Орал өңіріoraloniri.kz/wp-content/oraloniri/news/img/2018/04/39.pdf2 aqparat...
Transcript of Орал өңіріoraloniri.kz/wp-content/oraloniri/news/img/2018/04/39.pdf2 aqparat...
Құттықтаймыз!
4
іргелі істер алға жетелейді
Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы – кемел келешегіміздің кепілі. Қазақ елі кең тыныспен қабылдаған бұл бағдарлама бөрліліктерге де үлкен серпіліс берді. Ауданда тың бастамалар қолға алы-нып, жобалардың мақсат-мін-деттері айқындалды.
Орал өңіріОрал өңіріГазет 1917 жылдың 28 шілдесінен бастап шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған
ОБЛЫСТЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САяСИ ГАЗЕТ
+ 170 С+ 40 С
www.facebook.com/zhaikpress twitter.com/zhaikpress www.instagram.com/zhaikpress
www.oraloniri.kz
Қазақ халқы ұрпақ жалғастығына, сәбидің жарық дүниеге көрінуіне әлімсақтан айрықша мән береді. Аттың жалында, түйенің қомында, жаугершілік заманда сәбидің аман-сау тууына көмектескен мейірбан аналарды «аққолды» ана деп ардақтаған... 7
СЕЙСЕНБі,10 сәуір 2018 жыл
№39 (20603)
www.oraloniri.kz
www.facebook.com/oraloniri
«Аққолды» аналар мекені
Зауыттың екінші тынысы
Бақалыкөлдің балығын молайтпақ
Тасқала ауданында кәсіпкер Ақан Көшәлиев «Рухани жаңғыру» бағдарламасы ая-сында екі жобаны іске асыруға кірісті. 92
Аталмыш шара барысында флешмобтар көрсетіліп, әннен шашу шашылды. Спорттық гим-настикамен айналысушы өрендер жиналған жұртшылықтың алдын- да өз өнерлерін көрсетіп, қоше-метіне бөленді.
– Шара барысында халыққа медициналық тегін көмек көрсе-ту бағытындағы қалашықтар жұ-мыс жасады. Қан қысымын және көз қысымын өлшеу жұмыстары жүргізілді. Сондай-ақ тұрғындарға
дәрігерлік тегін кеңестер беріл- ді. «Атриум» сауда үйінің ішінде адамға алғашқы медициналық көмек қалай көрсетілетіндігі жө- нінде шеберлік сыныбы өткізіл- ді, – дейді облыстық салауатты өмір салтын қалыптастыру орта-лығының маманы Венера Мер-ғалиева.
«Орал» спорт клубының ұйым-дастыруымен ұлттық спорт түр-лерінен, яғни арқан тартыс, асық ату және ләңгі тебу сияқты ойын-
дар шараның көркін қыздыра түсті. Әсіресе, арқан тартыс кезін-де ақтық сынға шыққан №3 емха-на ұжымы, облыстық салауатты өмір салтын қалыптастыру орта-лығының мамандары мен Орал медициналық колледжі студент- тері арасындағы бәсеке қызықты болды. Білектің күші сыналатын сайыста медициналық колледж студенттері бірінші орынды же-ңіп алды. Шарада қоғамдық жұ-мыстарға белсене араласып жүр- ген медицина саласының қыз-меткерлері алғысхатпен марапат-талды.
Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ,«Орал өңірі»
Дені саудың жаны сауДүниежүзілік денсаулық күні аясында «Сау болу – сәнді!»
атты ауқымды шара сенбі күні Орал қаласындағы «Атриум» сауда үйінің алаңында өтті. Оған медицина саласының қызметкерлері қатысты.
AQPARAT2 Сейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл
Өткен сенбіде облыс әкімі Алтай Көлгінов Теректі ауданын-да жаңғыртудан кейін іске қосылған «Теректі май комбинаты» ЖШС-ында болып, өсімдік майын өндіретін кәсіпорынның ты-ныс-тіршілігімен танысты.
Айта кету керек, Пойма ауылында күнбағыс ма- йын өндіретін кәсіпорын-
ның іргетасы алғаш 2009 жылы қаланған болатын. Аталған кәсіп-орынды оның бұрынғы иелері әб-
Дәнінен ажыратылған күнбағыс қабығын жағып, одан бу өндіре-міз. Яғни, майлы дақылдан май алу барысында газ немесе көмір отыны қолданылмайды. Қазір алып бу қазандығы қуатының тек отыз пайызын ғана қолданып отырмыз. Болашақта бу қорын жылыжай шаруашылығы мен құрама жем да- йындауда пайдалануға болады, – дейді Мұрат Орынбайұлы.
Облыс әкімі зауыттың жаңадан іске қосылған өндірістік цехта- рында болып, майды тығыздау, та- зарту және құю желілерінің жұ- мысымен танысты. Кәсіпорын бас- шысымен, технолог мамандар-мен, жұмысшылармен пікірлесіп, мамандарды дайындау, қызмет-керлердің біліктілігін арттыру, жа-лақының уақтылы төленуі және шикізат алуда жергілікті тауар өндірушілерге басымдық беру мәселелерін талқылады.
– Зауытты өз көзімізбен көріп, таныстық. Мемлекеттің қамқор-лығымен екі жыл бойы қыруар жұмыстар атқарылды. Жаңа тех-нологиялар тартылып, көп қара- жат құйылды. Жаңа жұмыс орын-дарын ашу, өзімізге қажет өнімді шығару, оған қоса экспортқа жө-нелту кезек күттірмейтін маңыз- ды мәселелер. Алдағы уақытта кә- сіпорын жүйелі жұмыс жасайды деген сеніміміз мол. Біздің шаруа қожалықтарымыз еккен өнімінің бәрін осы жерге алып келеді. Жұ-мыстарыңызға сәттілік тілеймін, – деді зауыт ұжымымен кездескен Алтай Сейдірұлы.
Қазіргі таңда зауытта 105 адам тұрақты жұмыспен қамтылған, ба- сым бөлігі Теректі ауданының Ақ- суат, Пойма ауылдарының тұр-ғындары.
– Зауытта 2009 жылдан бері жұ-мыс жасаймын. Қосымша цехтар салынып, өндіріс көлемі артуда.
Өнімге сұраныс бар, тапсырыс көптеп түсіп жатыр. 60 мың теңге жалақы аламын. Жұмысым өзіме ұнайды, – дейді осында қаптаушы болып жұмыс жасайтын Айкүміс Оразақова.
– Бұрынғы жылдары шикізат-тан қиындықтар болған. Былтыр жергілікті тауар өндірушілерден 13 мың тонна күнбағыс дақылын алдық. Қазір шикізат қоры жет-кілікті. Кәсіпорынның басты ар-тықшылығы – қуат үнемдегіш бу қазандығы, еуропалық сапа, ке-ңейтілген ассортимент, сонымен қатар сығылған күнбағыстың қал- дық өнімі күнжараны ерітіп, тү- гелдей майға айналдыру арқасын-да қалдықсыз өндіріске қол жет-кіздік, – дейді «Теректі май ком- бинаты» ЖШС басқарушы дирек-торы Қасым Ысқақов.
Зауытта өсімдік майының «Бе-лес» күнбағыс майы деп аталатын екі түрі, яғни тазартылған, иіссіз-
дендірілген, мұздатылған, соны- мен қатар рафинадталмаған түр-лері шығарылады. Алынған өнім Батыс Қазақстан, Ақтөбе және Аты-рау облыстарының сауда орында-рына көтерме бағамен бір литрі 260-265 теңгеге сатылуда. Жуыр-да «Белес» күнбағыс майының ал-ғашқы 50 тоннасы Өзбекстан Рес-публикасына жөнелтілген.
«Теректі май комбинаты» ЖШС-ның бас технологы Ақылбек Сар-малаевтың айтуынша, алынған өнім сапасы халықаралық талап-тарға толық сәйкес келеді. Сал-қындатып тығыздау технология- сы зауытта күнбағысқа қоса рапс, зығыр, мақсары, соя, қыша сияқты майлы дақылдарды өңдеуге және маргарин өнімдерін дайындауға мүмкіндік береді.
Динара ЖҰМАБЕКҚЫЗЫ,«Орал өңірі»
Суретті түсірген Айбатыр НҰРАШ
Зауыттыңекінші тынысыден тұралатып, титықтатып тын-ғаны белгілі. 2014 жылы жаңа ин-вестор табылып, кәсіпорынның миллиардтаған қарызын өтеу жә-не өндірісті техникалық жаңғырту жұмыстары қолға алына бастаған еді. Зауытқа екінші тыныс сыйла-ған инвестор «БелесАгро» компа-ниялар тобының жетекшісі Мұрат Жәкібаевтың айтуынша, жобаның жалпы құны 2 млрд. 300 млн. теңге, ал жаңғырту жұмыстарына 1 млрд. 200 млн. теңге қаржы жұмсалған.
– Жаңадан орнатылған еуро-палық құрал-жабдықтар мен зама- науи технология өндіріс көлемін екі есеге арттыруға мүмкіндік береді. Бұрын жылына 20 мың тонна шикізат өндірілсе, қазір 45 мың тоннаны құрайды. Зауытта бұрын майлы дақылдардан тек 30 пайыз ғана май алынатын. Жаңа желілер 44 пайызға дейін май
алуға мүмкіндік береді. Бұрынғы төрт өндірістік цех желісі жаңа төрт цехпен толықты. Оның ішін-де шикізатты дайындайтын, дән- ді сығымдап тазартатын, экстрак-циялайтын заманауи желілер бар.
БҚО әкімінің баспасөз қызметінен түскен мәлімет-ке қарағанда, бөген өткен жылы күзде салынған бо- латын. Оны кепілдемелік міндеттемелеріне сәйкес мердігер мекеме өз қара-жатына қалпына келтіреді.
Сонымен қатар облыс әкімі Алтай Көлгінов жо-балаушы мекемелерді жа-уапқа тарту жөнінде тап-сырма берді.
Айта кететін жайт, бө-ген бұзылғанымен, ауданға қажетті жиналған су қоры сақталады.
«Су бөгенді жексенбі күні бұзып кетті. Қазіргі кез- де құрылысты қалпына кел-тіру бағытында шаралар алынуда. Жалпы, мұнда 700-800 мың текше метр су қорын сақтауға бола- ды», – деді Зеленов ауданы-ның әкімі Асхат Шахаров.
Елжан ЕРАЛЫ
Бөгенді мердігер қалпына келтіреді
Зеленов ауданы орта-лығы Переметный ауы-лы тұсындағы бөгенді қатты еріген қар суы бұзып кетті.
Батыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы
ассамблеясының қоғамдық келісім кеңесінің барлық
деңгейдегі Кеңестерге арналған ҮНДЕУІ
Ұлы Отан соғысының жеңіспен аяқталғаны- на 73 жыл өтсе де, кебенек киіп кеткен бозда-ғынан жылт еткен бір хабарға ділгір болып өмірден өткендер мен аты-жөні анықталмай, то- пырақ бұйырған жерден мәңгілік тыныс тауып, хабарсыз кеткендердің саны қаншама?!
Ұлы Отан соғысында заманның зауалына қарсы тұрып, иығына ауыр жүкті артып, кеу-десін оққа тосқан боздақтардың жерленген же- рін анықтаумен айналысатын із кесушілер жа-сақтарының жұмысы форум барысында жан-жақты көрсетілді.
ҚР Журналистер одағының мүшесі Ахмедияр Батырханов форум жұмысы барысында «Ұлы Отан соғысы жылдарында Жәнібек стансасына жерленген боздақтар», РФ Өлкетанушылар ода-ғының мүшесі, тарих магистрі Айболат Құрым- баев «Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Батыс Қазақстан облысы, Бөкей ордасы ауданындағы бауырластар зираты», Кеңес Одағының Баты-ры Мәншүк Мәметова атындағы із кесушілер жасағының басшысы, Тасқала ауданының Мерей ауылындағы Шипов жалпы білім беретін ор- та мектебі дене шынықтыру пәнінің мұғалімі
«Ресейдегі із кесушілер қозға-лысы» Орынбор аймақаралық бөлімшесі мен Орынбор мемле-кеттік университеті, Орынбор облыстық «Патриот» әскери-патриоттық із кесушілер клубының ұйымдастыруымен Орынбор қаласында Сталин-град шайқасының жеңіспен аяқталғанына 75 жыл толуы-на орай Ресей мен Қазақстан із кесушілер жасақтарының «Бәрімізге ортақ жеңіс! Еура-зиялық диалог» атты халық-аралық форумы өтті.
Отты жылдар шежіресіСергей Лапшин «Мәншүк салған соқпақпен» тақырыбында баяндама оқыды. Сонымен қа-тар Мәншүк Мәметова мемориалдық музейінің директоры Светлана Бектенова «Ұлы Отан соғы- сы жылдарындағы қазақстандық батыр әйел- дердің ерлік мұрасы», облыстық балалар-жасөс- пірімдер туризмі және экология орталығы ди- ректорының оқу-әдістемелік ісі жөніндегі орын- басары Құралай Қайырлиева «Майданнан жа- зылған үшбу хаттар» тақырыбындағы ғылыми- зерттеу баяндамаларын көпшілікке ұсынды. Фо- рум жұмысына Қазақстаннан батысқазақстандық өкілдермен бірге Ақтөбе облысының із кесуші- лері және Ресей Федерациясының Уфа, Сама- ра қалаларынан өкілдер қатысты.
Екі мемлекеттің арасындағы із кесушілер жа-сақтарының әріптестік ынтымақтастығын нығай-ту, алдағы уақытта бірлесе жұмыс істеу туралы мәселелер хақында өрелі ой қозғалды. Конфе-ренция барысында оқылған баяндамалар ал- дағы уақытта «Евразийский перекресток» атты жинақ болып шығарылмақ.
Меңдігүл ФАЗЫЛОВА,Жәнібек ауданы
Біз, облыстық қоғамдық келісім кеңес мү-шелері, облысымыздағы елді мекендерді абаттандыру мақсатында, барлық деңгейдегі қоғамдық келісім кеңестерін 2018 жылдың 21 сәуір күні облыстың елді мекендерін көгалдандыру жұмыстарын өткізу үшін бел- сенді түрде сенбілікке қатысуға шақы-рамыз.
Бүгінгі күні тұрғын үй, кеңсе, бизнес ны-сандары аумағындағы тәртіпті сақтау ар- қылы «Туған жер» жобасын жүзеге асыру- ға үлес қосу әрбір қазақстандықтың мін- деті болып табылады.
Біздің ойымызша, осындай акциялар қа-ламызды немесе туған ауылымызды одан әрі жақсартып, әдемі және экологиялық та- за болуына өз септігін тигізеді. Біздің таби-ғатқа деген ұстанымымыз бен көзқарасы- мыз өскелең ұрпаққа жарқын үлгі болуына, туған өлкеге деген құрмет пен борыштық сезімін қалыптастыруға үлес қосары кәміл.
Егер әрбір азамат, әсіресе, соның ішінде жастар, елді мекендерді, ауыл аймақтарды абаттандыруға және ағаштарды отырғызуға қатысса, әрбір ауыл, аудан, қала, сонымен бірге еліміз көркейе түсетіні сөзсіз.
