اوصاف العقد )صحة العقد وبطالنه (

ط علححححححدمنما عحححححح مرظن ححححححدمػحححححححممأ ط غححححححجمصححححححقدمرظن ححححححدم ػححححححثم دححححححؿ مرظن ححححححد

مممردؿ مػذهمرال ط م.درجلزرءمرظ غحغدمسلخمس

ا ممحححححمث ثحححححدمنمت ؿضحححححدمت لحححححنتمرظ ححححح ممس ححححح مر مممدم اصححححح قمرظن حححححدممححححححححارالح ر

اصحححححح قمرظن ححححححدمبمرظ ححححححجممأاصحححححح قمرظن ححححححدمبمرظ ححححححجمرظ ر ححححححدمنماث غن حححححح م:مممأ:مراهل حححححح :م

ماص قمرظن دمبمرظ غح مردلدغدمرظنررضدم.أم:ممرالد عدمنماث ظـ

احملور االول : اوصاف العقد يف الفقه الغربي :اظ طحححححح مذححححححراطنمصحححححح كرمردححححححؿحصخمرظن ححححححدمر ط غححححححجمنمادححححححل ممممنمظلن ححححححدمر طحححححح

ممذرار معثمرخللةمط مرظن دمصقنق م.

ردلنراصححححدمرامرخؿححححةم طححححثمر ححححةمرامرظلححححؾ ممممممجعححححثمر ط غححححمماركرمص ححححدمرظن ححححدم ط حححح مم

مح ححححتمرظن ححححدمرظؾ رححححةممم.مامععل حححح منماضححححدمؼعلححححامسلنححححجم رححححةم ع غحححح مممممطحححح مرظن ححححدم حححح ر مم

رظ ححححح غح ممبم ع غححححح مععل ححححح مبمرظ حححححجمرظ ر حححححدمالبؿلححححح مسحححححثمح حححححتمرظن حححححدمرظؾ رحححححةمممممم

لتمر ححححححةمارظلححححححؾ معححححححثممم.ماركرمتحححححححرصردمظلن ححححححدمر ط غححححححجمنمادححححححمممردلححححححدغدمرظنررضححححححدمم

حححح مصححححد معححححثمغحححح ض مرػلنححححدمراممممم;رخللححححةمنمارضؿخلححححرمرخللححححةمسلححححخم طححححثمرظر حححح ماحححححدهممممم

م ع غححححح مظ عححححح مرام ححححح ر ممنمطححححح مرظن حححححدمضححححح مممسذححححح جمرالطحححححررهمرامرظ لححححح مرامرظؿحححححدظنمم

م.مغلؾن

ا مضؾححححححةم دؼححححححدمميححححححرم ححححححرحلؿ م:ممرالمغلححححححؾن مص ححححححذرمرظن ححححححدمرظؾ رححححححةم ع غحححححح م

عخلحححححجهم ج وتحححححجمرامغ ضحححححجمنمارظـ غنحححححدم نحححححدم دؼحححححدمعخلحححححجهم الجححححح و مرامرظححححح منمرعححححح مممممم

رعم)رالجححححح ظرمؼ حححححرمر مػحححححذرمرظن حححححدمط ححححح مظححححححمطححححح مممممشحححححصححححح مردلبمردلرحلحححححدمرالا م

ثحححح همنمرعحححح مبمردلرحلححححدمرظـ غنححححدمنمص غححححجمركرمرجنححححزمرظن ححححدممممممممآتحححح مسلنححححجمطححححةمممصجمنمصححححقنق

مر ريمر مظ جحححح و مرثححححرممحئجخمرالجحححح و منمارنحححح معححححثمتحححح ؼخمغشححححمممعححححثمتحححح ؼممالمرسؿححححيمصححححقنق م

أ مملمؼ ححححثمنمرعحححح مركرمغ حححح مرظن ححححدمص ححححدمور معححححثمرظحجححححح مارسؿححححيهمرظ حححح غح مطححححممممممممم جننحححح

ر مرحلحححح مرظححححعمرظعرصحححح مثحححح مرظححححعمترتؾحححح مسلنححححجمعححححثمضؾححححةمنماؼنححححح مممصؿ ضححححدمطححححةمرآ

االمؼلحححححؿعن مط غححححح مسلن ححححح مضؾحححححةمرظؿن ضحححححدمنمص حححححذرمرظ ححححححعمعحححححثمرظن حححححح مؼ ؾحححححةمرالجححححح و ممممممممم

حححححدمخلحححححلقؿجمنماالمؼلحححححؿعن مرظمت حححححر مرظحححححؾع مدلممثعحححححمالإرظ لحححححظمم رظؿ لحححححبم ححححح ظؾع م

ػحححححذرممئ ح مغ ححححح رر مؼ ضحححححدم حححححؾع مػحححححذرمرظن حححححدمعحححححثمتل ححححح ءمغ لحححححجماالؼلحححححؿعن مرظحححححدمم

مرظن دم.

