3341

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 11 Ιανουαρίου 2015 • Αρ. φ. 1233 • 2 €

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

ΠΟΛΙΤΙΚΗΠ. Κλαυδιανός:Ένα δεξιό «αστικό μέτωπο»εναντίον του ΣΥΡΙΖΑΜπήκαμε στην καρδιάτης προεκλογικής περιόδουμετην πόλωση να σταθεροποιείτην ηγεμονία της σελ. 3

...Χ. Γεωργούλας:∆ημοκρατία εξόριστηΕγχώριος και ευρωπαϊκόςεξορκισμός της λαϊκήςβούλησης σελ. 5

...ΣΥΡΙΖΑ: Mε στόχοτην αυτοδυναμίαH συζήτηση και οι διεργασίες,οι πολιτικές συμμαχίεςκαι τα ψηφοδέλτια σελ. 7

∆ΙΕΘΝΗΑφγανιστάν:Η τρομοκρατίατων ναρκωτικώνΟ πόλεμος των ΗΠΑ στοΑφγανιστάν άφησε τη χώραπολλαπλά εξαρτημένη από ταναρκωτικά σελ. 11

...Γερμανία:Τα φαντάσματα κυνηγούντους δημιουργούς τουςΗ διεθνής κατακραυγή περί Grexitανάγκασε σε αλλαγή πλεύσης τηνΑ. Μέρκελ σελ. 13

...Λιθουανία:Αντιδράσεις από την είσοδοστην ευρωζώνηΗ ένταξη της χώραςστην ευρωζώνη σημαδεύτηκεαπό την κερδοσκοπία σελ. 12

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΜαρούσι: Ομάδεςπολιτισμού ξορκίζουντη μοναξιάΗ τέχνη του θεάτρου και τηςμουσικής υπηρετούν το μέγιστοσκοπό της αλληλεγγύης σελ. 24

...Μ. Θεοδοσοπούλου:Ταξίδι μεταμόρφωσηςΚριτική για το βιβλίο του ΓιόχανΒόλφγκανγκ φον Γκαίτε ”Το ταξίδιστην Ιταλία” σελ. 13

Μισέλ Ισόν:Αναδυόμνες χώρεςκαι ιμπεριαλισμόςΗ παγκοσμιοποίηση οδήγησεσε μία πραγματική ανατροπήτην παγκόσμια οικονομία

Σελ. 30, 31

∆ΥΝΑΜΙΚΗ ΑΥΤΟ∆ΥΝΑΜΙΑ ∆ΥΟ ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΕΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Στην τελική ευθεία προς τις εκλο-γές της 25ης Ιανουαρίου ο ΣΥΡΙΖΑκαταγράφεται σταθερά στην πρώτηθέση των δημοσκοπήσεων ωθούμε-νος από ένα σαφώς διακρινόμενολαϊκό ρεύμα ανατροπής.

Όλες οι σφυγμομετρήσεις, παράτην εκστρατεία τρομοκράτησης τουεκλογικού σώματος, διαπιστώνουναποδοχή των βασικών θέσεων τηςριζοσπαστικής αριστεράς από τηνμεγάλη πλειονότητα των πολιτώνκαι υποδεικνύουν στη νέα κυβέρ-νηση διαπραγμάτευση νέας συμφω-νίας σε νέα βάση.

Επίσης, χαρακτηριστικό της δυ-ναμικής αυτοδυναμίας που διαμορ-φώνεται είναι το γεγονός ότι ο ΣΥ-ΡΙΖΑ υποδέχεται νέους ψηφοφό-ρους από κάθε πλευρά, καθώς οιμετακινήσεις από κόμμα σε κόμμαείναι πάντοτε θετικές για το κόμματης αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ακόμα και απευθείας από τη Νέα∆ημοκρατία μετακινούνται σε πο-

σοστά 6-8% ψηφοφόροι που τηνείχαν προτιμήσει στην τελευταίαεκλογική αναμέτρηση. Αν η τάσηαυτή συνεχιστεί και τις δύο τελευ-ταίες εβδομάδες της σύντομης προ-εκλογικής περιόδου, θα μπορού-σαμε να πούμε ότι η επιλογή τηςπόλωσης εκ μέρους της Νέας ∆η-μοκρατίας δεν την ωφέλησε. Αντί-θετα, προετοίμασε το έδαφος γιαυψηλές συσπειρώσεις στα δύοπρώτα κόμματα, και στον ανταγω-νισμό η Νέα ∆ημοκρατία φαίνεταινα υστερεί.

Ταυτόχρονα, οι απόπειρες δημι-ουργίας αναχωμάτων έναντι τηςανόδου του ΣΥΡΙΖΑ δεν φαίνεται ναέχουν τα προσδοκώμενα αποτελέ-σματα. Τα μόνα εμπόδια σε αυτό τοδρόμο, στα οποία θα μπορούσε ναελπίζει η Νέα ∆ημοκρατία είναι οιπιθανές αστοχίες του ίδιου του βα-σικού αντιπάλου της.

•

O φράχτης του Έβρουκαι ο αντιευρωπαίοςκ. Σαμαράς

Είμαστεόλοι ΣαρλίΓια την επίθεση στο Charlie Hebdoκαι τις συνέπειες αυτής σε όλη την Ευρώπη,γράφουν οι: Σία Αναγνωστοπούλου, Ζαν ΦιλίπΡεστουέ και Θωμάς Τσαλαπάτης

Ευκαιρία στροφήςγια όλη την ΕυρώπηΟ ιταλός οικονομολόγος Μάρια Πιάντα αναφέρεταιστις προοπτικές που ανοίγει μια κυβέρνησητης Αριστεράς στην Ελλάδα. σελ. 14-15

Η Ευρώπη έχει ανάγκητη συμφωνία με την ΕλλάδαΟ Κώστας Βεργόπουλος, επισημαίνει ότιόλη η Ευρώπη βρίσκεται στο ίδιο αδιέξοδοκαι η Ελλάδα το αποκαλύπτει. σελ. 8, 9

Η τακτική του εκφοβισμούδεν πιάνει σήμεραΟ Γιώργος Πλειός μιλά για την τακτικήτου εκφοβισμού και πώς μπορείο ΣΥΡΙΖΑ να την αντιμετωπίσει. σελ. 10

Λαϊκό ρεύµαανατροπής

Γράφει η Αφροδίτη Σταμπουλήκαι η Ανέτε Γκροτ, βουλεύτρια Die Linke (σελ. 20)

Σελίδες 2, 16, 17

Η νεολαία δίνειτην εκλογική μάχηΓράφουν οι: ΓιάννοςΓιαννόπουλος και ΣτέφανοςΤυροβολάς

Σελ. 22

22 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ CHARLIE

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣΙδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών,Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος,Αθήνα 105 51

ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 -3619514 • FAX: 3619610

Εκδότρια:Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ)• Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250

• Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών

Αρ. Λογαριασμού: 72038528658ΙΒΑΝ GR

3801107200000072038528658ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση:epohigr@gmail.com

www.epohi.grΚωδικός εντύπου: 3341

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 33ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μπήκαμε στην καρδιά της προ-εκλογικής περιόδου με την πό-λωση να σταθεροποιεί την ηγε-

μονία της. Τα πρώτα γκάλοπ αποκαλύ-πτουν με καθαρότητα τις συνέπειες της,στα μικρότερα και κυρίως ενδιάμεσακόμματα. Την ανιχνεύουμε στο βαθμόσυσπείρωσης και τον λόγο των δύο συγ-κρουόμενων κύριων πολιτικών δυνά-μεων. Τη συναντάμε, όμως, ως επιδίωξηκαι στις λίστες των υποψηφίων τους,όπου είναι σαφής η σκοπιμότητα να απο-σιωπώνται προβληματικά χαρακτηρι-στικά και διαδρομές υποψηφίων που άλ-λοτε θα βάραιναν.

Ωστόσο, ας το τονίσουμε για άλλη μιαφορά: η πόλωση σ’ αυτές τις εκλογές δενείναι φραστική δεν έχει κανένα από ταπαλιά στοιχεία της σύγκρουσης «∆εξιάς-ΠΑΣΟΚ», όπου συγκρούονταν δήθεν «τοφως και το σκοτάδι». Τώρα έχουμε ταεγκληματικά αποτελέσματα μιας πολιτι-κής που κρίνεται για την ελληνική κοι-νωνία. Τώρα η πόλωση είναι πραγμα-τική, η βάση της είναι κοινωνική και πο-λιτική, η σύγκρουση σκληρή. ∆ιότι τρο-φοδοτείται από τη συγκυρία του μνημο-νίου αλλά και από το παρελθόν, δεκαε-τιών που κρατούσαν στην υποτέλεια τιςλαϊκές τάξεις. Αυτές τώρα διευρυμένεςορμούν στο προσκήνιο μέσω του ΣΥ-ΡΙΖΑ, με τη συγκεχυμένη αλλά ορατήηγεμονία των δυνάμεων της εργασίας.

Οι πρώτες δημοσκοπήσεις

Οι πρώτες δημοσκοπήσεις δίνουν εν-διαφέροντα στοιχεία. Η Ν∆, παρά το γε-γονός ότι μείωσε τη διαφορά της με τονΣΥΡΙΖΑ, είναι φανερό από τις άμεσες κι-νήσεις της ότι δεν ένιωσε καθόλου καλά,καθόλου ασφαλής. Επιχειρεί να αποστα-σιοποιηθεί κάπως από την κινδυνολογίακαι να μιλήσει πιο προγραμματικά. Πα-ράλληλα, στα ψηφοδέλτια της, εκτόςαπό τον κ. Νταβρή και την κ. Ιατρίδουπου προέρχονται από τους ΑΝΕΛ, συμ-περιέλαβε στελέχη –την κ. Γκερέκου, καιτον κ. Οικονόμου– από τον κεντροαρι-στερό χώρο. Η «Καθημερινή», που επι-θυμούσε διακαώς από καιρό μια παρό-μοια γραμμή για τη Ν∆, έσπευσε να μι-λήσει για «σύμπτυξη ενός αστικού μετώ-που εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ» ως επιδίωξη

του πρωθυπουργού. Και άλλα δημοσιεύ-ματα σημείωναν επίσης (Α. Ραβανός,«Βήμα») ότι «τροποποιεί εν μέρη η Ν∆την προεκλογική στρατηγική της καιπλέον δεν θα είναι στην πρώτη γραμμήτα επιχειρήματα περί των ενδεχόμενωνσυνεπειών, όπως έξοδος από το ευρώ,εάν επικρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ»

Για πολλούς λόγους αυτό δεν θα τηρη-θεί. Ο πρώτος είναι ότι η σημερινή ηγε-τική ομάδα της Ν∆ είναι στ’ αλήθεια πα-λαιοδεξιάς κοπής. Είναι αδύνατο ναφανταστεί κανείς τον πρωθυπουργό ναεκλαμβάνει ως ευκαιρία το τραγικό συμ-βάν στο Παρίσι για να χτυπήσει τον ΣΥ-ΡΙΖΑ για τη φιλομεταναστευτική του πο-λιτική όταν, μάλιστα, προέκυψε ότι οιεγκληματίες ήταν γάλλοι υπήκοοι. Αυτέςοι τοποθετήσεις, εξάλλου, είναι που έφε-ραν οφέλη στη Ν∆ από τα δεξιά όπωςκατέγραψαν τα πρόσφατα γκάλοπ, όπως19,2% από την Χ.Α. και 9,2% από τουςΑΝΕΛ.

Μαθήματα γλωσσολογίας

Από το περιβάλλον του πρωθυπουρ-γού, εξάλλου, σύμφωνα με ρεπορτάζ της«Καθημερινής» «συνομιλητές του κ. Σα-μαρά σημειώνουν ότι τα αναγκαία ανοίγ-ματα της Ν∆ προς τους όμορους μετριο-παθείς χώρους δεν συνεπάγονται και τηναποκλιμάκωση των τόνων προς τον ΣΥ-ΡΙΖΑ». Και για να δείξει το πόσο πει-στική είναι όταν μιλά για «φιλοευρω-παϊκό μέτωπο» χτύπησε αλύπητα τονΣΥΡΙΖΑ γιατί στο ψηφοδέλτιο της Θεσ-σαλονίκης έχει το γνωστό στέλεχος τωνοικολόγων-πράσινων και πρώην ευρω-βουλευτή Μιχάλη Τρεμόπουλο. ∆ιότι,λέει, είναι γνωστός για τις απόψεις τουπερί μακεδονικής γλώσσας!

Μπορεί η στροφή στο κέντρο να μηνείναι σταθερή και πειστική, στο βαθμόόμως που «κλέβει» στελέχη από το κέν-τρο έχει σοβαρές επιπτώσεις στις σχέ-σεις μεταξύ Ν∆-ΠΑΣΟΚ. Οι ως τα προχ-θές στενοί σύμμαχοι ανταλλάσσουνσκληρές κουβέντες προκαλώνταςβλάβη, στην αξιοπιστία και των δύο καικυρίως στη Ν∆ που επιχειρεί με χίλιουςτρόπους να κάνει έναν κάποιο απολογι-σμό για το έργο τους στην συγκυβέρ-νηση. Η φράση «δεν περίμενα ότι η Ν∆

θα συνέπραττε σε μια τόσο ανήθικη καιαντιαισθητική πολιτική πράξη, όπωςαυτή της κ. Γκερέκου στην Κέρκυρα.Κρίμα» δεν θα ξεχαστεί εύκολα όπως καιη κατηγορία περί παλαιοδεξιάς τακτι-κής. Στο ΠΑΣΟΚ ασκούν κριτική, επί-σης, στη Ν∆ ότι καλλιεργεί το φόβο ωςκάτι που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό.Αλλά μην ξεχνώντας και τον διμέτωποσημειώνουν επίσης ότι θα βρεθούν απέ-ναντι και στον λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ…

Από την Χαριλάου Τρικούπη διατυπώ-νονται πικρόχολα σχόλια εναντίον τηςΝ∆ σχετικά και με το κόμμα του Γ. Α.Παπανδρέου. Την κατηγορούν ότι εν-θάρρυνε τον ΓΑΠ νομίζοντας ότι θακόψει ψήφους από τον ΣΥΡΙΖΑ και έτσιθα του στερούσε την αυτοδυναμία. Όμωςέκοψε κυρίως από το ΠΑΣΟΚ. Ο κ. Βε-νιζέλος θεωρεί πάντοτε θετικό το έργοτης συγκυβέρνησης παρ’ όλα αυτά επα-νέλαβε την πρόταση του για μετεκλογικήσυνεργασία ανάμεσα σε όλες τις δημο-κρατικές δυνάμεις με ευρωπαϊκό προσα-νατολισμό, περιλαμβανομένου του ΣΥ-ΡΙΖΑ εφόσον καταγραφεί ως πρώτοκόμμα… Γενικώς, όλα τα κεντρώα κόμ-ματα «ψάχνουν ρόλο», γι’ αυτό αποφεύ-γουν να μπουν ευθέως στον καβγά. Όσακαταφέρουν να μπουν τελικά στη Βουλή,και ως φαίνεται δεν θα μπουν όλα, θαεπιδιώξουν να φανούν χρήσιμοι σύμμα-χοι για την όποια πρώτη πολιτική δύ-ναμη.

Ισχυρό ενδεχόμενο αυτοδυναμίας

Αντίθετα από την Ν∆ η οποία μπορείνα ελπίζει μόνο σε μια υποφερτή δια-φορά από τον πρώτο, ο ΣΥΡΙΖΑ κρατάειανοιχτό το ισχυρό ενδεχόμενο για αυτο-δυναμία. Τα πρώτα γκάλοπ μετά τηνπροκήρυξη των εκλογών και την ολο-κλήρωση του καταλόγου των κομμάτωνπου θα πάρουν μέρος επαληθεύουν τηνπροηγούμενη επίδοσή του να μπορεί ναπαίρνει ψήφους απ΄ όλους τους χώρους.Στη δημοσκόπηση της GPO εμφανίζεταινα παίρνει από το Ποτάμι 11,6%, από τοΠΑΣΟΚ 9,3%, από το ΚΚΕ 9,6%, τουςΑΝΕΛ 6,9%, την Ν∆ 5,4% και την ΧρυσήΑυγή 5,3%. Πρόκειται γι α ένα όχι συνη-θισμένο φαινόμενο και αποδεικνύει ότιήδη έχει διαμορφωθεί ένα πολιτικό

ρεύμα υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ το οποίο μπορείνα συνεχισθεί και μάλιστα να μεγαλώσει.

Αυτά τα ευρήματα κανονικά θα ‘πρεπενα έχουν απλοποιήσει και την εργασίατης επιλογής υποψηφίων του ΣΥΡΙΖΑπου είχαν ταυτόχρονα στόχο τη σύναψηκάποιων συμμαχιών. ∆ιότι αποδεικνύουνότι η προσέλευση από όλους τους πολι-τικούς χώρους ψηφοφόρων έγινε μεβάση την πολιτική που εκπέμπεται καιόχι λόγω κάποιων προσώπων. Τα πρό-σωπα, ασφαλώς, έχουν τη σημασία τουςνα συγκεντρώνουν και κάποια κριτήριαδιότι διαφορετικά μπορεί και να βλά-ψουν.

Μεγάλο ποσοστό αναποφάσιστων

Όπως, πάλι, προκύπτει από τις δημο-σκοπήσεις υπάρχει ακόμη πολύ μεγάλοποσοστό αναποφάσιστων ή όχι σίγουρακαι τελεσίδικα αποφασισμένων. Αυτόςείναι και ο κρίσιμος πληθυσμός που θακρίνει πολλά πράγματα και πρώτα απ’όλα τη δυναμική αυτοδυναμίας του πρώ-του. Η Ν∆ εμφανίζεται να περιορίζεταικαι λόγω της πολιτικής που εφάρμοσεως τώρα αλλά και λόγω της άγονης αντι-πολίτευσής της στο πρόγραμμα του ΣΥ-ΡΙΖΑ που ανακοίνωσε στη Θεσσαλονίκηκαι το οποίο έκανε την απρονοησία νακαταγγείλει ως πρόγραμμα παροχών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, απεναντίας, βρίσκεται στηνπλεονεκτική θέση να ηττάται η πολιτικήκινδυνολογίας που ακολούθησε με με-γάλη άνεση η Ν∆ στην ίδια την έδρα τηςστην Ευρώπη. Ο ένας αξιωματούχοςμετά τον άλλον διαβεβαιώνουν ότι δεντίθεται κάποιο πρόβλημα Grexit. Είναιπροφανές ότι αυτή η κινδυνολογία δενέπληττε παρά ελάχιστα τον ΣΥΡΙΖΑ κάτιπου φάνηκε και στις δημοσκοπήσειςκαθώς η πλειοψηφία (52,6%) απαντούσεότι αν συγκρουστούμε με τους εταίρουςαυτοί θα αναγκαστούν να υποχωρήσουν.Το 53,7% απάντησε ότι η επόμενη κυ-βέρνηση πρέπει να κάνει νέα διαπραγ-μάτευση και νέα συμφωνία, ενώ ένα20,5% θεωρεί ότι πρέπει να γίνει μονο-μερής διαγραφή του χρέους. Το 12,6%μόνο θεωρεί ότι πρέπει να ζητήσει πα-ράταση της σημερινής συμφωνίας.

Παύλος Κλαυδιανός

Ένα δεξιό «αστικό μέτωπο»εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ

Οι πρώτες δημοσκοπή-σεις δίνουν ενδιαφέ-ροντα στοιχεία. Η Ν∆,παρά το γεγονός ότι μεί-ωσε τη διαφορά της μετον ΣΥΡΙΖΑ, είναι φανερόαπό τις άμεσες κινήσειςτης ότι δεν ένιωσε κα-θόλου καλά, καθόλουασφαλής.

“Το

υ ΑΛ

ΤΑΝ

από

τη

Βαβέ

λ

Του Νίκου Τσαγκρή

Το 2012 ήταν απειλή: «μην ψηφί-σεις Τσίπρα γιατί θα πά-θεις… Grexit!». «Και γιατί παρα-

καλώ θα πάθω Grexit αν ψηφίσω Τσί-πρα;», ήταν η λογική απορία του πλή-θους. Η απάντηση ήταν εκείνος ο αλή-στου μνήμης εσμός των στρεβλών αφο-ρισμών κατά Τσίπρα και ΣΥΡΙΖΑ μεάξονα τον λαϊκό εκφοβισμό, («Ο Τσί-πρας θα σκίσει τα μνημόνια», «Οι συνι-στώσες μάς πάνε πίσω στη δραχμή»,«Θα κηρύξουν στάση πληρωμών»,κλπ. κλπ.) που απέδωσαν την οριακήπρωτιά της Ν∆-Σαμαρά. Και εκείνο τοσυγκυβερνητικό τέρας με κεφάλι Σα-μαρά, σώμα Βενιζέλου και ουρά∆ΗΜΑΡ.

Στα δυόμισι χρόνια της τερατώδουςδιακυβέρνησης της χώρας από το συγ-κυβερνητικό τέρας (με ή χωρίς…ουρά), η απειλή Grexit ομολογήθηκεαπό δεκάδες ντόπιους και ξένους συ-στημικούς πολιτικούς και οικονομι-κούς αξιωματούχους ως προεκλογική(αλλά και διαρκής) μπλόφα με στόχοτον τρομοκρατικό εκβιασμό του εκλο-γικού σώματος των Ελλήνων· την κα-θήλωσή του ελληνικού λαού στην μνη-μονιακή πραγματικότητα, στην υποτέ-λεια της τρόικας και των αγορών.

Ακόμα και η πολιτική ηγεμών τηςΕ.Ε., η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελομολόγησε το Grexit ως μπλόφα απο-καλύπτοντας μετεκλογικά (με πάνωαπό τρείς δημόσιες δηλώσεις) ότι ηαποχώρηση της Ελλάδας από την Ευ-ρωζώνη θα αποτελούσε θρυαλλίδα γιατην διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης:«συζητήσαμε προκειμένου να μάθουμε(chic) εάν η Ελλάδα θα έπρεπε να φύγειαπό τη ζώνη του ευρώ και πιστεύω πωςεάν αυτό είχε συμβεί, θα έπρεπε όλοιμας να εγκαταλείψουμε την ΟΝΕ σε με-ταγενέστερο χρόνο»*.. Αργότερα ηαπειλή «Grexit «ξεχάστηκε. Ακόμα κιαπ’ τον Σαμαρά!

Η σημειολογία του Grexit

Ωστόσο, η απειλή «Grexit» δεν απο-σύρθηκε, δεν πετάχτηκε στον κάλαθοτων προεκλογικών αχρήστων μαζί μετα συνήθη προπαγανδιστικά αναλώ-σιμα του συστήματος. To Grexit δενήταν μια απλή προεκλογική μπλόφαΒρυξελλών – ήταν ένα συστημικό πο-λυεργαλείο που, καθώς δοκιμάστηκεκαι απέδωσε στις εκλογές του 2012,συντηρήθηκε νεκροζώντανο στα κύτ-ταρα του συστήματος. Ως αντιβίωσηστον ιό «Tsipras»!..

Και όχι μόνον: η απειλή Grexit, όπωςαποδείχτηκε στην πειραματική χρήσητου 2012, είναι μια αμφίσημη μπλόφα,υπό την έννοια ότι διαθέτει δύο δια-δραστικές πλευρές. Μια «πολιτική» και

μια «οικονομική», να πούμε. Η πρώτηστοχεύει στην ανάσχεση της πολιτικήςηγεμονίας του ΣΥΡΙΖΑ (και των άλλωναντιμνημονιακών δυνάμεων στην Ελ-λάδα και στις χώρες του ευρωπαϊκούΝότου εν γένει), και η δεύτερη στηναναζωπύρωση των ασύδοτων κερδο-σκοπικών παιγνίων των «αγορών» μετα spent, την αγοραπωλησία ομολόγωνκαι χρηματιστηριακών αξιών, κλπ,κλπ.

Προϋπόθεση για την αφύπνιση και τησυμμετρική λειτουργία τηςαπειλής Grexit (και στο επίπεδο ανά-σχεσης της ηγεμονίας του ΣΥΡΙΖΑ καιστο επίπεδο αναζωπύρωσης της κερ-δοσκοπίας των αγορών) είναι το έρει-σμα «πιστωτικό γεγονός». Που εφευρί-σκεται στον αφρό της άναρχης και κομ-ματικά ασύντακτης δημόσιας ρητο-ρείας των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Καιανασκευάζεται, και χαλκεύεται και κα-τασκευάζεται στα συστημικά εργαστή-ρια εσωτερικού και εξωτερικού. Καιαμπαλάρεται από τα συστημικά μίντιαεσωτερικού και εξωτερικού, επίσης.Και… ψεκάζεται στην περιοχή της κοι-νής γνώμης, από ψεκαστικά μάρκαςΒούλτεψη και Πρετεντέρη και Αδώνι-δος: Αν ψηφίσεις Τσίπρα θα πά-θεις… Grexit !

Με το Grexit στο… χέρι

Σήμερα, δυόμισι χρόνια μετά τιςεκλογές του ’12 και δύο εβδομάδεςπριν τις κάλπες του Γενάρη, χάρις καιστη διόρθωση και την διεθνή ακτινοβο-λία των ιδεών του ΣΥΡΙΖΑ για την ευ-ρωπαϊκή έξοδο από τον οικονομισμόκαι την επιστροφή στην πολιτική, ηαπειλή «Grexit» αποδομείται· σταδιακάκαταγράφεται ως το συντομότεροανέκδοτο της μνημονιακής εποχής,δίπλα στο «success story» του Σα-μαρά: «η αντιπαράθεση για μια ενδεχό-μενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώγίνεται μόνο για να επηρεαστούν οι ψη-φοφόροι. Ουδείς θέλει ένα Grexit. Σεπερίπτωση νίκης του ΣΥΡΙΖΑ, ο Τσί-πρας και οι πιστωτές θα αναζητήσουνέναν έντιμο συμβιβασμό» .

Αυτή η politically correct θεώρησητης απειλής «Grexit» τείνει να επικρα-τήσει πια στον χώρο της Ε.Ε., όχι μόνοστις αναλύσεις των διεθνών ΜΜΕ, αλλάακόμα και στη ρητορεία των Βρυξελ-λών, ακόμα και στη Γερμανίκή Πολι-τεία. Ουσιαστικά, στο εσωτερικό τηςχώρας μόνο, ο Σαμαράς και οι αντί –ΣΥΡΙΖΑ προπαγανδιστές των διαπλε-κόμενων Μέσων Ενημέρωσης, κυκλο-φορούν με το Grexit στο… χέρι. Στο δεεξωτερικό, ούτε καν η Μέρκελ· μόνοκάτι γνωστοί κονδυλοφόροι του ευρω-παϊκού και διεθνούς λόμπι των αγορών– κάποιοι σαν τον περιβόητο«Μπάμπη», να πούμε.

«Όλοι αυτοί μοιάζουν αν-θέλληνες», έγραψε σε μιασχετική ανάρτησηστο face book ένας διαδυ-κτιακός φίλος: «ψάχνουν ναβρουν ποιος Ευρωπαίος έχεικάνει την πιο αρνητική δή-λωση για την Ελλάδα και γε-μάτοι χαρά την περιφέ-ρουν»...

Ψεκάζοντάς την στην πε-ριοχή της κοινής γνώμης,συμπληρώνω: «αν ψηφίσειςΤσίπρα θα πάθεις… Grexit»!..

*Από το τελευταίοπερί «Grexit» άρθρο της Deu-tsche Welle.

ΣτασίδιΣτα αυτιά μας φτάνουν πλη-

ροφορίες ότι πρωτοκλα-σάτα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, επί-δοξοι βουλευτές, έχουν κλείσειαπό τώρα θέσεις στα μεγάλακανάλια πανελλαδικής εμβέ-λειας. Επειδή ότι είναι νόμιμοδεν είναι και ηθικό, ελπίζουμεοι πληροφορίες μας να μην επι-βεβαιωθούν και τις τελευταίεςμέρες να υπάρχει πλουραλι-σμός παρουσίας στις κεντρικέςενημερωτικές εκπομπές και σταδελτία ειδήσεων. Τόσο ο Μαρ-σέλ όσο και η Μισέλ ξεκαθαρί-ζουν πάντως ότι θα μαυρίσουνόποιον κινηθεί με ανάλογοτρόπο.

Και οι χειρισμοίθέλουνικανότητες∆εν είμαστε σε θέση να γνω-

ρίζουμε αν πράγματι προτά-θηκε θέση στην κυρία Γιατα-γάνα για το Επικρατείας του ΣΥ-ΡΙΖΑ. ∆εν υπήρξε πάντως κά-ποια διάψευση από την Κου-μουνδούρου, οπότε το παίρ-νουμε ως δεδομένο. Η άποψητης στήλης για τη συγκεκριμένηπολιτικό είναι γνωστή και δεδο-μένη. Αλλά το να σε «αδειάζει»με αυτόν τον τρόπο, λέγονταςότι δεν κατεβαίνει γιατί θέλεινα δώσει τη μάχη του σταυρούδεν το λες και επίδοξο χειρι-σμό. Το θέμα είναι αν θα γίνειαπολογισμός κάποια στιγμή γιαπρόσωπα και καταστάσεις πουείχαν την ευθύνη για τον τρόποπου πήγε το κόμμα στις εκλο-γές.

∆εν ήταν καιτόσο τυπικήΤην προηγούμενη βδομάδα

κυκλοφόρησε μια κάρτατου Χάρρυ Κλυνν με την οποίαανακοίνωνε την υποψηφιότητάτου με τον ΣΥΡΙΖΑ στην περι-φέρεια της Α΄ Θεσσαλονίκης.Επικοινωνήσαμε με τονκ.Τριανταφυλλίδη, ο οποίοςμας επιβεβαίωσε την πληροφο-ρία λέγοντάς μας πως «έχω ήδησυμφωνήσει και αναμένω τηντυπική έγκριση των οργάνων».

Η λίστα που ανακοινώθηκεπάντως από τον ΣΥΡΙΖΑ δενέχει μέσα το όνομα του ΧάρρυΚλυνν. ∆εν ξέρουμε με ποιον ήμε ποιούς είχε «συμφωνήσει»αλλά η τελική έγκριση μάλλονδεν ήταν και τόσο τυπική.

Τα δέκαυπουργείαΕίναι πράγματι απόφαση του

ΣΥΡΙΖΑ ότι το κυβερνητικόσχήμα θα είναι «μικρό και ευέ-λικτο». Από αυτό πάντως μέχριτην συγκεκριμένη αναφορά για«δέκα υπουργεία» υπάρχει μιααξιοσημείωτη απόσταση. Όσοκαι αν ψάξαμε, όσο και αν ρω-τήσαμε απαντήσεις δεν πήραμε.Ανατρέξαμε, λοιπόν, στα ενημε-ρωτικά μέσα μήπως μάθουμεπερισσότερες πληροφορίες.Έτσι, βρήκαμε στο thetoc.gr ρε-πορτάζ του συναδέλφου, ΝίκουΠαπαδημητρίου, στο οποίοαναφέρεται ότι τα δέκα αυτάυπουργεία είναι: ∆ύο υπερυ-πουργεία. Το ένα θα αφορά τοΚράτος και την Ανασυγκρότησήτου, και σε αυτό θα υπαχθούντα σημερινά Υπουργεία Εσωτε-ρικών, ∆ιοικητικής Μεταρρύθ-μισης και Ηλεκτρονικής ∆ιακυ-βέρνησης, ∆ικαιοσύνης και Αν-θρωπίνων ∆ικαιωμάτων, ∆ημό-σιας Τάξης και Προστασίας τουΠολίτη.

Το άλλο θα αφορά στην Ανά-πτυξη – Παραγωγική Ανασυγ-κρότηση, στο οποίο θα υπαχ-θούν τα σημερινά ΥπουργείαΑνάπτυξης και Ανταγωνιστικό-τητας, Αγροτικής Ανάπτυξης,Υποδομών- Μεταφορών και ∆ι-κτύων, Ενέργειας, Τουρισμού,Ναυτιλίας και Αιγαίου. Στα δύοαυτά θα προστεθούν τα Υπουρ-γεία Οικονομικών, Εξωτερι-κών, Εθνικής Άμυνας, Παι-δείας, Πολιτισμού, Υγείας, Ερ-γασίας- Κοινωνικής Ασφάλισηςκαι Πρόνοιας και Περιβάλλον-τος

Έξωτα κόμματα

από ταΠανεπιστήμια

Οκύριος Φορτσάκης, μέχριπρότινος Πρύτανης του

Κοπ

τορα

πτικ

ή

44 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αν ψηφίσεις Τσίπραθα πάθεις Grexit!Η σημειολογία της πλαστής απειλής που καθόρισε το εκλογικόαποτέλεσμα του 2012 και εξακολουθεί να χορηγείται στηνκοινή γνώμη ως αντίδοτο στον… ιό “Tsipras”!..

Του

∆ημ

ήτρη

Πετ

σετί

δη

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 55ΠΟΛΙΤΙΚΗ

∆ημοκρατία εξόριστηΕγχώριος και ευρωπαϊκός εξορκισμός της λαϊκής βούλησης

Θα έχετε παρατηρήσει ότι η απειλήεξόδου από την ευρωζώνη διατυ-πώνεται σ’ αυτές τις εκλογές

κάπως διαφορετικά σε σύγκριση με τοκαλοκαίρι του 2012. Όσο πιο επίσημα,πιο θεσμικά είναι τα χείλη που την εκ-φωνούν, τόσο πιο «εξευγενισμένη» ακού-γεται. Αν το 2012 η διατύπωση ήταν πολύαπλή, έως ωμή: αν δεν ψηφίσετε τουςυποστηρικτές των μνημονίων, θα πάρετεπόδι, το 2015 τείνει να διαμορφωθεί ωςεξής: μπορείτε να ψηφίσετε ό,τι θέλετε,αλλά θα πρέπει να ξέρετε ότι οι δεσμεύ-σεις που έχει αναλάβει η χώρα σας, πρέ-πει να γίνουν σεβαστές.

Υπάρχουν τέσσερις τουλάχιστον λόγοιστους οποίους οφείλεται αυτή η δια-φορά. Πρώτον, υπήρχαν το 2012 καιάλλες χώρες με ανοιχτά παρόμοια προ-βλήματα, που έπρεπε να παραδειγματι-στούν, ώστε να μην πάρουν αέρα. ∆εύτε-ρον, το τι ακριβώς διεκδικούσε ο ΣΥΡΙΖΑδεν ήταν τόσο σαφές, δεν είχε εκτιμηθείακριβώς το μέγεθος της «απειλής». Τρί-τον, μόλις προ ολίγων μηνών μεγάλοτμήμα των ψηφοφόρων τής Ν∆ είχαν γα-λουχηθεί με αντιμνημονιακά συνθήματακαι ήθελαν να αποκλειστεί και ο εξ αυτούκίνδυνος με περισσότερο απόλυτη αυ-στηρότητα. Τέταρτον, ο ΣΥΡΙΖΑ ήτανακόμα ένα κόμμα που μόλις είχε κάνειένα απρόβλεπτο άλμα από το 5% στο17%, δεν απειλούσε με τόση βεβαιότητα,όπως σήμερα, να γίνει κυβέρνηση, καιμάλιστα πιθανότατα με απόλυτη κοινο-βουλευτική πλειοψηφία.

Βασιλικότεροι Ν∆ και ΠΑΣΟΚ

Το παράδοξο είναι ότι, ενώ στην ΕΕ οιδιατυπώσεις γίνονται πιο προσεκτικές,χωρίς να γίνονται εκπτώσεις επί της ου-σίας, στο εσωτερικό, Ν∆ και ΠΑΣΟΚ, εμ-φανίζονται βασιλικότεροι του βασιλέως.

Οι τοποθετήσεις τους με την έναρξητου προεκλογικού αγώνα γίνονται ακόμαπιο απόλυτες. Ο κ. Σαμαράς, μιλώντας σεσυγκέντρωση στη Χαλκίδα, υποστήριξεότι κάθε διεκδίκηση που αντιβαίνει σταμνημόνια είναι μονομερής ενέργεια! Και,συνεπώς, δικαιολογεί κάθε απειλή γιαεκδίωξη από την ευρωζώνη. Η πραγμα-τοποίηση αυτής της απειλής νομιμοποι-είται από τον ίδιο τον απειλούμενο.

Ο δε κ. Βενιζέλος, μιλώντας στην εκ-πομπή των Λυριτζή-Οικονόμου στον«Σκάι», δεν υποστήριξε απλώς ότι είναιαπαράδεκτο «να λες ότι δεν πρόκειται νααποδεχθείς τις δεσμεύσεις». Ανέλυσε τηναπίστευτη άποψη ότι «το πλαίσιο είναιτέτοιο, καλώς ή κακώς αυτός είναι ο συ-σχετισμός στην Ευρώπη» και συνεπώςοφείλουμε να συμμορφωθούμε. «Ακόμακαι η συντηρητική Ευρώπη, ακόμη και ημυωπική Ευρώπη είναι καλύτερη (…)Μέσα σ’ αυτήν θα διαμορφώσουμε συ-σχετισμούς ρεαλιστικούς». Και για ναμην αφήσει οποιαδήποτε αμφιβολία ότι

ρεαλιστική είναι γι’ αυτόν μόνο η πλήρηςαποδοχή των υποδείξεων, συμπληρώνει:«Στην Ευρώπη κυριαρχεί μια αντίληψηνεοφιλελεύθερη οικονομικά. Κυριαρχείαπολύτως, καλώς ή κακώς (…) ∆ιαφορο-ποιούνται [κάποιοι] μόνο στο όνομα τουοικονομικού εθνικισμού»! Είναι καταφα-νές ότι για τον κ. Βενιζέλο η δυνατότηταεπιλογής υπάρχει μόνο στα δεδομέναπλαίσια, που δεν γίνεται να αμφισβητη-θούν ούτε από τη λαϊκή βούληση.

Υπάρχει εξήγηση και γι’ αυτή την υπε-ρακόντιση σε εθελόδουλες αντιλήψειςπερί δημοκρατίας. Εκτός του ότι τους χα-ρακτηρίζει η επαρχιώτικη αντίληψη ωςπρος το ρόλο τους στην ΕΕ, δηλαδή η πα-ραδοχή του ρόλου του ουραγού, εκφρά-ζουν μ’ αυτόν τον τρόπο και τη θέση τουςγια την κολοβή λαϊκή κυριαρχία στοπλαίσιο της ΕΕ. Τη θεωρούν φυσιολογικήόχι μόνο λόγω της «μειονεκτικής» θέσηςμιας «μικρής» χώρας, αλλά και λόγω τουότι δεν τους ενοχλεί η θεσμική απουσίατης λαϊκής παρέμβασης από τη λειτουρ-γία της ΕΕ.

Η αδύναμη λαϊκή βούληση

Είναι κατανοητό ότι μ’ αυτές τις αντι-λήψεις, με αυτή τη συγκρότηση είναιαδύνατο να διαπραγματευτούν οτιδή-ποτε. Το έχουμε πει τόσες φορές που κα-ταντάει μονότονο. Υπάρχει, όμως, «κάτιπιο βαθύ που τους λερώνει» –για να πα-ραφράσουμε τον Ν. Καββαδία.

Παραδέχονται ότι η οποιαδήποτε εκλο-γική διαδικασία, μια θεσμική μορφή έκ-φρασης της λαϊκής βούλησης, δεν είναισε θέση να μεταβάλει τους πολιτικούςσυσχετισμούς και να προκαλέσει διαδι-κασίες θεσμικής αναδιάταξης δυνάμεων.Πρόκειται για μια βαθύτατα αντιδημο-κρατική παραδοχή.

Μαζί με τους πάτρωνές τους στην ΕΕδιατυπώνουν τη θέση –και την υποστηρί-ζουν ένθερμα– ότι μπορούν να παίρνον-ται αποφάσεις για τη ζωή, παρούσα καιμέλλουσα, των ευρωπαίων πολιτών, οιοποίες είναι αδιανόητο να αλλάξουν είτεμε αποφάσεις των λαών σε εθνικό επί-πεδο είτε μέσω μιας διαδικασίας πιστο-ποίησης της λαϊκής βούλησης σε ευρω-παϊκή κλίμακα.

Αποδέχονται από κοινού ότι εκπρόσω-

ποι κυβερνήσεων, χωρίς ρητές και σα-φείς εντολές των κοινοβουλίων πολλέςφορές, πολύ περισσότερο των εκλογικώνσωμάτων, μπορούν να παίρνουν αποφά-σεις για τεράστιας σημασίας ζητήματα, οιοποίες απαγορεύεται να αμφισβητηθούν,να ξανασυζητηθούν, να επανεξεταστούν,όσο διαφορετικά κι αν εκφραστούν σεεθνικό επίπεδο οι βουλήσεις των λαών.Πάνω από λαούς και πολίτες στέκουν οιαιώνιες «δεσμεύσεις». Το «λάθος» να θέ-σουν υπό την έγκριση δημοψηφισμάτωντο «ευρωσύνταγμα» ακόμα τους στοιχει-ώνει.

Αποκήρυξη του δημοκρατικούδικαιώματος

∆εν πρόκειται απλώς για έλλειμμα δη-μοκρατίας. Πρόκειται για αποκήρυξη τηςουσίας του δημοκρατικού πολιτεύματος.Πρόκειται για τη συστηματική καλλιέρ-γεια της αντιδημοκρατικής νοοτροπίας,σύμφωνα με την οποία είναι αδύνατο,στο πλαίσιο μιας τακτικής πολιτικής λει-τουργίας, να δηλωθεί και να γίνει σεβα-στή η βούληση επανεξέτασης όσων θεω-ρούνται δεδομένα. Οι πολίτες, η ουσίακαι η υπόσταση της πολιτείας στη δημο-κρατική της σύλληψη («Αθηναίοι πόλιςεσμέν» πρέσβευαν κάτι αρχαίοι…) δενμπορούν να επιχειρήσοτν ν’ αλλάξουντην τύχη τους. Αν το κάνουν, τους απει-λεί –και γίνεται αποδεκτό αυτό– η απο-πομπή τους στο πυρ το εξώτερον.

Αυτό το άχθος με το οποίο φορτώνουντην Ελλάδα και την Ευρώπη, είναι πολύχειρότερο από οποιοδήποτε χρηματικόχρέος, οποιαδήποτε τοκοχρεολύσια,πρωτογενή πλεονάσματα και άλλα ηχηράκαι οδυνηρά. Γιατί τα δάνεια κάποτε ξε-πληρώνονται, έστω και με αίμα. Αλλά ηκυνική ανάδειξη σε σύμβολο πίστεως τουρωμαϊκού αποφθέγματος «Pacta sunt ser-vanta» (οι συμφωνίες πρέπει να τηρούν-ται) όσο άδικες και καταστροφικές κι ανείναι, διαμορφώνει κοινωνίες πολιτικάδούλων. Μάλλον δεν είναι τυχαία η κοινήρίζα (serv–) με το ουσιαστικό servus(δούλος).

Χ. Γεωργούλας

Πανεπιστημίου Αθηνών, έδινετη μάχη για ένα πανεπιστήμιοόπου οι κομματικές παρατάξειςδεν θα είχαν χώρο και λόγο.Πρωτοστάτησε μάλιστα στηνκατάργηση του πανεπιστημια-κού ασύλου, όπως θυμάστε μεπρωτοφανή αυταρχισμό εναν-τίων των φοιτητών που αντι-δρούσαν. Αφού είχε γίνει σύμ-βολο του αγώνα για ένα ακομ-μάτιστο πανεπιστήμιο, απότους διάφορου έγκριτους δημο-σιολόγους, φώναξε τα ΜΑΤ νατον προστατεύσουν και έδωσεκαι μια παράσταση συγκρουό-μενος με τους βουλευτές τουΣΥΡΙΖΑ που έσπευσαν προςυπεράσπιση των ακαδημαϊκώνελευθεριών. Όλα αυτά...lastyear που λένε και στο χωριόμου. Από την Παρασκευή είναιο επικεφαλής στο ψηφοδέλτιοΕπικρατείας της Ν∆. Έτσιείναι. Σε αυτή τη ζωή όλα έχουνένα τίμημα και μια τιμή!

ΑλληλεγγύηστουςτούρκουςαγωνιστέςΣτις 15 Ιανουαρίου αρχίζει

στη Μυτιλήνη η δίκη εννιάτούρκων αγωνιστών-πολιτικώνπροσφύγων, που ιώκονται σύμ-φωνα με τον τρομονόμο, χωρίςκανένα στοιχείο. Οι κατηγορού-μενοι δεν γνωρίζουν τη δικο-γραφία, καθώς είναι γραμμένηστα ελληνικά και ουδέποτε με-ταφράστηκε στα τούρκικα, πα-ρότι ζητήθηκε επανειλημμένα.Εκφράζεται, μάλιστα, ο φόβοςότι η δίκη αυτή θα αρχίσει καιθα τελειώσει με ρυθμούςαστραπής. Ανάμεσα στους κα-τηγορούμενους βρίσκεται και οΕρκάν Σερίφ Τουρούνς, οοποίος κατηγορείται για συλ-λογή πληροφοριών και συγκέν-τρωση χρημάτων για τούρκουςκρατούμενους. Η Επιτροπή Αλ-ληλεγγύης για τους πολιτικούςκρατούμενους στην Τουρκίακαι το Κουρδιστάν καλεί τηντοπική κοινωνία της Μυτιλήνηςνα παραβρεθεί στο δικαστήριο,ώστε να τους δοθεί το δικαίωμαγια μια δίκαιη δίκη.

Mα ρ σέλ & Μι σέ λ

Του

∆ημ

ήτρη

Πετ

σετί

δη

Παραδέχονται ότι η οποιαδήποτε εκλογικήδιαδικασία, μια θεσμική μορφή έκφρασηςτης λαϊκής βούλησης, δεν είναι σε θέση ναμεταβάλει τους πολιτικούς συσχετισμούςκαι να προκαλέσει διαδικασίες θεσμικήςαναδιάταξης δυνάμεων. Πρόκειται για μιαβαθύτατα αντιδημοκρατική παραδοχή.

“

66 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οκατακερματισμός του κεντροαριστερού σε τέσ-σερα (τουλάχιστον) εκλογικά σχήματα και τοσαφές έλλειμμα ιδεολογικού στίγματος που

μπορεί να αναδείξει κάποιο από αυτά σε κυρίαρχο, συ-νιστά ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του προεκλο-γικού ανταγωνισμού. Η πόλωση, που όπως φαίνεταιεπιδρά και στην ίδια τη συγκρότηση του κομματικούανταγωνισμού σε δικομματική βάση, αφήνει έναν πολύσυγκεκριμένο και περιορισμένο πολιτικό χώρο για τιςκεντροαριστερές δυνάμεις, οι οποίες εναγωνίως απο-πειρώνται να διατυπώσουν το ασαφές ακόμα πλαίσιοενός νέου «τρίτου δρόμου».

Το γεγονός των «ρεαλιστικών» εμφάσεων στιςαπευθύνεις του ΣΥΡΙΖΑ, λειτουργεί ακόμα πιο περιο-ριστικά για τις αριστερές εκδοχές του κεντροαριστε-ρού εγχειρήματος, αλλά και η κινδυνολογική αφήγησητης Ν∆ απορροφά τις δεξιές του εκδοχές. Στο πλαίσιοαυτό το «Ποτάμι» κατορθώνει, προς το παρόν τουλά-χιστον, να επωφεληθεί, αξιοποιώντας εμφανώς το γε-γονός ότι αποτελεί έναν νέο παίκτη στον κομματικόανταγωνισμό που εμφανίζεται χωρίς πολιτικά «βαρί-δια».

Η προεκλογική του παρουσία

Είναι όμως έτσι; Εν μέρει ναι και εν μέρει όχι. Απότη μία πλευρά, η συγκρότηση ενός κόμματος που δενέχει ρητή αναφορά σε κάποια από τις ελληνικές πολι-τικές παραδόσεις, δημιουργεί πράγματι μία αίσθησηπερί νέου και άφθαρτου στο εκλογικό σώμα. Από τηνάλλη πλευρά, ο εύκολος προσεταιρισμός τόσο τουίδιου του κ. Θεοδωράκη από το μιντιακό σύστημα καιη ένθερμη συμπερίληψη πρώην στελεχών άλλων κομ-μάτων, δείχνει ότι το «Ποτάμι» εκφεύγει ελαφρώς τηςιδανικής εικόνας που τουλάχιστον το ίδιο θέλει ναβγάλει προς τα έξω. Η ευκολία του κόμματος να μετα-κινείται με άνεση εντός και εκτός «συστήματος» τουεπιτρέπει να υπερκερνά την έλλειψη ιδεολογικής καιοργανωτικής συνοχής. Πιθανόν και αυτή η ευελιξία ναείναι και το κλειδί της κυριαρχίας του στον κεντροα-ριστερό χώρο.