Біз жапырақты ағаш түрлерін таңдауды ұсынамыз. Өйткені осы ағаш түрлері біздің табиғи жағдайларымызда жақсы өсіп, қа-рапайым сұлулығымен де әдемі көрінбек.
3qoǵamСейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл
«Жетістікке 100 қадам» жасалмақ«Рухани жаңғыру» бағдарламасының «Атамекен» кіші
бағдарламасы шеңберінде өңірімізде «Жетістікке 100 қадам» жобасы іске аспақ. Аталмыш жоба жастарды кітапты жаны-на серік етуге шақырмақшы. Соған орай әлемдік деңгейде танымал болған және әлеуметтік сауалнамалар жүргізу арқылы анықтаған 100 кітаптың тізімі жасалды. Бұл тура-лы облыс әкімінің орынбасары Ғабидолла Оспанқұловтың төрағалығымен өткен «Рухани жаңғыру» бағдарламасындағы кіші бағдарламалардың орындалу барысы жөніндегі жиында айтылды.
– Бұл 100 кітаптың ішінде қазақ-стандық, әлемдік әдебиеттер де бар. Олар жастарды туған жері мен елін сүюге, өмірдің түрлі сынақтарына төзе білуге, өз кә-сіптерін ашуға, жаңаша ойлауға жол көрсетіп, ынталандырып, тұлға болып қалыптасуына мүмкіндік береді. Қазіргі заман талабына жауап беретін мұндай кітаптар- мен бірінші кезекте ауыл кітап-ханалары қамтылғанын қалаймыз. Соған орай аудан әкімдіктеріне осы бағытта хат жібердік. Меце-наттар тарту жұмыстарынан біз де сырт қалмаймыз. Ауылдарға бар- ған сайын кітапханаларға кіріп, он- дағы кітап қорымен танысып жүр- міз. Әрі осынау шараға байланыс-ты ауыл кітапханаларындағы кі- таптарды тексеріп қарағанда он-дағы кітаптар негізінен ескі екен- дігі анықталды. Яғни ол кітаптар-ға жастардың қызығушылығы тө- мен. Сондықтан кітапхана қорын жаңартуға атсалысуымыз керек. «Жетістікке 100 қадам» жобасы бойынша тізімі жасалған 100 кі-таптың бағасы орта есеппен 300-
400 мың теңгені құрайды. Туған ауылын көркейтемін, ауылдағы жас-тардың рухани тұрғыдан баюына жол ашамын деген азаматтар осынау ізгі істен сырт қалмайды деп ойлаймын, – деді облыстық жастар саясаты мәселелері бас- қармасының басшысы Аян Сақо- шев.
«Тәрбие және білім» кіші бағ- дарламасының орындалуы бо-йынша баяндаған облыстық білім басқармасының басшысы Шолпан Қадырованың сөзіне қарағанда, наурыздың соңында «Менің Ота- ным – Қазақстан» атты оқушы-лардың облыстық слеті өтті. Жал- пы ұлттық патриотизмді қалып- тастыру, туған жеріне, ауылына, қаласына, өңіріне деген сүйіспен-шілікті арттыру мақсатындағы ша- раға қатысушылар «Мен өз өлкем- ді зерттеймін» жобасы бойынша сынға түсті. Оған сарапшы ретін-де музей саласының ардагері, ҚР мәдениет қайраткері Сара Тана-баева қатысты. Аудандарда да ат- қарылып жатқан шаралар аз емес. Мәселен, Бөрлі ауданында
«Дарындылар елі» жобасы аясын- да «Ұлы дала өнері» көрмесі ұйымдастырылды. Қазталов ауда-нында «Санамызды жаңғыртуға интернет ресурстардың ықпалы» тақырыбында дөңгелек үстел өт- ті. Шыңғырлауда «Театрдың ғажа- йып әлемі» театр өнері фести- валі болды. Ал Ақжайық ауданын- да «Мен сыйға тартқан домбыра» акциясы басталды. Халқымыздың бай мұрасын түгендеуді, әке-шеше- нің балаға деген сүйіспеншілігін арттыруды, ата-ананың білім бе-ру ұйымдарымен байланысын кү-шейтуді мақсат тұтқан бұл шарада ауыл азаматтары, кәсіпкерлер, мек- теп түлектері, ата-аналар мектепке домбыра сыйлауда.
– Былтыр өткен «Туған өлке – тірегім» форумында облыс әкімі кітап оқуға байланысты өз тә- жірибесімен бөліскені белгілі. Со- ған орай облыстық жастар саясаты мәселелері мен білім басқармала-
ры жастарды кітап оқуға үндей- тін жүйелі іс-шараларды жүзеге асыруды бастады. «Жетістікке 100 қадам» жобасы жастарға бағыттал-са, оқушылар үшін «Кітап оқи- тын мектеп» жобасы да қолға алынуда. Бұл шара Елбасының «Тәуелсіздік дәуірі» кітабынан бас- тау алғаны дұрыс. Жас ұрпақ егемендік қалай келгенін, қандай қиындықтар мен жетістіктер бол-ғанын білуі керек. Сонымен қа- тар Клаус Швабтың «Төртінші өндірістік революция» сынды кі- таптарын оқығандары да жөн сияқ- ты. Мәселен, аталмыш шығарма-мен танысу арқылы бүгінгі әлем елдерінің бейнесін көруге, жақын болашақта бізді не күтіп тұрға-нын білуге болады. Осы кітапқа мұғалімдер, оқушылар, жастар үңілсе, төртінші өндірістік рево-люцияның мән-мағынасын түсініп, артынан еліміздің дамуына өзін-дік үлестерін қосары сөзсіз. Ша-
раны Орал қаласының мектеп- тері бастап, аудандағы білім ұялары қостайды деп ойлаймыз. Жалпы «Кітап оқитын мектеп» жобасына баршамыз атсалыса-йық. Бір шараға мен де барайын, Орал қаласы, аудан әкімдерінің орынбасарлары, сарапшылық ке- ңес мүшелері де қатысып, тал-қыланып жатқан кітап туралы пікірлерімізді айтайық. Сонда біз-дің шараларымыз нәтижелі бола-ды деп ойлаймын.
Қазталов ауданының Талдыапан ауылында белгілі меценат Нұр- лыбай Жолдыбаевпен «Жетістік жолы» тақырыбындағы кездесу өтетіні баяндалды. Бұл құптарлық іс. Негізі мұндай іс-шаралар әр ау- данда өткізілсе, құба-құп. Атым- тай жомарт азаматтарды көпшілік- ке кеңірек таныстырған дұрыс.
Сонымен қатар сарапшыларға да мән беруіміз қажет. Сарапшы-лық кеңес құрамы жаңартылды. Енді осы сарапшыларды «Рухани жаңғыру» аясындағы шараларға қатыстыруымыз керек. Ал олар құр қатысып қана қоймай, шара- ның ұйымдастырылуын, өту дең- гейін бағалағандары жөн. Сондай- ақ сарапшылар ақпараттық наси- хат жұмыстарында да белсен- ділік танытулары керек, – деді жиын барысында облыс әкімінің орынбасары Ғабидолла Оспан-құлов.
Сәкен ӘБіЛхАЛЫҚОВ,«Орал өңірі»
«Jetіstіkke 100 qadam» jasalmaq«Ryhanı jangyry» bagdarlamasynyn «Atameken» kishi
bagdarlamasy shenberinde onirimizde «Jetistikke 100 qadam» jobasy iske aspaq. Atalmysh joba jastardy kitapty janyna serik etyge shaqyrmaqshy. Sogan oraı alemdik dengeıde tanymal bolgan jane aleymettik sayalnamalar jurgizy arqyly anyqtagan 100 kitaptyn tizimi jasaldy. Bul tyraly oblys akiminin orynbasary Gabıdolla Ospanqulovtyn toragalygymen otken «Ryhanı jangyry» bagdarlamasyndagy kishi bagdarlamalardyn oryndaly barysy jonindegi jıynda aıtyldy.
– Bul 100 kitaptyn ishinde qazaq-standyq, alemdik adebıetter de bar. Olar jastardy tygan jeri men elin suıyge, omirdin turli synaqtaryna toze bilyge, oz kasipterin ashyga, janasha oılayga jol korsetip, yntalandyryp, tulga bolyp qalyptasyyna mumkindik beredi. Qazirgi zaman talabyna ja-yap beretin mundaı kitaptarmen birinshi kezekte ayyl kitaphanalary qamtylganyn qalaımyz. Sogan oraı aydan akimdikterine osy bagytta hat jiberdik. Mesenattar tarty jumysta-rynan biz de syrt qalmaımyz. Ayyl-darga bargan saıyn kitaphanalarga kirip, ondagy kitap qorymen tany-syp jurmiz. Ari osynay sharaga baı-lanysty ayyl kitaphanalaryndagy ki-taptardy tekserip qaraganda ondagy kitaptar negizinen eski ekendigi anyq- taldy. Iаgnı ol kitaptarga jastardyn
qyzygyshylygy tomen. Sondyqtan kitaphana qoryn janartyga atsaly-syymyz kerek. «Jetistikke 100 qadam» jobasy boıynsha tizimi jasalgan 100 kitaptyn bagasy orta eseppen 300-400 myn tengeni quraıdy. Tygan ayylyn korkeıtemin, ayyldagy jastardyn ryhanı turgydan baıyyna jol ashamyn degen azamattar osynay izgi isten syrt qalmaıdy dep oılaımyn, – dedi oblystyq jastar saıasaty máselelerі basqarmasynyn basshysy Aıan Saqo-shev.
«Tarbıe jane bilim» kishi bagdarlamasynyn oryndalyy boıyn-sha baıandagan oblystyq bilim bas- qarmasynyn basshysy Sholpan Qa- dyrovanyn sozine qaraganda, nayryz-dyn sonynda «Menin Otanym – Qa-zaqstan» atty oqyshylardyn oblystyq sleti otti. Jalpy ulttyq patrıotızmdi
qalyptastyry, tygan jerine, ayylyna, qalasyna, onirine degen suıispenshi-likti arttyry maqsatyndagy sharaga qatysyshylar «Men oz olkemdi zert- teımin» jobasy boıynsha synga tus-ti. Ogan sarapshy retinde myzeı sa-lasynyn ardageri, QR madenıet qaı- ratkeri Sara Tanabaeva qatysty. Ay- dandarda da atqarylyp jatqan sha-ralar az emes. Maselen, Borli ay-danynda «Daryndylar eli» jobasy aıasynda «Uly dala oneri» kormesi uıymdastyryldy. Qaztalov aydanyn-da «Sanamyzdy jangyrtyga ınternet resyrstardyn yqpaly» taqyrybynda dongelek ustel otti. Shyngyrlayda «Teatrdyn gajaıyp alemi» teatr oneri festıvali boldy. Al Aqjaıyq aydanynda «Men syıga tartqan dombyra» aksıasy bastaldy. Halqymyzdyn baı murasyn tugendeydi, ake-sheshenin balaga degen suıispenshiligin arttyrydy, ata- ananyn bilim bery uıymdarymen baılanysyn kusheıtydi maqsat tut-qan bul sharada ayyl azamattary, ka-sipkerler, mektep tulekteri, ata-analar mektepke dombyra syılayda.
– Byltyr otken «Tygan olke – ti-regim» forymynda oblys akimi kitap oqyga baılanysty oz tajirıbesimen boliskeni belgili. Sogan oraı oblystyq jastar saıasaty máselelerі men bilim basqarmalary jastardy kitap oqyga
undeıtin juıeli is-sharalardy juzege asyrydy bastady. «Jetistikke 100 qa- dam» jobasy jastarga bagyttalsa, oqy-shylar ushin «Kitap oqıtyn mektep» jobasy da qolga alynyda. Bul shara Elbasynyn «Tayelsizdik dayiri» ki-tabynan bastay algany durys. Jas ur- paq egemendik qalaı kelgenin, qan-daı qıyndyqtar men jetistikter bol-ganyn bilyi kerek. Sonymen qatar Klays Shvabtyn «Tortinshi ondiristik revolıysıa» syndy kitaptaryn oqy-gandary da jon sıaqty. Maselen, atal-mysh shygarmamen tanysy arqyly bugingi alem elderinin beınesin koryge, jaqyn bolashaqta bizdi ne kutip turganyn bilyge bolady. Osy kitapqa mugalimder, oqyshylar, jas- tar unilse, tortinshi ondiristik revo-lıysıanyn man-magynasyn tusinip, ar- tynan elimizdin damyyna ozindik ulesterin qosary sozsiz. Sharany Oral qalasynyn mektepteri bastap, aydan-dagy bilim uıalary qostaıdy dep oılaımyz. Jalpy «Kitap oqıtyn mek-tep» jobasyna barshamyz atsalysa-ıyq. Bir sharaga men de baraıyn, Oral qalasy, aydan akimderinin oryn- basarlary, sarapshylyq kenes mushe-
leri de qatysyp, talqylanyp jatqan kitap tyraly pikirlerimizdi aıtaıyq. Sonda bizdin sharalarymyz natıjeli bolady dep oılaımyn.
Qaztalov aydanynyn Taldyapan ayylynda belgili mesenat Nur-lybaı Joldybaevpen «Jetistik joly» taqyrybyndagy kezdesy otetini baıan- daldy. Bul quptarlyq is. Negizi mun- daı is-sharalar ar aydanda otkizil-se, quba-qup. Atymtaı jomart aza- mattardy kopshilikke kenirek tanys-tyrgan durys.
Sonymen qatar sarapshylarga da man beryimiz qajet. Sarapshylyq kenes quramy janartyldy. Endi osy sarapshylardy «Ryhanı jangyry» aıa-syndagy sharalarga qatystyryymyz kerek. Al olar qur qatysyp qana qoımaı, sharanyn uıymdastyrylyyn, oty dengeıin bagalagandary jon. Sondaı-aq sarapshylar aqparattyq na- sıhat jumystarynda da belsendilik tanytylary kerek, – dedi jıyn barysyn-da oblys akiminin orynbasary Ga-bıdolla Ospanqulov.
Sáken ÁBILHALYQOV,«Oral oniri»
4 Сейсенбі, 10 сәуір 2018 жылÁLEÝMET
алға жетелейді
Жалпы, «Рухани жаң-ғыру» бағдарламасы Бөрлі ауданында да
үлкен серпіліс әкелді. Азат елдің ертеңі үшін жарияланған мақала көпшіліктің қолдауын тапты. Ра- сында, сөзден іске көшетін уақыт туды. Елім, жерім деген азамат-тардың қатары көбейіп, жасам-паз істер қолға алынды. Мәселен, рухани керуен жобасы ауылдар-ды аралап, тұрғындарға тегін құ-
ғыруға үлес қосу, өткен күнді бүгінге ұлықтап сабақтастыру, ау-дан тарихының сырына қанығу мақсатында белсенді жастардың ұйымдастыруымен «Туған жерге тағзым» атты штабы құрылған бо-латын. Штаб мүшелерінің атқар- ған жұмысы орасан зор. Өйткені жастар танымал тарихшы, өлке-танушы азаматтармен ақылдасып, аудан тарихында қалатын тың дүние жасақтады. Соның ішінде
сөзсіз. Ауданда «Жаһандық за- манауи қазақстандық мәдениет» жобасы аясында Орынбор об-лысымен мәдени қарым-қатынас орнатты. Өткен жылы желтоқсан-да ауданның көркемөнерпаздар ұжымдары Елек ауданында өнер көрсеткен болатын. Биыл сәуір айында Орынбор қаласында «Ақ-жайық елі – мәдениет маржаны» атты мәдениет апталығын өткізу жоспарланған. «Экологиялық про- блемаларды зерттеу және аль-тернативті энергия көздерін пай- далану» ғылыми жобалар байқа-уы мен «Болашаққа бағдар алған туған жерім» аймақтық конферен-ция өткізу жоспарланып тұр.
