�าดบความส�าคญกอน - หลง การใหความชวยเหลอเบองตน เพอใหทนตอความตองการในภาวะฉกเฉน (2.2) การประเมนแบบละเอยด (detailed assessment) ใหด�าเนนการทนท

เมอภาวะฉกเฉนสนสดลง หรออยางนอยภายใน 2 สปดาหหลงจากเกดสาธารณภย ทงน ขนอยกบการเขาถงพนทประสบภย ซงเปนการประเมนเพอใชในการฟนฟระยะยาวไดอกดวย เปนการระบมลคาความเสยหายทางกายภาพ โครงสรางทางสงคม ประมาณการดานการเงนและวสดอปกรณทจะตองใชในการใหความชวยเหลอและ ความตอเนอง ทงน จ�าเปนจะตองใชผ เชยวชาญในแตละสาขาด�าเนนการประเมนความเสยหายและ ความตองการในแตละดาน การประเมนความเสยหายและความตองการความชวยเหลอ จะตองมความเชอมโยงกบการตอบสนองความตองการของผทไดรบผลกระทบตามหลกมาตรฐาน โดยค�านงถงปจจยดานตาง ๆ เชน อาย เพศ เชอชาต ศาสนา สตรมครรภ และผพการ เพอประกอบการพจารณาดวย (3) แนวทางปฏบตในการรบบรจาค หากกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต หรอกองอ�านวยการปองกน และบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ พจารณาเหนวา มความจ�าเปนตองจดใหมการรบบรจาคเงนหรอทรพยสน เพอชวยเหลอผประสบสาธารณภยใหด�าเนนการตามระเบยบทเกยวของ ดงตอไปน (3.1) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวยการรบบรจาคและการใหความชวยเหลอ ผประสบสาธารณภย พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (3.2) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตร วาดวยการเรยไรของหนวยงานของรฐ พ.ศ. 2544 (3.3) ระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยการรบเงนหรอทรพยสนทมผบรจาคใหทางราชการ พ.ศ. 2526 (3.4) ระเบยบกรมพฒนาสงคมและสวสดการ วาดวยการรบบรจาคสงของเหลอใช ของศนยรบบรจาคเพอการสงเคราะหผเดอดรอน พ.ศ. 2547


กรณทบคคล หนวยงาน หรอองคกรใดจดตงศนยรบบรจาคเพอชวยเหลอผประสบสาธารณภย โดยทบคคล หนวยงานหรอองคกรนนไมไดรบมอบภารกจใด ๆ จากกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต หรอกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ ใหรบผดชอบคาใชจายในการขนยายและสงมอบสงของบรจาคเอง (4) แนวทางปฏบตในการรายงานขอมล เปนการรายงานขอมลขาวสารกรณเกดสาธารณภย ใหผรบผดชอบจดท�ารายงาน พรอมทง รายงานขอเทจจรงทเกดขนทงดานสถานการณสาธารณภย ดานการปฏบตการระงบบรรเทาสาธารณภย ดานการใหความชวยเหลอ และดานอน ๆ ทจ�าเปน โดยใหค�านงถงความถกตอง ความชดเจน และรวดเรว ตามแนวทางปฏบตดงน (4.1) ใหผน�าชมชนส�ารวจความเสยหายและความตองการเบองตน แลวรายงาน ใหศนยบญชาการเหตการณในพนททราบ และรวบรวมความเสยหายและความตองการเบองตน (4.2) ใหศนยบญชาการเหตการณในพนท รายงานสถานการณสาธารณภยตอ กองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยตามล�าดบชนทเหนอขนไป (4.3) ใหกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขตพนทรายงานสถานการณ สาธารณภยตอกองอ�านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบ และกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตตามล�าดบชนทเหนอขนไป (5) แนวทางปฏบตในการจดตงศนยพกพงชวคราว เปนการชวยเหลอผประสบภยทอาศยในศนยพกพงชวคราวในระยะตน และระยะกลาง ใหไดผลด จ�าเปนตองค�านงถงสงส�าคญ ไดแก (5.1) การดแลดานความปลอดภย (5.2) การจดการดานสวสดการ อาหาร สขาภบาล และความเปนอยใหมความสะดวก (5.3) การรกษาพยาบาล และการควบคมปองกนโรคเปนไปอยางทวถง (5.4) การมกจกรรมฟนฟสภาพจตรวมกนเพอท�าใหมสขภาพจตด (5.5) การรวมกลมเปนแหลงเดยวกนเพอตดตอขอรบการสนบสนนจากภายนอก ใหกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เปนหนวยรบผดชอบหลก ในการก�าหนด

มาตรฐานและจดท�าคมอการบรหารศนยพกพงชวคราว


การฟนฟ เปนการด�าเนนการภายหลงจากทภาวะฉกเฉนจากสาธารณภยบรรเทาลง หรอไดผานพน

ไปแลว เพอปรบสภาพระบบสาธารณปโภค การด�ารงชวต และสภาวะวถความเปนอยของชมชนทประสบภย

ใหกลบส สภาวะปกต หรอพฒนาใหดกวาและปลอดภยกวาเดม (Build Back Better and Safer)

ตามความเหมาะสม โดยการน�าปจจยตาง ๆ ในการลดความเสยงจากสาธารณภยเขามาชวยในการฟนฟ

ซงหมายรวมถง การซอมสราง (Reconstruction) และการฟนสภาพ (Rehabilitation) โดยมหลกการส�าคญ

ของการฟนฟ ไดแก

การชวยเหลอผประสบภยใหสามารถชวยเหลอตนเองได เพอใหการด�ารงชวตกลบเขาสภาวะปกต

โดยไมจ�าเปนตองพงพงความชวยเหลอจากภายนอกแตเพยงอยางเดยว

ผประสบภยตองมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ เพอใหเกดกระบวนการยอมรบและมสวนรวม

ในขนตอนตาง ๆ ทจะด�าเนนการ

การพจารณาความเสยงตอภยในการฟนคนสภาพและการสรางใหมเสมอ เพอไมใหงบประมาณ

ตองสญเสยไปโดยเปลาประโยชนจากการเกดสาธารณภยครงตอไป

แผนภาพท 6 - 1 : วงจรการจดการสาธารณภยสการสรางใหมใหดกวาและปลอดภยกวาเดม


ปองกนและลดผลกระทบฟนฟ


ปองกนและลดผลกระทบ



ฟนฟ

สรางใหมใหดกวาและปลอดภยเดม

6บทท

การฟนฟ


6.1 แนวคดเชงกลยทธในการฟนฟ การฟนฟสภาพหลงสาธารณภยตองมการประเมนสาธารณภยทเกดขน ไดแก ความสญเสยชวตและ

ทรพยสน สภาพแวดลอม ระบบนเวศ ทรพยากรธรรมชาตทถกท�าลาย การสญเสยพนธพชและพนธสตวทส�าคญ

ในพนทประสบภย ตนทนของสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงจากสาธารณภยทเกดขนเมอเทยบกบสภาพปกต

ระบบสาธารณปโภคทถกท�าลาย การเยยวยาจากผลกระทบทงหมดทเกดขนใหกลบคนสสภาพเดม ฯลฯ

ดงนน การฟนฟทมประสทธภาพจงมปจจยส�าคญ ๆ ประกอบดวย ดานกายภาพ (Physical) ดานชวภาพ (Biological)

ดานคณคาการใชประโยชนมนษย (Human use value) และดานคณภาพชวต (Quality of life) โดยใหน�าผล

การประเมนสาธารณภยและปจจยส�าคญมาใชก�าหนดเปนกรอบแผนการฟนฟ ไดแก

6.1.1ระยะสน เปนการด�าเนนการตอเนองจากการคนหา การบรรเทา และการชวยเหลอ

ในภาวะฉกเฉนไดยตลง เพอสนองความตองการทจ�าเปนของผประสบภย ธรกจ และชมชนทไดรบผลกระทบจาก

สาธารณภยในระยะเรงดวนหรอระยะสน รวมถงการจดมาตรการรกษาความปลอดภยไมใหเกดอนตรายหรอ

สาธารณภยซ�าขนอก การประเมนความเสยหายของโครงสรางพนฐาน การจดเตรยมทพกอาศยชวคราว และ

การใหบรการสาธารณะ

6.1.2ระยะกลาง เปนการด�าเนนการตอเนองในการประสานและสนบสนนชมชนทประสบภย ฟนฟ

หรอสรางสงอ�านวยความสะดวกในการด�ารงชวตขนใหม การฟนฟเศรษฐกจและสงแวดลอม รวมทงสภาพจตใจ

รางกาย และสงคมของผประสบภย

6.1.3 ระยะยาว เปนการด�าเนนการตอเนองจากระยะกลาง ซงอาจใชเวลาหลายเดอนหรอหลายป

นบจากหลงเกดสาธารณภย โดยมงเนนการกลบสสภาวะปกต หรอใหดกวาและปลอดภยกวาเดม

6.2 กลยทธฟนฟอยางยงยน 6.2.1กลยทธท1พฒนาระบบการประเมนความตองการหลงเกดสาธารณภย(Post-Disaster

NeedAssessment:PDNA)

เปนการประมาณการความเสยหายของสนทรพยทางกายภาพและสาธารณปโภคทไดรบผล

กระทบจากสาธารณภยขนาดใหญ และความสญเสยทางดานเศรษฐกจทเปนผลตามมา รวมทงเปนการประเมนมต

ทางดานสงคม โดยเฉพาะความตองการในการฟนฟระดบชมชน และภาคสวน/สาขาการผลต (Sector)

ทเกยวของตาง ๆ ทงน ขอบเขตของแผนงานและกระบวนการเพอการฟนฟนอกจากจะขนอยกบความเสยหาย

ความสญเสย และความตองการแลว ยงตองค�านงถงทรพยากรทมอย ตลอดจนยทธศาสตรส�าคญในการฟนฟ

ของประเทศ เพอน�าไปสการตดสนใจระดบนโยบายในการสรางคนใหมใหดกวาและปลอดภยกวาเดม

โดยใหส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) เปนหนวยงานด�าเนนการ และ

กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการคลง และส�านกงบประมาณ เปนหนวยรวมด�าเนนการ


(1) แนวทางปฏบตการประเมนความเสยหายและความสญเสย (Damage and Loss

Assessment : DALA)

เปนการวเคราะหผลกระทบจากสาธารณภยทประมาณการเชงปรมาณวา เกดผล

กระทบอะไรขนจากเหตการณสาธารณภย โดยอาศยการเกบขอมลทตยภมจากพนทประสบภย และน�าขอมล

จากการประเมนไปใชในการประมาณการซอมสรางสงกอสรางทเสยหายไป และการวางแผน การฟนฟจาก

ความสญเสยทเกดขน ซงการประเมนความเสยหายและความสญเสย ประกอบดวย

(1.1)การประเมนความเสยหาย(DamagesAssessment) (1.2)การประเมนความสญเสย(LossesAssessment)

• สนทรพยทางกายภาพทถกท�าลายทงหมดหรอ

บางสวน อนรวมถงอาคารและสวนประกอบ

โครงสรางพนฐานสนคาทเกบไวในคลง

ทรพยากรธรรมชาต ฯลฯ

• ความเสยหายเกดขนระหวางหรอหลงเกด

เหตการณในทนท

• ความเสยหายค�านวณในเชงกายภาพและ

คดค�านวณดวยมลคาทดแทนเปนตวเงน

• ค�านวณหามลคาในการซอมแซมหรอสรางคนใหม

ของทรพยสนทถกท�าลาย

• การหมนเวยนทางเศรษฐกจทเปลยนแปลงไป

อนเนองมาจากสาธารณภย

• ความสญเสย เชน ผลผลตทไมสามารถเกดขนและ

ขายได และมผลใหเกดคาใชจายทเพมขนจาก

กระบวนการผลตมลคาตนทนการด�าเนนการ

ตอหนวยเพมขนและรายไดทลดลงรายจายทไมได

คาดหมาย (เชน การชวยเหลอทางมนษยธรรม

การรอถอน และการขนยาย ซากปรกหกพง)

• ความสญเสยเกดขนตงแต ช วงระยะเวลาท

เกดสาธารณภยจนถงเมอเศรษฐกจไดรบการฟนฟ

กลบมาสสภาพปกต และมการกอสรางสนทรพย

ทเสยหายคนใหมเสรจสนโดยสมบรณ

• ความสญเสยจะถกคดค�านวณดวยมลคาในปจจบน

(Present Value)

(1.3) การค�านวณมลคาผลกระทบจากสาธารณภยทมผลตอมวลรวมของระบบเศรษฐกจมหภาค

โดยอางองกบอตราการเตบโตของระบบเศรษฐกจ หรอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domestic

Product : GDP) รวมถงดลการช�าระเงน และสถานการณทางการเงนของประเทศ

(2) แนวทางปฏบตการวเคราะหผลกระทบทางสงคมและผลกระทบทมตอประชาชน

เปนการประเมนผลกระทบของสาธารณภยตอการพฒนาหรอเรยกอกอยางหนงวา

การประเมนความตองการของมนษยดานการฟนฟ (Human Recovery Needs Assessment : HRNA) คอ

การประเมนความตองการของประชาชนและชมชน เพอใหสามารถวางกรอบนโยบายการฟนฟสรางคนใหม

ไดอยางเหมาะสมและเปนทยอมรบ


6.2.2กลยทธท2พฒนาระบบปฏบตการและบรหารจดการดานการฟนฟ

(1) แนวทางปฏบตในการฟนฟสขภาพผประสบภย ไดแก ดานสมรรถภาพทางกายใหแก

ผประสบภย (การตรวจรกษา ปองกน ควบคมโรค และการฟนฟความแขงแรงทางรางกาย) ดานสภาพจตใจของ

ผประสบภย โดยใหกระทรวงสาธารณสขเปนหนวยงานหลก ในการจดท�าแผนปฏบตการและก�าหนดแนวทาง

การปฏบตรวมกบสวนราชการ หนวยงาน และภาคเอกชนทเกยวของ

(2) แนวทางปฏบตในการฟนฟสถานภาพสงคม ไดแก การใหบรการดานขอมลขาวสาร

ความร และค�าปรกษาตาง ๆ การรบแจงเหตและประสานการชวยเหลอ การฟนฟอาชพ การชวยเหลอ

ดานการเสรมศกยภาพประชาชน/ชมชน การโยกยายและการตงถนฐานของผประสบภย การท�าใหประชาชนหรอ

ผประสบภยสามารถกลบมาประกอบอาชพและด�าเนนชวตไดอยางปกต โดยใหกระทรวงการพฒนาสงคมและ

ความมนคงของมนษย เปนหนวยงานหลก ในการจดท�าแผนปฏบตการและก�าหนดแนวทางการปฏบตรวมกบ

สวนราชการ หนวยงาน และภาคประชาสงคมทเกยวของ

(3) แนวทางปฏบตในการฟนฟและเสรมสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจ ไดแก การให

