บทท 1

การจ าแนกสาร

โ ด ย . . ค ร ป น ช ย า น า ค จ า ร ญ

สาร และ สมบตของสาร

โ ด ย . . ค ร ป น ช ย า น า ค จ า ร ญ

สสาร ( Matter )

ค อ ส ง ท ม ม ว ล ต อ ง ก า ร ท อ ย แ ล ะ ส ม ผ ส ไ ด โ ด ย ป ร ะ ส า ท ส ม ผ ส ท ง 5

เ ช น ด น น า อ า ก า ศ ภ า ย ใ น ส ส า ร เ ป น เ น อ ข อ ง ส ส า ร เ ร ย ก ว า ส า ร

สาร ( Substance )

ค อ ส ส า ร ท ท ร า บ ส ม บ ต ห ร อ ส ส า ร ท จ ะ ศ ก ษ า

ด ง น น จ ง เ ป น ส ส า ร ท เ ฉ พ า ะ เ จ า ะ จ ง

สมบตของสาร

โ ด ย . . ค ร ป น ช ย า น า ค จ า ร ญ

สมบตกายภาพ ( Physical Property )

ส ม บ ต ท ส ง เ ก ต ไ ด จ า ก ล ก ษ ณ ะ ภ า ย น อ ก แ ล ะ เ ก ย ว ก บ ว ธ ก า ร ท า ง

ฟ ส ก ส

ค ว า ม ห น า แ น น , จ ด เ ด อ ด - ห ล อ ม เ ห ล ว , ค ว า ม แ ข ง , ค ว า ม เ ห น ย ว

สมบตทางเคม ( Chemistry Property )

ส ม บ ต ท เ ก ด ข น จ า ก ก า ร ท า ป ฏ ก ร ย า เ ค ม

เ ช น ก า ร ต ด ไ ฟ , ก า ร เ ป น ส น ม , ค ว า ม เ ป น ก ร ด – เ บ ส , ผ ก ร อ น

สมบตทางเคม ( Chemistry Property )

การจดจ าแนกสาร

โ ด ย . . ค ร ป น ช ย า น า ค จ า ร ญ

3.1 การจ าแนกโดยใชสถานะเปนเกณฑ

1 ) ข อ ง แ ข ง ( S o l i d )

จ ะ ม ร ป ร า ง แ ล ะ ป ร ม า ต ร ค ง ท ซ ง อ น ภ า ค ภ า ย ใ น จ ะ อ ย ช ด ต ด ก น

เ ช น ด า ง ท บ ท ม ( K M N O4 ) , ท อ ง แ ด ง ( C u )

2) ของเหลว ( Liquid )

จ ะ ม ร ป ร า ง ต า ม ภ า ช น ะ ท บ ร ร จ แ ล ะ ม ป ร ม า ต ร ท ค ง ท

ซ ง อ น ภ า ค ช ด ก น น อ ย ก ว า ข อ ง แ ข ง แ ล ะ ม ส ม บ ต เ ป น ข อ ง ไ ห ล

เ ช น น า ม น , แ อ ล ก อ ฮ อ ล , ป ร อ ท

3.1 การจ าแนกโดยใชสถานะเปนเกณฑ

3) กาซ ( Gas )

จ ะ ม ร ป ร า ง แ ล ะ ป ร ม า ต ร ท ไ ม ค ง ท

ร ป ร า ง เ ป ล ย น ไ ป ต า ม ภ า ช น ะ ท บ ร ร จ อ น ภ า ค อ ย ห า ง ก น ม า ก ท ส ด

ม ส ม บ ต เ ป น ข อ ง ไ ห ล ไ ด เ ช น ก า ซ ห ง ต ม , อ า ก า ศ

3) กาซ ( Gas )

3.2 จ าแนกโดยใชเนอสารเปนเกณฑ

1 ) ส า ร เ น อ เ ด ย ว ( H o m o g e n e o u s S u b s t a n c e )

ห ม า ย ถ ง ส า ร ท ม เ น อ ส า ร เ ห ม อ น ก น ท ก ส ว น ( ไ ม ไ ด ห ม า ย ค ว า ม ว า

ป ร ะ ก อ บ ด ว ย ส า ร ช น ด เ ด ย ว )

เ ช น แ อ ล ก อ ฮ อ ล , ท อ ง ค า ( A U ) , น า

3.2 ใชเนอสารเปนเกณฑ

2) สารเนอผสม ( Heterogeneous Substance )