Η έως τώρα προεκλογική παρουσία του «Ποταμιού»εμφανίζει μία σειρά από συγκεκριμένα χαρακτηριστικάτα οποία και θα επισημάνουμε συνθηματολογικά: πρώ-τον, ο ιδεολογικός εκλεκτικισμός του σχήματος, πουπεριλαμβάνει προγραμματικές αρχές τόσο από τοχώρο της κεντροδεξιάς όσο και από το χώρο της κεν-τροαριστεράς. ∆εύτερον, η έμφασή του στην έννοιατης «κοινής λογικής», στην αναζήτηση δηλαδή πολιτι-κών λύσεων που μπορεί να κατανοήσει και να σκεφτείο μέσος πολίτης. Τρίτον, η ανάδυση μίας πολιτικής της«αυθεντικής οικειότητας», όπου ο ηγέτης του κόμμα-τος επιχειρεί να δείξει την οικειότητά του στους πο-λίτες όντας ένας από αυτούς και όχι κάποιος που έρ-χεται σε αυτούς. Τέταρτον, η σχεδόν μόνιμη επίκλησητης κυβερνητικής φιλοδοξίας ως νομιμοποιητικήςβάσης του εγχειρήματος του «Ποταμιού» που δίνει καιαπτή υπόσταση και στα τρία προηγούμενα στοιχεία. Ολόγος του «Ποταμιού» είναι κατεξοχήν προγραμματι-κός και διανθίζεται από εσκεμμένες «προκλήσεις» καιεπικοινωνιακά τεχνάσματα. Συνιστούν, ωστόσο, όλααυτά τεκμήρια για να μιλήσουμε για ένα άλλου τύπουκόμμα;

Με σαφές πολιτικοϊδεολογικό πρόσημο

Η άποψή μας, που την έχουμε διατυπώσει και σε πα-λαιότερο σημείωμα μας, είναι ότι η «πολιτική χωρίςκομματικό παρελθόν» που ευαγγελίζεται το «Ποτάμι»

είναι η πολιτική απόληξη των «μεταρρυθμιστικών»ρευμάτων στο ελληνικό πολιτικό σύστημα κατά τις τε-λευταίες δύο δεκαετίες. Ο εκλεκτικισμός στην πραγ-ματικότητα ευφημίζει το υπερ-πολιτικό εκσυγχρονι-στικό αφήγημα το οποίο πράγματι έτεμνε εγκάρσια τιςπολιτικές παρατάσεις, ειδικά στη δεκαετία του 1990.Η στρατολόγηση στελεχών από τη «∆ράση», τη ∆ΗΜΑΡκαι το ΠΑΣΟΚ δείχνουν ότι το πολιτικοϊδεολογικόπρόσημο του «Ποταμιού» είναι σαφέστατο και δεν επι-δέχεται πολλαπλές ερμηνείες. Το «στραταρχικό» μον-τέλο οργάνωσης του κόμματος - μία χαλαρή οργανω-τική δομή που στοιχίζεται πίσω από την ηγεσία - δενείναι καινοφανές, αλλά αντίθετα κομίζει τις εμπειρίεςτου ΠΑΣΟΚ επί ηγεσίας ΓΑΠ. Το γεγονός, ωστόσο ότιένα κόμμα με αυτά τα χαρακτηριστικά τείνει να επι-κρατεί των λοιπών σχημάτων της Κεντροαριστεράςαποκαλύπτει ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός: την έλ-λειψη μίας ισχυρής ιδεολογικής ταυτότητας και μίαςαφήγησης για την Ελλάδα της κρίσης, που μπορεί πει-στικά να συγκολλήσει την απολεσθείσα κοινωνικήσυμμαχία του ΠΑΣΟΚ.

Κώστας Ελευθερίου

Το «Ποτάμι« ως νέα έκφραση της Κεντρoαριστεράς

Συνήθως λέμε και το εννοούμε,εμείς οι αριστεροί και οι αριστε-ρές, ότι οι εκλογικές μάχες είναι

κρίσιμες. Αυτή τη φορά, όμως, υπάρχεικάτι παραπάνω. Η μάχη αυτή δεν αφοράένα κόμμα, δεν αφορά μια παράταξη ήμια ιδεολογική και πολιτική πρόταση,μόνο. Αφορά, κυρίως, την κοινωνία τωνπολλών, των φτωχών και των καταπιε-σμένων, που ολοένα πληθαίνουν. Γιααυτή την κοινωνία το αποτέλεσμα τηςκάλπης είναι θέμα αξιοπρέπειας, ζωήςκαι εντέλει επιβίωσης.

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, η αυτοδύναμη κυ-βέρνηση της αριστεράς, είναι ένας συγ-κλονιστικός, συνάμα εφικτός στόχος.Και αυτή τη μάχη θα τη δώσει ο κόσμοςτης ριζοσπαστικής αριστεράς με πάθος,παρά τις όποιες ενστάσεις, παρά τις αμ-φιβολίες για επιλογές που έγιναν. Γιατίαφορά τα υποτελή κοινωνικά στρώματα,τα όνειρα μιας ολόκληρης αγωνιστικήςδιαδρομής, τα δικαιώματα των ανθρώ-πων, κυρίως αυτών που βρέθηκαν στοστόχαστρο των μνημονιακών και βαθιάσυντηρητικών κυβερνήσεων.

Είμαστε, πλέον, στην τελική ευθεία. ΟΣΥΡΙΖΑ δίνει τη μάχη ως η νέα δύναμηγια αυτό και πρέπει κάθε στιγμή να απο-δεικνύει ότι δεν έχει καμία σχέση με τοπαλαιό, φθαρμένο πολιτικό προσωπικό.Ισχύει ασφαλώς αυτό και για τις εσωτε-ρικές του διαδικασίες.

Αυτή η εφημερίδα, που σε δύσκολεςστιγμές, όταν πολλοί έλεγαν ότι το εγ-χείρημα τελείωσε, στήριζε τον ΣΥΡΙΖΑ

με πείσμα και συνέβαλε στην επανεκκί-νησή του, έχει το δικαίωμα να λέει τηγνώμη της, ακόμα ακόμα να κριτικάρεικακώς κείμενα, που θεωρεί ότι είναιικανά να πλήξουν την εικόνα και πιθα-νώς, αν αυτά επαναλαμβάνονται, τηνουσία του εγχειρήματος μας. Και τέτοιαυπήρξαν στη διαδικασία επιλογής υπο-ψηφίων.

Θα υπερασπιστούμε τώρα τον ΣΥΡΙΖΑμε το ίδιο πάθος, με την ίδια έμπνευση,όπως κάναμε πάντα. Αλλά θα συνεχί-

σουμε να είμαστε μια κριτική φωνή, ότανδιακρίνουμε δισταγμούς, διευρύνσεις μεπρόσωπα που δεν προσθέτουν, αλλάμάλλον αφαιρούν. Και θα συνεχίσουμενα μιλάμε για την ανάγκη μιας μεγάλης,πρωτίστως κοινωνικής, συμμαχίας, πουθα συμβάλει σε ένα πλατύ λαϊκό ρεύμααμφισβήτησης και ανατροπής.

Θα συνεχίσουμε να υπερασπίζουμε τορόλο του κόμματος, της Νεολαίας του,να υπερασπίζουμε τον κόσμο της αρι-στεράς, που σε δύσκολες περιόδους

έδωσε τη μάχη με ανιδιοτέλεια, στουςδρόμους, στα κινήματα, στους αγώνες.Οι ακαμψίες που συναντάμε πρέπει νααντιμετωπίζονται με συζήτηση και όχι μεαφορισμούς και γενικεύσεις. Ιδιαίτεραόταν απορρέουν από επιλογές μη υπερα-σπίσιμες.

Σε αυτόν τον κόσμο θα στηριχθούμεκαι αύριο. Στην κυβέρνηση της Αριστε-ράς αυτός θα είναι η κολόνα της νέας με-γάλης προσπάθειας, μαζί με τους αν-θρώπους που υποφέρουν και έχουν κάθελόγο να σταθούν στο πλευρό της αριστε-ράς, όχι σαν κομπάρσοι, αλλά πρωταγω-νιστές της μεγάλης ανατροπής.

Η αριστερά δίνει τη μάχη με αρχές καιαξιοπρέπεια. Ο κώδικας δεοντολογίας,που ορθώς ψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ για τουςυποψήφιους βουλευτές του, πρέπει νατηρηθεί κατά γράμμα, για να αποδεί-ξουμε ότι η πολιτική δεν ταυτίζεται, γιαεμάς, με τον παραγοντισμό και τον«επαγγελματισμό».

Και θα στεκόμαστε αυστηρά κριτικά σεκάθε προσπάθεια, κάθε σκέψη, που μπο-ρεί να οδηγήσει, ανεξάρτητα προθέσεων,σε ένα ΣΥΡΙΖΑ, που θα θυμίζει τους άλ-λους, που θα γυρνά τα μάτι προς τοπαλιό, το φθαρμένο, είναι οφέλιμο νααποφεύγεται. Τώρα δίνουμε τη μάχη,όλοι μαζί, με αισιοδοξία και εμπιστο-σύνη στις ιδέες, τις αξίες και τις προτά-σεις μας.

«Ε»

Σημειώσειςπριν τη μάχη των εκλογών

Το «στραταρχικό« μοντέλο ορ-γάνωσης του κόμματος - μίαχαλαρή οργανωτική δομή πουστοιχίζεται πίσω από την ηγε-σία - δεν είναι καινοφανές,αλλά αντίθετα κομίζει τις εμ-πειρίες του ΠΑΣΟΚ επί ηγεσίαςΓΑΠ.

“

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 77ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Με την ανακοίνωση των ψηφοδελ-τίων σε όλη την Ελλάδα, ο ΣΥ-ΡΙΖΑ μπαίνει στην τελική ευθεία

της προεκλογικής του εκστρατείας γιατη μεγάλη μάχη της 25ης Ιανουαρίου. Ηεικόνα των ψηφοδελτίων αποτυπώνειτις ζυμώσεις και τη συζήτηση που έγινεκαθόλη την προηγούμενη περίοδο καιδίνει το δικαίωμα στους επιτελείς τουκόμματος να αισιοδοξούν ότι ο στόχοςτης αυτοδυναμίας μπορεί να επιτευχθεί.Κομματικά στελέχη, συνεργαζόμενοι,αγωνιστές των κοινωνικών κινημάτων,διανοούμενοι και δημοσιογράφοι, νέοικαι νέες, συνθέτουν το μωσαϊκό των ψη-φοδελτίων, ενώ αύριο αναμένεται ναανακοινωθεί και το ψηφοδέλτιο Επικρα-τείας.

Η εβδομάδα που πέρασε ήταν πυκνήπολιτικών εξελίξεων για τον ΣΥΡΙΖΑ.Αρχικά, το προηγούμενο Σαββατοκυ-ρίακο ήταν η σύγκληση της ΚεντρικήςΕπιτροπής και του ∆ιαρκούς Συνεδρίουμε το οποίο, το κόμμα της αξιωματικήςαντιπολίτευσης ξεκίνησε την προεκλο-γική του εκστρατεία. Ακολούθησανπέντε δύσκολες μέρες, απαραίτητες γιατη συγκρότηση των ψηφοδελτίων σε όλητην Ελλάδα.

Το ∆ιαρκές Συνέδριο

Η απόφαση για σύγκληση του ∆ιαρ-κούς Συνεδρίου πάρθηκε μετά από πρό-ταση του επικεφαλής του κόμματος,Αλέξη Τσίπρα. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ,ήθελε, με αυτόν τον τρόπο, να εξασφα-λίσει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συ-ναίνεση τόσο για τα θέματα που αφο-ρούσαν το πρόγραμμα όσο και για τοακανθώδες ζήτημα των πολιτικών συμ-μαχιών και συνεργασιών.

Η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα και η πα-ρουσίαση των έξι πυλώνων του προ-γράμματος είχε θετική απήχηση τόσοστην κοινωνία όσο και στο εσωτερικότου κόμματος. Η σαφής δέσμευση γιακατάργηση του μνημονίου, η διευκρί-νηση ότι το πρόγραμμα της Θεσσαλονί-κης θα εφαρμοστεί ανεξαρτήτως της πο-ρείας των διαπραγματεύσεων με τουςδανειστές, η ξεκάθαρη αναφορά και επί-θεση στο σύστημα της διαπλοκής ήταναπό τα σημεία που βρήκαν μεγάλη αντα-πόκριση τόσο από τους συνέδρους όσοκαι από όσους παρακολούθησαν την ομι-λία από τους δέκτες της τηλεόρασήςτους. Ωστόσο, ερωτηματικά προκάλεσανθέσεις όπως αυτή για υπαγωγή των ελεγ-κτικών μηχανισμών του κράτους κατευ-θείαν στον πρωθυπουργό και η αναφοράσε συγκεκριμένο αριθμό υπουργείων πουθα διαθέτει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο συγ-κλήθηκε το ∆ιαρκές Συνέδριο αλλά καιη Κεντρική Επιτροπή προκάλεσαν αντι-δράσεις εντός του κόμματος. ∆υσαρέ-σκεια προκάλεσε όμως και ο τρόπος μετον οποίο αποφασίστηκε να ολοκληρω-θεί το Συνέδριο, μια μέρα νωρίτερα.Πολλοί σύνεδροι αντέδρασαν, ειδικάόσοι ήρθαν από την επαρχεία και δενείχαν, τελικά, την ευκαιρία να διατυπώ-σουν τις απόψεις τους, περιοριζόμενοισε ρόλο ακροατή των λίγων ομιλιών πουέγιναν από στελέχη του κόμματος.

Πολιτικές Συμμαχίεςκαι ψηφοδέλτια

Στην Αριστερά και ειδικότερα στον ΣΥ-ΡΙΖΑ μια από τις δύσκολες συζητήσειςήταν αυτή που αφορούσε τις συνεργα-σίες και ειδικά την περίοδο των εκλο-γών. Πόσω μάλλον τώρα, που η Αρι-στερά βρίσκεται προ των πυλών της κυ-βέρνησης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Η Κεντρική Επιτροπή, που έγινε λίγεςώρες πριν την έναρξη του ∆ιαρκούς Συ-νεδρίου, αποφάσισε όπως ακολουθηθείη ήδη συμφωνημένη διαδικασία συγκρό-τησης ψηφοδελτίων. Μια διαδικασία,δήλαδή, που έδινε μεγάλη δυνατότηταστις Νομαρχιακές Επιτροπές και δι-καίωμα αλλαγής από την Κεντρική Επι-τροπή, μόνο σε περίπτωση μεγάληςπλειοψηφίας. Η εξαμελής Επιτροπή Ψη-φοδελτίων είχε την ευθύνη της συνεν-

νόησης με τις Νομαρχιακές και της υπό-δειξης δικών της προτάσεων που θασυμπεριελάμβαναν τόσο τις συνεργαζό-μενες πολιτικές δυνάμεις όσο και ορι-σμένες περιπτώσεις υποψηφιοτήτωνπου έδιναν το στίγμα της κοινωνικής δι-εύρυνσης. Η Επιτροπή Ψηφοδελτίωνβρισκόταν σε συνεχή συνεδρίαση κα-θόλη τη διάρκεια της εβδομάδας και τε-λικά η Κεντρική Επιτροπή ξανασυνε-δρίασε, μετά από πολλές αναβολές, τηνΠέμπτη το βράδυ προκειμένου να εγκρί-νει τις τελικές λίστες. Η συνεδρίαση,που έγινε κεκλεισμένων των θυρών,έγινε σε κλίμα έντασης. Μέλη της Κεν-τρικής Επιτροπής που υπέγραψαν τοκείμενο των «53» αλλά και μέρος τηςΑριστερής Πλατφόρμας, τοποθετήθηκανστη συνεδρίαση εκφράζοντας τη διαφω-νία τους τόσο για την διαδικασία πουακολουθήθηκε όσο και για ονόματα υπο-ψηφίων που δεν είναι υπερασπίσιμαστον κόσμο της Αριστεράς και ταυτό-χρονα, δημιουργούν ανασφάλεια ωςπρος τη συνεκτικότητα της Κοινοβου-λευτικής Ομάδας που θα προκύψει τηνεπόμενη των εκλογών. Όλες οι τοποθε-τήσεις, πάντως, αναγνώριζαν την ιδιαι-τερότητα της περιόδου τονίζοντας, πα-ράλληλα, την ανάγκη να μην πληγεί τοκύρος του κόμματος λίγες μέρες πριντην κρίσιμη μάχη των εκλογών. Η Κεν-τρική Επιτροπή ολοκληρώθηκε αργά τοβράδυ, χωρίς να έχουν ξεκαθαρίσει οιδύσκολες περιπτώσεις. Στο κλείσιμο μά-λιστα, ο Γραμματέας του κόμματος, ∆η-μήτρης Βίτσας, τόνισε ότι η απόφαση

της ΚΕ πάρθηκε «κατά πλειοψηφία καικατά ανοχή». Είναι χαρακτηριστικό ότιτο πρωί της Παρασκευής στελέχη τουΣΥΡΙΖΑ δεν γνώριζαν κατά πόσον θαβρίσκονται στα ψηφοδέλτια ονόματαπου προκάλεσαν συζήτηση το προηγού-μενο διάστημα.

Τελικά τα ψηφοδέλτια ανακοινώθη-καν το απόγευμα της Παρασκευής (τοβράδυ στάλθηκε και το ψηφοδέλτιο τουΚιλκίς) ενώ τη ∆ευτέρα θα ανακοινωθείκαι το Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ.

Αδάμος Ζαχαριάδης

Στην Αριστερά και ειδι-κότερα στον ΣΥΡΙΖΑ μιααπό τις δύσκολες συζη-τήσεις ήταν αυτή πουαφορούσε τις συνεργα-σίες και ειδικά την πε-ρίοδο των εκλογών.Πόσω μάλλον τώρα, πουη Αριστερά βρίσκεταιπρο των πυλών της κυ-βέρνησης, με ό,τι αυτόσυνεπάγεται.

“

ΣΥΡΙΖΑ

Με στόχο την αυτοδυναμία

Μένειστις Βρυξέλλεςο Μανώλης ΓλέζοςΜε δήλωσή του, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ,

διευκρινίζει ότι θα παραμείνει στο Ευρωκοινοβούλιο.«Είχα δηλώσει, στις παραμονές των Ευρωεκλογών, ότι

όταν θα προκηρύσσονταν εθνικές εκλογές, θα ήθελα ναπαραιτηθώ από το Ευρωκοινοβούλιο, για να είμαι και πάλιυποψήφιος. Η πραγματικότητα, όμως, με υποχρεώνει νατροποποιήσω την επιθυμία μου, με την πεποίθηση ότι,παραμένοντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μπορώ να βοηθήσωπιο ουσιαστικά την αυριανή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή τη στιγμή, η δυνατότητα να αναπτυχθεί ένα ισχυρό κίνημαστήριξης των δίκαιων διεκδικήσεων της Ελλάδας έναντι τηςΓερμανίας εμφανίζεται όσο ποτέ ισχυρή. Για να αξιοποιήσω τοευοίωνο αυτό κλίμα, παραμένω στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.Παράλληλα, καλώ τους Έλληνες ψηφοφόρους να ενισχύσουν τονΣΥΡΙΖΑ, στηρίζοντας όλους εκείνους που αγωνίζονται μεανιδιοτέλεια για το καλό του λαού και της χώρας μας, για ναγκρεμίσουν το καθεστώς της υποταγής και να ανοίξουν το δρόμοστη λαϊκή κυριαρχία».

•

Πώς διασφαλίζεταιο Κώδικας∆εοντολογίας;

Όπως είχαμε γράψει τηνπροηγούμενη βδομάδα εγκρίθηκεο Κώδικας ∆εοντολογίας του

ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο, σύμφωνα με τηναπόφαση της Πολιτικής Γραμματείαςκαι της Κεντρικής Επιτροπής, θακληθούν να υπογράψουν όλοι οιυποψήφιοι βουλευτές του κόμματος. Ηείδηση αυτή ανακούφισε καιχαροποίησε αρκετό κόσμο, ειδικά ταμέλη του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν έβλεπαν μεκαλό μάτι διάφορες συμπεριφορές τουπροηγούμενου διαστήματος.Προβλέψεις όπως η οικονομικήδιαχείριση των αποζημιώσεων καικανονισμοί για τον τρόπο διεξαγωγήςτης προεκλογικής εκστρατείαςχαρακτηρίστηκαν αναγκαίες καιελπιδοφόρες για τη νέα δύσκοληκατάσταση της επόμενης περιόδου.Παρόλα αυτά υπάρχουν ακόμα ορισμένακενά. Για παράδειγμα, μέχρι την ώραπου γράφεται αυτή η σελίδα, εκκρεμείη υλοποίηση μιας σημαντικήςπαραμέτρου του Κώδικα.Αναφερόμαστε στη σύσταση τηςΕπιτροπής ∆εοντολογίας που, πάντασύμφωνα με την απόφαση, θα αναλάβειτην επίβλεψη της εφαρμογής τουΚώδικα αλλά και την διαχείριση τυχόνπροβλημάτων που μπορεί ναπροκύψουν. Πάντως, δόθηκε ηδιαβεβαίωση ότι η Επιτροπή θα οριστεί«εντός των επόμενων ημερών».

88 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Τη συνέντευξη πήρεο Παύλος Κλαυδιανός

Την Τετάρτη, το ελληνικό ζήτημα συ-ζητήθηκε στην ΕΚΤ με τρόπο, μάλιστα,μη κινδυνολογικό, αντίθετα απ’ ό,τι γί-νεται εδώ. Κατά τα ρεπορτάζ υπήρξεεκνευρισμός και ενόχληση για όσα λέ-γονται περί Grexit. Χθες θα το συζητού-σαν και οι Μέρκελ – Ολάντ. Τι σημαί-νουν όλα αυτά;

Βρισκόμαστε σε μια πρωτοφανή αντι-στροφή των ρόλων, σε πρωτοφανή σύγ-χυση από όλες τις πλευρές. Οι δανειστέςτης Ελλάδας έχουν κάνει ό,τι μπορούνγια να γίνει το χρέος, που ήταν από τηναρχή μη εξυπηρετήσιμο, ακόμη περισσό-τερο μη βιώσιμο. ∆ηλαδή, με την πολι-τική που έχουν επιβάλει τα τελευταίαχρόνια έχουν συρρικνώσει το εισόδηματης χώρας και παράλληλα έχουν αυξήσειτο χρέος. Κι αυτό έγινε λόγω της συντα-γής που με δογματισμό και αδιαλλαξίαεφαρμόστηκε από την τρόικα.

Αυτό συνειδητοποιούν, δηλαδή, τώρακαι καθώς έρχεται στην κυβέρνηση ο ΣΥ-ΡΙΖΑ προσαρμόζονται;

Βέβαια. Φυσικά έπρεπε αυτό να τογνωρίζουν από την αρχή, ήταν πολύαπλό, αλλά δεν ήθελαν. Και τώρα, ότανεμφανίζεται το ενδεχόμενο η Ελλάδα ναζητήσει να διαγραφεί ένα μεγάλο μέροςτου χρέους, έπρεπε να καταλαβαίνουνότι αυτό συντείνει να γίνει το υπόλοιποχρέος βιώσιμο. Όταν ο Αλέξης Τσίπραςζητά περίοδο χάριτος και πληρωμές μερήτρα ανάπτυξης, αυτό το αίτημα είναιακριβώς προς την κατεύθυνση της εξυ-πηρέτησης του χρέους. Έχουν, λοιπόν,αντιστραφεί οι όροι. Οι δανειστές επιμέ-νουν σε μια πολιτική που δεν βγαίνειπουθενά και επομένως κάνει το χρέοςακόμη περισσότερο μη βιώσιμο. Αλλά,δεν είναι μόνο οι δανειστές, υπάρχουνκαι θεσμοί, όπως η ΕΚΤ, οι τράπεζες που

έχουν δανείσει την Ελλάδα. Άλλωστε, τομεγαλύτερο μέρος των ελληνικών ομό-λογων βρίσκεται στην ΕΚΤ, η οποία ταδιαχειρίζεται πλέον με πολιτικά κριτή-ρια. Χρησιμοποιείται το επιχείρημα ότι,αν διαγραφεί ελληνικό χρέος, θα επιβα-ρυνθούν γι’ αυτό οι ευρωπαίοι φορολο-γούμενοι. Μάλιστα, ο κ. Σαμαράς είπεότι δεν μπορεί σε χώρες οι οποίες δανεί-ζονται με υψηλότερο επιτόκιο και μαςδανείζουν με χαμηλότερο να τους πούμεστο τέλος ότι διαγράφουμε το χρέος μαςπρος αυτές. Μα η διαγραφή θα γίνει συ-ναινετικά, με στόχο να εξασφαλισθεί ηεξυπηρέτηση του εναπομένοντος χρέ-ους. ∆εν θα υποστούν τη διαγραφή οιφορολογούμενοι, διότι απ’ όλη αυτή τηλεγόμενη βοήθεια προς την Ελλάδα, πουανέρχεται στα 380 δισ. την τελευταίαπενταετία, η χώρα μας δεν παρέλαβεσχεδόν τίποτα, αφού το σύνολο διοχε-τεύθηκε στους δανειστές της. Αυτό λέ-γεται «βοήθεια» προς την Ελλάδα; Ήμήπως προς τις πιστώτριες τράπεζέςτους που έχουν δανείσει – και επομένωςπραγματοποιήσει μεγάλα κέρδη – ειςβάρος της Ελλάδας;

Η φιλολογία περί Grexit

Καθόλου τυχαίο, λοιπόν, που η ΕΚΤλέει ότι ενοχλείται από τη φιλολογία γιατο Grexit. Αλλά αυτό δεν το λέει ο ΣΥ-ΡΙΖΑ και ο Τσίπρας. Ο Σαμαράς το λέει.

Σύμφωνοι, αλλά ούτε και οι επίσημοιΓερμανοί και Ευρωπαίοι. Τα διαχέει ολαϊκός Τύπος, εκεί τα διοχετεύουν. ΟΣαμαράς τα χρησιμοποιεί για προεκλο-γικούς λόγους, τρομοκρατεί τους ψηφο-φόρους. ∆ιαψεύσθηκε επισήμως από τηνΜέρκελ, την εκπρόσωπο της Κομισιόν,τον Ντράγκι και τον πρόεδρο του Ευρω-κοινοβουλίου. Αν παρ’ολα αυτά ακόμηπαίζεται, είναι για πολιτικούς λόγους.Ασφαλώς, προτιμούν μια κυβέρνησηόπως αυτή που υπήρχε παρά μια κυβέρ-

νηση της αριστεράς. Αφήνουν να διαδί-δεται η κινδυνολογία, αλλά δεν αναλαμ-βάνουν την ευθύνη αυτής, εμφανίζονταιάψογοι. ∆ιότι γνωρίζουν ότι δεν υπάρχειθέμα εξόδου από το ευρώ, δεν προβλέ-πεται ούτε μπορεί να τεθεί παρόμοιο ζή-τημα. ∆εν υπάρχει ούτε μπορεί να υπάρ-ξει. Εξάλλου, αφού η ευρωζώνη είναιπλέον θωρακισμένη, πολύ πιο ισχυρή σεσχέση με το 2012, τότε είναι σε θέση ναδιαχειριστεί και το ελληνικό πρόβλημααν υπάρχει, αν υπάρξει μια αναταραχήπαροδική. Η ΕΚΤ και η Ευρώπη έχουνηδη εγγυηθεί ότι οι τέσσερις μεγάλεςτράπεζες είναι συστημικές και τις έχουνήδη εντάξει στο ευρωπαϊκό τραπεζικόσύστημα.

Τι σημαίνει στην πράξη ότι τώρα οι ελ-ληνικές τράπεζες είναι υπό την εποπτείατης ΕΚΤ;

Ότι δεν θα πτωχεύσουν ποτέ και ότιθα έχουν πάντα ρευστότητα. ∆ιότι είναισυστημικές και επομένως η ενδεχόμενηκατάρρευσή τους θα συμπαρασύρει κιάλλες, θα έχει μεγάλο κόστος για όλητην Ευρώπη. Η κινδυνολογία περί έλλει-ψης ρευστότητας, δεν έχει κανένα νόημαούτε βάση, αφού η ΕΚΤ δεν μπορεί νατην διακόψει σε καμιά περίπτωση. ∆ενμπορεί να πυροδοτήσει μόνη της τηνκρίση. Είναι σαν να βάζεις φωτιά στοσπίτι που κάθεσαι.

Ειπώθηκε, ωστόσο, μετά τη συνε-δρίαση της ΕΚΤ ότι για να πάρει ρευστό-τητα η χώρα πρέπει οι τράπεζές της ναείναι σε πρόγραμμα; Το επανέλαβε και οκ. Κερέ, μέλος της Εκτελεστικής Επι-τροπής.

Είναι περιττό, είναι διακοσμητικό καιμάλλον το ζήτησε ο ίδιος ο Στουρνάραςγια λόγους πολιτικούς. Εφόσον οι συν-θήκες υφίστανται. Ας φύγουμε, λοιπόν,από την κινδυνολογία του Grexit, ότιδήθεν θα κλείσει η στρόφιγγα. Αυτοί που

Οι αποφάσεις τηςΕΚΤ για ποσοτικήχαλάρωση έχουν ήδηληφθεί με ομοφωνία.Είναι αυτές, πουσχεδιάζουν ναπρομηθεύσουνπρόσθετηρευστότητααγοράζονταςαπευθείας κρατικάομόλογα, αλλά καιομόλογαεπιχειρήσεων, χωρίςνα διέρχονται από τηχρηματοδότηση τωντραπεζών.

“

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟ

Η Ευρώπη έχ ει ανάγκητη συμφωνία με την ΕλλάδαΑυτοί που μιλούν για Grexit αποκ ρύπτουν τη νέα θεσμική συστημική πραγματικότητα

Ο καθηγητής Κώστας Βεργόπουλος επισημαίνει, στη συνέντευξή του στην «Εποχή», ότι«όλη η Ευρώπη βρίσκεται στο ίδιο αδιέξοδο, του αποπληθωρισμού και η Ελλάδα τοαποκαλύπτει» απλώς. Συνεπώς είναι «ρεαλιστικός ένας συμβιβασμός της Γερμανίας» ανέχει απέναντί της και έναν πραγματικό διαπραγματευτή. Ενώ υπογραμμίζει ότι «είναιπιθανό να έχουμε αλλαγές σύντομα και αυτό θα είναι ένα δώρο που θα συμπέσει με τηνκυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα». Παράλληλα, επισημαίνει ότι ο Σαμαράς «διαψεύσθηκεεπισήμως από την Μέρκελ, την εκπρόσωπο της Κομισιόν, τον Ντράγκι και τον πρόεδροτου Ευρωκοινοβουλίου» και το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι «αφήνουν να διαδίδεται ηκινδυνολογία, αλλά δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη αυτής» επιβεβαιώνει ότι «γνωρίζουνπως δεν υπάρχει θέμα εξόδου από το ευρώ, δεν προβλέπεται ούτε μπορεί να τεθείπαρόμοιο ζήτημα». Επιπλέον, τονίζει ότι η κινδυνολογία περί έλλειψης ρευστότηταςείναι παντελώς αβάσιμη, αφού το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι υπό τηνεποπτεία της ΕΚΤ σημαίνει «ότι δεν θα πτωχεύσουν ποτέ και ότι θα έχουν πάνταρευστότητα, διότι είναι συστημικές και επομένως η ενδεχόμενη κατάρρευσή τους θασυμπαρασύρει κι άλλες και θα έχει μεγάλο κόστος για όλη την Ευρώπη».

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 99ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

μιλούν για Grexit αποκρύπτουν τη νέαθεσμική συστημική πραγματικότητα,στην οποία έχει ήδη ενταχθεί η χώραμας. Λέγεται, επίσης, ότι πρέπει να πα-ραμένει σε κάποιο πρόγραμμα, όμως τοπεριεχόμενο του δεν έχει ορισθεί καιμπορεί να γίνει αντικείμενο διαπραγμά-τευσης με τη νέα κυβέρνηση. Κάποιοιπαίζουν με τα λόγια. Η Ισπανία που δενβρίσκεται σε πρόγραμμα εφαρμόζει τηνίδια πολιτική με την Ελλάδα που βρί-σκεται σε πρόγραμμα. Σημασία έχει τοπεριεχόμενο του προγράμματος, τηςεφαρμοζόμενης πολιτικής και όχι η λέξη«πρόγραμμα».

Αξιώνουν αύξηση επενδύσεων

Στις δηλώσεις των κορυφαίων αξιω-ματούχων όπως των Μέρκελ, Μοσκο-βισί, Ντράγκι διακρίνεται η ανησυχία ότιη κινδυνολογία άρχισε να γίνεται μπού-μερανγκ για την ευρωζώνη. Είναι έτσι;

Ισχύει αυτό. Η Μέρκελ μέχρι τώραυποθάλπει τις αντιδράσεις του υποθετι-κού γερμανού φορολογούμενου. Στοεξής κινδυνεύει να την πάθει όπως ο βο-σκός με τους λύκους: να πέσει θύμα τωνπιέσεων του λαϊκού Τύπου, που η ίδιαέχει εκθρέψει. Γι’ αυτό επιδιώκει να κα-τευνάσει τις ανησυχίες του. Αφενός,προβαίνει σε αμφίσημες δηλώσεις, αφε-τέρου, ο επίσημος εκπρόσωπός της στοσυμβούλιο της ΕΚΤ ψηφίζει μαζί με τονΝτράγκι, ενώ ο Γενς Βάιντμαν τηςΜπούντεσμπανκ είναι κάθετος εναντίοντων προτάσεών του. Οι αποφάσεις τηςΕΚΤ για ποσοτική χαλάρωση έχουν ήδηληφθεί με ομοφωνία. Είναι αυτές, πουσχεδιάζουν να προμηθεύσουν πρόσθετηρευστότητα αγοράζοντας απευθείαςκρατικά ομόλογα, αλλά και ομόλογα επι-χειρήσεων, χωρίς να διέρχονται από τηχρηματοδότηση των τραπεζών.

Γράφτηκε, ωστόσο, ότι τεχνικά κλιμά-κια υπολογίζουν το κόστος εξόδου τηςΕλλάδας…

Μπορεί να τα συζητούν όλα αυτά, εν-τάξει. Προσθέτω όμως το εξής: οΝτράγκι προχθές δήλωσε ξεκάθαρα –

δεν είχε κανένα πρόβλημα να το πει έτσι– ότι χώρες που έχουν εμπορικό πλεόνα-σμα στην ευρωζώνη, όπως η Γερμανία,πρέπει να το ανακυκλώνουν με πρόσθε-τες επενδύσεις, με αύξηση των επενδύ-σεων και όχι με μείωση, όπως συμβαίνειμέχρι σήμερα, πρωτοστατούσης της Γερ-μανίας. Το αυτό αξίωσε και ο υπουργόςΟικονομίας του Ολάντ, Εμανουέλ Μα-κρόν, άνθρωπος της τράπεζας Ρότσιλντ.Η Γαλλία απαιτεί από την Γερμανία νααυξήσει τις επενδύσεις και τις δαπάνεςτης, αφού αυτή τουλάχιστον έχει πλεο-νάσματα και είναι σε θέση να το κάνει.

Είναι θεσμικός όρος στην ευρωζώνηότι δεν επιτρέπεται το εμπορικό πλεό-νασμα να είναι άνω του 6% του ΑΕΠ μιαςχώρας;

Ναι, είναι. Η Γερμανία έχει εξωτερικόπλεόνασμα 7,5% του ΑΕΠ, αλλά και 6%είναι πάρα πολύ, έχει υποχρέωση να τοανακυκλώνει. Ομως, αντίθετα, το διατη-ρεί σε αποταμιεύσεις, με αποτέλεσμα οιεπενδύσεις στη Γερμανία εδώ και δέκαπέντε χρόνια να έχουν μειωθεί. Ήταν24% του ΑΕΠ και τώρα είναι 17%. Ο αν-τικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ δε-σμεύθηκε ότι στα επόμενα τρία χρόνια οιεπενδύσεις στη χώρα του από 17% θααυξηθούν σε 20%. ∆ηλαδή, και πάλι λι-γότερο από πριν. Η Γερμανία δεν επεν-δύει ούτε στο εξωτερικό. Η Γαλλία, πουδεν έχει εξωτερικό πλεόνασμα, αλλά έλ-λειμμα, επενδύει στο εξωτερικό διπλά-σια από την Γερμανία.

•

Ο Ντράγκι δήλωσεξεκάθαρα ότι χώρεςπου έχουν εμπορικόπλεόνασμα στηνευρωζώνη, όπως ηΓερμανία, πρέπει νατο ανακυκλώνουν μεπρόσθετεςεπενδύσεις. Το αυτόαξίωσε και ουπουργός Οικονομίαςτου Ολάντ, ΕμανουέλΜακρόν, άνθρωποςτης τράπεζαςΡότσιλντ.

“

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟ

Η Ευρώπη έχ ει ανάγκητη συμφωνία με την ΕλλάδαΑυτοί που μιλούν για Grexit αποκ ρύπτουν τη νέα θεσμική συστημική πραγματικότητα

Εμφανίζονται σενάρια ότι η Γερμανία ετοιμάζεται για συμ-βιβασμό με μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Πώς το σχολιάζεις;

Είναι ρεαλιστικό. Γιατί; ∆ιότι η Ευρώπη έχει πρόβλημα, δενείναι ότι η Ελλάδα έχει πρόβλημα και η Ευρώπη πάει καλά. Ανη Ευρώπη πήγαινε καλά, αυτό θα μπορούσε να αποβεί σε βάροςμας, να αδιαφορήσει για την Ελλάδα. Αλλά σήμερα πηγαίνουνάσχημα όλοι μαζί. Τα τελευταία στοιχεία λένε ότι ο πληθωρι-σμός πέρασε κάτω από το μηδέν. ∆ηλαδή, αρχίζει πια όχι ηαπλή ύφεση, αλλά κάτι χειρότερο, αφού συνδυάζεται με τοναποπληθωρισμό. Καταρρέουν οι επενδύσεις. Όταν οι τιμές εξε-λίσσονται αρνητικά, ποιος επενδύει; Αλλά να πω και το εξής:Υπάρχει και ένας ειδικός λόγος που η Ευρώπη έχει ανάγκη τησυμφωνία. Η Ελλάδα έχει υποστεί κοινωνική καταστροφή τηνοποία αναγνωρίζουν όλοι. Με ευθύνη της συνταγής που επέ-βαλε η Ευρώπη. Είναι λογικό, λοιπόν, η Ελλάδα να ζητήσει τηναλλαγή της. Ήδη χθες Σάββατο η Μέρκελ με τον Ολάντ είχανσυνάντηση για όλα τα ζητήματα και για το ελληνικό. Ήδη οΟλάντ, παρ’ όλες τις μεταστροφές του, αρχίζει και σηκώνει κε-φάλι.

Φοβούνται, δηλαδή, ότι αν υπάρξει μια διαταραχή θα απει-λήσει να επεκταθεί και να αποσταθεροποιήσει μία προβλημα-

τική ευρωζώνη;Όπως έγραψαν οι «Financial Times», η Ελλάδα είναι η κορυφή

του παγόβουνου που λέγεται Ευρώπη. Έχει προσαράξει το πα-γόβουνο και η Ελλάδα είναι στην κορυφή του, αυτό που φαίνε-ται. Όλη η Ευρώπη βρίσκεται στο ίδιο αδιέξοδο, του αποπλη-θωρισμού, και η Ελλάδα το αποκαλύπτει. Ο Ντράγκι, από τηθέση του, το γνωρίζει καλύτερα απ’ όλους και γι’ αυτό κάνειό,τι μπορεί. Ναι, είναι πιθανό να έχουμε αλλαγές σύντομα καιαυτό θα είναι ένα δώρο που θα συμπέσει με την κυβερνητικήαλλαγή στην Ελλάδα.

Κάποια ρεπορτάζ στο εξωτερικό μιλούν για συμφωνία έωςτις 28 Φεβρουαρίου!

Στις 22 Ιανουαρίου θα βρεθεί! Αυτή την ημέρα η ΕΚΤ θα ανα-κοινώσει τα νέα μέτρα. Με αφετηρία το πλαίσιο που θα βγειστις 22 Ιανουαρίου, είναι κάτι το αναμενόμενο όχι υπερβολή.Πρέπει να ληφθούν αποφάσεις μέσα σ’ αυτή την προθεσμία. Ναχαραχθεί μια πορεία, αν έχει βγει νέα κυβέρνηση στην Ελλάδαπρέπει να έλθουν σε μία νέα συμφωνία.

Στην Ελλάδα, εντούτοις, η συζήτηση γίνεται ανάποδα, όλααυτά είναι εκτός ύλης. Προσπαθούν να τρομοκρατήσουν τονκόσμο με βάση τα όσα λέγονται (ή δεν λέγονται) και όσα συμ-βαίνουν.

Το πετυχαίνουν αυτό, γιατί δεν υπάρχει αντίλογος. ∆εν υπάρ-χουν, δεν έχουμε ανθρώπους να βγαίνουν και να εξηγούν στονκόσμο. Οι αντίπαλοι έχουν το μονοπώλιο του Τύπου και, χωρίςσοβαρό αντίλογο, υπάρχει κενό. Ο λόγος μας, ως προς αυτά,είναι αποσπασματικός.

•

Ρεαλιστικόςο συμβιβασμόςτης Γερμανίας

1100 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης

Πόσο εύστοχη επικοινωνιακά και πο-λιτικά είναι η στρατηγική του φόβουστην οποία επενδύει το επιτελείο της Ν∆για την προεκλογική εκστρατεία;

Πιστεύω ότι δεν είναι θέμα ευστοχίαςή αστοχίας. ∆εν έχει πολλά περιθώριααπό την άποψη ότι δεν έχει να προτείνεικάτι διαφορετικό, κάτι πραγματικά ελ-πιδοφόρο. Η κυβέρνηση αυτή έχει ήδηδοκιμαστεί και έχει αποτύχει. Ξεκίνησεαπό αντιμνημονιακές θέσεις για να κα-ταλήξει να εφαρμόζει μια ανάλγητη πο-λιτική τόσο στο οικονομικό όσο και στοκοινωνικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, δενμπορεί να υποσχεθεί κάτι, δεδομένου,μάλιστα, ότι είναι πλέον γνωστό πως έρ-χονται και νέα μέτρα. Έτσι, το μόνο πουμπορεί να κάνει είναι μια επιχείρηση εκ-φοβισμού της κοινωνίας.

Βρίσκει όμως εύφορο έδαφος;

Καταρχήν δεν πρόκειται για μια νέατακτική. Εφαρμόστηκε με επιτυχία το2012. ∆εν είναι μια απλή τακτική εκφο-βισμού. Πρόκειται για τακτική ψυχολο-γικών επιχειρήσεων. Θυμίζω εδώ ότι δύοβασικά χαρακτηριστικά των ψυχολογι-κών επιχειρήσεων είναι τα εξής: Τοπρώτο είναι ο εκφοβισμός και το δεύ-τερο η δαιμονοποίηση του αντιπάλου.Παρατηρούμε ότι το 2012 χρησιμοποι-ήθηκαν και τα δύο. Όμως αυτού του εί-δους οι ψυχολογικές επιχειρήσεις χρη-σιμοποιούνται σε καιρούς πολέμου καιείναι πολύ ενδιαφέρον ότι επέλεξαν νατις ακολουθήσουν σε προεκλογική πε-ρίοδο. Τότε, το 2012 αυτή η τακτική,απέδωσε για διάφορους λόγους. Πρώ-τον, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια σχετικά άγνωστηπολιτική δύναμη στο ευρύ κοινό. ∆εύτε-ρον, τον ακολουθούσε η αριστεροφοβίαπου έχει διαπεράσει την ελληνική κοι-νωνία μετά το τέλος του εμφυλίου, τιςμετεμφυλιακές διώξεις και τη δικτατο-ρία. Τρίτον, το γεγονός ότι έλεγε πως θακαταργήσει τα μνημόνια στο φόντο όλωντων εκφοβισμών ενώ η Ν∆ έδινε, πα-ράλληλα με την αντιμνημονιακή της ρη-τορική, μια ελπίδα καλύτερης διαχείρι-σης, έκανε κάποιους να φοβηθούν.Τέλος, και αυτό είναι σημαντικό, οι αν-τιφάσεις στο λόγο του ΣΥΡΙΖΑ για διά-φορα θέματα, ειδικά της οικονομίας, συ-νέβαλαν να βρει ανταπόκριση ο εκφοβι-σμός.

Τα πράγματα σήμερα είναι διαφορε-τικά. Σήμερα δεν μπορούν να δαιμονο-ποιήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσί-πρα, καθώς τόσο ο επικεφαλής του κόμ-ματος όσο και το ίδιο το κόμμα έχουνκαταφέρει να αποκτήσουν σημαντικάερείσματα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ει-δικά μετά την υποψηφιότητα του Τσίπραγια την Κομισιόν. Ως εκ τούτου, απομέ-νει μόνο ο εκφοβισμός. Αλλά και αυτόςπροϋποθέτει δύο όρους οι οποίοι σή-μερα, δεν πληρούνται. Πρώτον, δενυπάρχει αρραγές μέτωπο εκφοβισμούστο εξωτερικό. Σήμερα μια σειρά στε-λέχη της διεθνούς πολιτικής και οικονο-

μίας, τάσσονται με το πλευρό της αξιω-ματικής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα,καθώς αντιλαμβάνονται ότι είναι μιαχρυσή ευκαιρία να αναχαιτιστεί η πολι-τική της λιτότητας όχι μόνο στην Ελλάδααλλά και σε όλη την Ευρώπη. Επιπλέον,το 2012 και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ανέ-τοιμος. ∆εν είχε επεξεργασμένο πρό-γραμμα και πολλές φορές έβγαζε αντι-φατική εικόνα με την πολυγλωσσία του.Σήμερα αυτό έχει περιοριστεί πολύ και οΣΥΡΙΖΑ έχει ένα πρόγραμμα επεξεργα-σμένο και κοστολογημένο, ασχέτως ανσυμφωνεί ή διαφωνεί κανείς μαζί του.Όλα αυτά συντείνουν στο ότι το όπλοτου φόβο δεν μπορεί να είναι τόσο απο-τελεσματικό για τη Ν∆ σήμερα. Κι ας μηνξεχνάμε ότι η κατ’ επανάληψη χρήση τουεκφοβισμού συνέβαλλε να αναπτύξουνπολλοί ένα είδος μιθριδατισμού, να μηνφοβούνται πια τις αυτές τις απειλές.

Η τακτική του ΣΥΡΙΖΑ

Να περιμένουμε, δηλαδή, τη Ν∆ ναχρησιμοποιεί και άλλα επικοινωνιακάχαρτιά;

Νομίζω ότι δεν θα περιοριστεί στην εκ-στρατεία εκφοβισμού. Θα χρησιμοποι-ήσει και την υποτιθέμενη σταθερότητα,το πρωτογενές πλεόνασμα, και θα δείξειότι έχει επιτελέσει έργο. Αυτά όμωςέχουν περιορισμένη ισχύ γιατί – ακόμα κιαν ισχύουν, που δεν ισχύουν - ο κόσμοςψηφίζει κυρίως με κριτήριο τι θα κάνεικάποιος και όχι τι έχει κάνει. Αυτό το εί-δαμε και στο παρελθόν.

Ποια είναι τα δυνατά επικοινωνιακάχαρτιά του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτή την περίοδο;

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα πρέπει να προσπα-θήσει να απαντά στην εκστρατεία εκφο-βισμού της Ν∆. Πρέπει να επικεντρωθείστις δικές του προτάσεις για το μέλλον.Νομίζω ότι πρέπει να θέσει τα πραγμα-τικά διλήμματα στον ελληνικό λαό.Θέλει να συνεχιστούν τα μνημόνια που,

και αναποτελεσματικά είναι από οικονο-μική άποψη και καταστροφικά από κοι-νωνική άποψη, ή όχι; Θέλει να βαθύνειη κοινωνική διάσπαση ή να ενωθεί η κοι-νωνία; Θέλει να αποκατασταθούν οι αδι-κίες, να υπάρξει αναζωογόνηση της οι-κονομίας ή να διατηρηθεί η διαπλοκήκαι η κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα;Να στοχεύσει, δηλαδή, στα προβλήματακαι να έχει την πρωτοβουλία των κινή-σεων. Επιπλέον, να εκμεταλλευτεί όλεςτις δυνατότητες που δίνονται από τονόμο για την προεκλογική περίοδο, ναπροσέξει τα πρόσωπα που τον εκπροσω-

πούν στα τηλεοπτικά πάνελ και βεβαίωςνα χειριστεί έξυπνα το διαδίκτυο και ναδημιουργήσει πολιτικά γεγονότα μέσαστην προεκλογική περίοδο. Επίσης ναφροντίσει να γίνει γνωστή η διεθνήςσυμπαράσταση, καθώς και το αβάσιμοτου εκφοβισμού που συζητείται στο εξω-τερικό από έγκυρους πολιτικούς και οι-κονομολόγους.