ความชวยเหลอทางการเงนทจ�าเปน การก�าหนดแนวทางปฏบตด านการเงนการคลงท เหมาะสม

เพอเปนการเปดโอกาสใหผประสบภยสามารถกลบมามความมนคงทางเศรษฐกจ เชน เงนใหเปลา (Grant)

เงนอดหนน (Subsidies) เงนสมทบ (Co-funding) เงนชดเชย (Compensation) การผอนผนดานการเงน (Prolong)

การพกช�าระหน การชวยเหลอดานการก ยมหรอการลดหยอนภาษ ดอกเบยการจดตงกองทนพเศษ

เพอการจดการความเสยงจากสาธารณภย รวมถงเงนทนในดานตาง ๆ เชน การฟนฟอาชพแกผประสบภย การฟนฟ

ภาคการเกษตร กองทนเงนกยม เงนกดอกเบยต�าเพอสงเสรมการลงทนประกอบอาชพ เงนแกไขปญหา

ดานสาธารณภยฉกเฉนในระยะสน เปนตน โดยใหกระทรวงการคลง เปนหนวยงานหลก ในการจดท�าแผนปฏบตการ

และก�าหนดแนวทางปฏบตดานเศรษฐกจ การเงนการคลง และมกระทรวงพาณชย เปนหนวยงานสนบสนน

(4) แนวทางปฏบตในการฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอม ไดแก การก�าหนด

แนวทางการฟนฟสภาพแวดลอมทสงผลกระทบตอชมชนและแหลงทรพยากรทางธรรมชาต รวมทงพนทชมชน

ทไดรบผลกระทบจากสาธารณภย โดยใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนหนวยงานหลก

ในการจดท�าแผนปฏบตการและก�าหนดแนวทางการปฏบตรวมกบสวนราชการ และหนวยงานทเกยวของ

6.2.3กลยทธท 3 เสรมสรางแนวทางการฟนฟทดกวาและปลอดภยกวาเดม (Build Back

BetterandSafer)

(1) แนวทางปฏบตในการวางแผนและสนบสนนการฟนฟชมชนและการพฒนาศกยภาพ

ใหวางแผนและด�าเนนกจกรรมฟนฟอยางมประสทธภาพ โดยการมสวนรวมกบชมชน

เพอใหมความพรอมรบมอและฟนกลบอยางรวดเรว ซงเปนการด�าเนนงานฟนฟทตอเนองจากการบรรเทาภย

ทเกดขน โดยใหจดเวทประชมหารอเพอบรณาการกระบวนการวางแผนการฟนฟใหมสาระส�าคญ เชน ระบ

ขอบเขต ลกษณะส�าคญของผลกระทบจากภย การใหความชวยเหลอทางวชาการในการวางแผนการฟนฟ

การระบและตดตามการแกไขความขดแยง และการลดความแตกตาง รวมถงการประยกตใชหลกการพฒนา

อยางยงยนในการวางแผน และการก�าหนดการประสานความตองการทยงไมไดรบการชวยเหลอ


(2) แนวทางปฏบตในการวางแผนและสนบสนนการฟนฟบรการดานสขภาพ และ

การบรการสงคม

ใหเสรมสรางความพรอมทจะรบมอ และการฟนกลบสสภาวะปกตไดอยางรวดเรว

ของทองถนในการบรการดานสขภาพ และการบรการดานสงคมของบคคลและชมชนทประสบภย ครอบคลมถง

การสาธารณสข สขภาพจต และการบรการทางการแพทย

(3) แนวทางปฏบตในการวางแผนและสนบสนนการฟนฟทอยอาศย

ใหมการบรณะ และการกอสรางทอยอาศยทถกท�าลายและไดรบความเสยหายใหม

หรอพฒนาทอยอาศยถาวร เพอเปนทางเลอกใหมในการแกไขปญหาดานทอยอาศยทจะรองรบความตองการ

ของทงชมชนไดอยางมประสทธภาพ โดยชมชนมสวนในการเสรมสรางความถาวรยงยนและความตานทาน

ตอสาธารณภยของทอยอาศย ทงน ภารกจสนบสนนการฟนฟทอยอาศยมงทจะแกไขปญหาดานทอยอาศย

หลงการเกดสาธารณภยเพอปองกนและลดผลกระทบตอสาธารณภยทจะเกดขนอก

(4) แนวทางปฏบตในการวางแผนและสนบสนนการฟนฟระบบโครงสรางพนฐาน

เพมศกยภาพในการด�าเนนงานฟนฟระบบโครงสรางพนฐานใหลลวงเรวขน โดยจะ

เกยวของกบหนวยงานเครอขายทงภาครฐและเอกชนทมความเชยวชาญดานวศวกรรมบรการและประชาชน

ในภาคสวนโครงสรางพนฐานหลายภาคสวน ซงมขอบเขตครอบคลมโครงสรางพนฐาน สวนหลกและสวนยอย

ดงตอไปน : พลงงาน น�า เขอน การสอสาร ระบบการขนสง การเกษตร (การผลตอาหารและการจดสง)

สถานทท�าการของรฐบาล สาธารณปโภค การสขาภบาล วศวกรรม การควบคม และระบบอน ๆ ทสนบสนน

โครงสรางพนฐานทางกายภาพดานการสอสาร รวมถงสถานทท�าการส�าหรบการใหบรการ ไดแก ความปลอดภย

สาธารณะ การบรการฉกเฉน และสถานทพกผอนหยอนใจ เปนตน

(5) แนวทางปฏบตในการวางแผนและสนบสนนการฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ปกปองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และทรพยสนทางประวตศาสตรในการ

ด�าเนนงานตอบโตและฟนฟทเหมาะสม เพอทจะสงวน อนรกษ บรณะ และปฏสงขรณใหกลบคนสสภาพเดม

หรอดกวาหรอปลอดภยกวาเดมตามทชมชนรองขอการสนบสนน โดยเปนการกระตนใหหนวยงานทมหนาท

รบผดชอบในทกระดบ รวมถงหนวยงานภาคเอกชนทเปนเครอขายใหการสนบสนนแผนงานและภารกจส�าคญ

ตามแผนปฏบตการทองถนทก�าหนดวธการทจะใชทรพยากรและสมรรถนะเพอตอบสนองความตองการของ

ชมชนไดตรงและเพยงพอ

(6) แนวทางปฏบตในการวางแผนและสนบสนนการฟนฟระบบเศรษฐกจ

สงเสรมและสนบสนนการพลกฟนระบบเศรษฐกจ (รวมถงดานเกษตรกรรม) คนสสภาวะ

ทมนคง และพฒนาโอกาสทางเศรษฐกจ ซงจะสงผลใหชมชนเกดความเขมแขงยงยน และสามารถอยรอด

ในเชงเศรษฐกจได ทงน สาธารณภยไมเพยงแตสรางความเสยหายตอทรพยสนเทานน แตยงเกดความเสยหาย

ใหกบตลาดสนคาและบรการทงหมดอกดวย ดงนน ความรวดเรวและประสทธผลในการพลกฟนชมชน

ใหสามารถพงพาตนเอง และมความสามารถในการอยรอดขนอยกบการปรบตวอยางรวดเรวใหเขากบสภาวะ


ตลาดทเปลยนไป การเปดด�าเนนธรกจตอเนอง และ/หรอการสรางธรกจใหม การด�าเนนธรกจท�าใหมการจาง

คนงาน การจดหาบรการใหและตอบสนองความตองการของชมชน รวมถงการสรางรายไดอกครง

ซงเปนการชวยเหลอชมชน รวมถงการสนบสนนทางการเงนในการฟนฟดานอน ๆ ทมความจ�าเปนตอการเสรมสราง

ความเขมแขงทางเศรษฐกจ การดงดดการลงทนจากภายนอก และบทบาทการมสวนรวมของภาคเอกชน

เปนประเดนส�าคญทไมอาจจะมองขามไดในฐานะทเปนรากฐานทส�าคญส�าหรบการฟนฟเศรษฐกจของชมชน


ธนาคารเพอการพฒนาแหงเอเชย (Asian Development Bank : ADB) ไดคาดการณวา พ.ศ. 2568 ประชากรในภมภาคเอเชยจะมความหนาแนนสง และจะเกดมหานคร (megacity) ขนมากทสดในโลก โดยจะเพมขนถง 21 แหง จาก 37 แหงทมอยทวโลก ซงหมายถงภมภาคเอเชยจะมความเสยงจากสาธารณภยทอาจสรางความเสยหายไดหลายลานลานบาท ในขณะทศกยภาพและความพรอมในการจดการความเสยงจาก สาธารณภยของแตละประเทศยงมความแตกตางกน อนเปนเหตใหผลกระทบจากสาธารณภยทเกดขน ในยคปจจบนมความ “ไรพรมแดน” กลาวคอ สาธารณภยทเกดขนไมเพยงจะสงผลกระทบตอการจดการความเสยงจากสาธารณภยของรฐบาลประเทศนน ๆ แตยงมผลใหประเทศเพอนบานหรอประเทศอน ๆ ตองหยดชะงกดวยเชนกน ดวยเหตนความรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงจากสาธารณภยและการประสาน ความชวยเหลอดานมนษยธรรมเมอประสบสาธารณภย จงเปนเรองส�าคญของแตละประเทศ รวมทงประเทศไทยตองใหการสงเสรมและสนบสนนซงกนและกนในการเพมศกยภาพการจดการความเสยงจากสาธารณภยใหแกประเทศทประสบภยในแตละครงใหได

7.1 แนวคดเชงกลยทธความรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงจากสาธารณภย ประเทศไทยไดรวมใหการรบรองกรอบการประสานความรวมมอระหวางประเทศในการจดการ ความเสยงจากสาธารณภย และกรอบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรมระหวางประเทศ ซงกลายเปน นโยบายดานตางประเทศทท�าใหประเทศไทยมโอกาสเขารวมแลกเปลยน เรยนร และพฒนาศกยภาพ การจดการความเสยงจากสาธารณภยภายใตกรอบตาง ๆ ใหเกดประสทธภาพสงสด โดยมจดมงหมายเพอพฒนา ศกยภาพของประเทศไทย 4 ดาน ประกอบดวย (1) การประสานงานดานมนษยธรรมของประเทศใหม ความเปนเอกภาพ (2) การปฏบตงานดานมนษยธรรมของประเทศเปนไปตามมาตรฐานของโลก (3) การจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศบนฐานความรตามหลกสากล และ (4) การน�าประเทศไทยสระดบแนวหนาในการจดการความเสยงจากสาธารณภย

7บทท ความรวมมอระหวางประเทศในการจดการ

ความเสยงจากสาธารณภย


7.2 กลยทธรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงสาธารณภย 7.2.1กลยทธท1พฒนาระบบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรมทมเอกภาพ (1) แนวทางปฏบต“การรบ”ความชวยเหลอดานมนษยธรรมจากตางประเทศ (1.1) จดท�ามาตรฐาน แผนปฏบตการ ค มอประชาสมพนธและขนตอนการรบ ความชวยเหลอดานมนษยธรรมจากตางประเทศ เพอเปนกรอบการด�าเนนงานและการปฏบตของหนวยงานฝายไทย ทเกยวของ ตลอดจนตางประเทศ และองคการระหวางประเทศทจะใหความชวยเหลอดานมนษยธรรม เมอเกดสาธารณภยรายแรงอยางยง ทงน ตองสอดคลองกบกฎหมาย/กฎระเบยบของประเทศไทยและระหวางประเทศ ตลอดจนกรอบการปฏบตตาง ๆ ของสากลทไดรบการรบรอง โดยใหกระทรวงการตางประเทศ รวมกบกระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม กระทรวงการคลง และหนวยงานอน ๆ ทเกยวของรบผดชอบด�าเนนการ ซงตองประกอบดวยสาระส�าคญอยางนอย ไดแก แนวทางปฏบตของประเทศไทยในการขอรบความชวยเหลอจากตางประเทศ เงอนไขและขนตอนในการรบ รองขอ ปฏเสธ และยตความชวยเหลอจากตางประเทศ ขนตอนการเปดรบ การจดการขอมล การรกษาระบบ National Single Window ตามขอ 7.2.1 (3) พรอมทง ขนตอน การอ�านวยความสะดวก และการดแลความปลอดภยใหแกตางประเทศ องคการระหวางประเทศ และองคกรตางประเทศอน ๆ ทใหความชวยเหลอ โดยครอบคลมการจดการความชวยเหลอในดานตาง ๆ ไดแก บคลากรทไดรบมอบหมายใหปฏบตการชวยเหลอและบรรเทาทกข ผเชยวชาญทม ใบประกอบวชาชพเฉพาะ เชน แพทย วศวกร สถาปนก พนกงานขบเครองจกรกล เปนตน รวมถงเครองอปโภค บรโภค อปกรณในการชวยเหลอ การปฏบตงานของบคลากร/ผเชยวชาญ และอปกรณชนดพเศษ เชน ยานพาหนะ เครองจกร อปกรณ การสอสาร อปกรณดาวเทยม คลนความถ อปกรณทางการแพทย ยาและเวชภณฑ เปนตน พรอมทง การขนสงทางบก ทางน�า ทางอากาศ สนขคนหา ทรพยากรทางทหาร และเงนบรจาค (1.2) จดใหมการฝกการรบความชวยเหลอดานมนษยธรรมจากตางประเทศเปนประจ�า อยางนอยปละ 1 ครง โดยใหเปนการฝกระดบประเทศของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และใหกระทรวงการตางประเทศ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม และหนวยงานทเกยวของ เปนหนวยจดการฝก โดยใหมสถานเอกอครราชทต สถานกงสล และองคการระหวางประเทศเขารวมการฝก (2) แนวทางปฏบต“การให”ความชวยเหลอดานมนษยธรรมแกตางประเทศ (2.1) จดท�ามาตรฐาน แผนปฏบตการ ค มอประชาสมพนธและขนตอนการให ความชวยเหลอดานมนษยธรรมแกตางประเทศ เพอเปนกรอบการด�าเนนงานและการปฏบตของหนวยงานฝายไทย ทเกยวของ ตลอดจนตางประเทศทจะรบความชวยเหลอดานมนษยธรรมจากประเทศไทย โดยตองสอดคลองกบกฎหมาย/กฎระเบยบของประเทศไทยและระหวางประเทศ ตลอดจนกรอบการปฏบตตาง ๆ ของสากล ทไดรบการรบรอง โดยใหกระทรวงการตางประเทศ รวมกบกระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม กระทรวงการคลง และหนวยงานอน ๆ ทเกยวของด�าเนนการ ซงตองประกอบดวยสาระส�าคญอยางนอย ไดแก หนาทความรบผดชอบของประเทศไทยในฐานะผใหความชวยเหลอ หนาทความรบผดชอบของประเทศรบความชวยเหลอ เงอนไขและขนตอนในการใหและยตความชวยเหลอ ทงน ใหครอบคลมการจดการความชวยเหลอในดานตาง ๆ ตามขอ 7.2.1 (1.1)