Бағдарламалық мақаладағы «Атамекен» шағын бағдарламасы да Бөрлі ауданына тың серпін бер-ді. Осы бағдарлама шеңберінде меценаттардың бірқатар жобасы жүзеге асырылды. Мәселен, жеке кәсіпкер Қайрат Қапашев аудан-
Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы – кемел келешегіміздің кепілі. Қазақ елі кең тыныспен қабылдаған бұл бағдарлама бөрліліктерге де үлкен серпіліс берді. Ауданда тың бастамалар қолға алынып, жобалардың мақсат-міндеттері айқындалды.
дық орталық ауруханасындағы «Қайырлы үміт» оңалту орталығы-на құны 1,5 млн. теңге болатын сегіз жаңа үлгідегі вертикализа-тор, яғни тірек-қимыл жүйесін тү-зейтін құрылғыны тарту еткен еді. Бұл аппараттар балалардың қи- мыл қозғалысын оңалтып, қан ай-налым жүйесін жақсаруына сеп болмақ. Ал Ақсай шаһарында «Азия Глобал Сервис» ЖШС-ның және белсенді тұрғындардың қол- дауымен салынған балаларға ар-налған спорт және ойын алаңында бүгінде балақайлардың шат күл- кісі үнемі естіледі. «Жомарт жүрек» базалық жобасы аясында ұйым-дастырылған қайырымдылық аук- ционында мүмкіндігі шектеулі ба-лалардың қолөнер бұйымдары сатылымға шығарылған болатын. Аукционнан түскен 1 млн. теңге-ден аса қаражат сегіз мүмкінді-гі шектеулі баланың емделуіне жұмсалды. Ауызбірлігі жарасқан ағайынды Омаровтар Ақсай ме-шітінің ауласына асхана салып бе- ріп, көпшіліктің ризашылығына бөленгенін айта кеткен жөн. Ке- зінде Бөрлі ауылындағы мектепті көп жыл басқарған Абзал Оқа- совтың әулеті мектепке екі проек-тор мен мультимедиялық тақта, мұражайға қажетті алты сөре мен музыкалық аппарат тарту етті. Тың жобаларды қолға алып, қа- йырымдылық істерімен көпке үлгі болып жүрген тағы бір бөрлілік кәсіпкер Виталий Ан «Жомарт жү- рек» жобасы аясында шаһарда- ғы 50 жылдық тарихы бар №2 ор-та мектеп ұжымына интерактив- ті тақта сыйлады. Құны 420 мың теңге болатын құрылғы инклю- зивті оқыту сыныптарына беріл- ді. Бұл саналы ұрпақ тәрбиелеп, сапалы білім беру үрдісіне қа- жетті қолдау болары сөзсіз. Бөр- лілік жомарт жандардың игі іс-тері туған жерге деген шынайы құрметтің айқын дәлелі. Ауданда алдағы күндерде де бизнес-құры- лым өкілдерін, ҮЕҰ және ерік-тілерді туған жерін дамытуға қа-
тыстыру, ынталандыру және құл- шынысын арттыру мақсатында «Жомарт жүрек» шарасын өткізу жоспарланған. Ауданда «Әлеумет-тік бастамалар картасы» жоба- сы бойынша биыл жалпы құны 302 476 мың теңге болатын 10 жоба ұсынылып отыр. Олардың дені аудан орталығында іске ас- пақшы. Жыл өткен сайын Ақсай қаласындағы орталық алаң, көше- лер мен саябақтар жаңарып, жа- ңа кейіпке еніп келеді. Сәні мен салтанаты келіскен тұрғын үйлер бой көтеруде. Оңды өзгерістерге жергілікті кәсіпкерлердің қос- қан үлесі зор екенін айта кеткен жөн. Мәселен, кәсіпкерлердің кө- мегімен 280 млн. теңгеге «Нау- рыз» саябағы ерекше мекенге ай- налады. Бұл бизнес өкілдерінің әлеуметтік жауапкершілігінің бір көрінісі іспетті. Алдағы уақытта Александров ауылы аумағында-ғы алма бағын қайта қалпына келтіру, Бумакөл ауылында ша- ғын саябақ орналастыру, Бөрлі ауылындағы Жеңіс саябағын абат- тандыру, суармалы плантация- лар салу және жайластыру сынды тағы да басқа жарқын жобалар іске асатын болады.
Еліміздегі оң өзгерістер- дің бірі әліпбиіміздің ла- тын қарпіне көшіру бо-
лып табылады. Уақыт талабына сай латын әліпбиіне көшу арқы- лы біз ең алдымен мемлекетіміз-дің ілгері дамуына жол ашамыз. Туған тіліміздің бүгінгі ахуалын реттеп, кірме, аударма сөздер- ден құтыламыз. Тіл тазалығы рет- теліп, жат дыбысты таңбалайтын әріптер қысқарады. Ана тіліміздің табиғи таза қалпын сақтап қалу-ға зор ықпал ететін бұл әліпби бізге ақпарат кеңістігіне қазақ ті- лінің халықаралық дәрежеге шы- ғуына жол ашады. Ауданда маңыз-ды да мәнді латын әліпбиіне кө- шу мәселесі бойынша зиялы қа-уым өкілдерінің қатысуымен әр түрлі форматтағы шаралар өтуде.
Бағдарламадағы «100 жаңа есім» жобасы да қалың жұртшы-лық тарапынан кең қолдау тап-ты. Еліміздің әрбір өңірінен үздік жүздікке кіретін тұлғалар ірік-теліп шықты. Ауданда осы жоба-да жеңімпаз атанған 100 есімнің қатарына енген жерлестеріміз Ақсерік Әйтімов пен Саида Ка-лықова және Елена Шушлебина-мен кездесу ұйымдастыру жос-парланып отыр.
Айым НҰРҒАЛИЕВА, Бөрлі ауданы
қықтық көмек беріп, олардың мұң-мұқтажын тыңдады. Сонымен қатар кездесулерде латын қарпі- не көшу, теріс діни ағымнан сақта-ну мәселесі кеңінен талқыланды. Ұлттық мәдениетімізді дамыту мен туған өлке тарихын танып-бі- лудің маңыздылығы айтылды. Қа- зіргі ғаламтор билеген заманда жастарымызды, өскелең ұрпақты елін-жерін сүйетін, өз мәдениеті мен әдебиетімен мақтанып, та-рихын ұлықтайтын отаншыл етіп тәрбиелеуіміз қажет, – дейді ау- дан әкімі Алдияр Халелов.
Мектеп бағдарламасына дом-быра үйірмесін енгізу мәселесін қолға алу үшін аудан мектептерін домбырамен қамтамасыз ету бо- йынша кәсіпкерлер тартылуда. Бастамаға қолдау көрсеткен кә- сіпкер Нұрсұлтан Дарханов аудан-дық балалар саз мектебіне 50 дом- быра сыйға тартты. «Туған жер» жобасы аясында рухани жаң-
Успен ауылынан Айшуақ хан ұр- пағы Асфендияр сұлтан туралы мәлімет жинақталды. Аталмыш штабтың жұмыс қорытындысы бойынша «Туған жер – тірегім» атты жастар форумы ұйымдасты-рылып, «Аманат» деректі бейне-фильмі түсіріліп, әлеуметтік желі- лерде таратылды. Жастар респуб-лика көлемінде киелі жерлерге саяхат ұйымдастыруды қолға ал- ды. Оқушылардың туған ел тари- хына құрметпен қарауын, отан- сүйгіштік сезімдерін нығайту мақ-сатында Ақсай қаласындағы №6 орта мектептің 27 оқушысы мен 3 педагогы «Ұлы дала елінің орта ғасырлық шаһары – Түркістанға саяхат» атты жеті күндік өлкетану зерттеу экспедициясына шықты. Наурыз айындағы демалыста ау- данның 129 оқушысы 18 мұғалім-мен Түркістан жеріне барып, кие- лі жерлерді аралап келді. Жас-тардың бұл ісі жалғасын табары
–
Іргелі істер
Жергілікті кәсіпкер Виталий Анның мешітке тұрмыстық техника сыйлау сәті
Кәсіпкер Нұрсұлтан Дархановтың аудандық балалар саз мектебіне домбыра сыйлау сәтінен
DALA-QALA 5Сейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл
Оралда облыстық білім беру басқармасының ұйымдасты-руымен жұмысшы мамандықтар-ды насихаттауды мақсат еткен «WorldSkills Kazakhstan» өңірлік чемпионаты өтті.
Жұмысшы мамандықтарды дә- ріптеуді, кәсіби даярлық пен біліктілік стандарттары мен бе-делін көтеруді көздейтін бұл байқау 2015 жылдан бері өтіп келеді. Биылғы чемпионатқа об-лысымыздағы техникалық, кәсіп- тік бағытта білім беретін 38 кол- ледждің арасынан 26 білім оша-ғы қатысты. Чемпионаттың өткен жылғыдан ерекшелігі биыл құ-зыреттіліктер саны артып, сту-денттер сандық бағдарламамен басқару станогындағы токарьлық жұмыстар, дәнекерлеу техноло-гиялары, электр монтаждау, кір- пішті қалау, құрғақ құрылыс пен сылақ жұмыстары сынды 14 ма-мандық бойынша сынға түсті.
– Елбасы халыққа Жолдауын-да кәсіби-техникалық мамандық-тарды тегін оқыту жөнінде айт- қан болатын. Мұның өзі еліміз-дегі жұмысшы мамандықтарға деген сұраныстың күрт өсуімен тығыз байланысты. Сондықтан да жастар бұл байқауда таңдаған ма-
мандықтары бойынша біліктілік-терін шыңдайды. Өздері ұнатқан кәсіптің қыр-сырын меңгереді, – деді өңірлік чемпионаттың жа-былу салтанатына қатысқан ҚР Парламенті Сенатының депутаты Нариман Төреғалиев.
Салтанатты жиында өздері оқып жатқан мамандықтары бо-йынша практикалық сынақтардан сүрінбей өткен студенттер Аэлита Аманқосова, Роман Самигуллин (Сервис және жаңа технология-лар колледжі), Евгений Славиог-ло (Ақсай техникалық колледжі), Айдар Орынбай (Шыңғырлау кол-леджі), Темірлан Орынов, Аслан-бек Мырзағалиев (Батыс Қазақ- стан индустриалды техникалық колледжі), Ернар Ысмағұлов, Ер- нар Биғалиев және Бақтияр Қаже-нов (Орал политехникалық кол-леджі), Алексей Фралов, Вадим Богданов (Орал ақпараттық техно-логиялар колледжі), Юрий Гапонов, Сержан Құспанов және Альфия Намазова (Орал «Сервис» техноло-гиялар колледжі) алтын медальға ие болып, сыйлыққа смартфондар алды. Олар енді республикалық байқауға қатысатын болады.
ясипа РАБАЕВА, «Орал өңірі»
Жұмысшы мамандықтар арасындағы чемпионат
Өткен аптада облыстық вете-ринария басқармасының акт за-лында ірі қара малының аусыл ауруы бойынша семинар өтті. Аталмыш басқосуға Қарағанды, Атырау, Ақтөбе және Астанадан келген сарапшылар, облыстың ветеринария саласындағы ме-кеме-ұйымдардың мамандары, Жәңгір хан атындағы БҚАТУ-дың студенттері, БАҚ өкілдері қатысты.
Облыстық ветеринария бас-қармасының басшысы Серік Нұрмағамбетовтың айтуынша, 2-5 сәуір аралығында екі ауданда симулятивтік тренинг ұйымдас-тырылған. Жаңақала ауданының Қызылоба ауылдық округінде нодулярлық дерматитке қарсы іс-шараларды ұйымдастыру жө- нінде тренинг, ал Жаңақала ауы-лында өткен тренингті қорытын- дылау, теориялық білімді пысық-тау жұмыстары жүргізілді. Ақжа-йық ауданының Бударин ауыл-дық округіндегі «Дархан» шаруа қожалығының базасында мүйізді ірі қара малының аусыл ауруына қарсы симулятивтік тренинг бол-ды. Соған орай бұл жиын өткен тренингті қорытындылап, тео- риялық білімді еске түсіру бағы-тында ұйымдастырылды.
ҚР АШМ Ветеринариялық ба-
қылау және қадағалау комитеті БҚО аумақтық инспекциясының басшысы Темірхан Қонақбаев жоспарланған оқу-жаттығу жұ-мыстары ойдағыдай атқарылға-нын айтып, қатысушыларды өз-дерінің ой-пікірлерімен бөлісіп, шараға белсене қатысуға шақыр-ды.
«Қазақ ғылыми-зерттеу ветери-нариялық институты» ЖШС-ның маманы Лесбек Құтымбетов ау-сыл ауруына жалпы сипаттама, шығу тарихы, эпизоотологиясы, таралу бағыты, экономикалық залалы, оның диагностикасы, ау- рудың алдын алу және індет-пен күресу шаралары жөніндегі слайдтар көрсете отырып, жан-жақты баяндады. «Халықаралық індеттік бюроның талабы бо-йынша аурулардың алдын алу бағытында семинар-тренингтер өткізудеміз. Қазақстан 190 ел мүше болып отырған сол бюро-ның құрамына кіреді. Сондықтан бюро талаптарына сәйкес аса қауіпті індеттік аурулардан ары-луымыз керек. Өйткені малды, етті және өзге де мал өнімдерін сыртқа шығарамыз. Егер мал-дан аусыл шықты дейтін болсақ, шекарамыз жабылып, ешбір ел мал өнімдерін алмайды. Мұның өзі еліміздің экономикалық жағ-дайын төмендетеді. Ветерина- рия арқылы еліміздің экономи-калық жағдайын көтеруге көмек
береміз. Бүгінгі таңда аусыл ау-руы елімізде жоқ деп аузымызды құр шөппен сүртпей, індет шыға қалған жағдайда ауруды анық-тау, оған қарсы күрес тәсілдерін білуіміз керек», - деді Лесбек Құ-тымбетов.
Одан кейін жиында «Респуб-ликалық эпизоотияға қарсы кү-ресу отряды» РММ-ның ветери- нария бөлімінің бас маманы Сен-бай Әбдухалықов, республика- лық ветеринариялық зертхана-сының бөлім басшысы Ербол Қамсаев, ҚР АШМ Ветеринария-лық бақылау және қадағалау комитетінің бас сарапшысы Сү-леймен Махин аусыл аурының диагностикасы, ауруға қарсы кү-ресу, оның ошағын жою мәселе-лері жайында баяндады. Сондай-ақ қатысушылардың сұрақтарына жауап берді.