Τα νέα μέσα επικοινωνίας

Να μείνουμε λίγο στο ζήτημα του δια-δικτύου. Μπορεί να αποδειχθεί καθορι-στικός παράγοντας της προεκλογικήςεκστρατείας;

Εννοείται. Η Ελλάδα μαζί με την Πορ-τογαλία είναι δύο χώρες, σε κρίση, με τουψηλότερο ποσοστό, στην Ευρώπη, χρη-στών του Facebook μεταξύ των χρηστώντου διαδικτύου με ποσοστά κοντά στο75%. Στην Ελλάδα υπάρχουν πάνω από5 εκατομμύρια λογαριασμοί μόνο στο Fa-cebook. Επίσης, το Facebook είναι ο με-γαλύτερος διακινητής ειδήσεων και πλη-ροφόρησης, αλλά σημαντικό ρόλο παίζεικαι το Twitter. Οι προϋποθέσεις, λοιπόν,υπάρχουν, και το γεγονός ότι η προ-εκλογική περίοδος θα είναι ιδιαίτερασύντομη κάνει τη χρήση τέτοιων μέσωνακόμη πιο αναγκαία. Θα είναι μια προ-εκλογική περίοδος έντασης και τα μέσακοινωνικής δικτύωσης προσφέρονταιγια αυτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ωφεληθεί απότην καλή χρήση των μέσων αυτών και,από επικοινωνιακή άποψη, η άνοδός τουεδώ και δυο χρόνια οφείλεται πολύ στοδιαδίκτυο. Αυτή η συζήτηση, βέβαια,αφορά κυρίως τις μικρότερες ηλικίεςκαθώς ουσιαστικά αυτές χρησιμοποιούναυτά τα μέσα.

Τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες καικυρίως τους 65+ αλλά και τους κατοί-κους μη αστικών περιοχών πως τουςπροσεγγίζεις;

Για αυτές τις κατηγορίες ο μόνος εναλ-λακτικός τρόπος, πέρα από τα παραδο-σιακά μέσα, είναι η απευθείας προσέγ-γιση. Η παραδοσιακή μέθοδος του«πόρτα - πόρτα». Να μιλήσει απευθείαςμαζί τους, να απαντήσει στα ερωτήματάτους, να ακούσει τις ενστάσεις τους καιτις αμφιβολίες τους, να τελειοποιήσειτις απαντήσεις του στις δικές τους προσ-λαμβάνουσες και κυρίως να ακούσει τιέχουν να του πουν.

•

Η τακτική του εκφοβισμούδεν πιάνει σήμερα

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα πρέπεινα προσπαθήσει νααπαντά στηνεκστρατεία εκφοβισμούτης Ν∆. Πρέπει ναεπικεντρωθεί στιςδικές του προτάσεις γιατο μέλλον. Νομίζω ότιπρέπει να θέσει ταπραγματικά διλήμματαστον ελληνικό λαό.

“

Συζητάμε με τον Γιώργο Πλειό, Καθηγητή στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕτου Πανεπιστημίου Αθηνών, για το πόσο αποδοτική μπορεί να είναι η τακτικήτου εκφοβισμού που χρησιμοποιεί η Ν∆ και πως ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να τηναντιμετωπίσει. Επιπλέον, ο κ. Πλειός καταθέτει τις σκέψεις του για τηχρήση των νέων μέσων στην προεκλογική καμπάνια, αλλά και για τηνπάταξη της διαπλοκής στα ΜΜΕ.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΠΛΕΙΟ

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευτεί ότι θα συγκρουστεί με τα μεγάλαεπιχειρηματικά συμφέροντα και κυρίως με τους μεγάλουςκαναλάρχες. Είναι αυτό εφικτό και με ποιον τρόπο;

Θεωρώ ότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει σκοπό να εφαρμόσει μια αρι-στερή πολιτική αυτό σημαίνει να θίξει τα συμφέροντα τηςδιαπλοκής και το πελατειακό κράτος. Προκειμένου να τοκάνει αυτό πρέπει να περιορίσει τις δυνατότητες και τα ερ-γαλεία της διαπλοκής. Εκεί θα δοθεί η «μητέρα των μαχών»,σε πολιτικό επίπεδο, και είναι βέβαιο ότι τα κανάλια πουελέγχονται από τη διαπλοκή θα επιτεθούν σφοδρά στον ΣΥ-ΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υποχρέωση απέναντι στον εαυτό του καιτην κοινωνία να δώσει αυτή τη μάχη.

Γνωρίζουμε καλά ότι τα Μέσα της διαπλοκής λειτουργούνπαράνομα καθώς από το 1995 λειτουργούν χωρίς άδειες καιεις βάρος του ελληνικού λαού γιατί δεν πληρώνουν δικαιώ-

ματα για αυτές τις δημόσιες συχνότητες. Το ύψος αυτών τωνοφειλών υπολογίζεται σε πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ.Επιπλέον, τα κανάλια επιβιώνουν με δάνεια, ύψους μερικώνδις ευρώ, από τις ελληνικές τράπεζες, που θυμίζω ότι πρό-κειται για χρήματα που έχουν μπει στο δημόσιο χρέος γιατίέρχονται από τον μηχανισμό στήριξης, άρα τα πληρώνει ο ελ-ληνικός λαός. Τα Μέσα αυτά πρέπει είτε να εξυγιανθούν είτενα κλείσουν. Μάλιστα, μεγάλο συγκρότημα Τύπου θα έπρεπεήδη να έχει κλείσει καθώς δεν πληρούσε τους όρους ανακε-φαλοποίησης. Επιπλέον, πολλές επιχειρήσεις ΜΜΕ δεν κα-ταβάλουν τις οφειλές τους στα ασφαλιστικά ταμεία των ερ-γαζομένων και τέλος, υπάρχει και η φοροδιαφυγή των μη-τρικών ομίλων, η οποία στηρίζεται στην πολιτική δύναμη τωνθυγατρικών ΜΜΕ, που είναι κάποια αρκετά δις ευρώ.

Πολλές φορές στο παρελθόν κυβερνήσεις μίλησαν κατάτης διαπλοκής αλλά καμιά τους δεν έκανε τίποτα, καθώς ήτανκυβερνήσεις που στηρίζονταν στην διαπλοκή. Άρα, γίνεταιαντιληπτό ότι είναι θέμα καθαρά πολιτικής βούλησης να αν-τιμετωπίσει μια κυβέρνηση αυτό το ζήτημα. Παράλληλα, οΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να έχει και μια πρόταση για τους εργαζό-μενους αυτών των Μέσων, καθώς είναι μεγάλος ο αριθμόςτων δημοσιογράφων και άλλων που εργάζονται σ’ αυτά, όπωςκαι πολλοί που είναι άνεργοι, και ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να έχει μιασοβαρή πρόταση σε αυτό το ζήτημα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχειυποχρέωση να πατάξειτη διαπλοκή

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 1111∆ΙΕΘΝΗ

Μάριο Πιάντα:Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ,ευκαιρία στροφής για όλη την ΕυρώπηΜια συζήτηση για την οικονομίασε Ιταλία, Ελλάδα και ευρωζώνη. σελ. 14-15

Γερμανία: Τα φαντάσματα κυνηγούντους δημιουργούς τουςΑνταπόκριση του ∆. Σμυρναίου για τη διεθνή κα-τακραυγή μετά τις γερμανικές απειλές περίGrexit. σελ. 13ΚΟΣΜΟΥ

Ο γύρος τού

Ο πόλεμος των ΗΠΑ στο Αφγανι-στάν, για τον οποίο 56% των αμερι-κανών πιστεύει ότι «δεν άξιζε» σεχρήματα και ανθρώπινες ζωές, δενξεκίνησε εναντίον των ναρκωτι-κών ούτε υπήρχε τέτοια ανάγκη,τελείωσε όμως αφήνοντας τηχώρα πολλαπλά εξαρτημένη απόαυτά.

Το 2001, επί ηγεσίας των Ταλιμ-πάν, μόνο 7.606 εκτάρια οπιού-χου παπαρούνας καλλιεργούν-

ταν στη χώρα και απέδιδαν 185 τόνουςοπίου. Μετά από 13 χρόνια παρουσίαςτων δυνάμεων του ΝΑΤΟ, οι καλλιερ-γούμενες εκτάσεις υπολογίζονται σε224.000 εκτάρια (περίπου 554 χιλ.στρέματα). Παράγουν 6.400 τόνουςοπίου, 7% περισσότερους από το 2013,δηλαδή 80-90% των παγκόσμιων προ-μηθειών, με έσοδα που αντιστοιχούνπερίπου στο 4% του εθνικού ΑΕΠ, σύμ-φωνα με την ετήσια έκθεση 2013 τουυπουργείου Καταπολέμησης Ναρκωτι-κών του Αφγανιστάν (MCN). Με αυτάτα στατιστικά, είναι απορίας άξιο γιατίτο Γραφείο Ναρκωτικών και Εγκλήμα-τος του ΟΗΕ (UNODC), καταγράφειως επιτυχία την κατάσχεση 20 τόνωνναρκωτικών, τα οποία αποτεφρώθη-καν τον περασμένο Οκτώβριο.

Η πιο θλιβερή παράμετρος του προ-βλήματος, όμως, είναι ο αριθμός τωναφγανών χρηστών, οι οποίοι ξεπερ-νούν το 1,5 εκατ. ανθρώπους. Μεταξύτους, περίπου 70 χιλιάδες παιδιά αλλάκαι γυναίκες, συνολικά το 2,65% τουπληθυσμού, το υψηλότερο ποσοστόπαγκοσμίως. Σύμφωνα με την έκθεσητου MCN, η εύκολη πρόσβαση στα ναρ-κωτικά και η περιορισμένη πρόσβασησε θεραπεία, τα σωματικά και ψυχικάτραύματα από 30 χρόνια πολέμου σεσυνδυασμό με τη φτώχεια, την ανεργίακαι τα οικονομικά προβλήματα, αποτε-

λούν σημαντικές αιτίες για την αύξησητων χρηστών. Παράλληλα, η ενέσιμηχρήση δημιούργησε και αυξάνει ανα-λόγως τους φορείς HIV.

Οι ΗΠΑ προώθησαντις οπιο-καλλιέργειες

Τίποτα πιο προφανές από τη ρα-γδαία αύξηση παραγωγής, εξαγωγώνκαι χρήσης, μετά την αμερικανική ει-σβολή η οποία όχι μόνο δεν νίκησεστον πόλεμο εναντίον της τρομοκρα-τίας αλλά δημιούργησε ένα κράτοςναρκωτικών, όπως γράφει χαρακτηρι-στικά ο άλλοτε πολεμικός ανταποκρι-τής στο Αφγανιστάν, Ματιέ Άικινς.

Το μεγαλύτερο μέρος των στρατευ-μάτων θεωρητικά μόνον αποχώρησεπριν το τέλος του 2014. Η συμφωνίαπου υπέγραψαν οι ΗΠΑ με τον αμερι-κανοτραφή πρόεδρο Ασράφ Γκάνι,προβλέπει τη διατήρηση δύναμης10.000 ανδρών, ενώ η διμερής συμφω-νία BSA με το ΝΑΤΟ, επιτρέπει τη συ-νέχιση εκπαίδευσης και παροχής συμ-βουλευτικών υπηρεσιών προς τις δυ-νάμεις ασφαλείας του Αφγανιστάν καιαντιτρομοκρατικών επιχειρήσεωνεναντίον της Αλ-Κάιντα.

Ο πολιτικός αναλυτής Βλαντιμίρ Ον-τίντσοφ στο «New Eastern Outlook»κατονομάζει διεθνείς εμπειρογνώμο-νες (συγγραφείς, δημοσιογράφους,αναλυτές), οι οποίοι έχουν καταλήξειστο συμπέρασμα ότι οι ΗΠΑ προώθη-σαν τις οπιο-καλλιέργειες και τη δια-κίνηση του προϊόντος σε Ευρώπη, Κεν-τρική Ασία και Ρωσία, με απώτεροσκοπό την κοινωνικο-πολιτική απο-σταθεροποίηση των περιοχών. Επι-πλέον, τα αφγανικά καρτέλ χρηματο-δοτούν εγκληματικές ομάδες στηνΚεντρική Ασία, ενώ το Κόσοβο έχειαναχθεί στον κορυφαίο διακινητή

οπίου στην Ευρώπη, υπό την κηδεμο-νία του ΝΑΤΟ.

Στα σύνορα με το Ιράν, την κυριό-τερη από τις πύλες εξαγωγής των πα-ράνομων ναρκωτικών προς Ευρώπηκαι Ρωσία, φαίνεται να διεξάγεται έναςπολύ πιο αποτελεσματικός πόλεμοςεναντίον των λαθρεμπόρων, με σημαν-τικά θετικά αποτελέσματα αλλά και μεκόστος σε χιλιάδες ζωές ιρανών συνο-ριοφυλάκων.

Στον αντίποδα, η Υπηρεσία Πληρο-φοριών του Πακιστάν (ISI) διατηρείστενούς δεσμούς με τους λαθρέμπο-ρους, τους οποίους φυγαδεύει σε περι-πτώσεις εφόδων, σύμφωνα με μαρτυ-ρίες κατοίκων που παραθέτει σε άρθροτου στο «Rolling Stone» o Ματιέ Άι-κινς. Ο ίδιος σημειώνει: «Η δημιουργίατου κυκλώματος ανάγεται στη δεκαε-τία του 1980, όταν η CIA για να εξυπη-ρετήσει ένα βρώμικο πόλεμο εναντίοντων σοβιετικών, συμμάχησε με λα-θρέμπορους ναρκωτικών. Μέσω ISI καιCIA, διοχετεύθηκαν ποσά για την επι-δότηση αγροτών και την αντικατά-σταση των καλλιεργειών τους μεόπιο.»

Η γενιά που γνώρισεμόνο πόλεμο

Όπως εκτιμά ο ΟΗΕ, εκατοντάδεςεκατομμύρια δολάρια αποκομίζουν καιοι Ταλιμπάν από τη φορολόγηση οπίουκαι παράνομων δραστηριοτήτων, ανκαι τα κέρδη τους είναι ελάχιστα σεσχέση με τα 3 δισ. που εισπράττει τοαφγανικό κράτος από τις πωλήσεις.

Το Αφγανιστάν είναι μια χώρα όπουκυριαρχεί η διαφθορά, «πληγή» που οιΗΠΑ ισχυρίστηκαν ότι θα αντιμετωπί-σουν. Η ηγεμονία τους μάλλον ενέτεινετο φαινόμενο με έναν επιπλέον τρόπο:Στρατεύματα και ιδιώτες διέθεταν

άφθονα μετρητά και μετέφεραν τοπρότυπο της υπερκατανάλωσης τοοποίο οι φτωχοί αγρότες δεν θα ήτανδυνατόν να «υπηρετήσουν» με τις πα-ραδοσιακές τους δραστηριότητες αλλάμόνο μέσω τού, έτοιμου, κυκλώματοςτου οπίου.

Τίποτα δεν πείθει ότι οι ΗΠΑ έχουντη βούληση να αντιμετωπίσουν τη μά-στιγα των ναρκωτικών και της καλ-λιέργειας οπίου, παρά τις δηλώσειςτού επίσημου αμερικανικού κράτους.Η Ουάσινγκτον δεν ενδιαφέρθηκε γιατο επιτυχημένο σύστημα που πρότεινεο πρώην επίτροπος εναντίον των ναρ-κωτικών στην Ινδία. Το δοκιμασμένοκαι οικονομικά αποδοτικό μοντέλοπροβλέπει κρατική αδειοδότηση τωναγροτών για πώληση των καλλιερ-γειών μόνο για ιατρικούς σκοπούς,ώστε να καλύπτεται η ανάγκη πουυπάρχει παγκοσμίως, όπως την κατα-γράφει ο Παγκόσμιος ΟργανισμόςΥγείας, για νόμιμα οπιούχα αναλγητικάαντί των συνθετικών υποκατάστατων.

Τραγική πραγματικότητα παραμένειότι τουλάχιστον μια ολόκληρη γενιάΑφγανών δεν έχει γνωρίσει συνθήκεςειρήνης. Οι σημερινοί τριαντάχρονοιγεννήθηκαν, ανατράφηκαν και έχουνζήσει μόνο με τον πόλεμο, που είτε ως«εισαγόμενος» είτε ως εμφύλιος δημι-ούργησε εκατοντάδες χιλιάδες νε-κρούς και εκατομμύρια πρόσφυγες (τοένα τρίτο των προσφύγων παγκο-σμίως).

Ας μην απορούμε, λοιπόν, εδώ, στηνευρωπαϊκή Ελλάδα, γιατί οι άνθρωποιδιασχίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα στιςπιο απάνθρωπα αντίξοες συνθήκες,προκειμένου να καταλήξουν να ζουνστις πιο απάνθρωπα αντίξοες συνθή-κες που τους εξασφαλίζουμε.

Ελισάβετ Πετρίδου

ΚΟΣΜΟΥΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ

Η τρομοκρατίατων ναρκωτικών “Τραγική

πραγματικότηταπαραμένει ότιτουλάχιστον μιαολόκληρη γενιάΑφγανών δεν έχειγνωρίσει συνθήκεςειρήνης. Οι σημερινοίτριαντάχρονοιγεννήθηκαν,ανατράφηκαν καιέχουν ζήσει μόνο μετον πόλεμο, που είτεως «εισαγόμενος»είτε ως εμφύλιοςδημιούργησεεκατοντάδεςχιλιάδες νεκρούς καιεκατομμύριαπρόσφυγες.

1122 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

Με την κεντρική τράπεζα της Λιθουανίας να μει-ώνει τις προβλέψεις της για την οικονομικήανάπτυξη από 3,3% σε 3,1% λόγω της κρίσης

στην Ευρωζώνη, και με οικονομικούς αναλυτές να προ-βλέπουν ότι δεν θα ξεπεράσει το 2%, οι Λιθουανοί απο-χαιρέτησαν το λίτας, το εθνικό τους νόμισμα.

Κερδοσκοπία στα είδη πρώτης ανάγκης

Η πρώτη εβδομάδα από την ένταξη της χώρας στηνευρωζώνη σημαδεύτηκε από την κερδοσκοπία στα είδηδιατροφής και πρώτης ανάγκης, ενώ η κυβέρνηση τουΆλγκιρντας Μπουτκεβίτσιους προσπαθεί να αντιμετω-πίσει τις αντιδράσεις με ανακοινώσεις περί εντατικώνελέγχων, και συνιστά υπομονή ελπίζοντας ότι θα λει-τουργήσει ο ανταγωνισμός. Η άνοδος των τιμών ξεκί-νησε τον Απρίλιο, τότε που ο υπουργός Οικονομικώνδιέψευδε την μελέτη του χρηματοπιστωτικού ομίλου«Skandinaviska Enskilda», που έλεγε ότι το φαινόμενοθα συνεχιστεί για όλο το 2015.

Τους τελευταίους μήνες οι Σοσιαλδημοκράτες και οικυβερνητικοί εταίροι τους, το Εργατικό Κόμμα, τοδεξιό Κόμμα του Νόμου και της ∆ικαιοσύνης, και τοΚόμμα της πολωνικής μειονότητας, έκαναν μια μεγάληεκστρατεία υπέρ του νομισματικής ένωσης, αλλά οι Λι-θουανοί παραμένουν ακόμα επιφυλακτικοί. Χαρακτηρι-στικά είναι τα αποτελέσματα πρόσφατης δημοσκόπη-σης, όπου υπέρ του ευρώ ήταν μόνο το 26%, το 57% ζή-τησε δημοψήφισμα, ενώ το 64% είπε ότι η υιοθέτησητου ευρώ δεν θα έχει κανένα όφελος. Να σημειωθεί,ότι η πρώτη προσπάθεια της Λιθουανίας για είσοδο

στην ευρωζώνη έγινε το 2007, αλλά απέτυχε αφού,λόγω του υψηλού πληθωρισμού της, υπήρξαν πολλέςαντιδράσεις από άλλα κράτη μέλη. Μετά το 2008, η Ευ-ρωπαϊκή Ένωση επέβαλε στην χώρα ένα αυστηρό πρό-γραμμα λιτότητας, με τεράστιες περικοπές στις κοι-νωνικές δαπάνες, με μειώσεις μισθών και συντάξεωνως και 30%, και με την λιθουανική οικονομία να καταρ-ρέει μειωμένη κατά 20%.

Στόχος η ενδυνάμωση των σχέσεωνμε τη Γερμανία

Στις εκλογές του 2012 η δεξιά κυβέρνηση του Άντρι-ους Κουμπίλιους έπεσε από τη μεγάλη κοινωνική αγα-νάκτηση, αλλά η νέα κυβέρνηση του ΆλγκιρνταςΜπουτκεβίτσιους συνέχισε την ίδια σκληρή νεοφιλε-λεύθερη πολιτική στο όνομα του ευρώ. Σήμερα, η Λι-

θουανία έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά μετανά-στευσης στην Ευρώπη, το 21% του πληθυσμού ζει κάτωαπό το όριο της φτώχειας, η ανεργία των νέων φτάνειστο 34%, ενώ, σε σχέση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, τοπροσδόκιμο ζωής είναι εξαιρετικά χαμηλό, και αυτόσυνδέεται με την καταστροφική κατάσταση του δημό-σιου συστήματος υγειονομικής περίθαλψης και την αύ-ξηση των αυτοκτονιών. Σχεδόν το 60% του εξωτερι-κού εμπορίου της γίνεται με τις χώρες της περιοχήςτης Βαλτικής, ενώ ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικόςεταίρος είναι η Γερμανία, με περίπου 1.200 γερμανικέςεπιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται στην Λιθουανία μεεπενδύσεις περίπου ενός δισεκατομμυρίου ευρώ.

Η εισαγωγή στο ευρώ, που προωθήθηκε από τις γερ-μανικές επιχειρήσεις, χρησιμοποιείται από την λι-θουανική ελίτ για να δημιουργηθούν στενότεροι δεσμοίμε την Γερμανία και την ∆ύση, προκειμένου να μειωθείη εξάρτηση από την Μόσχα. Χαρακτηριστικές είναι οιδηλώσεις του Βίτας Βασιλάουσκας: «όσο πιο κοντά εί-μαστε στα δυτικά, όσο απομακρυνόμαστε από την Ανα-τολή. Ως πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της Λι-θουανίας δεν θα πρέπει να ασχοληθώ με γεωπολιτικέςσυζητήσεις, αλλά αυτά είναι τα γεγονότα». Να σημει-ωθεί, ότι στην ρωσο-ουκρανική σύγκρουση το Βίλνιουςπήρε εχθρική στάση απέναντι στην Ρωσία ζητώνταςαπό τις δυτικές δυνάμεις να ακολουθήσουν μια σκλη-ρότερη γραμμή εναντίον της Μόσχας, ενώ χαρακτηρι-στικό του κλίματος είναι ότι το δημοφιλές εβδομαδιαίοπεριοδικό «Feidas» ανακήρυξε άνθρωπο της χρονιάςέναν στρατιώτη του ΝΑΤΟ.

∆ημήτρης Γκιβίσης

ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ

Η είσοδος στην ευρωζώνη δημιουργεί αντιδράσεις

Του Νίκου Σερβετά

Επιμένει ο ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους στηΣουηδία ότι οι νέες εκλογές, μόλις έξι μήνες μετάαπ’ αυτές του Σεπτεμβρίου είναι η μόνη λύση για

το πολιτικό αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η χώρα.Πρόκειται για την μερίδα των ψηφοφόρων που δεν θέ-λουν να επανέλθει, έστω και έμμεσα, στην κυβέρνησηη «∆εξιά Συμμαχία» με την οποία ήρθε σε συμφωνίαλίγο πριν τα Χριστούγεννα, ο σοσιαλδημοκράτης πρω-θυπουργός Στέφαν Λεφβέν.

Χωρίς πλειοψηφία

Στις εκλογές που έγιναν την αρχή του φθινοπώρουοι Σοσιαλδημοκράτες ήρθαν μεν πρώτο κόμμα, αλλάδεν κατάφεραν να πάρουν την πλειοψηφία στη βουλή,καθώς είχαν αποκλείσει, ήδη από την προεκλογική πε-ρίοδο, κάθε πιθανότητα συνεργασίας με το κόμμα τηςΑριστεράς. Από τον πόλεμο και μετά η Αριστερά είτεμε ψήφο εμπιστοσύνης είτε με ψήφο ανοχής, σχεδόνπάντα στήριζε τις κυβερνήσεις των Σοσιαλδημοκρα-τών. Αυτή τη φορά, συνεργάστηκαν με τους Οικολό-γους (Κόμμα του Περιβάλλοντος) και πάλι όμως δενήταν δυνατόν να πάρουν πλειοψηφία στη βουλή.Καθώς ούτε το συντηρητικό μπλοκ μπορούσε να σχη-ματίσει πλειοψηφική κυβέρνηση, οι ακροδεξιοί (Σουη-δοί ∆ημοκράτες SD) οι οποίοι βγήκαν τρίτο κόμμαέπαιζαν τον καθοριστικό ρόλο στην πολιτική σκηνήτης χώρας. Με δεδομένο ότι κανένα μπλοκ δεν θέλεινα συνεργαστεί μαζί τους, οι εκλογές παρουσιάζοντανως η μόνη λύση στο αδιέξοδο. Στη Σουηδία οι εκλογέςγίνονται την τρίτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου, κάθε τέσ-σερα χρόνια και μεταπολεμικά πρόωρες εκλογές έγι-ναν μόνο μία φορά στις αρχές της δεκαετίας του ’50.

Αντιδρούν οι πολίτες

Ο επικεφαλής των σοσιαλδημοκρατών έφθασε έωςτο σημείο να πει ότι θα προκηρυχθούν εκλογές τωνΜάρτιο, χωρίς όμως να τις προκηρύξει. Λίγες μέρες αρ-

γότερα, ήρθε σε συμφωνία με δύο από τα κεντροδεξιάκόμματα που ανήκουν στον συντηρητικό συνασπισμό,αναφορικά με την οικονομική πολιτική που θα ακο-λουθήσει.

Σήμερα πλέον οι Σουηδοί πολίτες αντιδρούν σε αυτότο ενδεχόμενο καθώς φαίνεται ότι το πολιτικό κατε-στημένο αδιαφορεί για τη λαϊκή βούληση, τουλάχιστονόπως αυτή εκφράστηκε στις πρόσφατες εκλογές. Ηπολιτική των ιδιωτικοποιήσεων που ακολούθησαν τακόμματα του Συντηρητικού συνασπισμού τα οκτώ τε-λευταία χρόνια (πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστο-ρία της Σουηδίας οι συντηρητικοί κερδίζουν δύο συνε-χόμενες εκλογικές αναμετρήσεις) αύξησε την ανεργίακαι οδήγησε σε πολύ μεγάλες περικοπές στο δημόσιοτομέα, ενώ παράλληλα δημιούργησε μεγάλες «φού-σκες», όπως για παράδειγμα στο θέμα των ακινήτωνκαι της στέγης.

Ο τέως πρωθυπουργός της χώρας, Φρέντρικ Ρέιν-φελντ, είχε παραδεχθεί την τελευταία εβδομάδα πριντις εκλογές ότι «δεν συνδέσαμε τις ιδιωτικοποιήσειςμε νόμους που θα καθιστούν υποχρεωτική την επανε-πένδυση των κερδών των εταιρειών που αγόρασαν δη-μόσια περιουσία, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέροςτων χρημάτων αυτών να φεύγει στο εξωτερικό».

•

Η Ευρώπη σταθεράπροσανατολισμένηστα κατασταλτικά μέτρα

ΗΕΕ επιχειρεί να δώσει μια απάντησηστην πρόκληση των τζιχαντιστών. Όλοιοι ηγέτες της ΕΕ μετά το χτύπημα των

τζιχαντιστών στο “Charlie Hebdo», από τονπρόεδρο του ευρωκοινοβουλίου μέχρι τον ΖανΚλοντ Γιούνκερ πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επι-τροπής αφού εξέφρασαν τον αποτροπιασμότους για την επίθεση αυτή τονίζουν την ανάγκηνα παρθούν μέτρα και να συντονιστεί στην Ευ-ρώπη ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας. Ταμέτρα όμως που σκέφτονται να πάρουν διέπον-ται από το ίδιο πνεύμα και στρέφονται προςτην ίδια κατεύθυνση, όπως και στο παρελθόν:της καταστολής και του περιορισμού των δη-μοκρατικών δικαιωμάτων. Τέτοια μέτρα πήρανεξαιτίας των πληροφοριών που είχαν ότι μπο-ρούσαν να υπάρξουν τρομοκρατικές ενέργειες.Ενέργειες τις οποίες θα προκαλούσαν ισλαμι-στές, στρατολογημένοι από ευρωπαϊκές χώρεςπου πολέμησαν στο Ιράκ και τη Συρία. Αυτοίυπολογίζεται ότι ήταν περίπου 3.000-5.000.Επέστρεψαν από αυτούς το 20-30% πίσω, οιοποίοι συχνά είναι «διψασμένοι για εκδίκηση»,όπως αναφέρθηκε. Έτσι δεν είναι τυχαίο ότιστη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία, την ∆ανία καιτο Βέλγιο έχουν γίνει πολλές εγκληματικέςενέργειες το τελευταίο διάστημα. Μερικά απότα μέτρα που προτείνονται είναι να εφαρμο-στεί το βιβλίο προσωπικών δεδομένων, έναμοντέλο παρακολούθησης όπως στις ΗΠΑ. Τοσχέδιο αυτό όμως απορρίφθηκε από την Επι-τροπή της Ελευθερίας των Πολιτών του Ευρω-παϊκού Κοινοβουλίου. Παράλληλα έχει μπλοκα-ριστεί και η ανανέωση της συμφωνίας «pas-senger name record» (PNR) μεταξύ Καναδά καιΕΕ στο τέλος του 2014. Προτείνουν επίσης τοσυντονισμό ιδιαίτερα ανάμεσα στις οκτώχώρες-κλειδιά, δίνοντας βάρος στην Τουρκίατώρα που γίνονται οι διαπραγματεύσεις για τησυμφωνία κοινής δράσης. Τέλος, η Γαλλία και ηΓερμανία θεωρούν ότι πρέπει να βελτιωθεί ηΣυνθήκη Σένγκεν ώστε να γίνεται έλεγχος καιστα σύνορα των χωρών της ΕΕ.

Μ.Κ.

ΕΝ∆ΕΧΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΚΗΡΥΧΘΟΥΝ ΠΡΟΩΡΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Γνώριμοσκηνικό στη Σουηδία

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2014 1133∆ΙΕΘΝΗ

www.greecesolidarity.org

Αλληλεγγύηστον ΣΥΡΙΖΑ

Αντιμέτωπη με δεκάδεςβρετανούς ακτιβιστές

της πρωτοβουλίας«Αλληλεγγύη στην Ελλάδα»,ήρθε η Μέρκελ την Τετάρτηκατά την επίσκεψή της στοΛονδίνο. Η πρωτοβουλίαδημιουργήθηκε το 2012 μετάτις κινητοποιήσεις τουελληνικού λαού ενάντια στοδεύτερο μνημόνιο που ψήφισεη κυβέρνηση Παπαδήμου καιπροσπαθεί να ακουστεί η φωνήτου ΣΥΡΙΖΑ στην Μ. Βρετανία,τονίζοντας ότι η νίκη τηςαριστεράς θα είναι μια νίκητης δημοκρατίας και ότιμπορεί να αποτελέσει τονκαταλύτη των εξελίξεων γιαόλη την Ευρώπη.

www.gefangenengew-erkschaft.de

Μισθός στουςκρατούμενους

Με σύνθημα «κατώτατοςμισθός για όλους, ακόμα

και για όσους βρίσκονται πίσωαπό τα κάγκελα», συνεχίζεταιη εκστρατεία για το δικαίωμαστον κατώτατο μισθό τωνκρατουμένων που βρίσκονταιστις γερμανικές φυλακές. Ηπρωτοβουλία ξεκίνησε απόακτιβιστές της ριζοσπαστικήςαριστεράς και της αυτονομίας,και προσπαθεί με διάφορεςδράσεις να συνδέσει τοναγώνα των εργαζομένων, τωνανέργων και των επισφαλώνμε αυτόν των κρατουμένων,που προσφέρουν εργασία στοκράτος χωρίς ναπληρώνονται.

www.coordinamento.info

∆ικαίωμαστην στέγαση

∆εκάδες κινήματα πόληςθα συμμετέχουν στην

μεγάλη διαδήλωση τηςΠέμπτης στο Καπιτώλιο τηςΡώμης, ενάντια στα μαφιόζικακυκλώματα που κερδοσκοπούνμέσα στην κρίση από τηνκατάσταση έκτακτης ανάγκηςπου επιβάλλει η κυβέρνησηΡέντσι. Η κινητοποίησηοργανώνεται από τα κάτω καιεντάσσεται στο πλαίσιο τωνπροετοιμασιών για την εθνικήδιαδήλωση της 31ηςΙανουαρίου για το δικαίωμαστην στέγαση, ενάντια στιςπολιτικές της λιτότητας πουπεριθωριοποιούν μεγάλατμήματα της ιταλικήςκοινωνίας.

∆ημήτρης Γκιβίσηςgivisisdim@yahoo.gr

στα

δίκτ

υα τ

ου κ

όσµο

υ

Τα φαντάσματα κυνηγούντους δημιουργούς τους

Του ∆η μή τρη Σμυρ ναίου

Αιχ μά λω τη των πνευ μά των, που ηί δια α πε λευ θέ ρω σε βρέ θη κε τηνε βδο μά δα που πέ ρα σε η κυ βέρ νη -

ση του Βε ρο λί νου, κα θώς με τά την διαρ -ροή των υ πο τι θέ με νων σχε δίων της γιαέ να εν δε χό με νο Grexit βρέ θη κε α ντι μέ -τω πη με σει ρά ε πι κρι τι κών δη μο σιευ μά -των για την προ σπά θεια ε πη ρε α σμού τουελ λη νι κού λα ού, μέ σω της τρο μο κρά τη -σης του. Πα ράλ λη λα θα έ λε γε κα νείς ό τιη ορ γή για την προ σπά θεια πα ρέμ βα σηςστα ε σω τε ρι κά της Ελλά δας ε νερ γο ποίη -σε πολ λούς, ως τώ ρα ου δέ τε ρους πα ρα -τη ρη τές, που με μια σει ρά α πό δια κη ρύ -ξεις σε διά φο ρες χώ ρες της Ευ ρώ πηςστη λί τευ σαν τη στά ση του Βε ρο λί νου καιμί λη σαν για την ελ πί δα μιας άλ λης πο λι -τι κής, που θα μπο ρού σε να δώ σει μια κα -θα ρή ε κλο γι κή νί κη της Αρι στε ράς καιταυ τό χρο να να α πο τε λέ σει και το έ ναυ -σμα για την αλ λα γή ρό τας στην Ευ ρώ πη.Κοι νός τό πος των πα ρα πά νω ε κτι μή -σεων ή ταν ό τι α) η πο λι τι κή που ε φαρ -μό στη κε τα τε λευ ταία χρό νια στην Ελλά -δα ή ταν κοι νω νι κά κα τα στρο φι κή, οι κο -νο μι κά α συ νάρ τη τη και α να πτυ ξια κά α -πο τυ χη μέ νη και ό τι β) το δη μό σιο χρέ οςτης Ελλά δας πράγ μα τι δεν εί ναι αυ τή τηστιγ μή «βιώ σι μο» και θα χρεια στεί μια α -πό φα ση α πο μείω σής του, έ τσι ώ στε ναμπο ρέ σει και πά λι η χώ ρα να μπει πια σεα να πτυ ξια κή πο ρεία.

Από την «θε σμι κή ου δε τε ρό τη τα»στην δυ σα ρέ σκεια των ε ταί ρων

Εντυ πω σια κό ή ταν για πα ρά δειγ μα, ό -τι έ ντο νες και μά λι στα ε πί ση μες α ντι -δρά σεις α κού στη καν και α πό χώ ρες πουλο γί ζο νται ξε κά θα ρα στην «γερ μα νι κήζώ νη ε πιρ ροής» ό πως η Αυ στρία, διαστό μα τος του ί διου του κα γκε λα ρίου τηςαλ λά και του υ πουρ γού της των Οι κο νο -μι κών. Ανά λο γη δυ σα ρέ σκεια ε ξέ φρα -σαν και οι Ιτα λοί, αλ λά και οι Πορ το γά -λοι.

Στη γραμ μή της «θε σμι κής ου δε τε ρό -τη τας» και σε βα σμού της ε λεύ θε ρης έκ -φρα σης των Ελλή νων πο λι τών κι νή θη -καν και ό λοι οι εκ πρό σω ποι των ορ γά -

νων της ΕΕ, δεί χνο ντας έ στω εμ μέ σως τηδυ σφο ρία τους για την γερ μα νι κή πρό -κλη ση, αλ λά προ σπα θώ ντας πα ράλ λη λανα α να σκευά σουν την κα κή ει κό να πουεί χε δη μιουρ γή σει η αρ χι κά χο ντρο κομ -μέ νη το πο θέ τη ση του προέ δρου της Κο -μι σιόν, Ζαν Κλο ντ Γιούν κερ. Ακό μα καιο Ολι Ρεν πα ρα δέ χτη κε ό τι ο Τσί πραςδεν εί ναι μπα μπού λας, ο Πιέρ Μο σκο βι -σί εί πε ό τι υ πάρ χει πε ρι θώ ριο να βρε θείκοι νός τό πος με μια α ρι στε ρή κυ βέρ νη -ση, ε νώ ο πρό ε δρος του Ευ ρω κοι νο βου -λίου Μάρ τιν Σουλ τς, που εί χε μά λι στακαι συ νά ντη ση για το θέ μα με τον ευ ρω -βου λευ τή του ΣΥ ΡΙ ΖΑ ∆η μή τρη Πα πα δη -μού λη, χα ρα κτή ρι σε α νεύ θυ νη και α νό η -τη σπέ κου λα τα πε ρί Grexit και ζή τη σενα δο θεί τέρ μα στη σχε τι κή φι λο λο γία α -πό τους συ μπα τριώ τες του. Κα θό λου ου -δέ τε ρες δεν ή ταν πά ντως οι ε πί ση μες α -να κοι νώ σεις συν δι κα λι στι κών φο ρέωνκαι εκ προ σώ πων τους, αλ λά και αν θρώ -πων της δια νό η σης σε Γερ μα νία, Ιτα λίακαι Γαλ λία, που μί λη σαν α νοι χτά υ πέρτης α να γκαιό τη τας «αλ λα γής σε λί δαςστην Ελλά δα». Η αλ λη λεγ γύη αυ τή θο ρύ -βη σε τους ιε ρο κή ρυ κες του μνη μο νίουκαι α πέ τρε ψε τη δη μιουρ γία ε νός σκη νι -κού τρό μου, που εί χε προ σπα θή σει ναστή σει η πα νι κό βλη τη κυ βέρ νη ση Σα μα -ρά, σε συ νερ γα σία με γνω στά νε ο φι λε -λεύ θε ρα μέ σα ε νη μέ ρω σης, κυ ρίως στηΓερ μα νία και στη Βρε τα νία.

∆ιαψεύδουν τα «Grexit»

Με τά α πό ό λα αυ τά η κυ βέρ νη ση Μέρ -κελ α να γκά στη κε να ε πα να λά βει αρ κε -τές φο ρές την πε ρα σμέ νη ε βδο μά δα τηνδια τύ πω ση «η στά ση μας α πέ να ντι στηνΕλλά δα δεν έ χει αλ λά ξει» και να δια ψεύ -σει πι θα νά «σχέ δια Β» πε ρί Grexit. Μά λι -στα σύμ φω να με πλη ρο φο ρίες, που δη -μο σίευ σε την Πέ μπτη η ε φη με ρί δα «dieZeit», η σύ γκρι ση που έ χουν αρ χί σει νακά νουν τώ ρα στο Βε ρο λί νο εί ναι αυ τήτου Αλέ ξη Τσί πρα με τον πρώην πρό ε -δρο της Βρα ζι λίας Ινά σιο Λού λα ντα Σίλ -βα και αυ τό που α να ζη τούν εί ναι έ ναςεύ σχη μος τρό πος συμ βι βα σμού με την ε -πό με νη ελ λη νι κή κυ βέρ νη ση που εί ναιπλέ ον πε πει σμέ νοι ό τι θα έ χει σα φή α ρι -

στε ρό προ σα να το λι σμό.Την ί δια πρό βλε ψη έ κα νε και η «η μιε -

πί ση μη» Deutsche Welle μι λώ ντας για έ -να συμ βι βα σμό κα τό πιν «σκλη ρών δια -πραγ μα τεύ σεων», α φού το «ζη τού με νογια ό λες τις ε μπλε κό με νες πλευ ρές εί ναινα α πο φύ γουν πο λι τι κές και οι κο νο μι -κές «α να τα ρά ξεις» στην ευ ρω ζώ νη.» Σεσκλη ρή γραμ μή πα ρέ μει ναν μό νο οι γνω -στοί «α με τα νό η τοι» της Bild Zeitung, πουέ χουν με γά λη ε ξει δί κευ ση στο να ε πεν -δύουν στον τρό μο και συ νέ χι σαν το βιο -λί τους και την πε ρα σμέ νη ε βδο μά δα.

Άλλω στε ό σο α διά φο ρη και αν προ -σπά θη σε να φα νεί η κυ βέρ νη ση Μέρ κελστο εν δε χό με νο της «αλ λα γής» στηνΕλλά δα και πα ρά τη συ στη μα τι κή προ -σπά θεια να εμ φα νι στεί ως μη «συ στη μι -κός» ο κίν δυ νος του Grexit για την υ πό -λοι πη Ευ ρω ζώ νη, οι ε κτι μή σεις πολ λώνσο βα ρών οι κο νο μο λό γων, που κοι τούνκαι λί γο πιο πέ ρα α πό τους στε γνούς α -ριθ μούς εί ναι ε ντε λώς δια φο ρε τι κές. Πιοχα ρα κτη ρι στι κό το πα ρά δειγ μα του Πέ -τερ Μπό φιν γκε ρ, του μο να δι κού στα θε -ρά φι λο ευ ρω παϊστή α πό τους σο φούς,που συμ βου λεύουν τη γερ μα νι κή κυ βέρ -νη ση και ο ο ποίος προ ει δο ποίη σε για το«τζί νι που ά μα βγει α πό το μπου κά λι» θαεί ναι δύ σκο λο να ξα να μα ζευ τεί.

Επι κίν δυ νη η «μπλό φα»της Μέρ κελ

Συ μπε ρα σμα τι κά θα έ λε γε κα νείς ό τι ηαρ χι κή «μπλό φα» ό πως την εί χαν χα ρα -κτη ρί σει πολ λοί τρί τοι πα ρα τη ρη τές δενφαί νε ται ι διαί τε ρα α πο τε λε σμα τι κή.Αντί θε τα ε μπε ριέ χει α πρό βλε πτους κιν -δύ νους και για τους ε μπνευ στές της.

Έτσι το πιο χρή σι μο για την Ανγκέ λαΜέρ κελ θα ή ταν, ό πως την συμ βού λευεκαι το πε ριο δι κό Foreign Policy «να κά -νει την α νά γκη α ρε τή και να προ σφέ ρειστην Ελλά δα μια α να κού φι ση α πό τοχρέ ος ως έν δει ξη αλ λη λεγ γύης. Οφεί λεινα ξέ ρει ό τι αν το ευ ρώ κα ταρ ρεύ σει ο ρι -στι κά, θα εί ναι η Γερ μα νία, που θα βρε -θεί κα τη γο ρού με νη για το ό τι για μια α -κό μα φο ρά ο δή γη σε την Ευ ρώ πη σεναυά γιο».

Η διε θνής κα -τα κραυ γή με τάτις γερ μα νι -

κές α πει λέςπε ρί Grexit α -νά γκα σε σε αλ -λα γή πλεύ σηςτην Ανγκέ λαΜέρ κε λ, πουα να ζη τά φόρ -μου λα συμ βι -βα σμού

“

1144 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

Τη συνέντευξη πήρε η Τόνια Τσίτσοβιτς

Στην Ιταλία η κυβέρνηση του ΜατέοΡέντσι χάνει συναίνεση. Τι συμβαίνει;

Η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι βασί-ζεται στη συμφωνία με τον ΣίλβιοΜπερλουσκόνι και με τον πρόεδρο τηςδημοκρατίας Τζόρτζιο Ναπολιτάνο, πουτώρα παραιτείται. Έχει τη στήριξη σχε-δόν όλων των μέσων ενημέρωσης καιχρησιμοποιεί με άνεση τη ρητορική του«νέου» και της «αλλαγής», που τουέφερε μεγάλη δημοτικότητα και το 41%των ψήφων στις ευρωεκλογές πριν απόέξι μήνες. Τους τελευταίους δύο μήνεςέχασε κάποια συναίνεση –τόσο στις δη-μοσκοπήσεις όσο και σε κάποιες τοπι-κές εκλογές, όπου υπήρξε πολύ μεγάληαποχή– γιατί τα λόγια δεν τα ακολου-θούν οι πράξεις, η κρίση γίνεται όλο καιμεγαλύτερη και η κυβέρνηση βρίσκεται,από τη μια πλευρά, μπροστά στο λαϊκι-σμό της ακροδεξιάς της Λέγκας τουΒορρά του Ματέο Σαλβίνι (που προσπα-θεί να αναπαράγει στην Ιταλία τοΕθνικό Μέτωπο της Γαλλίας της ΜαρίνΛεπέν) και, από την άλλη, μπροστά στολαϊκισμό της «αντιπολιτικής» του Κινή-ματος Πέντε Αστέρων που καθοδηγείταιαπό έναν Μπέπε Γκρίλο όλο και πιοάχρωμο. Ο Ματέο Ρέντσι απαντά μεέναν «λαϊκισμό από τα πάνω», που επι-τίθεται στα συνδικάτα ως «συντηρη-τικά» και στοχεύει σε μεταρρυθμίσειςτου εκλογικού συστήματος και της Γε-ρουσίας που θα δίνουν περισσότερεςεξουσίες στην κυβέρνηση. Όμως ο ρεν-τσισμός, κατά την άποψή μου, είναι έναφαινόμενο που πρόκειται να διαρκέσειπολύ. Ο Ρέντσι κληρονόμησε το μπλοκσυμφερόντων του μπερλουσκονισμούκαι με τη θεωρία του περί «νέου» είναιένας ηγέτης ευπαρουσίαστος και γι’ αυ-τούς που κριτικάρουν τους «παλιούς»πολιτικούς. Η ελίτ, προς το παρόν, δενέχει εναλλακτικές λύσεις και γι’ αυτό οιτηλεοράσεις και οι εφημερίδες τουΜπερλουσκόνι τον στηρίζουν μέχρι τέ-λους, παρόλο που η Forza Italia (τοκόμμα του Μπερλουσκόνι) είναι τυπικάστην αντιπολίτευση. Ο Ρέντσι αντιπρο-σωπεύει την ιταλική μορφή του «μεγά-λου συνασπισμού» , που σε πολλέςχώρες της Ευρώπης διαχειρίζεται τηνκρίση υπό το έμβλημα της συνέχειαςτου νεοφιλελευθερισμού. Σε ευρωπαϊκόεπίπεδο, ο Ρέντσι υπήρξε ο μοναδικός«νέος» ηγέτης, ικανός να κερδίσει, με-ταξύ των σοσιαλδημοκρατικών κομμά-των της ηπείρου, όμως, στην Ιταλία εκ-μηδενίζει τις προοδευτικές ρίζες του∆ημοκρατικού Κόμματος και είναι όλοκαι περισσότερο ο διαχειριστής μιαςδιατέμνουσας εξουσίας. Θα μπορού-σαμε να πούμε ότι ερμηνεύει τη φιλο-

σοφία του βιβλίου «Ο Γατόπαρδος»:«Αν θέλουμε να μείνουν τα πάντα όπωςείναι, πρέπει όλα να αλλάξουν».

