Statistika

2018/19

Osnovni pojmovi

Istorijski razvoj statistike

• status ili stato – državno uređenje, G. Ahneval XVIII vek.

• 4000 g. p.n.e – Kina,

• 3000 g. p.n.e – Egipat,

• 550 g. p.n.e. – Rimska republika (Rimski cenzus, Servio Tulio),

• XVIII i XIX vek – Popisi stanovništva, poljoprivrednih gazdinstava,

industrije.

Istorijski razvoj statistike

• XVII vek – razvoj statistike kao naučne discipline u Nemačkoj i Engleskoj.

• XVIII vek – P. Laplace, A. Quetelet, C. Gaus, W.S. Gosset, M.G. Kendal, R.A. Fisher, F. Yates, N.A. Kolmogorov.

• Savremena statistika

– procene, rizici, tendencije, odnosi, modeli.

• ”Statistički način mišljenja će postati neophodan za svakodnevni život, kao čitanje i pisanje” G.H.Wells

Predmet statističkog istraživanja

• Masovne pojave

Predmet statističkog istraživanja

• Masovne pojave

– Varijabilitet

Definicija statistike

• Grupa metoda koji se koriste za prikupljanje, analizu, prezentaciju i interpretaciju podataka potrebnih za odlučivanje.

• Skup naučnih metoda kvantitativnog i kvalitativnog istraživanja varijacija masovnih pojava.

• Induktivni metod koji nastoji da otkrije opšte karakteristike varijabiliteta posmatranog skupa.

• Deskriptivna i inferencijalna statistika

Osnovni pojmovi

• Osnovni skup (statistička masa, populacija)

skup istovrsnih elemenata

sa obeležjima koja variraju

od elementa do elementa i

po kojima se razlikuju.

Osnovni pojmovi

• Osnovni skup (statistička masa, populacija)

– Koliko obeležja (karakteristika) se analizira?

→Jednodimenzionalan, višedimenzionalan

– Da li postoji kriterijum za podelu osnovnog skupa?

→Homogen, diferenciran

– Da li je poznat broj jedinica u osnovnom skupu?

→Konačan, beskonačan

• Prostorno, vremensko i sadržinsko određenje osnovnog skupa

Osnovni pojmovi

• Statističke jedinice

– Osnovni elementi statističke mase koje imaju bar jedno zajedničko obeležje koje se posmatra.

• Zajednička karakteristika statističkih jedinica koja se posmatra.

Obeležja statističkih

jedinica

Osnovni pojmovi

Obeležja statističkih

jedinica

Atributivna

(kvalitativna, opisna)

Numerička

Prekidna

(diskretna, diskontinuirana)

Neprekidna

(kontinuirana)

Modaliteti obeležja

Statističko istraživanje

I. Statističko posmatranje

a) Izrada plana posmatranja

b) Prikupljanje statističkih podataka

II. Statistička analiza

Merne skale

• Nominalna

• Ordinalna

• Intervalna

• Skala odnosa

Merne skale

• Nominalna

– Dodeljivanje naziva,

– Ne omogućuje poređenje,

– Pol, naziv grada, identifikacioni broj takmičara...

• Ordinalna

• Intervalna

• Skala odnosa

Merne skale

• Nominalna

• Ordinalna

– Redosled, rang podataka,

– Nepoznata razlika između uzastopnih jedinica,

– Stručna sprema, redni broj takmičara na kraju takmičenja...

• Intervalna

• Skala odnosa

Merne skale

• Nominalna

• Ordinalna

• Intervalna – Omogućuje poređenje, jasna razlika između

uzastopnih merenja,

– Nula je proizvoljna vrednost na skali,

– Temperatura merena u farenhajtima ili celzijusima, godina merena prema određenom kalendaru...

• Skala odnosa

Merne skale

• Nominalna

• Ordinalna

• Intervalna

• Skala odnosa

– poređenje podataka, informacija za koliko je određeni podatak veći ili manji, odnos (količnik) između podataka ima smisao, nula predstavlja odsustvo karakteristike koja se meri,

– težina proizvoda, cena sladoleda, temperatura merena u kelvinima, broj sekundi na trci, količina padavina...

Merne skale

Merna skala

Operacija

Kategorizacija Rangiranje Apsolutni

odnos

Relativni odnos

Nominalna

Ordinalna

Intervalna

Skala odnosa

Merne skale

Merna skala

Operacija

Kategorizacija Rangiranje Apsolutni

odnos

Relativni odnos

Nominalna + – – –

Ordinalna + + – –

Intervalna + + + –

Skala odnosa + + + +

Anketa o upotrebi računara i interneta http://www.ef.uns.ac.rs/obavestenja/statistika.htm

• Popuniti anketu sa internet stranice predmeta