احملور الثاني :اوصاف العقد يف الفقه االسالمي صححححححقنحمنمماشححححححجمحؼ لححححححتمق ححححححح مص حححححح ءمرظشححححححرؼندمرالدحححححح عندمرظن ححححححدمر مصححححححقن

ارظن حححححدمنمارظن حححححدمرظ صحححححذمر مس حححححدمالومماشحححححجمالوممممنماعحضححححححقمارظن حححححدمرظخلحححححقنحمغ صحححححذمم

رعحححححح مس ححححححدمممشجرظحححححح وممر مس ححححححدمالوممظ حححححح مرجلحححححح غؾ منماشححححححجمالوممجل غحححححح مارحححححححدم.مممم

م.ص ظن دمصقنحماص ددما رةممرحل دمخل مردلذػ مرغ

عدمدحححححؾندممظ طححححح مذحححححراطمنمص طححححح مرظن حححححدمبمرظ حححححجمرالدححححح ممممممظلن حححححدمر طححححح مام

ر ححححح مر لحححححسممم-3تنحححححد مرظن ضحححححدؼثممم-2ر ححححح مرالاححححح م ححححح ظ ؾح ممم-1ر طححححح مػحححححدمم

ةمظححححححححنسمبممححححححححم-6مرامض ححححححححةمظلؿنححححححححن م حححححححح ةمعننمححححححححم-5مممرال ركمرامرظؿ ننححححححححزم-4

ةمض حححححةمظثتنححححح مرثحححححرمرحل حححححتمسلنحححححجم)محححححةمض حححححةمظلؿن عحححححةمر.مممممحححححم-7ممتلحححححلن جم حححححر

م.مهرث مسلنجم اترتؾمصقنق مط مص كرمردؿحصخمرظن دمػذهمرال ط

بمرظ حححححجمؾ رحححححةمرظرظن حححححدمماماركرمرغنححححدممرححححححدمػحححححذهمرال طححححح مطححححح مرظن ححححدم ححححح ر مم

ح حححححتمرظنحححححدممالؼثتححححح مسلنحححححجمرثحححححرمطن حححححدمنمارنححححح م تححححح مص ححححح ءمرظشحححححرؼندممرالدححححح عدمبم

لححححزمممُؼمدصؾ ححححذهمرحل ظححححممنمخححححرمركرمصحححح حؾجمرظؿلححححلنتمرامرظ ححححؾ مممآمر سلححححخمرظن ححححدمرظؾ رححححةمرثححححرممم

تمرظؾحححح ئ مرظنحححح ممدححححّلم حححح ر م مرظن ححححدم ننحححح مصحححح كرمطحححح ممنمعححححثمتلححححلتممححححةمرظن ححححدم ظضحححح ممم

ػل ححححح مصححححح كرممنممردلؾننحححححدمر مردلشحححححثيمط غححححح مػحححححذهمرظنححححح معضححححح حغدمسلحححححخمردلشحححححثيم

ظلؾنحححح مطن ححححدمارنحححح مػحححححممر رثححححرمنساظ ححححثمرظضحححح مظححححنممع طحححح م ححححماضححححد ر مضحححح ًءضبمؼححححدهم

مثحححححثميم حححححدص معـحححححةمص ححححح ءمرظشحححححرؼندمردلشحححححثممرظحححححزمممػ ححححح نماعحححححثممظ حححححؾ حرضنحححححدمررثحححححرمظ

ماملمؼلزعحهم دص مرظـ ثم.مرامضن ؿجمر مط مضن ن ملن ر مط معـمؾن ردل

رمر مس حححححدمرحل نحححححدشحححححجمرظخلحححححقنحمؼؿ حححححرعم حححححدا هم)س حححححدمممممط ححححح مضل ححححح مر مرظن حححححدممم

كطحححححرهم مدحححححؾام حححححالمبؿلححححح مسمرحل نحححححد ححححححمس حححححدمصرظن حححححدمرظؾ رحححححةممعححححح ر.م رحححححةماص دحححححدم

مرس هم.

ظ دمرظلحححححؾندمرظلححححح ارعححححح مرظن حححححدمرظ دحححححدمػححححححمرظن حححححدمرظحححححذيم نححححح مظحححححجمرال طححححح ممممم

م.رخؿةماص معثمرالاص قمرظعمتلقام ن مرال ط مماظ ثرظذطرم

منم حححححح مر لححححححسضححححححدؼثمار اتنححححححدر مرظناار حححححححمر مر حححححح مرالاحححححح م حححححح ظ ؾح م

مر ط مالت ؾةمرظحص م

حححححح مؼرعحححححح مرال طحححححح مرال نححححححدمرالخححححححرصمنمص غ حححححح مر طحححححح مت ؾححححححةمرظحصحححححح ماضححححححدمؼنث

اضححححدمبؿححححةم طححححثمر ححححةمطحححح مممالطررهمنم حححح ص ححححدمبؿححححةم طححححثمرظر حححح مرامرظؿ ننححححزممنمخلححححةم