Семинар барысында Халық-аралық эпизоотиялық бюроның Астанадағы өкілі Асылбек Қожа-мұратов эпизоотиялық бюроның талаптарына тоқталып, мал ара-сындағы қауіпті індеттерден сақ-танудың маңыздылығы жайында әңгімеледі. Ол өңірімізде өткізіл-ген симулятивтік оқу-жаттығуына оң баға берді.
Гүлбаршын ДЫБЫСҚАЛИҚЫЗЫ,
«Орал өңірі»
Симулятивтік тренинг
Зеленов ауданының орталығындағы «Рухани жаңғыру алаңы» кеңсесінде ел тарихы мен өңіраралық тарихи танымдық байла-нысты нығайта түсер кездесу ұйымдастырылды.
Аудандық мәслихаттың хат-шысы Рамазан Исмағұлов пен «Ауыл тынысы» газетінің редакто-ры Нұржан Дүзбатыровтың кие-лі мекен Түркістан қаласы мен оңтүстік өңірге сапарының қоры-тындысы болған кездесуге ау- данның белсенді жастары мен мектеп оқушылары, кітапхананың тұрақты оқырмандары қатысты.
– Ел тарихы мен қазақ руха-ниятының ордасы, Ахмет Яссауи мен Арыстан баб, Абылай хан мен Қазыбек би мәңгілік мекенін тапқан өңірге сапарымыз сәтті болды. Елдің рухани жаңғыру ба- ғытындағы игі істері рухани ас-танамызда қалай іске асырылып жатқандығын білмек мақсаты-мызға аудан әкімі Асхат Шахаров қолдау білдіріп, сапар сәтті орын-далды, – деді Рамазан Тастайұлы
Көк түріктің бесігі атанған ме-кеннің тарихы мен ол жердегі киелі орындар жайында кеңінен әңгіме өрбіткен Нұржан Тоғыз-байұлы ауданымыздағы рухани жаңғыру кеңсесіне ел тарихы-нан біраз мағлұмат берер құнды
деректі кітаптарды табыстады. Нәзір Төреқұловтың қоғамдық-саяси еңбектері туралы томдық пен Яссауи хикметтерінің аудио таспасын, Түркістан өлкесі жа-йында терең мағлұмат беретін электронды дискілерді ұсынған оның ең басты сыйлығы – Қожа Ахмет Яссауи кесенесінен алын-
ған бабамыздың мөрінің көшір-месі болды. Тарихқа қызыққан адамға берері мол дерекпен то-лыққан «Рухани жаңғыру» алаңы енді келушілерге ел тарихына қатысты тың деректерді ұсынбақ.
Түгелбай БИСЕН,Зеленов ауданы
Құнды деректермен толықты
Оралда алғаш рет оқушылар арасында Біріккен ұлттар ұйымы моделінің форматында конференция өтті.
Жиынды Орал қаласындағы Назарбаев зияткерлік мектебі ұйым-дастырды. Конференцияға Ақтөбе қаласындағы Назарбаев зияткер-лік мектебінің, облысымыздағы дарынды балаларға арналған ма- мандандырылған С. Сейфуллин атындағы №11 қазақ мектеп-ин-тернат кешенінің, сондай-ақ об-лыстық дарынды балаларға ар-налған мамандандырылған №8 мектебі мен қалалық №7 мектеп- тің және зияткерлік білім ошағы-ның оқушылары қатысты.
Конференцияның мақсаты –
әлемдік мәселелерді зерттеу ар-қылы оқушылардың танымдық дағдысын дамыту, академиялық білімін тереңдету, ынтымақтастық, келіссөздер жүргізу қабілеттеріне, маңызды мәселелерді шешу жол-дарын таба білуге баулу. Конфе-ренция барысында оқушылар екі топқа бөлініп, 24 елдің өкілдері ретінде жұмыс жасады. Олар «Ба-ламалы энергия көздері» және «Жер бетінен жойылып бара жат-қан жануарларды сақтау және қор-ғау» мәселелерін талқылады. Қа- тысушылар аталған мәселелерді талқылап қана қоймай, БҰҰ мо-делінің форматына сәйкес өзара серіктестік құрып, мүдделес мем-лекеттер ретінде бірігіп, мәселе-лердің шешу жолдарын ұсынды.
Конференция ұйымдастырушы- ларының айтуынша, бұл формат-тағы шаралар оқушылардың жа- һандық мәселелерді шешуде өзін-дік көзқарастарын қалыптасты-рып, түрлі дереккөздерімен жұ-мыстануға баулиды. Конференция ағылшын тілінде өтті.
Ақмоншақ ЖҰМАЕВА,Орал НЗМ-ның баспасөз
хатшысы
Жаңа форматтағы конференция
EL-juRT6 Сейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл
Үздік сардарлар ұлықталдыЖуырда Орал
қаласындағы №5517 әскери бөлімінің клубында «Батыс» өңірлік қолбасшылығының офицерлерін ұлықтау кеші өтті.
Салтанатты шараға ҚР Ұлт- тық ұланы Бас қолбас-шысының тәрбие және
әлеуметтік-құқықтық жұмыстары жөніндегі орынбасары, генерал-майор Мұхаметқали Сатов, «Ба-тыс» ӨҚ қолбасшысы, генерал-майор Әлібек Сералиев, 5517 әскери бөлім командирі, подпол-ковник Мақсат Бөлтіріков, «Ба- тыс» ӨҚ ардагерлер кеңесінің төр-ағасы, запастағы подполковник Бақытжан Бердиев, әскери қыз-метшілер, ардагерлер және сар-баздар қатысты.
Шарада әскери қызметшілер арасында жауынгерлік дайын-дықта және оқуда, үлгілі қызме-тімен оқ бойы озық көрінген «Батыс» ӨҚ жауынгерлік дайын- дық басқармасының дене даяр-лығы және спорт бөлімінің бас-шысы, майор Руслан Жақыпбе- ков, №5517 әскери бөлімінің ки-нология қызметінің басшысы, ка- питан Руслан Наженов және осы бөлімнің топ бөлімшесінің бас- шысы, капитан Нұртуған Сайлы-баев үздік деп танылып, оларға ерекше ілтипат көрсетілді. Отба- сымен бірге сахна төріне көте-рілген офицерлерге әріптестері де тілектерін айтып, естелік сый-лықтар табыс етті.
– Біздің әріптестеріміз өмірлік және қызметтік тәжірибелерімен
нағыз майталман мамандар екен- діктерін көрсетті. Антқа адал, өз- гелерге үлгі болған олардың жа- уынгерлік қызметі мемлекет та-рапынан лайықты бағаланды. Офи- цер – уақытпен санаспайтын адам. Біз үшін ең басты байлық – Отанымыздың тыныштығы, бала- ларымыздың бейбіт өмір сүруі. Офицер болу оңай емес. Ол бас-қаларға өзінің әскери қызметімен ғана емес, күнделікті өмірдегі ты- ныс-тіршілігімен де үлгі бола бі-луі керек. Біз әскери борышын өтеп жүрген сарбаздардың ата-анасымен аман-есен қауышуына тілекшіміз. Бірнеше уақыттан соң сол сарбаздар көшеден танып, «Сіз менің командирім болған едіңіз» дейтін болса, бұл біз үшін құрмет, кеудемізге тағылған орден деп білемін. Генералдан бастап қатардағы сарбазға дейін өз Ота-нымыздың әскеріміз. Біз, Ұлттық
ұлан, біртұтас әскери отбасымыз. Баршаңызға отбасылық береке-бірлік тілеймін, Отан үшін қызмет ету жолында жетістіктерге жете беріңіздер, – деді үздік офицер-лерге ізгі тілегін арнаған генерал-майор Мұхаметқали Сатов. Соны- мен қатар офицерлердің жұбай-ларына үлкен ризашылығын біл-діріп, естелік сыйлықтар табыста- ды. Шара барысында Руслан Жа- қыпбеков бірінші дәрежелі «Ұлт- тық ұлан қызметінің үздігі» және Руслан Наженов «Қоғамдық тәр-тіпті қамтамасыз етуде үздік шық-қаны үшін» төсбелгісімен, ал Нұртуған Сайлыбаев бағалы сый-лықпен марапатталды.
Ұлттық ұланның үздігі атанған Руслан Жақыпбеков әскери өмі-рінде куә болған ерекше оқиғаны әлі ұмытпайды. Оқиға 2010 жыл- дың 22 маусымында орын алған еді. Дәл сол күні Ақтау қаласындағы
қатаң режімдегі түзету мекемесі-нен атыс қаруымен қаруланған бір топ сотталушылар қашып шық- қан болатын.
– Мен 2004 жылы Петропавл-дағы ҚР ІІМ Ішкі әскері әскери институтын аяқтаған соң, Ақтау қаласындағы 6656-әскер бөліміне жолдамамен келіп, взвод коман-дирі болып тағайындалдым. Сол күні қарауыл бойынша кезекші- лікке шыққан болатынмын. Қара- уылдағы сарбаздардан құрылған іздестіру тобын басқарып, жауын- герлік ережеге сәйкес тапсырыл- ған міндетті мүмкіндігінше орын-дадық. Бір сотталушының көзі жойылып, төртеуін оқшауладық. 2014 жылдан бері «Батыс» өңір- лік қолбасшылығында қызметте- мін, – дейді «Батыс» ӨҚ жауын- герлік дайындық басқармасының дене даярлығы және спорт бөлімі-нің басшысы, майор Руслан Жа-
қыпбеков. №6 бекетте тұрған қа- тардағы сарбаз Ербол Отарбаев- тың батыл да шебер іс-қимылы- ның арқасында олардың жолы ке-сілді.
Ақтаудағы осы оқиғаның желі- сімен «Алтыншы бекет» атты көр-кем фильм түсірілген болатын. Онда Ұлттық ұланның №6656 әс-кери бөлімінің жедел қызметінің сарбазы, 19 жасар Ербол Отар-баевтың ерлігі көрсетіледі. Атал-мыш фильм ағымдағы жылдың 15 наурызынан бері көрерменге жол тартты.
Өзгелерге үлгі бола білген жа-уынгерлерге құрмет көрсеткен кеште облыстық Ғ. Құрманғалиев атындағы филармония әншілері-мен қатар, 5517-әскери бөлімнің шығармашылық ұжымы да өнер көрсетті.
ясипа РАБАЕВА, «Орал өңірі»
Ауыл жастармен көрікті
Өткен аптаның сенбі-жексенбі күндері х. Бөкеева атындағы облыстық қазақ драма театрында жазушы-драмтург Сәкен Жүнісовтің «Қысылғаннан қыз болдық» атты пьесасының тұсаукесер көрсетілімі өтті.
Қойылым ауылдың күнде-лікті өмірінен басталады. Қой маңырап, сиыр мө-
ңіреп дегендей, елең-алаңнан бас-талған мазасыз тірлік. Ауылдың мәдениет үйінің режиссері Жұмат (актер Асылжан Жакин) жоғарыдан берілген нұсқау бойынша Астана-да өнер көрсетуге бір топ қызды
даярлау керек. Алайда сол топтың қатары толмағасын, ауыл әкімі Ыбырайдан (актер Дулат Хамитов) көмек сұрайды. Әкім ауылдағы ас- хана меңгерушісі, кексе әйел Сәбираны топқа қосады. Сәбира (актриса Эльмира Мақашева) қан- ша барғысы келмей тебінсе де, әкім мен режиссердің сұрауы
бойынша топқа енді. Айта кетейік, актриса ауылдағы қарапайым әйелдің бейнесін керемет сом-дады. Ал полиция қызметкері Ал- тынбектің (актер Райымбек Ер-мек) қысылғаннан қыз болып, өнер көрсетуі жақсы бейнеленді. Қойылым барысында «бойжеткен» «әшкереленсе» де, режиссер мен әкімнің арманы орындалды. Жалпы, ауыл өнерпаздары сәтті
өнер көрсеткені үшін бас жүлде – Түркияға жолдама ұтып алды.
– Ауыл қашанда таланттан кен- де болмаған. Танымал киноре-жиссерлердің киноға түсіру үшін актерді ауылдан іздеуі тегін емес. Одан бөлек қаладан бақыт іздеп, жастар туған ауылдан кетіп жатыр. Бірақ қалада олардың бә- рін бірдей жақсы өмір күтіп тұр- ған жоқ. Оны актер Жандос
Бақтығалиев сомдаған аула сы-пырушы Болтайдың өмірінен ай-қын аңғаруға болады. Меніңше, қазақ жастарының бақыты туған ауылымен тығыз байланысты. Қойылымның айтар ойы осы, – деді қойылым режиссері Самал Әбуов.
Серпін САяҚ
7Сейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл biR kun
«Аққолды» аналар мекеніПерзентханаға алғаш аяқ басқан бізді аға акушер Ма-
рина Максименко бірден қабылдау бөлмесіне алып бар-ды. Оның айтуынша, жүкті әйелдің перзентханадағы ал-
ғашқы күні осы бөлмеден басталады. Айы-күні жа-қындаған келіншек құжаттарды толтырып, палатаға
қабылданып жатыр екен. Домаланған құрсағы тұтас бір әлем бе дерсіз. Сыры бізге беймәлім,
бір ғана сәбиге тиесілі кішкентай әлем. «Ға- ламдағы ең сұлу әйел – жүкті әйел» деген
сөзге кезекті рет көз жеткізгендейміз. Оның нұрланған жүзінен, әр адымын ба-
йыппен басқан жүріс-тұрысынан перзен-тіне деген шексіз қамқорлықты сездік.
Аға акушердің мәліметінше, қабыл- дау бөлмесіне орта есеппен алғанда, күніне 20-30 әйел жеткізіледі. Бұдан әрі қарай толғағы жеткендер босану залына, ал созылмалы аурулар, жатыр-дағы баланың дұрыс жатпауы секілді
түрлі диагнозбен түскендер – патоло- гиялық жүктілік бөлімшесіне жіберіледі.
Дәліз бойымен ілгері аяңдадық. Мекеме қызметкерлері үшін перзентхана үйрен-
шікті жұмыс орны болса, біз үшін керісінше – бәрі таңсық, бәрі жаңа.Ота жасау бөлмесінің бос тұратын күні сирек
дейді. Мұнда көбінесе табиғи жолмен босануға қауқарсыз әйелдерге кесарь тілігі жасалады екен. Біз
келген сәтте дәрігер екінші отаны бастап кеткен еді, одан басқа бірнеше әйел өз кезегін күтіп, дайындалып
жатты.Алда бізді перзентхананың ең ауыр әрі ең күрделі
патология бөлімі күтіп тұрды. Ауыр дейтініміз, мұнда айы-күні жетпей, ерте босанғандар, анасының немесе сәбиінің денсаулығында ақауы барлар жіберіледі. Кезек-ті палаталардың бірінде жоғары санатты акушер Жәния Имашеваның жүкті әйел құрсағын кардиографияға тү- сірген сәтіне куә болдық. Ультрадыбыстық зерттеу ар-қылы құрсақтағы шарананың жүрек соғысы естіліп жат-ты. Қалыпты секілді деп ойладық іштей. Қателеспеппіз. Дәрігер УДЗ аппараты арқылы сәбиге айтарлықтай қауіп төніп тұрмағанын айтты.