Αντιμετώπιση σε ευρωπαϊκόεπίπεδο

Η γενική απεργία στην Ιταλία μας εν-θάρρυνε. Μπορούμε να ελπίζουμε,έπειτα και από τη σχετική επιτυχία της«λίστας Τσίπρα», ότι μπορούν να υπάρ-ξουν δυνάμεις οι οποίες, εκκινώνταςαπό διαφορετικά σημεία, θα αποτελέ-σουν έναν πόλο ανατροπής της πολιτι-κής της λιτότητας, με κάποια προ-οπτική;

Ναι, η γενική απεργία έδειξε την αφύ-πνιση της κοινωνίας ενάντια στις πολι-τικές της κυβέρνησης. Υπάρχουν όμωςδύο προβλήματα. Το πρώτο είναι ότι οκατακερματισμός της διαμαρτυρίαςείναι ακόμη πολύ μεγάλος: από τη μιαπλευρά οι εργαζόμενοι των επιχειρή-σεων που κλείνουν, από την άλλη ο δη-μόσιος τομέας που έχει πληγεί από τιςπερικοπές, καθώς και οι νέοι και οι επι-σφαλώς εργαζόμενοι που δεν έχουνμέλλον. Πρέπει να γίνει πολλή δουλειάγια να ανασυντεθούν τα κοινωνικά υπο-κείμενα που τέθηκαν το ένα απέναντιστο άλλο από την κυβέρνηση και από ταμέσα ενημέρωσης. Το δεύτερο πρό-βλημα είναι ότι αυτή η κοινωνική δια-μαρτυρία δεν έχει ακόμη μια πολιτικήεκπροσώπηση, μας λείπει ένα κόμμασαν τον ΣΥΡΙΖΑ. Η λίστα Τσίπρα πέτυχεένα καλό αποτέλεσμα στις ευρωεκλο-γές, αλλά δεν παγιώθηκε σε πολιτικόεπίπεδο. Η SEL (Αριστερά Οικολογίακαι Ελευθερία) κάνει μια γενναία αντι-πολίτευση στην κυβέρνηση Ρέντσι, αλλάδεν έχει την αναγκαία οργανωτική δύ-ναμη. Η αριστερά του δημοκρατικούκόμματος διαμαρτύρεται ενάντια στονΡέντσι, αλλά δεν έχει διεξόδους. Τώραθα χρειαζόταν ένας νέος ενωτικός πολι-τικός σχηματισμός, ριζωμένος στα συν-δικάτα, στα κινήματα, στις κοινωνικέςδιαμαρτυρίες. Την ατζέντα την συμμερί-ζονται ήδη όλοι: ανατροπή των πολιτι-κών λιτότητας και αλλαγή στην Ευ-ρώπη.

Ποια είναι η κατάσταση της οικονο-μίας αυτή τη στιγμή;

Η ιταλική οικονομία είναι σε ύφεσηεδώ και χρόνια, το 2014 το ΑΕΠ μει-ώθηκε κατά 0,4%. Οι περικοπές της δη-μόσιας δαπάνης συνεχίζονται, η βιομη-χανική παραγωγή είναι κατά 25% κάτωαπό το επίπεδο του 2008, δεν υπάρχουνεπενδύσεις, η ανεργία των νέων είναιστο 45%, ο νόμος για την εργασία «Jobsact», που μόλις εγκρίθηκε, συνιστά μιαμεταρρύθμιση της εργασίας που επιτρέ-πει στις επιχειρήσεις εύκολες απολύ-

σεις και διευρύνει την επισφάλεια. Οιπολιτικές λιτότητας δεν λειτούργησαν.Το βάρος του δημόσιου χρέους επί τουΑΕΠ εξακολουθεί να αυξάνεται, τώραείναι γύρω στο 140%, όμως, αντίθετα μετην Ελλάδα, δύο τρίτα του χρέους είναιστα χέρια ιταλών επενδυτών (τράπεζεςκαι οικογένειες) και τα επιτόκια είναιμειωμένα. Απ’ αυτή την άποψη η κατά-σταση είναι λιγότερο δραματική από το2011, θα μπορούσε όμως σύντομα ναεπανεκραγεί.

Υπάρχει «κίνδυνος μετάδοσης», πουθα μπορούσε να μεταφέρει ένα νέο κύμακρίσης, από την Ελλάδα στην Ιταλία,την Ισπανία και τη Γαλλία;

Ασφαλώς, μια επανάληψη της κερδο-σκοπίας κατά της Ελλάδας θα είχεάμεσα αποτελέσματα στην Ιταλία και σεάλλες χώρες: το «spread» των επιτοκίωνθα αυξανόταν αμέσως, θα υπήρχε δια-φυγή κεφαλαίων, νέες περικοπές τηςδημόσιας δαπάνης, μια παγίωση τηςκρίσης. Καμία χώρα δεν μπορεί να επι-τρέψει όλα αυτά στον εαυτό της, το ζή-τημα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε ευ-ρωπαϊκό επίπεδο. Είναι αναγκαία μιακοινή ανάληψη ευθύνης από την ευρω-ζώνη για το δημόσιο χρέος, εξαλείφον-τας τους χώρους κερδοσκοπίας και ελα-φρύνοντας το βάρος του χρέους στις με-μονωμένες χώρες. Χρειάζεται η έκδοσηευρωομολόγου και να δοθεί ρόλος στηνΕΚΤ για τη χρηματοδότηση της ευρω-

παϊκής δημόσιας δαπάνης. Αυτές είναιοι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για να λει-τουργήσει η νομισματική ένωση και τοευρώ. Όμως, γενικότερα, ολόκληρη ηΕυρώπη χρειάζεται να αναπροσαρμόσειτο χρηματοπιστωτικό τομέα, να φορο-λογήσει σοβαρά τις χρηματιστικές συ-ναλλαγές, να θέσει όρια στις κινήσειςκερδοσκοπικών κεφαλαίων, να διαχω-ρίσει τράπεζες επενδύσεων και εμπορι-κές τράπεζες, να χρησιμοποιήσει τοτραπεζικό σύστημα για να χρηματοδο-τήσει την πραγματική οικονομία. Αν δενυπάρξουν μέτρα αυτού του είδους,ακόμη και η έξοδος από το ευρώ δεν θαπαρείχε λύσεις, τα εθνικά νομίσματα θαήταν έρμαιο της κερδοσκοπίας, ο χρη-ματοπιστωτικός τομέας θα εξακολου-θούσε να επιβάλλει τους νόμους του.

Η Ευρώπη δεν θα ανταπεξέλθει

Πώς βλέπετε την προοπτική μιας αρι-στερής κυβέρνησης στην Ελλάδα; Τιείδος διαπραγμάτευσης θα μπορούσε νααρχίσει με την Ευρώπη και σε ποιουςσυμμάχους θα μπορούσε να ελπίζει οΣΥΡΙΖΑ;

Μια κυβέρνηση με επικεφαλής τονΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα θα ήταν μια ευκαι-ρία στροφής για όλη την Ευρώπη, θαήταν μια επιτυχία της δημοκρατίαςενάντια στις αγορές, θα έθετε στην ημε-ρήσια διάταξη την έξοδο από τη λιτό-τητα, τις μεταρρυθμίσεις του χρηματο-πιστωτικού τομέα και του ευρώ, θα άλ-λαζε την πολιτική ατζέντα και θα ξανά-δινε πρωταγωνιστική θέση και ελπίδασε όλες τις χώρες. Είναι βασικό ότι οικυβερνήσεις της Ιταλίας και της Γαλ-λίας ανοίγουν διάλογο και υποστηρί-ζουν τις μεταρρυθμιστικές προτάσεις.Θα ήταν η ευκαιρία για να ενωθούν τασυμφέροντα της ευρωπαϊκής «περιφέ-ρειας», έτσι ώστε να αντισταθμίσουν τηνεξουσία της Γερμανίας. Πολιτικές δυνά-μεις, συνδικάτα και κινήματα θα μπο-ρούσαν να οικοδομήσουν ένα δίκτυοσυμμαχιών και αλληλεγγύης με την Ελ-λάδα. Πρέπει, όμως, να γνωρίζουμε ότιαυτή η προοπτική είναι πολύ δύσκολη.Στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες, στο Λον-δίνο και στην Αθήνα τα κέντρα εξουσίαςτης οικονομίας και της πολιτικής θα κά-νουν τα πάντα για να μη συμβεί αυτό.Απέναντι σε μια κυβέρνηση με επικεφα-λής τον ΣΥΡΙΖΑ θα χρησιμοποιήσουντον εκβιασμό του χρέους που πρέπει νααναχρηματοδοτηθεί το 2015, θα εξακο-λουθήσουν να διαιρούν τα κράτη οφει-λέτες και να ενώνουν το μέτωπο των πι-στωτών, να αρνούνται την παρέμβασητης ΕΚΤ και να υπόσχονται την επι-στροφή χρηματοδοτήσεων στις αγορές.Έχουμε ήδη δει ότι όλο αυτό δεν λει-

Ολόκληρη η Ευρώπηχρειάζεται να αναπρο-σαρμόσει το χρηματοπι-στωτικό τομέα, να θέσειόρια στις κινήσεις κερ-δοσκοπικών κεφαλαίων,να διαχωρίσει τράπεζεςεπενδύσεων και εμπορι-κές τράπεζες, να χρησι-μοποιήσει το τραπεζικόσύστημα για να χρηματο-δοτήσει την πραγματικήοικονομία.

“

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟ ΜΑΡΙΟ ΠΙΑΝΤΑ

Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ευ καιρία στροφήςγια όλη την Ευρώπη

Συζητάμε με τον καθηγητή οικονομικής πολιτικής στο πανεπιστήμιο του Ουρμπίνο για την οικονο-μία σε Ιταλία, Ελλάδα και ευρωζώνη και τις προοπτικές μιας κυβέρνησης της αριστεράς στην Ελ-λάδα. Ο Μ. Πιάντα τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι «αν δεν υπάρξουν μέτρα στην Ευρώπη, ακόμη και ηέξοδος από το ευρώ δεν θα παρείχε λύσεις, τα εθνικά νομίσματα θα ήταν έρμαιο της κερδοσκοπίας,ο χρηματοπιστωτικός τομέας θα εξακολουθούσε να επιβάλλει τους νόμους του». Ο Μ. Πιάντα συ-νεργάζεται με την εφημερίδα «il manifesto» και συμμετέχει στο «Sbilanciamoci!», την καμπάνια 50συλλόγων και κινημάτων που ζητούν εναλλακτικές λύσεις για την οικονομία, καθώς και στο ευρω-παϊκό δίκτυο Euro-pen (European Progressive Economists Network).

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 1155∆ΙΕΘΝΗ

τουργεί. Αν δεν αλλάξουν συμπεριφορά,η επέλαση της κρίσης δεν θα αφοράμόνο την Αθήνα, η κερδοσκοπία θα πλή-ξει όλες τις εύθραυστες χώρες –τοννότο, αλλά και την ευρωπαϊκή ανατολή,συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας– καιμετά από έξι χρόνια ύφεσης η Ευρώπηδεν θα ανταπεξέλθει: θα μπορούσε ναεπέλθει η διάλυση του ευρώ και μια μηαναστρέψιμη κρίση για την Ευρώπη.Ακόμη και σημαντικοί τομείς της οικο-νομίας και της χρηματοπιστωτικήςπλευράς έχουν τώρα συμφέρον για στα-θεροποίηση της Ευρώπης και του ευρώ,και για την έξοδο από την ύφεση. Οιτρόποι επίλυσης των άμεσων προβλη-μάτων της Αθήνας –με τη στήριξη ενόςευρύτερου μετώπου χωρών και πολιτι-κών δυνάμεων– υπάρχουν: πρώτα απ’όλα μεγαλύτερα περιθώρια δράσης γιατην ΕΚΤ για να αναχρηματοδοτηθούν οιχώρες που είναι σε κρίση –και σ’ αυτόθα μπορούσαμε μέχρι και να βρούμε κά-ποια διαθεσιμότητα εκ μέρους τουΜάριο Ντράγκι, ο οποίος συχνά συγ-κρούστηκε σκληρά με την Γερμανία. Στησυνέχεια, μια ευρωπαϊκή διάσκεψη γιατο χρέος, η εξάλειψη των περιορισμώντης δημόσιας δαπάνης, μέτρα ελέγχουτου χρηματοπιστωτικού τομέα.

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατορθώσει να κερδίσειτις εκλογές και να γίνει κυβέρνηση, οιπροτεραιότητες θα μπορούσαν να είναιοι ευρωπαϊκές συμμαχίες και η δια-πραγμάτευση σε αυτές τις βάσεις. Πρέ-πει να είναι ξεκάθαρο ότι το στοίχημαδεν είναι τα 20 δισεκατομμύρια, πουείναι αναγκαία για την αναχρηματοδό-τηση του ελληνικού χρέους, αλλά η έξο-δος από τη λιτότητα και η ανασύνθεσηόλων των ευρωπαϊκών οικονομιών.Πάνω σ’ αυτό παίζεται το μέλλον τηςΕυρώπης και της δημοκρατίας.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟ ΜΑΡΙΟ ΠΙΑΝΤΑ

Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ευ καιρία στροφήςγια όλη την Ευρώπη

Κατά τη γνώμη σας, ως ειδικός των βιομηχανικών ζητημά-των, ποια θα μπορούσε να είναι η διέξοδος για τα ευρωπαϊκάπροβλήματα;

Η κρίση αυτών των χρόνων ήταν η ευκαιρία να αλλάξει όχιμόνο η ιεραρχία εξουσίας, αλλά και το σχετικό βάρος των ευ-ρωπαϊκών οικονομιών. Οι ανισορροπίες μεταξύ των χωρώνδεν αφορούν μόνο το χρέος και το δημόσιο έλλειμμα, αλλάπάνω απ’ όλα τις παραγωγικές ικανότητες, τους λογαρια-σμούς με το εξωτερικό, τις ροές κεφαλαίων. Η ενοποίησητων αγορών και το ευρώ επέτρεψε στις ισχυρές χώρες –τηνΓερμανία και τους δορυφόρους της– να κυριαρχήσουν στιςευρωπαϊκές αγορές, με ένα εξωτερικό πλεόνασμα μεγαλύ-τερο από της Κίνας. ∆εν μπορεί να κρατηθεί ενωμένη μια Ευ-ρώπη κατασκευασμένη μ’ αυτόν τον τρόπο. Αν η κατανάλωσηστην Ιταλία, στη Γαλλία ή στην Ισπανία ξανάρχιζε να αυξάνε-ται, θα είχαμε αμέσως σοβαρά ελλείμματα στους τρεχούμε-νους λογαριασμούς που θα έπρεπε να αντισταθμιστούν με νέοεξωτερικό χρέος, με νέα αστάθεια. Η σύγκλιση μεταξύ τωνευρωπαϊκών χωρών πρέπει να αφορά πάνω απ’ όλα την πραγ-ματική οικονομία: την παραγωγή, την απασχόληση, τους μι-σθούς. Η προτεραιότητα τώρα πρέπει να είναι η ανασύνθεσητης παραγωγικής ικανότητας των χωρών της «περιφέρειας»,από την Ελλάδα ως την Ιταλία. Από τη στιγμή που οι ιδιωτικέςεπιχειρήσεις αυτών των χωρών δεν είναι ικανές να το κά-νουν αυτό –δεν έχουν κάνει επενδύσεις και καινοτομίες, με-τέφεραν τα κεφάλαια στο εξωτερικό και την παραγωγή στιςχώρες με χαμηλά ημερομίσθια– χρειάζεται ένας νέος ρόλος

της βιομηχανικής πολιτικής, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Θα μπο-ρούσε να προωθηθεί ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα δημοσίωνεπενδύσεων ίσο με το 2% του ΑΕΠ της ΕΕ το χρόνο –περίπου260 δισεκατομμύρια ευρώ– για δέκα χρόνια, χρηματοδοτη-μένο από ευρωπαϊκούς πόρους –ευρωομόλογο, πόρους τηςΕΚΤ, φορολογία του χρηματοπιστωτικού τομέα κ.λπ.– που θαπροωθούσε εκ νέου τη ζήτηση και θα έκανε την Ευρώπη ναβγει από την ύφεση. Το θέμα δεν είναι να επιστρέψουμε στιςπαραγωγές και στις δουλειές του παρελθόντος, αλλά να βά-λουμε την Ευρώπη στην τροχιά μιας βιώσιμης ανάπτυξης σεπεριβαλλοντικό επίπεδο και ασφαλώς σε κοινωνικό επίπεδο.Οι τομείς κλειδιά θα μπορούσαν να είναι το περιβάλλον –μεανανεώσιμη ενέργεια και με λιγότερες επιπτώσεις στους πό-ρους και στο κλίμα–, η διάδοση των τεχνολογιών της πληρο-φορίας και οι δραστηριότητες που συνδέονται με την υγείακαι το κοινωνικό κράτος –κι αυτός είναι ένας τομέας στονοποίο οι ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες είναι οι καλύτερεςστον κόσμο. Το να αναπτυχθούν οι ευρωπαϊκές οικονομίεςπρος αυτές κατευθύνσεις σημαίνει να προσφέρουμε εργασίεςκαλής ειδίκευσης, με υψηλούς μισθούς. Σημαίνει να διευρύ-νουμε το πλαίσιο της δημόσιας δράσης και να μειώσουμε τηνεξάρτηση από το διεθνές εμπόριο. Εντελώς το αντίθετο απ’αυτό που σκέφτονται εκείνοι που θεωρούν ότι πρέπει να μει-ώσουν τους μισθούς για να κάνουν έναν ανέφικτο ανταγωνι-σμό στην παραγωγή της Ασίας. Ή από το «σχέδιο Γιούνκερ»που υπόσχεται φανταστικές επενδύσεις, όλες μέσα στη λο-γική του χρηματοπιστωτικού τομέα. Αυτή την πρόταση βιο-μηχανικής πολιτικής για την Ευρώπη την παρουσιάσαμε στηνέκθεση EuroMemorandum, που εδώ και χρόνια προτείνειεναλλακτικές λύσεις για την Ευρώπη, όμως ανάλογες ιδέεςήρθαν και από την DGB (τη γερμανική συνδικαλιστική συνο-μοσπονδία), από την ευρωπαϊκή συνδικαλιστική συνομοσπον-δία, από τους ευρωπαίους Πράσινους. Για την Ελλάδα, νομίζωότι η προτεραιότητα είναι πραγματικά η δημιουργία νέωνδραστηριοτήτων ικανών να ανορθώσουν την οικονομία και ναπροσφέρουν εργασία.

Αν δεν αλλάξουν συμπε-ριφορά, η επέλαση τηςκρίσης δεν θα αφοράμόνο την Αθήνα, η κερ-δοσκοπία θα πλήξειόλες τις εύθραυστεςχώρες –τον νότο, αλλάκαι την ευρωπαϊκή ανα-τολή, συμπεριλαμβανο-μένης της Ρωσίας.Μετά από έξι χρόνιαύφεσης η Ευρώπη δενθα ανταπεξέλθει.

“

Η σύγκλισηπρέπει να αφοράτην πραγματικήοικονομία

1166 ΤΟ ΘΕΜΑ Η ΕΠΟΧΗ 11 Μαΐου 2014

«Είμαι κι εγώΣαρλί» σημαίνει ότιη ελευθερία τηςέκφρασης είναι μίακαι αδιαίρετη όπωςη δημοκρατία. Η«Charlie Hebdo»μας είχε κάνειόλους ναγελάσουμε κάποιαστιγμή, γι’ αυτόείμαστε πολλοίσήμερα πουαισθανόμαστε τόσοθλιμμένοι.

“

Της Σίας Αναγνωστοπούλου*

Ηκαρδιά της Ευρώπης μάτωσε με τονπιο βίαιο τρόπο. Η επίθεση στο εβδο-μαδιαίο σατιρικό περιοδικό Σαρλί, που

άφησε πίσω της νεκρούς μερικές από τις ση-μαντικότερες πένες της Γαλλίας, πρέπειοπωσδήποτε να λειτουργήσει σαν καθρέφτηςγια να εμφανιστεί επιτέλους το παραμορφω-μένο πρόσωπο μιας Ευρώπης σε πλήρη σύγ-χυση. Πέρα από κάθε αμφιβολία, η επίθεσηστο Σαρλί συνιστά μια εγκληματική πράξη τουκοινού ποινικού δικαίου. Το ζήτημα, ωστόσο,δεν είναι να διαπιστώσουμε το αυτονόητο,αλλά να ανιχνεύσουμε το ιδεολογικό πρόσημοαυτής της πράξης.

Αναζωπυρώθηκε η ισλαμοφοβία

Η εύκολη εξήγηση είναι ότι η πράξη αποτε-λεί έκφραση του πιο ακραίου και τρομοκρατι-κού ισλαμικού φονταμενταλισμού. Αυτή ηεξήγηση όμως οδηγεί στην άμεση ή έμμεσηκαταδίκη του Ισλάμ ως φορέα τρομοκρατίας.∆ηλαδή, ότι το Ισλάμ ως θρησκεία εμπεριέχει

ακραίο φανατισμό που ενεργοποιείται σε κα-τάλληλα περιβάλλοντα. Ακόμα κι αν χρησιμο-ποιήσει κανείς ταξικά κριτήρια για να εξηγή-σει τον ισλαμικό φονταμενταλισμό –αποκλει-σμός και περιθωριοποίηση των μουσουλμανι-κού θρησκεύματος ευρωπαίων πολιτών- τοαποτέλεσμα είναι σχεδόν το ίδιο: το Ισλάμ θε-ωρείται θρησκεία που εγγενώς εμπεριέχει φα-νατισμό.

∆εν είναι τυχαίο που, αρχής γενομένης απότον κ. Σαμαρά, όλο το ακροδεξιό, δεξιόφάσμα εκδήλωσε το ρατσισμό και την ισλα-μοφοβία του. ∆εν είναι τυχαίο ότι το Σαρλίχρησιμοποιείται ως νομιμοποίηση για τηναναπαραγωγή του ευρωπαϊκού (και ελληνι-κού) σκοταδισμού, αυτού ακριβώς που οδηγείστον φασισμό. ∆εν είναι, λοιπόν, τυχαίο το γε-γονός ότι η επίθεση στο Σαρλί αναζωπύρωσετα ισλαμοφοβικά αισθήματα μιας πολιτικήςπου εκφράζεται με ιερούς-πολιτισμικούςόρους, και όχι διαλεκτικούς και ιδεολογικούς.Όμως, το ίδιο το περιοδικό Σαρλί και τα θύ-ματά του κραυγάζουν αυτό που θα έπρεπε ναείναι αυτονόητο σε μια «φωτισμένη» Ευρώπη:όταν η θρησκεία –η οποιαδήποτε θρησκεία-γίνεται φορέας ή προκάλυμμα πολιτικής, τότεγίνεται αντικείμενο πολιτικής κριτικής. Μεάλλα λόγια, η πολιτική αντιπαράθεση δενμπορεί να ιεροποιείται στο όνομα καμιάς θρη-σκείας. Η θρησκεία είναι ιερή μόνο μέσαστους χώρους λατρείας και στον ιδιωτικόχώρο του καθενός/μιάς. Στη δημόσια σφαίρα

όμως είναι πολιτικό φαινόμενο, και ως τέτοιοκρίνεται. Συγχρόνως όμως, όταν η πολιτικήχρησιμοποιεί πολιτισμικές-θρησκευτικές κα-τηγοριοποιήσεις, τότε αυτοκαταργείται, τότειεροποιείται και ανοίγει το δρόμο για ακραίεςιδεολογίες με ιερά-πολιτισμικά-εθνικιστικάπρόσημα.

Η Ευρώπη ως θερμοκήπιοακραίων ιδεολογιών

Είναι γνωστό ότι η θρησκεία ως κριτήριοπολιτικής κατηγοριοποίησης κατασκευά-στηκε στα πιο ιμπεριαλιστικά εργαστήρια ήδηαπό την εποχή της αποικιοκρατίας που ανα-νεώνονται τις τελευταίες δεκαετίες. Είναιγνωστό επίσης ότι η επιβολή του πιο άγριουκαπιταλισμού δεν μπορεί να πραγματοποιηθείχωρίς την κατάρρευση των κοινωνιών και τωνδημοκρατικών θεσμών, με εργαλείο τον πολι-τισμικό-θρησκευτικό-εθνικιστικό, κλπ κατα-κερματισμό. Είναι τέλος γνωστό ότι ο φασι-σμός είναι γέννημα-θρέμμα τέτοιας αμοιβαίαςκατάρρευσης. Η Ευρώπη σήμερα, παγιδευ-μένη στην πιο συντηρητική, νεοφιλελευθέρη

πολιτική γίνεται ο κατεξοχήν χώρος κατάρ-ρευσης θεσμών και κοινωνιών, επομένως θερ-μοκήπιο ακραίων ιδεολογιών, με ή χωρίς φε-ρετζέδες. Η άνοδος τέτοιων ιδεολογιών στηνΕυρώπη το επιβεβαιώνει.

Το γεγονός ότι ο φασισμός χρησιμοποιεί ιε-ρούς μανδύες για προκάλυμμα, δεν μπορεί νασυσκοτίζει την πολιτική ερμηνεία του φαινο-μένου. Η Αριστερά ερμηνεύει όλα τα φαινό-μενα με όρους πολιτικούς και ιδεολογικούς.Με αυτή την έννοια, ο ισλαμικός φονταμεντα-λισμός είναι η εκδοχή του φασισμού με φερε-τζέ ισλαμικό, όπως ο φασισμός φοράει διά-φορους φερετζέδες στις διαφορετικές εκδο-χές του. Όμως η γενεσιουργός αιτία είναιπάντα η ίδια: η κατάρρευση και ο κατακερμα-τισμός. Σε μια τέτοια Ευρώπη που μαζί με τιςΗΠΑ οδήγησαν σε κατάρρευση τις κοινωνίεςτης Μέσης Ανατολής και της ανατολικής Ευ-ρώπης, σε μια τέτοια Ευρώπη που οδηγεί σεκατάρρευση τις ίδιες τις ευρωπαϊκές κοινω-νίες και τους δημοκρατικούς θεσμούς, ηαπάντηση δεν μπορεί να είναι παρά αριστερή.Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να εφευ-ρεθεί προκειμένου να ξαναγυρίσει στην Ευ-ρώπη η πολιτική στα χωράφια της διαλεκτι-κής, της ταξικότητας και της ιδεολογικής αν-τιπαράθεσης.

* Η Σία Αναγνωστοπούλου είναι υποψήφιαβουλεύτρια στην Αχαΐα με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Του Ζαν Φιλίπ Ρεστουέ*

«Είμαι κι εγώ Σαρλί», το σύνθημα πουυιοθετήθηκε από χιλιάδες ανθρώ-πους και ιστότοπους, είναι από τις

πολύ -διαμοιρασμένες απαντήσεις στον τρόμοτης επίθεσης στη «Charlie Hebdo».

«Είμαι κι εγώ Σαρλί» σημαίνει ότι το γέλιο,το δικαίωμα στην αμφισβήτηση όλων των δογ-μάτων, όλων των βεβαιοτήτων, όλων των ολο-κληρωτισμών είναι εγγεγραμμένο στο γενετικόκώδικα αυτού του παράξενου λαού, πάντα σταπρόθυρα του εμφυλίου, αφού πολλές γαλατι-κές φυλές δεν συμφιλιώθηκαν ποτέ από τη ρω-μαϊκή εισβολή, περήφανου για τις επαναστά-σεις του και μερικές φορές τόσο εκνευριστικούγια τους γείτονές του, που εκλαμβάνεται ωςαλαζονικός και πάντα έτοιμος να δώσει έναμάθημα για το ποιοι είναι οι Γάλλοι.

Ο Θεός ως σύμβολο θανάτου

«Είμαι κι εγώ Σαρλί» σημαίνει ότι η ελευθε-ρία της έκφρασης είναι μία και αδιαίρετη όπωςη δημοκρατία. Μπορεί να μην αγαπούσαμεπάντα τη «Charlie Hebdo», διάδοχο μιας άλληςεφημερίδας που υποδυόταν «το ηλίθιο και τοκακό», μπορεί μερικές φορές να θυμώναμεγκρινιάζοντας ότι «το παρατραβάει», αλλά ξέ-ραμε επίσης ότι ποτέ δεν υπερέβαινε τα εσκαμ-μένα στοχεύοντας στις ίδιες ομάδες, στους ίδι-ους ανθρώπους, αλλά επισήμαινε ότι χρειάζε-ται να τους σεβόμαστε όλους για να μπορούμενα γελάμε με όλους. Η «Charlie Hebdo» μαςείχε κάνει όλους να γελάσουμε κάποια στιγμή,γι’ αυτό είμαστε πολλοί σήμερα που αισθανό-μαστε τόσο θλιμμένοι.

«Είμαι κι εγώ Σαρλί» σημαίνει ότι επικαλού-μαστε την ευθύνη μας ως πολιτών και ωςμελών της κοινωνίας, ώστε να κατανοήσουμεαυτό που σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί δι-καιολογία, πώς δηλαδή δύο νεαροί Γάλλοι πουμεγάλωσαν σε αυτή την «ήπια γη», μπόρεσαννα πιστέψουν ότι θα βρουν το νόημα της ύπαρ-ξής τους σκοτώνοντας δώδεκα ανθρώπους,στοχεύοντας με καλάσνικοφ σκιτσογράφουςκαι δημοσιογράφους.

«Είμαι κι εγώ Σαρλί» σημαίνει, επίσης, ότιαρνούμαστε πως αυτοί που φωνάζουν «ο Θεόςείναι μεγάλος» και ουρλιάζουν για την «εκδί-

κηση του Προφήτη» αντιπροσωπεύουν τοΙσλάμ και τους μουσουλμάνους στη Γαλλία καισε όλο τον κόσμο. Κάθε θρησκεία είναι δυνη-τικά φορέας βίας (και στη Γαλλία η μνήμη τουΑγίου Βαρθολομαίου ή της πυράς του ΖανΦρανσουά ντε λα Μπαρ πρέπει να μας αποτρέ-πουν από την πεποίθηση ότι ο Χριστιανισμόςήταν ή υπήρξε πιο ήπιος, δίχως να στεκόμαστεστις Σταυροφορίες ή στην άλωση της Κων-σταντινούπολης κατά την τέταρτη Σταυροφο-ρία).

Ωστόσο, για πολλούς πιστούς, κάτι το οποίοεγώ δεν είμαι, ισχύει ότι «ου λήψει το όνομακυρίου του Θεού σου επί ματαίω» και «ο Θεόςείναι αγάπη». Όταν ο θεός γίνεται σύμβολο τουθανάτου χρειάζεται να συνεχίσουμε να πι-στεύουμε ότι ο θεός αξίζει περισσότερα απόόσα αποδίδουμε στο όνομά του και ότι ο καθέ-νας μπορεί να διεκδικήσει τους ναούς του καινα αφήσει το δημόσιο χώρο στην εκκομί-σκευση (μια ακόμα από τις συνδηλώσεις τηςκοινής μας συμβίωσης στη Γαλλία).

Να ενισχύσουμε τη δημοκρατία

«Είμαι κι εγώ Σαρλί» σημαίνει, τέλος, ότιαπάντηση στην τρομοκρατία δεν αποτελούν ταδρακόντεια μέτρα ασφάλειας ούτε ο αποκλει-σμός από την κοινή μας συμβίωση όλων αυτώνπου είναι διαφορετικοί, ως προς το χρώμα τουδέρματος, τη θρησκεία, το σεξουαλικό προσα-νατολισμό, την κοινωνική τάξη. Όταν η δημο-κρατία απειλείται χρειάζεται να την ενισχύ-σουμε.

«Είμαι κι εγώ Σαρλί» σημαίνει ότι σήμεραδίχως αναβολή χρειάζεται να αναλογιστούμετην κοινή μας συμβίωση, σεβόμενοι τη διαφο-ρετικότητα μας και τις διαφορές μας, συμφω-νώντας να μην συμφωνούμε, αλλά να κατανο-ούμε πάντα ότι το γέλιο είναι χαρακτηριστικότου ανθρώπου. Είναι κυρίως για όλα αυτά πουσήμερα «Είμαι κι εγώ Σαρλί».

* Ο Ζ.Φ. Ρεστουέ είναι συντονιστής τηςΕπιτροπής για την Ανώτατη Εκπαίδευση καιτην Έρευνα του Συμβουλίου της Ευρώπης.

ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΣΥΝΘΗΜΑ

«Είμαι κι εγώ Σαρλί»

Το περιοδικό Σαρλίκαι τα θύματά τουκραυγάζουν αυτόπου θα έπρεπε ναείναι αυτονόητο σεμια “φωτισμένη”Ευρώπη: όταν ηθρησκεία –ηοποιαδήποτεθρησκεία- γίνεταιφορέας ήπροκάλυμμαπολιτικής, τότεγίνεται αντικείμενοπολιτικής κριτικής.

“ Ο φασισμόςμε θρησκευτικό«φερετζέ»

1177ΤΟ ΘΕΜΑΗ ΕΠΟΧΗ 11 Μαΐου 2014

Της Σίας Αναγνωστοπούλου*

Ηκαρδιά της Ευρώπης μάτωσε με τονπιο βίαιο τρόπο. Η επίθεση στο εβδο-μαδιαίο σατιρικό περιοδικό Σαρλί, που

άφησε πίσω της νεκρούς μερικές από τις ση-μαντικότερες πένες της Γαλλίας, πρέπειοπωσδήποτε να λειτουργήσει σαν καθρέφτηςγια να εμφανιστεί επιτέλους το παραμορφω-μένο πρόσωπο μιας Ευρώπης σε πλήρη σύγ-χυση. Πέρα από κάθε αμφιβολία, η επίθεσηστο Σαρλί συνιστά μια εγκληματική πράξη τουκοινού ποινικού δικαίου. Το ζήτημα, ωστόσο,δεν είναι να διαπιστώσουμε το αυτονόητο,αλλά να ανιχνεύσουμε το ιδεολογικό πρόσημοαυτής της πράξης.

Αναζωπυρώθηκε η ισλαμοφοβία

Η εύκολη εξήγηση είναι ότι η πράξη αποτε-λεί έκφραση του πιο ακραίου και τρομοκρατι-κού ισλαμικού φονταμενταλισμού. Αυτή ηεξήγηση όμως οδηγεί στην άμεση ή έμμεσηκαταδίκη του Ισλάμ ως φορέα τρομοκρατίας.∆ηλαδή, ότι το Ισλάμ ως θρησκεία εμπεριέχει

ακραίο φανατισμό που ενεργοποιείται σε κα-τάλληλα περιβάλλοντα. Ακόμα κι αν χρησιμο-ποιήσει κανείς ταξικά κριτήρια για να εξηγή-σει τον ισλαμικό φονταμενταλισμό –αποκλει-σμός και περιθωριοποίηση των μουσουλμανι-κού θρησκεύματος ευρωπαίων πολιτών- τοαποτέλεσμα είναι σχεδόν το ίδιο: το Ισλάμ θε-ωρείται θρησκεία που εγγενώς εμπεριέχει φα-νατισμό.

∆εν είναι τυχαίο που, αρχής γενομένης απότον κ. Σαμαρά, όλο το ακροδεξιό, δεξιόφάσμα εκδήλωσε το ρατσισμό και την ισλα-μοφοβία του. ∆εν είναι τυχαίο ότι το Σαρλίχρησιμοποιείται ως νομιμοποίηση για τηναναπαραγωγή του ευρωπαϊκού (και ελληνι-κού) σκοταδισμού, αυτού ακριβώς που οδηγείστον φασισμό. ∆εν είναι, λοιπόν, τυχαίο το γε-γονός ότι η επίθεση στο Σαρλί αναζωπύρωσετα ισλαμοφοβικά αισθήματα μιας πολιτικήςπου εκφράζεται με ιερούς-πολιτισμικούςόρους, και όχι διαλεκτικούς και ιδεολογικούς.Όμως, το ίδιο το περιοδικό Σαρλί και τα θύ-ματά του κραυγάζουν αυτό που θα έπρεπε ναείναι αυτονόητο σε μια «φωτισμένη» Ευρώπη:όταν η θρησκεία –η οποιαδήποτε θρησκεία-γίνεται φορέας ή προκάλυμμα πολιτικής, τότεγίνεται αντικείμενο πολιτικής κριτικής. Μεάλλα λόγια, η πολιτική αντιπαράθεση δενμπορεί να ιεροποιείται στο όνομα καμιάς θρη-σκείας. Η θρησκεία είναι ιερή μόνο μέσαστους χώρους λατρείας και στον ιδιωτικόχώρο του καθενός/μιάς. Στη δημόσια σφαίρα

όμως είναι πολιτικό φαινόμενο, και ως τέτοιοκρίνεται. Συγχρόνως όμως, όταν η πολιτικήχρησιμοποιεί πολιτισμικές-θρησκευτικές κα-τηγοριοποιήσεις, τότε αυτοκαταργείται, τότειεροποιείται και ανοίγει το δρόμο για ακραίεςιδεολογίες με ιερά-πολιτισμικά-εθνικιστικάπρόσημα.

Η Ευρώπη ως θερμοκήπιοακραίων ιδεολογιών

Είναι γνωστό ότι η θρησκεία ως κριτήριοπολιτικής κατηγοριοποίησης κατασκευά-στηκε στα πιο ιμπεριαλιστικά εργαστήρια ήδηαπό την εποχή της αποικιοκρατίας που ανα-νεώνονται τις τελευταίες δεκαετίες. Είναιγνωστό επίσης ότι η επιβολή του πιο άγριουκαπιταλισμού δεν μπορεί να πραγματοποιηθείχωρίς την κατάρρευση των κοινωνιών και τωνδημοκρατικών θεσμών, με εργαλείο τον πολι-τισμικό-θρησκευτικό-εθνικιστικό, κλπ κατα-κερματισμό. Είναι τέλος γνωστό ότι ο φασι-σμός είναι γέννημα-θρέμμα τέτοιας αμοιβαίαςκατάρρευσης. Η Ευρώπη σήμερα, παγιδευ-μένη στην πιο συντηρητική, νεοφιλελευθέρη

πολιτική γίνεται ο κατεξοχήν χώρος κατάρ-ρευσης θεσμών και κοινωνιών, επομένως θερ-μοκήπιο ακραίων ιδεολογιών, με ή χωρίς φε-ρετζέδες. Η άνοδος τέτοιων ιδεολογιών στηνΕυρώπη το επιβεβαιώνει.

Το γεγονός ότι ο φασισμός χρησιμοποιεί ιε-ρούς μανδύες για προκάλυμμα, δεν μπορεί νασυσκοτίζει την πολιτική ερμηνεία του φαινο-μένου. Η Αριστερά ερμηνεύει όλα τα φαινό-μενα με όρους πολιτικούς και ιδεολογικούς.Με αυτή την έννοια, ο ισλαμικός φονταμεντα-λισμός είναι η εκδοχή του φασισμού με φερε-τζέ ισλαμικό, όπως ο φασισμός φοράει διά-φορους φερετζέδες στις διαφορετικές εκδο-χές του. Όμως η γενεσιουργός αιτία είναιπάντα η ίδια: η κατάρρευση και ο κατακερμα-τισμός. Σε μια τέτοια Ευρώπη που μαζί με τιςΗΠΑ οδήγησαν σε κατάρρευση τις κοινωνίεςτης Μέσης Ανατολής και της ανατολικής Ευ-ρώπης, σε μια τέτοια Ευρώπη που οδηγεί σεκατάρρευση τις ίδιες τις ευρωπαϊκές κοινω-νίες και τους δημοκρατικούς θεσμούς, ηαπάντηση δεν μπορεί να είναι παρά αριστερή.Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να εφευ-ρεθεί προκειμένου να ξαναγυρίσει στην Ευ-ρώπη η πολιτική στα χωράφια της διαλεκτι-κής, της ταξικότητας και της ιδεολογικής αν-τιπαράθεσης.

* Η Σία Αναγνωστοπούλου είναι υποψήφιαβουλεύτρια στην Αχαΐα με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Του Θωμά Τσαλαπάτη

Υπάρχει κάτι το βουβό που κα-τοικεί στη φρίκη των γεγονό-των του Παρισιού. Πώς μπορεί

κάποιος να μιλήσει για την εκτέλεσητων συντακτών και των σκιτσογρά-φων της Charlie Hebdo; Εννοώ να μι-λήσει ουσιαστικά. Τα γεγονότα βρί-σκονται εκτός γλώσσας. Στον παρα-λογισμό, στο αμείλικτο, στο αμετά-κλητο. Στον φόβο, στο ρίγος τηςοργής, στην ανάγκη μιας πράξης πουθα μπορέσει να λειτουργήσει ιαματικάστην σύνολη αφήγηση, που θα ξορκί-σει ό, τι ταυτίζει τον άνθρωπο με τηνπιο χυδαία εκδοχή του, τη δυνατότηταμε την κατάντια. Ποιες περιγραφέςπεριγράφουν και ποιο συναίσθημα αι-σθάνεται; Ποια σκέψη μπορεί να σκε-φτεί εκεί που η γλώσσα σιωπά;

Φόβοι για το φόβο

Η έκταση και η σημασία των γεγο-νότων άνοιξε -όπως ήταν αναμενό-μενο- έναν μεγάλο αριθμό θεμάτων,συζητήσεων, αναφορών, μια συλλογήτρομαγμένων ερωτηματικών και οργι-σμένων θαυμαστικών, δίπλα στον μα-ζικό θρήνο, τη συλλογική συγκίνηση,την αμηχανία μπροστά στην επεξερ-γασία των συμβάντων. Η ελευθερία

του λόγου, τα όρια της σάτιρας, ο ηθι-κός πανικός γύρω από το Ισλάμ, η με-τανάστευση, ο ξαναζεσταμένος πόλε-μος των πολιτισμών, η τρομοκρατία,η ασφάλεια, οι ταυτότητες. Ένα σύ-νολο σκέψεων, αφιερωμάτων, φόρωντιμής για τα θύματα. Και μαζί αναλύ-σεις για τα αίτια πίσω από τις πράξεις,για τον οριενταλισμό και τις συνθήκεςδιαβίωσης των μουσουλμάνων στονδυτικό κόσμο, για τη στάση τη δύσηςαπέναντι στη μέση ανατολή, για τηνματωμένη ανατολή του χαλιφάτου,

για τον ισλαμοφασισμό και τον φανα-τισμό, για τη φύση της σάτιρας τουCharlie Hebdo. Και μαζί φόβοι για τηδιαχείριση των γεγονότων. Φόβοι γιατο φόβο ως στοιχείο άμεσης αυτολο-γοκρισίας, φόβοι για το φανατισμό ωςστοιχείο της μωλωπισμένης μας κα-θημερινότητας, φόβοι για την άνοδοτης μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού,φόβοι για το φόβο που μασάει τιςμέρες μας.

Μα έχω την αίσθηση πως οτιδήποτεειπωθεί τη δεδομένη στιγμή θα είναιλάθος. Λάθος από την αφετηρία του.Ακριβώς λόγω αυτού του βουβού πουκατοικεί στην ίδια τη φύση των συμ-βάντων, που σπρώχνει επιτακτικάπρος τον λόγο ενώ ταυτόχρονα τοναποκλείει. Είναι πολύ νωρίς για να μι-λήσουμε και όμως πρέπει να μιλή-σουμε επιτακτικά, να μιλήσουμετώρα. Η ίδια η φόρτιση των γεγονό-των παραμορφώνει τα επιχειρήματαγύρω από τα θέματα που ανοίγουν,μας αφήνει έκθετους και πολύ περισ-σότερο μας περιγράφει ενώ προσπα-θούμε να τα περιγράψουμε. Ίσως γιαυτό ακούγονται τόσο κακόηχοι καιχυδαίοι οι διάφοροι βιαστικοί καισκατόψυχοι εκμεταλλευτές της φρί-κης. Η Μαρί Λεπέν και ο Νάιτζελ Φά-ρατζ, οι οποίοι έσπευσαν να εντάξουντα γεγονότα στην μεταναστευτική

τους ατζέντα και στην ακροδεξιά πο-λιτική τους. Ο Άδωνις Γεωργιάδης καιο (παγκοσμίως πια ρεζιλεμένος σε μιασειρά δημοσιευμάτων του διεθνήτύπου) Αντώνης Σαμαράς που αποφά-σισαν πως οι δολοφονίες είναι κατάλ-ληλο υλικό προς προεκλογική χρήση.

Ποιοι κίνδυνοι γεννιούνται

Αυτό που έχει σημασία είναι τι εί-δους άνθρωποι φτιάχνονται απ’ αυτάτα γεγονότα. Ποιος ο απόηχος καιποιο το αποτύπωμα των δολοφονικώνενεργειών σε έναν κόσμο που αλλάζειπολύ πιο γρήγορα απ όσο μπορούμενα αντιληφθούμε. Ποιοι κίνδυνοι γεν-νιούνται από τους κινδύνους που ήδηβρίσκονται εδώ. Το πώς συγκροτούμετον κόσμο αυτό που μας συγκροτεί.

Ενός λεπτού σιγή λοιπόν. Όχι όμωςμε τον τρόπο του εύκολου θρήνου.Ενός λεπτού σιγή για τους συντάκτεςτου Charlie Hebdo, ενώ η σιγή γίνεταιλεπτά και χρόνος, στάζει πάνω σεζωντανούς και νεκρούς και δεν ξεχνά.Ενώ η σιωπή επιστρέφει στη γλώσσαόσα πρέπει να μιληθούν. Μια σιωπήπυκνή, γεμάτη, έτοιμη να μιλήσειχωρίς περιστροφές για το ξημέρωμαενός νέου κόσμου που ανέτειλε γύρωμας στις 7 Γενάρη.

http://tsalapatis.blogspot.gr/

Ο φασισμόςμε θρησκευτικό«φερετζέ»

Η σιωπήπου ακολουθείΌχι μόνο τ’ αθώα παράπονα,που αναποδογυρίζουνεμε μια κλοτσιά στο στήθος,όχι μόνο οι φωνές,που τις ξαπλώνουν στις πλατείες,όχι μόνο οι ανύποπτοιενθουσιασμοί.Πιο δυνατή είναι, πιότερο βαραίνειη σιωπή που ακολουθεί,η σιωπή των πεισμωμένων δρόμων,των κλειστών παραθυριών,η σιωπή των παιδιών μπροστάστον πρώτο σκοτωμένο,η σιωπή μπροστά στην ξαφνικήατιμία,η σιωπή του δάσους,η σιωπή του αλόγου δίπλαστο ποτάμι,η σιωπή ανάμεσα σε δυό στόματα,που δεν μπορούν να φιληθούν,κι εκείνη η «ενός λεπτού σιγή»,που παρατείνεται και γιγαντώνεταιμες στις καρδιές, μες στους αιώνες,η σιωπή που αποφασίζειτι είναι να μείνει, τι είναι να χαθεί.

(Βύρων Λεοντάρης, Ψυχοστασία)

Ενός λε πτού σι γή γιατους συ ντά κτες τουCharlie Hebdo, ε νώ ησι γή γί νε ται λε πτά καιχρό νος, στά ζει πά νωσε ζω ντα νούς και νε -κρούς και δεν ξε χνά.

“

Ενός λεπτού σιγή

1188 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Πρώτα τους εξαπάτησαν για ναυφαρπάξουν τις ψήφους τους μετο γνωστό «λεφτά… υπάρχουν»

και μετά τους έριξαν μέσα στο τούνελτης κρίσης τάζοντας ότι τα δύσκολα θαδιαρκούσαν λίγο και οι θυσίες θα ήτανμικρές και διαχειρίσιμες. Στη συνέχεια,στις εκλογές του 2012, τους υποσχέθη-καν επαναδιαπραγμάτευση του μνημο-νίου, ανάπτυξη και θέσεις εργασίας.Όπως αποδείχθηκε όλα ήταν ψέματα…

Πέντε χρόνια μετά την εφαρμογή τωνμνημονιακών πολιτικών στην Ελλάδα,ένας πρωτοφανής –για τα διεθνή δεδο-μένα - αριθμός πολιτών από τις παραγω-γικές ηλικίες, με τις πάγιες και ανελα-στικές δαπάνες, βρίσκεται εκτός αγοράςεργασίας και, κατά ένα μεγάλο ποσοστό,είτε έχει καταστραφεί οικονομικά βιώ-νοντας τον κοινωνικό αποκλεισμό, είτεείναι «εν δυνάμει» φτωχοί.

Οι πρόωρες εθνικές εκλογές, στις 25Ιανουαρίου, τους δίνουν την ευκαιρία ναδώσουν τη δική τους απάντηση, παίρ-νοντας πολιτική εκδίκηση και διεκδι-κώντας όσα δικαιούνται.

Ένας στους δύο παραμένει χωρίςδουλειά

Στην Ελλάδα, οι πολιτικές των μνημο-νίων έριξαν στο καναβάτσο από το 2010μέχρι σήμερα ένα μεγάλο τμήμα πολιτώνπου ανήκουν στις παραγωγικές ηλικίες,ναρκοθετώντας παράλληλα το δρόμοτων εικοσάρηδων προς την απασχόληση.Μετά από αντιστοίχιση με τα δεδομένατου ΟΑΕ∆, από το σύνολο των 1.245.340ανέργων με βάση τα -«συντηρητικά»-στοιχεία της Ελληνικής ΣτατιστικήςΑρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για τον Οκτώβριο του2014, προκύπτει ότι περισσότεροι από 6στους 10 ανήκουν στις ηλικιακές κατη-γορίες 30 έως 54 ετών, σε ποσοστό

62,5% του συνόλου (γεγονός πρωτοφα-νές για ευρωπαϊκή χώρα σε περίοδο ει-ρήνης, τα τελευταία 50 χρόνια). Σε από-λυτους αριθμούς, οι άνεργοι των ηλικια-κών κατηγοριών από 30 έως 54 ετώνανέρχονται στις 778.125 άτομα, με τονένας στους δύο (περίπου 330.210 άτομα)να παραμένουν χωρίς δουλειά για περισ-σότερους από 12 μήνες ενώ επέλεξαν ναφύγουν, μόνο τα πρώτα 3 χρόνια της κρί-σης, περισσότεροι από 200.000, μετανα-στεύοντας κυρίως σε Αγγλία και Γερμα-νία.