ส า ร ท ม เ น อ ส า ร แ ต ก ต า ง ก น ใ น แ ต ล ะ ส ว น

เ ช น น า อ บ ไ ท ย , น า ค ล อ ง

3.3 การจ าแนกโดยใชเกณฑอนๆ

ก า ร ล ะ ล า ย น า แ บ ง เ ป น ส า ร ท ล ะ ล า ย น า ไ ด , ไ ด บ า ง แ ล ะ ไ ม ไ ด

ก า ร น า ไ ฟ ฟ า แ บ ง เ ป น น า ไ ฟ ฟ า แ ล ะ ไ ม น า ไ ฟ ฟ า

***นยมใชเนอสารเปนเกณฑมากทสด***

สาร

สารเนอเดยว สารเนอผสม

สารบรสทธ สารละลาย สารคอลลอยด สารแขวนลอย

สารผสม ธาต สารประกอบ

โลหะ กงโลหะ อโลหะ

รายละเอยดการแบงประเภทของสาร

ส า ร บ ร ส ท ธ ( P u r e S u b s t a n c e )

ค อ ส า ร เ น อ เ ด ย ว ท ม จ ด เ ด อ ด แ ล ะ จ ด ห ล อ ม เ ห ล ว ค ง ท

ธ า ต ( E L E M E N T )

ค อ ส า ร บ ร ส ท ธ ท ป ร ะ ก อ บ ด ว ย อ ะ ต อ ม เ พ ย ง ช น ด เ ด ย ว ก น เ ช น ค า ร บ อ น ( C ) , ก า ม ะ ถ น ( S 8 )

สารประกอบ ( Compound Substance )

เ ก ด จ า ก ธ า ต ต ง แ ต 2 ช น ด ข น ไ ป ม า ร ว ม ก น โ ด ย ม อ ต ร า ส ว น ใ น ก า ร

ร ว ม ก น ค ง ท แ น น อ น

เ ช น ก ร ด ไ ฮ โ ด ร ค ล อ ร ก ( H C l ) , น า ( H2O )

ของผสม ( Mixture )

ส า ร ท เ ก ด จ า ก ก า ร น า ส า ร ต ง แ ต 2 ช น ด ข น ไ ป ม า ผ ส ม ก น

โ ด ย ไ ม จ า ก ด ส ว น ผ ส ม แ ล ะ ใ น ก า ร ผ ส ม กน ไ ม ม ป ฏ ก ร ย า เ ก ด ข น

4.1 สารละลาย ( Solution Substance )

ม ข น า ด อ น ภ า ค ท เ ล ก ก ว า 1 0 - 7 เ ซ น ต เ ม ต ร

เ ช น อ า ก า ศ , น า อ ด ล ม , น า ก , น า เ ช อ ม

ตวท าละลาย

ส า ร ใ ด ท ม ป ร ม า ณ ม า ก จ ะ เ ป น ต ว ท า ล ะ ล า ย แ ล ะ ส า ร ใ ด ม ป ร ม า ณ

น อ ย จ ะ เ ป น ต ว ถ ก ล ะ ล า ย

ส า ร ใ ด ท ม ส ถ า น ะ เ ช น เ ด ย ว ก บ ส า ร ล ะ ล า ย เ ป น ต ว ท า ล ะ ล า ย

ตวอยาง

แ อ ล ก อ ฮ อ ล ล า ง แ ผ ล ม เ อ ท า น อ ล 7 0 % แ ล ะ น า 3 0 %

ต ว ท า ล ะ ล า ย ค อ เ อ ท า น อ ล ( เ พ ร า ะ ม า ก ก ว า )

น า เ ช อ ม ท า ม า ก จ า ก น า แ ล ะ น า ต า ล

ต ว ท า ล ะ ล า ย ค อ น า ( เ พ ร า ะ ส ถ า น ะ เ ด ย ว ก น ก บ น า เ ช อ ม )

4.2 สารแขวนลอย ( Suspension Substance )

อ น ภ า ค ข น า ด เ ส น ผ า ศ น ย ก ล า ง ท ม า ก ก ว า 1 0 - 4 เ ซ น ต เ ม ต ร

ส า ม า ร ถ ม อ ง เ ห น อ น ภ า ค ใ น ข อ ง ผ ส ม ไ ด อ ย า ง ช ด เ จ น

จ ะ ไ ม ส า ม า ร ถ ผ า น ไ ด ท ง ก ร ะ ด า ษ ก ร อ ง แ ล ะ ก ร ะ ด า ษ เ ซ ล โ ล เ ฟ น เ ช น โ ค ล น , น า อ บ ไ ท ย , ย า ค า ล า ม า ย ด

4.2 สารแขวนลอย ( Suspension Substance )