Бізді таң-тамаша қалдырғаны патология бөлімінің қа-бырғасына ілінген фотоколлаж еді. Коллажда 700-900 грамдық шақалақтардың адам қатарына қосылып, есей- ген кезіндегі суреттері қатар ілінген.
– Бұл – біздің орталықта мерзімінен бұрын өмірге кел-ген нәрестелердің суреті. Аналардың уайымын сейілту үшін іліп қоюды ұйғардық. Мына есіктің арғы жағында шыны ішінде кіп-кішкентай сәбилер өмір мен өлім ара- сында күресіп жатыр. Онда медбикелерден және ана-ларынан өзге ешкімге кіруге болмайды, – деді бөлмеге кіруге деген ынтамызды байқаған Марина.
Әлияның да 13 жыл күткен перзенті мерзімінен бұ- рын, жеті айлығында жарық дүние есігін ашты. Алғашында үрейге бой алдырып, қобалжығаны рас, әйтсе де білікті мамандардың ұйымдасқан жұмысының арқасында сәбиі аман қалды. Қуыршақтай болған кіп-кішкене сәбиін аса ұқыптылықпен қолға алып, мейірлене қараған ананың жағдайын сұрадық.
– Жағдайымыз жақсы. Жасымның қырыққа келгені де әсер еткен шығар, жеті айға жеткенде толғақ қысып, уақытынан бұрын босандым. Тұңғыш қызымның жасы он үште, он үш жылдан соң, міне, атұстар дүниеге келді. Негізі, туыстарым «Осы жасқа келгенде өзің босанғаның қауіпті, одан да кесарь тілігін жасатқаның тыныш» деп кеңес берген еді. Өзім де сол әдісті қолданамын деп жүргенмін. Алайда дәрігерлер еш қорықпауымды, таби- ғи жолмен баламды дүниеге әкеле алатынымды айтқан соң ота жасатпадым, – дейді ана. Маринаның айтуын- ша, өзі тууға қауқарлы әйелдер кесарь тілігін жасатуды қалайды, ал кесарь тілігімен босандыру ұсынылған әйел- дер өзі туғысы келетін жағдайлар жиі кездеседі. Мұның бәрі бас дәрігердің орынбасары, бөлім меңгерушісі, ем-
д е у -ші дә-р і г е р және жүкті әйелдің өзі қа- тысатын конси-лиумда шешіледі.
Келесі бағытымыз – босану залы. Дәлізде толғағы қысып, ерсілі-қар-сылы жүрген келіншектер- дің жанында үндемей тұра беруге ыңғайсызданып, біреуі-нен «Қалыңыз жақсы ма? Тұңғыш перзентіңіз бе?» деп сұрадық. Ау-зымызға түскен сөз осы болды. Дә-рігер емес екеніміз киімімізден көрі- ніп тұр. «Жақсы» деген ол ішін ұстап, теріс айнала берді. «Қайдан жақсы бол-сын? Адамнан адам шығу оңай ма? Қа- лімді сұрайтын уақытты тапқан екенсің!» деген шығар ішінен, кім білсін. Адам өстіп тілінен табады екен. Толғақ қысып, ауруы жанына батқан адамға газеттің не керегі бар дейсің?
«Мен бұл жерде әйелдер құлындаған дауыспен шыңғырады, жан түршіктірер ай-қайды естимін деп елестеткен едім» деге- нім сол еді, «Кейде жүкті әйел 7-8, тіпті 12 сағат бойы толғатуы мүмкін. Иә, рас, бү-кіл бөлімді басына көтеріп айқайлайтын әйелдер де ұшырасады. Тоқтамай шың-ғыра берсе, не күші қалады? Өкіріп жы-лайтын түгі жоқ! Шыдау керек» деп күлді акушер Марина.
Қытайда ер адамдарға толғақтың азабын сездіретін қызмет жайлы оқыған едім. Олардың ішіне электр импульсін тарататын құрылғы жалғанып, әйелдің босанар кездегі бар ауырсынуын өз бастарынан өткереді. Элек-трондар күші ұлғайған сайын еркектер бар дауысымен айқайлап, аппаратты тоқтатуға жалынады. Қажырлы ер адамның өзі шы- дай бермейтін сынақ-тан соң «Әйел – қырық шырақты, әйелдің қырық жаны бар» деген аталы сөзге сенбеске амал жоқ.
Кенеттен көрші палатадан шыққан ащы дауыс ойы-мызды бөлді. «Каталканы дайындаңдар!»... Көзді ашып-жұмғанша дәліздегі саябырсыған тыныштықтан түк қал- мады. Босану залы нағыз қарбаластың қайнаған орта- сына айналды. Босану залына бізді кіргізбесе де, есіктің бер жағында жанымызды шүберекке түйіп тұрдық. Шыр етті! Дүниеге кестетөгер келді.
– Екі сағаттан кейін басқа бөлмеге ауыстырамыз. Оған дейін бала анасының иісін санасына сіңіреді, сору реф- лексі пайда болады, – деді аға акушер.
Біз де босанудан кейінгі бөлімге бардық. Аурасы – жанға жайлы. Қиындықтан кейінгі ғажап бір жеңілдік сезіледі. Палатада жаңа туған сәбиін емізіп, құшырлана иіскеген үш ана отыр. Үшеуі де дүниеге «атұстар» әкелген. «Бауы берік болсын!» айттық. «Жанымды қоярға жер тап- пай, қатты қиналғанда, «Енді бала көтермеймін!» деген шешімге келесің. Алайда шыр етіп жарық дүниеге кө- рінген бауыр етің – нәрестеңнің дауысын естігеннен-ақ, бар ауырлықты ұмытып, бір-ақ сәтте жеңілдеп қаласың!» – дейді олар.
Үйге шығарылғанша бөпенің де, ананың да денсаулы- ғына осы бөлімшенің дәрігерлері жауапты. «Көзге кө-рінбегенімен, біздің қызметкерлердің жұмысы әлдеқай-
Қазақ халқы ұрпақ жалғастығына, сәбидің жарық дүниеге көрінуіне әлімсақтан айрықша мән береді. Аттың жалында, түйенің қомында, жаугершілік заманда сәбидің аман-сау ту-уына көмектескен мейірбан аналарды «аққолды» ана деп ардақтаған. (Бұл жөнінде даңқты дивизия командирі, гвардия полковнигі Бауыржан Момышұлының келіні, жазушы Зейнеп Ахметованың “Күре тамыр” атты этнографиялық мазмұндағы кітабында жақсы жазылған). Өз ісін асқан жауапкершілікпен атқарған «аққолды» аналарға бата мен алғысты жаудырған. Ғасырлар өтсе де, бар бақытын баламен байланыстыратын қазақтың балажан пейілі өзгерген жоқ. Күн сайын жаңа өмірдің бастауына жол ашатын қазіргі «Аққолды» аналар мекені – облыстық перинаталды орталыққа жолымыз түскенде, дәл осы сөздер санамызда кестеленген еді...
да ауыр», – дейді дәрігер. Жыл басынан бері бұл орта- лықта 1622 сәби өмірге келген. Біз барған бір күннің өзінде 20 сәби өмір есігін ашты. Оның жетеуі қыз бала болса, он үші – атұстар.
Облыстық перинаталды орталықтың директоры Николай Дмитриенконың мәлімдеуінше, мұнда қызмет ететін дәрігерлер республика бойынша ең үздік нәти-желердікөрсетіп келеді екен.
– Біздің күндегі жұмысымыз осындай қарбаласқа толы болады. Басты міндетіміз оларды аман-есен босандырып алу екенін есімізден бір сәт те шығармаймыз, – дейді директор.
Адам ағзасы 47 дэл (ауру күштілігінің өлшем бірлігі) ауруды ғана көтере алады. Ал жүкті әйел босанар сәтінде 57 дэл ауруды бастан өткереді екен. Бұл шамамен дене сүйектерін 20 жерінен сындырудағы қиындықпен бірдей екенін айтқан ғалымдар. Сөйте тұра, Алла өз мейірімімен әйелге толғақ пен босанудың қиындықтарын балбөбегінің алғашқы іңгәлаған сәтінде-ақ ұмыттырып жібереді. Ана- ның адам төзгісіз қиындықты бастан кешірсе де, қайта- дан перзент босануға баратыны сондықтан болса керек.
Айым ТӨЛЕУҒАЛИ,«Орал өңірі»
buQARA8 Сейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл
Шара Орал қалалық №34 мек-теп-гимназиясы оқушылары да-йындаған «Кім кінәлі?» атты бей-небаянмен ашылды. Байқаудың мақсатына орай оқушылар мен жастар арасындағы діннің атын жамылған жүгенсіздік пен лаңкес-тікке қарсы бағытталған туынды көпшілік көңілінен шықты. Әрі қарай сөз алған облыстық дін істе-рі басқармасы басшысының мін-детін атқарушы Азамат Төлепов осы шараға қолдау көрсеткен
облыстық білім басқармасы мен Орал қалалық, Ақжайық, Бөкей ордасы, Зеленов, Жаңақала сын-ды аудандардың білім бөлімдері-нің басшыларына, А. Островский атындағы орыс драма театрының ұжымына алғыс айтты. Оқушылар-дың шығармашылық байқаудағы белсенділігіне ризалығын білдірді. Жеңімпаздарды алдағы уақытта да осындай бұқаралық шаралар- ға ұйымшылдықпен қатысуға ша-қырды. Ал облыстық білім бас-
қармасының бөлім басшысы Роза Зайнуллина байқау бойынша «Үз-дік сурет» аталымынан топ жар-ғандарға алғысхат пен сый-сияпат
тапсырды. Бұдан басқа «Үздік бей-небаян», «Үздік монолог», «Үздік авторлық өлең» аталымдарының жеңімпаздарын дін мәселелерін
зерттеу орталығының басшысы Азамат Әбдірахманов марапатта-ды. «Үздік бейнебаян» аталымы бо-йынша, қалалық №34 мектеп-гим-назиясының бір топ оқушылары Әділет Үмбетқалиев, Айдар Құр- матов, Исмахан Болатов, Бекбо-лат Балуановтар бірінші орынды жеңіп алды. «Монолог» аталымы бойынша Альбина Әсетова үздік болды. «Авторлық өлең» аталымын-да Қаратөбе ауданы, Соналы орта мектебінің оқушысы Таңнұр Құр-манбаевамен ешкім теңесе алған жоқ. Ал «Сурет» жанры бойынша Ақжайық ауданы М. Әуезов атын-дағы орта мектептің оқушысы Ару-жан Шәпен биіктен көрінді. Бар- лық қатысушыға алғысхаттар бері-ліп, сый-сияпаттар табыс етілді.
Серпін САяҚ
Суретті түсірген Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ
А. Островский атындағы орыс драма театрында Ұлы Отан соғысының ардагері, жерлесіміз Иван Погодаевтың туғанына 90 жыл толуына орай еске алу кеші өтті.
Зеленов ауданының тума-сы Иван Погодаев неба-ры 16 жасында майданға
шақырту алған. Ол Саратов об-лысы, Энгельс қаласындағы әс-кери теңіз училищесін аяқтап, Балтық теңізіне аттандырылған. 1943 жылы кезекті ұрыс кезінде майдандағы жолдастарымен бір-ге тұтқынға түсіп, бес сағаттан соң құтқарылған. Соғыс біткен соң, Кенигсберг қаласындағы шай-қаста көрсеткен ерлігі үшін аға лейтенант Погодаев төсбелгімен марапатталған. Алайда тұтқында болғаны үшін барлық атақ, мара-
Ерлігі есте мәңгілік
паттары кері алынып, он жылға абақтыға қамалған. Туған ауылы Балаганға 1953 жылы ғана орала-ды. Кейін Саратов институтынан механизатор-электрик маманды-ғы бойынша білім алып шығады. Новосибирск қаласында қызмет атқарып жүрген Иван Погодаев Байқоңыр ғарыш айлағына зымы-ран қондырғыларды орнату бө-лімінің басшысы қызметіне ауы-сады. 1962 жылы күзде КСРО мен АҚШ арасында Кубаға байланыс- ты «Кариб дағдарысы» деп атал- ған жанжал туындағаны белгі-лі. Кеңес үкіметі қазан айында Куба жерінде ядролық зымыран- дарды орналастырғысы келген. «Кариб дағдарысына» қатысты КСРО тарапынан құрылған топ-тың құрамында тек жоғары са-натты мамандар ғана қызмет етті, олардың арасында Иван Погодаев та бар. Жалпы, ол зы-мыран қондырғыларды орнату-да өте жауапты істер атқарған.
Кейінгі өмірінде зайыбы Галина Игановамен 38 жыл бақытты ғұ- мыр кешкен. Еске алу кешінде Галина Иганова марқұм жұбайы туралы естеліктерімен бөлісіп, кө-зіне жас алды.
– Иван өте салмақты, байып-ты азамат болды. Әр істі баста- мас бұрын ақылға салып, ойлана-тын. «Кариб дағдарысы» кезіндегі жауапты қызметі барысында ша-шы ағарып кетті. Оның аузынан
ерлігі туралы айтып, жылы лебізі-мен бөлісті.
Айым ТӨЛЕУҒАЛИ,«Орал өңірі»
соғыс туралы адам айтса сенгі- сіз әңгімелер еститінмін. Мұн- дай жантүршігерлік оқиғалар еш-бір елде болмаса екен. Әлемде бейбіт өмір орнасын, – дейді Га-лина Васильевна.
Шара барысында Дәулеткерей атындағы қазақ халық аспаптары оркестрі «Адай» күйін орындады. Содан кейін ҚР-ның еңбек сіңір-ген қайраткері Мұрат Әмірханов қалалық орыс халық аспапта-ры оркестрінің сүйемелдеуімен «Только раз бывает в жизни встреча» әнін әуелетті. Кеште Қанатқали Қожақов, Ақсұлу Жұ-малиева, Жұмағаным Рахымова сықылды өзге де танымал әнші- лердің орындауында лирикалық әндер шырқалды. Сондай-ақ «Наз- ерке», «Ақжайық» халықтық би ансамбльдерінің өнері сахнаға көрік берді. Ал батырдың за-йыбы Галина Иганова «Синий платочек», «Случайность» әндерін орындады.
Кеш соңында облыстық мәде-ниет, архивтер және құжаттама басқармасы басшысының орын-басары Вячеслав Иночкин Ұлы Отан соғысы ардагерінің өшпес
Суре
ттер
ді т
үсір
ген
Айб
аты
р Н
ҰРАШ
«Дініңді сатпа, салтыңды сақта, сенімді ақта!..»Облыстық дін істері басқармасының жанындағы дін
мәселелерін зерттеу орталығы 5 ақпан - 5 наурыз аралығында «Дініңді сатпа, салтыңды сақта, сенімді ақта! Ел болашағы - жастар!» атты оқушылар мен студенттер арасында шығармашылық байқау жариялаған болатын. Таяуда А. Островский атындағы орыс драма театрында байқаудың қорытындысы бойынша жеңімпаздарды марапаттау шарасы өтті. Шараға мектеп оқушылары, мұғалімдер, студенттер, имамдар мен медресе шәкірттері қатысты.