Και ενώ προ μνημονίων, οι άνεργοιτων παραγωγικών ηλικιών είχαν απα-σχόληση ή – στη χειρότερη περίπτωση -είχαν τη δυνατότητα να επανενταχθούν,καθώς υπήρχαν θέσεις, από το 2010 καιμετά, οι τριαντάρηδες και σαραντάρηδες«πλήρωσαν το μάρμαρο» αφού χάθηκανπερίπου 940.000 θέσεις απασχόλησης,κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα, μέσα σε

χρονικό διάστημα μόλις μιας πενταετίας.

Αλίμονο (και) στους νέους

Τα μνημόνια «ισοπέδωσαν» το παρόνκαι το μέλλον – και - των νεότερων ηλι-κιακά. Συνολικά, οι άνεργοι εικοσάρη-δες ανέρχονται, λίγο πριν τις κάλπες της25ης Ιανουαρίου του 2015, σε περίπου282.692 άτομα. Από αυτούς, για περισ-σότερο από ένα χρόνο, εκτός αγοράς ερ-γασίας μένουν οι 4 στους 10. Και όσοικαταφέρνουν να βρουν μια δουλειά, περ-νάνε στη μετανεωτερική κατηγορία της«γενιάς των εργαζομένων με 300 ευρώ»,που διαμόρφωσαν οι πολιτικές των μνη-μονίων την τελευταία πενταετία.

Γ. Κουζής: Το μεγάλο στοίχημαγια την επόμενη κυβέρνηση

«Χωρίς σε καμιά περίπτωση να υπο-

βαθμίζεται το πρόβλημα των νέων, η αν-τιμετώπιση της κατάστασης στην οποίαέχουν περιέλθει οι παραγωγικές ηλικίεςαποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα στοιχή-ματα για την επόμενη κυβέρνηση» ανα-φέρει στην «Εποχή» ο καθηγητής στοΠάντειο Γιάννης Κουζής. «Εκτός από τιςηλικίες 30 έως 50 ετών που είτε έχουνφτωχοποιηθεί είτε αντιμετωπίζουν τονκίνδυνο να βρεθούν κάτω από το “κατώ-φλι” της φτώχειας, το πρόβλημα δεναφορά μόνο στους ανέργους. Αφορά καισε ένα μεγάλο ποσοστό αυτών που απα-σχολούνται με αμοιβές οι οποίες προ-σεγγίζουν τα 500 ευρώ και οι οποίοι αδυ-νατούν να καλύψουν έστω και τις στοι-χειώδεις ανάγκες διαβίωσής τους. Καιμην ξεχνάμε ότι δεν είναι μόνο οι μισθω-τοί αλλά και μικρομεσαίοι, ελεύθεροιεπαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοιοι οποίοι τα έχασαν όλα ή κινδυνεύουννα τα χάσουν όλα», προσθέτει ο κ. Κου-ζής.

Την ίδια στιγμή που, όπως υπογραμμί-ζει ο καθηγητής, ένα σημαντικό τμήματόσο ανειδίκευτου όσο και άκρως εξει-δικευμένου εργατικού δυναμικού τηςχώρας (γιατροί και μηχανικοί) οδηγή-θηκε στη μετανάστευση προκαλώνταςτεράστια και ανεπανόρθωτη «αιμορρα-γία» στην ελληνική κοινωνία και οικονο-μία.

«Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, εφ’ όσον προ-κύψει μετά τις εκλογές, οφείλει ναδώσει έμφαση στην επαναφορά εντόςτης αγοράς εργασίας των τριαντάρηδωνκαι των σαραντάρηδων που βιώνουν σταόρια του κοινωνικού αποκλεισμού είτεσαν άνεργοι, είτε σαν “φτωχοί” εργαζό-μενοι δίνοντας έμφαση στην Παιδεία,την Έρευνα και την καινοτομία», κατα-λήγει ο καθηγητής.

Νάσος Χατζητσάκος

Οι άνεργοι τριαντάρηδες καισαραντάρηδες μπροστά στην κάλπηΗ ώρα της κρίσης για τις μνημονιακές πολιτικές από τα πληττόμενα στρώματα

Η ιστορία του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών είναιγνωστή και πολύκροτη. Ενώ ολοκληρώθηκαν ταδύο πρώτα κτίρια το 1991 και λειτούργησαν γιαπρώτη φορά πειραματικά εκείνη τη χρονιά,υπήρχε ήδη στα σχέδια μια επέκταση. Μετά απόδικαστικούς αγώνες με προσφυγές στο ΣτΕ, ηεπέκταση του Μεγάρου Μουσικής ξεκίνησε νακατασκευάζεται στο τέλος της δεκαετίας του1990.

∆ύο ήταν τα κυριότερα προβλήματα: Το ένα ήτανη απόφαση του ΣτΕ, που προέβλεπε ότι οι και-νούργιες αίθουσες του Μεγάρου δεν θα είχαν

άδεια κτιρίου όπερας, αλλά συνεδριακού κέντρου. Ηαίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη έπρεπε, επίσης, να είναιυπόγεια γιατί το Μέγαρο είχε σύμφωνα με την από-φαση την υποχρέωση να ανακατασκευάσει το πάρκοΕλευθερίας, που έπρεπε να παραμείνει δημόσιοςχώρος πρασίνου. Η εν λόγω αίθουσα, όμως, από τηνπρώτη στιγμή ήταν σχεδιασμένη για να γίνει σκηνήόπερας. Όταν αποπερατώθηκε το 2004 έγινε η πρώτηυπόγεια(!) αίθουσα όπερας στον κόσμο που επιπλέονλειτουργεί με άδεια συνεδριακού κέντρου!

Το δεύτερο πρόβλημα ήταν η χρηματοδότηση: Ηεπέκταση του Μεγάρου ήταν σχεδιασμένη να ενταχθείστο Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, όμως το ελληνικό∆ημόσιο τελικά αποφάσισε αντ’ αυτού να εντάξει το

Μουσείο της Ακρόπολης. Το Μέγαρο Μουσικής τελικάπήρε με την εγγύηση του ελληνικού ∆ημοσίου δάνειοαπό την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ). ΤοΜΜΑ τα επόμενα χρόνια έφτασε σε αδυναμία να εξυ-πηρετήσει το δάνειο αυτό και τελικά το ανέλαβε τοελληνικό ∆ημόσιο. Σήμερα το συνολικό ποσό των δα-νείων του Μεγάρου Μουσικής που έχει αναλάβει το∆ημόσιο ανέρχεται στα 420 εκ. ευρώ, σύμφωνα με τηντοποθέτηση του υπουργού Πολιτισμού από το βήματης Βουλής στις 23 ∆εκεμβρίου 2014.

Ο υπουργός Πολιτισμού το προηγούμενο διάστημασυμφώνησε με το Μέγαρο Μουσικής -και υπό τις ευ-λογίες του νυν προέδρου του διοικητικού συμβουλίουτου Ιωάννη Μάνου- να περάσουν στην ιδιοκτησία του∆ημοσίου όλα τα κτίρια του Μεγάρου, 170 χιλιάδωντ.μ. και αξίας 630 εκ. ευρώ καθώς και ότι το δημόσιοθα αποκτήσει το δικαίωμα να ορίζει την πλειοψηφίατου ∆.Σ. του ΟΜΜΑ (6 έναντι 5). Ωστόσο, η συμφωνίααυτή δεν επικυρώθηκε με νόμο από τη βουλή και τηνκαυτή πατάτα της επίλυσης του συγκεκριμένου θέμα-τος θα αναλάβει η καινούργια κυβέρνηση.

Παράδειγμα μεγαλεπίβολης ανάπτυξης

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπως είναι σήμεραολοκληρωμένο, αποτελεί ένα παράδειγμα μεγαλεπίβο-λης αστικής και πολιτιστικής ανάπτυξης που εστιάζε-ται κυρίως στα κτίρια. Τα κτίρια αυτά θεωρούνται οιφορείς του πολιτισμού και δεν γίνεται καμία άλληεπένδυση στην παιδεία και την καλλιτεχνική εκπαί-δευση. Σε μια χώρα με τόσο μεγάλα ελλείμματα σε αυ-τούς τους τομείς, υπονομεύεται η ίδια η ύπαρξη αυτώντων κτιρίων που αδυνατούν να συνδεθούν με το υπό-λοιπο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι και άρα την υπόλοιπηκοινωνία, ενώ το καλλιτεχνικό προϊόν που παράγουναπευθύνεται σε μια οικονομική και πνευματική ελίτ.Τα τελευταία χρόνια είχαμε στη Ελλάδα μια πολιτι-

στική ανάπτυξη αυτού του τύπου. ∆εν ήταν μόνο στηνΑθήνα το Μέγαρο Μουσικής, αλλά αντίστοιχο Μέγαρο,το οποίο επεκτάθηκε μάλιστα, είχαμε και στη Θεσσα-λονίκη, στη Βέροια, στην Κομοτηνή. Τα κτίρια αυτά φυ-τοζωούν, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το κτίριο τηςΚομοτηνής που ακόμα δεν έχει συσταθεί ο καλλιτε-χνικός οργανισμός αν και το κτίριο λειτουργεί περί-που 3 χρόνια! Στην Αθήνα πέρα από το Μέγαρο χτί-στηκε ένα πανομοιότυπο κτίριο από το Ίδρυμα Ωνάση,ενώ το Ίδρυμα Νιάρχου ανέλαβε την κατασκευή τουκαινούργιου κτιρίου της ΕΛΣ στο Φαληρικό ∆έλτα, μεμια λεόντειο σύμβαση που θα πρέπει να επανεξεταστείαπό την καινούργια κυβέρνηση με μεγάλη προσοχή καιπερίσκεψη. Ίσως η λύση στο πρόβλημα του ΜεγάρουΜουσικής θα ήταν να μεταφερθεί μόνιμα η ΕΛΣ στηναίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη αντί να πάει στο καινούρ-γιο κτίριο στο Φαληρικό ∆έλτα, πρόταση που έχει γίνειβέβαια πολλά χρόνια πριν αλλά το Μέγαρο αρνιόταν νασυναινέσει, ενώ οι ελληνικές κυβερνήσεις τρομοκρα-τημένες από τη δύναμη του Λαμπράκη δεν έκαναν τί-ποτα.

Αντώνης Σιγάλας

Τα Μέγαραπολλαπλασιάζονται,ο πολιτισμός;

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 1199ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Υστερα από τη συνεδρίαση του ΠανελλαδικούΣυντονιστικού Οργάνου (ΠΣΟ) της ΑΝΤΑΡΣΥΑτην προηγούμενη εβδομάδα, επικυρώθηκε η

εκλογική συνεργασία με την «Πρωτοβουλία για τηνΑριστερή, Μετωπική Συμπόρευση», στην οποία έχει εν-ταχθεί εδώ και καιρό το Σχέδιο Β’. Της συνεργασίαςτων δύο πλευρών προηγήθηκαν συνεδριάσεις των το-πικών οργανώσεων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, στις οποίες η πρό-ταση για την κοινή κάθοδο υπερίσχυσε, αν και υπήρξανκαι διαφορετικές τοποθετήσεις. Περίπου 2.000 μέλησε όλη την Ελλάδα και μάλιστα σε γιορτινές μέρεςσυμμετείχαν στις συσκέψεις και η απόφαση για κοινήκάθοδο υπερψηφίστηκε με ποσοστό 65%, ενώ το 31%τάχθηκε κατά την απόφασης (η αντι-εισήγηση από ΣΕΚκαι ΟΚ∆Ε – Σπάρτακος δεν μπήκε σε ψηφοφορία). «Εί-μαστε αισιόδοξοι, παρά την πίεση που θα ασκηθεί λόγωτης πόλωσης για το αποτέλεσμα, προκειμένου να δώ-σουμε συνέχεια στο καλό εκλογικό αποτέλεσμα τωνπεριφερειακών εκλογών και πολλών συνδικαλιστικώνφορέων» μας δηλώνουν στελέχη του σχήματος και ελ-πίζουν ότι σε αυτές τις εκλογές «θα αποτυπωθεί δυ-ναμικά ο αγώνας των εργαζομένων». Ο τίτλος του ψη-φοδελτίου που τελικά οριστικοποιήθηκε είναι ΑΝΤΑΡ-ΣΥΑ-ΠΑΜΕΣ, και με υπότιτλο: Πολιτική Συνεργασία∆υνάμεων και αγωνιστών/τριών. Στην απόφαση τουΠΣΟ πέρα από τα στοιχεία καταδίκης της κυβερνητι-κής πολιτικής, περιλαμβάνεται και «η ανάγκη προβο-λής και αγώνα για τη διαγραφή του χρέους, της ρήξηςκαι αποδέσμευσης με ευρωζώνη και ΕΕ, των εθνικο-ποιήσεων, του εργατικού και κοινωνικού ελέγχου, συ-νολικά του αναγκαίου αντικαπιταλιστικού δρόμου, γιανα δικαιωθεί πραγματικά ο λαός και οι εργατικοί και

λαϊκοί αγώνες». Σκληρή κριτική επίσης ασκείται και στην πλευρά του

ΣΥΡΙΖΑ παρά την ανοιχτή πρόσκληση που ο τελευταίοςέχει απευθύνει προς την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και στην πολιτικήτου, η οποία περιγράφεται ως «πολιτική και κυβέρ-νηση διαχείρισης». Η εκδοχή της αριστερής διαχείρι-σης θα οξύνει τις κοινωνικές και πολιτικές αντιθέσεις,ιδίως μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο που ορίζει η ΕΕ καιη πολιτική των δανειστών, προέβλεψε ο Άγγελος Χά-γιος. Σκοπός μας είναι η συγκρότηση μιας εργατικήςκαι κοινωνικής αντιπολίτευσης ακόμα και στο ενδεχό-μενο κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ευρύτερες δυνάμειςσυντάσσονται με το ψηφοδέλτιο, καθώς φαίνεται με-ταξύ άλλων με αυτό οι Σ. Μαυροειδής, ∆. Πατέλης, Ν.Στραβελάκης, Α. Χρύσης.

Με διαφωνίες

Από την άλλη, η επιλογή να προχωρήσει η συνεργα-

σία ανάμεσα στα δύο μέρη δεν αποφασίστηκε χωρίςαντιδράσεις που κυρίως προήλθαν από το ΣΕΚ και απότην ΟΚ∆Ε – Σπάρτακος. Το ΣΕΚ κατά τη διάρκεια τωνσυσκέψεων κατέβασε ξεχωριστή εισήγηση και ζήτησενα μην προχωρήσει η συμφωνία ανάμεσα στα δύο μέρη,διότι με αυτόν τον τρόπο, «λειαίνονται οι αιχμές πουσυγκροτούν ένα αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα που θαέπρεπε να αντιστοιχεί στις ανάγκες της κοινωνίας καιστους αγωνιστές». Παρά την διατύπωση της παρα-πάνω πρότασης, το ΣΕΚ θα δώσει τη μάχη μέσα από τακοινά ψηφοδέλτια. Πιο διακριτή στάση αποφάσισε νακρατήσει η ΟΚ∆Ε – Σπάρτακος η οποία διατύπωσε δη-μόσια τη διαφωνία της για το εκλογικό στίγμα και τιςσυμμαχίες που προωθούνται από την πλειοψηφία τηςΑΝΤΑΡΣΥΑ. Σε ανακοίνωση μάλιστα σημείωσε: «ότι ησυμμαχία με την ΠΑΜΕΣ και το Σχέδιο Β΄ αποτελείωρίμανση μιας προσπάθειας πολιτικής διολίσθησηςαπό το αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα προς ένα πρό-γραμμα αντι-ΕΕ διαχείρισης του καπιταλισμού, σε τε-λική ανάλυση, προς έναν πατριωτικό κεϋνσιανό ρε-φορμισμό». Κριτική ασκεί στην ηγεσία της ΑΝΤΑΡΣΥΑγια τον τρόπο που λήφθηκαν οι αποφάσεις. Σε αυτήντην πολιτική επιλογή, η ΟΚ∆Ε- Σπάρτακος θα στηρίξειτους υποψηφίους που κινούνται στη δική της πολιτικήγραμμή. Το ΕΕΚ – Τροτσκιστές με επικεφαλής του Σ.Μιχαήλ αποφάσισε να κατέβει αυτόνομο στις εκλογέςτης 25ης Ιανουαρίου, παρότι είχε συμμετάσχει στις συ-ζητήσεις για κοινή κάθοδο με τα υπόλοιπα κόμματα.

Στάθης Κουτρουβίδης

ΚΟΙΝΗ ΚΑΘΟ∆Ο Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΜΕΤΩΠΙΚΗ ΣΥΜΠΟΡΕΥΣΗ

Αισιόδοξοι, παρά την πόλωση

Μέχρι τα ξημερώματα της Παρα-σκευής το επιτελείο του ΠΑΣΟΚαναζητούσε τρόπους να επουλώ-

σει τις πληγές που δημιουργούνταν σταψηφοδέλτιά του, καθώς ουκ ολίγοι υπο-ψήφιοι εγκατέλειπαν το κόμμα βάζονταςπλώρη είτε προς τη Νέα ∆ημοκρατία είτεπρος το Κίνημα ∆ημοκρατών Σοσιαλι-στών (ΚΙ∆ΗΣΟ). Την ίδια ώρα, είχε νααντιμετωπίσει και την αμηχανία πουπροέκυψε από το Ευρωπαϊκό Σοσιαλι-στικό Κόμμα (PES), που αναγκάστηκε ναδηλώσει ταυτόχρονη στήριξη στοΠΑΣΟΚ, το ΚΙ∆ΗΣΟ και το Ποτάμι. ΤοΠΑΣΟΚ, στην προσπάθειά του να ξεφύ-γει από τη συζήτηση για το ποιος έμεινεκαι ποιος έφυγε, διοργανώνει σήμεραδιακαναλική συνέντευξη, όπου θα πα-ρουσιάσει τις θέσεις του.

Στην απόχη της Ν∆

Από τα σύννεφα φαίνεται να έπεσε οΕυ. Βενιζέλος με τις κινήσεις της Νέας∆ημοκρατίας να αποσπά υποψήφιουςαπό τα ψηφοδέλτια. «Ανήθικη και αντι-αισθητική πολιτική πράξη» χαρακτήρισεμε προσωπική επιστολή στον Α. Σαμαράτη μετεγγραφή της Α. Γκερέκου στα ψη-φοδέλτια της Ν∆. Η ίδια ενώ τη ∆ευτέραδήλωνε ότι θα είναι υποψήφια με τοΠΑΣΟΚ, καθώς «οι πολίτες αξιώνουνκαθαρή θέση, συνεπή στάση, υπεύθυνησυμπεριφορά», την Πέμπτη αναθεώρησετην άποψή της καθώς έπρεπε να επιλέ-ξει «ή να γίνει διαιτητής σε έναν εμφύλιοκομματικό εις βάρος της Κέρκυρας καιτων Ιονίων ή να κάνει μια καινούριααρχή».

Ριφιφί από τον Γ. Παπανδρέου

Το «πλιάτσικο», όμως, δεν σταματάεδώ. Ο Γ. Παπανδρέου, μέχρι τα ξημε-ρώματα της Παρασκευής, υποδεχότανυποψήφιους βουλευτές και στελέχη του

ΠΑΣΟΚ στα ψηφοδέλτια, αλλά και στιςλίστες μελών, του νέου κόμματός του.Με επιστολή τους, 71 μέλη του ΠΑΣΟΚΘεσσαλονίκης προσχώρησαν στο ΚΙ-∆ΗΣΟ κάνοντας λόγο για «μετάλλαξητου ΠΑΣΟΚ σε ένα κόμμα στελεχών καιπαραγόντων, ουραγό των συντηρητικώνεπιλογών της κυβέρνησης Σαμαρά». ΤοΠΑΣΟΚ απαξίωσε την κίνηση αυτή λέ-γονται ότι «η απόπειρα διάσπασης τηςοργάνωσής μας απέτυχε», καθώς από τα5.482 μέλη του, «τα 5.411 είναι εδώ».Την ίδια ώρα, ο Ν. Ανδρουλάκης, με δή-λωσή του, προσπαθεί να διαβεβαιώσειτον κόσμο ότι «η συντριπτική πλειοψη-φία των θεσμικών οργάνων, των στελε-χών και των μελών του ΠΑΣΟΚ είναι εδώκαι βγαίνει μπροστά». Σε ελάχιστο χρόνοδιαψεύδεται.

Στα Γιάννενα προσχώρησαν στο ΚΙ-∆ΗΣΟ αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμ-βουλοι, καθώς και οι πρώην δήμαρχοιΚόνιτσας, ∆ωδώνης και Μολοσσών.Στην Άρτα παραιτήθηκαν οχτώ μέλη τηςΝομαρχιακής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ καιτης Νεολαίας, ενώ προσχώρησαν στο ΚΙ-∆ΗΣΟ ο πρώην δήμαρχος Άρτας και αυ-

τοδιοικητικά στελέχη. Στην Πρέβεζααποχώρησε η γραμματέας και ο αναπλη-ρωτής της στην τοπική Ν.Ε. Στη Θε-σπρωτία παραιτήθηκαν ο αναπληρωτήςγραμματέας, η υπεύθυνη Οργανωτικούκαι μέλη της Ν.Ε.

Από τη δεξαμενή του ΠΑΣΟΚ δεν απέ-φυγε να αντλήσει ούτε το Ποτάμι, πουευαγγελιζόταν ότι αποποιείται το παλιόκομματικό σύστημα, αλλά, εν τέλει, τοενέταξε στα ψηφοδέλτιά του. Η ΆννυΠοδηματά, πρώην αντιπρόεδρος του ευ-ρωκοινοβουλίου με το ΠΑΣΟΚ, θα είναιυποψήφια στην Α Αθηνών και η ΝιόβηΠαυλίδου στην Α Θεσσαλονίκης.

Στόχος, η τρίτη θέση

Υπάρχουν, πάντως, και ορισμένα στε-λέχη που επιλέγουν την αποχή από το νασυμμετέχουν σε αυτές τις κονταρομα-χίες. Η Α. ∆ιαμαντοπούλου δήλωσε σχε-τικά: «οι σημερινοί κομματικοί σχηματι-σμοί δεν με εκφράζουν», προσθέτονταςότι «ο κατακερματισμός της Κεντροαρι-στεράς θυμίζει τη δεκαετία του ’50». Ο

Α. Κακλαμάνης προσπαθεί να κρατήσειισορροπίες [«Να αποφευχθούν διχαστι-κές βολές, να υπερασπιστούμε όλοιμαζί με αμοιβαίο σεβασμό, τον ιστορικόμας τίτλο, που ανήκει πρωτίστως στολαό μας. Να απευθυνθούν και τα δύοσχήματα, όχι διχάζοντας αλλά, ενώνον-τας και διευρύνοντάς την στην κοινω-νική μας βάση. Να επαναφέρουμε σ’αυτή όσους, χειραγωγούμενοι από τη δη-μαγωγία και τις συκοφαντίες των αντι-πάλων μας, έφυγαν δεξιά για να αποφύ-γουν Τσίπρα ή αριστερά για να αποφύ-γουν Σαμαρά»] και επιλέγει την αποχή.Από την άλλη, «πιο πασόκος από τουςπασόκους» δήλωσε ο ανεξάρτητος (;) δή-μαρχος Θεσσαλονίκης Γ. Μπουτάρης, οοποίος θα στηρίξει τον «Βαγγέλη Βενι-ζέλο με κεφαλαία». Βέβαια, για καλό καιγια κακό, ευχήθηκε και στο Ποτάμι καλήεπιτυχία. Ο Γ. Παπανδρέου, όμως, συνε-χίζοντας την προσπάθεια να καρπωθείότι θυμίζει ΠΑΣΟΚ, ανακοίνωσε πως ηέδρα του νέου του κόμματος θα είναι ταπρώτα γραφεία του ΠΑΣΟΚ, στην Πανε-πιστημίου και Μπενάκη.

Η προεκλογική καμπάνια του ΠΑΣΟΚκαι του ΚΙ∆ΗΣΟ, όπως και του Ποτα-μιού, θα εστιάσει στην προσπάθειά τουςνα κερδίσουν την τρίτη θέση. Όπως δή-λωσε ο Ευ. Βενιζέλος «έχει ενδιαφέροντο ποιος θα είναι πρώτος ή δεύτερος(…), αλλά εξίσου σημαντικό είναι ποιοςθα πάρει την τρίτη εντολή και πώς θαδιαμορφωθούν συνεργασίες». Στελέχητου ΚΙ∆ΗΣΟ δηλώνουν ότι «στην τελικήευθεία και την ημέρα των εκλογών θα εί-μαστε διεκδικητές και φαβορί για τηντρίτη θέση», παρότι –προς το παρόν- τοκόμμα του Παπανδρέου δεν φαίνεται ναμπορεί να ξεπεράσει το όριο του 3% γιατην είσοδο στη Βουλή. Το μόνο σίγουροείναι ότι όλοι από την ίδια δεξαμενήέχουν να αντλήσουν ψήφου, και αυτήέχει σχεδόν στερέψει.

Ιωάννα ∆ρόσου

∆ιαγκωνισμός τριώνγια το -μικρό- Κέντρο

2200 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Της Ανέτε Γκροτ*

Είναι απάνθρωπο και εντελώς απαράδεκτο το ότιο κ. Σαμαράς κάνει δηλώσεις κατά της κοινωνι-κής προστασίας ανθρώπων χωρίς χαρτιά. Με την

απαίτησή του να αποκλείονται άνθρωποι χωρίς χαρτιάαπό την υγειονομική περίθαλψη και μία βασική κοινω-νική προστασία έρχεται σε αντίθεση με όλες τις αν-θρωπιστικές βάσεις μιας υπεύθυνης ως προς τα αν-θρώπινα δικαιώματα πολιτικής για τους πρόσφυγες.Είναι προφανέστατο ότι με τις δεξιές λαϊκιστικές δη-λώσεις προσπαθεί -και ενόψει των επικείμενων εκλο-γών- να ψαρέψει ψήφους μέσα από τον χώρο της ακρο-δεξιάς.

Ενάντια στις ευρωπαϊκές συμβάσεις

Ο κ. Σαμαράς αντιτίθεται στις ευρωπαϊκές συμβά-σεις, οι οποίες αναφέρονται στο σεβασμό της ανθρώ-πινης αξιοπρέπειας. Το άρθρο 2 της Συνθήκης για τηνΕυρωπαϊκή Ένωση αναφέρει: «Η Ένωση βασίζεται στιςαξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τηςελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κρά-τους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρώπι-νων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιω-μάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες».Εδώ μπορεί να διαπιστωθεί σαφέστατα ότι δεν γίνεταιλόγος μόνο για τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ,αλλά όλων των ανθρώπων. Στα στοιχειώδη ανθρώπιναδικαιώματα ανήκει το δικαίωμα για υγειονομική περί-θαλψη και ένα δικαίωμα για βασική κοινωνική προστα-σία όπως π.χ. το δικαίωμα στην στέγαση, την τροφή καιτον ρουχισμό. Αυτά τα αδιαίρετα δικαιώματα ο κ. Σα-μαράς θέλει να τα στερήσει από ανθρώπους χωρίς χαρ-

τιά. Αυτό δεν επιτρέπεται να γίνει ανεκτό. ∆υστυχώς, τέτοιες θέσεις κυριαρχούν σε πολλές κυ-

βερνήσεις της ΕΕ. Άνθρωποι που έχουν τραπεί σε φυγήαπό τις χώρες τους θεωρούνται ως απειλή. Η πολιτικήτης ΕΕ και εκείνη πολλών κρατών-μελών της ΕΕ εστιά-ζει όχι στην βοήθεια αυτών των ανθρώπων, αλλά στηνάμυνα εναντίον τους. Και ο φράχτης που ανεγέρθηκεστα σύνορα της Ελλάδας με την Βουλγαρία καθώς καιμε την Τουρκία είναι ένα μοιραίο αποτέλεσμα αυτής τηςπλήρως απάνθρωπης πολιτικής για τους πρόσφυγες. Οιχώρες της Κεντρικής Ευρώπης, προ πάντων η Γερμανίακαι η Γαλλία, «φρόντισαν» με τους Κανονισμούς του∆ουβλίνου να αντιμετωπίζουν εδώ και χρόνια μόνεςτους οι χώρες με εξωτερικά σύνορα της ΕΕ τις συνέ-πειες των αυξανόμενων κυμάτων προσφύγων.

Γι’ αυτό το γερμανικό κόμμα της Αριστεράς (DieLinke) απαιτεί να υπάρξει επιτέλους ενεργή υποστήριξηαπό τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες για χώρες όπως ηΕλλάδα. Επίσης υποστηρίζουμε το μοίρασμα όλων τωνεισερχόμενων προσφύγων στην ΕΕ ανάμεσα στα 27κράτη-μέλη. Ένα εκατομμύριο πρόσφυγες στην Ελλάδαδεν θα είναι πρόβλημα για την ΕΕ των 500 εκατομμυ-ρίων κατοίκων. Η Γερμανία θα έπρεπε να κάνει τοπρώτο βήμα και να δεχτεί οικειοθελώς πρόσφυγες πουβρίσκονται στην Ελλάδα.

Η Αριστερά (Die Linke) αγωνίζεται κατά της κυρίαρ-χης μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ, επειδή αυτήκαταπολεμά τους ανθρώπους που βρίσκονται σε φυγήαντί να τους υποστηρίζει. Μέσω μιας διαρκώς τελει-οποιούμενης πολιτικής αποκλεισμού στα εξωτερικάτης σύνορα η Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίσσεται σε φρού-ριο: τείχη υψηλής τεχνολογίας – όλο και πιο απροσπέ-λαστα – αποθαρρύνουν τους πρόσφυγες. Έτσι, η ΕΕστερεί από ανθρώπους που προσπαθούν να ξε-φύγουν από τον διωγμό, τον πόλεμο και τηνπείνα τη δυνατότητα να ζητήσουν άσυλο.Εντούτοις, πρόσφυγες προσπαθούν στηναπελπισία τους να φτάσουν στην Ευ-ρώπη μέσα από την Μεσόγειο Θά-λασσα σε βάρκες.

Η Αθήνα επιδεινώνεισυνεχώς την πολιτική της

Μέσα από τις επισκέψεις μου σε διά-φορες φυλακές βίωσα το πώς αναγκάζον-ται να περιμένουν οι πρόσφυγες μπροστά στην

αρμόδια μεταναστευτική υπηρεσία για ώρες για να πα-ραδώσουν τις αιτήσεις τους. Μόνο λίγοι αιτούντες κα-λούνται, οι άλλοι στέλνονται πίσω στα καταλύματάτους. Μίλησα μαζί τους. Πολλοί προσπαθούσαν γιατρεις μήνες μάταια να παραδώσουν τις αιτήσεις τουςγια άσυλο. Η ελληνική πολιτική αντιδρά αμήχανα. Ήδητον Ιανουάριο του 2013 ο κ. Σαμαράς υποσχέθηκε σε μίααποστολή, στην οποία συμμετείχα κι εγώ, να κλείσει τοκέντρο κράτησης στην Πέτρου Ράλλη εξαιτίας τωναφόρητων συνθηκών που επικρατούν εκεί. Μέχρι σή-μερα, δηλαδή δύο χρόνια αργότερα, δεν έχει ακόμα κρα-τήσει τον λόγο του.

Επίσης, και κάτω από πιέσεις της ομοσπονδιακήςγερμανικής κυβέρνησης, η Αθήνα επιδεινώνει όλο καιπερισσότερο την πολιτική της έναντι των προσφύγων.Η ανέγερση ενός νέου συνοριακού φράχτη στα ελληνο-τουρκικά σύνορα είναι μόνο ένα από τα μέτρα αποκλει-σμού. Η κριτική κατά της ελληνικής κυβέρνησης εδώείναι φυσικά σωστή, αλλά για την αθλιότητα φταίνε οικυβερνήσεις όλων των κρατών-μελών της ΕΕ, οιοποίες δεν θέλουν να αναλάβουν την ευθύνη τους γιαμία αλληλέγγυα πολιτική έναντι των προσφύγων.

Η δημοκρατική ωριμότητα ενός κράτους φαίνεται καιμέσα από τον τρόπο με τον οποίο μεταχειρίζεται μει-ονότητες και ανθρώπους που λόγω κάποιας κατάστα-σης στην ζωή τους αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή.Ως εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Αρι-στεράς (Die Linke) για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμά-των βλέπω τον εαυτό μου πάντα στο πλευρό των προ-σφύγων και των πολλών που δραστηριοποιούνται υπέρτων δικαιωμάτων των ανθρώπων χωρίς χαρτιά και

των προσφύγων. Θα αντιτάσσομαι ενεργάκαι στο μέλλον σε δημαγωγικές

δηλώσεις, όπως αυτές τουκ. Σαμαρά.

* Η Ανέτε Γκροτείναι εκπρόσωποςτης Κοινοβουλευ-τικής Ομάδας τουΚόμματος της Αρι-

στεράς (DIE LINKE)στο Ομοσπονδιακό

Κοινοβούλιο για θέ-ματα ανθρωπίνων δι-

καιωμάτων.

Της Αφροδίτης Σταμπουλή*

Καθόλου πρωτότυπος ο πρωθυ-πουργός Αντώνης Σαμαράς όταν,κατά τη διάρκεια της τελευταίας

επίσκεψής του στον Έβρο, με την χαρα-κτηριστική ακροδεξιά αναλγησία, τηνοποία δεν έκαμψε ούτε η ανεύρεση τηνπροηγούμενη μέρα του πεθαμένου απότο κρύο σύρου πατέρα, που παρ’ όλααυτά κατόρθωσε να περάσει τα σύνορακαι να σώσει από τον πόλεμο το κορι-τσάκι του, δήλωσε: «Ο φράχτης αυτόςέχει δουλέψει για το καλό του τόπου καιοι θεωρίες ότι θα πρέπει να τον ρίξουμε,να τον γκρεμίσουμε, ώστε να μπαίνουνμέσα οι λαθρομετανάστες και να τουςπαρέχουμε νοσοκομειακή και ασφαλι-στική κάλυψη είναι κάτι το οποίο δενπρόκειται ποτέ να το επιτρέψει ο ελλη-νικός λαός». Προκαλώντας τη νοημο-σύνη του τεράστιου μέρους του ελληνι-κού λαού το οποίο έχει χάσει τη δική τουνοσοκομειακή και ασφαλιστική κάλυψη-και όχι εξαιτίας των προσφύγων- επα-ναλαμβάνει θλιβερά τον εαυτό του, πουένα χρόνο νωρίτερα δήλωνε: «Μπαίνειτάξη και στη δημόσια ασφάλεια. Σιγάσιγά καθαρίζουν τα κέντρα των πόλεωνπου είχαν καταληφθεί από λαθρομετα-νάστες. Είχαμε και τους πρώτους μαζι-κούς επαναπατρισμούς. Για πρώτη φοράεδώ και πολύ καιρό συμπληρώσαμε έναχρόνο στη διάρκεια του οποίου αυτοίπου μπήκαν λαθραία στη χώρα μας είναιπολύ λιγότεροι απ’ όσους έφυγαν ορι-στικά. Αντιστρέψαμε την τάση! Αλλά κιεδώ μένουν πολλά να γίνουν ακόμα.Θέλω να συγχαρώ την Αστυνομία και τοΛιμενικό Σώμα για την υπεράνθρωπηπροσπάθειά τους».

Η απάνθρωπη πολιτικήαποτροπής με αριθμούς

Όμως, η ρητορική του μίσους, τηνοποία ούτε οι ομοτράπεζοί του στις ευ-ρωπαϊκές συντηρητικές κυβερνήσειςτολμούν να συμμεριστούν ανοιχτά, δενπείθει κανέναν, διότι όλοι πια γνωρίζουνότι ο συνδυασμός φράχτη και «υπεράν-θρωπης προσπάθειας», δηλαδή απάν-θρωπων και αντίθετων στη διεθνή νομι-μότητα πρακτικών επαναπροώθησηςέχει κοστίσει στους απελπισμένους πουπροσπαθούν να ξεφύγουν από το θάνατοκαι την εξαθλίωση αρκετές εκατοντάδεςπνιγμένους και πνιγμένες, ξεπαγιασμέ-νους και ξεπαγιασμένες ή καμένες καικαμένους ζωντανούς.

Από την άλλη πλευρά, αυτή η απάν-θρωπη πολιτική αποτροπής έχει κοστί-σει στα ευρωπαϊκά ταμεία 2 δισ. ευρώ

από το 2007 ως το 2013 έναντι 700 εκατ.που δαπανήθηκαν για την προστασίατων προσφύγων και την κοινωνική έν-ταξη των μεταναστών. Ο εγκωμιαζόμε-νος από τον κ. Σαμαρά φράχτης κόστισε3,5 εκατ. στο ελληνικό δημόσιο, διότι ηΕυρωπαϊκή Ένωση, επικαλούμενη έστωκαι προσχηματικά το ∆ιεθνές ∆ίκαιο γιατους πρόσφυγες, αρνήθηκε να τον χρη-ματοδοτήσει. Όμως, παρείχε χωρίς αν-τιρρήσεις το 75% του 1,5 εκατ. που κό-στισε ο τεχνικός εξοπλισμός παρακο-λούθησης περιμετρικά του φράχτη καιτο ίδιο ποσοστό των 24 εκατ. που κό-στισε η επιχείρηση «Ασπίδα» συν τα πολ-λαπλάσια που έχει αγγίξει το κόστος του«Ξένιου ∆ία». Για τις αποζημιώσεις πουεπιδικάζει σωρηδόν το Ευρωπαϊκό ∆ικα-στήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων σε με-τανάστες και πρόσφυγες που υφίστανταιτις ισοδύναμες με βασανισμό συνθήκες

των στρατοπέδων συγκέντρωσης για 18ή και περισσότερους μήνες δεν προβλέ-πεται ευρωπαϊκή συμμετοχή…

Χωρίς αποτέλεσμα

Η θριαμβολογία του κ. Σαμαρά για τααποτελέσματα της μεταναστευτικής τουπολιτικής έχει τόση σχέση με την πραγ-ματικότητα όση και η θριαμβολογία τουγια το «πρωτογενές πλεόνασμα», πουαποδείχθηκε έλλειμμα μόλις δημοσιο-ποιήθηκαν τα πραγματικά στοιχεία τουΓενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

∆εν απαιτείται ιδιαίτερη φαντασία γιανα γίνει αντιληπτό πόσο διαφορετική θαήταν η κατάσταση αν τα ποσά αυτάαπορροφούνταν για να εφαρμοστούν οιπροτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, που περιλαμβά-νουν ύπαρξη ασφαλών διόδων για τουςπρόσφυγες, ανοιχτά κέντρα υποδοχήςκαι φιλοξενίας, εξέταση και αποδοχή αι-τημάτων ασύλου σύμφωνα με τα διεθνήνόμιμα, ένταξη και ενσωμάτωση αυτώνγια τους οποίους κάτι τέτοιο είναι εφι-κτό. Παράλληλα, το να τεθούν οι ευρω-παϊκές κυβερνήσεις προ των ευθυνώντους απέναντι στις αυξανόμενες προ-σφυγικές και μεταναστευτικές ροές μεαναθεώρηση του κανονισμού «∆ουβλίνο3», θα έδινε μια μεσοπρόθεσμη διέξοδο,χωρίς παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμ-βασης για τα ∆ικαιώματα του Ανθρώπουκαι θα αποτελούσε την καλύτερη απάν-τηση τόσο στην ξενοφοβία όσο και στονφονταμενταλισμό.

*Η Αφροδίτη Σταμπουλή είναι υποψήφιαβουλεύτρια στις Σέρρες με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η ρητορική του μίσους κοστίζει ακριβά

Ο φράχτηςτου Έβρου καιο αντιευρωπαίοςκ. Σαμαράς

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 2211ΘΕΜΑΤΑ

Οταν ανακοινώθηκε το διαρκές συ-νέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, προφανώςγια λόγους τακτικής κι όχι ου-

σίας, αποφάσισα να μη γράψω τίποτα.Άλλωστε εδώ και καιρό αποφεύγω ναγράφω για τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι εκλογές είναικοντά σκέφτηκα, ας κάνω ότι δεν ακούωκαι δεν βλέπω, τουλάχιστον να πάω ναψηφίσω με καλή διάθεση. Ήταν προφα-νές ότι το διαρκές συνέδριο καλέστηκεπαράτυπα από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑενώ αρμοδιότητα για τη σύγκλιση έχει,με βάση το καταστατικό, η Κεντρική Επι-τροπή (Κ.Ε.) του κόμματος. Ακόμα προ-φανέστερη ήταν η παλαιοκομματική κιαυθαίρετη τακτική της διασφάλισης τωναποφάσεων της ηγεσίας: διαμηνύουμε

στην Κ.Ε. και στις ανήσυχες τάσεις τηςότι αν δεν περάσει η άνωθεν γραμμή γιατα ψηφοδέλτια και τις συνεργασίες θαέρθει «καπάκι» το διαρκές συνέδριο ναπιστοποιήσει τις δρομολογημένες απο-φάσεις. Και φυσικά το κόλπο έπιασε. Οιεμπνευστές του, εκπαιδευμένοι σε τέτοιααποτελεσματικά σχέδια όταν κατείχανεπιτελικές θέσεις στο ΚΚΕ, στο ΚΚΕεσωτερικού και στο Συνασπισμό, είναι«μανούλες» στον τακτικισμό. Έτσι, κα-τάφεραν να καναλιζάρουν τις αποφάσειςτης Κ.Ε. πολύ εύκολα: η Αριστερή Πλατ-φόρμα οδηγήθηκε στη συνήθη αποχήαπό την ψηφοφορία, παίρνοντας και τιςαπαιτούμενες διασφαλίσεις για τη συμ-μετοχή δικών της στελεχών στα ψηφο-

δέλτια, ενώ οι λοιπές τάσεις γκρίνιαξανλίγο, ως συνήθως, και μετά αποδέχτηκαντην πρόταση της ηγεσίας. ∆υστυχώς,έχει γίνει πλέον παράδοση, οι μικρές τά-σεις του ΣΥΡΙΖΑ αφού ανακοινώσουνκείμενα γεμάτα κριτική κι ενστάσεις,όταν φτάνει η ώρα της Κ.Ε. να περιθω-ριοποιούνται γκρινιάζοντας ή να ακο-λουθούν με κατεβασμένο κεφάλι τις επι-βεβλημένες αποφάσεις.

Ο μετέπειτα απαράδεκτος χειρισμός,με το εσπευσμένο κλείσιμο των εργα-σιών του συνεδρίου το βράδυ του Σαβ-βάτου, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε τοποτήρι. Όταν ξεφτιλίζεται με τέτοιοναπροκάλυπτο τρόπο μια από τις ύψιστεςκομματικές-δημοκρατικές λειτουργίεςδεν μπορείς να σιωπάς. Ένα διαρκές συ-νέδριο, λοιπόν, το οποίο χρησιμοποι-ήθηκε ως φόβητρο ώστε να μην υπάρ-ξουν διαφοροποιήσεις στις αποφάσειςτης Κ.Ε. κι όπου κλήθηκαν, κακήν-κακώς μέσα στην παγωνιά, οι σύνεδροιγια να παίξουν το ρόλο του χειροκροτητήστην πανηγυρική ομιλία του προέδρου.Κι όταν η παράσταση τελείωσε, οι κομ-πάρσοι δεν χρειαζόντουσαν πλέον οπότε

το συνέδριο διακόπηκε το Σάββατο τοβράδυ μ’ ένα ανέξοδο συγνώμη τουγραμματέα του κόμματος. Το κωμικο-τραγικό γεγονός είναι ότι οι σύνεδροιπου είχαν αποχωρήσει μετά την ομιλίατου Αλέξη Τσίπρα δεν ειδοποιήθηκανγια τη λήξη εργασιών, με αποτέλεσμα ναεπιστρέψουν το πρωί της Κυριακής στοκλειστό γυμναστήριο όπου διεξήχθη τοσυνέδριο-παρωδία και να το βρουν κλει-στό!

Ήταν απόλυτα κατανοητή η έκρηξητου σεβαστού συντρόφου Άλκη Ρήγου τοβράδυ του Σαββάτου. Χωρίς αποτέλε-σμα, βέβαια, υπογραμμίζοντας το αδιέ-ξοδο των διαφορετικών απόψεων πουαναγκάζονται να ξεθωριάσουν και να ευ-θυγραμμιστούν στην απόλυτη κυριαρχίατου ηγετικού μηχανισμού, που ξέρεικαλά να χρησιμοποιεί ως άλλοθι τις δη-μοκρατικές εσωκομματικές διαδικασίες.Και φυσικά, όλοι αυτοί οι τακτικισμοίείχαν την αναμενόμενη συνέχεια στηνκατάρτιση των ψηφοδελτίων…

Ο δικηγόρος του διαβόλου

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Και να θέλεις ν’ αγιάσεις δεν σ’ αφήνουν

Κυκλάδες, Ιανουάριος 2015: έντο-νες χιονοπτώσεις και παγετός.Μετά από αρκετά χρόνια που

είχαν να συμβούν τόσο ακραία καιρικάφαινόμενα, πέντε από τα νησιά μας βρέ-θηκαν στο έλεος της κακοκαιρίας. Γιαμια ακόμη φορά φάνηκαν ανάγλυφα ταπάγια προβλήματα στους μηχανισμούςτης πολιτικής προστασίας.

Ήταν πράγματι ακραίες καταστάσειςμε ισχυρή χιονόπτωση, που έζησαν οιΚυκλάδες το διήμερο της 6ης και 7ης Ια-νουαρίου. Όμως, κάθε άλλο παρά συνέ-πεια των καιρικών φαινομένων, ήταν οισοβαρές βλάβες που παρατηρήθηκανστα δίκτυα της ∆ΕΗ. Επί τρεις μέρες,πραγματοποιούνταν διακοπές ρεύματοςστην Άνδρο και την Τήνο, με αχαρτο-γράφητες -ακόμα- συνέπειες και ζημιές,λόγω του χιονιού που καλύπτει σχεδόντα πάντα.

Χωρίς προσωπικό, ούτε κονδύλια

Η αντιμετώπιση των κινδύνων από χιο-νοπτώσεις και παγετό σχεδιάζεται απότην Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προ-στασίας και στη διαδικασία εμπλέκον-ται, μεταξύ άλλων, σε επιχειρησιακόρόλο η πυροσβεστική υπηρεσία και ηαστυνομία και σε συντονιστικό ρόλο ητοπική αυτοδιοίκηση (α’ και β’ βαθμού).Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ηαιρετή περιφέρεια με τη ∆ιεύθυνση Πο-λιτικής Προστασίας, μεταξύ των άλλων,έχει α) «την ευθύνη του συντονισμού καιτης επίβλεψης του έργου της πολιτικήςπροστασίας για την πρόληψη, ετοιμό-τητα, αντιμετώπιση και αποκατάστασητων καταστροφών, εντός των ορίων τηςεδαφικής της περιφέρειας» και β) «τοσχεδιασμό και την οργάνωση θεμάτωνπρόληψης, ενημέρωσης και αντιμετώπι-σης των καταστροφών, τη διάθεση καιτο συντονισμό της δράσης του απαραί-τητου δυναμικού και μέσων». Αντί-στοιχα, ο δήμαρχος έχει την ευθύνηεντός των ορίων του δήμου.

Με βάση τον ισχύοντα σχεδιασμό, προ-ηγούνται κάθε περιόδου δράσεις πρόλη-

ψης και ετοιμότητας, καθώς και έλεγχοςτων δικτύων κοινής ωφέλειας από τιςαρμόδιες υπηρεσίες. Στα νησιά των Κυ-κλάδων, καθώς η εκδήλωση ισχυρώνχιονοπτώσεων είναι σπάνιο φαινόμενο,και οι υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες,η αντιμετώπιση τέτοιων ακραίων καιρι-κών φαινομένων γίνεται με μεγάλη έν-ταση και πολλά προβλήματα. Έτσι, οσχεδιασμός παραμένει πολλές φορέςστα χαρτιά και το μόνο που σώζει τηνκατάσταση είναι οι υπεράνθρωπες προ-σπάθειες του εναπομείναντος προσωπι-κού.

Επίσης, οι περικοπές στους προϋπο-λογισμούς όλων των υπηρεσιών είναιυπέρογκες, ενώ τα κονδύλια στις Περι-φέρειες από την Γενική Γραμματεία Πο-λιτικής Προστασίας έχουν καταργηθεί,λόγω μνημονιακών υποχρεώσεων. Ταίδια προβλήματα αντιμετωπίζονται καιστην επιμελητειακή υποστήριξη, καθώςδεν υπάρχει πρόβλεψη για κονδύλιαστους δήμους ή τις περιφέρειες, πουπροσπαθούν να τα αντιμετωπίσουν εκτων ενόντων, κόβοντας από άλλες πι-στώσεις. Ένα άλλο πρόβλημα προέρχε-ται από την επικάλυψη αρμοδιοτήτων,

καθώς και από την έλλειψη οριζόντιαςδιασύνδεσης μεταξύ των υπηρεσιών πουβρίσκονται και επιχειρούν στην ίδια γε-ωγραφική ενότητα. Η Περιφέρεια, γιαπαράδειγμα, δεν γνωρίζει για το προσω-πικό και τα μέσα που έχει κάποια υπη-ρεσία (είτε στρατιωτική είτε πολιτική)στην περιοχή αρμοδιότητάς της, με συ-νέπεια το έργο του συντονισμού να δυ-σκολεύει ακόμη περισσότερο.

