ΙΣΤΟΡΙΑΓ’ Γυμνασίου

Ενότητα 12η

Η ωρίμανσητης βιομηχανικής επανάστασης

Το φαινόμενο Βιομηχανική Επανάσταση (1)

Ορισμός βιομηχανικής επανάστασης:

Ένα πολύπλευρο φαινόμενο που περιλαμβάνει την εκτεταμένη χρήση μηχανών στη διαδικασία παραγωγής προϊόντων, την αξιοποίηση νέων πηγών ενέργειας και τη συγκέντρωση των εργαζομένων σε εργοστάσια.

Η Βιομηχανική επανάσταση ξεκίνησε από την Αγγλία, στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, επεκτάθηκε στην ηπειρωτική Ευρώπη, στις αρχές του 19ου αιώνα, ενώ η ώριμη φάση της φτάνει έως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Το φαινόμενο Βιομηχανική Επανάσταση (2)

Κύρια Γνωρίσματα Εκτεταμένη χρήση νέων τεχνικών μέσων Ατμομηχανή Αύξηση παραγωγής Μείωση χειρωνακτικής εργασίας και κόστους προϊόντωνΑξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας ΆνθρακαςΕφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργίαΣυγκέντρωση των εργαζομένων στα εργοστάσια Βιομηχανικό σύστημαΥψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης

Το φαινόμενο Βιομηχανική Επανάσταση (3)

Οι νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν οδήγησαν: στη μετάβαση από την αγροτική και χειροτεχνική οικονομία στη βιομηχανική οικονομία

σε οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές αλλαγές.

Εργοστάσιο υφαντουργίας με εργάτριες στη Βρετανία

Παιδιά εργάτες

Δύο ανθρακωρυχεία του 1800 περίπου (αριστερά) και του 1910 περίπου (δεξιά)

Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης

Οι βιομηχανικές περιοχές

στην Ευρώπη στα

μέσα του 19ου αι.

Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης

Οι βιομηχανικές περιοχές στην Ευρώπη το β΄ μισό του 19ου αι.

Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης

Οι βιομηχανικές περιοχές στην Ευρώπη στις αρχές του 20ου αι.

Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης (1)

1750-1780: Μ. Βρετανία

Μέσα 19ου αι.: Μ. Βρετανία, βόρεια και ανατολική Γαλλία, Βέλγιο, Κάτω Χώρες, περιοχή του Ρήνου, βόρεια Ιταλία

Β΄ μισό 19ου αι.: Επέκταση σε νέες περιοχές της Ευρώπης και στις ΗΠΑ

Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης (2)

Μέσα 19ου αι.: Πρόοδος των παραδοσιακών βιομηχανικών τομέων της υφαντουργίας και της μεταλλουργίας.Μετά το 1880: Νέοι βιομηχανικοί κλάδοι.Χημεία: περνά από το χώρο του εργαστηρίου στη μαζική παραγωγή.Γεννιέται η οργανική Χημεία: παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων συνθετικών βαφών, λιπασμάτων, πλαστικών υλών και εκρηκτικών.Αναπτύσσονται οι βιομηχανίες φαρμάκων, ψυγείων, φωτογραφικών και κινηματογραφικών ειδών.Ηλεκτρισμός: κυριότερη καινοτομία του 19ου αι.Πηγή ενέργειας (ηλεκτρικοί κινητήρες)Μέσο φωτισμού (λαμπτήρας πυρακτώσεως)

Ο Τόμας Έντισον και το πρώτο σχέδιο ενός λαμπτήρα

πυρακτώσεως

Ο ηλεκτροφωτισμός της πλατείας

Ομονοίας στο Παρίσι, 1844

Η επανάσταση στις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες (1)

1825: Ο Στίβενσον κινεί την πρώτη ατμάμαξα.

Η χρησιμοποίηση της ατμάμαξας οδηγεί στο σιδερένιο ατμόπλοιο.

Η πρώτη ατμάμαξα της γραμμής Λίβερπουλ-

Μάντσεστερ

Το Κλερμόντ του Ρόμπερτ Φούλτον,

το πρώτο ατμόπλοιο στον

κόσμο

Ένα από τα πρώτα

ατμόπλοια

Η επέκταση του σιδηροδρομικού

δικτύου στην Αγγλία και την

Ουαλία

Λίβερπουλ

Μάντσεστερ

Λονδίνο

Δίκτυα συγκοινωνιών στην κεντρική Ευρώπη κατά τα μέσα του 19ου αι.

Σιδηρόδρομοι στη Βρετανία

Το μετρό του Λονδίνου, ο πρώτος υπόγειος σιδηρόδρομος του κόσμου

Η επανάσταση στις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες (2)

Β΄ μισό του 19ου αι.:

Δημιουργία του αυτοκινήτου, πειραματισμός σε μηχανές αεροπλάνων.Το πετρέλαιο αρχίζει να αποκτά μεγάλη αξία.Η επικοινωνία γίνεται ευκολότερη με την επανάσταση των μέσων μετάδοσης ήχου.