4.2 สารแขวนลอย ( Suspension Substance )

4.3 คอลลอยด ( Colliod )

อ น ภ า ค ข น า ด ร ะ ห ว า ง 1 0 - 7 - 1 0 - 4 เ ซ น ต เ ม ต ร

ไ ม ม ก า ร ต ก ต ะ ก อ น ส า ม า ร ถ ก ร ะ เ จ ง แ ส ง ไ ด

ซ ง เ ร ย ก ป ร า ก ฏ ก า ร ณ น ว า " ป ร า ก ฏ ก า ร ณ ท น ด อ ล ล ”

4.3 คอลลอยด ( Colliod )

ผ า น ก ร ะ ด า ษ ก ร อ ง แ ต ไ ม ผ า น ก ร ะ ด า ษ เ ซ ล โ ล เ ฟ น เ ช น น ม ส ด ,

ฝ น ล ะ อ อ ง ใ น อ า ก า ศ , ว น , ค ว น บ ห ร , ห ม อ ก

อ น ภ า ค ส า ม า ร ถ ส อ ง ด ไ ด จ า ก เ ค ร อ ง " อ ล ต ร า ไ ม โ ค ร ส โ ค ป "

ตวอยางคอลลอยด

ประเภทของคอลลอยด สถานะของอนภาค สถานะของตวกลาง ตวอยาง

แอโรซอล ของเหลว กาซ เมฆ , สเปรย , หมอก

แอโรซอล ของแขง กาซ ควนไฟ , ฝ น

อมลชน ของเหลว ของเหลว นมสด , น ากะท , สลด

เจล ของแขง ของเหลว เยลล , วน , กาว , ยาสฟน

โฟม กาซ ของเหลว ฟองสบ , ครมโกนหนวด

โฟม กาซ ของแขง เมดโฟม , สบกอน

การจ าแนกสารผสม

ประเภทของสาร ขนาดอนภาค การกรอง ตวอยาง

สารละลาย เลกกวา 10-7 ซม. ผานทงกระดาษกรอง

และกระดาษเซลโลเฟน

น าอดลม น าเกลอ

นาก

สารคอลลอยด ระหวาง 10-7 ถง 10-4ซม.

ผานกระดาษกรองแต

ไมผานกระดาษเซล

โลเฟน

นมสด ควน ฝ นใน

อากาศ

สารแขวนลอย ใหญกวา 10-4 ซม. ไมผานทงกระดาษกรอง

และกระดาษเซลโลเฟน

น าโคลน, น าอบ,

ยาคาลามายด

การแยกสาร

โ ด ย . . ค ร ป น ช ย า น า ค จ า ร ญ

4.1 การกลน

เ ห ม า ะ ส า ห ร บ แ ย ก ข อ ง เ ห ล ว ท ป น เ ป น เ น อ เ ด ย ว ก น

แ บ ง อ อ ก เ ป น ก า ร ก ล น ธ ร ร ม ด า แ ล ะ ก า ร ก ล น ล า ด บ ส ว น

การกลนธรรมดา

เ ห ม า ะ ส า ห ร บ ส า ร ท ม จ ด เ ด อ ด ต า ง ก น ป ร ะ ม าณ 8 0 C ข น ไ ป

โ ด ย ท า ใ ห ข อ ง เ ห ล ว ก ล า ย เ ป น ไ อ แ ล ว ค ว บ แ น น เ ป น ข อ ง เ ห ล ว อ ก

ส า ร ท ม จ ด เ ด อ ด ต า ก ว า จ ะ ก ล า ย เ ป น ไ อ แ ล ะ ค ว บ แ น น อ อ ก ม า ก อ น

การกลนล าดบสวน

เ ห ม า ะ ส า ห ร บ ส า ร ท ม จ ด เ ด อ ด ต า ง ก น เ พ ย ง เ ล ก น อ ย

จ ะ น า ไ อ ข อ ง แ ต ล ะ ส ว น ไ ป ค ว บ แ น น แ ล ว น า ไ ป ก ล น ซ า แ ล ะ ค ว บ แ น นไ อ เ ร อ ย ๆ

ซ ง เ ท ย บ ไ ด ก บ เ ป น ก า ร ก า ร ก ล น แ บ บ ธ ร ร ม ด า ห ล า ย ๆ ค ร ง

การกลนล าดบสวน

เ ห ม า ะ ส า ห ร บ ส า ร ท ม จ ด เ ด อ ด ต า ง ก น เ พ ย ง เ ล ก น อ ย

จ ะ น า ไ อ ข อ ง แ ต ล ะ ส ว น ไ ป ค ว บ แ น น แ ล ว น า ไ ป ก ล น ซ า แ ล ะ ค ว บ แ น นไ อ เ ร อ ย ๆ