Υπεράνθρωπες προσπάθειες

Όλα αυτά επιδεινώθηκαν με τις διαθε-σιμότητες προσωπικού και τις περικο-πές δαπανών. Οι φωνές από όλους τουςεμπλεκόμενους φορείς για την κατά-σταση που επικρατεί πέφτουν στο κενό.Για την αποκατάσταση της βλάβης τουδικτύου της ∆ΕΗ στην Άνδρο και στηΤήνο (που είναι διασυνδεμένες από τηνΚάρυστο), μεταφέρθηκε προσωπικό απότην Αθήνα. Οι δυσκολίες πρόσβασης στασημεία των βλαβών λόγω του μεγάλουύψους του χιονιού και του δύσβατου τωνπεριοχών ήταν τεράστιες. Οι βλάβεςαποκαταστάθηκαν τελικά την Πέμπτη το

βράδυ, με υπεράνθρωπες προσπάθειεςτων συνεργείων. Η κήρυξη των νησιώντης Τήνου και της Άνδρου σε έκτακτηκατάσταση πολιτικής προστασίας είναιαπαραίτητη για την άμεση αποκατά-σταση των ζημιών και την αποζημίωσητων πληγέντων.

Όλες οι μνημονιακές συγκυβερνήσειςείναι υπαίτιες για την διάλυση του κρα-τικού μηχανισμού και των επιχειρήσεωνκοινής ωφέλειας (ειδικά στο τομέα συν-τήρησης των δικτύων και τεχνικού προ-σωπικού). Μόνο η ανατροπή αυτών καιτων πολιτικών τους θα λύσει οριστικάτο πρόβλημα, ώστε να ανασυγκροτηθούνσωστά εξοπλισμένες σε προσωπικό καιμέσα υπηρεσίες, με μακροπρόθεσμα σχέ-δια πρόληψης και αντιμετώπισης κάθεφυσικής καταστροφής.

Μάρκος Συριανός

Οι βλάβες αποκαταστά-θηκαν τελικά την Πέμ-πτη το βράδυ, με υπε-ράνθρωπες προσπάθειεςτων συνεργείων. Η κή-ρυξη των νησιών τηςΤήνου και της Άνδρου σεέκτακτη κατάσταση πο-λιτικής προστασίας είναιαπαραίτητη για τηνάμεση αποκατάστασητων ζημιών και την απο-ζημίωση των πληγέν-των.

“∆ΥΣΚΟΛΗ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΛΟΓΩ ΥΠΟΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗΣ

Πάγωσαν οι Κυκλάδες

2222 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΝΕΟΛΑΙΑ

Συνηθιζόταν στην πολιτική συνθημα-τολογία των δύο κυρίαρχων μεταπο-λιτευτικών κομμάτων να χρησιμο-

ποιούν συμβολισμούς κενούς νοήματος,να μην έχουν ουσιαστικές πολιτικές αιχ-μές και πρόγραμμα, ώστε να τους έχουνόλους ευχαριστημένους στην προεκλο-γική περίοδο. Η φράση «με το αύριο καιτο μπροστά, ενάντια στο χθες και τοπίσω» έχει ακουστεί σε ουκ ολίγες περι-στάσεις και συνδυασμούς. Μόνο που αυτήτη φορά, η Νέα ∆ημοκρατία και τοΠΑΣΟΚ, σε όλες τις σημερινές εκδοχέςτου, δεν μπορούν να πουλήσουν ούτε ελ-πίδα ούτε εκδουλεύσεις, τουλάχιστον σεβαθμό που να μπορούν να επηρεάσουν τοεκλογικό αποτέλεσμα. Έτσι άλλαξαν εμ-πόρευμα, εμπορεύονται το φόβο.

Την ίδια στιγμή όμως, μια διαδικασίαεκκίνησης καινοφανών ανατροπών είναιπρο των πυλών, με τις εκλογές να αποτε-λούν τον πρώτο σταθμό. Πλέον, και το«αύριο» και το «σήμερα», συμβολίζουνπολύ συγκεκριμένα και εντελώς αντίθεταμεταξύ τους προτάγματα. Η περιγραφήτης σημερινής οικονομικής κατάστασηςείναι στην ουσία αχρείαστη. Η ανεργία, ηφτώχεια και η εξαθλίωση είναι οξυμένεςσε τέτοιο βαθμό που δε χρειάζονται επι-σήμανση για να διαπιστωθούν. Υπάρχουνόμως και μια σειρά άλλων πτυχών πουέχει αξία να αναδειχθούν, γιατί σκιαγρα-φούν το μέλλον που προοιωνίζονται οισημερινές πολιτικές του αστισμού στηνΕλλάδα, κυρίως σε ό,τι αφορά τη νέαγενιά.

Η εργασία δεν είναι πλέον δικαίωμα

Μια εξ’ αυτών είναι η εμπέδωση τηςελαστικής, μαύρης, απλήρωτης, επισφα-λούς εργασίας. Επιχειρείται να καταστείηγεμονική η αντίληψη ότι η εργασία δενείναι δικαίωμα, αλλά δώρο προς τον ερ-γαζόμενο, ο οποίος πρέπει επομένως νααισθάνεται ευγνώμων. Έτσι, η συντρι-πτική πλειονότητα όσων νέων κατορθώ-νουν να βρουν δουλειά, εργάζεται με«μπλοκάκι», voucher, στα κοινωφελήπρογράμματα του ΟΑΕ∆, ή ακόμα και δω-ρεάν, «για να αποκτήσει εμπειρία». Μιαάλλη σημαντική διάσταση, αφορά στησυρρίκνωση της δημοκρατίας. Από τιςεπιστρατεύσεις των απεργών ως την κα-ταστολή κάθε διαδήλωσης, και από τηνκυνική αντιμετώπιση της απεργίας πείναςτου Νίκου Ρωμανού ως την καταπάτησητου πανεπιστημιακού ασύλου, τα κρού-σματα είναι αμέτρητα. Εκτός από την επί-τευξη ενός νέου, πολύ χειρότερου σημείουισορροπίας για τους «από κάτω» στην Ελ-λάδα, οι «από πάνω» προσπαθούν να εξα-λείψουν και τις δυνατότητες η πλάστιγγανα αλλάξει κλίση στο μέλλον. ∆εν είναιτυχαίο που από ολόκληρο το mail του

Χαρδούβελη, αυτό που όχι μόνο παραδέ-χονται, αλλά υπερασπίζονται με στόμφο,είναι η κατ’ ουσίαν κατάργηση των συνδι-κάτων. Περισσότερο κρυστάλλινα καιαποφασισμένα είναι όμως τα «αύρια». Ταοποία αφορούν όλες τις ηλικιακές κατη-γορίες και πληττόμενες κοινωνικές τά-ξεις, αλλά -όπως και τα αδιέξοδα- συμπυ-κνώνονται στους νέους ανθρώπους. Οιοποίοι δεν έχουν τίποτα να φοβηθούνγιατί δεν έχουν σχεδόν τίποτα να χάσουν.Μέσα στην κρίση, όμως, πολλοί από αυ-τούς επένδυσαν ακόμα περισσότερο σεσπουδές. Έχουν εμπιστοσύνη στις δυνα-τότητές τους, και στις γνώσεις τους. Τηνίδια στιγμή που μεγάλες πολυεθνικές ανα-προσαρμόζουν το διεθνή καταμερισμό τηςεργασίας τους για να βρουν στην Ελλάδαφθηνούς ειδικευμένους επιστήμονες, οινέοι αυτοοργανώνονται, προσπαθούν ναφτιάξουν συνεταιριστικά εγχειρήματα, κά-νοντας μικρά αλλά αποφασιστικά βήματα«χωρίς αφεντικά». Οργανώνονται σε πρω-τοβάθμια σωματεία, ξαναζωντανεύουντους φοιτητικούς τους συλλόγους, απέ-ναντι στις αυταρχικές κυβερνητικές καιπρυτανικές πρακτικές, διαδηλώνουνενάντια στο νέο λύκειο, ζητώντας άλλουτύπου εκπαίδευση. ∆ιαδικασίες και αιτή-ματα που η κυβέρνηση της Αριστεράς θαέρθει να ολοκληρώσει σε πολιτικό επί-πεδο, στη βάση του προγράμματος τουΣΥΡΙΖΑ, και να τους δώσει νέα ώθηση.

Η σύγχρονη νεολαία έχει και άλλο ένασημαντικό χαρακτηριστικό. ∆εν έζησε«χρυσές εποχές», δε βολεύτηκε στη με-γάλη πλειοψηφία της, δεν νιώθει έλξηπρος την «προ κρίσης» εποχή, με όλα τααισθητικά και πολιτιστικά της συμφραζό-μενα. Και αυτό είναι κάτι που μπορεί νατη μετατρέψει σε καταλύτη, εκτός απότην υπόθεση της κυβερνητικής αυτοδυνα-μίας του ΣΥΡΙΖΑ, και για την αφετηρίατου κοινωνικού μετασχηματισμού.

Γιάννος Γιαννόπουλος(υποψήφιος βουλευτής, Β΄ Αθηνών)

“Η ελπίδα έρχεται” είναι το βασικό προεκλογικό σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ για τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου.Αυτή την ελπίδα θα κληθούν να εκφράσουν νέοι και νέες που θα συμμετέχουν στα ψηφοδέλτια τουκόμματος σε όλη την Ελλάδα. Η “Εποχή” θα προσπαθήσει να τους παρουσιάσει όλου και όλες στις εκδόσειςπου απομένουν μέχρι τη μεγάλη εκλογική μάχη. Ξεκινάμε σήμερα με τον Γιάννο Γιαννόπουλο (υποψήφιοΒ΄ Αθήνας) και Στέφανο Τυροβολά (υποψήφιο Α΄ Αθήνας).

Τα αύρια θα διώξουντα σήμερα

Η σύγχρονη νεολαία δενέζησε “χρυσές εποχές”,δε βολεύτηκε στη μεγάληπλειοψηφία της, δεν νιώ-θει έλξη προς την “προκρίσης” εποχή, με όλα τααισθητικά και πολιτιστικάτης συμφραζόμενα.

“

Στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ευκαιρίαμας να νικήσουμε, με τη δυνατότητα να ξαναπάρουμε τις ζωές μας πίσω.Μια δυνατότητα που ενισχύεται όχι μόνο από το δημοσκοπικό προβάδι-

σμα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά, κυρίως, από την προγραμματική μας πρόταση, η οποίααπευθύνεται στην ελληνική κοινωνία και άπτεται των πρώτων, απολύτως λο-γικών και άμεσων αναγκών της.

Η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, η καταπολέμηση της ανεργίας,η σταδιακή επαναφορά μισθών και συντάξεων σε αξιοπρεπές επίπεδο, η δω-ρεάν ασφάλιση δεκάδων χιλιάδων ανασφάλιστων, η ανασυγκρότηση του δια-λυμένου συστήματος υγείας, είναι μόνον ο βασικός πυλώνας αυτών που θέ-λουμε και οφείλουμε να κάνουμε.

∆ημιουργώντας μια ζώνη αντίστασης

Σε αυτές τις εκλογές ερχόμαστε όμως να σκιαγραφήσουμε απαντήσεις καιστα ερωτήματα, τις απογοητεύσεις αλλά και τις ελπίδες της νέας γενιάς. Ηγενιά μας βιώνει, όλη την περίοδο των μνημονίων, ένα ανελέητο κυνηγητό. Ηαπαξίωση των νέων από την εκπαίδευση ως την εργασία, που οδήγησε μεγάλοκομμάτι της (επιστήμονες, αλλά όχι μόνο) να αναζητήσει μια καλύτερη τύχηστο εξωτερικό, είχε και την «άλλη πλευρά» της: Την προσπάθεια, μετά το αρ-χικό σοκ, να δημιουργηθεί μια ζώνη αντίστασης, μέσα από την ανάδειξη νέωνσυλλογικών μορφών αλληλέγγυας και συνεταιριστικής οικονομίας και τηνανάδειξη της αλληλεγγύης ως πυρηνικό χαρακτηριστικό της νέας κοινωνίαςπου οραματιζόμαστε. Τα εγχειρήματα συνεταιρισμού και αυτοδιαχείρισης,χωρίς να αποτελούν την κυρίαρχη τάση, κερδίζουν έδαφος σιγά - σιγά, αποτε-λώντας κυρίως επιλογές της νέας γενιάς. (πέρα από τα προφανή στους χώρουςεστίασης, βλέπουμε εγχειρήματα στον κλάδο των μηχανικών ή της πληροφο-ρικής, σε πολιτιστικούς χώρους, ενώ οι δομές πρωτοβάθμιας αλληλεγγύηςυποκατέστησαν σε μεγάλο βαθμό τις ανύπαρκτες αντίστοιχες κρατικές κλπ).Τα εγχειρήματα αυτά, δεν αποτελούν μεν, τη μόνη απάντηση στο ζήτημα τηςανεργίας, προτάσσουν όμως μια διαφορετική λογική που είναι αναγκαία. ∆ιότι,στον πυρήνα αυτής της λογικής, βρίσκεται η αυτενέργεια κι η αυτοοργάνωση,χωρίς τις οποίες η χειραφέτηση των υποτελών τάξεων δεν μπορεί ποτέ να γίνειπράξη.

Η δημοκρατία ως βασικό συστατικό της πρότασής μας

Ας πούμε λοιπόν καθαρά, ότι αυτό που προτείνουμε στις νέες και τους νέουςδεν εξαντλείται στην προσμονή θέσεων εργασίας από το αναγκαίο πρόγραμμαεπενδύσεων για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Το δικό μας σχέδιο για τηνπαραγωγική ανασυγκρότηση και την καταπολέμηση της ανεργίας, έρχεται σεευθεία αντίθεση με το αντίστοιχο του αντιπάλου, δεν περιλαμβάνει την εξευ-τελιστική μείωση του εργατικού κόστους. Για εμάς, είτε στο κομμάτι πουαφορά το ρόλο του ∆ημόσιου τομέα, με τις δομές κοινωνικού και εργατικούελέγχου, είτε στο κομμάτι που αφορά την κοινωνική και συνεταιριστική οικο-νομία, με τις οριζόντιες δομές συναπόφασης και συνεκτέλεσης, η δημοκρατίακαι η αυτενέργεια είναι συστατικά στοιχεία μιας πολιτικής για την παραγωγικήανασυγκρότηση και την καταπολέμηση της ανεργίας. Η άλλη εναλλακτική πουέχουμε είναι μόνο η «δημοκρατία» της αγοράς, η διάλυση δηλαδή όλων των δι-καιωμάτων μας.

Αυτό είναι λοιπόν το στοίχημα τόσο του χώρου όσο και της γενιάς μας. Προ-κειμένου όμως να δομήσουμε, αλλά και να ζήσουμε τη δική μας δημοκρατία,θα πρέπει να αντιπαλέψουμε τα «δημοκρατικά» αυτονόητα της μνημονιακήςπεριόδου: την αστυνομοκρατία, την καταστολή, το ρατσισμό, το σεξισμό, τοφασισμό σε όλες τις εκφάνσεις του. Για να πάρουμε την ανάσα αισιοδοξίας καιδημοκρατίας που τόσο έχουμε ανάγκη θα πρέπει να δώσουμε, λοιπόν, τη μάχητης ηγεμονίας. Ειδικά από τη στιγμή που ο αντίπαλος επιλέγει πλέον συστη-ματικά να προτάσσει ιδεολογικά στοιχεία της ανάλυσης του (φράχτης στονΈβρο, μαύρη ρητορεία, διάχυτη ξενοφοβία μετά την τρομοκρατική ενέργειαστο Παρίσι, καλλιέργεια κλίματος τρόμου), κοιτάζοντας την επόμενη μέρα,εμείς οφείλουμε να “παρουσιάσουμε” το μέλλον που ξεκίνησε. Χωρίς φόβο.Με βαθιά πίστη ότι ερχόμαστε να αλλάξουμε τον κόσμο.

Στέφανος Τυροβολάς (υποψήφιος βουλευτής, Α΄ Αθήνας)

Με την δημοκρατίατων «από κάτω», γιατο μέλλον που ξεκίνησε

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 2233ΘΕΜΑΤΑ

Tου Βασίλη Ασημακόπουλου1

«stat rosa pristina nomine, nominanuda tenemus (= Το παλαιό ρόδουπάρχει μόνο σαν όνομα, κρατάμεγυμνά ονόματα)2»

Ουμπέρτο Έκο

Οταν συγκροτούσαμε τη συλλογι-κότητα Νέος Αγωνιστής το 2006-2007, την περίοδο της πάλης

ενάντια στην αναθεώρηση του αρ. 16 τουΣυντάγματος, την εντάσσαμε εντός τουθεωρητικού πλαισίου που μορφοποίησεο Ανδρέας Παπανδρέου και αποτελούσεσυνάρθρωση νεομαρξιστικών ρευμάτωνμε εθνολαϊκές και δημοκρατικές παρα-δόσεις, σε μια ενότητα του εθνικού με τοκοινωνικό ζήτημα. Το ανωτέρω θεωρη-τικό πλαίσιο σε συνδυασμό με τη συγκε-κριμένη πολιτική δράση του Α.Π. εγγρά-φηκε στο όνομα Παπανδρέου και για έναευρύ τμήμα των κυριαρχούμενων κοινω-νικών τάξεων σηματοδότησε τον αγώναγια εθνική αξιοπρέπεια, δημοκρατία καικοινωνική δικαιοσύνη.

Ο Γιώργος Παπανδρέου επικαλείται τοόνομα στη βάση μιας αδιαμεσολάβητουτύπου μεταφοράς κληρονομικής διαδο-χής στο πολιτικό επίπεδο, στο δημόσιοχώρο. Ο ίδιος, ως φιλελεύθερος, όφειλενα γνωρίζει ότι η κληρονομική διαδοχήαφορά τον ιδιωτικό βίο των ανθρώπων.Η μεταφορά της στη δημόσια σφαίραείναι φεουδαρχικό κατάλοιπο και σεκάθε περίπτωση προνεωτερική κατά-σταση. Η φιλελεύθερη ιδεολογία τουείναι ψευδώνυμη αναφορά της υποκρυ-πτόμενης παλαιοκομματικής πρακτικήςστη βάση της συγκινησιακής ηγεμονίαςτου ονόματος. Και δεν είναι η μόνη. Γι’αυτό και επί των ημερών της απόλυτηςκυριαρχίας του ολοκληρώθηκε – καθώςείχε αρχίσει χρόνια πριν - η μεταμόρ-φωση του ΠΑΣΟΚ στο αντίθετό του, κα-θιστώντας τον ίδιο τον τίτλο του κόμμα-τος ψευδώνυμο.

Η απώλεια της αυτονομίας

Η αιτία της κατάστασης διαρκούς με-τωνυμίας, ακύρωσης και αντιστροφήςτων πολιτικών κατηγοριών και εννοιώνπου επικαλείται ο ΓΑΠ, βρίσκεται στογεγονός ότι ο ίδιος αποτελεί εκδοχή ενόςριζικά διαφορετικού ιστορικού προσα-νατολισμού για τη χώρα και το λαό της,σε σχέση με τις αναφορές και παραδό-σεις που επικαλείται. Συγκεκριμένα οΓΑΠ αρχίζει να πρωταγωνιστεί σταδιακάστην πολιτική ζωή του ΠΑΣΟΚ και τουτόπου μετά το 1985, όταν το ΠΑΣΟΚπαίρνει οριστικό διαζύγιο από το εγχεί-ρημα σοσιαλιστικού μετασχηματισμούκαι ενσωματώνεται ραγδαία στο κράτος.Η πάλη εντός του οργανωμένου ΠΑΣΟΚανάμεσα στην κρατικοποίηση και την αυ-τονομία, που διεξάγεται σ’ ολόκληρη τηδεκαετία του ’80, ολοκληρώνεται με τηνήττα του ΠΑΣΟΚ ως κοινωνικού κόμμα-τος με τις αδυναμίες που είχε και τη με-τατροπή του σε κόμμα κατ’ εξοχήν κρα-τικό όπως ίσως θα το χαρακτήριζε οΝίκος Πουλαντζάς3. Η απώλεια της αυ-τονομίας λόγω της κρατικοποίησής του,οδηγεί το ΠΑΣΟΚ να απαράγεται σεσχέση υφιστάμενη και ελεγχόμενη απότους κεφαλαιοκρατικούς ομίλους καιτους διεθνείς παράγοντες ήδη από τιςαρχές δεκαετίας του ’90. Σημαίνουσεςεκδοχές αυτής της διαδρομής που οδή-γησε από την Αλλαγή στην Προδοσίατης, ήταν η ιστορική ηγεσία (τρόικα) τουΕ.Γ. τη δεκαετία του ’80 που με την κρα-τικοποίηση του κόμματος έθεσε τουςυλικούς όρους για την κυριαρχία των εκ-συγχρονιστών με την «ισχυρή Ελλάδα»και το ευρώ τη δεκαετία του ’90, οιοποίοι παρέδωσαν το ΠΑΣΟΚ στην πιο

ultra εκσυγχρονιστική εκδοχή του, τονΓΑΠ το 2004, μέσα σε συνθήκες πλήρουςεπιβολής της μιντιοκρατίας, εσωτερί-κευσης της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης,(ακόμα και) τυπικής ακύρωσης της λει-τουργικής υπόστασης του κόμματος. Ηδιαδρομή αυτή που στο επίκεντρό τηςείχε την διάλυση της παραγωγικήςβάσης της χώρας σε μια περίοδο ολο-κλήρωσης της διαδικασίας διεθνούς εν-σωμάτωσής της και έντασης της συσσώ-ρευσης κεφαλαίου σε παγκόσμια κλί-μακα, οδήγησε στο μνημόνιο, που συμ-πυκνώνει αυθεντικά την πολιτικήγραμμή ΓΑΠ, (υπερεθνική συγκρότησησε νεοφιλελεύθερη βάση).

Είναι αδύνατο η διαδικασίανα γεννήσει ιδεολογία;

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με το διαρκέςσυνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ το Σάββατο,3/1/2015; Μία από τις παρεμβάσεις τουΓΑΠ την περίοδο κυριαρχίας του στοΠΑΣΟΚ, ήταν η ακύρωση οποιασδήποτεσυλλογικής λειτουργίας του ΠΑΣΟΚ ωςμαζικού κόμματος, αντανακλώντας τηναστική αντίληψη που είχε για το πολι-τικό κόμμα. Το ∆ιαρκές Συνέδριο τουΣΥΡΙΖΑ θύμισε δυστυχώς ανάλογουτύπου πρακτικές. Ένα συνέδριο πουπροκηρύχθηκε πρόχειρα (ένδειξη τηςπροχειρότητας είναι η υιοθέτηση προπα-γανδιστικού συνθήματος του ΠΑΣΟΚ2000) και αντικαταστατικά (αρ. 16 παρ.2), δεν παρουσίασε κανένα ολοκληρω-μένο εισηγητικό κείμενο (λ.χ. το βασικόπρόγραμμα), το ζήτημα των λεγόμενωνπολιτικών συμμαχιών είχε επιχειρηθείτεχνηέντως να εξαιρεθεί από τη θεματο-λογία του διαρκούς συνεδρίου (ενώ καιοι εσωκομματικές αντιπολιτεύσεις ήμορφοποιήσεις είχαν αποφύγει να το θέ-

σουν στο επίπεδο της ΚΕ στις 18-19/10/2014, με αποτέλεσμα να αδυνα-τούν να το θέσουν υπό την αντικειμενικήπίεση των επικείμενων εκλογών στη συ-νεδρίαση της ΚΕ στις 3/1/2015 και να πα-ραμείνει η άκρως προβληματική κατά τηγνώμη μου διατύπωση της απόφασηςτης ΚΕ στη συνεδρίαση στις 21-22/6/2014) και τελικά ολοκληρώθηκε μεαντιδημοκρατικό τρόπο και ενάντια στηνεκφρασθείσα βούληση της πλειοψηφίαςτων συνέδρων μία ημέρα νωρίτερα απότη προγραμματισθείσα διάρκειά του,χωρίς να δοθεί στο συνέδριο η δυνατό-τητα να λάβει καμία απόφαση ως κυ-ρίαρχο βουλευόμενο σώμα. Ο μόνος απότα «επίσημα» στελέχη του κόμματος –καθώς υπήρχαν πολλές και πολλοί σύ-νεδροι από τις Ο.Μ. που ζήτησαν καιέλαβαν το λόγο καταδικάζοντας αυτέςτις πρακτικές - που αντιτάχθηκε ενώπιοντου συνεδρίου στην ουσιαστική ακύρωσήτου ήταν ο σ. Άλκης Ρήγος, ο οποίοςίσως και λόγω συγκεκριμένης εμπειρίαςήδη από την αφετηρία της πρακτικής εμ-πλοκής του με το κομματικό φαινόμενο,συναισθάνεται την κομβική σημασία πουέχει η τήρηση της δημοκρατικής διαδι-κασίας στην οργανωμένη συλλογική λει-τουργία ενός κομματικού φορέα. Για ναμην φτάσουμε στην εργαλειακή σχέσηδημοκρατίας και αποτελεσματικότηταςπου συνοδεύτηκε από το σχήμα «είναιαδύνατο η διαδικασία να γεννήσει ιδεο-λογία»4. Όλα αυτά προκάλεσαν μιαγεύση απογοήτευσης ανάμεσα στους συ-νέδρους, μια διάχυτη εντύπωση υποβάθ-μισης της συμμετοχής της ραχοκοκαλιάςουσιαστικά του οργανωμένου ΣΥΡΙΖΑ, τηστιγμή που ο σ. Τσίπρας, στην ίδια δια-δικασία, είχε μόλις παρουσιάσει μεεπάρκεια και δυναμισμό το πρόγραμμα100 ημερών (πρόγραμμα Θεσσαλονίκης+).

Το «μέλλον δεν ξεκίνησε» καλά. Καιαν είναι να επιλέξουμε ένα παλαιότεροσύνθημα, να κινηθούμε σ’ έναν κοινω-νικό και όχι επικοινωνιακό ορίζοντα στηβάση της γραμμής που συμπύκνωνε τοσύνθημα του Κοινού Προγράμματος σο-σιαλιστών και κομμουνιστών στη Γαλλίατο 1972 « Για να ζήσουμε καλύτερα. Γιαν’ αλλάξουμε τη ζωή».

Υ.Γ. Από το 2010 συμμετέχουμε στοπλατύ μαζικό λαϊκό αντιμνημονιακό κί-νημα (διαδηλώσεις, πλατείες, ΕΡΤ κλπ).Στις ευρωεκλογές 2014 ως συλλογικό-τητα Νέος Αγωνιστής προτείναμε τονΜανώλη Γλέζο να ηγηθεί του Ευρωψη-φοδελτίου του κόμματος (Αυγή, 25-4-2014). Στις εκλογές του 2012, μέσα απότις γραμμές του Νέου Αγωνιστή συμβά-λαμε με όσες δυνάμεις είχαμε στο συμ-μαχικό σχήμα ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Στο πλαίσιοαυτής της συμμετοχής ήμουνα υποψή-φιος βουλευτής στη Β΄ Αθηνών, γεγονόςιδιαίτερα τιμητικό για εμένα. Προηγου-μένως είχα συμμετάσχει στο περιφερει-ακό αυτοδιοικητικό σχήμα Αττική Συ-νεργασία-Όχι στο μνημόνιο (2010) καιακολούθως συμμετείχα στη συγκρότησητης ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ ∆ικηγόρων καθώς καιστη δημιουργία του συνδικαλιστικούσχήματος της Ριζοσπαστικής ΑριστερήςΚίνηση ∆ικηγόρων Αθήνας στο μαζικόχώρο, συμμετέχοντας μέσα από τις γραμ-μές της στις δικηγορικές εκλογές (2014).Στις επικείμενες εκλογές δεν υπέβαλααίτηση υποψηφιότητας στα αρμόδια όρ-γανα του κόμματος. Είναι μια ατομικήκαι συνειδητή πολιτική επιλογή, πουείχε ωριμάσει μέσα μου τους τελευταίουςμήνες. Η διαφωνία μου στην κατεύθυνσητου κόμματος έχει αποτυπωθεί και σεκείμενα5. Άλλωστε έχουν προκύψει πολ-λές διαθεσιμότητες. Οι εργασίες τουδιαρκούς συνεδρίου απλώς μου επιβε-βαίωσαν την επιλογή αυτή. Αυτό δεν ση-μαίνει ότι παραιτούμαι στο ελάχιστο τουοργανωμένου και συλλογικού αγώνα γιατη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Για να ζήσουμε κα-λύτερα. Για ν’ αλλάξουμε τη ζωή. Με τονΣΥΡΙΖΑ των Ο.Μ., των κινημάτων, τηςαντιμνημονιακής πάλης.

1. Μέλος της ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ ∆ικηγόρων. Το κείμενοστην πλήρη του εκδοχή στην ιστοσελίδαwww.neosagonistis.org

2. Ούμπερτο Έκο, Το όνομα του ρόδου, εκδ. Γνώση,1985, σελ. 657

3. Πουλαντζάς Ν., Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλι-σμός, εκδ. Θεμέλιο 2001, σελ. 334

4. Βλ. Απόφαση 5ης Συνόδου ΚΕ ΠΑΣΟΚ(2ος/1979), Για μια μαζική και πρωτοπόρα οργάνωση,εκδ. ΚΕΜΕ∆ΙΑ ΠΑΣΟΚ, 1982, σελ. 48

5. Βλ. ενδεικτικά Εκλογές Μαϊου 2014 : Προς μιαλαϊκή αντιμνημονιακή δημοκρατική κυβέρνηση τηςαριστεράς ή αλλαγή φρουράς στο πλαίσιο του μνη-μονίου, www.neosagonistis.org

Το «κίνημα» Γιώργου Παπανδρέουκαι το «∆ιαρκές Συνέδριο»

2244 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Πριν από τριανταπέντε (πότε πέ-ρασαν, ε;) περίπου χρόνια πολ-λοί άνθρωποι του πνεύματος,

προοδευτικοί διανοούμενοι κλπ., χαιρέ-τησαν το νέο τεχνολογικό επίτευγμα τουβίντεο ως ένα βήμα για την ανεξαρτησίακαι την αυτονομία των ανθρώπων όσοναφορούσε (και συνεχίζει να αφορά) τηδιαχείριση του ελεύθερου χρόνου τους.Και μάλιστα προέβλεπαν ότι οι νέεςαυτές συσκευές θα εξελίσσονταν και σεόπλα «αντίστασης» στον πολιτιστικόετεροκαθορισμό τους. ∆ηλαδή, εφ’ όσονθα μπορούσαν οι άνθρωποι να βλέπουνανά πάσα στιγμή τις ταινίες και ναακούνε τη μουσική που θα γούσταραν(μετά από λίγο μας ήρθε και το CD), έτσιθα μπορούσαν να αποτινάξουν τα πολι-τιστικά δεσμά που θα τους επέβαλαν οιπολυεθνικές π.χ. της διασκέδασης, οιμηχανισμοί της τηλεόρασης κλπ. πουμέχρι τότε, στην Ελλάδα ιδίως, ήσαν (όχιότι έπαψαν να είναι, απλώς με την ιδιω-τική τηλεόραση έχει κανείς την ψευδαί-σθηση ελευθερίας επιλογών) μηχανισμοίκυβερνητικής προπαγάνδας, αλλά καιιδεολογικο-πολιτικής χειραγώγησης.

Ψυχαγωγία της ιδιώτευσης

Η τεχνολογική εξέλιξη συνεχίστηκε.Ήρθαν και τα DVD, τα PLAY DISC καιτα BLUE RAY με καλύτερα αποτελέ-σματα στην αναπαραγωγή του ήχου καιτης εικόνας, αλλά και στην αποθήκευσητων προτιμήσεων των ακροατών-θεα-τών. Αντίστοιχη ήταν και η εξέλιξη καιστον απαραίτητο μηχανικό εξοπλισμόγια αυτά τα μικρά δισκάκια που έκρυβανμέσα τους αυτούς τους «θησαυρούς» τηςψυχαγωγίας. Οι προφητείες των ανθρώ-πων της αρχής αυτού του κειμένου φαί-νονταν ότι έβγαιναν αληθινές. Ο κόσμοςκατανάλωνε ό,τι πράγματι επιθυμούσε,που το έβρισκε όποτε και όπου ήθελε,και μάλιστα φτηνά (βλ. βιντεοκλάμπ) -μόνο τα CD μουσικής πωλούνταν σχε-τικά ακριβά. Με το ίντερνετ και αυτή η

«παραφωνία» του αντίτιμου για τους πε-ρισσότερους καταναλωτές προς τους πε-ρισσότερους μουσικούς καλλιτέχνες, αμ-βλύνθηκε κατά πολύ. Έτσι, η διασκέ-δαση και γενικά η διαχείριση του ελεύ-θερου χρόνου έγινε υπόθεση μαζική μεν,ιδιωτική, δε. Ποιος ο λόγος να τρέχειςστα θέατρα, στους κινηματογράφους καιστις αίθουσες των συναυλιών, όταν όλαμπορείς να τα έχεις στο σπίτι σου; Έτσι,επιβλήθηκε ένα καθεστώς της ψυχαγω-γίας της ιδιώτευσης, και μέχρι τον καιρόπου μας βρήκε η κρίση, η επικράτησή

του πρακτικά δεν έχει αμφισβητηθεί.Όταν, και αν οι άνθρωποι βγουν από τοσπίτι τους για να ψυχαγωγηθούν, αρ-κούνται, αλλά και φαίνεται να ικανοποι-ούνται, στον περιορισμένο ρόλο του πα-θητικού καταναλωτή προϊόντων πολιτι-σμού που απολαμβάνει απλώς «ζων-τανά» αυτά που έχει χαρεί πριν ιδιωτι-κώς.

Μαζί με αυτές τις εξελίξεις,όπως ήταν αναμενόμενο,περιορίστηκε και η ανε-ξάρτητη ερασιτεχνικήδημιουργία. Κόπηκεη φόρα που είχεφέρει η μεταπολί-τευση του ‘74,λίγες κυψέλεςπολιτισμούαπόμειναν ναλειτουργούνστην εποχή τηςαμεριμνησίαςκαι της ευφορίας,λίγοι μερακλήδεςπου η πλειοψηφίατους μέτραγε για«ψώνια» επέμεναν ναεκφράζονται δημιουργικάκαι να επικοινωνούν με τουςσυνανθρώπους τους (με τους φίλουςτους, τους συναδέλφους τους, τους γεί-τονές τους) μέσα από κάθε είδους τέ-χνες. Από την άλλη μεριά, οι επαγγελμα-τίες καλλιτέχνες επιδόθηκαν σε έναναγώνα αναγνώρισης και καταξίωσης απότους μηχανισμούς προώθησης, (είτε γιατις δισκογραφικές εταιρείες, είτε γιατους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές χώρωνψυχαγωγίας, είτε για τα Μέσα ΜαζικήςΕνημέρωσης-Αποχαύνωσης, μιλάμε) καιμέσω αυτών από το αγοραστικό κοινό.

Ανάγκη δημιουργικής έκφρασης

Ώσπου, εδώ και πέντε περίπου χρόνια,μας καταπλάκωσε η κρίση. Κι όσο ηκρίση βάθαινε και βαθαίνει, πού να βρε-θούν τα ευρώ για τα περασμένα μεγα-λεία. Ούτε οι καλλιτέχνες μπορούν να τααπαιτούν ούτε το κοινό μπορεί να ταδίνει. Η ανάγκη, λοιπόν, αποτέλεσε και

τη γενεσιουργό αιτία για να δούμε υπόάλλο πρίσμα, εκτός από τον βιοπορισμότης ζωής μας, και την ψυχαγωγία μας.Τώρα πάνε «οι φωλιές, πάν τα κοτσυφό-πουλα, μόνο «Σταύρους» μας λένε» - πα-ραφράζοντας τον ζωντανό Σαββόπουλοτου ‘79, και πρέπει να ξαναθυμηθούμετις φωνές μας, τα πρόσωπά μας και τασώματά μας, τα ταλέντα μας, όχι για τονναρκισσισμό μας και την αναγνώρισήμας από τους άλλους («κοινό και ατζέν-τηδες», πάλι κατά τον ζωντανό Σαββό-πουλο), αλλά για να τα κοινωνήσουμε μετους συμπολίτες μας, και αυτοί μαζί μας,για να φτιάξουμε όλοι μαζί τη δική μαςπαραμυθία-παρηγορία - όχι το παραμύ-θιασμα, σ’ αυτούς τους δίσεκτους και-ρούς.

Αυτήν την ανάγκη της δημιουργικήςέκφρασης υπηρετεί, εδώ και ένα χρόνο,η «Ατρύμων Art» και ο Χώρος Τέχνης«Ιδιόμελο» στο Μαρούσι. Με δύο ομάδεςπολιτισμού, την «Αλλη.Θέα» (η θεατρικήομάδα) και τις «Αλληλέγγυες Νότες» (ημουσική ομάδα) επιχειρεί με την τέχνη

του θεάτρου και την τέχνη τηςμουσικής να συνενώσει

σπουδαγμένους και αρ-χάριους, έμπειρους

και άπειρους,επαγγελματίεςκαι ερασιτέχνεςσε μια κοινήπροσπάθεια ναξορκίσουμε τημοναξιά καιτον ατομικι-σμό, τα δύο νο-σήματα που

χρόνια τώρα μαςκαταταλαιπω-

ρούν. Αυτές οι δύοομάδες (απόλυτα αυ-

τοδιαχειριστικές καιαυτοοργανωμένες) που τις

στελεχώνουν απλοί γείτονες,φίλοι, σύντροφοι και συμπολίτες υπηρε-τούν τον μέγιστο σκοπό της αλληλεγ-γύης προσφέροντας θεατρικές και μου-σικές παραστάσεις με ελεύθερη είσοδοκαι παράλληλο σκοπό την ενίσχυση μετρόφιμα, φάρμακα, σχολικά είδη κλπφορέων και συλλογικοτήτων συνανθρώ-πων μας που είναι σε κατάστασης ανάγ-κης στους χαλεπούς καιρούς μας.

Η θεατρική ομάδα «Άλλη.Θέα» και ημουσική ομάδα «Αλληλέγγυες Νότες»ενίσχυσαν πέρυσι το Σχολείο των Φυλα-κών Ανηλίκων Αυλώνας και φέτος τοΚοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού, τους πρό-σφυγες απ’ το Κομπάνι σε συνεργασία μετο δήμο Χαλανδρίου, το 112ο ∆ημοτικόΣχολείο της Αθήνας στην Γκράβα, την«Ανοιχτή Συνέλευση» Περάματος και ταΠαιδικά Χωριά SOS. Και έπεται συνέ-χεια…

Μανώλης Γιούργος

∆ΥΟ ΟΜΑ∆ΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΞΟΡΚΙΖΟΥΝ ΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΤΟΜΙΚΙΣΜΟ

Αλληλεγγύη και Πολιτισμόςαπό πολίτες του Μαρουσιού

Παραστάσεις αλληλεγγύης* Θεατρική παράσταση «Με τον τρόπο του Β.Β.» (Berthold Brecht) (παράσταση γιατο φασισμό και το ρατσισμό, σκηνοθετική καθοδήγηση Μανώλης Γιούργος) * Μουσική παράσταση «Θα πούμε το νερό νεράκι» (τραγούδια, παραμύθια και κω-μικά σχόλια για τον κίνδυνο της ιδιωτικοποίησης του νερού υπό την καθοδήγησητης Γεωργίας ∆εληγιαννοπούλου).Και οι δύο παραστάσεις διατίθενται για σκοπούς αλληλεγγύης δωρεάν, μετά απόσυνεννόηση στα παρακάτω στοιχεία. Χώρος Τέχνης «Ιδιόμελο», Ελευθερίου Βενι-ζέλου & Βασ. Κωνσταντίνου 17, Μαρούσι τηλ. 2106817042, email: idio-melo2011@gmail.com

Όσο η κρίση βάθαινε καιβαθαίνει, πού να βρε-θούν τα ευρώ για τα πε-ρασμένα μεγαλεία. Ηανάγκη, λοιπόν, αποτέ-λεσε και τη γενεσιουργόαιτία για να δούμε υπόάλλο πρίσμα, εκτός απότον βιοπορισμό τηςζωής μας, και την ψυχα-γωγία μας.

“

Κυριακή 11 Ιανουαρίου

** Κοπή πίτας στον πολυχώρο του ΣΥΡΙΖΑ Μοσχάτου (Αργοστολίου 67), στη 1 μ.μ. μερεφενέ φαγητό και καλή μουσική.

** Ομιλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, στις 7 μ.μ., στο κλειστό γυμνα-στήριο Παραλίας Καλαμάτας.

** Συγκέντρωση με θέμα «Νεολαία και κυβέρνηση της αριστεράς» διοργανώνει η νε-ολαία ΣΥΡΙΖΑ Νέας Ιωνίας, στις 6 μ.μ., στον κινηματογράφο «Αστέρα». Μιλούν οι Ν.Χουντής, Θ. Κατωπόδης και Εύη Αποστολάκη.

** Πρωτοχρονιάτικη πίτα κόβει η φεμινιστική κολεκτίβα «Το Μωβ» και η ΈνωσηΑφρικανών Γυναικών, στις 8 μ.μ., στον πολυχώρο Ανάδυση (Σφακτηρίας 23). ταυτό-χρονα θα συγκεντρωθούν είδη υγεινής (σερβιέτες, σφουγγάρια, οδοντόκρεμες-οδον-τόβουρτσες, σαμπουάν, εσώρουχα, πετσέτες, είδη γενικής καθαριότητας και απορρυ-παντικά για πλύσιμο στο χέρι).

∆ευτέρα 12 Ιανουαρίου

** Συνέντευξη τύπου με θέμα τις εμπειρίες και τα αποτελέσματα που προέκυψαναπό σχεδιασμένη παρέμβαση για την Ηπατίτιδα Β διοργανώνει η PRAKSIS, στις 12 μ.,στο πνευματικό κέντρου του δήμου Αθηναίων (Ακαδημίας 50)

Τετάρτη 14 Ιανουαρίου

** Προεκλογική εκδήλωση της ΟΚ∆Ε στους Αμπελόκηπους Θεσσαλονίκης, στις 7μ.μ., στο δημαρχείο Αμπελοκήπων.

** Εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ Μηχανικών και της νεολαίας Μηχανικών, στις 6.30 μ.μ.,στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (Νίκης 4, Σύνταγμα) με ομιλητή τον Γιάννη ∆ρα-γασάκη.

** Παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Γούναρη «Σε αναζήτηση της ευρωπαϊκής δη-μοκρατίας. Η νέα συζήτηση για ένα σύνταγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης», στις 7 μ.μ.,στο Polis Art Cafe (Πεσμαζόγλου 5). Μιλούν οι Α. Αλαβάνος, Π. Μπεγλίτης, Α. Πασσάςκαι Π. Τριγάζης. Συντονίζει ο Σ. Ντάλης.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων“

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 2255ΘΕATΡΟ

Τόσο το θέατρο, όσο κυρίως ο κινηματογρά-φος μας έχουν δώσει πολλά και ενδιαφέ-ροντα δείγματα. Εδώ μάλιστα θα μπορούσαμε

να σταθούμε σε ένα ιδιαίτερο δυστοπικό μοτίβο πουεκφράζεται με ταινίες όπως η μεξικάνικη «ΙδιωτικήΖώνη» (La Zona, 2007) του Ροντρίγκο Πλα ή η πρό-σφατη αμερικανική «Elysium» (2013) του ΝιλΜπλόμκαμπ, είτε το θεατρικό του Φαλκ Ρίχτερ «Σεκατάσταση εξαίρεσης», πού είδαμε στην Αθήνα το2011 σε σκηνοθεσία Νίκου Καμόντου (που όλα μετον ένα ή τον άλλο τρόπο αρύονται από την παρά-δοση του Χάξλεϊ). Πρόκειται για το μοτίβο όπου σεένα προστατευμένο μέρος του κόσμου, οι άνθρωποιζουν καλά κι ευτυχισμένα, ενώ λίγο πιο πέρα υπάρ-χει ο άγριος άδικος κόσμος, που κάποια στιγμή θαεισβάλει στην ουτοπία και θα την γκρεμίσει, για ναδημιουργήσει την ελπίδα για μια άλλη ουτοπία, πουθα περιλαμβάνει όλους τους ανθρώπους, όχι μόνοκάποιους τυχερούς προνομιούχους.

Γιορτή και κόλαση μαζί

Η «Villa Utopia», μια παράσταση του Θεάτρου τουΠανικού και της Fabrica Athens προσπαθεί να σκια-

γραφήσει μια τέτοια έννοια ουτοπίας, λαμβάνονταςυπόψη, όμως, την εναλλαγή ουτοπίας και δυστο-πίας, όταν η γιορτή συνυπάρχει με την κόλαση,όταν δηλαδή αυτό που είναι γιορτή για κάποιους,καταλήγει σε θρήνο για άλλους ενώ επικρέμαται ωςδιαρκής απειλή η ανθρωποφαγία κυριολεκτικά καιμεταφορικά.

Η παράσταση χωρίζεται σε τρία κεφάλαια: στοπρώτο κυριαρχεί ο εμπειρίκειος λόγος με την απαγ-γελία του τελευταίου πεζοποιήματος της Οκτάνας,«Όχι Μπραζίλια, μα Οκτάνα», αισθαντικά εικονο-γραφημένη από σκιές. Το δεύτερο στηρίζεται στοομώνυμο κείμενο της Βιβής Πηνιώτη, που αποτελείτο βασικό κορμό της παράστασης, και προβάλλειακριβώς την εναλλαγή ουτοπίας και δυστοπίας. Τοτρίτο είναι η «Κιβωτός του Νώε», όταν μέσα απόέναν υπολογιστή η ανθρωπότητα σαλπάρει γιανέους τόπους.

H παράσταση στήνει ένα ενδιαφέρον σχήμα: ηΟκτάνα της δικαιοσύνης, του εκρηκτικού και από-λυτου έρωτα και της απόλυτης ελευθερίας αποτε-λεί ένα μόνιμο αίτημα, η γιορτινή βίλα και οι μεγα-λοαστοί ιδιοκτήτες της, που φέρουν ονόματα μεγά-λων ουτοπιστών της ιστορίας της σκέψης, παρου-σιασμένοι ως να βγήκαν μέσα από παζολινικούς συ-νειρμούς, κρυμμένοι από τη σκληρή πραγματικό-τητα «εκεί έξω», θα προσπαθήσουν μάταια να τοπραγματώσουν κι όταν η βία και ο θάνατος, μετα-φορικά και κυριολεκτικά, θα εισβάλουν και θα δια-λύσουν τα πάντα, τότε δεν μένει παρά η αθωότητατης προσδοκίας. Όσοι γλιτώσουν από τον κατα-κλυσμό, θα ταξιδέψουν στον παράδεισο της τεχνο-λογίας, που γεννά το νέο μέσα από το παλιό, αφούφεύγοντας θα πάρουν μαζί τους κάτι αγαπημένο καιπολύτιμο.

Ενδιαφέρον κείμενο

Ενδιαφέρον έχει και το κείμενο της Πηνιώτη (γιατην οποία έχουμε ξαναμιλήσει με την ευκαιρία τηςπαράστασης του βραβευμένου έργου της «Θάνατοςτου Αντονέλλο», πάλι από το Θ. του Πανικού,«Εποχή», 19.3.2012). Ωστόσο δυστυχώς χάνεται σεσκολιές διαδρομές όχι χρησιμοποιώντας αλλά δι-ευκολυμένο από την παράδοση του υπερρεαλισμούκαι τη μετατροπή των ονειρικών εικόνων σε κειμε-νική οθόνη και εξαντλείται σε χρησιμοποιημένα ευ-ρήματα (ονόματα ηρώων που είναι τα ονόματα τωνμεγάλων ουτοπιστών της ιστορίας της σκέψης,ρόλος της διανόησης που εμπλέκεται σε παντοειδήσυστήματα, ελεύθερος έρωτας που δεν απελευθε-ρώνει, ανία, πλήξη, ανάγκη ασφάλειας πληρωμένηςακριβά, η εργατική τάξη ανίκανη να συντελέσει το

ρόλο της δέχεται το βασανισμό της ενώ μπορεί νααπελευθερωθεί, είτε γίνεται υποψία ανθρωποφαγι-κού δέιπνου). Παρ’ όλ’ αυτά είναι ένα κείμενο πουέχει ψάξει το θέμα του «Εδώ ο χρόνος γυρίζει κυ-κλικά, μεσιέ Φουριέ. Κι ο τόπος παραμένει ανεντό-πιστος χωρίς τις οδηγίες. Εδώ δεν επιθυμούμεκαμία αλλαγή, καμία εξέλιξη. ∆εν επιθυμούμε ναγράψουμε καμία Ιστορία, με αρχή μέση, τέλος. Εδώεπιθυμούμε να ζούμε το όνειρο διαρκώς, χωρίςκαμία διακοπή λόγω πραγματικότητας».