بممإالمر مماضحححححدمؼ حححححح معحجحححححح ر منممط صنححححح مرالمرغحححححجمشحححححجمعنححححح متننن ححححح منمؼ حححححح معحجحححححح رم

رهمردلشححححرعمرامؼححححدخةمم حححح شححححرطمالمؼم ححححث المرغححححجمؼإماضححححدمؼ ححححح معحجححححح ر ممنم ححححر ممتلححححلن ج

مبمرحل الدمرالتندمماعثمػ مؼؿؾ مر مرظن دمؼ ح مص ددر ممنممصنج

رالطررهم -1

ر رظ -2

رظضر مرظذيمؼخلق مرظؿللنتم -3

رظشرطمرظ ددم -4

رظر م -5

طححححح مم عحححححغحححححجمأقمص ححححح ءمردلحححححذػ مرحل حححححدمرظن حححححدمرظ دحححححدم ماهلحححححذرمص حححححدمسحححححّر

م.مممصلجم ا ماص جأ معشراس

ارظن حححححدممنصحححححذمارخحححححرمعحضححححححقممم اضل ححححح مر مرظن حححححدمرظخلحححححقنحمؼ لحححححتمر مس حححححدمغمممم

م:ظ ةمح ظدمصح ت ماردلحضحقمبمرظ جمرالد عدمظجمح ظؿ م

ؿ حححححرعمػحححححذهمرحل ظحححححجممترالا م:مرظن حححححدمرظحححححذيمؼخلحححححد معحححححثمالماالؼحححححدمظحححححجمامممرحل ظحححححدم -

-:ر مصح ت

م.عثمشجمط عةمرالػلندمرظخل مصح مرظن دم -مأ

م.صح مرظن دمرظخل معثمرظ ضحظدمم-

عححححثمح حححححهلمرظ ححححجماهلححححذهمرحل ظححححدمممممح حححح مسركرمطحححح مرظن ححححدمميححححمممرحل ظححححدمرظـ غنححححدم:مم -

-:صح ت م

مرػحغدم. ن مرظن مردل -مأ

.ؤجر م ن مرظن مردل -م

بمرظ حححححجممظ عححححح ارظن حححححدمردلحضححححححقمبمرظ حححححجمرالدححححح عدمؼ حححححةمرظن حححححدمرظ حححححةممم

م.رظ ر دمشجمرغجمصح مس لندمع جم

ارظن ححححححدم.مثحححححح همحؿححححححخمؼؾعححححححةممآظ ححححححةممع ححححححؿ ص ظن ححححححدمرظ ححححححةمظ عحححححح مصححححححقنحمم

ص حححححمس ححححدمبمح ظححححدمدححححؾ دمضححححدمؼ نححححامممم.مردلحضحححححقمالمؼ ححححؿ مرثححححررمحؿححححخمؼ ححححذم الجحححح و مممم

م.مركرمملمتؿتمرج وتجمؼ ناحدمضؾةمر ماضدمميمنممع جمركرمرجنز

رظن حححححدمردلحضححححححقمرصضحححححةمعحححححثمرظ ححححح ممممممماعحححححثمرظحر ححححححمر مرظ ححححح ممرالدححححح عدمبممم

رالػلنححححدمضؾححححةمممغ حححح كمتخلححححرص دمغحححح ض ممصحححح مسححححدممممنمرظ ر ححححدمبمرظن ححححدمرظ ححححةمظ عحححح ممم

م.ر متلق مرالج و مخجمعثمغ كػ مثتمر ع هل م ندمكظبم

شحححححححجمر مردل ححححححححومسلحححححححخمرظن حححححححدمردلحضححححححححقمبمرظ حححححححجمرالدححححححح عدمػححححححححمسحححححححدمم

م. ضجمغ دؼدمعد معنن دمالج وتجمرام

في القانون المدني العراقي د المحور الثالث : اوصاف العق

رظ ر حححححدمارنححححح مممرظ حححححجرظحححححؾع معحححححثممؼحححححدمملمؼ خحححححذمرظ ححححح غح مردلحححححدغدمرظ ررضحححححدم ر

ظ حححححجمرالدححححح عدمنمصحححححأضرمغ رؼحححححدمرظ حححححجمرالدححححح عدمممظحححححؾع مربمصحححححن شؿجمظ رؼحححححدممتحححححأثر

مصححححح ظن ح مط ححححح مؼ لححححح مػحححححذرمرظ ححححح غح معحححححثمحنححححح مصححححح ؿ مػحححححدمرعححححح مس حححححح مظلحححححؾع منم

غ صححححححذ مراممرعحححححح مر مت ححححححح مس ححححححح ر ممارظن ححححححح مرظخلححححححقنقدمممنممرامس ححححححح م رلححححححدممصححححححقنقد

منمظ ححححجمرالدحححح عدمردمنماػححححذرمرظؿ لححححنتمؼؿ ححححامعحححح مغ رؼححححممممشححححجمغ صححححذ مريمعحضحصححححجممممر س ححححح