(2.2) จดใหมการฝกการใหความชวยเหลอดานมนษยธรรมจากตางประเทศเปนประจ�า อยางนอยปละ 1 ครง โดยใหเปนการฝกระดบประเทศของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภย แหงชาต (กรณสาธารณภยทเกดอยนอกอาณาเขตของประเทศไทย) และใหกระทรวงการตางประเทศ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม และหนวยงานทเกยวของเปนหนวยจดการฝก โดยใหมสถานเอกอครราชทต และสถานกงสลตางประเทศทประจ�าอยในประเทศไทยเขารวมการฝก (3) แนวทางปฏบตระบบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรมณ จดเดยว(SingleWindowSystem) เพอใหการ “รบ” และ “ให” ความชวยเหลอดานมนษยธรรมในภาวะฉกเฉนมเอกภาพและไดมาตรฐานสากล จงใหมการประสานงานเพอการชวยเหลอดานมนษยธรรมของประเทศเพยงจดเดยว โดยใหสอดคลองกบหลกการสากลวาดวยการพฒนาระบบการประสานงาน ณ จดเดยว (National Single

Window : NSW) ตามมตสมชชาใหญแหงสหประชาชาต ท 60/21 วนท 23 พฤศจกายน 2548 เอกสารขอเสนอแนะ ล�าดบท 33 ของศนยการสงเสรมการคาและธรกจอเลกทรอนกสแหงสหประชาชาต (UN/CEFACT) โดยคณะกรรมาธการเศรษฐกจยโรป และกรอบความตกลงวาดวยการอ�านวยความสะดวกดานศลกากรดวยระบบอเลกทรอนกส ณ จดเดยวของอาเซยน วนท 9 ธนวาคม 2548 เพอเปนระบบจดการขอมลและเอกสารในการ อนญาตน�าเขาและสงออกทางธรกรรมระหวางประเทศเพยง ณ จดเดยวในการจดการสาธารณภย แผนภาพท 7 - 1 ไมวาจะเปนการน�าเขาทางกายภาพหรอทางอเลกทรอนกส โดยมการแจงขอมลไปยงหนวยงานอน ๆ ทเกยวของ และ/หรอมกระบวนการควบคมรวมกน เพอใหผมสวนเกยวของในธรกรรมนนไดรบประโยชน อยางรวดเรวและถวนหนา ทงน ใหการจดการในภาวะฉกเฉนน�าระบบดงกลาวสนบสนนในการจดการสงของตาง ๆ ทไดรบความชวยเหลอจากตางประเทศ หรอใหความชวยเหลอแกตางประเทศ โดยใหด�าเนนการดงน (3.1) จดใหมการพฒนาระบบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรม ณ จดเดยว (National Single Window : NSW) ของกรมศลกากรตามมตคณะรฐมนตร วนท 27 กมภาพนธ 2550 มาปรบใช เพออ�านวยความสะดวกดานศลกากรในการจดการสาธารณภย และเพอรองรบการเขาสประชาคม เศรษฐกจอาเซยนในป พ.ศ. 2558 โดยใหกระทรวงการตางประเทศเปนหนวยรบผดชอบหลก กระทรวง การคลง และกระทรวงมหาดไทย รวมถงหนวยงานออกใบอนญาตและใบรบรองสงของบรรเทาทกขตามกฎหมาย ทเกยวของ เปนหนวยสนบสนน โดยใหครอบคลมการจดการความชวยเหลอในดานตาง ๆ ตามขอ 7.2.1 (1.1) (3.2) เชอมโยงระบบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรม ณ จดเดยว (National Single Window : NSW) เขากบระบบคลงขอมลสาธารณภยแหงชาต เพอใหสามารถตดตาม (Tracking) การจดเกบสงของส�ารองจายในคลงส�ารองทรพยากรทก�าหนดไวในแตละภาค (Stockpiling) การจดสรร/การแจกจายสงของ ตลอดจนมการปรบปรงและพฒนาระบบดงกลาวอยางตอเนอง โดยใหกระทรวงมหาดไทยเปนหนวยด�าเนนการ (3.3) จดใหมระบบขอมลสารสนเทศทสามารถเชอมโยงกบตางประเทศไดอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยงการจดใหมเวบไซตทงภาษาองกฤษและภาษาไทยเพอใชเปนชองทาง ในการประชาสมพนธ สอสาร และตดตามเกยวกบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรมกบตางประเทศ และองคกรผใหความชวยเหลอ ตลอดจนประชาชนทวไป โดยใหเปนระบบขอมลสารสนเทศหลกของประเทศ


ทใชแลกเปลยนขอมลกบระบบอน ๆ ของภมภาค และองคกรระหวางประเทศทเกยวของ เชน ศนยประสานงาน การใหความชวยเหลอดานมนษยธรรมของอาเซยน (ASEAN Coordinating Centre for Humanitarian Assistance and Disaster Management : AHA Centre) ส�านกงานประสานดานมนษยธรรม แหงสหประชาชาต (United Nations’s Office for The Coordination of Humanitarian Affairs,UN-OCHA) และหนวยงานหรอองคการระหวางประเทศ หรอหนวยงานภาคประชาสงคมทปฏบตงานเกยวกบการให ความชวยเหลอดานมนษยธรรมอน ๆ ทเกยวของ (3.4) ใหกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต ใชระบบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรม ณ จดเดยวเปนหลกในการจดการ สงการ ตดตาม และตรวจสอบ ความชวยเหลอดานมนษยธรรมทงในการรบความชวยเหลอจากตางประเทศเมอเปนการจดการสาธารณภยรายแรงอยางยงและใหความชวยเหลอแกประเทศอน ๆ 7.2.2กลยทธท2ยกระดบมาตรฐานการปฏบตงานดานมนษยธรรม (1) แนวทางปฏบตการปรบปรงระเบยบ/กฎหมายดานมนษยธรรม ประเทศไทยตองมมาตรฐานการปฏบตงานทสอดคลองกบมาตรฐานขนต�าของ การปฏบตงานดานมนษยธรรมใหเปนทยอมรบ โดยแตงตงคณะอนกรรมการดานกฎหมายระหวางประเทศและความรวมมอระหวางประเทศดานมนษยธรรม มอ�านาจหนาทตดตาม รวบรวม ศกษา ทบทวน และวเคราะห ระเบยบ/กฎหมาย/กรอบการด�าเนนการดานมนษยธรรมทงทมอยภายในประเทศและทเปนหลกสากล พรอมทงจดท�าขอเสนอดานเทคนคเพอการปรบปรงระเบยบ/กฎหมาย/กรอบการด�าเนนการทเกยวของ กบการประสานงานและปฏบตงานดานมนษยธรรมของประเทศตามความเหมาะสมและจ�าเปน ทงน ใหรกษาไวซงเงอนไขทางการเมองการปกครอง สงคม และวฒนธรรม ตลอดจนภมปญญาของคนในประเทศ โดยน�าเสนอตอคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตใหความเหนชอบ (2) แนวทางปฏบตการสรางมาตรฐานบคลากรในการปฏบตงานใหความชวยเหลอ ดานมนษยธรรม (2.1) ใหหนวยงานภาครฐ และภาคสวนอน ๆ รวมกบคณะอนกรรมการตามขอ 7.2.2 (1) รบผดชอบการพฒนามาตรฐานการใหความชวยเหลอดานมนษยธรรมในดานทเกยวของอยางนอย 9 ดาน ตามหลกองคการสหประชาชาต “กลมงานดานมนษยธรรม (cluster approach)” ไดแก ดานสขภาพอนามย ดานโลจสตกส ดานการบรหารจดการศนยพกพงชวคราว ดานน�าและการสขาภบาล ดานการสอสารในภาวะฉกเฉน ดานความมนคงทางอาหาร ดานโภชนาการ ดานการคมครอง และดานการศกษาเพอปรบปรงมาตรฐาน การปฏบตงาน (2.2) ใหมการจดตงชดคนหาและกภยในเมองแหงชาต (National Urban Search and Rescue : USAR) ทมสมรรถนะสงในการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรม และปฏบตการคนหาและกภยทมประสทธภาพตามมาตรฐานของคณะทปรกษาดานการคนหาและกภยในเขตเมองสากล (International Search and Rescue Advisory Group : INSARAG) ซงสามารถท�างานรวมกบชดปฏบตการดานมนษยธรรมระหวางประเทศอน ๆ ไดทงในภาวะทเกดสาธารณภยอยางรายแรงในประเทศ และรวมปฏบตการ ระหวางประเทศในพนทประสบภยอน ๆ โดยใหกระทรวงมหาดไทย (กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย)


เปนผประสานงานดานนโยบาย (Policy Focal Point) และดานปฏบต (Operation Focal Point) รวมกบหนวยงานทเกยวของ ไดแก กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงกลาโหม องคการ สาธารณกศลทมภารกจดานการกชพก ภย และใหส�านกงบประมาณจดสรรงบประมาณเพอสนบสนน การพฒนามาตรฐานการชวยเหลอดานมนษยธรรมของประเทศ และศกยภาพชดคนหาและกภยในเมองแหงชาตใหไดอยางตอเนอง เชน การอบรมทงภายใน/ตางประเทศ การฝกรวมภายในประเทศ การฝกรวมตามปฏทนของ INSARAG เปนตน (2.3) จดท�าแผนการพฒนาและจดสรรทรพยากรบคคลเพอรองรบการจดตงชดคนหาและกภยในเมองแหงชาต โดยใหส�านกงานคณะกรรมการพฒนาขาราชการพลเรอน (ก.พ.) ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) รวมกบกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยด�าเนนการ (2.4) ใหผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และ/หรอผอ�านวยการกลางเปนผมอ�านาจสงใชชดคนหาและกภยในเมองแหงชาต (National Urban Search and Rescue : USAR) สงการ ใหเตรยมความพรอม และปฏบตหนาทตามทไดรบมอบหมายทงภายในราชอาณาจกร และนอกราชอาณาจกร โดยใหเบกจายงบประมาณจากงบกลางหรอกองทนพเศษเพอการจดการความเสยงจากสาธารณภย 7.2.3กลยทธท3เสรมสรางการแลกเปลยนเรยนรดานสาธารณภยของประเทศ (1) แนวทางปฏบตในการจดการความรดานสาธารณภยของประเทศ (1.1) จดท�าฐานขอมลทรพยากรเพอการพฒนาระหวางประเทศ ประกอบดวย ขอมลความรวมมอ ความเชยวชาญ แหลงทนจากตางประเทศ และองคการพฒนาระหวางประเทศ เพอน�ามาวเคราะห และจดล�าดบความส�าคญดานการพฒนาศกยภาพการจดการความเสยงจากสาธารณภยเพอก�าหนดนโยบาย/ยทธศาสตรความรวมมอกบตางประเทศในการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศไทย โดยใหกระทรวงการตางประเทศ รวมกบส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปนหนวยงานหลก และใหส�านกงานสถตแหงชาต และผทรงคณวฒจากสถาบนการศกษาเปนหนวยสนบสนน (1.2) เชอมโยงฐานขอมลดงกลาวไวในคลงขอมลสาธารณภยแหงชาต เพอน�าขอมลไปใชใหเกดประโยชนในการตดสนใจก�าหนดนโยบาย/ยทธศาสตร ตลอดจนการวจยและพฒนาตอไป (1.3) จดการองคความรดานสาธารณภยจากตางประเทศผานศนยการเรยนรสาธารณภย ทกระดบ โดยใหมกระบวนการจดการความรจากตางประเทศมาประมวล/ประยกตใชใหสอดคลองกบบรบททางการเมอง สงคม และวฒนธรรมของประเทศ (2) แนวทางปฏบตในการพฒนาความรวมมอดานสาธารณภย (2.1) จดท�ากรอบความรวมมอดานสาธารณภยกบตางประเทศ และแผนปฏบตการ ความรวมมอดานสาธารณภยกบตางประเทศในรปแบบตาง ๆ ทงในระดบทวภาคและพหภาคทสอดคลองกบทน ศกยภาพ และความตองการในการพฒนาประเทศ โดยใหกระทรวงการตางประเทศ รวมกบกระทรวงมหาดไทย เปนหนวยงานหลก (2.2) ตดตามการด�าเนนงานความรวมมอดานสาธารณภยกบตางประเทศ โดยคณะอนกรรมการกจการดานตางประเทศวาดวยการจดการสาธารณภย และรายงานผลการด�าเนนงาน ตอคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต


(3) แนวทางปฏบตการขบเคลอนความรดานสาธารณภยสสาธารณะ (3.1) จดใหมกระบวนการถายโอนความรดานสาธารณภย (Knowledge Transfer) ไปสสาธารณะใหกวางขวาง โดยอาศยศนยการเรยนรสาธารณภยทกระดบเพอเปนศนยกลางในการรบและถายทอดชดความรดานการจดการสาธารณภยไปยงประชาชน นกเรยน และนกศกษา (3.2) พฒนาบคลากรดานการจดการความเสยงจากสาธารณภยใหเปนผเชยวชาญ โดยน�าความร ดานสาธารณภยจากตางประเทศมาปรบใหเขากบบรบทของประเทศ (3.3) ใหมเครองมอในการระดมองคความรในการจดการความเสยงจากสาธารณภย โดยใหกระทรวงมหาดไทย และหนวยงานเครอขายทเกยวของรวมด�าเนนการ ไดแก หนงสอปกขาว (White Paper) เพอรวบรวมขอมลสาธารณภยของประเทศไทยในรอบ 1 ป และบทความทงในและตางประเทศเกยวกบ ตวอยางการปฏบตทด (Best Practice) ในการลดความเสยงจากสาธารณภยของประเทศไทย และประเทศอน ๆ รวมถงจดใหม เวทระดบชาต/สมชชาสาธารณภย เพอใหภาคสวนตาง ๆ มารวมหารอแลกเปลยนรบฟง ความคดเหนตอผลการด�าเนนงานและทศทางการด�าเนนงานของประเทศ 7.2.4กลยทธท 4 สงเสรมบทบาทความเปนประเทศแกนน�าดานการจดการความเสยงจากสาธารณภย (1)แนวทางปฏบตในการสรางความเปนเลศดานวชาการและดานปฏบตการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559 ไดก�าหนดใหประเทศไทยตองด�ารงไวซงความสามารถในการแขงขนของประเทศใหไดอยางตอเนอง ดงนน การพฒนาบทบาทแกนน�าดานการจดการความเสยงจากสาธารณภยจะเปนการสรางความมนคงและมนใจใหแกนานาประเทศถงความพรอม ความปลอดภยในการลงทน และการทองเทยวของประเทศไทย โดยการยกระดบ