Το μοντέλο Τ της Ford το πρώτο

αυτοκίνητο για τους πολλούς.

Το πρώτο αεροπλάνο των αδερφών Ράιτ, 1903

Οικονομικός φιλελευθερισμός και καπιταλισμός (1)

Ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας ονομάστηκε οικονομία της ελεύθερης αγοράς / καπιταλισμός / κεφαλαιοκρατία.

Ιδεολογική της βάση ήταν ο οικονομικός φιλελευθερισμός:Οι επιχειρηματίες μπορούν να κάνουν ό,τι κρίνουν αναγκαίο για το κέρδος.Το ατομικό συμφέρον προτάσσεται του κοινωνικού.

Οικονομικός φιλελευθερισμός και καπιταλισμός (2)

Δημιουργία εταιρειών με συμμετοχή κεφαλαιούχων.Δημιουργία τραπεζών (συγκέντρωση κεφαλαίων που δανείζονταν οι εταιρείες με τόκο).Δημιουργία εταιρειών που λειτουργούσαν με ολιγοπώλια ή μονοπώλια.Ξέσπασμα περιοδικών οικονομικών κρίσεων, όταν η αγορά δεν μπορεί μα απορροφήσει την παραγωγή.

Ασκήσεις

Ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης

Πού και πότε δημιουργήθηκαν οι πρώτες βιομηχανίες στην Ευρώπη;Ποια ήταν τα κύρια γνωρίσματα της εκβιομηχάνισης;Ποιοι ήταν οι κυριότεροι πόλοι της εκβιομηχάνισης;Τι ονομάζουμε Βιομηχανική Επανάσταση;Σε ποιες περιοχές εξαπλώθηκε η Βιομηχανική Επανάσταση;Σε ποιες επιστήμες εξαπλώθηκε η Βιομηχανική Επανάσταση;Τι γνωρίζετε για την επανάσταση στις συγκοινωνίες;Τι γνωρίζετε για την επανάσταση στις επικοινωνίες;Τι ονομάζουμε οικονομία της ελεύθερης αγοράς ή καπιταλισμό ή κεφαλαιοκρατία;Τι ονομάζουμε οικονομικό φιλελευθερισμό;Πώς και γιατί ιδρύθηκαν εταιρείες;Ποιο ήταν το αρνητικό στοιχείο του οικονομικού φιλελευθερισμού και πού οδήγησε;

Άσκηση σωστού–λάθους Να χαρακτηριστούν οι ακόλουθες προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες και να δοθούν οι σωστές απαντήσεις σ` αυτές που θεωρείτε λανθασμένες:

1. Η Βιομηχανική επανάσταση ξεκίνησε από τις ΗΠΑ.2. Η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή συνέδεε τις πόλεις Μάντσεστερ-Λίβερπουλ.3. Πρωτοπόρος στην ώριμη φάση της Βιομηχανικής επανάστασης αναδείχτηκε η Γερμανία.4. Οι περιοδικές κρίσεις του καπιταλιστικού συστήματος ξεσπούν όταν την κρατική εξουσία κατέχουν αναξιόπιστες κυβερνήσεις.5. Το πετρέλαιο και το ηλεκτρικό ρεύμα αποτέλεσαν τις κύριες πηγές ενέργειας της Βιομηχανικής επανάστασης.

Άσκηση αντιστοίχισηςΑντιστοιχίστε τα στοιχεία από τις δύο

στήλες

ΣΤΗΛΗ Αα. Άνθρακαςβ. Ατμομηχανήγ. Ατμόπλοιοδ. Ηλεκτρικός λαμπτήρας πυράκτωσηςε. Πλαστικόστ. Σιδηρόδρομοςζ. Συνθετικές βαφέςη. Ψυγείο

ΣΤΗΛΗ ΒΠρώιμη φάση βιομηχανικής επανάστασης

Ώριμη φάση βιομηχανικής επανάστασης

Άσκηση συμπλήρωσης κενώνΣυμπληρώστε τα κενά του παρακάτω

αποσπάσματος με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις.

Η ανάγκη συγκέντρωσης τεράστιων ………………..για να ιδρυθούν μεγάλες βιομηχανίες οδήγησε στη δημιουργία εταιρειών με τη συμμετοχή πολλών ………………………. . Το ……………………. αυτών των επιχειρήσεων εκφραζόταν σε μετοχές. Ο κάθε ………………., ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής του στην εταιρεία, είχε έναν αριθμό μετοχών. Την ίδια εποχή δημιουργήθηκαν μεγάλες τράπεζες που συγκέντρωναν ……………………., τα οποία δάνειζαν σε επιχειρηματίες με τόκο.