صلححححتممنمردلححححذػ مرحل ححححدص حححح ءمص ححححر مرظن ححححدمرظ دححححدمرظححححعمؼ ححححر مبمرالخححححذم حححح ممممرعحححح م

م-س عحححححدمط سحححححد م–ػحححححذرمرظ ححححح غح ممدححححح اصمم;مإكخحححححذم ححححح مرظ ححححح غح مردلحححححدغدمرظنررضحححححدممأؼ

رظن ححححححدم:م)مرمع ححححححجمسلححححححخمر م137ص ححححححدمغخلحححححح مردلحححححح م)منم حححححح مص دححححححدمرظن ححححححدما رلححححححجمم

دمجمرخل جحححح سؿؾحححح م نحححح مراصحححح صمماصحححح مامأ سؿؾحححح مكرتححححجممصحححح رظؾ رححححةمػحححححمعحححح مالؼخلحححححمرم

م.مر

مؼ حححححر معخلحححححجم نححححح مصحححححح مرظن حححححدممممأػحححححذرممداطححححح مسلحححححخمردلشحححححرعمرظنررضحححححدم نحححححممم

حلامرظن حححححدمرظ دحححححدم لحححححؾ مرالطحححححررهم ظن حححححدمرظخلحححححقنحمردلحضححححححقمتلححححححؼدممممأصحححححمنمرظ دحححححد

لحححححؾ م)رظشحححححرطمرظ دحححححدمرمحلحححححامرظن حححححدمرظ دحححححدمأانمعحححححثمسنحححححح مرظر ححححح ممهطحححححررهم حححححج ظ

.مشحححححرطمشحححححجممححححح ظ مظل ححححح ممرظنححححح ممارال ر مرظن عحححححدممم ظن حححححدمرظخلحححححقنحمعححححح م رممػحححححذرمرظم

حلحححححامرظن حححححدمرظ دحححححدم لحححححؾ مرظر ححححح م ظن حححححدمرظخلحححححقنحمال مردلشحححححرعمرظنررضحححححدممممأاطحححححذظبم

رظحححححذيمؼلقحححححامم لحححححؾ مرظ حححححرمرظ دحححححدمرعححححح مرظن حححححدمم.عمرم.مم171)م/مصحححححررحدمرظر ححححح رجححححح وم

ر ححححةمراممحل ححححجم ظن ححححدمرظؾ رححححةماطححححذظبمرظن ححححدمرظ دححححدمجل ظححححدمممممممأمححححةمرظن ححححدمص ححححدممم

م.ؾ رةمرظن دمص دمأحل جم ظمظلف ظدمغ صن مط صن من نسدممتنن جمت

حمن مصححححححق ححححححدمبمرظ حححححح غح مردلححححححدغدمرظنررضححححححدمضلححححححمممماسلححححححخمػححححححذرمؼ ححححححح مرظنمم

مرظخلححححححقنحمػحححححححمص حححححح مرظححححححذيمؼ لححححححتم ححححححدا هماظلؿح ححححححنحمغردححححححتمممممممارظن ححححححدم.ما رححححححة

م:مردلكع مرظؿح نقدمرالتدم

مرظن دمعثمحن مصقؿجما ع غج

م

م

مصقنحممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم رة

م

م

م

مغ صذمممممممممممممممممممممممممممعحضحق

م

م

م

مالوممممممممممممممممممممشجمالوم

م

م

م

م

ماد ؾدأم ؾن مطةمس دمعثمػذهمرظن ح م خلح معحجز م.

م-رظخلقنحم:راالم/مرظن دم

رظن حححححححدمممم-1رمعحححححححثمرظ ححححححح غح مردلحححححححدغدمرظنررضحححححححدم أغحححححححجم:م)ممممم133تححححححح مردلححححححح م)مم

رظخلححححقنحمػحححححمرظن ححححدمردلشححححراعممكرتحححح مااصحححح منم حححح مؼ ححححح مصحححح ر معححححثمرػلححححجمعضحححح قممممممممممم

.مر ممححححةمض ححححةمحل ححححجماظححححجمدححححؾ معشححححراعماأاصحححح صجمصححححقنقدمدحححح دلدمعححححثمرخللححححةممممممممم

م مرم.اركرمملمؼ ثمرظن دمرظخلقنحمعحضحص مرص مرحل تمبمرحلم-2

ؼؿحححححؾ معحححححثمرظححححح مرسححححح همر مرظن حححححدمرظخلحححححقنحمأعححححح مغ صحححححذمرامعحضححححححقممنمادححححح ؾ مممممممم

م-طةمعثمػذؼثمرظحص مسلخمرظ قحمرالتدم:

رظن حححححدمرظخلحححححقنحمرظ صحححححذم:ماػححححححمرظن حححححدمردلشحححححراعمكرتححححح مااصححححح ما لححححح مغححححح مم -1

م-رمؼشثطمحؿخمؼ ح مرظن دمصقنق مغ صذر مع مؼأتدم:133/1ردل م)م

عحححححثمرػلحححححجمنم حححححأ مؼ حححححح مرظن ضحححححدمعؿ ؿنححححح م الػلنحححححدممممممممر مؼ حححححح مرظن حححححدمصححححح ر ممم -

رظ وعحححححدمال ررعحححححجمنمار مؼ حححححح مدححححح دل معحححححثمسنحححححح مرال ر م)مرالطحححححررهمنمارظ لححححح منمممممم

ارظؿ رؼرممع مرظ نبمرم.مرع مسنحح مرالدؿ مص حمالمؼؤثرمسلخمغ كمرظن دم.