องคความรของสถาบนพฒนาการจดการสาธารณภยแหงชาตใหไดมาตรฐานตามหลกสากล รวมถงความสามารถใหบรการและใหการสนบสนนการพฒนาศกยภาพใหแกภมภาคได ตลอดจนแสวงหาแหลงงบประมาณในรปของกองทนพเศษส�าหรบสงเสรมภารกจดงกลาวไดอยางตอเนอง (2) แนวทางปฏบตในการพฒนาบทบาทแกนน�าดานการจดการความเสยงจากสาธารณภย โดยมกรอบแนวทางดงตอไปน (2.1) สงเสรมชดปฏบตงานดานคนหาและกภยในเมองแหงชาตทงภายในและภายนอกราชอาณาจกร (2.2) ใหการสนบสนนทางวชาการแกกลมประเทศก�าลงพฒนาและประเทศรายไดนอย (2.3) จดใหมโครงการทนการศกษาและวจยดานการพฒนามาตรฐานการลดความเสยง จากสาธารณภยของประเทศและของภมภาค


8.1 การขบเคลอนแผนไปสการปฏบต แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 ไดน�ากรอบแนวคดและแนวทาง การจดการความเสยงจากสาธารณภย ประกอบดวย การมงเนนการลดความเสยงจากสาธารณภย การบรณาการการจดการในภาวะฉกเฉน การเพมประสทธภาพการฟนฟอยางยงยน และการสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศในการจดการความเสยงจากสาธารณภย ซงการจะด�าเนนการทจะใหบรรลผลสมฤทธตามวตถประสงคจงตองอาศยการบรณาการจากทกภาคสวนทงภาคราชการ พลเรอน ทหาร ภาคเอกชน มลนธ/อาสาสมคร และองคการสาธารณกศล กอปรกบแนวทางกระบวนการขบเคลอนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต โดยมคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต (กปภ.ช.) เปนกลไกส�าคญของประเทศในการก�ากบดแลยทธศาสตรตาง ๆ ไปสการปฏบตใหเกดผลและเปนรปธรรม โดยใหมแนวทางดงตอไปน 8.1.1 การเสรมสรางและพฒนาความเขาใจเกยวกบสาระส�าคญของแผนการปองกนและบรรเทา

สาธารณภยแหงชาตเกยวกบนโยบายการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต และยทธศาสตรการจดการความเสยงจากสาธารณภย รวมถงการมสวนรวมจากทกภาคสวนในขบเคลอนแผนไปสการปฏบต ทงสวนกลาง สวนภมภาค และทองถน เชน การจดประชมสรางความเขาใจ การประชาสมพนธผานสอตาง ๆ เปนตน 8.1.2 การบรณาการประสานการปฏบตแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตกบแผนอน ๆ ทเกยวของกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยภายใตประเดนยทธศาสตรทมความเชอมโยงกน รวมทง จดใหมการฝกการปองกนและบรรเทาสาธารณภยรวมกนทกระดบ 8.1.3 การผลกดนใหมงบประมาณเชงบรณาการดานการจดการความเสยงจากสาธารณภยของ ทกหนวยงาน โดยการจดประชมหารอกบหนวยงานสวนกลาง เชน ส�านกงบประมาณ กรมบญชกลาง ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ และหนวยงานทเกยวของ เพอก�าหนดแนวทางวธการจดสรรงบประมาณใหสอดคลองกบการขบเคลอนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต รวมทงงบประมาณตาม แผนปฏบตราชการประจ�าปของหนวยงาน และการจดสรรงบประมาณใหแกระดบพนท 8.1.4 การก�าหนดบทบาทหนวยงานและภาคเครอขายทกระดบในการขบเคลอนแผนไปสการปฏบต ตามบทบาทหนาทความรบผดชอบ ไดแก รฐบาล หนวยงานกลาง หนวยราชการสวนกลาง รฐวสาหกจ จงหวด และองคกรปกครองสวนทองถน รวมถงภาคเอกชน สถาบนการศกษา หนวยงานวจย และสอตาง ๆ โดยมแนวทางด�าเนนการของแตละภาคสวน ดงน

8บทท

การขบเคลอนแผนไปสการปฏบต


หนวยงาน แนวทางด�าเนนงาน

(1) รฐบาล สนบสนนใหการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเปนนโยบาย/ยทธศาสตรหลก ของชาต พรอมทงบรรจเปนสาระส�าคญในแผนพฒนาเศรษฐกจและ สงคมแหงชาต

(2) หนวยงานกลาง

(2.1) กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย(พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 มาตรา 11)

(2.1.1) จดประชมชแจงหนวยงานรวมในการด�าเนนงานของทกภาคสวน ทงสวนกลางและภมภาค เพอสรางความเขาใจและประสานความรวมมอ เปดโอกาสใหหนวยงานก�าหนดแนวทางรวมกน ส�าหรบใชเปนกรอบการจดท�าแผนปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภย และการขอตงงบประมาณ รวมถงการตดตามและประเมนผล

(2.1.2) จดประชมหนวยงานสวนกลาง ไดแก ส�านกงบประมาณ ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ และหนวยงานทเกยวของ รวมก�าหนด ประเดนการขบเคลอนทส�าคญเพอบรณาการกบยทธศาสตรการจดสรร งบประมาณ การก�าหนดเปาหมายตวชวดใหเชอมโยงกบการจดท�าค�ารบรอง การปฏบตราชการ รวมทงรวมผลกดนการด�าเนนงานอยางตอเนอง

(2.1.3) ประสานหนวยงานในการตรวจสอบและประเมนผล การน�าเปาหมาย การจดการความเสยงจากสาธารณภยตามแผนประกอบการจดท�าแผนระดบกระทรวง แผนปฏบตการประจ�าป เพอใหทกหนวยงานใชเปนแผนขอรบ การจดสรรงบประมาณ และเปนกรอบการปฏบตของหนวยงานตอไป

(2.1.4) ประสานส�านกงานสถตแหงชาต จดท�าฐานขอมลการตดตามและประเมนผลในระดบภาพรวมและพนท

(2.2 ) ส�านกงบประมาณ จดท�ายทธศาสตรการจดสรรงบประมาณ เพอสนบสนนการขบเคลอนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต โดยใหความส�าคญกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทกระดบ เพอใหการบรณาการการจดการความเสยงจากสาธารณภยมประสทธภาพและประสทธผล เปนรปธรรม

(2.3) ส�านกคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.)

ใหหนวยราชการทเกยวของ ก�าหนดเปนตวชวดในการจดท�าค�ารบรอง การปฏบตราชการระดบกระทรวงและระดบจงหวด พรอมทงใหมการตดตามและประเมนผลทกป

(2.4) หนวยราชการสวนกลาง รฐวสาหกจ

ใหหนวยงานจดท�าแผนปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภยระดบตาง ๆ ทเกยวของใหสอดคลองกบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พรอมทงก�าหนดแนวทางการตดตามและประเมนผลการจดท�าแผนปฏบตการฯ ของหนวยงานทกระดบ ใหมการด�าเนนการอยางสอดคลองในทศทางเดยวกน


หนวยงาน แนวทางด�าเนนงาน

(3) สวนภมภาค

(3.1) หนวยงานระดบจงหวด (3.1.1) ชแจงนโยบายและแนวทางการด�าเนนงานตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต โดยอาจตงคณะท�างานขบเคลอนตดตามและประเมนผลระดบจงหวด ระดบอ�าเภอ เพอรบผดชอบการด�าเนนงาน และ มฐานขอมลเชอมโยงกบหนวยงานกลางอยางเปนระบบ

(3.1.2) ประชมหารอเพอจดท�าแผนปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภยระดบตาง ๆ รวมถงใหความรวมมอตดตามและประเมนผล

(3.2) องคกรปกครองสวนทองถน

จดท�าแผนปฏบตการในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยขององคกรปกครองสวนทองถน

(4) ภาคเอกชน มสวนรวมในการขบเคลอนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยใหเปนรปธรรม ซงแตละองคกรสามารถน�าประเดนทเกยวของไปด�าเนนงานเอง หรอรวมกบหนวยงานทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคเครอขายทเกยวของ (Public Private Partnership : PPP) พรอมทงใหมงเนนความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมขององคกร (Corporate Social Responsibility : CSR) ภายใตหลกจรยธรรมและการจดการความเสยงจากสาธารณภย อนน�าไปสการพฒนาอยางยงยน

(5) สถาบนการศกษา/หนวยงานวจย

ใหความรแกภาคเครอขายทงดานวชาการและการปฏบต สนบสนนเงนทน และประสานความรวมมอเครอขายการวจย เพอผลตผลงานวจย สราง องคความร เพอเปนขอมลในการก�าหนดนโยบายทงระดบประเทศสระดบพนท

(6) สอสารมวลชน ผลตสอประชาสมพนธกระตนใหทกภาคสวนของสงคมมสวนรวมขบเคลอน เผยแพรขอมลขาวสาร และด�าเนนงานภายใตแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต รวมถงสะทอนสถานการณการจดการความเสยงจาก สาธารณภยดานตาง ๆ ทชดเจนสประชาชน ชมชน และหนวยงานทเกยวของ

8.1.5 การตดตามและประเมนผล โดยการมสวนรวมของหนวยงานตาง ๆ ทงสวนกลางและระดบพนทการก�าหนดใหจดท�ารายงานผลการด�าเนนการเปนประจ�าทกป รวมทงการตดตามและประเมนผล ในการน�าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตไปสการปฏบตในทกระดบ โดยด�าเนนการในชวงกลางแผนและปลายแผนเพอเปนขอมลประกอบการพจารณาแนวทางในการปรบปรงหรอทบทวนแผนตอไป 8.1.6 การวจยและพฒนาการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศภายใตแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต เพอใชในการปรบปรงกฎหมายและระเบยบตาง ๆ ทเกยวของใหมมาตรฐานและด�าเนนการไดอยางมประสทธภาพมากยงขน


กระบวนการขบเคลอนแผนไปสการปฏบต สามารถอธบายไดดงแผนภาพ ดงน

ประเดนหลกขบเคลอน

จดประชมสรางความเขาใจ

4. แผนปฏบตการ

ปองกนและ

แกไขปญหาจาก


คณะอนกรรมการจดท�า

แผนการปองกนและบรรเทา

สาธารณภยแหงชาต ก�าหนด

แนวทางการตดตามและ

ประเมนผล

l จดท�าแผนการตดตามและ


l ชแจงหนวยงานทเกยวของ

แตละระดบ

ปรบวธ

เชอมโยง

การบรณาการ

งานของ

หนวยงาน

ระดบตาง ๆ

ใหสอดคลองกน

l การตดตาม


ภาพรวม

l จดท�า

รายงาน

เสนอตอ

กปภช.

เพอพจารณา

สการปรบปรง

ตอไป

ตดตามความกาวหนาการด�าเนนงานภายใตแนวทางการตดตามและประเมนผล l ตดตามความกาวหนา การด�าเนนงานภายใตแผนฯ แตละระดบ l ทบทวน บทบาทและ กลไก ตลอดจนการมสวนรวมของหนวยงานรวมในการด�าเนนงานเชงบรณาการ l ปรบวธด�าเนนการขบเคลอนเชงบรณาการ

ใหมประสทธภาพมากขน

1. แผนการปองกน

และบรรเทา


จงหวด/


2. แผนการปองกน

และบรรเทา


อ�าเภอ

3. แผนปฏบตการ

ในการปองกนและ

บรรเทาสาธารณภย

ขององคกรปกครอง


ผลการขบ

เคลอนแผนฯ

1. หนวยงาน

ทเกยวของ

มความเขาใจ

และสามารถ

ขบเคลอนแผนฯ

เชงบรณาการ

มากขน

2. ทกภาคสวน

มสวนรวม

อยางจรงจง

3. การเชอมโยง

แผนในระดบ

ตาง ๆ มมากขน

4. แผนทกระดบ

มการด�าเนนงาน

เชงบรณาการ

มากขน

การประชาสมพนธผานสอตาง ๆ

จดท�าแผนระดบตาง ๆ และจดใหมการฝกการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

หารอกบหนวยงานสวนกลางในการปรบวธการจดสรรงบประมาณ

ดานการจดการความเสยงจากสาธารณภย

การวจยและพฒนาแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

จดประชมหารอสรางความเขาใจกบหนวยงานภาครฐทเกยวของ ในการเปดชองทางในการบรณาการกบแผนของหนวยงาน เพอบรรลเปาหมายทก�าหนดไว

การเสรมสรางพฒนา

ความเขาใจเกยวกบแนวคด

และสาระส�าคญของแผน

การขบเคลอนแนวทาง

การด�าเนนงานเชงบรณาการ

อยางมสวนรวมในแตละระดบ

ของทกภาคสวน

การจดสรรทรพยากร

เพอใชประโยชนรวมกนและ

ปรบวธการท�างานของ

หนวยงานภาครฐ

ใหรวมด�าเนนการ

กบหนวยงานตางๆ

การตดตาม

และประเมนผล

ปรบปรงกฎหมายและ

ระเบยบ

นโยบาย ยทธศาสตรสการปฏบต

แผนภาพท 8 - 1 : กระบวนการขบเคลอนแผนไปสการปฏบต


ความเชอมโยงการขบเคลอนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตไปสการปฏบต ดงน

ประเดนการขบเคลอนส�าคญยทธศาสตรการมงเนนการลดความเสยงจาก


ยทธศาสตรการบรณาการการจดการ

ในภาวะฉกเฉน

ยทธศาสตรการเพมประสทธภาพการฟนฟอยางยงยน

ยทธศาสตรการสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศในการจดการ

ความเสยงจากสาธารณภย

1.การหลกเลยงภยอนตรายลดผลกระทบทอาจเกดขนโดยการลด ความเปราะบาง และความลอแหลม พรอมทงการเพมขด ความสามารถในการเตรยมพรอมกบสาธารณภยทเกดขน

3

2. มาตรการปองกน แนวทางปฏบตในการปองกน การลดผลกระทบ และการเตรยมความพรอมทมประสทธภาพ

3

3. การจดการสาธารณภยในภาวะฉกเฉนเปนไปอยางมระบบ มมาตรฐาน เปนเอกภาพ และบรณาการความรวมมอกบทกภาคสวนใหเกดประสทธภาพและประสทธผล

3

4. ผประสบภยไดรบความชวยเหลอบรรเทาทกขอยางรวดเรว ทวถง และทนเหตการณ

3

5. ลดความสญเสยชวตและทรพยสนของประชาชนทไดรบผล กระทบจากสาธารณภยใหมนอยทสด

3

6. ฟ นฟให ผ ประสบภยได รบการสงเคราะห ช วยเหลอ อยางรวดเรว ทวถง ตอเนอง เปนธรรมและสามารถกลบไปด�ารงชวตไดตามปกต