9joMART júREkСейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл
Тасқала ауданында кәсіпкер Ақан Көшәлиев «Рухани
жаңғыру» бағдарламасы ая-сында екі жобаны іске асыруға
кірісті.
Тасқала ауданындағы Ме-рей ауылының іргесінде шағын Бақалыкөл бар.
Оның аты айтып тұрғандай, бір кездері «бақасы қойдай шулаған» көрікті көл болатын. Балығы да көп еді. Соңғы жылдары «тай-дай тулаған» балығы азайып, «қойдай шулаған» бақасының үні сап тыйылғандай болды. Өзінің ғана емес, туған жерінің де өсіп-өркендеуін ойлайтын жасқа жет-кен кәсіпкер Ақан Көшәлиевті осы көлдің тағдыры қатты алаңдатты. Ойлана келе ол көлдің дәуренін қайта қалпына келтіруге бел бай-лады.
Мерей ауылы Тасқала ауданы-ның орталығынан 28 шақырым жерде. Ақанның кіндік қаны там-ған жер Аманкелді ауылы болса да, Мерей ауылына 1980 жылы көшіп келіп, отбасымен тіршілік-тің түтінін түтетіп жүр. Бұл өзі – жері егін өсіруге шұрайлы, жа-йылымы мал жаюға құйқалы ме- кен. Жаздыгүні жылыстай ағатын бұлақтардың мөлдір суына күн сәулесі түсіп, жылт-жылт етіп, айнала ерекше нұрланып кетеді. Ақан Темірғалиұлы осы ауылға келген соң шаруа қожалығын ашты. Жайқалтып егін егумен ғана айналыспай, төрт түлік өсі- ріп, мал шаруашылығын да қа-тар алып жүр. 2002 жылдан бері өсірген малы жыл санап көбейіп келеді. Қазір оның қыстағында
Бақалыкөлдің балығын молайтпақ
200-дей қой-ешкі, 50-дей ірі қара, 200-ге тарта жылқы бағылуда.
Соңғы жылдары кәсіпкер жыл- қы шаруашылығын дамытуды қол-ға алды. Өткен жылы ол Ақтөбе облысынан зейнеткер ағасы На-риман Мусиннің көмегімен Мұ- ғалжар тұқымды жылқысын әкел-ді. Бұрын қазақы жылқы өсірді. Ал 2008 жылы Ресейдің Ростов қала-сынан орыстың ауыр жүк тарта-тын асыл тұқымды айғырын әкеп үйірге салды және орыс жылқы-сын бордақылаумен айналысты. Алайда Ақан Темірғалиұлын Мұ-ғалжар жылқысының етінің сапасы қызықтырды. Сөйтіп ол қоғамда- ғы рухани жаңғыру лебімен қазақ жылқысын өсіруге бет бұрды.
– Атам қазақ жылқыны төрт түлік малдың төресі деп бекер-ге санамайды. Шөпті таңдап жеп, судың тұнығын ішеді. Мұғалжар жылқысының еті нәрлі, тірсектен бастап май келеді, жабағылары-ның өзі 140-150 келі тартады, қа-зысы жоқ дегенде екі елідей бола-ды. Негізі мұндай асыл тұқымды жылқы қазақтың кәдімгі жабы жылқысы мен көшім жылқысын будандасуынан туған. Мұғалжар жылқысы ірі, төзімді, небір қы-тымыр қыста аяқтай жайылады әрі тебінге болдыра қоймайды. Етті бағыттағы мұндай жылқы ма-лының басы артығын соғымға бе-реміз, – деді Ақан Темірғалиұлы.
Кәсіпкердің иелігінде 1,5 мың гектардай жері бар, оның бір мың гектары жайылымдық жер. Жер телімі аздау болған соң, несиеге иек арта қоймайды. Шаруа адамы төрт ауылдасын жұмыспен қам-тып отыр. Маусымдық жұмыстар кезінде жұмыс жасайтын адам-дарды қаладан да алдырады. Ауылдан комбайншы, трактор-шы мамандығы бар тұрғындарды уақытша жұмысқа тартады.
Ақан Темірғалиұлы жылқы ма-лының өсімтал екенін, оған көп шөп дайындап әуре болмай-тынын, тек аяқты малды бағу-дың қиындығын айтады. Әдетте жылқының сырын білетін қазақ «Жылқыны жылқыдай адам ба-ғады» немесе «Жылқыны жыл-
қының тұяғынан қатты адам бағады» деп текке айтпаса керек. «Біз жылқышыларға мұқтажбыз. Ауылда жылқы бағатын адам жоқ. Басқа жақтан жылқы бағам дей- тін адамды отбасымен қабылдар едік. Аулада бөлек үй-жай бар. Алдағы уақытта бие байлап, сауу жоспарда бар. Ауылды қымыз- бен қамтысам деймін», – деді ал-дағы жоспарымен бөліскен кә-сіпкер.
Қожалық құс шаруашылығымен де айналысады. Қолдағы 200-дей тауықтың жұмыртқасын Оралға, Тасқалаға апарып өткізеді. Өт-кен жылы Ақан Көшәлиев «Жұ-мыспен қамту – 2020 жол картасы» бағдарламасы бойынша «Ауыл шаруашылығын қаржылай қол-дау қоры» АҚ БҚФ арқылы 3 млн. теңге несие алып, құс өсіруді бас-тады. Зайыбы Фиагүл Төлепқали-қызы «Гүлден» жеке кәсіпкерлігін құрып, құс өсірумен өзі шұғыл-дана бастады. Мектептегі мұға-лімдік жұмысын тастап, жұбайы-ның көмегімен кәсіпкерлікке ден қойды.
Ауыл іргесіндегі Бақалыкөлдің суы әбден ластанған, түбі тайыз-данып, жазғытұрым сасыған иісі жүректі айнытады. Суының терең-дігі тізеден аспайтын көлге жаны ашыған Ақан Темірғалиұлы 2017 жылы күзде көл түбіне тазарту жұмыстарын жүргізді. «Биыл күн жылына көлдің жағалауын қазып, суды жайылмаға шығарамыз. Со-дан кейін арнасын тазалаймыз. Көлдің нақ орта тұсын тазалауға экскаваторды емес, сырып итере-тін «Комацу», яғни бульдозер тех-никасын пайдаланбақпыз. Содан кейін көктемгі ағын сумен көлдің арнасы жаңадан толығады. «Ру-хани жаңғыру» бағдарламасы бо- йынша туған жерге осылайша тағзым етіп, өскен өңірімді көр-кейтуге үлес қосудамын», – деді кәсіпкер.
Айтып отырса, Ақан Темірға-лиұлы 2017 жылдың егін орағы- нан түскен пайдасынан 2 мил- лион теңге қаржыны көлді қайта қалпына келтіру жұмыстарына салды. Биыл оған қоса 5 мил-
лион теңге салуды жоспарлап отыр. «Жеті – қазақта киелі сан. Сондықтан Бақалыкөлдің дәуре-нін қалпына келтіруге 7 миллион салуды ұйғардым. Көлді қалпына келтірген соң, балық жіберу жа-ғын да ойластырудамыз. Ресей- ден шабақ әкелуге келісім жа- салды. Бұйыртса, маусым айы- ның басында тұқы балығын жібе-реміз», – деді мерейлік кәсіпкер.
Ауылдың жігіттері Ақанның бастауымен қыста да көлдегі мұз-ды ойып, ондағы балық қырыл-мас үшін ауа жіберу жұмыстарын ұйымдастырды. Көлде тұқы, табан балықтар өседі. Тек соңғы жылда-ры көлдің экологиясы нашарлап, балық азайған. Тасқала аудандық «Рухани жаңғыру» бойынша кең-сесінің бағдарлама әкімгері Мең- дібек Лұқпановтың айтуынша, «Ба- қалыкөлді қалпына келтіру» жо-басы – «Рухани жаңғыру» бағдар-ламасы бойынша жүзеге асы-рылып жатқан жобалардың бірі. Жалпы бұл бағдарлама аясында
тығыздалып, геодезистер көмегі-мен тегістелді. Өткен жылы алаң- ға көгал (газон) егілді, биыл көк-теп шығады. Оған су бүріккіш- тер, шөпті тегістеп қиятын құрыл-ғы сатып алынды. Бұл жобаның құны 6 миллион теңге тұрады.
– Мен атақ алайын немесе бай-лықтан асып-тасып жүргенім жоқ. «Туған жерге туың тік» демекші, ауылды көркейту – перзенттік па- рызым, – деді ағынан жарыла сөй-леген Ақан Көшәлиев. Ол бұдан бұрын да Бақалыкөл жағасына ауылдың жігіттері болып екі мың түп тал екті. Қазақ хандығының 550 жылдығының құрметіне егіс алқабының жиегіне, үй жанына
ауданда өткен жылы жеті жоба-ны, биыл 14 жобаны іске асыру қарастырылған.
Сондай-ақ Ақан жеке кәсіпкер Амангелді Ахмекеевпен бірге Ме-рей ауылындағы мектеп оқушы-ларына футбол алаңы құрылысын салуды бастаған. «Рухани жаңғы-ру» бағдарламасы аясында қолға алынған бұл жобаны биыл Ұлы Жеңіс күніне аяқтау жоспарлан- ған. Стадионға қойылатын кө-рермен орындықтарын жасатуға Оралдағы зауыттардың біріне 2,5 млн. теңгеге тапсырыс берілді. Футбол алаңына опока төселіп,
барлығы 550 түп тал отырғызғаны да көптің ауызында жүр. Ауыл-аймақты көркейту, абаттандыру бағытында жоспар-жобасы бар-шылық. «Атадан мал қалғанша, тал қалсын» деген. Ол өзінің ісі-мен тек өзінің үш қызы мен ұлы-на ғана емес, осы өңірдің барлық жасына өнеге болып жүр. Ауыл-ды көркейтемін дейтін қазақтың осындай нарқасқа жігіттері аман жүрсе, туған жеріміз түлеп, гүл-дене беретіні кәміл.
Гүлбаршын ӘЖіГЕРЕЕВА,«Орал өңірі»
Биылдан бастап Жымпиты ауылдық округіндегі бақта-шылар жеке кәсіпкер ретінде тіркелетін болды. Бұл туралы округ әкімі Арман Баяндықов тұрғындардың жалпы жина-лысында мәлімдеді.
Бос жүрген мал қамауға алынады
2018 жылдың 1 қаңтарына жүр- гізілген мал санағына сүйенсек, Жымпиты ауылында 2693 ірі қа- ра малы және 5413 ұсақ мал бар. Ауылдың малы алты бағыт бо-йынша жайылады. Қазіргі таңда төрт бағыт бойынша бақташылар дайын, екі бағытта әлі ешкім ниет білдірмей отыр. Осыған дейін ок-руг әкімдігінің бақташылармен болған кеңесінде жеке малды ба-ғу қызметінің бағалары бекітіліп-
ті. Жымпиты бойынша күніге өріс-ке жіберілетін малдың басы 1000 теңгеден, жайлауларға апарып бағу бағасы мал басына 1300 тең- геден деп ұсынылып отыр. Баға-лар жалпы жиналыста халық тал-қысына салынып келісілді.
Түйіткіл малдың бағымына ті-релгенде, екі бірдей мәселе жыл сайын қылаң береді. Оның әуел-гісі, кейбір бағыттарға жер көге-ріп кеткенге дейін бақташының табылмайтындығы, екіншісі, аудан орталығындағы кейбір тұрғын-дардың бақташылардың еңбегін бермейтіндігі. Жоғарыда айтыл- ған бақташылардың жеке кәсіп-
кер ретінде тіркелуі жайлы әңгіме осыдан туып отыр. Округ әкімі Арман Баяндықов бұл қадамға тәртіптің болмағанынан барып отырмыз дейді. Ендігі жерде мал бағу қызметіне жүгінген тұрғын жеке кәсіпкермен келісімшарт жа- сасып, бір тарап малдың аманды-ғын мойнына алса, екінші тарап қызметтің ақысын уақтылы төлеу- ге міндеттелетін болады.
Жаз шыға бағымсыз жүрген мал ауылдың көшелерін аралай бастайды. Биылдан бастап аудан орталығының көшелерін кезіп жүретін осындай мал бірден «тұт- қынға» алынады. Малдың иесі өзі-
нің түлігін малдәрігерлік құжат арқылы ғана, оның үстіне қа-мауда болған уақыттың құнын төлегеннен кейін барып қайтара алады. Нақтылай айтқанда, енді
бақташыдан қызғанған ақша екі- үш еселеніп айыппұлға төленуі мүмкін.
Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ,Сырым ауданы
10 AÝyL-AiMAQ Сейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл
Отбасымыз үшін көп қиындық әкелген 1994 жылдың сол бір көктемі ылғи есіме ора-лады. Әсіресе, жыл сайын көктемде, қар еріп, су таси-тын кезде мазаң күй кешіп, дегбірім кетеді. Міне, сәуір айы да күшіне еніп келеді. Онда да осындай сәуірдің кезі еді.
Сонымен, 1994 жылдың көктемі, 14 сәуір сағат таңғы бес. Ауылымыз
қалың ұйқыдан ояна қоймаған. Біз де жанұямызбен ұйқыда едік. Еділден бастау алатын Сарыөзен мен Қараөзен арнасынан асып, мал су ішетін Қарасу одан әр-мен «жынданып» ұйқыдағы ауыл- ға лап қойыпты. Үйіміздің та-балдырығынан сарқырап, сарыл-дап құйылған судың даусынан шошып ояндық. Бұрын-соңды мұн- дайды көрмеген бізді қатты қор-қыныш, үрей билеп, не істерімізді білмей қалдық. Себебі, тасқын су-дан хабарсыз едік...
Ортамызда 80-дегі анамыз бар, оқу жасындағы үш баламыз бен жұбайым, алтауымыз жанталасып сыртқа ұмтылдық. Аяқтарымызға киген керзі, резеңкі етіктердің қонышынан асқан су ішіне құйылып жатты. Өзіміздің маңдай теріміз-бен бейнеттеніп жүріп салған төрт бөлмелі үйімізге осымен төрт қыстап шыққан едік. Жалпы, аумағы 75 шаршы метр, өзіміз үшін алтын сарайдай сол төрт бөлмелі үйіміздің іші ән сағатта қарғын су-ға толып, тізеден асып, қара сан- ға таялып бара жатты. Жұбайы- мыз екеуміз жылдар бойы тір- нектеп жинаған малымыз да бар- шылық еді. Жеті бас жылқы, үш бұзаулы сиыр, 20 шақты қойы-мыз бәрі-бәрі судың ортасында қалды. Қарсы тұрған ескі үйіміздің төбесіне қолымызға тиген жеңіл мүліктерді шығара бастадық. Ескі үйіміз деп отырғаным, Жайық-тың алғашқы дәрігері Сұңғат
Алиповтың қара шаңырағы еді. Атамыз 1886 жылы Қазталов ауда-нында өмірге келіп, 1908 жылы Астрахан қаласындағы фельдшер- лік мектеп-гимназиясын үздік бі- тірген. Кейін арнайы жолдама-мен Алматы облысының Еңбекші- қазақ ауданына қызметке жолда-нады. 1930-1942 жылдары Алматы қалалық денсаулық сақтау бөлі- мін басқарып, Алматы Нарком-здравтағы жемісті еңбегімен үл-кен беделге ие болған. Халық оны «Доктор Алипов» десе, туған ба-уырлары мен туысқандары «Айна ата» деп құрметтепті.