ر مؼ حححححححح معضححححححح ص مر ممحححححححةمؼ ؾحححححححةمح حححححححجمنمريمر مؼ حححححححح مظلن حححححححدممحححححححةمم -

نم حححححأ مؼ حححححح مػحححححذرمر حححححةمعحجحححححح ر مرامضححححح مظلحجحححححح مركرمممممعلحححححؿحبمظشحححححرارج

طحححح ممححححةمرالظؿححححزرممذححححنؽ منمأام حححح مركرمطحححح ممححححةمرالظؿححححزرممس حححح مأامرعؿ سحححح ممممممم

منمار مؼ ححح معشراس م.سثمس ةمنمار مؼ ح معنن مراض مظلؿنن

صحححح كرمملمؼ ححححثمظححححجمدححححؾ ممممنمار مػححححذرمرظلححححؾ معشححححراس مممنمن ححححدمدححححؾ مممظلر مؼ ححححح م -

ظححححجمدححححؾ مشححححجمعشححححراعمطحححح م حححح ر م.ماح ححححتمرظن ححححدمرظخلححححقنحمرظ صححححذمػحححححممرامطحححح م

أغحححححجمؼ نحححححدمرحل حححححتمبمرحلححححح منم ن حححححخمر مؼ حححححح مع ؿفححححح مآثححححح همرظحححححعمرت حححححامممم

ردلؿن ضدر مسلن م فر ممت عجم.م

مارظن دمرظخلقنحمرظ صذمؼ لتمر مالومماشجمالومماظؾن مكظبم:

حمرظححححذيمترتؾحححح مسلنححححجمممرظن ححححدمرظخلححححقنحمرظ صححححذمرظحححح ومم:ماػحححححمرظن ححححدمرظخلححححقنممممم -مأ

طحححححةمآثححححح همنمارظحححححذيمالمؼلحححححؿعن مرححححححدمرظعحححححرص مأ مؼلحححححؿ ةم لحححححكجمطححححح ظؾن م

رظ حححححح مردللزعحححححدمظلن حححححدمتؾلححححح مرضخلحححححخمممماػ ححححح ارالجححححح مارحلحرظحححححدماردل اظحححححدمنمم

ك ات م.

رظن ححححححدمرظخلححححححقنحمرظ صححححححذمشححححححجمرظحححححح ومم:ماػحححححححمرظن ححححححدمرظخلححححححقنحمرظححححححذيمم -م

ػ حححح مصلححححكجمنممترتؾحححح مسلنححححجمطححححةمرثحححح همنمارظححححذيمؼلححححؿعن مرحححححدمررصنححححجمرامطمممم

اػحححححححذرمرحلحححححححام)مريمححححححححامرظ لحححححححخمرمأعححححححح مر مؼرجححححححح مر مرؾننحححححححدمرظن حححححححدممممم

ط ظحححححدمارظح ؼنحححححدمارظن ؼحححححدمنمارعححححح مر مؼرجححححح مسحححححدممظحححححزاممرظن حححححدمر مخنححححح ممظحط

طمرامخن مرظؿنن م...مرخلم.عثمرخلن ردمنمطكن مرظرؤؼدمرامخن مرظشر

متحححح ممرظن ححححدمرظخلححححقنحمردلحضحححححقم:ماػحححححمرظن ححححدمرظححححذيمالؼ نححححدمح ححححجم فححححر مممممممم -2

رغن ححححح همصحححححقنق مرنححححح مؼ حححححح مبمح ظحححححدمدحححححؾ دمالمؼ حححححؿ مآثححححح همحؿحححححخمؼ حححححذمممممممم

الجحححححح و مأامؼححححححزا مركرمغ حححححح م.ماؼنؿححححححيمرظن ححححححدمعحضحصحححححح مبمرظ حححححح غح مردلححححححدغدمممم

-رظنررضدممبمرححر مث ثدماػدم:

ظنؿحححححجمرامدححححح جمرامم ركرمصححححد معحححححثمغححححح ض مرالػلنحححححدمنمط ظخلحححح جمردل نحححححزممار فححححححمم -

دلن ا حححححح دمنمكظححححححبمر متخلححححححرص دمغحححححح ض مش لححححححدمنماطحححححح مرظن ححححححدمعححححححثمس ححححححح مر

م–اػححححححدمعن ا حححححح دم خلححححححح مس عححححححدمم-رالػلنحححححدمرظححححححدرئر م حححححح مرظ حححححح مارظضححححححر مم