3

7. พนทประสบภยไดรบการฟนฟใหกลบคนสสภาวะปกตหรอใหดกวาและปลอดภยกวาเดม

3

8. การพฒนาระบบและกลไกงานดานสาธารณภยรวมกบหนวยงาน และองคการความรวมมอระหวางประเทศ

3

9. การพฒนาและเชอมโยงกบมาตรฐานงานดานสาธารณภยระดบภมภาค อนภมภาค และระหวางภมภาค

3

หมายเหต :หนวยงานหลก/ ภาคเครอขาย สามารถใชผงความเชอมโยงตรวจสอบประเดนทด�าเนนการในแผนฯ เพอเชอมโยงกบภารกจ/ บทบาทหนวยงานทสอดคลองกบประเดน การขบเคลอนส�าคญ 9 ขอ ส�าหรบใชจดท�าแผนงาน/ โครงการ เพอขอตงงบประมาณในการขบเคลอนแผนฯ

แผนภาพท 8 - 2 ความเชอมโยงการขบเคลอนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตไปสการปฏบต

ระบบและมาตรฐาน


สาธารณภยของประเทศ

ทมความพรอมรบกบสถานการณ

อยางบรณาการ

ประชาชนสรางวฒนธรรม

ความปลอดภย และมศกยภาพ

ในการรรบ ปรบตว ฟนเรวทว

อยางยงยน (Resilience)

สงคมไทยมการเรยนร

และมภมคมกนในการจดการ

สาธารณภย โดยการมสวนรวม

จากทกภาคสวน

เปาหมายการจดการความเสยงจาก


กระบวนการ

ขบเคลอนแผนฯ





ประเดนทด�าเนนการในแผนฯ

ยทธศาสตรการจดการความเสยงจากสาธารณภย

ประเดนการขบเคลอนส�าคญ9ขอ

การขบเคลอนแผนสการปฏบต

การมงเนนการลดความเสยงจากสาธารณภย การบรณาการการจดการในภาวะฉกเฉน

การเพมประสทธภาพการฟนฟอยางยงยนการสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศ

ในการจดการความเสยงจากสาธารณภย


8.2 การตดตามและประเมนผล 8.2.1แนวทางการตดตามและประเมนผล ประกอบดวย หลกการประเมนผลสมฤทธ โดยวเคราะหการบรรลถงเปาหมายการจดการความเสยงจากสาธารณภย หลกการคดเชงเหตผล เชอมโยงความสมพนธเชงสาเหตและผลผลตไปสผลลพธและผลกระทบดวยขอมล รวมถงเหตผลเชงประจกษทเชอถอได และ หลกความรวมมอระหวางหนวยงาน และภาคสวนตาง ๆ ในสงคม พรอมทงก�าหนดใหมการจดท�ารายงานผลเสนอตอคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตทงรายป กลางแผน และปลายแผน 8.2.2หนวยงานและภาคเครอขายด�าเนนการตดตามและประเมนผล โดยใหคณะอนกรรมการจดท�าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต เปนหนวยรบผดชอบหลกด�าเนนงานตามแนวทาง การผลกดนประเดนส�าคญไปสการปฏบต โดยมแนวทางปฏบตในการตดตามและประเมนผล ดงน (1) คณะอนกรรมการจดท�าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตด�าเนนงานดงน (1.1) ตดตามและประเมนผลประเดนการขบเคลอนทส�าคญ (1.2) ตดตามและประเมนผลระดบยทธศาสตร (1.3) ตดตามและประเมนผลภาพรวม โดยใหจดท�ารายงานการตดตามและประเมนผลภาพรวมทบรรลผลตามเปาหมายการจดการ

ความเสยงจากสาธารณภย การประเมนผลกระทบจากการขบเคลอน และสรปภาพรวมการตดตามและประเมนผล พรอมทงจดท�าเปนรายงานเสนอตอคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตพจารณาเพอน�า ไปสการปรบปรงหรอทบทวนแนวทางการด�าเนนงานตอไป (2) กรอบระยะเวลาการตดตามและประเมนผล (2.1) การตดตามและประเมนผลรายป (2.2) การตดตามและประเมนผลในระยะกลางแผนฯ (2.3) การตดตามและประเมนผลในระยะปลายแผนฯ โดยใหจดท�ารายงานผลการขบเคลอนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตไปสการปฏบต เพอตอบสนองตอเปาหมายการจดการความเสยงจากสาธารณภยของประเทศใหมประสทธภาพ ยกระดบไปสมาตรฐานตามหลกสากล ตลอดจนน�าปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะไปปรบปรงแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตตอไป (3) กลไกการตดตามและประเมนผล ใหคณะอนกรรมการจดท�าแผนการปองกนและบรรเทา สาธารณภยแหงชาต เปนกลไกในการประสานการปฏบต ตดตาม และประเมนผลสมฤทธของแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตภายใตการก�ากบดแลของคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต ตามแผนภาพท 8 - 3


(4)ขนตอนการตดตามและประเมนผลประกอบดวย

คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

ประสานการขบเคลอนและการตดตาม/ประเมนผล

แตงตง

รายงาน

คณะอนกรรมการจดท�าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

สาธารณชน

แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต- ยทธศาสตรท 1 การมงเนนการลดความเสยงจากสาธารณภย- ยทธศาสตรท 2 การบรณาการการจดการในภาวะฉกเฉน- ยทธศาสตรท 3 การเพมประสทธภาพการฟนฟอยางยงยน- ยทธศาสตรท 4 การสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศ ในการจดการความเสยงจากสาธารณภย

แผนภาพท 8 - 3 : กลไกการตดตามและประเมนผลสมฤทธของแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

(4.1) ก�าหนดกรอบการตดตามและประเมนผล โดยสรางความเขาใจในสาระส�าคญของแผนการปองกนและบรรเทา สาธารณภยแหงชาต แนวทางการขบเคลอนประเดนส�าคญไปสการปฏบต ก�าหนดประเดนและตวชวด การประเมน

แหลงขอมล เพอประกอบการวเคราะหและประเมนผลใหสะทอนกระบวนการด�าเนนงาน ผลผลต และผลลพธ

(4.2) รวบรวมขอมลภายใตกรอบการตดตามและประเมนผล ไดแก (1) ขอมลปฐมภมทไดจากการส�ารวจ การระดมความคดเหน และอน ๆ รวมทงควรก�าหนดเปาหมายและพนทจดเกบขอมลทชดเจน

และ (2) ขอมลทตยภมทไดจากเอกสารรายงานผลการด�าเนนงานของหนวยงาน

(4.3) ประเมนผลและวเคราะหขอมล (4.4) จดท�ารายงานสรปผลภาพรวม และขอเสนอแนะ

(4.5) น�าเสนอรายงานสรปผลใหผบรหารระดบหนวยงานพจารณาใหความเหนชอบ

(4.6) ปรบปรงผลการประเมนกอนเสนอใหคณะอนกรรมการจดท�าแผน

การปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

แผนภาพท 8 - 4 : ขนตอนการตดตามและประเมนผล


8.3 การวจยและพฒนา การวจยและพฒนา (Research and Development : R&D) เปนกระบวนการของการศกษา การเรยนร และการคนหาแนวคด แนวทาง และวธปฏบตหรอสงประดษฐ เพอน�าไปใชในการพฒนาเทคนค วธการ รปแบบการด�าเนนงาน หรอระบบการจดการความเสยงจากสาธารณภยทเปนประโยชนทงแกประชาชนและหนวยงานทเกยวของทกภาคสวน รวมทงการน�าสงทไดมการคดคนหรอคนพบมาพฒนา ออกแบบ เปลยนแปลง ผลการด�าเนนงาน กระบวนการด�าเนนงาน และการบรการใหมลกษณะรปแบบใหม หรอ การปรบปรงใหดขนกวาเดม และสามารถด�าเนนการรวมกบการตดตามและประเมนผล โดยการเกบรวบรวมขอมลภายใตกรอบการตดตามและประเมนผลในลกษณะของการทบทวนจากบทเรยนและการเรยนร ทงกอนด�าเนนการ ระหวางด�าเนนการ และเมอเสรจสนการด�าเนนการ ซงถอวาเปนการทบทวนวธการ ใหบรรลตามเปาหมายการจดการความเสยงจากสาธารณภย และน�าปญหาอปสรรคทเกดขนไปวจยและพฒนาองคความรดานวชาการทเนนดานนวตกรรมใหม ๆ ไดแก ผลงานวจย สงประดษฐ รวมถงการพฒนาระบบการปองกนและบรรเทาสาธารณภย เพอตอบสนองความตองการนโยบายทส�าคญของรฐบาล โดยมแนวทางการด�าเนนการวจยและพฒนา ดงน 8.3.1 ศกษา คนควาดานการวจยและพฒนาทเกยวของกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยรวมกบสถาบนการศกษา ภาคเอกชน องคการความรวมมอระหวางประเทศ และหนวยงานทเกยวของ เพอน�าองคความร และเทคโนโลยททนสมยมาพฒนาและประยกตใชเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ของประเทศใหเหมาะสมและสอดคลองกบมาตรฐานหลกสากล 8.3.2 ศกษาบทเรยนของเหตการณสาธารณภยส�าคญทผานมา (Lesson Learnt) เพอใหทราบขอมล ขอเทจจรงส�าหรบน�าไปประยกตใชในการจดการความเสยงจากสาธารณภยใหมประสทธภาพยงขน ใหส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) และกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย เปนหนวยงานกลาง ในการประสานการด�าเนนการเกยวกบการปฏรประบบวจยของประเทศ รวมกบหนวยงานใหทนตาง ๆ ภายใตเครอขายองคกรบรหารงานวจยแหงชาต (คอบช.) และหนวยงานทเกยวของ เพอกอใหเกดการมสวนรวมในการขบเคลอนการวจยสการพฒนาประเทศแบบบรณาการและยงยน

8.4 การทบทวนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 มาตรา 44 ก�าหนดวาในกรณทขอเทจจรง เกยวกบสาธารณภยหรอการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทไดก�าหนดไวในแผนตาง ๆ ตามพระราชบญญตน เปลยนแปลงไปหรอแผนดงกลาวไดใชครบหาปแลว ใหเปนหนาทของผ รบผดชอบในการจดท�าแผน ด�าเนนการปรบปรงหรอทบทวนแผนทอยในความรบผดชอบ กรณทไดด�าเนนการตามกระบวนการทก�าหนดไวในแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 และไดมการตดตามประเมนผลสมฤทธของแผน หรอมการวจยและพฒนา พบขอบกพรองหรอ มนวตกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยททนสมยและเหมาะสมใหพจารณาทบทวนปรบปรง แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 ไดตามความเหมาะสม