Ал сол атамыздың соңындағы ұрпақтары – біздер қара шаңыра-ғының орны ортаймасын деп, ес-кі үй жөндеуге келмейтін болған соң қасынан жаңа үй көтерген- біз. Сол үйіміздің іші бір апта бо- йы бір метр суда тұрды. Айналған-да үйдің ішіндегі су жеген екі пеш, бөлмелерді бөлген қабырғалар құлап, төрт қабырғасына ғана ілі- ніп қалған қайран баспанамыз қалқиып құлағалы тұрды. Анау екі пеш талай жыл жинаған жиһаз-дарымыздың үстіне құлап, барлы-ғы да жарамсыз болып қалды.
Үйдегі 80-дегі анамыз бен ба-лаларды атқа отырғызып, әрең
алып шықтық. Көмекке негізі- нен әскерилер жұмылдырылыпты. Орыстың, қазақтың өрімдей жас жігіттері солдаттар келіп малы-мызды судан алып шығу үшін жанұшырып жатты. Ауылдың тө- бесінде аспанды тітіретіп тік-ұшақтар ұшып жүргенін көрдім. Жұбайым Ербол екеуміз екі атқа жайдақ мініп, аз-маз кілем, пала-сымызды алдымызға өңгеріп алып, бір көшеде тұратын сол кездегі аудан басшысының ауласына апа-рып лақтырып жаттық (оның үйі биіктеу жерде және алды бөгеліп, су кірмеген болатын). Сол кезде біздің басымызға түскен жағдай- дан газет, теледидар, радио арқылы оқып, көріп, естіп білген барлық тума-туыс, дос-жарандар, сонау Ақжайық ауданындағы құдамыз, Ақтаудағы інілерім, Жалпақталдағы ағайындар қолынан келген кө-мектерін аямады. Азық-түлік пен малға жем, ақшалай көмектерін беріп жатты. Сол кезде жалғыз маған емес, тасқыннан зардап шеккен барлық қазталовтықтарға облыс халқы қатты көмектесті ғой. Республикадан да қолұшын созғандар көп болды. Барлығына «Жақсылықтарыңыз Алладан қайт- сын, аман жүріңіздер! Бала-шаға-
ларыңыздың қызықтарын көруге Алла жазсын!» деймін.
Отбасымызға уақытша мекен-дей тұруға аудан орталығындағы мектептен (директоры Г. Табыл-диева) бір класты соламайымен босатып берді. Күнделікті азық-түлік, қант-шайымызды әкеліп, бе- ріп жатты. Мектеп жасындағы үш баламды IV тоқсандарын аяқ- тап шықсын деп Жалпақтал ауы-лындағы мектепке орналастыр-дым.
Сонымен сонау 90-жылдарда үш мың сом несие алып, өз кү- шімізбен салған төрт бөлмелі үйіміз, 30 шақты малымыз бәрі суда қалып, қатты жапа шектік.
Бүгінде содан бері 24 жыл өте шығыпты. «Алажағым кетсе де, айтажағым кетпесін» дей-тін халықпыз ғой. Айтажағым да жоқ емес, сондықтан оны жасыр-майын. Әкімдер қазіргі Жақыпов көшесінен суға кеткен отбасыларға үй тұрғызып беріп жатты. Ал біздің жанұяға «үйлеріңіз жөндеуге ке- леді» деп ешқандай баспана бер- меді. Ең аяғы жөндеуге де кө-мектеспеді. Бір апта суда тұрған үйіміздің есік-терезелерін, еден-ді алып тастап кептіріп, екі пешті қайта салып, төрт бөлмелі үйді май
айынан қарашаға дейін ақ тер, көк тер болып өзіміз жөндедік. Денсаулығымыз нашарлап, уайым-нан шаршадық.
Қара шаңырағынан қапыда айы-рылып қалған адамдардың ара-сында қатты уайымнан талай жан бақилық болғанын да жасыруға болмайды.
Арада екі жыл өткенде, ден-саулығы сыр берген жұбайым небәрі 42 жасында өмірден озды. Не дейін мына өмірге? Тілсіз жау ма, әлде әуелден тағдыры солай жазылды ма?!
Жұбайым партия қатарында болған, Қапай, Құмкөл, Беспішен елді мекендерінде мал баққан, кейін электрмен қамту жүйесінде жұмыс істеп, еңбегімен ауыл ішін-де сыйлы, ақкөңіл, қайырымды, өнерлі азамат еді. Мейрам кез-дерінде клубта өтетін концерттер-де ешқандай микрофонсыз өзі- нің Құдай берген табиғи қоңыр даусымен «Менің Қазақстаным!», «Саржайлау» әндерін, ал тойға бар-са, «Алтайдың ар жағынан келген ару», «Балқадиша», «Маралдым», «Әдемі қыз», «Айнамкөз» және тағы басқа әндерді тамылжыта шырқайтын. Достары оны әзілдеп «Саржайлау» деп атайтын. Ол күндер енді қайтып оралмайды, шіркін-ай!..
Қатал тағдыр мені қанша сы-наққа алса да, сынбадым. Бүгінде бір әулеттің көшін әрі қарай жал- ғап, үш баламды аяғына нық тұрғызған, өмірдің талай сынына төзе білген зейнеткер анамын. Азаматымнан ерте айырылдым, денсаулығымды жойып, мүгедек те атандым, сонда да шыдап ке-лемін.
Аталарымыз «Өмір – сынақ, адам – қонақ» деген сөзді бекер айтпаған. Өмірдің мәнін түсінетін де бар, түсінбейтін де бар. Алланың берген жасын жасап, «қамшының сабындай» өлшеулі ғұмырдың қа- дірін біліп, мәнді өмір кешкен жөн демекпін жастарға.
Гүлниса ӘБіЛхАЙЫР, Қазталов ауылы, Қазталов ауданы
94-тің ызғарлы көктемі
Инновациялық жаңғыру өркениетке бастайдыТәуелсіздікке қол жеткізіп, ел еге-
мендігін алған сәттен бастап құқық қорғау қызметінде іргелі-іргелі бас-
тамалар қолға алынып, жүзеге асырыла бастады.
Мемлекет басшысы Н. Ә. Назарбаевтың «100 нақты қадам» Ұлт жоспарын жүзеге асыру барысында өткен жылы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнаманлық ак-тілеріне құқық қорғау қызметінің процестік негіздерін жаңғырту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу тура- лы» заңы өмірге келіп, күшіне енді. Осы ке- зеңге дейінгі қалыптасқан қылмыстық процестегі тәжірибе тәртібінің өзгертілуі біздің жұмысымызға айтарлықтай сипат бергендігі рас. Бұл сала жұмысын жетіл-дірумен қатар, құқық қорғау қызметіне ведомостволық бақылауды күшейтіп, қыл-мыстық процесті реформалау арқылы заң- ның үстемдігін қамтамасыз етуге жасалған нақты бетбұрыс болып отыр. Қылмыстық процесті жаңғырту халықаралық стандарт-
тарға сай келуі тиіс. ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев «Цифрлық
Қазақстан» мәселелері жөніндегі респуб-ликалық кеңесте еліміздің жан-жақты әле- уетін арттыру аясында сандық техноло- гияларды жаппай енгізудің маңызды-лығын ерекше атап, айқындап берді. Осы- ған орай еліміздің сот жүйесінде тыңғылық-ты жұмыстар өріс алды. Басқа заңдарды былай қойғанда, төрт бірдей жаңартылған кодекс қолданысқа еніп, ізгілендірудің ісі- не ықпалын тигізіп отыр.
Бұл кодекстердің жүзеге асуы сот төре-лігінің сапасы мен жеделдігін арттыруға жаңа мүмкіндіктер алады. Құқықтық, демо-кратиялық, зайырлы және әлеуметтік мем-лекет құру үшін біз заңдылықты, заңға ба-ғынуды ең жоғары тұрған және мүлтіксіз орындалатын міндет деп қабылдауымыз керек.
Дамыған елдердің көбінде қылмыстық іс-қағаз жүзінде емес, электронды түрде жүргізіледі. Сондықтан құқықтық статистика
және арнайы есепке алу комитеті «Е-қыл-мыстық іс» бағдарламасын әзірледі. Ол қылмысты тіркеу, сотқа дейінгі тергеу жә-не қылмыстық жазаны орындау кезеңдерін қамтиды.
Мұның тиімділігі – бұрмалау болмайды, істер жоғалмайды, бәрінен бұрын қағаз-бастылық мүлде азаяды. Ал электронды фор- матқа көшірілсе, істер бұдан да тезірек тергелмек. Жәбірленуші, айыпталушы, адво-кат істің қалай қаралып жатқанын кез келген уақытта онлайн режімінде көре алады. Мұнда электронды шағымдар моделі жұмыс істей бастайды.
Айталық, келесі жылдан бастап, барлық қылмыстық іс жүргізу цифрлы түрге ауыс-пақ. Отыз дамыған елдің қатарына кіру мақсатында Елбасының сот жүйесінің ал-дына қойған тапсырмаларын орындауға жер- гілікті соттар айтарлықтай үлес қосып отыр. Елбасымыз «Төртінші өнеркәсіптік револю- ция жағдайындағы дамудың жаңа мүм-кіндіктері» атты биылғы Жолдауында да-
мыған және өнеркәсіптік бәсекелестік жа-ғынан күшті елдердің қатарына қосылу үшін ел алдында тұрған он басты міндеттерді айқындап бергені белгілі. Соның ішінде заң үстемдігі мен жемқорлықпен күрес мем- лекеттік саясаттың басым бағыттары бо-лып қала беретіндігін тоғызыншы міндет ретінде сот жүйесіне жүктеді. «Сотына сен- ген ел – келешегіне де сенеді. Демек, сот төрелігіне сенім және құқық үстемдігі соттардың басты міндеті», – деп атап көрсет- ті Қазақстан Республикасы Жоғарғы cоты- ның төрағасы Ж. Асанов сот төрелігін жү- зеге асырудың 2017 жылғы қорытындысы бойынша кеңейтілген кеңесте сөйлеген сө-зінде.
Елбасының тапсырмалары мен сот жү-йесінің алдында тұрған кезек күттірмес міндеттерді іске асыру – абыройлы боры-шымыз.
А. БИЖАНОВ,Қазталов аудандық
№2 сотының төрағасы
hAbAR-oshAR 11Сейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл
«ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: о[email protected]Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде
2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілген
Бас редактор 51-25-80, Бас редактордың орынбасарлары 54-18-08, 24-17-08.
Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пай-даланылмаған хат авторларына жауап қай-тарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiрмейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған материалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жария-ланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басу-ға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабылданады.
белгісімен жарияланған материалдар ақы-лы болып есептеледі.
Жауапты хатшы 54-38-22.Жарнама қабылдау
тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 54-04-90.
Е-mail: [email protected]
Телефондар:
Газет облыстық «Орал өңірі» газетi редакциясының компьютерлiк орталығында терiлiп, беттелдi."Полиграфсервис" ЖШС баспаханасында басылды. Л.Толстой көшесі, 27/6. Телефон: 50-51-46Индексі: 65533 Осы нөмірдің таралымы: 14 262, 3 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады.Корректорлар: Н. СҰЛТАНОВА, Г. ҚОЛғАНАТОВАКезекшi редактор: н. ОРАзАЕв
А
Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС Бас директор Жантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН
Бас редактор Бауыржан Файзоллаұлы ҒҰБАЙДУЛЛИНРедакция алқасы: Сырымбек ТҰяҚОВ, Сәкен ӘБіЛхАЛЫҚОВ (бас редактордың орынбасарлары), Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы),Нұртас САФУЛЛИН (гуманитарлық бөлім),Нұрбек ОРАЗАЕВ (экономика бөлімі).
Жәнібек ауданы Күйгенкөл ауылының тұрғыны болған, әкеміз Рахметолла Мәукен-ұлы Ғұбашевты сұм ажал арамыздан алып кеткеніне 20 жыл болды.
Өтті, кетті зымырап талай жылдар,Сіз ғана жоқсыз біздің арамызда.Жүрек сыздап, еңсе түсіп егілеміз,Ойсыраған орныңа қараймыз да.Кетсе де көзден ғайып,Көңілден кеткен емес,Асыл бейнең ешқашан болмас елес.Жәннатта жаны болсын деп сұраймыз,Алладан дұға қылып ертелі-кеш.
Еске алушылар: зайыбы Жеміс, бала-келіндері, қыз-күйеу баласы, немере-жиендері
Қазталов ауданы Қазталов ауылының тұрғыны болған, адал жар, ардақты әке, неме-релерінің қамқор атасы Шайхолла Малаев арамыз- да аман отырса, 7 сәуір күні 80 жасқа толар еді.
Сен кеткенде жанарлар да жылап тым,Жігеріміз кетті сынып, сұлап мың.Жан әкешім, жаның болғай әрқашан,Ең ерекше, ақ төрінен жұмақтың.
Сағына еске алушылар: зайыбы Меңсұлу, қызы Салтанат, бала-келіндері Қанат-Гүлнар,
Талғат-Гүлжанат, Танат-Гүлайша, Қайрат-Динара, немерелері
Атырау облысы Құрманға- зы ауданы Балқұдық ауылы-ның тұрғыны болған, бірімізге ақылшы аға, бірімізге сүйікті әке Болат Бисековтың бақи- лық болғанына 10 жыл болады.
Ағаға арнау!
Теңеуші ем көгімдегі аспаныма,Өзіңді жар қайғысы жасқады ма?!Мамырда достарыңмен тойлауыңа,Жеткізбеді алпыс деген асқарың да.
Уақыт та жылжып алға баспады ма,Көзді ашып жұмғандайын қас-қағымда.Соңыңнан еріп кірген анашымды,Көз жұмдың аманаттап тастадың да.
Қос құлының, аман-сау саламатты,Орындап жатқандаймын аманатты.Жәннатта болғай едің, Алла қолдап,Тырысып көрсетпейміз жаманатты.
Еске алушы: қарындасы Светлана Бисекова
«СК «Standard» АҚ филиалы Орал қа-ласындағы мекенжайының өзгергендігін хабарлайды. Мекенжайдың орны: Мұхит көшесі, 45/1. Қазақстан Республикасы Ұлт- тық банктің 2. 03. 2018 ж. берген лицен-зиясы №2.1.46 .
Егерде сіздің өміріңізде шиеленісті жағдай туындап және онымен өзіңіз дербес күресе алмасаңыз, мұндай кезеңде сізге психолог пен заңгердің кәсіби көмегі қажет.