ركرمطححححح مغ ححححح مت ن حححححدمعحضحصحححححدمسلحححححخمرجححححح و معحححححثمظحححححجمححححححامرالجححححح و مسلنحححححجمممم

رالػلنحححححدمظنؿحححححجمرامدححححح جمرامش لحححححدمنمرعححححح مركرمطححححح مغ ححححح مرالػلنحححححدمظخلححححح رمنمصقحححححاممممم

رظؿ لححححححبمالنحححححح مرالجحححححح و مرامرظحححححح مؼ ححححححح مظ حححححح ض مرالػلنححححححدم نححححححدم ححححححاممم

ذدهمأامظحظنجمس دمسل جم ظن دمردلحضحقم

ركرمط غححححححح مر ر مرححححححححدمردلؿن ضحححححححدؼثمعشحححححححح دم أححححححححدمسنحححححححح مرال ر مرظحححححححعمممم -

رظ نبم. نةمرظن دمعحضحص منماػدمرالطررهمنمارظ ل منمارظؿ رؼرمع م

ححححح ممػحححححذهممات حححححد مءهدمعحححححثمالميلحححححبماالؼحححححدمذحححححرسندمالغشححححح ركرمصحححححد مرظن ححححح -

تخلحححححرقمرظ ضححححححظدمرظحححححذيمؼؿخلحححححرقمبمعلحححححبمشحححححجهممممممرحل ظحححححدمصحححححح ت مػ ححححح م:ممم

االؼححححدمسلنحححجمنمصحححح مرظن حححدمؼ حححح مضححححدمصحححد معححححثمشحححجمردل ظححححبممممممظحححجمم ا مر مت حححح مم

ل ن ححححح مسلنححححجمنماظححححذظبمصأغححححجمؼ ن ححححدمعحضحصحححح مسلححححخمرجحححح و مردل ظححححبمنممممممظرحل ن ححححدم

ث غنؿ ححححح م:مرظ ن حححححدمرالت ضنحححححدم)مرظحط ظحححححدمرمرظحححححعمؼؿفححححح اومصن ححححح مرظحطنحححححةمححححححدا مممما

اط ظؿجمنمص مغ كمرظن دمبمحامردلحطةمؼؾ خمعحضحص مسلخمرج وتجم.

ردلحضححححححححقمصنؿقحححححححد م لححححححح معححححححح مركرمردحححححححؿن ةمعحححححححثمذحححححححرعمممرظن حححححححدر معخلحححححححجم

رامرظححححح مخححححح مردلننححححح مردلنححححح مظلؿ لحححححبم حححححذرممممرإلجححححح و رظؿحضححححح مدلخلحححححلقؿجمخنححححح م

ظ لححححؾدممتؾححححدأنممأذحححح ررخلنحححح م.ماضححححدمحححححد مردلشححححرعمرظنررضححححدمعححححد مػححححذرمردلننحححح م ـ ثححححدمممم

صنححححجممذيمؼنلححححتعححححثمرظحضحححح مرظححححمظحححح مرالػلنححححدمظلخلحححح رمعححححثمتحححح ؼخم لححححح مدححححثمرظرذححححدمراممم

عححححثمتحححح ؼخمممصؿؾححححدأنمنمرعحححح مغحححح ض مرالػلنححححدمظنؿححححجمرامدحححح جمرامش لححححدممممممرظحححححظدم خلححححدا مرظن ححححدمم

رامرظ لحححح ممظإلطححححرره ظ لححححؾدمماتؾححححدأنممجع ححححرظن ححححدمم خلححححدا عححححثمظححححجمحححححامرالجحححح و مسلنححححجمسلححححتم

رامؼؿحححححؾ مصنحححححجمرظ لححححح مرامؼ شححححح مممرإلطحححححررهرؼحححححرمعحححححثمرظحضححححح مرظحححححذيمؼرت ححححح مصنحححححجمم رامرظؿ

م.ممعثمت ؼخمسلتمردل ظبم خلدا مرظن دم ضحظدؿخلرقمرظ ظ لؾدمظماتؾدأرظؿ رؼرمنم

مدلخلحححححلقؿجمنرظؿحضححححح ممذحححححرعدلحححححثمم)مث ثحححححدمرذححححح رمرمؼ حححححح مممػحححححذهمردلحححححد مصكححححح مم

ظحححح مرمردلححححد ماملمؼنلححححثمعححححثمظححححجمحححححاممممممعضحححح رعحححح مر مانححححزمرظن ححححدمرامؼ ضححححجمنمصحححح كرممممم

مسثمر ر تجمص مرظن دمغ صذرم.