Ιδωμένο και αναμενόμενο

Ο Λύσανδρος Σπετσιέρης σκηνοθέτησε την πα-ράσταση χρησιμοποιώντας τη μαθητεία του στην αι-σθητική και τη φιλοσοφία της Άσκησης του Περι-κλή Μουστάκη, από την οποία ωστόσο υπήρχανσαφή βήματα μιας οριακής όμως ακόμη απομά-κρυνσης. Πολύ καλή δουλειά από εικαστικής πλευ-ράς, με προσεγμένη την εικονοποίηση της Οκτάναςκαι ευφάνταστη εικονοποίηση της Κιβωτού τουΝώε –την τρισδιάστατη κατασκευή του ψηφιακούκόσμου δούλεψε άρτια ο Νίκος Παπαδόπουλος,ενώ ιδιαίτερη συμβολή στο αισθητικό αποτέλεσμαείχαν οι φωτισμοί (που ελλείψει άλλης αναφοράςστο δελτίο τύπου πρέπει να πιστωθούν άραγε στονσκηνοθέτη;). Όμως, το στήσιμο της όλης παράστα-σης στηρίχτηκε σε πολυχρησιμοποιημένα κλισέ πουκάποτε ήταν πρωτοπορία, τώρα πια δεν εκπλήττουνκανέναν. Το αντίθετο, δημιουργούν διαρκώς την εν-τύπωση του ιδωμένου και αναμενόμενου. Ακόμακαι η ιδέα της διαδραστικότητας, όταν οι θεατές κα-λούνται πριν αρχίσει η παράσταση να γράψουν τι θαέπαιρναν μαζί τους αν ναυαγούσαν σε ένα νησί, δενεντάσσεται λειτουργικά στην παράσταση, δεν ολο-κληρώνεται. Έτσι, μια παράσταση που θα μπο-ρούσε να είναι πολύ φρέσκια και να φέρει έναν εν-διαφέροντα προβληματισμό, ναυάγησε μέσα στηναγωνία της να είναι πρωτοποριακή και να ακολου-θήσει οπωσδήποτε ένα συγκεκριμένο αισθητικόμοντέλο που δεν ταιριάζει σε όλα ούτε σε όλους.

Ωστόσο, παρά τις αντιρρήσεις μας, πρέπει να πα-ραδεχτούμε πως οι συντελεστές είχαν δουλέψειπολύ και με συνέπεια (δουλεύουν με διάφορουςτρόπους από τον Μάιο του 2013) και πως οι ηθο-ποιοί που υποστήριξαν το εγχείρημα διαθέτουν τα-λέντο και τσαγανό. Τους αναφέρουμε αλφαβητικάγια να μην αδικηθεί κανείς: Κωνσταντίνος Εξαρχό-πουλος, Έλια Ζαχαριουδάκη, Φάνης Κατέχος, Ει-ρήνη Λαμπράκη, Στέφανος Λώλος, Θανάσης Νικο-λακόπουλος και Γιώργος Τριανταφυλλίδης.

Μαρώ Τριανταφύλλουmaro33@otenet.gr

Στην αρχή, όταν οι άνθρωποιανακάλυπταν ακόμα τον κόσμο,επίσημοι χαρτογράφοι του κράτουςάφηναν κατά καιρούς κάποια νησάκιαστη μέση του ωκεανούαχαρτογράφητα, μετά από παράκλησηκάποιων ονειροπόλων. Έτσι κι εγώ...!Η ευτυχία τους, βέβαια, δεν κρατούσεγια πάντα.

(Βιβή Πηνιώτη, «Villa Utopia»)

“

Η ουτοπία και η ρουτίνατης πρωτοπορίας«Villa Utopia», μια παράσταση του Θεάτρου του Πανικού και της Fabrica Athens

∆εν είναι τυχαίο που τα τελευταία χρόνια η μελέτη της ουτοπίας επανέρχεται στο φιλοσοφικό και καλλιτεχνικό προσκήνιο. Είναι οι εποχές που το ζητούν, ως όραμα αλλάκαι ως εφιάλτη, αφού στην τέχνη ιδίως περισσεύουν οι δυστοπικοί τρόμοι, ως κώδωνες κινδύνου για να ευαισθητοποιήσουν, να καλέσουν σε αγώνες αλλά και για να απαιτήσουνμε την εξ αντιθέτου μέθοδο ανατροπές και ελευθερία. Η ουτοπία περιγράφει μια κοινωνία μελλοντική υπερχρονική, εξωχρονική, τέλεια και, άρα, μη εξελίξιμη. Είναι ηπλατωνική «Πολιτεία» ο παράδεισος των μονοθεϊστικών θρησκειών ή ο κόσμος του Τόμας Μουρ στην περίφημη «Utopia» του… Τέτοιες κοινωνίες αποτελούν το αποκορύφωμαμιας πορείας που από ’κει και πέρα μετατρέπεται σε ευθεία γραμμή ευτυχίας. Είναι αλήθεια πως δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε την ευτυχία και την τελειότητα ωςδιαρκή ροή και εξέλιξη και όχι ως ένα αιώνιο παρόν χωρίς αντιθέσεις και συγκρούσεις.

“ΑπομνημονεύματαΣτρατηγού Μακρυγιάννη”

Με αφορμή τα 150 χρόνια από το θάνατό του, οηθοποιός και σκηνοθέτης Θανάσης Σαράντος πα-ρουσιάζει την παράσταση που είχε ανεβεί τον Νο-

έμβριο στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης στην Αθήνα καιτον περασμένο Αύγουστο στη γενέτειρα του ήρωα, Κρο-κύλειο Φωκίδος. Το σκηνικό είναι ένα χωμάτινο αλωνάκιμέσα στο οποίο με συνοδεία λύρας και ταμπουρά, ακούγε-ται ο λόγος του Μακρυγιάννη, για πρώτη φορά σε θεα-τρική μορφή. Τους φωτισμούς επιμελήθηκε η ΚατερίναΜαραγκουδάκη. Παραστάσεις: Για τρεις μόνο παραστά-σεις, στις 14, 21 και 28 Ιανουαρίου, στις 9μ.μ., στο ΘέατροΦούρνος (Μαυρομιχάλη 168, τηλ. 210 6460748).Θ

ΕΑΤ

ΡΙΚ

Α Ν

ΕΑ

ΑΠΟ

ΤΗ

Ν Π

ΛΕΥΡ

Α ΤΟ

Υ Θ

ΕΑΤ

Η

2266 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015MOYΣΙΚΗ

Επιµέλεια: ΛΛιιάάνναα ΜΜααλλααννδδρρεεννιιώώττηη

lianam@otenet.gr

ΜΟ

ΥΣΙΚ

ΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Καμεράταυποδέχεταιτο νέο έτος

ΗΚαμεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής καλωσορί-ζει το νέο έτος με δύο μεγαλειώδη εορταστικά έργα, τη«Μουσική των Νερών» και τη «Μουσική για τα βασιλικά πυ-

ροτεχνήματα», που σφράγισαν την εποχή του μπαρόκ. Έχοντας δια-κριθεί διεθνώς για την ερμηνεία έργων Χέντελ, η Καμεράτα θα πα-ρουσιάσει υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου και με όργανα επο-χής τις δύο αριστουργηματικές ορχηστρικές σουίτες του λαμπρούγερμανού μουσουργού (1685-1759). Η «Μουσική των νερών», γρά-φτηκε το 1717 για να συνοδεύσει τον Βασιλιά Γεώργιο Α΄ και μέλητης αυλής του σε μια εκκεντρική «βαρκάδα» στον Ποταμό Τάμεσητου Λονδίνου, και μάλιστα παρουσία του ίδιου του Χέντελ, η οποίαδιήρκησε πάνω από τέσσερις ώρες. Περισσότεροι από 50 μουσικοίεπάνω σε μια πλωτή εξέδρα έπαιξαν το έργο τρεις φορές μετά τηνενθουσιώδη αντίδραση του βασιλιά, ενώ πολλοί Λονδρέζοι είχανσυρρεύσει στις όχθες του ποταμού για να παρακολουθήσουν αυτήτην τόσο ιδιαίτερη συναυλία. Η «Μουσική για τα βασιλικά πυροτε-χνήματα», παρουσιάστηκε πρώτη φορά στο Γκριν Παρκ του Λονδί-νου, στις 27 Απριλίου 1749. Ένας φαντασμαγορικός χορός πυροτε-χνημάτων και η μοναδική μουσική του Χέντελ προκάλεσαν κοσμο-συρροή: 12.000 άτομα (με εισιτήριο!) έκαναν την κυκλοφορία τηςπόλης να σταματήσει για περισσότερες από πέντε ώρες. Το έργογράφτηκε για τον εορτασμό της λήξης του Πολέμου της Αυστρια-κής ∆ιαδοχής και της υπογραφής της Συνθήκης της Εξ-Λα-Σαπέλστα 1748. Με το σχεδιασμό των πυροτεχνημάτων είχαν επιφορτιστείδύο φημισμένοι κατασκευαστές από την Μπολόνια, ενώ επιστρα-τεύτηκαν και δύο βρετανοί επιτηρητές. Ωστόσο, ενώ το μουσικόμέρος άφησε στο κοινό –αριστοκράτες και μη– άριστες εντυπώσεις,το οπτικό δυστυχώς δεν είχε την αναμενόμενη επιτυχία και ήτανμάλλον… επεισοδιακό: την ημέρα του εορτασμού έβρεχε, ενώ κατάτη διάρκεια της επίδειξης ένα από τα περίπτερα της τελετής τυλί-χτηκε στις φλόγες! Η συναυλία αποτελεί παραγωγή του Μουσικούκαι Εκπαιδευτικού Οργανισμού Ελλάδος.

Την Κυριακή 18 Ιανουαρίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα ΧρήστοςΛαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.Τιμές εισιτηρίων: 11,20, 28, 40 ευρώ. Ειδικές τιμές: 6,50 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι,ΑΜΕΑ), 8,50 (πολύτεκνοι, 65+).

«Χειμωνιάτικοταξίδι»του ΦραντςΣούμπερτ

Οδιεθνούς φήμης λυρι-κός καλλιτέχνης ∆ημή-τρης Τηλιακός, μετά τις

επιτυχημένες παραστάσεις τουως Ριγκολέτο στο ιστορικό θέ-ατρο Μπολσόι της Μόσχας, επι-στρέφει στην Ελλάδα για ένακαι μοναδικό ρεσιτάλ όπου θαπαρουσιάσει το «Χειμωνιάτικοταξίδι» του Φραντς Σούμπερτ,έναν από τους πλέον χαρακτη-ριστικούς κύκλους λίντερ τηςρομαντικής εργογραφίας γιαφωνή και πιάνο. Συνοδοιπόροςτου θα είναι ο Βασίλης Βαρβα-

ρέσος, από τους λαμπρότερουςεκπροσώπους της νέας γενιάςτων σολίστ του πιάνου. Το ρε-σιτάλ του ∆ημήτρη Τηλιακού,το οποίο εντάσσεται στονΚύκλο Φωνή και Πιάνο, θαπρολογίσει ο Τίτος Γουβέλης,ενώ το κοινό θα μπορεί να πα-ρακολουθεί το ποιητικό κεί-μενο μέσα από τη μετάφρασητου ίδιου του ερμηνευτή.

Ο κύκλος τραγουδιών γιαφωνή και πιάνο «Χειμωνιάτικοταξίδι» (Winterreise, D. 911)γράφτηκε από τον Σούμπερταρχικώς για τενόρο σε δύομέρη, το καθένα από τα οποίαπεριλαμβάνει 12 λίντερ. Πρό-κειται συνολικά για 24 ποι-ήματα του Βίλχεμ Μίλερ, οοποίος μάλλον δεν πρόλαβε ναδει το έργο του να παρουσιάζε-ται μελοποιημένο, καθώς πέ-θανε πρόωρα σε ηλικία 33ετών. Σύμφωνα με τους μελετη-τές του έργου του ΦραντςΣούμπερτ (1797-1828), αυτή ηεμβληματική και ώριμη σύν-θεση του σπουδαίου αυστρια-κού μουσουργού συνιστά, απόκοινού με τον προγενέστεροκύκλο της Ωραίας μυλωνούς,έναν από τους ακρογωνιαίουςλίθους του γερμανικού Lied.

Την Τετάρτη 14 Ιανουαρίου,στις 8.30μ.μ., στην Αίθουσα∆ημήτρης Μητρόπουλος τουΜεγάρου Μουσικής Αθηνών.Τιμές εισιτηρίων: 12 και 20ευρώ. Ειδικές τιμές: 5 ευρώ(φοιτητές, νέοι, άνεργοι,ΑΜΕΑ) και 8 (πολύτεκνοι,65+).

Απογεύματαστο Φουαγιέτης Λυρικής ΗΕθνική Λυρική Σκηνή συνεχίζει και

φέτος τον επιτυχημένο κύκλο εκδη-λώσεων «Απογεύματα στο φουαγέ», δί-

νοντας τη δυνατότητα στο κοινό της να παρα-κολουθήσει συναυλίες υψηλού επιπέδου. Μεσημείο εκκίνησης την όπερα και την οπερέτακαι καταληκτικούς σταθμούς τη μουσική δω-ματίου και τα μικρά σύνολα, ο κύκλος αυτόςτων εκδηλώσεων συνεχίζει την επιτυχία τωνπροηγούμενων χρόνων και ανοίγεται σε μιαιδιαίτερα μεγάλη γκάμα ποικίλων μουσικώνιδιωμάτων και ειδών, με τη συνδρομή σημαν-τικών ελλήνων καλλιτεχνών. Τη φετινή καλ-λιτεχνική περίοδο 2014 - 2015, οι συναυλίεςθα πραγματοποιούνται την πρώτη και την τε-λευταία Κυριακή κάθε μήνα.

Αυτή την Κυριακή, δύο σπουδαίοι σολίστ μεδιεθνή αναγνώριση, ο Σπύρος Κοντός στοόμποε και η Λητώ Θώμου στο πιάνο, παρου-σιάζουν έργα με υψηλές μουσικές και δεξιο-τεχνικές απαιτήσεις από τα σημαντικότεραστην ανθολογία του μουσικού ρεπερτορίουτου 20ού αιώνα, των Πάουλ Χίντεμιτ, ΠάβελΧάας, Μπέντζαμιν Μπρίτεν και ∆ημήτρη ∆ρα-γατάκη. Τα έργα συνδέονται μεταξύ τους ωςπρος την περίοδο κατά την οποία προέκυψαν(1935-1939), αλλά και ως «στοιχειωμένα τεκ-μήρια» μουσικών ατραπών, εν μέσω μιας ολο-ένα και πιο ζοφερής περιόδου πολιτικών καιπολιτιστικών εντάσεων: της περιόδου πουοδηγεί στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι συνθέτεςτης συναυλίας -ένας Γερμανός, ένας Βρετα-νός, ένας Τσέχος και ένας Έλληνας- συνθέ-τουν, θα έλεγε κανείς, το κάδρο της ευρωπαϊ-κής ηπείρου.

Την Κυριακή 11 Ιανουαρίου, στις 6μ.μ., στοΦουαγέ του Θεάτρου Ολύμπια. Γενική είσο-δος 5 ευρώ.

Κώστας Χατζής,«Σύνορα η αγάπηδε γνωρίζει»

ΟΚώστας Χατζής είναι ένας έλληναςτσιγγάνος ερμηνευτής και τραγου-δοποιός. Μιλάει τη γλώσσα του

λαού, έτσι και τα τραγούδια του είναι απλά,σοφά και ευρέως κατανοητά. Θεωρείταιαπό τους κορυφαίους και συνάμα πρωτο-πόρους δημιουργούς στο κοινωνικό τρα-γούδι. Κατά κοινή ομολογία είναι αυτόςπου ουσιαστικά επέβαλε το στιλ «φωνή-κι-θάρα» και για πρώτη φορά ακούστηκανμπαλάντες με κοινωνικά μηνύματα. ∆ια-μόρφωσε με τη διαχρονική παρουσία του

(55 χρόνια) σχολή και γενιές τραγουδοποιών ακολούθησαν τα χνά-ρια του και μεγαλούργησαν στο μετέπειτα έντεχνο ελληνικό τρα-γούδι. Ο Κώστας Χατζής θα παρουσιάσει όλες του τις μεγάλες επι-τυχίες και μια αναδρομή σε όλη την καριέρα του, αναβιώνονταςκαι θυμίζοντάς μας τις παλιές καλές εποχές των αθηναϊκώνμπουάτ. Κοινό και καλλιτέχνες γίνονται μία αγκαλιά και τραγου-δούν τις μεγαλύτερες επιτυχίες κορυφαίων συνθετών της παλιάςαλλά και νεώτερης γενιάς, όπως ο Θεοδωράκης, ο Πλέσσας, οΞαρχάκος, ο Μαρκόπουλος αλλά και ο Τόκας, ο Χατζηνάσιος, οΣπανός, ο Κατσαρός και ο Παπαδημητρίου.

Συντροφιά του η Μαρία Αλεξίου και η Αντωνία Χατζίδη και στηδιεύθυνση της ορχήστρας ο εξαιρετικός Γιώργος Παγιάτης.

Για τέσσερις βραδιές από 16 έως 19 Ιανουαρίου, στο Half Note.Ώρα έναρξης: Παρασκευή και Σάββατο 10.30μ.μ., Κυριακή και∆ευτέρα, 9.30μ.μ. Είσοδος: 20 ευρώ (μπαρ), 25 ευρώ (τραπέζι).

“Μνήμης εγκώμιον, ∆ημήτρης Φάμπας”Ο Σύλλογος Φίλων της Κιθάρας «∆ημήτρης Φάμπας», σε συνεργασία με τη Με-

γάλη Μουσική Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μου-σικής διοργανώνει διάλεξη του κ. Θωμά Ταμ-βάκου με θέμα «Μνήμης Εγκώμιον, ∆ημήτρηςΦάμπας, η ζωή και το έργο του». Στο τέλοςτης διάλεξης θα ακουστούν έργα του κιθαρί-στα και συνθέτη ∆ημήτρη Φάμπα από τους κι-θαριστές Άγγελο Αγκυρανόπουλο και ΚώσταΤσερεγκώφ. Την Τετάρτη 14 Ιανουαρίου, στις7μ.μ., στην αίθουσα διδασκαλίας της Βιβλιο-θήκης. Είσοδος ελεύθερη.

Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε«Το ταξίδι στην Ιταλία»Εισαγωγή – ΜετάφρασηΓιώργος ∆επάσταςΕκδόσεις ΟλκόςΝοέμβριος 2014

Με τον στίχο του Βιζυηνού, “μετε-βλήθη εντός μου, και ο ρυθμόςτου κόσμου” –προφανώς απο-

κομμένο από τα συμφραζόμενα τουποιήματος «Το φάσμα μου» στο οποίο α-νήκει– θα μπορούσε να συνοψίσει κανείςτη μεταμόρφωση του Γκαίτε από “το ιτα-λικό ταξίδι”. Με θετικό πρόσημο ο στί-χος του Θρακιώτη, που θρηνούσε τη βύ-θισή του από την φαιδρότητα στη θλίψη,στην περίπτωση του Γκαίτε θα εξέφραζετα ζωοποιά αποτελέσματα της ταξιδιω-τικής του μεταρσίωσης. Με άλλα λόγια,τη φώτισή του και το πώς, με τον τρόποτου, έγινε κι αυτός “Έλληνας”. Ήδη, τομότο του βιβλίου για “το ιταλικό ταξίδι”,“Auch ich in Arkadien!”, προσδίδει ουτο-πικό χαρακτήρα στη μοναδικότητα της ε-μπειρίας. Αποτελεί επιτατική παραλλα-γή της λατινικής ρήσης “Et in Arcadiaego”, που τονίζει την παρουσία του στηνειδυλλιακή Αρκαδία.

Μόνο αν είχε μεταβληθεί εντός του ορυθμός του κόσμου, θα μπορούσε η με-ταμόρφωση να είναι τόσο ριζική. Για αυ-τήν την εσωτερική αλλαγή του Γκαίτεπροϊδεάζει κατά την επιστροφή του α-κόμη και η εξωτερική του εμφάνιση.Όταν λοιπόν, επιστρέφει στην Αυλή τηςΒαϊμάρης, σύμβουλος του ∆ούκα Καρό-λου Αυγούστου ήδη από δωδεκαετίας, οικακεντρεχείς σχολιάζουν: “Έφυγε έναςΑπόλλωνας και γύρισε ένας μπεκρής”(από την πρόσφατη μελέτη της ΙωάνναςΟικονόμου-Αγοραστού, «Συζητώντας γιατην Ελλάδα... στην Αυλή της Βαϊμάρης...στα χρόνια του Γκαίτε», εκδ. UniversityStudio Press). Μία παρόμοια μαρτυρίακαταθέτει και ο ίδιος στο ημερολόγιοτου ταξιδιού. Στο Παλέρμο, Πάσχα του1787, στο παλάτι του Αντιβασιλέα, έναςΜαλτέζος, που τον είχε συναντήσει στηνΒαϊμάρη ως “τον νέο και δραστήριο συγ-γραφέα του Βέρθερου”, όπως τον απο-καλεί γιατί “έχει ξεχάσει το όνομά του”,δεν τον αναγνωρίζει.

Πράγματι, στις 3 Σεπτεμβρίου 1786,που αναχωρεί ο Γκαίτε από το Κάρλσ-μπαντ, είναι, τουλάχιστον για τους πολ-λούς, μόνο “ο συγγραφέας του Βέρθε-ρου”. Ο Γκαίτε, που “κατέχει κορυφαίαθέση στην διανοητική ιστορία της Γερμα-νίας κατά το 18ο και 19ο αιώνα” σύμφω-να με τις μεταθανάτιες αναφορές του ελ-ληνικού Τύπου, “ο αρχαϊκώτατος καινεωτερικώτατος ποιητής” κατά τον Πα-λαμά, θα διαμορφωθεί μετά “το ιταλικόταξίδι” και χάρις στην ευεργετική του ε-πενέργεια. Κατά μία εκτίμηση, αποτέλε-σε το σημαντικότερο γεγονός στη ζωήτου. Γιατρεύεται από τη μελαγχολία καιτην ψυχική κούραση των αυλικών χρό-νων. Γίνεται εύθυμος, συναναστρέφεταιλαϊκούς ανθρώπους. Στη Ρώμη, όπου μέ-νει τέσσερις μήνες κατεβαίνοντας προςΝότο και έντεκα επιστρέφοντας, διάγειτον μποέμικο βίο ενός φοιτητή. Μετά δε-καπέντε μέρες στη Νάπολη σημειώνειστο ημερολόγιό του: “Είναι ένας παρά-δεισος, ο καθένας ζει σε ένα είδος μεθυ-σμένης ανιδιοτέλειας. Το ίδιο συμβαίνεικαι σ’ εμένα, δεν αναγνωρίζω καν τον ε-αυτό μου, νομίζω πως είμαι τελείως άλ-λος άνθρωπος. Χθες σκέφτηκα: «Ή ή-σουν εντελώς τρελός ή είσαι τώρα.»” Αυ-τή η ψυχική ευεξία φέρνει την πνευματι-κή ανάταση, που αποτυπώνεται στις συγ-γραφές του, με πρώτη την καινούρια, έμ-μετρη «Ιφιγένεια εν Ταύροις». Αναζητάμια εκδοχή “πιο ζωηρή και συνταρακτι-κή” από την πεζόμορφη της Βαϊμάρης.“Στην τέχνη καλό είναι μόνο το κάλλι-στο”, αποφαίνεται. Αλλάζει θέαση, κρι-

τήρια, αξιολόγηση ανθρώπων και κατα-στάσεων, βάζει τέλος στην αμφιταλά-ντευση ποίηση-ζωγραφική. Παρά τα χί-λια τόσα σχέδια και ακουαρέλες της δια-μονής του στην Ιταλία, η απόφαση ναπροσηλωθεί στην ποίηση είναι πλέον ει-λημμένη. Ολοκληρώνει την «Ιφιγένεια ενΤαύροις», δίνει διαφορετική κατεύθυνσησε αρχινισμένα και μισοτελειωμένα έρ-γα. Βρίσκοντας εκ νέου την ορμή τωνχρόνων της νεότητας, ξαναπιάνει τον«Φάουστ».

Το κυρίως έργο του Γκαίτε είναιπροϊόν μέσης και ώριμης ηλικίας.

Στο Κάρλσμπαντ βρίσκεται για ολιγοή-μερες διακοπές, χάρις στον εορτασμότων γενεθλίων του. Στις 28 Αυγούστου1786, έκλεινε τα 37. Τις τελευταίες σελί-δες του «Φάουστ» τις γράφει λίγο πριναποβιώσει, στις 23 Μαρτίου 1832. Μεσο-στρατίς πραγματώνεται το ταξίδι στηνΙταλία. Είναι “όλα τα όνειρα της νεότη-τάς του”, γεννήματα των πατρικών αφη-

γήσεων. Ίσως να μην είναι τυχαίο ότι τε-λικά εκπληρώνονται μετά τον θάνατοτου μετρημένου και αυστηρού νομικούΓάσπαρ Γκαίτε. ∆υο φορές είχε ξεκινή-σει για την Ιταλία, αλλά καθ’ οδόν είχεαλλάξει γνώμη. Αν και για τη μυστικήκαι εσπευσμένη αναχώρησή του, άλλοιπαράγοντες, λιγότερο φροϋδικοί, μπορείνα στάθηκαν περισσότερο καθοριστικοί,όπως ο δεκάχρονος δεσμός του με τηνΚαρλόττα φον Στάϊν. Ύστερα, εκείνα ταχρόνια, ήταν έντονη η αντιπαράθεσησχετικά με την υπεροχή της ελληνικής έ-ναντι της ρωμαϊκής τέχνης, που είχανπυροδοτήσει οι μελέτες του Βίνκελμαν,με κορυφαία την «Ιστορία της ΑρχαίαςΤέχνης», 1764. Στο ημερολόγιο του ταξι-διού, ο Γκαίτε αναφέρει μια συγκέντρω-ση της Ακαδημίας των Ολυμπίων, στηνΒιτσέντσα, με ερώτημα προς συζήτηση,“αν η επινόηση είχε προσφέρει μεγαλύ-τερο όφελος στην τέχνη ή η απομίμηση”.

Το ταξίδι του Βίνκελμαν στην Ιταλία,από την Ρώμη στο Παίστουμ της ΚάτωΙταλίας, την αρχαία Ποσειδωνία, και με-τά στις ανασκαφές της Πομπηίας καιτου Ερκουλάνεουμ, έγινε το 1755. ΟΓκαίτε ακολουθεί τα ίχνη του, με τη σκέ-ψη του σε εκείνον. “Πριν από τριάντα έ-να χρόνια, την ίδια εποχή, ήρθε εδώ εκεί-νος, ακόμα πιο τρελός από εμένα”, γρά-φει. Είχε διαβάσει τις ερμηνείες του, αλ-λά τα λόγια δεν αρκούσαν. Αυτός ήθελενα δει “την υπέροχη ομάδα αλόγων στηνεκκλησία του Αγίου Μάρκου”, που “απόκοντά φαίνονται βαριά, ενώ από τηνπλατεία ανάλαφρα σαν ελάφια”. Να α-

πολαύσει τον Απόλλωνα του Μπελβεντέ-ρε μαρμάρινο αντί για το γύψινο αντί-γραφο. Να δει τον δωρικό ρυθμό σε ερεί-πια ναών και πεσμένες κιονοστοιχίες καιόχι σε σκίτσα. Το όνειρο του Βίνκελμαν,όμως, ολοκληρωνόταν με ένα ελληνικόταξίδι. Να αντικρίσει και να ψαύσει ταπρωτότυπα, αντί των ελληνιστικών καιρωμαϊκών αντιγράφων. ∆εν το πραγμα-τοποίησε. Τον πρόλαβε στην Τεργέστη οδολοφόνος του, στα 51 του, το 1768. Ού-τε ο Γκαίτε κάνει το ελληνικό ταξίδι, πα-ρόλο που ο ∆ούκας του Βαλντέκ, εγκα-τεστημένος για κάποιο διάστημα στη Νά-πολη, τον είχε προσκαλέσει να τον συνο-δεύσει. Στις 28 Μαρτίου 1787, την παρα-μονή της αναχώρησής του από τη Νάπο-λη για Σικελία, ο Γκαίτε σημειώνει ότιτον είχε αναστατώσει η πρόταση του∆ούκα, προσθέτοντας, “Είμαι εμβρόντη-τος.” Απομένει στους μεταγενέστερους ηαπορία, γιατί δεν την είχε αποδεχτεί. Φό-βος για τις νέες εντυπώσεις, ενώ δεν εί-

χε ακόμη αφομοιώσει εκείνες της Ιτα-λίας; Φόβος για την εντύπωση που θατου προκαλούσε το αυθεντικό και ακέ-ραιο αντί για την απομίμηση και τα εν-σωματωμένα σπαράγματα; Μήπως, αν εί-χε αποτολμήσει το ταξίδι, η «Αχιλληΐδα»του να μην έμενε αδύναμη μίμηση τουΟμηρικού έπους; Εκτός κι αν, απλώς,δεν διανοείτο να αλλάξει το πρόγραμμάτου.

Άλλωστε ποτέ η μεταμόρφωση ενός ε-νήλικα δεν είναι συθέμελη. Ο Γκαίτε πα-ραμένει Γερμανός, προτεστάντης και γιαόσους πιστεύουν στις ζωδιακές προβλέ-ψεις, παρθένος. Όπως γράφει, αυτόςκαι ο συνομήλικος σύντροφός του, Γερ-μανός ζωγράφος, Γιόχαν Χάινριχ Βίλ-χελμ Τίσμπαϊν, “ως γνήσιοι Γερμανοίδεν μπορούν να απαλλαγούν από σχέδιακαι προοπτικές για εργασίες”. Ή, ακό-μη, όντας στη Νάπολη, σημειώνει: “Ανδεν με παρότρυνε η γερμανική ιδιοσυ-γκρασία και η επιθυμία μου να μαθαίνωκαι να είμαι δραστήριος περισσότερο α-πό το να διασκεδάζω, θα έμενα ακόμαλίγο καιρό σ’ αυτό το σχολείο της εύκο-λης και εύθυμης ζωής για να επωφελη-θώ περισσότερο.” Παρεμπιπτόντως, μετον Τίσμπαϊν δεν γνωρίστηκε στη Ρώμη,όπως αναφέρει η υποσελίδια σημείωση.Πρώτη έγνοιά του, μόλις φτάνει στηνπόλη, στις 29 Οκτωβρίου 1786, είναι ναστείλει να τον ειδοποιήσουν πως έφθα-σε. Την επομένη εγκαθίσταται στο σπίτιτου. “Κι έτσι ησύχασα από τα ταξίδια καιτα πανδοχεία”, γράφει.

Ο Γκαίτε, ως κατάληξη στο βιβλίο για

το “ιταλικό ταξίδι”, επιλέγει ένα παρά-θεμα από τα ελεγειακά «Λυπηρά» τουΟβίδιου. Στο τελευταίο κεφάλαιο, που α-ναφέρεται στον Απρίλιο του 1788, όταναποχαιρετάει τη Ρώμη, μια νύχτα με παν-σέληνο, αναλογίζεται πως μία παρόμοιανύχτα αναγκάστηκε και ο Οβίδιος να τηνεγκαταλείψει, σύμφωνα με τους στίχουςπου έγραψε στην εξορία: “Cum repetonoctem…” Με τους ίδιους στίχους, κλεί-νει κι αυτός το βιβλίο του: “Wandelt vonjener nacht mir das traurige bild vor dieseele,/welche die letzte fur mich war inder romischen stadt…” Μόνο που τονΟβίδιο τον εξόρισε ο Οκταβιανός Αύγου-στος, ενώ εκείνον κανείς δεν τον πιέζει.Θα μπορούσε να εγκατασταθεί στη Ρώ-μη, όπως είχε κάνει ο Βίνκελμαν. Άγνω-στο το κατά πόσο ο Γκαίτε είχε συναί-σθηση του Αύγουστου, τον οποίο κουβα-λούσε εντός του και που δεν ήταν άλλοςαπό την γερμανική ιδιοσυγκρασία του.

ΟΓκαίτε στηρίχτηκε στο ημερολόγιοπου κρατούσε από τις 3 Σεπτεμ-

βρίου 1786, όταν εγκατέλειψε το Κάρλσ-μπαντ, μέχρι τις 18 Ιουνίου 1788, που ε-πέστρεψε στην Βαϊμάρη, καθώς και στοπλήθος των επιστολών, που έστελνε σεένα μεγάλο κύκλο ανθρώπων, πρωτί-στως στην εγκαταλειφθείσα Καρλόττα,για τη συγγραφή του ταξιδιωτικού βι-βλίου, το οποίο ολοκληρώθηκε το 1816.Αυτός ο σχεδόν τριαντάχρονος ετερο-χρονισμός είχε ως αποτέλεσμα μια υβρι-δική γραφή, όπου την αυθορμησία της η-μερολογιακής εγγραφής λειαίνει ο ανα-στοχασμός στο “βιωμένο αντίκρυσμα”.«Το ταξίδι στην Ιταλία» δεν ανήκει τελι-κά, ούτε στο ποιητικό ούτε στο δραματι-κό του έργο. Ωστόσο, παρά τον τίτλοτου, θα ήταν λάθος να χαρακτηριστεί τα-ξιδιωτικό. ∆ιατηρεί την ημερολογιακήδομή, γέρνοντας προς τη δοκιμιακή γρα-φή. Έργο ιδιάζουσας βαρύτητας, καλύ-πτει για την συγκεκριμένη περίοδο τοκενό της αυτοβιογραφίας. Μικρό το χρο-νικό άνοιγμα σε έναν βίο που μετρά 83 έ-τη, αλλά κομβικής σημασίας, δεδομένουότι αποτυπώνει την αναγέννηση τουπνευματικού ανθρώπου και συγγραφέα.Γι’ αυτό και παρότι πολυσέλιδο, πλέοντων 500 σελίδων, μεταφράστηκε κατ’ ε-πανάληψη σε Γαλλία και Αγγλία στηδιάρκεια του 20ου αιώνα.

Καιρός ήταν να μεταφραστεί και σταελληνικά, καθώς του χρόνου συμπληρώ-νεται εκατονταετία από την έκδοση τουπρωτότυπου. Πότε, όμως, δόθηκε προ-τεραιότητα στις μεταφράσεις και εκδό-σεις κλασικών συγγραφέων; Και όποτεμεταφράζονται, το προβάδισμα κρατούνΆγγλοι και Γάλλοι. Πολύ μετά στις επι-λογές έρχονται οι Γερμανοί. Αν και ωςκορυφαίος ο Γκαίτε εξαιρείται. Μετα-φράζεται πριν τον θάνατό του. Μόνο πουεκείνη η πρώτη μετάφραση γίνεται σεγερμανικό έδαφος από έναν ένθερμοθαυμαστή του, Έλληνα φοιτητή στο Πα-νεπιστήμιο της Ιένα. Τον Ιωάννη Παπα-δόπουλο, που επέλεξε να μεταφράσειτην «Ιφιγένεια εν Ταύροις». Κατά τα άλ-λα, μετά τον θάνατό του, μεταφράζεταιάναρχα και σκόρπια, με επαναλήψεις«Βέρθερου» και κυρίως, «Φάουστ», στονοποίο δοκιμάζονται από τους Αριστομέ-νη Προβελέγγιο και Γεώργιο Στρατήγη,σε δυο πρώτες εκδόσεις του 1887, μέχριτον Πέτρο Μάρκαρη. Εν μέσω αυτών, ημετάφραση του Κώστα Χατζόπουλου γιατο πρώτο θεατρικό ανέβασμα του «Φά-ουστ», Νοέμβριο 1904 στο Βασιλικό Θέ-ατρο.

Μετά μία τόσο μακρόχρονη καθυστέ-ρηση, θα αναμενόταν μετάφραση και έκ-δοση σε ακέραια μορφή του βιβλίου από“το ιταλικό ταξίδι”. Σύμφωνα με την ει-σαγωγή, παραλείπεται το δεύτερο μέροςτου ταξιδιού, το μετά την περιήγηση τηςΣικελίας, με το αιτιολογικό ότι σε αυτό

1077 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 2277ΒΙΒΛΙΟ

Ταξίδι μεταμόρφωσης

Ο Γκαί τε ό πως α πει κο νί ζε ται στον πί να κα του Τί σμπαϊν,που τον φι λο τέ χνη σε “στο ι τα λι κό τα ξί δι”.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

2288 Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ταξίδι μεταμόρφωσης

ο Γκαί τε δεν σχο λιά ζει την αρ χαίαελ λη νι κή τέ χνη. Η με τά φρα ση τε -λειώ νει με την εγ γρα φή της 14ηςΜαΐου 1787, κα τά το θα λασ σι νό τα -ξί δι α πό Μεσ σί να προς Νά πο λη.Αντί για την ο βι δια κή κα τά λη ξη τουΓκαί τε, δό θη κε μία τε λείως δια φο ρε -τι κού πνεύ μα τος, που θα πρέ πει ναε πι λέ χθη κε λό γω του α νεκ δο το λο γι -κού της χα ρα κτή ρα, προς δια σκέ δα -ση του Έλλη να α να γνώ στη. Προςτού το, κό πη κε στη μέ ση η πα ρά γρα -φος και η α ντί στοι χη η με ρο λο για κήεγ γρα φή έ μει νε η μι τε λής. Εκεί νο, ό -μως, που πε ρισ σό τε ρο ζη μιώ νει τοα πο τέ λε σμα εί ναι οι ε πεμ βά σεις στοπρώ το μέ ρος του τα ξι διού. Σε αυ τό,γί νε ται συρ ρα φή, με την πα ρά λη ψηα κέ ραιων η με ρο λο για κών εγ γρα φώνκαι τον τε μα χι σμό άλ λων. Υπο θέ του -με πως κρι τή ριο στά θη καν τα εν δια -φέ ρο ντα του α να γνώ στη, κα θώς χω -ρία, σχε τι κά μα κρο σκε λή, του ρι στι -κού εν δια φέ ρο ντος μέ νουν α κέ ραια,ε νώ συ ντο μεύο νται άλ λα, ό που πα -ρα τί θε νται σκέ ψεις και α γω νίες τουΓκαί τε, σχε τι κές με τα γρα πτά του.Πα ρα δό ξως, πα ρα λεί πε ται η η με ρο -λο για κή εγ γρα φή της 28ης Μαρ τίου1787, που α φο ρά την πρό σκλη ση γιατο ελ λη νι κό τα ξί δι.

Στις συ γκε κομ μέ νες εκ δό σεις, εί -θι σται να δί νε ται η έκ δο ση στην ο -ποία στη ρί χτη κε η με τά φρα ση. Ανπά λι, η συρ ρα φή εί ναι έρ γο του με -

τα φρα στή, θα α να με νό ταν ε πί σης ναα να φέ ρε ται. Όπως και να έ χει, σε ό -ποια εκ δο χή και αν στη ρί χτη κε η ελ -λη νι κή έκ δο ση, αυ τό το α με ρι κά νι -κης σύλ λη ψης ε ξώ φυλ λο, γνω στούΑυ στρα λού φω το γρά φου, δεί χνει α -ταί ρια στο. Εκτός κι αν ε πι διώ κε ταιη έκ δο ση να ε κλη φθεί και ως βι βλίοτου ρι στι κού εν δια φέ ρο ντος, ό πως ή -δη δια φη μί στη κε στον Τύ πο. Στα κα -τά κα νό να ε πι με λη μέ να βι βλία τωνεκ δό σεων Ολκός θα ταί ρια ζε ο πί να -κας του Τί σμπαϊν, που τον φι λο τέ -χνη σε στο τα ξί δι. “Με πα ρα τη ρού σεπρο σε κτι κά, και τώ ρα α πο δει κνύε -ται πως σκο πεύει να ζω γρα φί σει τοπορ τρέ το μου... Θέ λει να με πα ρου -σιά σει σε φυ σι κό μέ γε θος, ως τα ξι -διώ τη, τυ λιγ μέ νο σε έ να λευ κό πα -νω φό ρι, να κά θο μαι στο ύ παι θρο,πά νω σε έ ναν πε σμέ νο ο βε λί σκο, α -τε νί ζο ντας στο βά θος τα ε ρεί πια τηςΚα μπά νια ντι Ρό μα”, ό πως ο Γκαί τεση μειώ νει και ό πως δη λώ νει ο τίτ -λος, «Ο Γκαί τε στην ρω μαϊκή ε ξο -χή». Αυ τόν ε πέ λε ξε, πριν πε νή νταχρό νια, ο Ώντεν ως ε ξώ φυλ λο γιατην δι κή του, αγ γλι κή με τά φρα ση, ό -που θεώ ρη σε α πα ραί τη το και έ ναν ε -κτε νή πρό λο γο.

Το ση μα ντι κό τε ρο, ό μως, σε έ ναξε νό γλωσ σο βι βλίο εί ναι η με τά φρα -ση. Ο Γιώρ γος ∆ε πά στας δο κι μά ζε -ται για τρί τη φο ρά με έρ γο του Γκαί -τε. Πριν δέ κα χρό νια, εί χε με τα φρά -σει το «Clavigo» για την πα ρά στα σητου Γιάν νη Χου βαρ δά και συ νέ χι σε

με πέ ντε νου βέ λες. Και πά λι στο “ι -τα λι κό τα ξί δι”, ό πως εί ναι ε πί λέ ξεια πο δι δό με νος ο τίτ λος του πρω τό τυ -που αλ λά και των αγ γλι κών α πο δό -σεων, έ χει ε πι τύ χει έ ναν ευ τυ χήγλωσ σι κό διά πλου. Ακρι βώς, ό μως,ε πει δή γνω ρί ζει τό σο κα λά τον συγ -γρα φέα, την ε πο χή του και την Ιτα -λία, ό πως γρά φει στην ει σα γω γή, θαα να μέ νο νταν πιο βο η θη τι κές υ πο σε -λί διες ση μειώ σεις. Για πα ρά δειγ μα,αν δεν γνω ρί ζει ο α να γνώ στης τοναρ χι τέ κτο να Αντρέα Παλ λά ντιο, α -νοί γει μία ε γκυ κλο παί δεια. Το ε πι -πλέ ον, που μό νο ο ει δή μων μπο ρείνα προ σφέ ρει, εί ναι πλη ρο φο ρίεςγια τη σχέ ση του Γκαί τε με το έρ γοτου Παλ λά ντιο. Τι α ντι προ σώ πευεγι’ αυ τόν; Για τί νιώ θει τό ση ι κα νο -ποίη ση, ό ταν βρί σκει το βι βλίο του;Ακό μη, λό γω των πε ρι κο πών, δεί -χνει α πα ραί τη το έ να ε πι λο γι κό ση -μείω μα, το ο ποίο, κα τ’ αρ χήν, να δί -νει α κέ ραια τη δια δρο μή του Γκαί τε.Λ.χ., τους σταθ μούς, ε γκα τα λεί πο -ντας το Κάρλσ μπα ντ και περ νώ νταςτις Άλπεις, μέ χρι το Τρέ ντο, ή, τηδια δρο μή στη Σι κε λία, α πό το Πα -λέρ μο στο Τζιρτ ζέ ντι. Τέ λος, μία πε -ρί λη ψη του πρω τό τυ που, ώ στε νακα λυ φθεί προ σώ ρας και μέ χρι τη με -τά φρα ση ο λό κλη ρου του έρ γου, η α -δη μο νία του α τυ χούς α να γνώ στη,που γνω ρί ζει μό νο την ελ λη νι κή.

Μ. Θε ο δο σο πού λου

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣΧΑΡΤΗΣ

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου• catana@freemail.gr

The grand illusion

Οβραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών (2013)Τζουλιάνο Καγκλής παρουσιάζει την Πέμπτη 15

Ιανουαρίου τη νέα του δουλειά, στην οποία συνεχίζει ναπροκαλεί τη ζωγραφική ύλη, παίζοντας με τα όρια ανά-μεσα στην πραγματικότητα και την τέχνη. Αυτά τα πρό-σφατα έργα του μοιάζουν με το καρέ μιας ιστορίας, μεαυτοβιογραφικές νύξεις ή με μια προσέγγιση των αντι-θέσεων και της πολυπλοκότητας της ζωής έτσι όπως οίδιος την αντιλαμβάνεται. Όπως λέει ο ίδιος: «Ζωγρα-φίζω μία μορφή και αμέσως την καταστρέφω. Γιατίείναι απλά μια εκδοχή της πραγματικότητας ή κάποιαεπιφανειακή εκδοχή της. Πρέπει να την χαλάσω, ναπάω κάπου παραπέρα, να σκάψω πίσω από την επιφά-νεια.» Η έκθεση διαρκεί έως τις 14 Φεβρουαρίου. Ωρά-ριο: Τρίτη έως Παρασκευή 11π.μ. - 8μ.μ., Σάββατο11π.μ. - 3μ.μ.

έκφραση – γιάννα γραμματοπούλου (Βαλαωρίτου 9Α,Αθήνα, τηλ.: 2103607598)

Το κοινόστη διαφορετικότητα

ΟΤεχνοχώρος υποδέχεται το 2015 με μία έκθεση χα-ρακτικής–μεταξοτυπίας, στην οποία συμμετέχουν

οι: Μ. Αδάμης, C. Kallan, ∆. Σπανόπουλος, Μ. Φαλκώ-νης και M. Ward. Όπως λέει γι’ αυτή την ομαδική δου-λειά ο επίκουρος καθηγητής στην ΑΣΚΤ Άκης Πειρου-νίδης: «(…) Παρόλο που η εικαστική προσέγγιση τουκαθενός φανερώνει τη διαφορετικότητα τού χαρα-κτήρα, υπάρχει κάτι κοινό στα έργα που εκτίθενται: Ηελεύθερη χειρονομία, με την οποία ο κάθε καλλιτέχνηςδιαχειρίζεται τα θέματα και τις προτάσεις του. Η αμε-σότητα που παρέχουν οι τεχνικές της μεταξοτυπίας έχειως αποτέλεσμα να γίνεται ορατή η καθαρότητα τηςγραφής και της εκτέλεσης. Μερικές φορές ακόμα καιτο τυχαίο, όταν προκύπτει, είναι μες στο παιχνίδι καιέχει το ρόλο του (….)» Η έκθεση λειτουργεί έως τις 31Ιανουαρίου. Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11π.μ.

- 2.30μ.μ. και 5.30 - 8.30μ.μ., Τετάρτη, Σάββατο 11π.μ.- 4μ.μ.

Αίθουσα Τέχνης Τεχνοχώρος (Λεμπέση 4 & Μακρυ-γιάννη, Αθήνα, τηλ.: 2111823818)

Το Εντός Άγαλμα

Ομιλία με τίτλο Το Εντός Άγαλμα θα δοθεί από τηζωγράφο Εύη Σαραντέα το Σάββατο 17 Ιανουα-

ρίου, στις 7 το βράδυ, στον Καθρέφτη Τεχνών & Ιδεών.Η εισήγηση θα συνοδεύεται από προβολή αρχαίων γλυ-πτών προσωπογραφιών και των ζωγραφικών αναπα-ραστάσεών τους, κι επίσης στο χώρο θα εκτεθεί έναμικρό σύνολο πορτραίτων αρχαίων φυσιογνωμιών, κα-θένα από τα οποία είναι αποτέλεσμα μελέτης γλυπτώναλλά και σχετικών κειμένων. Όπως εξηγεί η καλλιτέ-χνης, στους ανδριάντες αρχαίων επιφανών της κλασι-κής και της ελληνιστικής εποχής, γινόταν προσπάθειανα αποδοθεί η φυσιογνωμία τους αλλά με κάποιες ιδε-αλιστικές επεμβάσεις. Μέσα από τη δημιουργία αυτώντων γλυπτικών έργων «προεκβάλλονταν τα πνευματικάτους χαρακτηριστικά και εκφραζόταν έντονα ο δημό-σιος ρόλος τους. Αντίγραφα των κεφαλών τους πουδιασώθηκαν –τα οποία είχαν δημιουργηθεί κατόπιν πα-ραγγελιών πλούσιων Ρωμαίων– αποτελούν δείγματα

της ανεπανάληπτης εκφραστικής δύναμης της αρχαι-οελληνικής προσωπογραφικής τέχνης».