ภาคผนวก ก นยามศพท

กลยทธ (Strategy) หมายถง แผนทวๆ ไป หรอค�าแนะน�าทเลอกมาใชเพอใหบรรลวตถประสงค

ของการจดการความเสยงจากสาธารณภย

กลมเปราะบาง (Vulnerable Group) หมายถง กลมบคคลทมความสามารถจ�ากดในการเผชญ

เหตการณสาธารณภย ซงตองการความดแลเปนพเศษ เชน เดก สตรมครรภ ผสงอาย บคคลทพลภาพ ผปวย

ผพลดถน ผลภย คนตางดาว

การจดการในภาวะฉกเฉน (Emergency Management) หมายถง การจดระบบและบรหารจดการ

ทรพยากรและความรบผดชอบเพอเผชญเหตการณฉกเฉนทกรปแบบ

การซอมสราง (Reconstruction) หมายถง การฟนฟโครงสรางและสงกอสรางทไดรบความเสยหาย

จากเหตการณสาธารณภยใหกลบมาสสภาพทสามารถใชงานไดดงเดม

การเตรยมความพรอม (Preparedness) หมายถง ความพยายามในการเตรยมการรบมอกบ

สาธารณภย มงเนนกจกรรมตาง ๆ ทท�าใหผคนมความสามารถในการคาดการณ เผชญเหต และจดการกบ

ผลกระทบจากสาธารณภยอยางเปนระบบ หากมการเตรยมความพรอมไดดจะท�าใหสามารถด�าเนนการตาง ๆ

ไดอยางเหมาะสมทงในชวงกอน ระหวาง และหลงการเกดสาธารณภย และเพมโอกาสในการรกษาชวต

ใหปลอดภยจากเหตการณสาธารณภยไดมากขน

การเตอนภยลวงหนา (Early Warning) หมายถง การใหขอมลขาวสารทเปนประโยชนและ

ทนเหตการณผานทางหนวยงาน/องคกรตาง ๆ เพอใหบคคลทก�าลงเผชญความเสยงตอการเกดสาธารณภย

สามารถกระท�าการอยางใดอยางหนงเพอหลกเลยงหรอลดความเสยงและพรอมทจะรบมอกบสถานการณได

อยางมประสทธภาพ

การบรรเทาทกข (Relief) หมายถง การใหความชวยเหลอเบองตนในทนททเกดสาธารณภย

เพอรกษาชวตและตอบสนองความตองการขนพนฐานใหผประสบภยสามารถด�ารงชพอยได

การบญชาการ (Command) หมายถง การท�าหนาทอ�านวยการ สงการหรอการควบคมโดยอาศย

อ�านาจทก�าหนดไวอยางชดเจนในกฎหมาย กฎระเบยบหรออ�านาจหนาททไดรบมอบ

การบญชาการรวม (Unified Command) หมายถง การประยกตใชระบบบญชาการเหตการณ

เมอมหนวยงานทมอ�านาจหนาทตามกฎหมายในการจดการเหตฉกเฉนทเกดขนมากกวาหนงหนวยงาน หรอ

เมอเหตฉกเฉนทเกดขนขยายตวขามขอบเขตอ�านาจหนาททางการเมอง หนวยงานตางๆ จะท�างานรวมกน

ผานตวแทนของแตละหนวยงานทไดรบการแตงตงเปนสมาชกในหนวยบญชาการรวม มหนาทหลกในการ

ก�าหนดวตถประสงคและกลยทธรวม และจดท�าแผนเผชญเหตทจะใชรวมกนเพยงแผนเดยว

การบญชาการเหตการณ (Incident Command) หมายถง หนวยบญชาการทท�าหนาทรบผดชอบ

การจดการเหตการณฉกเฉนทเกดขนในภาพรวม และประกอบดวยผบญชาการเหตการณ และเจาหนาท

สนบสนนทไดรบการมอบหมาย


การประเมนความเสยหายและความตองการ (Damage and Needs Assessment : DANA) หมายถงการประเมนผลกระทบจากสาธารณภยเพอวเคราะหความสามารถของผประสบภยในการเผชญสถานการณฉกเฉนดวยตนเอง รวมทงความตองการความชวยเหลอเพมเตมจากหนวยงานภายนอก เชน ความชวยเหลอดานอาหาร น�าดม การรกษาพยาบาล สขอนามยและการก�าจดสงปฏกล ดานสขภาวะ ทพกพง อปกรณยงชพ การประเมนความเสยหายและความสญเสย (Damage and Loss Assessment : DALA) หมายถง การวเคราะหผลกระทบจากสาธารณภย เปนการประมาณการเชงปรมาณวาเกดผลกระทบอะไรขน จากเหตการณสาธารณภย โดยอาศยการเกบขอมลทตยภมจากพนทประสบภย ขอมลจากการประเมน จะน�าไปใชในการประมาณการซอมสรางสงกอสรางทเสยหายไป และเพอใชในการวางแผนเพอการฟนฟจากความสญเสย การประสานงานณจดเดยว (National Single Window : NSW) หมายถง การเชอมโยงขอมล ทางอเลกทรอนกสแบบไรเอกสาร ระหวางหนวยงานทเกยวของในกระบวนการ น�าเขา สงออกสนคา เพออ�านวยความสะดวกใหแกผประกอบการ ในการตรวจสอบใบอนญาต และใบรบรองตางๆ ทางอเลกทรอนกส กอนการตรวจปลอยสนคา ระบบนจะท�าหนาทประสานกจกรรมทางอเลกทรอนกส แบบครบวงจร ผประกอบการ สามารถรบสงขอมลทางอเลกทรอนกสกบองคกรทเกยวของไดอตโนมต ตลอด 24 ชวโมง โดยไมตอง เดนทางไปตดตอกบหนวยงานตางๆ ดวยตวเอง การปรบตว (Adaptation) หมายถง การปรบตวในระบบธรรมชาตหรอระบบมนษยเพอตอบสนองตอสงเราทางภมอากาศหรอผลกระทบทเกดขนจากสาธารณภย ซงจะชวยลดความเสยหายทอาจเกดขนหรอชวยสรางโอกาสจากสภาวะวกฤตได การปองกน (Prevention) หมายถง มาตรการหรอแนวทางตางๆ เพอชวยขจดผลกระทบเชงลบ จากเหตการณสาธารณภยทอาจเกดกบบคคลหรอทรพยสนใหหมดไปอยางสนเชง ครอบคลมถงมาตรการ เชงโครงสรางและมาตรการทไมใชเชงโครงสราง การปองกนภยฝายพลเรอน (Civil Defense) หมายถง การปองกนพลเรอนใหปลอดภยจากการโจมตทางทหาร แตปจจบนครอบคลมถงการชวยใหพลเรอนปลอดภยจากการคกคามทางสาธารณภย ดวยหนาทของกองก�าลงปองกนภยฝายพลเรอน (civil defense force) จากเดมทมแตการฝกการทหาร จงหมายรวมถง การดแลใหประชาชนปลอดภยจากสาธารณภยและการปฏบตการชวยเหลอเมอเกดเหตสาธารณภย เชน การชวยเหลอเคลอนยายในชวงอพยพ การชวยกระจายถงยงชพ การอ�านวยความสะดวก ในการขนสงอปกรณและเครองมอเครองใช การชวยซอมแซม กอสรางบานเรอนทเสยหายจากภยธรรมชาต การเผชญเหต (Response) หมายถง มาตรการหรอการปฏบตการตาง ๆ ทควรเกดขนอยางรวดเรวและทนทวงทเพอรกษาชวตและใหความชวยเหลอบรรเทาทกขขนพนฐานแกประชาชนทไดรบความเดอดรอนจากเหตการณสาธารณภย เชน การกชพกภย การปฐมพยาบาล การแจกถงยงชพและสงของบรรเทาทกข การบญชาการในเหตการณฉกเฉน การประสานงานเพอล�าเลยงผปวย การบรหารจดการศนยอพยพ การฝกการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (Exercise) หมายถง การจ�าลองสถานการณเพอฝกฝนทกษะหรอซกซอมกระบวนการการด�าเนนงานทไดวางแผนไว เปนแบบฝกหดเพอใหผทมบทบาทหนาทและ ความรบผดชอบในการรบมอสถานการณฉกเฉนไดฝกซอมขนตอนปฏบตทจ�าเปน ท�าใหมทกษะสามารถ ใชเครองมอ อปกรณตาง ๆ ไดอยางถกตอง ซงชวยใหพรอมปฏบตงานไดจรงหากเกดสาธารณภยขน


การฟนฟ (Recovery) หมายถง การปรบสภาพระบบสาธารณปโภค การด�ารงชพ และสภาวะวถความเปนอยของชมชนทประสบภยใหกลบสสภาวะปกต หรอพฒนาใหดยงขนกวาเกาตามความเหมาะสม โดยการน�าเอาปจจยตางๆ ในการลดความเสยงจากสาธารณภยเขามาชวยในการฟนฟดวย (Build back better) หมายรวมถง การซอมสราง (Reconstruction) และการฟนสภาพ (Rehabilitation) การฟนสภาพ,การเยยวยา (Rehabilitation) หมายถง การจดการความเสยหายหรอผลทเกดจาก สาธารณภยเพอพลกฟนสภาวะการด�ารงชพของชมชนทไดรบผลกระทบจากการเกดสาธารณภยใหกลบคนสสภาพทเปนอยกอนหนาน รวมทงการดแลสภาพจตใจและจตสงคม (Psychosocial Support) ของผไดรบผลกระทบ ตลอดจนการกระตนและชวยเหลอใหเกดการปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงตามความจ�าเปน การลดความเสยงจากภยพบต (Disaster Risk Reduction : DRR) หมายถง แนวคดและวธปฏบต ในการลดโอกาสทจะไดรบผลกระทบทางลบจากสาธารณภยผานความพยายามอยางเปนระบบทจะวเคราะหและบรหารจดการปจจยทเปนสาเหตและผลกระทบของสาธารณภย เพอด�าเนนนโยบาย มาตรการ หรอ กจกรรมตาง ๆ ในการลดความลอแหลม ลดปจจยทท�าใหเกดความเปราะบาง และเพมศกยภาพในการจดการปญหา มเปาหมายในการลดความเสยงทมอยในชมชนและสงคมในปจจบน และปองกนความเสยงทอาจ เกดขนในอนาคต การลดผลกระทบ (Mitigation) หมายถง ปฏบตการลดผลกระทบทางลบโดยตรงของภยทเปน

อนตรายตอสงคมและสงแวดลอม เนองจากผลกระทบทางลบของภยโดยมากไมสามารถขจดใหหมดไปอยางสนเชง แตขนาดและความรนแรงของความเสยหายสามารถลดทอนลงไดจากการด�าเนนนโยบายและกจกรรมตาง ๆ การวเคราะหความเสยง ,การประเมนความเสยง (Risk Assessment) หมายถง กระบวนการก�าหนดลกษณะ ขนาด หรอขอบเขตของความเสยงโดยการวเคราะหภยทเกดขนและประเมนสภาวะการเปดรบ ตอความเสยง (exposure) ความเปราะบาง (vulnerability) และศกยภาพ (capacity) ในการรบมอของชมชน ทอาจเปนอนตรายตอชวตและทรพยสน การด�ารงชวตและสงแวดลอม เปนการวเคราะหความนาจะเปน ในการเกดผลกระทบจากภยในพนทหนง ๆ มประโยชนในการวางแผนเพอจดการความเสยงอยางมระบบ การสนบสนนการจดการเหตการณ (Incident Management Assistance Team : IMAT) หมายถง การจดรปแบบการบญชาการเหตการณ ซงประกอบดวยทมงานบญชาการและทมงานปฏบตการ และเจาหนาททเหมาะสมอน ๆ ภายในโครงสรางระบบบญชาการณ ทสามารถจะจดสงไปปฏบตงานหรอลงมอปฏบตงานไดตามความจ�าเปน มการก�าหนดคณสมบตและการรบรองอยางเปนทางการ การอพยพ (Evacuation) หมายถง การเคลอนยาย การกระจาย และการน�าพลเรอนออกจากพนทอนตราย หรอพนททอาจเปนอนตรายอยางเปนระบบตามขนตอนและมการก�ากบดแล รวมถงการรบรองและการดแลบคคลเหลานในสถานทปลอดภยดวย ขนตอนมาตรฐานการปฏบตงาน (Standard Operating Procedure : SOP) หมายถง วธการ ทไดก�าหนดหรอจดท�าขนเพอใหผมหนาทเกยวของปฏบตตามอยางเปนกจวตรในการท�างานอยางใดอยางหนง ขาวสาร (Intelligence) หมายถง ขาวสารทเกยวกบเหตฉกเฉนทเกดขนเปนองคประกอบทส�าคญของการบญชาการเหตการณ เปนภารกจของสวนแผนงานซงมงเนนไปทขาวสารในเหตฉกเฉน


ขดความสามารถ,ศกยภาพ (Capacity) หมายถง ความสามารถทจะกระท�าการอยางใดอยางหนง หรอความสามารถทอาจจะพฒนาตอไปใหเปนประโยชนมากขน คลงส�ารองทรพยากร (Stockpiling) หมายถง วสดหรอเสบยงทสะสมไวเพอใชในเวลาฉกเฉนหรอยามเกดภยพบต เชน อปกรณปฐมพยาบาล อาหาร น�าดม ไฟฉาย ถงนอน เครองนงหม เครองประกอบอาหาร ความเปราะบาง (Vulnerability) หมายถง ปจจยหรอสภาวะใด ๆ ทท�าใหชมชนหรอสงคม ขาดความสามารถในการปกปองตนเอง ท�าใหไมสามารถรบมอกบสาธารณภย หรอไมสามารถฟนฟไดอยางรวดเรวจากความเสยหายอนเกดจากสาธารณภย ปจจยเหลานมอยในชมชนหรอสงคมมานานกอนเกดสาธารณภยและอาจเปนปจจยทท�าใหผลกระทบของภยมความรนแรงมากขน ความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public-Private Partnership : PPP) หมายถง การรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในกจการของรฐ โดยมกเปนการใหเอกชนรวมลงทนในโครงการพนฐาน หรอโครงการใหบรการสาธารณะในระยะยาวทมงเนนการใหบรการทมประสทธภาพคมคากบตนทนมากกวาภาครฐจะด�าเนนการเอง เปนทางเลอกในการพฒนาประเทศอยางมประสทธภาพ ซงใหเอกชนมสวนรวม ในกจกรรมตาง ๆ เชน การกอสราง การด�าเนนการบ�ารงรกษา การจดหาเงนทน การใหบรการ ซงเอกชน เปนผบรหารจดการความเสยงของโครงการตามระยะเวลาและรายละเอยดของสญญาทก�าหนดไว ความลอแหลม (Exposure) หมายถง การทผคน อาคารบานเรอน ทรพยสน ระบบตาง ๆ หรอองคประกอบใด ๆ มทตงอยในพนทเสยงภยและอาจไดรบความเสยหาย ความสญเสย (Loss) หมายถง ความเปลยนแปลงของการหมนเวยนสนคาและบรการ รวมถงสภาพทางเศรษฐกจซงเปนผลจากสาธารณภย ความเปลยนแปลงนเกดขนตงแตชวงระยะเวลาทเกดสาธารณภย จวบจน กระทงมการซอมแซมหรอสรางใหมของทรพยสนทเสยหาย และมการฟนฟทางเศรษฐกจ อยางสมบรณ ในบางกรณอาจใชเวลาหลายป ความเสยหาย (Damage) หมายถง ทรพยสนทางกายภาพ เชน อาคารและสวนประกอบ โครงสรางพนฐาน สนคาทเกบไวในคลง และทรพยากรธรรมชาต ทถกท�าลายทงหมดหรอบางสวน โดยความเสยหายอาจเกดขนระหวางหรอภายหลงจากประสบเหตการณภยในทนท ความเสยหายถกวดในเชงกายภาพและ คดค�านวณดวยมลคาทดแทนเปนตวเงน ผลกระทบ (Impact) หมายถง ผลทเกดขนหรออาจเกดขนกบประชาชน สงคม เศรษฐกจ และ สงแวดลอมจากการเกดเหตการณใด ๆ ผบญชาการ (National Command) หมายถง ผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต ผบญชาการเหตการณ (Incident Commander) หมายถง บคคลทมหนาทรบผดชอบการด�าเนนกจกรรมทงหมดทเกยวของกบเหตฉกเฉนทเกดขน และรบผดชอบการพฒนากลยทธ และยทธวธ และการสงใชและการจดสงทรพยากร ผบญชาการเหตการณมอ�านาจหนาทและความรบผดชอบโดยรวมตอการปฏบตการตอบโตเหตฉกเฉน และรบผดชอบการจดการการปฏบตการตอบโตเหตฉกเฉนในสถานทเกดเหตทงหมด ผอ�านวยการ (Director) หมายถง ผอ�านวยการกลาง ผอ�านวยการจงหวด ผอ�านวยการอ�าเภอ ผอ�านวยการทองถน และผอ�านวยการกรงเทพมหานคร


แผนทเสยงภย (Hazard Map) หมายถง แผนทแสดงพนทซงมความเสยงตอการเกดภย เชน อทกภย

สนาม ภเขาไฟระเบด เปนผลของการประเมนความเปนไปได ความถของการเกดภย ตลอดจนความรนแรง

ของภยนนๆ

แผนเผชญเหต (Incident Action Plan) หมายถง แผนซงจดท�าเปนลายลกษณอกษรหรอสงดวย

วาจาซงประกอบดวยวตถประสงคทวไปทสะทอนหรอแสดงถงกลยทธในภาพรวมส�าหรบการจดการเหตฉกเฉน

อาจรวมถงการก�าหนดทรพยากรทจะใชในการปฏบตงาน ภารกจทมอบหมาย และขอมลขาวสารส�าหรบจดการ

เหตฉกเฉนระหวางชวงระยะเวลาการปฏบตการชวงหนงหรอหลายชวง

ภย (Hazard) หมายถง เหตการณทเกดจากธรรมชาตหรอการกระท�าของมนษยทอาจน�ามาซง

ความสญเสยตอชวต ทรพยสน ตลอดจนท�าใหเกดผลกระทบทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

ภาคประชาสงคม (Civil Society) หมายถง หนวยงานหรอองคกรอสระซงไมแสวงหาผลก�าไร

ทมบทบาทในการด�าเนนกจกรรมเพอสาธารณะ มเปาหมายเพอกอใหเกดความเปลยนแปลงทดดานสงคมและ

สงแวดลอม

ยทธวธ (Tactics) หมายถง การใชงานและการก�ากบดแลทรพยากรทปฏบตการตอบโตเหตฉกเฉน

เพอใหบรรลวตถประสงคทก�าหนดขนดวยกลยทธ

ระบบเตอนภยลวงหนา (Early Warning System) หมายถง ระบบทมศกยภาพในการประมวลผล

ขอมลและแจงเตอนตามชวงระยะเวลา เพอใหบคคล ชมชน และหนวยงานทเสยงตอภยมเวลาเพยงพอ

ในการเตรยมการและรบมอไดอยางเหมาะสม เพอลดโอกาสการเกดอนตรายและความสญเสย

ระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System : ICS) หมายถง แนวทางในการบรหาร