رظحطنححححححةممماو جمحححححح رعحححححح مبمرحل ظححححححدمرظححححححعمؼ ححححححح مدححححححؾ مرظؿحضحححححح م رجنحححححح مر ممممممم

رظنررضححححححدمرظ ححححححجمردلؿن ضححححححدمعحححححح مرظحطنححححححةمر مممردلشححححححرعص ححححححدمخححححححح منمماط ظؿححححححجممحححححححدا م

صحححح مملمتخلححححد مرالجحححح و مبمػححححذرمممممنمعننحححح رمع دححححؾ مانححححزمصنححححجمرظؿن ضححححدممممحيححححد مظل حطححححةمم

معثمرظن دم.مممرظ جمردلؿن ضدمع مرظحطنةمردلنن م لة

العقد الباطلثانيا /

معن خمرظن دمرظؾ رةمادؾ مرظؾع :

رمعحححححححثمرظ ححححححح غح مردلحححححححدغدمرظنررضحححححححدم137سرصححححححح مرظ حححححححر مر ا معحححححححثمردلححححححح )

جمأاماصححححح مكرتحححححمؼخلححححححمأصححححح م سؿؾححححح مػححححححمعححححح مالمرظؾ رحححححةرظن حححححدمرظؾ رحححححةم حهلححححح م)رظن حححححدم

ارظـ ظـحححححدمص حححححدمكطرتححححح م نححححح مممممجنحححححدررع مرظ رتححححح مرظـ غنحححححدمم سؿؾححححح م نححححح مأاصححححح صجمرخلمم

صن ححححححح مرظن ححححححدم حححححح ر مركرمطحححححح مبم ط ححححححجمم-2ر عـلححححححدمسلححححححخمرظن ححححححدمرظؾ رححححححةم خلحححححح )

ؼ ححححح مرالاحححح مارظ ؾححححح مصحححح ؼثم ححححثمظححححنسمرػحححح مظلؿن ضححححدمممأامؼ ححححح ممممممممممطححححأ خلححححةم

اؼ حححححح م ححححح ر مم-3ظلحححححؾ مشحححححجمعشحححححراع.مر حححححةمشحححححجمض حححححةمحل حححححتمرظن حححححدمأامؼ حححححح مرم

ؼ ححححح مردلن ححححح مسلنححححجمجم حححححالمج ظححححدمص حشححححدممممممممطححححأ مرؼضحححح مركرمرخؿلحححح م نحححح مأاصحححح صجمممم

مأامؼ ح مرظن دمشجمعلؿحقمظلش ةمرظذيمصر جمرظ غح ر

م:صنؿؾ مإكر مر مرظن دمؼ ح م ر

ص حححححدمرظ ؾحححححح مححححححدمأ ط غحححححجنمط ححححح مإكرمرغنحححححدممرظر ححححح مأصححححح مظنحححححدممعحرممركرمص حححححدمأ -1

ؼ حححححح مجم حغححححح مأامممطحححححأ ن ضحححححدؼثمسحححححدؼتمرالػلنحححححدمممطححححح مأححححححدمرظممظإلاححححح مأا

ص جمشجم نزنمأامملمؼ ثمظلن دممةمأامدؾ .

أححححححدمػحححححذهمر طححححح مذحححححرارجمممملحححححؿحِقكرمتححححححرصردمظلن حححححدمأ ط غحححححجماظ حححححثمملمؼممإ -2

اححححححوممالمؼ حححححح مر حححححةم ححححح ممطحححححأ رظ وعحححححدمرظحححححعمالمؼ ححححححممرظحححححرطثم حححححداغ نممم

نمأامطححححح مرظلحححححؾ مشحححححجمعشحححححراعم حححححأ مطححححح مممممرظؿن عحححححةمصنحححححجمط دلكحححححد ردمعحححححـ مم

.ارآ ر م ظ مظل ممرظن مم

شححححح ةنمط ححححح مبممن حححححدمذححححح معنن ححححح ماملمؼؿححححححرصرمػحححححذرمرظمممركرمرذحححححثطمرظ ححححح غح مظلم -3

نمأامط ححححح مبمح ظحححححدم نححححح مرظن ححححح مركرمملمؼلحححححفةمبم رئحححححر مرظؿلحححححفنةمرظن ححححح يمممممم

ر.979ح ظدمس دمردلرت معدصمرحلن مركرمملمؼ مرظن دمطؿ د)م/

ؿتمرظ ؾ مبمرظن ح مرظنن ند.ركرمملمؼ -4

ركرمملمؼؿححححححرصرمبمرظن حححححدمذحححححرطمجنحححححةمرظ ححححح غح مجحححححزرءمسحححححدممتححححححرصرهم عححححح ممممممممم -5

رظن دنمط مبمذرطم دؼدمردلد م ظ لؾدمظلحسدم ظؿن ضد.

اتلحححححح ندمرظن ححححححدمرظؾ رححححححةمس ححححححدر متلحححححح ندمجم وؼححححححدنمإكمالماجححححححح مظححححححجمبمرحل ن ححححححدمم

مارظحرض نماهلذرمالمأثرمظجماالمؼ ندمح .

مبمرظ حححححح غح مردلححححححدغدمرظنررضححححححدمظححححححنسمعررتحححححح معؿد جححححححدنم ححححححةمػحححححححمممارظححححححؾع

م ع مارحدماػحمع متل نجم ن مرظؿ ن دم ظؾع مردلعلا.