ซ ง เ ท ย บ ไ ด ก บ เ ป น ก า ร ก า ร ก ล น แ บ บ ธ ร ร ม ด า ห ล า ย ๆ ค ร ง

4.2 การใชกรวยแยก

เ ห ม า ะ ส ม ก บ ส า ร ท เ ป น ข อ ง เ ห ล ว แ ล ะ ไ ม ล ะ ล า ย ต อ ก น ( แ ย ก ช น )

เ ช น น า แ ล ะ น า ม น

4.3 การกรอง

เ ห ม า ะ ส า ห ร บ ข อ ง แ ข ง ท ไ ม ล ะ ล า ย น า

เ ช น ห น ป น เ ศ ษ ไ ม ด น

4.4 การตกผลก เ ห ม า ะ ส า ห ร บ ส า ร ท ส า ม า ร ถ ล ะ ล า ย ไ ด แ ล ะ ป ร ะ ก อ บ ก น เ ป นร ป ท ร ง เ ร ข า คณ ต เ ช น ส า ร ส ม น า ต า ล เ ก ล อ

โ ด ย ส า ร น น ถ า ล ะ ล า ย ใ น น า จ น ถ ง จ ด อ ม ต ว จ ะ ต ก เ ป น ผ ล ก

ส า ร ท ล ะ ล า ย ไ ด น อ ย ก ว า จ ะ ต ก ผ ล ก อ อ ก ม า ก อ น

4.5 โครมาโทรกราฟ ย ด ห ล ก ส า ร ต า ง ช น ด ก น ม ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร

1 ) ล ะ ล า ย ใ น ต ว ท า ล ะ ล า ย ไ ด ต า ง ก น

2 ) ถ ก ด ด ซ บ ไ ด ต า ง ก น

ใ ห แ ย ก อ อ ก ม า เ ป น แ ถ บ เ ส น ส ห ร อ แ ถ บ ส

4.5 โครมาโทรกราฟ โ ด ย ถ า ข น แ ถ บ ก อ น แ ส ด ง ว า ล ะ ล า ย ไ ด ด

โ ด ย ถ า เ ค ล อ น ท ไ ป ไ ด ไ ก ล แ ส ด ง ว า ด ด ซ บ ไ ม ด ( ว ง ไ ด ไ ก ล )

ถ า ส า ร ท แ ย ก อ อ ก ม า ม ห ล า ย ส เ ป น ช ว ง ๆ แ ส ด ง ว า ม ห ล า ย อ ง ค ป ร ะ ก อ บ

ธาต และสญลกษณของธาต

โ ด ย . . ค ร ป น ช ย า น า ค จ า ร ญ

สญลกษณของธาต

ช อ แ ล ะ ส ญ ล ก ษณ ข อ ง ธ า ตม ค ว า ม ส ม พ น ธ ก น อ ย า ง ไ ร

สญลกษณของธาต

ก า ร ก า ห น ด ส ญ ล ก ษณ ข อ ง ธ า ต ม า จ า ก ช อ ภ า ษ า อ ง ก ฤ ษ

แ ล ะ ใ ช ต ว อ ก ษ ร ต ว แ ร ก ข อ ง ช อ เ ป น ต ว พ ม พ ใ ห ญ แ ท น ส ญ ล ก ษณ

เ ช น C แ ท น C a r b o n O แ ท น O x y g e n

สญลกษณของธาต

ห า ก ม ช อ ซ า ก น ใ ห ใ ช ต ว อ ก ษ ร พ ม พ ใ ห ญ แ ล ว ต า ม ด ว ย พ ม พ เ ล ก ต ว อ น

เ ช น C a r b o n ม ต ว แ ร ก ซ า ก บ C h l o r i n e แ ล ะ C a l c i u m

จ ง ป ร บ เ ป น ส ญ ล ก ษณ C , C l แ ล ะ C a ต า ม ล า ด บ

คาบและหมของตารางธาต

ก า ร น บ ห ม จ ะ น บ ต า ม แ น ว ต ง แ บ ง เ ป น ห ม A แ ล ะ B ร ว ม 1 8 ห ม

ส ว น ก า ร น บ ค า บ จ ะ น บ ต า ม แ น ว น อ น

เ ล ข ห ม บ อ ก อ เ ล ก ต ร อ น ว ง ส ด ท า ย เ ล ข ค า บ บ อ ก ร ะ ด บ พ ล ง ง า น