จดการเหตการณทเกยวของกบภยทกประเภทอยางมมาตรฐานในพนทเกดเหต ตงแตเหตฉกเฉนขนาดเลก

ไปจนถงเหตฉกเฉนทมความซบซอน โดยผปฏบตงานในบทบาทหนาทตาง ๆ จากหนวยงานทเกยวของสามารถ

ด�าเนนการรวมกนไดภายใตการบญชาการแบบรวมศนย (unified command) โดยปกตมการจดโครงสราง

ระบบเพอการปฏบตงานใน 5 สายงานหลก คอ สวนบญชาการ (command) สวนปฏบตการ (operation)

สวนแผนงาน (planning) สวนสนบสนนก�าลงบ�ารงหรอโลจสตกส(logistics) และสวนการเงน/การบรหาร

จดการ (finance/administration) ซงมความยดหยนในการปรบลดหรอขยายสวนงานทอาจจ�าเปนหรอ

ไมจ�าเปนตองใชงาน ขนอยกบลกษณะของเหตการณนน ๆ

ศนยประสานขอมลรวม (Join Information Center : JIC) หมายถง สถานททจดตงขนเพอท�าหนาท

ประสานขอมลขาวสารสาธารณะทเกยวของกบการด�าเนนกจกรรมการจดการเหตฉกเฉน ศนยประสานขอมลรวม

เปนจดกลางของการตดตอส�าหรบสอขาวทกประเภท

หนวยสนบสนน (Supporting Agency) หมายถง หนวยงานทใหการสนบสนน และ/หรอให

ความชวยเหลอดานทรพยากรแกหนวยงานอน ๆ


เอกภาพในการบญชาการ (Unity of Command) หมายถง หลกการของระบบการบญชาการ

เหตการณทก�าหนดใหแตละบคคลทท�าหนาทตอบโตเหตฉกเฉนจะไดรบการมอบหมายใหอยภายใต ผควบคม

ดแลเพยงหนงคนเทานน


ภาคผนวก ข ตวอยางลกษณะภย สาธารณภย หมายถง อคคภย วาตภย อทกภย ภยแลง โรคระบาดในมนษย โรคระบาดสตว

โรคระบาดสตวน�า การระบาดของศตรพช ตลอดจนภยอน ๆ อนมผลกระทบตอสาธารณชน ไมวาเกดจาก

ธรรมชาต มผท�าใหเกดขน อบตเหต หรอเหตอนใด ซงกอใหเกดอนตรายแกชวตรางกายของประชาชน หรอ

ความเสยหายแกทรพยสนของประชาชนหรอของรฐ และใหหมายความรวมถงภยทางอากาศและ การกอ

วนาศกรรมดวย

1. ภยจากอคคภย

อคคภย หมายถง ภยนตรายอนเกดจากไฟทขาดการควบคมดแล ท�าใหเกดการตดตอลกลาม

ไปตามบรเวณทมเชอเพลงเกดการลกไหมตอเนอง สภาวะของไฟจะรนแรงมากขน ถาการลกไหมทมเชอเพลง

หนนเนอง หรอมไอของเชอเพลงถกขบออกมามากความรอนแรงกจะมากยงขน

2. ภยจากวาตภย

2.1 ภยจากพายหมนเขตรอน หมายถง ภยทกอใหเกดความเสยหายของอาคารบานเรอน ตนไม

และสงกอสรางตาง ๆ เปนบรเวณกวางจากความแรงของลมทพดเวยนเขาหาศนยกลางของพายหมนเขตรอน

ตามแนวเสนทางเดนของพาย โดยปกตจะมความกวาง 50 -100 กโลเมตร ขนอยกบขนาดและความแรง ของพาย

แตละลก โดยความเสยหายจะมมากทสดบรเวณใกลแนวศนยกลางทพายเคลอนผาน

2.2 ภยจากคลนพายซดฝง หมายถง ภยธรรมชาตซงเกดจากพายหมนเขตรอนเคลอนเขาหาฝง

ความสงของคลนขนกบความแรงของพาย ปรากฏการณนเกดขนเมอพายหมนเขตรอนทมความแรงลมมากกวา

100 กโลเมตรตอชวโมง ระดบน�าทสงขนจากความกดอากาศทลดต�าลงบรเวณใกลศนยกลางของพายพรอม

กบคลนลมแรงจดทพดเขาหาฝง กอใหเกดความเสยหายตอพนทราบชายฝงทะเลใกลศนยกลางของพาย โดย

เฉพาะพนทชายฝงทเปนดานรบลมระดบความรนแรงของความเสยหายจะขนอยกบ ความแรงลมของพาย

สภาพภมประเทศ และขนาดของชมชน

2.3 ภยจากพายฤดรอน หมายถง ภยจากพายทเกดในชวงทมลกษณะอากาศรอนอบอาวตดตอ

กนหลายวน และเมอมอากาศเยนจากความกดอากาศสงในประเทศจนพดมาปะทะกบอากาศรอน ท�าใหอากาศ

รอนชนทเบากวาลอยตวขนเหนออากาศเยนอยางรวดเรวเกดเปนเมฆและพายฟาคะนองทมยอดเมฆสงมาก

(เมฆควมโลนมบส) เกดพายฟาคะนองลมกรรโชกแรง ฟาผา และมกมลกเหบตกตามมาดวย พายฤดรอน

มกเกดขนและสนสดลงในชวงเวลาสน ๆ ไมเกนหนงชวโมง และครอบคลมบรเวณพนทไมเกน 20-30 กโลเมตร

แตจะมลมกระโชกแรงทเรมสรางความเสยหาย เมอมความแรงลมตงแต 50 กโลเมตรตอชวโมงขนไป

2.4 ภยจากลกเหบ หมายถง ภยทเกดจากกอนน�าลกษณะเหมอนน�าแขงรปรางไมแนนอน

เกดจากละอองหยาดฝนซงเยนแบบยงยวดในเมฆฝน (ยงอยในสภาพของเหลวทอณหภมต�ากวาจดเยอกแขง)

ปะทะกบวตถแขง เชน ผงฝน หรอกอนลกเหบทเกาะตวอยกอนแลว จนเกดการแขงตวเกาะรอบวตถนนๆ และ

กลายเปนกอนลกเหบ ซงมกเกดขนพรอมกบพายฤดรอน


2.5 ภยจากพายฤดรอน หมายถง ภยทเกดจากลมกรรโชกแรง พาย ฝนฟาคะนอง หรอลกเหบ

มกเกดในระยะเวลาสน ๆ 10 -15 นาท ในชวงการเปลยนฤดจากฤดหนาวไปสฤดรอนและชวงกอนเรมตน

ฤดฝน กอใหเกดความเสยหายของอาคารบานเรอน ตนไม และสงกอสรางตางๆ ทเกดขนเปนบรเวณแคบ ๆ

3. ภยจากอทกภย

3.1 ภยจากอทกภย หมายถง เหตการณทมน�าทวมพนดนสงกวาระดบปกต ซงมสาเหตจาก

มปรมาณน�าฝนมากจนท�าใหมปรมาณน�าสวนเกนมาเตมปรมาณน�าผวดนทมอย ตามสภาพปกตจนเกน

ขดความสามารถการระบายน�าของแมน�า ล�าคลอง และยงมสาเหตมาจากการกระท�าของมนษย โดยการ

ปดกนการไหลของน�าตามธรรมชาต ทงเจตนาและไมเจตนา จนเปนอนตรายตอชวต ทรพยสนของประชาชน

และสงแวดลอม สามารถจ�าแนกตามลกษณะการเกดได ดงน

(1) น�าทวมขง/น�าลนตลง หมายถง สภาวะน�าทวมหรอสภาวะน�าลนตลงทเกดขนเนองจาก

ระบบระบายน�าไมมประสทธภาพ มลกษณะคอยเปนคอยไป อนเปนผลจากการเกดฝนตกหนก ณ บรเวณนนๆ

ตดตอกนเปนเวลาหลายวน มกเกดขนในบรเวณทราบลมรมแมน�าและบรเวณชมชนเมองใหญ ๆ น�าทวมขง

สวนใหญจะเกดบรเวณทายน�าและแผเปนบรเวณกวางเนองจากไมสามารถระบายน�าไดทน

(2) น�าทวมฉบพลน หมายถง สภาวะน�าทวมทเกดขนอยางฉบพลนในพนทเนองจาก

ฝนตกหนกในบรเวณพนทซงมความชนมาก และมคณสมบตในการกกเกบน�าหรอตานน�านอยหรออาจเกดจาก

สาเหตอน ๆ เชน เขอนหรออางเกบน�าพงทลาย น�าทวมฉบพลน มกเกดขนหลงจากฝนตกหนก และ มกเกดขน

ในบรเวณทราบระหวางหบเขา ซงอาจจะไมมฝนตกหนกในบรเวณนนมากอนเลย แตมฝนตกหนกมากบรเวณ

ตนน�าทอยหางออกไป การเกดน�าทวมฉบพลนมความรนแรงและเคลอนทดวยความเรวมาก โอกาสทจะปองกน

และหลบหนจงมนอย

3.2 ภยจากดนถลมหรอโคลนถลม หมายถง ภยทเกดจากปรากฏการณทมวลดนหรอหนไถล

เลอนลงจากพนทสงสพนทต�ากวาภายใตอทธพลแรงโนมถวงของโลก และการมน�าเปนตวกลางท�าใหมวลวสด

เกดความไมมเสถยรภาพ อตราการไถลเลอนดงกลาวขางตนอาจชาหรอเรวขนกบประเภทของวสด ความลาดชน

สภาพสงแวดลอม และปรมาณน�าฝน ในบางกรณแผนดนถลมอาจเกดจากแผนดนไหวหรอภเขาไฟระเบด

การเคลอนตวของวสดดงกลาวอาจพดพาตนไม บานเรอน รถยนต สงปลกสรางอน ๆ ช�ารด หรอพงทลาย และ

ยงอาจท�าใหชองเปดของสะพานและแมน�าล�าคลองอดตนจนเปนสาเหตใหเกดอทกภยขนไดในเสนทางการเคลอนตว

ปรากฏการณดงกลาวเปนอนตรายตอชวต ทรพยสนของประชาชนและสงแวดลอม

4. ภยแลง

ภยแลง หมายถง ภยทเกดจากความแหงแลงของลมฟาอากาศ อนเกดจากการทมปรมาณฝนนอย

หรอฝนไมตกเปนระยะเวลานานและครอบคลมพนทเปนบรเวณกวาง ท�าใหเกดการขาดแคลนน�าดม น�าใช

พชพนธไมตาง ๆ ขาดน�าไมสามารถเจรญเตบโตไดตามปกต เกดความเสยหายและสงผลกระทบ อยางกวางขวาง

รนแรงตอประชาชนโดยภยแลงเกดจากสาเหต ดงน


(1) ฝนแลง หมายถง สภาวะทมฝนนอยหรอไมมฝนเลยในชวงเวลาหนงซงตามปกตจะตองมฝน

(ภาวะทปรมาณฝนตกนอยกวาปกตหรอไมตกตองตามฤดกาล) โดยขนอยกบสถานทและฤดกาล ณ ทนน ๆ

(2) ฝนทงชวง หมายถง ชวงทมปรมาณฝนตกไมถงวนละ1 มลลเมตรตดตอกนเกน 15 วน

ในชวงฤดฝน เดอนทมโอกาสเกดฝนทงชวงสงคอเดอนมถนายนและกรกฎาคม

5. ภยจากโรคระบาดในมนษย

ภยจากโรคระบาดในมนษย หมายถง ภยจากโรคซงปรากฏขนในประชากรกลมหนง ในระยะ

เวลาหนง ในอตราทสงขนมากกวาทคาดการณไว โดยเทยบกบประวตการเกดโรคในอดต โรคนนอาจเปน

โรคตดตอทางสมผสหรอไมกได สงผลตอชวตความเปนอยของประชาชน ในพนทเกดโรคระบาดและพนท

ใกลเคยง

6. ภยจากโรคระบาดสตว

ภยจากโรคระบาดสตว หมายถง ภยทเกดจากโรคซงปรากฏขนในประชากรสตวเลยงหรอสตวปา

โดยเปนโรคตดตอทงในสตวชนดเดยวกน ตางชนดกน รวมถงการตดตอมาสคน ในระยะเวลาหนง ในอตรา

ทสงขนมากกวาทคาดการณไว โดยเทยบกบประวตการเกดโรคในอดต สรางความเสยหายตอเศรษฐกจและ

สขภาพของประชาชน

7. ภยจากโรคระบาดสตวน�า

ภยจากโรคระบาดสตวน�า หมายถง ภยทเกดจากโรคซงปรากฏขนในประชากรสตวน�า โดยเปน

โรคตดตอทงในสตวน�าชนดเดยวกน ตางชนดกน รวมถงการตดตอมาสคน ในระยะเวลาหนง ในอตรา ทสงขน

มากกวาทคาดการณไว โดยเทยบกบประวตการเกดโรคในอดต สรางความเสยหายตอเศรษฐกจและสขภาพ

ของประชาชน

8. ภยจากการระบาดของศตรพช

ภยจากการระบาดของศตรพช หมายถง ภยทเกดจากสงซงเปนอนตรายแกพช เชน เชอโรค

พช แมลง สตว หรอพชทอาจกอใหเกดความเสยหายแกพช สงผลใหสวนหนงสวนใดของพช เชน ตน ตา ตอ

แขนง หนอ กง ใบ ราก เหงา หว ดอก ผล เมลด เชอ และสปอรของเหด ไมวาทยงท�าพนธไดหรอตายแลว

และใหหมายความรวมถงตวห�า ตวเบยน ตวไหม ไขไหม รงไหม ผง รงผง และจลนทรย จนสงผลกระทบใน

วงกวางตอเศรษฐกจ สงคม และประชาชน

9. ภยจากการคมนาคม

ภยจากการคมนาคม หมายถง ภยจากอบตเหตจากการจราจรทางบก ทางน�า และทางอากาศ

ภยจากระบบขนสงมวลชนขนาดใหญ ภยจากกระบวนการขนสงสารเคมและวตถอนตราย และภยจากการรวไหล

ของน�ามนและวตถอนตรายในแหลงน�า รวมถงการเททงน�ามนหรอของเสยในแมน�าหรอทะเล


10.ภยจากไฟปาและหมอกควน

ภยจากไฟปาและหมอกควน หมายถง ภยทเกดจากไฟปาไมวาจะจากสาเหตใดกตามเกดขน

ในปาธรรมชาตหรอสวนปากตาม แลวลกลามไปไดโดยอสระปราศจากการควบคม ตลอดจนเปนผลใหฝน ควน

และอนภาคแขวนลอยในอากาศ รวมตวกนในสภาวะทอากาศปด เกดอนตรายตอทรพยสนและสขภาพของ

ประชาชน

11.ภยจากแผนดนไหวและอาคารถลม

11.1 ภยจากแผนดนไหว หมายถง ภยธรรมชาตซงเกดจากการปลดปลอยพลงงานใตพภพ

ท�าใหเกดการสนสะเทอนของพนดน การสนสะเทอนนอาจมระดบความรนแรงขนต�าทไมกอใหเกดความ

เสยหายใด ๆ แตบางครงกอาจมระดบความรนแรงในขนทเปนอนตรายจนกอใหเกดความเสยหายอยาง

ใหญหลวงได

11.2 ภยจากแผนดนไหวและอาคารถลม หมายถง ภยทเกดจากอาคารและสงปลกสราง

ไดแก ตก บาน โรงเรอน ราน แพ คลงสนคา ส�านกงาน ทไดรบความเสยหายจากการโยกไหวตวรนแรงของ