Καθρέφτης Τεχνών & Ιδεών (Σταμάτη 4, ΠλατείαΤζαμί, Χαλκίδα, http://www.kathreftis.com/)

Κωστής Μουδάτσος

Εγκαινιάζεται την Τρίτη 13 Ιανουαρίου η έκθεση τουΚωστή Μουδάτσου, στην οποία παρουσιάζει έργα

σε λάδι και τέμπερα. Πρόκειται για έναν καλλιτέχνηπου χρησιμοποιεί τις αισθήσεις της όρασης και τηςόσφρησης ως μέσα διέγερσης της μνήμης, καθώς με-τατρέπει τη ζωγραφική επιφάνεια σε αφηγηματικόλόγο. Ο καλλιτέχνης κινείται ανάμεσα στην πραγματι-κότητα και τη λογική, με αποτέλεσμα οι δύο διαφορε-τικοί κόσμοι να συμπλέκονται σε τέτοιο βαθμό ώστε,όπως λέει ο ίδιος, τελικά να μην είναι σαφές «ποιες ει-κόνες είναι προϊόντα του υποσυνείδητου και ποιες όχι.Η ρευστότητα των πάντων μεταμορφώνουν τις εκδη-λώσεις και δίνουν άλλη προοπτική στο αόρατο και δε-δομένο». Η έκθεση διαρκεί έως τις 8 Φεβρουαρίου.Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 10π.μ. - 2μ.μ. και 6 -9μ.μ., Σάββατο 11π.μ. - 3μ.μ.

Γκαλερί Αργώ (Νεοφύτου ∆ούκα 5, Κολωνάκι,Αθήνα, τηλ.: 2107249333)

Η ΕΠΟΧΗ 11 Ιανουαρίου 2015 2299KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Του Στράτου Κερσανίδη

Στο Ισραήλ, οι άνθρωποι ζουνεπάνω σε τεντωμένο σχοινί. Ένακράτος που λειτουργεί με σιδηρά

πυγμή, ο τρόμος της περικύκλωσης καιτης μοναξιάς, ένας διαρκής φόβος πωςη ηρεμία μπορεί ανά πάσα στιγμή να δια-κοπεί με βίαιο τρόπο. Η αποτύπωση τηςιδιαίτερης ψυχοσύνθεσης των Ισραηλι-νών αποτυπώνεται στην ταινία «Big badwolves: Στο στόμα των λύκων» (Big bad

wolves), των Άχαραον Κεσάλες καιΝαβότ Παπουσάντο. Βέβαια, δεν είναιαυτό το θέμα της, αλλά το περιρρέονκλίμα πηγάζει από αυτήν την ιδιαιτερό-τητα.

Πρόκειται για την ιστορία μιας εκδί-κησης. Ένας πατέρας που η κόρη τουαπήχθη, βιάστηκε, βασανίστηκε και απο-κεφαλίστηκε, πιάνει έναν καθηγητή θρη-σκευτικών, ο οποίος ανακρίθηκε ωςύποπτος από την αστυνομία και αφέ-θηκε ελεύθερος, και προσπαθεί να τον

κάνει να ομολογήσει. Ένας αστυνομικόςο οποίος δεν πείθεται για την αθωότητατου καθηγητή προσπαθεί κι αυτός νααποκαλύψει πως είναι ένοχος. Αυτοί οιδύο άνδρες μαζί με τον ύποπτο, και αρ-γότερα και τον πατέρα του πρώτου, θαβρεθούν μέσα στο υπόγειο του σπιτιούτου. ∆εμένος σε μία πολυθρόνα ο καθη-γητής βασανίζεται για να ομολογήσει, οαστυνομικός μετατρέπεται από θύτης σεθύμα, ο πατέρας του θύματος βρίσκεταιβυθισμένος στην παράνοια, ο πατέραςτου τελευταίου, ενώ αρχικά προσπαθείνα συνετίσει το γιο του στη συνέχειααποδεικνύεται μετρ στην απόσπαση ομο-λογίας. Είναι, όμως, ο βασανισμένος κα-θηγητής θρησκευτικών ο ένοχος τωναπαγωγών, των βιασμών και των φόνων;Το ερώτημα αυτό παραμένει μετέωρο καιαναπάντητο μέχρι την τελευταία -κυριο-λεκτικά- σκηνή της ταινίας.

Μια αγωνιώδης καταβύθιση στο σκο-τεινό κόσμο της εκδίκησης και των εν-στίκτων. Εκκωφαντικά γοητευτική, εκ-κωφαντικά αγωνιώδης, εκκωφαντικάευφυής. Οι δύο σκηνοθέτες ακολουθούνδρόμους χιτσκοκικούς, συναντούν τουποδόριο χιούμορ των αδελφών Κοέν,αναμειγνύονται με το σαρκαστικά βίαιοσινεμά του Ταραντίνο και καταλήγουνστο δικό τους ιδιαίτερο ύφος. Στην υπο-νόηση, στη δημιουργία ερωτημάτων

μέσω του μοντάζ των σκηνών, στη συ-νεχή προσθήκη νέων ερωτημάτων και τηγέννηση προσδοκιών για απαντήσεις.Είναι το ονειρικό ξέσπασμα της βίας σεένα κοινωνικό περιβάλλον το οποίο δενεμφανίζεται ούτε στιγμή αλλά δηλώνειαενάως την παρουσία του καθώς βρί-σκεται μέσα στην ψυχή της ταινίας.

Οι σκηνοθέτες, σε δήλωσή τους, δί-νουν το στίγμα της ταινίας τους: «Είναιένα κωμικό θρίλερ για μια απαγωγή, πουαντλεί την έμπνευση του από την κοινω-νία στην οποία ζούμε. Η υπαρξιακή αγω-νία λειτουργεί ως το θεμέλιο του Ισραήλκαι αποπειράται να ορίσει και να ενισχύ-σει τη νομιμότητα του κράτους: ο φόβοςτης τρομοκρατικής δραστηριότητας, κυ-ρίως των απαγωγών, το συνεχές αίσθηματης καταδίωξης, η έμφυτη δυσανεξία καιη μάτσο συμπεριφορά σε συνδυασμό μεμια ιστορική λαχτάρα για εκδίκηση, συν-θέτουν το ιδανικό έδαφος για ακραίεςσυμπεριφορές και τις επακόλουθες αν-τιδράσεις. Η ταινία εγείρει ερωτηματικάσε σχέση με το παγκόσμιο ηθικό δί-λημμα: έχει ένα θύμα το αναφαίρετο δι-καίωμα να μετατραπεί σε αιμοδιψή αυ-τόκλητο τιμωρό;».

strakersan@gmail.com,kersanidis.wordpress.com

«BIG BAD WOLVES: ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΤΩΝ ΛΥΚΩΝ»

Στο υπόγειο της εκδίκησης

«Non οmnis moriar» της Θε ο δο σίας Γραμ μα -τι κού: «∆εν θα πε θά νω ο λό κλη ρος», ση μαί -νει ο λα τι νι κός τίτ λος της ται νίας και εκ- φρά ζει α πό λυ τα τον α γώ να που έ δω σαν ε πί9 μή νες οι ερ γα ζό με νοι στην Ελλη νι κή Χα- λυ βουρ γία. Η σκη νο θέ τι δα και οι συ νερ γά -τες της βρέ θη καν ε κεί, μα ζί με τους ερ γα -ζό με νους, τις α γω νίες τους, τα δί καια αι τή -μα τά τους. Αι τή μα τα που δεν εί ναι μό νο δι -κά τους αλ λά και ό λων των ερ γα ζό με νων, ο -λό κλη ρης της ερ γα τι κής τά ξης, των αν θρώ -πων που πλήτ το νται α πό την κα πι τα λι στι κήβαρ βα ρό τη τα. Η ται νία ε κτός α πό ε πί και ρηα να δει κνύει και κά τι α κό μη: το πά θος τωνερ γα ζο μέ νων αλ λά και το πά θος των αν- θρώ πων που μό χθη σαν για να τη γυ ρί σουν.Η σκη νο θε σία μπο ρεί να μην ε μπε ριέ χει και- νο το μίες, να μοιά ζει ε πί πε δη, αλ λά πε ριέ χεικά τι πο λύ πιο ση μα ντι κό: Την ψυ χή των αν- θρώ πων που α γω νιούν κι α γω νί ζο νται. Τέ- τοιοι εί ναι οι άν θρω ποι της κο λε κτί βας Λο- κο μο τί βα, που α νέ λα βαν να κι νη μα το γρα φή -σουν τη με γά λη ερ γα τι κή α περ γία του 2011.

«Ο κύ ριος Τέρ νερ» (Mr Turner) του Μάικ Λι:Ένας κα τ’ ε ξο χήν, κοι νω νι κός σκη νο θέ της, οΜάικ Λι, α φή νει προ σω ρι νά στην ά κρη τονκοι νω νι κό ρε α λι σμό και σκη νο θε τεί έ να έ -ξο χο βιο γρα φι κό δρά μα ε πο χής, που α να φέ -ρε ται στη ζωή του Τζό ζεφ Τέρ νερ. Ο Τέρ νε -ρ, θεω ρεί ται ο με γα λύ τε ρος βρε τα νός ει κα -στι κός ό λων των ε πο χών και η ται νία α να -φέ ρε ται στο δεύ τε ρο μι σό της ζωής του, α -πό το 1825 ως το 1851. Ο πρω τα γω νι στήςΤί μο θι Σπολ κέρ δι σε βρα βείο ερ μη νείας στιςΚά νες και βρα βείο πρώ του αν δρι κού ρό λουστα Ευ ρω παϊκά Βρα βεία Κι νη μα το γρά φου.

«Μια οι κο γε νεια κή ι στο ρία» της Αγγε λι κήςΑρι στο με νο πού λου: Έξο χο ντο κι μα ντέρ που

α να φέ ρε ται στου Ξυ λού ρη δες, την πιο γνω- στή μου σι κή οι κο γέ νεια στην Ελλά δα. Μεκε ντρι κούς χα ρα κτή ρες τον Ψα ρο γιώρ γη(Γιώρ γη Ξυ λού ρη), τα τρία παι διά του πουσπου δά ζουν στην Μελ βούρ νη, και τον πα τέ -ρα του, Ψα ρα ντώ νη, η ται νία α κο λου θεί τηνοι κο γέ νεια μέ σα α πό ε παγ γελ μα τι κές προ- κλή σεις και δύ σκο λες προ σω πι κές α πο φά -σεις και κα τα γρά φει τη ζωή τους για διά- στη μα δύο ε τών.

«Το παι χνί δι της μί μη σης» (The imitationgame) του Μόρ τεν Τίλ ντου μ: Το πορ τρέ τοτης ζωής και του έρ γου ε νός α φα νή ή ρωα,του Άλαν Τιού ριν γκ, βα σι σμέ νο στο βι βλίο«Άλαν Τιού ριν γκ, Το αί νιγ μα», του ΆντριουΧότ ζες. Το 1952, οι βρε τα νι κές αρ χές συ νέ -λα βαν το μα θη μα τι κό κι α να λυ τή Τιού ριν γκ,με την κα τη γο ρία της ο μο φυ λο φι λίας. Ήτανο άν θρω πος που στο Β΄ Πα γκό σμιο Πό λε μο«έ σπα σε» τον κώ δι κα Αί νιγ μα των Να ζί, σώ- ζο ντας τις ζωές ε κα τομ μυ ρίων αν θρώ -πων.

«Πε ρι πέ τεια στο Αι γαίο» (Lomasankarit) τουΤά βι Βάρ τια: Η Αδριά να γνω ρί ζει τον Τό νι, οο ποίος έ χει έρ θει α πό τη Φι λαν δία για δια- κο πές στην Κω. Ένας γλυ κός, νε α νι κός έ ρω -τας με φό ντο τα γα λα νά νε ρά του Αι γαίου.

«Belle» της Άμα Ασά ντε: Ο σερ Τζον Λί ντσεϊ,ναύαρ χος στο βρε τα νι κό ναυ τι κό, φέρ νειστη Βρε τα νία την μαύ ρη κό ρη του, Ντάι ντοΜπε λ, καρ πό μιας σχέ σης του με μια α φρι -κα νή σκλά βα, και την α φή νει στις φρο ντί δεςτου θείου της, Λόρ δου Μάν σφιλ ντ. [«Επο χή»,23.11.2014 καιkersanidis.wordpress.com/2014/11/23/belle]

Σι νε φί λ

ΟΟΙΙ ΝΝΕΕΕΕΣΣ ΤΤΑΑΙΙΝΝΙΙΕΕΣΣ«JACK»Ο α νή λι κος ε νή λι κας

Ηπαι δι κή η λι κία εί ναι πε ριου σία, εί ναι πλού τος που μας α κο -λου θεί πά ντα, μέ χρι τα βα θιά γε ρά μα τα για να μας θυ μί ζειτα χρό νια της α θωό τη τας και συ χνά να λει τουρ γεί ως πυ ξί -

δα που μας ε πα να φέ ρει. Μό νο που δεν έ χουν ό λοι οι άν θρω ποι τηνί δια παι δι κή η λι κία, ού τε σε ποιό τη τα αλ λά ού τε και σε διάρ κεια.Σε κά ποιες α κραίες πε ρι πτώ σεις, που δυ στυ χώς πε ρισ σεύουν στοσύγ χρο νο κό σμο, υ πάρ χουν παι διά που δεν έ χουν κα θό λου παι δι -κή η λι κία. Ακό μη πιο συ χνά υ πάρ χουν παι διά που α να γκά ζο νταινα ε νη λι κιω θούν πριν α πό την ώ ρα τους που ζουν σε κοι νω νίεςπλού σιες στο δυ τι κό κό σμο. Τέ τοια εί ναι η πε ρί πτω ση του Τζακτης ο μώ νυ μης ται νίας «Jack», του Έντουαρ ντ Μπέρ γκερ.

Η νε α ρή και ό μορ φη Σά να, έ χει δυο α γό ρια ε κτός γά μου α πό δια -φο ρε τι κούς και ά γνω στους πα τε ρά δες, τον 10χρο νο Τζακ και τον6χρο νο Μα νουέλ. Ο Τζακ λα τρεύει τη μη τέ ρα του και τον α δελ φότου, βο η θώ ντας την πρώ τη και φρο ντί ζο ντας το δεύ τε ρο. Ένα α τύ -χη μα που πα θαί νει στο σπί τι ο Μα νουέλ θα ο δη γή σει στην πα ρέμ -βα ση της κοι νω νι κής πρό νοιας, η ο ποία θα στεί λει τον Τζακ ε σώ -κλει στο σε σχο λείο. Όταν τε λειώ νει η σχο λι κή πε ρίο δος και πε ρι -μέ νει τη μη τέ ρα του να έρ θει να τον πά ρει για τις δια κο πές, ε κεί -νη του τη λε φω νεί και του λέει πως θα αρ γή σει δύο μέ ρες ε πει δήκά τι της έ τυ χε. Εκεί νος ό μως δεν α ντέ χει, το σκά ει, πη γαί νει παίρ -νει το Μα νουέλ α πό την οι κο γέ νεια που μέ νει και α να ζη τά τη μη -τέ ρα του. Μην έ χο ντας κλει δί α πό το σπί τι, τα δυο παι διά γυρ νούνστους δρό μους, κοι μού νται μέ σα σε παρ κα ρι σμέ να αυ το κί νη τα,τρώ νε ό,τι βρουν. Η Σά να ε πι στρέ φει στο σπί τι, τα παι διά την βρί -σκουν και ευ τυ χι σμέ νη τους α να κοι νώ νει πως η ζωή τους πλέ ονθα αλ λά ξει. Και τό τε ο Τζακ παίρ νει μια πο λύ γεν ναία α πό φα σηπου ξε περ νά την η λι κία του.

Τρυ φε ρή, συ γκι νη τι κή, αν θρώ πι νη, α λη θι νή. Η ται νία του Μπέρ -γκερ έ χει ως κε ντρι κό χα ρα κτή ρα έ ναν μι κρό ή ρωα, αλ λά ε πί τηςου σίας εί ναι μια μα τιά στο σύγ χρο νο κό σμο. Στη σύγ χρο νη δυ τι κήκοι νω νία της α πο ξέ νω σης, της χα λά ρω σης και της διά λυ σης τουκοι νω νι κού ι στού και των οι κο γε νεια κών σχέ σεων. Ακό μη έ ναδείγ μα του αν θρω πο κε ντρι κού, και ι διαί τε ρα ευαί σθη του στην κα -τα γρα φή κοι νω νι κών θε μά των, ευ ρω παϊκού κι νη μα το γρά φου.

Στρα. Κερ. «Non omnis moriar»

3300 Η ΕΠΟΧΗ 11 Μαΐου 2014ΘΕΩΡΙΑ

Tου Μισέλ Ισόν

Ηπαγκοσμιοποίηση οδήγησε σεμια πραγματική ανατροπή τηνπαγκόσμια οικονομία. Μπο-

ρούμε να τη διαπιστώσουμε με διάφο-ρους τρόπους, αλλά το πιο σημαντικόκριτήριο σίγουρα είναι ο βαθμός εκβιο-μηχάνισης. Μεταξύ 2000 και 2013, ηβιομηχανική παραγωγή (βιομηχανίαπλην ενέργειας) αυξήθηκε κατά 37%,αλλά σχεδόν το σύνολο αυτής της αύξη-σης πραγματοποιήθηκε στις λεγόμενεςαναδυόμενες χώρες. Σ’ αυτές υπερδι-πλασιάστηκε (112%), ενώ στις προπο-ρευόμενες χώρες σημειωνόταν στασιμό-τητα (1,5%). Το 50% της παγκόσμιαςβιομηχανικής παραγωγής σήμερα πραγ-ματοποιείται στις αναδυόμενες χώρες.

Η διαπίστωση αυτή, που αποδυναμώ-νει το ερμηνευτικό σχήμα ανάπτυξη-υπανάπτυξη και τη θέση περί μη δυνα-τότητας εκβιομηχάνισης του Νότου,έχει ως σημαντική κορωνίδα το γεγονόςότι η παγκοσμιοποίηση οδηγεί στη δια-μόρφωση μιας παγκόσμιας εργατικήςτάξης, η οποία αναπτύσσεται ουσια-στικά στις αναδυόμενες χώρες.

Το φαινόμενο παίρνει μεγάλη έκτασημε την έναρξη του 21ου αιώνα και οδη-γεί στη διαμόρφωση αυτής της ασα-φούς κατηγορίας των «αναδυόμενωνχωρών». ∆ίνοντας έναν όχι και τόσο αυ-στηρό ορισμό, αναδυόμενες είναι οι «μηπροωθημένες» χώρες, αλλά ο διαχωρι-σμός αυτός αφήνει στη σκιά το γεγονόςότι υπάρχουν και χώρες που δεν είναιούτε «προωθημένες» ούτε «αναδυόμε-νες». Παρ’ όλα αυτά, ο όρος αυτός μαςεπιτρέπει να καταστήσουμε μετρήσιμηαυτή την ανατροπή στην παγκόσμια οι-κονομία.

Το ζήτημα τώρα είναι να δούμε μεποιο τρόπο αυτή η ενίσχυση των ανα-δυόμενων χωρών θέτει υπό αμφισβή-τηση τις «κλασικές» ή τις «εξαρτησια-κές» προσεγγίσεις του ιμπεριαλισμού.

Η αναμόρφωσητης παγκόσμιας οικονομίας

Για τους κλασικούς οι εξαρτημένεςχώρες ήταν οι τόποι υποδοχής των κε-φαλαίων που εξάγουν οι ιμπεριαλιστι-κές χώρες. Για τον Λένιν η εξαγωγή κε-φαλαίων ήταν ένα από τα κριτήρια γιατον ορισμό του ιμπεριαλισμού. Αρκεί,όμως, να θυμηθούμε ότι οι ΗΠΑ σήμεραείναι εισαγωγείς κεφαλαίου, για να κα-ταλάβουμε ότι τα πράγματα έχουν αλ-

λάξει. Ο Πιερ Ντοκέ συνοψίζει ως εξήςτην αναμόρφωση που έχει συμβεί: «Τακεφάλαια δεν μετατοπίζονται πια κυ-ρίως από το Βορρά προς το Νότο, ούτεαπλά από το Νότο προς το Βορρά, όπωςσυχνά λέγεται. Μεταβιβάζονται από τιςχώρες που αναδύθηκαν πρόσφατα προςτις ώριμες χώρες και προς τις υπό ανά-πτυξη χώρες». Ο Ντοκέ φτάνει να μι-λάει για έναν ιμπεριαλισμό «από τηνανάποδη», που εφαρμόζεται, από τημια, προς τις παλιές αναπτυγμένεςχώρες με την εισαγωγή βιομηχανικώνπροϊόντων και κεφαλαίων, από τηνάλλη στις αναπτυσσόμενες χώρες(Αφρική και υπανάπτυκτη Ασία) με τηνυφαρπαγή πόρων (με τη μορφή πρώτωνυλών), ενεργειακών προϊόντων ακόμηκαι γης».

Το έκδηλο σημάδι αυτών των μεταβο-λών είναι η εκβιομηχάνιση των χωρώντης περιφέρειας, η οποία δεν περιορί-ζεται σε εγκαταστάσεις συναρμολόγη-σης (ηλεκτρονικά προϊόντα) και σημει-ώνει ανοδική πορεία προς προϊόνταυψηλής τεχνολογίας, δηλαδή προς τηνπαραγωγή μέσων παραγωγής. Το δρόμοάνοιξαν οι λεγόμενες «τίγρεις τηςΑσίας», η Νότια Κορέα κυρίως, και σή-μερα τον ακολουθεί πολύ πιο εκτετα-μένα η Κίνα.

Η παγκόσμια οικονομία σήμερα δο-μείται σε ένα σύνθετο δίκτυο κεφα-λαίων, που διαμορφώνουν τις λεγόμε-νες «παγκόσμιες αλυσίδες αξίας». Μ’αυτό τον όρο αναφερόμαστε στην κατα-νομή διαφόρων τμημάτων της παραγω-γικής δραστηριότητας σε διάφορεςχώρες (από το στάδιο της σύλληψης καιτου σχεδιασμού ως το στάδιο της παρα-γωγής και της αποστολής στον τελικόκαταναλωτή). Αυτό σημαίνει ότι έχουμεπεράσει από τη διεθνοποίηση στην παγ-κοσμιοποίηση του κεφαλαίου, που οδη-γεί στην οργάνωση της παραγωγής σεπερισσότερες της μιας χώρες. Η εικόνατης παγκόσμιας οικονομίας δεν μπορείνα είναι μια διάταξη ασυμμετρίας γύρωαπό έναν άξονα με ιμπεριαλιστικές απότη μια και εξαρτημένες από την άλληχώρες, αλλά η εικόνα της ολοκλήρωσηςσε ένα σύνολο των διαφόρων τμημάτωντης παραγωγικής διαδικασίας που συν-τελούνται στο εσωτερικό διαφόρωνεθνικών οικονομιών, υπό την αιγίδα πο-λυεθνικών εταιριών, οι οποίες υφαίνουνέναν ιστό που περιέχει την παγκόσμιαοικονομία.

Μια πρόσφατη μελέτη κατέληξε στηνακριβή χαρτογράφηση των διασυνδέ-σεων μεταξύ πολυεθνικών. Σύμφωνα με

αυτή το μεγαλύτερο μέρος (80%) τηςαξίας που παράγουν 43.000 εταιρίεςελέγχεται από 737 «οντότητες»: τράπε-ζες, ασφαλιστικές εταιρίες ή μεγάλουςβιομηχανικούς ομίλους. Εξετάζονταςαπό πιο κοντά αυτό το σύνθετο δίκτυο,βλέπουμε ότι 147 πολυεθνικές κατέ-χουν το 40% της οικονομικής και χρη-ματιστικής αξίας όλων των πολυεθνι-κών του κόσμου.

Ο δυναμισμόςτων «αναδυόμενων» χωρών

Αυτή η νέα διαμόρφωση μεταφράζε-ται σε έναν εντυπωσιακό δυναμισμό τουκαπιταλισμού στις αναδυόμενες χώρες,του οποίου οι ωμοί τρόποι δράσης, αν-τίστοιχοι με τις μεθόδους της δουλο-κτητικής εποχής, θυμίζουν τις βίαιεςμορφές του είχε λάβει η βιομηχανικήεπανάσταση στην Αγγλία του 19ουαιώνα. Μπορούμε να πούμε ότι η πηγήτης δυναμικής του κεφαλαίου σήμεραβρίσκεται στις αναδυόμενες χώρες,όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότιπραγματοποιούν σημαντικές προόδουςστο πεδίο της παραγωγικότητας, τηστιγμή που η τάση στις παλιές καπιτα-λιστικές χώρες είναι αντίστροφη.

Αυτή η δυναμική δεν είναι πια απλήαντανάκλαση της συγκυρίας στις χώρεςτου κέντρου. Βέβαια, δεν παρατηρείταιέλλειψη συνοχής, καθώς οι αναδυόμε-νες χώρες εξαρτώνται από τις εξαγωγέςτους προς τις χώρες του Βορρά.Ωστόσο, βαδίζουν προοδευτικά προςτην αυτονομία, που θεμελιώνεται στιςανταλλαγές μεταξύ χωρών του Νότουκαι στη μεγέθυνση της εσωτερικής αγο-ράς τους.

Η πρώτη συνέπεια αυτής της νέαςεξέλιξης είναι ότι πρέπει να εγκαταλεί-ψουμε την εικόνα της παγκόσμιας οι-κονομίας ως απλής παράθεσης τωνεθνικών οικονομιών και να την αντικα-ταστήσουμε με την αντίληψη της ολο-κληρωμένης παγκόσμιας οικονομίας.Οι πολυεθνικές εταιρίες είναι οι δρών-τες παράγοντες αυτής της ολοκλήρω-σης, που η γεωγραφία της συμπίπτειόλο και λιγότερο με τη γεωγραφία τωνκρατών. Αυτή η αύξουσα αλληλοεπικά-λυψη καθιστά άχρηστα τα κλασικά ανα-λυτικά εργαλεία και τροποποιεί τις ανα-παραστάσεις της παγκόσμιας οικονο-μίας. Έτσι, 15% των γάλλων μισθωτών,δηλαδή δύο εκατομμύρια άνθρωποι, ερ-γάζονται σε επιχειρήσεις που ελέγχον-ται από ξένους, ενώ τριάμισι εκατομμύ-

ρια μισθωτοί σε όλο τον κόσμο εργά-ζονται σε θυγατρικές γαλλικών επιχει-ρήσεων. Η έννοια της εθνικότητας μιαςεπιχείρησης είναι όλο και λιγότερο κα-τάλληλη για να εκφράσει τη νέα πραγ-ματικότητα (…)

Αυτή η παγκοσμιοποιημένη αλληλοε-πικάλυψη προσφέρει στους μεγάλουςομίλους διεξόδους, καθώς τους παρέχειμια αγορά πολύ πιο διευρυμένη από τηνεσωτερική αγορά της χώρας προέλευ-σής τους. Μπορούμε να αντιληφθούμετο μέγεθος του ζητήματος στην περί-πτωση της Γαλλίας, αν συγκρίνουμε τηνεξέλιξη των επενδύσεων που πραγμα-τοποιήθηκαν στη Γαλλία με τις επενδύ-σεις που πραγματοποιήθηκαν στο εξω-τερικό.

Το κυνήγι του κέρδουςστο εξωτερικό

Η τελευταία, ενώ αρχίζει από χαμηλάεπίπεδα, ανεβαίνει με σημαντικό ρυθμόκατά την περίοδο της «νέας οικονο-μίας» μέχρι το χρηματιστηριακό κραχτου 2000, το οποίο ανέκοψε την ανο-δική πορεία πριν πάρει πάλι την ανι-ούσα το 2005. Η εγχώρια επένδυση τωνεταιριών αντιπροσωπεύει την ίδια πε-ρίοδο ένα σταθερό ποσοστό του ΑΕΠ. Ηψαλίδα μεταξύ εσωτερικής και παγκό-σμιας αγοράς μπορεί να μετρηθεί και μετη διαφοροποίηση της αποδοτικότηταςμεταξύ των μεγάλων διεθνοποιημένωνομίλων και των άλλων επιχειρήσεων.Μεταξύ 2000 και 2006 τα κέρδη τωνεπιχειρήσεων του δείκτη CAC 40 διπλα-σιάστηκαν (από 46 σε 96 δισ. ευρώ), τηστιγμή που τα κέρδη του συνόλου τωνγαλλικών επιχειρήσεων σημείωσαν αύ-ξηση μόλις 20%.

Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι τομεγαλύτερο μέρος των κερδών των με-γάλων ομίλων πραγματοποιήθηκαν στοεξωτερικό. Με άλλα λόγια, γινόμαστεμάρτυρες μιας διαφοροποίησης της δυ-ναμικής των κεφαλαίων ανάλογα με τοβαθμό πρόσβασής τους στην παγκόσμιααγορά. Αυτό σημαίνει επίσης ότι ηασθενής μεγέθυνση της εσωτερικήςαγοράς μιας χώρας είναι ανεκτή για τιςεπιχειρήσεις της συγκεκριμένης χώρας,από τη στιγμή που οι επιχειρήσεις έχουνεναλλακτικές προσβάσεις στην παγκό-σμια αγορά.

Κράτη και κεφάλαια

Από τη στιγμή που ο χάρτης των κρα-

Αναδυόμενες χώρες και ιμπεριαλισμός

Το 15% των γάλλων μισθωτών, δηλαδήδύο εκατομμύρια άνθρωποι, εργάζονταισε επιχειρήσεις που ελέγχονται απόξένους, ενώ τριάμισι εκατομμύριαμισθωτοί σε όλο τον κόσμο εργάζονταισε θυγατρικές γαλλικών επιχειρήσεων.Η έννοια της εθνικότητας μιαςεπιχείρησης είναι όλο και λιγότεροκατάλληλη για να εκφράσει τη νέαπραγματικότητα

“

Η ΕΠΟΧΗ 11 Μαΐου 2014 3311ΘΕΩΡΙΑ

τών και ο χάρτης των κεφαλαίων συμ-πίπτουν όλο και λιγότερο, θα πρέπει νασκεφτόμαστε πια τις σχέσεις μεταξύτους με διαφορετικό τρόπο. Βέβαια, οιπρονομιακοί δεσμοί μεταξύ μιας πολυε-θνικής και του κράτους στο οποίο αυτήέχει τη βάση της δεν έχουν προφανώςεξαλειφθεί, και το κράτος «της» θα συ-νεχίσει να υπερασπίζει τα συμφέροντατων εθνικών βιομηχανιών. Η αποστα-σιοποίηση προέρχεται περισσότερο απότο γεγονός ότι οι μεγάλες επιχειρήσειςέχουν ως ορίζοντα την παγκόσμιααγορά και η πηγή της κερδοφορίας τουςβρίσκεται στη δυνατότητά τους να ορ-γανώνουν την παραγωγή σε παγκόσμιακλίμακα, έτσι ώστε να ελαχιστοποιούντα κόστη. ∆εν έχουν ανάγκη να προ-σφύγουν στο εσωτερικό εργατικό δυνα-μικό, και οι διέξοδοί τους κατά μεγάλομέρος είναι αποσυνδεδεμένες από τησυγκυρία της εθνικής βάσης τους. Η κα-λύτερη ένδειξη αυτής της ασυμμετρίαςείναι αναμφίβολα η ένταση του ανταγω-νισμού για την προσέλκυση κεφαλαίων:τα κράτη πλέον, και αυτό ισχύει για τηνΕυρώπη, δεν υπερασπίζονται κυρίωςτους «εθνικούς πρωταθλητές», αλλάκάνουν τα πάντα για να προσελκύσουντις ξένες επενδύσεις στο έδαφός τους.

Η παγκοσμιοποίηση, λοιπόν, οδηγείσε μια χαλάρωση των σχέσεων ισχύοςπου οργανώνονται σύμφωνα με μιαδιπλή αντιθετική ρύθμιση, όπως θα λέ-γαμε. Από τη μια, τα κράτη οφείλουν νασυνδυάσουν τα διαφορετικά συμφέ-ροντα των κεφαλαίων που στρέφονταιστην παγκόσμια αγορά και από τηνάλλη εκείνα του δικτύου επιχειρήσεωνπου παράγουν για την εσωτερική αγορά.Η διάκριση μεταξύ «εκτεθειμένου» και«προστατευμένου» τομέα αποκτά αύ-ξουσα σημασία στην ανάλυση των εθνι-κών καπιταλισμών.

Από την άλλη, αυτά τα ίδια κράτη επι-διώκουν ταυτόχρονα να εγγυηθούν ένασυνεκτικό εθνικό έλεγχο σε μια οικονο-μία όλο και περισσότερο παγκοσμιο-ποιημένη.

Σε αυτές τις συνθήκες, οι σχέσεις με-ταξύ καπιταλιστικών κρατών αρθρώ-νονται γύρω από δύο αντιτιθέμενουςστόχους: κάθε κράτος αναζητάει κλα-σικά να διασφαλίσει τη θέση του στηνκλίμακα ηγεμονίας, αλλά ταυτόχροναέχει υποχρέωση να εγγυηθεί τους όρουςλειτουργίας του παγκοσμιοποιημένουκαπιταλισμού.

Κράτη και διεθνείς οργανισμοί

Οι διεθνείς οργανισμοί, όπως για πα-ράδειγμα ο Παγκόσμιος ΟργανισμόςΕμπορίου, λειτουργούν σαν ένα είδος«συνδικάτου καπιταλιστικών κρατών»δίνοντας τη δυνατότητα στα κεφάλαιανα κυκλοφορούν με πλήρη ελευθερία.Ωστόσο, αν δούμε τις διαπραγματεύσειςπου διεξάγονται για τη ∆ιατλαντικήΣυνθήκη, το διακύβευμα για τις ΗΠΑείναι σαφώς η επιβολή επί του ευρω-παίου «εταίρου» της ηγεμονίας τουςενόψει της ανόδου της Κίνας.

∆εν υπάρχει, λοιπόν, σήμερα ούτε«υπεριμπεριαλισμός», ούτε «παγκόσμιακυβέρνηση». Κι αυτό κάνει το σύγχρονοκαπιταλισμό ένα σύστημα που διαφεύ-γει εκ φύσεως οποιασδήποτε πραγματι-κής ρύθμισης, το οποίο λειτουργεί μεχαοτικό τρόπο, να ταλαντεύεται μεταξύενός παροξυσμικού ανταγωνισμού καιτης ανάγκης να αναπαράγεται ένα πλαί-σιο κοινής λειτουργίας (…)

Αυτή η διασταύρωση σχέσεων ισχύοςκαθιστά βέβαια αδύνατο το συλλογισμό

με όρους διαδοχής των κυρίαρχων δυ-νάμεων, όπου η ηγεμονία της Κίνας θαδιαδεχόταν μηχανικά την ηγεμονία τωνΗΠΑ. Χωρίς να επιχειρήσουμε μια γεω-στρατηγική ανάλυση, που ξεπερνάει τοπλαίσιο αυτού του άρθρου, θα μπορού-σαμε να πούμε ότι οι σχέσεις ισχύος δο-μούνται σήμερα με βάση δύο άξονες:τον κλασικό «κάθετο» άξονα που αντι-παραθέτει τις μεγάλες δυνάμεις, καιέναν άξονα «οριζόντιο», που αντιστοι-χεί στον ανταγωνισμό μεταξύ κεφα-λαίων.

Γι’ αυτό η παγκόσμια οικονομία δενμπορεί πια να αναλυθεί με βάση μόνοτην ιεραρχική σχέση, που αντιπαραθέ-τει τα ιμπεριαλιστικά κράτη με τα υπότην κυριαρχία τους κράτη. Τραβώνταςτο συλλογισμό αυτό στα άκρα, θα μπο-ρούσαμε να μιλήσουμε για έναν «ιμπε-ριαλισμό απ’ την ανάποδη», όρο πουεπικεντρώνει στον αυξανόμενο ανταγω-

νισμό με στόχο όχι μόνο την κατάκτησηαγορών, αλλά και τον έλεγχο τωνπόρων.

Ένα ασταθές σχήμα

Ενώ πρέπει να λάβουμε υπόψη τη με-γάλη ανατροπή που έχει σημειωθεί στηνπαγκόσμια οικονομία, πρέπει επίσης νααποκαλύψουμε τα όριά της και τις αντι-θέσεις της και όχι να περιοριστούμε ναπροβάλουμε στο μέλλον τις τάσεις τηςτελευταίας δεκαετίας. Οι σκέψεις πουακολουθούν είναι περισσότερο υποθέ-σεις εργασίας παρά «προφητείες».

Θα ήταν ίσως χρήσιμο να ξεκινή-σουμε από τις προβλέψεις του ΟΟΣΑγια τις προοπτικές τής παγκόσμιας οι-κονομίας με ορίζοντα το 2060. Σύμ-φωνα με αυτές «η οικονομική μεγέ-θυνση, αν και πιο συγκρατημένη στιςαναδυόμενες χώρες απ’ ό,τι στις χώρες

του ΟΟΣΑ, θα επιβραδυνθεί παρ’ όλααυτά εξαιτίας μιας προοδευτικής επι-βράδυνσης της διαδικασίας και μιας δυ-σμενούς δημοσιογραφικής εξέλιξης». ΟΟΟΣΑ επικεντρώνει σε ένα κεντρικόφαινόμενο, όπως είναι η επιβράδυνσητης παραγωγικότητας που παρατηρεί-ται στις αναδυόμενες οικονομίες: από5% που ήταν την τελευταία δεκαετίακατέρχεται στο 3,2% στην επόμενη δε-καετία (2010-20120) και 2,1% στον ορί-ζοντα του 2060 (…)

Η διαπίστωση αυτή, με δεδομένο ότιη δυναμική του κεφαλαίου έχει ωςυλική βάση την αύξηση της παραγωγι-κότητας, μας υποχρεώνει να αναρωτη-θούμε για την περίπτωση της Κίνας. Ηικανότητα παραγωγής εμπορευμάτωνυψηλής τεχνολογίας εξαρτάται από τηδιαδικασία κοινών επενδύσεων σε διε-θνές επίπεδο ή μεταφράζεται σε αύ-ξουσα αυτονομία της κινεζικής παρα-γωγικής μηχανής;

Οι κινέζοι ηγέτες έχουν συναίσθησητων ορίων του μοντέλου και έχουν ήδηεπεξεργαστεί σχέδια επικέντρωσηςστην εσωτερική αγορά. Αλλά αυτή ηστόχευση σκοντάφτει σε δύο μείζοναεμπόδια: από τη μια, η παραγωγική μη-χανή δεν προσαρμόζεται άμεσα στηνεσωτερική ζήτηση και, κυρίως, μια τέ-τοια επικέντρωση θα απαιτούσε σημαν-τική τροποποίηση της διανομής εισοδη-μάτων.

Τα ερωτήματα αυτά είναι ακόμα πιολογικά για τις άλλες χώρες των BRICS(Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, ΝότιαΑφρική). Στην περίπτωση της Βραζι-λίας ο Πιερ Σαλαμά μιλάει για «χάραξηνέων προτεραιοτήτων» και για απο-εκ-βιομηχάνιση. Γενικά, οι αναδυόμενεςχώρες έχουν εισέλθει σε μια φάση αστά-θειας των εξωτερικών ισοζυγίων τους.Αλλά το κυριότερο είναι ότι την παγ-κόσμια οικονομία δεν γίνεται να τηναναλύσουμε με βάση μια προσεγγιστικήδιαίρεση σε «προωθημένες» και «ανα-δυόμενες» χώρες, που ξεχνάει άλλεςκατηγορίες χωρών, όπως για παρά-δειγμα τις χώρες-εισοδηματίες. Ένα ση-μαντικό τμήμα του παγκόσμιου πληθυ-σμού ζει σ’ αυτές τις χώρες, ή σε περιο-χές χωρών που δεν μετέχουν στη δυνα-μική της καπιταλιστικής παγκοσμιο-ποίησης. Οι διαιρετικές γραμμές δια-περνούν τους κοινωνικούς σχηματι-σμούς και συμβάλλουν στην αποδόμησητων κοινωνιών.

Αναδυόμενες χώρες και ιμπεριαλισμός

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι σχέσεις ισχύοςδομούνται σήμερα με βάση δύο άξονες: τονκλασικό «κάθετο» άξονα που αντιπαραθέτει τιςμεγάλες δυνάμεις, και έναν άξονα «οριζόντιο», πουαντιστοιχεί στον ανταγωνισμό μεταξύ κεφαλαίων.

“

Ο νόμος της «άνισης ανάπτυξης» βρίσκεται πάντα σε ισχύ,υπό τον όρο ότι κατανοούμε πως δεν αφορά πια εθνικές οι-κονομίες σχετικά ομογενείς: ο χάρτης των κεφαλαίων δενσυμπίπτει με το χάρτη των κρατών και το διεθνές χρηματι-στικό κεφάλαιο έχει αποκτήσει μια χωρίς ιστορικό προηγού-μενο αυτονομία.

Το πιο δύσκολο θεωρητικό ζήτημα είναι κατά πόσο ελέγ-χουν τη διαδικασία παραγωγής οι αναδυόμενες χώρες, ή σεποιο βαθμό υπόκεινται ακόμα στην κινητικότητα των διεθνώνκεφαλαίων. Η απάντηση εξαρτάται από τη συγκεκριμένηχώρα και τους τομείς που αφορά, και από την άποψη αυτήπρέπει να επανεξεταστεί η ομοιογένεια των χωρών που πε-ριλαμβάνονται υπό τον τίτλο «αναδυόμενες». Από την απάν-τηση που θα δοθεί, θα εξαρτηθεί τελικά και ο βαθμός ανα-γκαίας επανεξέτασης των κλασικών αντιλήψεων περί ιμπε-

ριαλισμού. Ένα δεύτερο ερώτημα σχετίζεται με τη διάρκεια αυτής της

νέας μορφής της παγκόσμιας οικονομίας. Από τη μια, η μεί-ωση της ανάπτυξης του Βορρά τελικά μάλλον θα φρενάρει καιτην ανάπτυξη του Νότου, και, απ’ την άλλη, οι κοινωνικές εν-τάσεις στο Νότο θα στρέψουν τα πράγματα σε μια κατεύθυνσηενίσχυσης της αυτόκεντρης ανάπτυξης και συνεπώς θα επι-τείνουν την επιβράδυνση.

Πολλά από αυτά τα ζητήματα θα αντιμετωπιστούν όχι στοστενά οικονομικό πεδίο αλλά στο κοινωνικό και οικολογικόεπίπεδο. Η σημερινή οργάνωση της παγκόσμιας οικονομίαςοδηγεί σε μια διαρκή φυγή προς την κοινωνική οπισθοδρό-μηση. Αυτό συνάγεται από τις προβλέψεις του ΟΟΣΑ που προ-αναφέραμε, οι οποίες μιλούν για γενική άνοδο των ανισοτή-των παγκοσμίως.

Τέλος, πέρα από τις διαπιστώσεις που προηγήθηκαν, η πρό-κληση της κλιματικής αλλαγής οδηγεί στην ανάγκη διεθνούςσυνεργασία και επιτάσσει την επιλογή ενός άλλου μοντέλουανάπτυξης. Πράγματα που έρχονται σε αντίθεση με τη βαθύ-τερη λογική του καπιταλισμού, ενός συστήματος το οποίο θε-μελιώνεται πάνω στον ανταγωνισμό των κεφαλαίων και στηνεπιδίωξη του κέρδους.

•

Υποθέσειςεργασίας αντίγια συμπεράσματα

Η κ. Μέρκελ και ο κ. Σόιμπλε δενέχουν διδαχθεί ούτε από την ιστορίατης δικής τους χώρας. Η πολιτική της«εκπλήρωσης» των υποχρεώσεων καιτων δεσμεύσεων -με την οποία πιέζουνασφυκτικά τη χώρα μας, όπως και τιςάλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου-αποδείχθηκε στο παρελθόνκαταστροφική δυστυχώς όχι μόνο γιατην Γερμανία αλλά και για ολόκληρητην Ευρώπη με ολέθριες συνέπειες γιατην ανθρωπότητα!

Την άνοιξη του 1921 η ηττημένηστον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΓερμανία βρέθηκε αντιμέτωπη με

τις αβάστακτες, στο οικονομικό πεδίο,απαιτήσεις των Συμμάχων γιαπολεμικές επανορθώσεις. Στις 5 Μαΐουτου 1921, το τελεσίγραφο τουβρετανού πρωθυπουργού Λόιντ Τζορτζεκ μέρους των Συμμάχων απαιτούσεαπό τη Γερμανία την «εκπλήρωση» τωνυποχρεώσεων που προέκυπταν από τησυνθήκη των Βερσαλιών. Τοτελεσίγραφο απαιτούσε πολεμικέςεπανορθώσεις ύψους 132δισεκατομμυρίων χρυσών μάρκων ταοποία, μάλιστα, έπρεπε νακαταβληθούν σε δόσεις στην τρέχουσα,τότε, αξία τους! Η Γερμανία ήτανυποχρεωμένη να καταβάλει επίσης στοΒέλγιο, στην πρώτη χώρα που εισέβαλεμε το ξέσπασμα του πρώτουπαγκοσμίου πολέμου τον Αύγουστοτου 1914, επιπλέον 6 δισεκατομμύριαχρυσά μάρκα.Οι υποχρεώσεις ήταν άμεσες. ΗΓερμανία όφειλε να καταβάλει τιςαμέσως επόμενες ημέρες, μέχρι τοτέλος Μαΐου του 1921, 1δισεκατομμύριο ενώ οι Σύμμαχοιαπαιτούσαν και την αποπληρωμή τωνκαθυστερημένων, ληξιπρόθεσμων,δόσεων ύψους 12 δισεκατομμυρίωνμάρκων. Το ποσό που μέχρι τότε είχεσυγκεντρώσει η κυβέρνηση δεν

ξεπερνούσε τα 150 εκατομμύριαμάρκα.Η επιθετική πολιτική των Συμμάχωνπροκάλεσε, όπως ήταν φυσικό,πολιτική κρίση και οδήγησε σεπαραίτηση την κυβέρνηση Φέρενμπαχκαι στο σχηματισμό, στις 15 Μαΐου του1921, μιας νέας κυβέρνησηςσυνασπισμού, με τη συμμετοχή και τουΣοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, υπότον κεντρώο πολιτικό Γιόσεφ Βιρτ. Ηνέα κυβέρνηση υιοθέτησε τη λεγόμενη«Πολιτική της εκπλήρωσης».Η Γερμανία την περίοδο αυτήαποτελούσε το παράδειγμα μιας«τιμωρητικής» πολιτικής. Οι Γερμανοίέπρεπε να τιμωρηθούν και μάλιστασυλλογικά για τις ευθύνες τωνκυρίαρχων ελίτ –του αστικούσυστήματος εξουσίας– για τον πόλεμοκαι κυρίως να πληρώσουν τα έξοδα τουπολέμου. Η Γερμανία του 1921αποτελούσε το «πειραματόζωο» τηςΕυρώπης.Η πολιτική της «εκπλήρωσης»αποδείχθηκεκαταστροφική για τηνΓερμανία, αφούσύντομα οδήγησε τηνοικονομία της χώραςσε χάος και σε μιαχωρίς προηγούμενοανθρωπιστική κρίση.Οι τραγικέςσυνέπειες είναιπλέον γνωστές. Ηδημοκρατία τηςΒαϊμάρης οδηγήθηκεσε κατάρρευση και οαπεχθήςεθνικοσοσιαλισμόςτου ναζιστικούκόμματοςκυριάρχησεβάζοντας τηΓερμανία, τηνΕυρώπη και τον

κόσμο ολόκληρο στην τροχιά τουαιματηρού παγκοσμίου πολέμου.Η πολιτική της «εκπλήρωσης» τωνυποχρεώσεων και των δεσμεύσεωνστην Ελλάδα και τον ευρωπαϊκό Νότο–για την αποπληρωμή των χρεών πουδημιούργησαν οι κυρίαρχες οικονομικάκαι πολιτικά ελίτ– δεν πρόκειται ναακολουθήσει ασφαλώς τον ίδιο δρόμοπου ακολούθησε στην Γερμανία τηνπερίοδο του μεσοπολέμου. Ποιόςαμφιβάλει, όμως, ότι πολλά από τατραγικά αποτελέσμα αυτής τηςπολιτικής θα εμφανισθούν και πάλι μεοδυνηρές συνέπειες για την ελληνικήκαι ευρωπαϊκή κοινωνία;Η ανατροπή αυτής της πολιτικής –πουδυστυχώς δεν μπόρεσε να γίνει δυνατήστη Γερμανία της δεκαετίας του 1920–είναι σήμερα περισσότερο από ποτέαναγκαία στην Ελλάδα, την Ισπανία,την Ιταλία, σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Τάκης Μαστρογιαννόπουλος

Η πολιτική της“εκπλήρωσης”αποδείχθηκεκαταστροφική για τηνΓερμανία, αφούοδήγησε την οικονομίατης χώρας σε χάος καισε μια χωρίςπροηγούμενοανθρωπιστική κρίση. Ηδημοκρατία τηςΒαϊμάρης κατέρρευσεκαι ο απεχθήςεθνικοσοσιαλισμόςτου ναζιστικούκόμματος κυριάρχησεβάζοντας την Ευρώπηκαι τον κόσμο στηντροχιά του αιματηρούπαγκοσμίου πολέμου.

“

ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟ∆Ο ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ

Η πολιτική της «εκπλήρωσης»των υποχρεώσεωνΌταν η Γερμανία του 1921 αποτελούσε το “πειραματόζωο” της Ευρώπης