Батыс Қазақстан облысы ішкі саясат басқармасының қолдауымен БҚО «Жайық дауысы» қоғамдық бірлес-тігі тұрмыстық зорлық-зомбылық мәселесі бойынша сұрақтарға тегін түрде заңгер мен психологтың кеңесін алуға мүмкіндік береді.
БҚО «Жайық дауысы» қоғамдық бірлестігінің теле- фон желісі: 50-97-91 (10.00-12.00).
Балалар мен жастарға арналған ұлттық бірыңғай се- нім телефоны: 150 (тегін, тәулік бойы, жасырын түрде).
Полиция: 102 (тәулік бойы)БҚО ІІД жергілікті полиция қызметі ішкі істер орган-
дарының әйелдерді зорлық зомбылықтан қорғау жөнін-дегі жұмысын ұйымдастыру тобы: 92-17-43 (09.00-17.00).
Орал қалалық ішкі істер басқармасы, кезекші бөлім: 92-18-04 (тәулік бойы).
Абай полиция бөлімшесі, кезекші бөлім 51-28-02 (тәу-лік бойы).
Зашаған полиция бөлімшесі: кезекші бөлім 92-15-01 (тәулік бойы).
Орал қалалық әйелдерге арналған оңалту және бе-йімделу орталығы: 51-54-94, 51-93-59 (тәулік бойы).
Егер сіз тұрмыстық зорлық-зомбылықтың құрбаны немесе куәгері болсаңыз, онда қайғылы
жағдайды күтпеңіз! БіЗГЕ ЖүГіНіңіЗ! БіЗ СіЗДЕРГЕ КӨМЕКТЕСУГЕ ДАЙЫНБЫЗ!
ҚР Экологиялық кодексінің талаптарына сәйкес (57- бап), «Жайықмұнай» ЖШС «НИПИнефтегаз» АҚ дайында- ған «Южно-Гремячинское кен орнында бағалау жұ- мыстары жобасына №3 толықтыру» БҚО бойынша эко-логия департаментіне жобалық құжаттаманы мемлекет- тік экологиялық сараптама жүргізу үшін ұсынуды жоспар-лауда.
Барлық мүдделі тұлғалар мен қоғамдық бірлестіктер- ге мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу барысын- да келесі мекенжай бойынша өз пікірлерін білдіруге мүмкіндік беріледі: БҚО, БҚО бойынша экология депар- таменті, Орал қаласы, Л. Толстой көшесі, 59. Тел.: 50-04-81, 51-92-98.
ҚР Экологиялық кодексінің талаптарына сәйкес (57-бап), «Жайықмұнай» ЖШС «НИПИнефтегаз» АҚ дайында- ған «Дарьинское кен орнында бағалау жұмыстары жобасына №3 толықтыру» БҚО бойынша экология де- партаментіне жобалық құжаттаманы мемлекеттік эколо-гиялық сараптама жүргізу үшін ұсынуды жоспарлауда.
Барлық мүдделі тұлғалар мен қоғамдық бірлестіктер- ге мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу барысын- да келесі мекенжай бойынша өз пікірлерін білдіруге мүмкіндік беріледі: БҚО, БҚО бойынша экология депар- таменті, Орал қаласы, Л. Толстой көшесі, 59. Тел.: 50-04-81, 51-92-98.
«Бөкей ордасы ауданының білім беру бөлімі» ММ төмендегі азаматтық
қызметшінің бос лауазымын иеленуге ашық конкурс жариялайды
Есепші (уақытша бала күтіміне байланысты де-малыстағы қызметкер орны) – 1 бірлік.
«Бөкей ордасы ауданының білім беру бөлімінің «А. Құсайынов атындағы жалпы орта білім беретін мек-теп-бөбекжай» кешені» КММ (оқыту тілі – қазақ тілі): биология пәні мұғалімі (уақытша декреттік дема-лыстағы қызметкер орны) – 1 бірлік.
«Бөкей ордасы ауданының білім беру бөлімінің «Мәншүк Мәметова атындағы жалпы орта білім бере- тін мектебі» КММ (оқыту тілі – орысша): іс-қағаз жүр-гізушісі – 1 бірлік.
хабарландырудың толық нұсқасы www.bokeyorda-bko.gov.kz жарияланды.
Индексі: 090200, Батыс Қазақстан облысы, Бөкей ордасы ауданы, Сайқын ауылы, Т. Жароков көше-сі, 27-үй. Анықтама телефондары: 87114040012, 87114040003.
Қазақстан Республикасы «Облыстық балалар- жасөспірімдер теннис спорт мектебі» МКҚК бос
лауазымдық орындарға конкурс жариялайды090000, Орал қаласы, Астана ш-а., 17, анықтама үшін телефондар: 8 (7112) 27-07-48, 27-07-36, электронды пошта [email protected]
1. Заңгер – 1 бірлік;2. Теннис бойынша жаттықтырушы – 1 бірлік.
Қойылатын талаптар: жоғары және арнайы білім, біліктілік санатының болуы, сәйкес курстардан өткендігі туралы сертифи-кат, жұмыс тәжірибесінің болуы, мемлекеттік және орыс тілдерін білуі шарт.
Конкурсқа қатысушыларға қажетті құжаттар тізімі:- Түйіндеме;- Байқауға қатысу туралы өтініш;- Кадр есебі жөніндегі жеке іс-парағы (тұрғылықты мекен-
жайы, телефоны көрсетілуі тиіс);- Жеке куәлік, ӘЖК, СТН көшірмелері;- Білімі, біліктілігі туралы құжат көшірмелері;- Еңбек кітапшасының көшірмесі;- Медициналық кітапша;- Сотталмағаны туралы анықтама;- Мекенжай анықтамасы.
Конкурсқа қатысуға ниет білдіргендер қажетті құжаттарды ха- барландыру шыққан соң 15 күнтізбелік күн ішінде жоғарыда көрсетілген мекенжайға тапсыруы тиіс.
Тапсырыс беруші: «Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы» АҚ Батыс Қазақстан филиалы.
Құжатты жасаушы: «Газпромпроект» ЖШС тел.: 8 (7112) 51-19-25, е-mail: [email protected]
Тыңдаулар 2018 жылы 19 мамырда сағат 10.00-де БҚО, Орал қ., Гагарин көш., 23, №14 бөлме мекенжайында өтеді.
Барлық мүдделі тұлғалар жоба материалдарымен мына мекенжай бойынша таныса алады: БҚО, Орал қ., Гагарин көш., 23, сондай-ақ қоғамдық тыңдау материалдары www.uralsk.gov.kz сайтында жарияланады.
Ескертулер мен ұсыныстар мына электронды пош-та арқылы қабылданады: [email protected]; www.zkfnaceks.com».
«Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 57-бабының қоршаған ортаны қорғау бөліміне сәйкес БҚО, Орал қ., Молдағұлова көш., 23/1 «Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы» АҚ
БҚФ-ның химиялық реагенттер мен прекурсорларды сақтау қоймасы» жұмыс жобасы бойынша «Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы» АҚ Батыс Қазақстан филиалы кешенді ведомстволық емес
сараптама жүргізу үшін ашық жиналыс түрінде қоғамдық тыңдаулар өткізілетіні туралы хабарлайды.
12 Сейсенбі, 10 сәуір 2018 жыл
Құттықтаймыз!Тасқала ауданының тұрғыны, бірімізге
аяулы ана, бірімізге асыл ене, бірімізге сүйікті әже Бақыт ШүКіРОВА 10 сәуір күні 75 жасқа толады. Тасқала ауданын-да ұзақ жылдар ауыл шаруашылығында алдыңғы қатарлы сауыншы болып қыз-мет атқарып, алты баланы тәрбиелеп өсі- ріп, бұл күнде ұлын ұяға, қызын қияға қон- дырып, сол балаларынан немере-жиен, шөбере сүйіп отырған бақытты әже. Ту- ма-туыс, бауырларына, көрші-көлемдері-не көмегін аямайтын, көңілі кең, жүрегі жұмсақ мейірімді анамызға зор денсаулық, ұзақ ғұмыр, балаларыңыздың қызығын көріңіз деп тілек айтамыз. Бізді осы күнге жеткізіп, мәпелеп өсіргеніңіз үшін алғысымыз шексіз. Өрісіңіз кеңейіп, тамырын тереңге жайған мәуелі бәйтерек болып отыра беріңіз. Сізге мына өлең жолдарын арнай-мыз.
Ақ айдынға салып бақыт кемесін,Жарқын жүзбен, қуанышпен келесің,Құтты болсын жетпіс бесіңіз, анажан,Өзіңізді бір құдайым демесін.Бәйтерексіз жапырағы жайқалған,Барша жұртқа жақсылығың байқалған.Есен болсын ұрпағыңыз көрінген,Ән қалықтап, күй төгілсін төріңнен.Бақ орнасын әрдайым басыңызға,Жас қосылсын, анажан, жасыңызға,Амандықпен жетіңіз жүзге қарай!
Тілек білдірушілер: бала-келіндеріңіз, қыз-күйеу балаларыңыз, немере-жиендеріңіз және шөбереңіз Али
Тасқала ауданы Мереке ауылының тұр-ғыны, сүйікті әкеміз ізбасар Оразұлы ЖАНТУхОВТЫ мерейлі 70 жасымен шын жүректен құттықтаймыз!
Әке деген қамқоршы ғой балаға,Басқа жанмен орны оның тола ма?!Тілекші боп, тірек болып біздерге,Жұлдызыңыз жана берсін қашанда.
Құттықтаушылар: ұл-келіндеріңіз, қыздарыңыз, немерелеріңіз және жиеніңіз
Бөкей ордасы ауда-ны Бөрлі ауылының тұрғыны, қамқор әкеміз Мэлс ОРАЗОВТЫ мерейлі 50 жасымен және де асыл анамыз Гүлсара КИСАМЕДЕНОВАНЫ туған күнімен шын жүректен құттықтай-мыз!
Өздерің ғой өмірімнің тірегі,Аман жүрсең, маған сол ғой керегі.Бақытты бол, ауырма деп тілейді,Ұл-қызыңның жұдырықтай жүрегі.
Тілек білдірушілер: балаларыңыз
Ерекше жәдігер
Келі-келсапДәл осындай келі мен келсапты
әжемнің үйінен көретінмін. Міне, мек-тебімізде музей ашылғалы келі мен келсап ерекше көзге түсіп, төрден орын алған.
Жуырда Орал қаласының ОЖСШМ спорт залында қазақ күресінен 2001-2002 жылы туған жасөспірімдер арасында облыс чемпиона-ты өтті.
– Өңірімізде қазақ күресі қар-
қынды дамуда. Жасөспірімдер арасында да елішілік турнирлер- де басқа аймақтың спортшылары- мен иық тіресе күресетін балуан- дарымыз көптеп шығуда. Мұндай жарыстарда олар шеберліктерін шыңдайтыны сөзсіз. Бұл жас спорт-шыларымыз бабында екендіктерін осы сайыста дәлелдеді, – дейді жарыстың бас хатшысы Ержан Шүкіров.
Айта кетейік,
аталмыш жарысқа 140-қа жуық спортшы қатысты. Ақжайық, Бөр- лі, Қаратөбе, Шыңғырлау, Қазталов, Жаңақала, Зеленов, Сырым аудан- дары мен Орал қаласы спорт мектептері шәкірттерінің дайын-дықтары жақсы. Екі күнге созыл- ған жарыстың нәтижесі бойынша Райымбек Өтепов (46 келі, Қаратөбе), Мерлан Қуан-
таев (51 келі, “Орал” спорт клу-бы), Данияр Мырзағалиев (57 келі, Сырым), Ильяс Ихсанов (64 келі, Бөрлі), Құсайын Ерболатов (72 келі, Сырым), Санжар Ғинаятов (81 келі, Жаңақала), Замир Хамзин (+81 келі, Бөрлі) жеңістің биік са- тысынан көрінді.
Жарыс жеңімпаздары ағым- дағы айдың 18-21 күнде-
рі қазақ күресінен Жезқазған қаласын- да өтетін ел бірінші-
лігінде облыс на-мысын қорғайтын болады.
Темірболат ӘНУАРҰЛЫ
Жеті балуан Жезқазғанға барады
Футболдан ел чемпионатының төртінші турында Оралдың «Ақжайығы» Алматыда «Қайратпен» ойнады.
Кездесу барысында оралдық-тар да қарымта шабуылға шығып, алаң иелерінің қақпасына қауіп төндіре алды. Алайда алдыңғы шептегілерге мергендік жетіспеді әрі тыл берік болмағаннан кейін қанша алға ұмтылғанмен, қай ко-манданың да опық жеп қалатыны
«Қайраттың» ірі жеңісіанық. Сондай сәттердің бірінде кезінде «Қайраттың» намысын қорғаған қақпашы Сергей Ткачук Исаэльдің алыстан тепкен добын жіберіп алды. Көп ұзамай Андрей Аршавиннің пасынан кейін Уго Сильвейра есепті еселеді. Бұл жерде де С. Ткачук ширақ қимыл-дағанда, допты өткізбеуіне бола- тын еді. Осыдан кейін жалпы ко-
манданың да ойыны қожырады деуге болады. Ал еркін ойнаған «Қайрат» өзіне сенімді бола түсті. Екінші таймда Георгий Жуков есеп-ті 3:0-ге жеткізді.
Сөйтіп алматылықтар биылғы маусымда алғаш рет ірі есеппен жеңіске жетті. Төрт ұпаймен қал-ған «Ақжайық» турнир кестесінде тоғызыншы орынға сырғыды. Енді
украиналық маман Владимир Ма- зярдың шәкірттеріне алдағы матч-қа мұқият әзірленуден басқа амал жоқ. 14 сәуір күні оралдықтар Ақ-сайда ел біріншілігінде «Астана-мен» бірге көш бастап келе жатқан Шымкенттің «Ордабасы» команда-сын қабылдайды. Шымкенттіктер әзірге бірде-бір ұпай жоғалтқан жоқ.
Бесінші турдың орталық бәсе- кесі Астанада өтеді. Өткен турда Павлодарда «Ертісті» 6:1 есебімен тізерлеткен елордалықтар Алма- тының «Қайратын» қабылдайды. Міне, осы кездесуде чемпион-дықтан үміткер қос команданың шама-шарқы толық белгілі бола- ды. Сондай-ақ алдағы сенбі күні «Қайсар» – «Ертіс», «Ақтөбе» – «То- был», «Атырау» – «Шахтер», «Қызыл-жар» – «Жетісу» ойындары өтеді.
Ғайса Бәймен
kERyEn sARAi`
Музей меңгерушісі Гүлжан Есенқызы осы келі-келсаптың қыр-сырын айтып берді. Бұл ғажайып зат – тары, жүгері мен бидайды түйетін, яғни талқандайтын, ағаштан ойылып жасалған тұрмыстық құрал. Астыңғы ойық ыдысы келі, ал түйгіш ағашы келсап деп аталады. Келсап өте салмақты болып келеді. Мұндай бұйымды шеберлер қарағаш, қайың секілді ағаштардан дайындайды екен.
Гүлназ ҚУАНЫШҚАЛИ,Григорьев мектеп-балабақша кешенінің 4-сынып оқушысы,
Кеңтүбек ауылы,Бөрлі ауданы