แผนดน ซงเปนผลมาจากแผนดนไหวและกอใหเกดความเสยหายหรอพงทลายลงมาได

12.ภยสนาม

ภยจากสนาม หมายถง ภยทเกดจากคลนยกษ ค�าวา สนาม เปนภาษาญปน แปลวา คลน

ทาเรอ สามารถแบงไดเปน 2 ประเภท ประเภทแรก คอ คลนสนามเฉพาะแหง (Local Tsunami) มกจะ

เกดใกล ๆ ชายฝงและเคลอนเขาถลมชายฝงอยางทนททนใด และประเภททสอง คอ คลนสนามทเดนทาง

ขามทวป (Distance Tsunami) มกจะเกดจากแผนดนไหวทคอนขางรนแรงและสามารถเคลอนตวขามทวป

ไปยงชายฝงทอยหางไกลหลายหมนกโลเมตร สาเหตของการเกดคลนสนาม มหลายสาเหต เชน แผนดนไหว

ภเขาไฟระเบด ดนถลม และอกกาบาตตกลงสมหาสมทร โดยภยจากสนามกอใหเกดความเสยหายทงตอชวต

ประชาชนและสงปลกสรางตลอดแนวพนทราบชายฝง

13.ภยทางอากาศ

ภยทางอากาศ หมายถง ภยอนเกดจากการโจมตทางอากาศ โดยอากาศยาน อาวธน�าวถ

ขปนาวธ หรอสงใด ๆ ทสามารถเคลอนทหรอทรงตวบนอากาศ และการโจมตดงกลาวสงผลกระทบตอชวต

และทรพยสนของประชาชน

14.ภยจากการกอวนาศกรรม

14.1 ภยจากการกอวนาศกรรม หมายถง ภยทเกดจากการกระท�าใด ๆ อนเปนการมงท�าลาย

ทรพยสนของประชาชนหรอของรฐ หรอสงอนเปนสาธารณปโภค หรอการรบกวน ขดขวาง หนวงเหนยว

ระบบการปฏบตงานใด ๆ ตลอดจนการประทษรายตอบคคลอนเปนการกอใหเกดความปนปวนทางการเมอง

เศรษฐกจ และสงคม โดยมงหมายทจะกอใหเกดความเสยหายตอความมนคงของรฐ


14.2 ภยจากการกอการราย หมายถง ภยทเกดจากการกระท�าใด ๆ ทสรางความปนปวนให

ประชาชนเกดความหวาดกลว หรอเพอขเขญหรอบบบงคบรฐบาล หรอองคการระหวางประเทศใหกระท�า

หรอละเวนกระท�าการอยางหนงอยางใดอนกอใหเกดความเสยหายตอชวตและทรพยสนทส�าคญ

14.3 ภยจากการกอการรายสากล หมายถง ภยทเกดจากการปฏบตการของบคคล หรอกลม

บคคลทมงหวงผลตามเงอนไขขอเรยกรองทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ซงสวนใหญจะปฏบตการลวงล�า

เขตแดน หรอเกยวพนกบชาตอน การกระท�านนอาจเปนไปโดยเอกเทศ ปราศจากการสนบสนนจากรฐใด ๆ

หรอมรฐใดรฐหนงสนบสนนรเหนกได เมอเกดขนยอมมผลกระทบโดยตรง ตอผลประโยชนของชาต พนธกรณ

ระหวางประเทศ นโยบายของชาตทงดานการเมองและการปองกนประเทศ การเศรษฐกจและสงคมจตวทยา

ชอเสยงและเกยรตภมของชาต


คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตประกอบดวย1. นายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตร ซงนายกรฐมนตรมอบหมาย ประธานกรรมการ2. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย รองประธานกรรมการคนทหนง3. ปลดกระทรวงมหาดไทย รองประธานกรรมการคนทสอง4. ปลดกระทรวงกลาโหม กรรมการ5. ปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กรรมการ6. ปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ กรรมการ7. ปลดกระทรวงคมนาคม กรรมการ8. ปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กรรมการ9. ปลดกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กรรมการ10. ปลดกระทรวงสาธารณสข กรรมการ11. ผอ�านวยการส�านกงบประมาณ กรรมการ12. ผบญชาการต�ารวจแหงชาต กรรมการ13. ผบญชาการทหารสงสด กรรมการ14. ผบญชาการทหารบก กรรมการ15. ผบญชาการทหารเรอ กรรมการ16. ผบญชาการทหารอากาศ กรรมการ17. เลขาธการสภาความมนคงแหงชาต กรรมการ18. รอยโท ดร.สวทย ยอดมณ ผทรงคณวฒ19. นายไพโรจน พรหมสาสน ผทรงคณวฒ20. อธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กรรมการและเลขานการ21. ขาราชการกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย จ�านวน 2 คน ผชวยเลขานการ

อ�านาจหนาท 1. ก�าหนดนโยบายในการจดท�าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต 2. พจารณาใหความเหนชอบแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต กอนเสนอคณะรฐมนตร3. บรณาการพฒนาระบบการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ระหวางหนวยงานของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานภาคเอกชนทเกยวของใหมประสทธภาพ4. ใหค�าแนะน�า ปรกษาและสนบสนนการปฏบตหนาทในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย5. วางระเบยบเกยวกบคาตอบแทน คาทดแทน และคาใชจายในการด�าเนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย โดยความเหนชอบของกระทรวงการคลง6. ปฏบตการอนทบญญตตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 หรอกฎหมายอน หรอ ตามทคณะรฐมนตรมอบหมาย


บรรณานกรม

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, กระทรวงมหาดไทย.การลดความเสยงจากสาธารณภย. กรงเทพฯ :

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, 2556.

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, กระทรวงมหาดไทย. ความรวมมอดานการจดการภยพบตในอาเซยน.

กรงเทพฯ 2555.

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, กระทรวงมหาดไทย. คมอการจดการภยพบตโดยอาศยชมชนเปนฐาน

ส�าหรบประชาชน. กรงเทพฯ : ส�านกพมพเกษตรและสหกรณ, 2550.

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, กระทรวงมหาดไทย. คมอการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภย.

พมพครงท ๒. กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, 2555.

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, กระทรวงมหาดไทย. พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย

พ.ศ.2550และอนบญญต. กรงเทพฯ : ส�านกมาตรการปองกนสาธารณภย, ม.ป.ป.

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, กระทรวงมหาดไทย. ระบบการจดการเหตฉกเฉนแหงชาต(NATIONAL

INCIDENTMANAGEMENTSYSTEM:NIMS). กรงเทพฯ : กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, ม.ป.ป.

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, กระทรวงมหาดไทย. สถตสถานการณสาธารณภยของประเทศไทย,

ประจ�าปพ.ศ.2552-2556. กรงเทพฯ.

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, กระทรวงมหาดไทย. หนงสอค�าศพทดานการบรหารจดการความเสยง

จากภยพบต. กรงเทพฯ : กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, 2557.

กรมสงเสรมการปกครองทองถน. พระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตมถง (ฉบบท 2) พ.ศ. 2549. กรงเทพฯ :

ส�านกพฒนาระบบ รปแบบและโครงสราง, 2553.

กรมสงเสรมการปกครองทองถน. พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 แกไขเพมเตมถง (ฉบบท 13)

พ.ศ.2552. กรงเทพฯ : ส�านกพฒนาระบบ รปแบบและโครงสราง, 2553.

กรมสงเสรมการปกครองทองถน. พระราชบญญตสภาต�าบลและองคการบรหารสวนต�าบล พ.ศ. 2537

แกไขเพมเตมถง(ฉบบท6)พ.ศ.2552. กรงเทพฯ : ส�านกพฒนาระบบ รปแบบและโครงสราง, 2553.

กรมสงเสรมการปกครองทองถน. พระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวดพ.ศ.2540แกไขเพมเตมถง

(ฉบบท4)พ.ศ.2552. กรงเทพฯ : ส�านกพฒนาระบบ รปแบบและโครงสราง, 2553.

กรมศลกากร. ระบบการประสานความชวยเหลอดานมนษยธรรมณจดเดยว(SingleWindowSystem).

ส�านกเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, 2550.

กระทรวงการคลง. คมอการปฏบตงานตามระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยเงนทดรองราชการเพอชวยเหลอ

ผประสบภยพบตกรณฉกเฉนพ.ศ.2556. กรงเทพฯ : กรมบญชกลาง, 2556.

คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต. แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

พ.ศ.2553-2557. กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, 2552.


คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต. แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

พ.ศ. 2553-2557 “บทวาดวยการบรหารจดการน�าและอทกภย”. กรมปองกนและบรรเทา

สาธารณภย, 2556.

โครงการบรหารจดการและประสานงานการพฒนาระบบe-logisticsของหนวยงานภาครฐ. เขาถงไดจาก

http://www.edisiam.com. (สบคนเมอวนท 21 เมษายน พ.ศ. 2558).

พระราชก�าหนดกองทนสงเสรมการประกนภยพบตพ.ศ.2555. เลม 129 ตอนท 10 ก ราชกจจานเบกษา

26 มกราคม 2555.

พระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. 2502 แกไขเพมเตมถงฉบบท 6 พ.ศ. 2543. เขาถงไดจาก

http://www.local.moi.go.th/law52.htm. (สบคนเมอวนท 12 มกราคม พ.ศ. 2557).

พระราชก�าหนดการใหความชวยเหลอทางการเงนแกผทไดรบความเสยหายจากอทกภย พ.ศ. 2555.

เลม 129 ตอนท 10 ก ราชกจจานเบกษา 26 มกราคม 2555.

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดนพ.ศ. 2534. ราชกจจานเบกษา. เลม 108 ตอนท 156

ฉบบพเศษ หนา 1. 4 กนยายน 2534.

ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยวธการงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2541

แกไขเพมเตมถง (ฉบบท 2-3) พ.ศ. 2543. เขาถงไดจาก http//www.tasaton.go.th/

datacenter/…/a_060914_091239p... (สบคนเมอวนท 12 มกราคม พ.ศ. 2557).

ศนยวจยทางระบาดวทยาภยพบต. ความสญเสยจากสาธารณภยในทวปเอเชย. Centre for Research on

the Epidemiology of Disasters : CRED, UNISDR.

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ส�านกนายกรฐมนตร. แผนพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาตฉบบทสบเอดพ.ศ.๒๕๕๕–๒๕๕๙. กรงเทพฯ : ส�านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ม.ป.ป.

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ. คมอการบรหารความพรอมตอสภาวะวกฤต. 2556.

ส�านกนายกรฐมนตร. ระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวยการปองกนอบตภยแหงชาตพ.ศ. 2538 และ

ทแกไขเพมเตมราชกจจานเบกษา เลม112/ตอนท 95 ง/หนา 34/28พฤศจกายน2538.

ส�านกนายกรฐมนตร, ม.ป.ป.

องคกรระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน. แนวทางการบรหารจดการศนยพกพงชวคราว. 2555.

ASEAN Secretariat. ASEANAgreementonDisasterManagementandEmergencyResponse.

Jakarta : ASEAN Secretariat, 2006.

ASEAN Secretariat. ASEANAgreementonDisasterManagementandEmergencyResponse

(AADMER)WorkProgramfor2010-2015.Jakarta : ASEAN Secretariat, 2010.

ASEAN Secretariat. StandardOperating Procedure for Regional StandbyArragements

andCoordinationofJointDisasterReliefandEmergencyResponseOperations.

Jakarta : ASEAN Secretariat, 2011.


Jerry Velasquez. Practitioners’WorkshoponDisasterResilience. UNISDR.

Tim Deal, Chuck Mills and Mike Deal. AllHazardFieldGuideICS. USA, 2011.

Tim Tim Deal, Micheal de Bettencourt and Vickie Deal. BeyondInitialResponseICS. USA, 2010.

United Nations Development Programme. PostDisasterNeedsAssessments. UNDP.


ทปรกษา1. นายฉตรชย พรหมเลศ อธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย2. นายอนสรณ แกวกงวาล รองอธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย3. นายพรพจน เพญพาส รองอธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย4. นายสปกต โพธปภาพนธ รองอธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย5. ผศ.ดร. ทวดา กมลเวชช รองคณบดฝายวชาการ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

คณะผจดท�า1. นายกอบชย บญอรณะ ผอ�านวยการส�านกนโยบายปองกนและบรรเทาสาธารณภย2. นางสาวชชดาพร บญพระณช ผอ�านวยการสวนนโยบายภยธรรมชาต3. นางมณรตน อดลยประภากร นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการพเศษ4. นางสาวสรอยสร บรรณวฒน นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการพเศษ5. นางสาวฉตราภรณ แกวยนต รก. นกวชาการเผยแพรช�านาญการพเศษ6. นายณฏฐวฒน วงศศรคณากร รก. นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการพเศษ7. นางสรพน ทพยรภสกล นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ8. รอยเอก พงศชนก ยงวรยะ นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ9. นางสาวดาวหวน แสงออง นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ10. นายสทธกร ขวญด นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ11. นางสาวนฤมล ตนสวรรณด นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ12. นางสาววยดา โสภณ นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ13. นายรฐปตย ปางวชรากร นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ14. นางสาวปรางคเนตร เฟองฟง นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ15. นางสาวอรอนงค มโนหรทต นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ16. นางสาวสปรยา ปรดารมยโรจน นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ17. นางสนนทา สทธสข นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ18. นางสาวยพาวรรณ กรองสนเทยะ พนกงานนโยบายและแผน19. นางสาวปารฉตร นมตกล พนกงานนโยบายและแผนงาน

แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ

.ศ. 2558

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทยโทร. 0-2637-3304-9 Fax. 0-2243-2204www.disaster.go.th

แผน ปภ.ชาติ 2558

Government & Nonprofit

Transcript of แผน ปภ.ชาติ 2558