مح تمرظؾع :

رمعححححححدغدمسلححححححخمرغححححححج:)مإكرمطحححححح مرظن ححححححدم حححححح ر مجحححححح ومظ ححححححةمكيممممم141تحححححح م)م/

عخلححححلقدمأ مؼؿ لححححبم حححح ظؾع نماظل ق ححححدمأ مت ضححححدم ححححجمعححححثمتل حححح ءمغ لحححح ماالمؼححححزا مممممممممم

مر. إلج و رظؾع م

عححححثمؾ رححححةمع نححححدممض غحغحححح مصحححح مؼ ححححؿ مأثححححررماظححححنسماط حححح مدححححؾامرظ ححححح مصححححإ مرظن ححححدمرظ

ؾع مادلححححثمطحححح مررصحححح مصنححححجمأ مؼرتحححح مرعححححح هممممممرظحححح وممصححححدا مح ححححتمظؿ رؼححححرمػححححذرمرظححححممممم

سلحححححخمأدححححح مر مرظن حححححدمشحححححجمعحجحححححح نمصحححححإكرمطححححح مرظن حححححدمرظؾ رحححححةم ننححححح نمصللؾححححح ئ مأ ممممممم

ظحححححمطحححح مرظؾنحححح مملمؼ حححح نمصلححححجم ننححححجممؼؿخلححححرقمبمردلن ححححح مسلنححححجنمعحححح رممبمحن وتححححجنمط حححح مم

ر معشحححححثمثححححح مارجحححححررءمط صحححححدمرظؿخلحححححرص دمسلنحححححجنمصحححححإكرمض ححححح همردلشحححححثيمر ا معع ظؾححححح مممم

ؿلححححلنتمرظنحححح مطحححح مظححححجمأ مؼححححدص مرظححححدسحصم حححح ظؾع نمرعحححح مركرمدححححلتمردلؾنحححح مظل شححححثيمممممممم

صحححح معحححح غ مس دئححححذمعححححثمإض عححححدم سحححححصمرظححححؾع مسلححححخمردلشححححثيمظنلححححث مع ححححجمرظنحححح مرظححححعم

مخمرظن دمرظؾ رة.دل م ؿض

اؼؿ لححححبم ححححح ظؾع مطحححححةمعحححححثمطلححححح مح حححح مبمر حححححةمؼحححححؤثرمصنحححححجمصحححححقدمرظن حححححدممم

أام ع غححححجمدحححححرءمطحححح مضححححدمطلحححح مرحلححححامضؾححححةمصححححدا مرظن ححححدمرام نححححدهنمصنؿ لححححبم حححححجمممممممممممم

ؾ رحححححةمأامح ححححح مذكخلحححححن مم مسن نححححح مسلحححححخمرظنححححح معح ححححححعمرظن حححححدمرظمطحححححةمعحححححثمطلححححح مح حححححم

ححححح ظؾع مرظؾححححح ئ مم ظ لحححححؾدمهلحححححذهمرظنححححح نمص حححححدمرظؾنححححح مرظؾ رحححححةمؼلحححححؿعن مأ مؼؿ لحححححبممممممم

رئ حػ ححححح ماذحححححك م تححححح مظحححححجمرظؾححححح ئ مأامردلشحححححثيمح ححححح مسن نححححح مممماردلشحححححثيماا ثؿ ححححح ما

نححححححدممط شححححححثمثحححححح مأامصحححححح ح محححححححامرغؿ حححححح عمأامر ت حححححح هلمأام رئححححححثمممسلححححححخمرظنحححححح مردلؾن

معرت ثمصل ةمعثمػؤالءمعخللقدمبم ع مرظؾن .

م صحححح مأعححححرهمماسلححححخمر ححححدمأ م ححححتم ححححؾع مرظن ححححدمعححححثمتل حححح ءمغ لحححح مإكرمعحححح مممممم

رظن ححححح نمصلححححححم صححححح مذحححححك م سححححححصمتؿنلحححححام ن حححححدمعحححححثماجحححححجمشحححححجمرظحححححؾع نمصنلحححححخمممممممممممم

ر حححححدمأ م حححححتم حححححؾع مرظن حححححدمعؿحححححخمعححححح م حححححامظحححححدؼ مدحححححؾ مرظحححححؾع نماظححححححمملمم

ػححححححمعنحححححدامممممؼعلححححح مردلحححححدسدمرحل حححححتم ححححح ظؾع ممإكمظحححححنسمظل ق حححححدمأ متنؿحححححيمعححححح ممممممم

مض غحغ مكرماجح .

لححححححبم حححححح ظؾع مابؿلحححححح مرظؿ لححححححبم حححححح ظؾع مبمرظن ححححححح مردلحضحصححححححدمسححححححثمرظؿمم

بمرظن حححححح مرظؾ رلحححححدنمإكمإ مرظن حححححدمردلحضححححححقمس حححححدمضححححح ئتمعحجحححححح نمؼ قخلحححححرمرظؿ لحححححبممممممممم

م ظؾع مصنجم أحدمرظن ضدؼثم ا مشجػ .

ارظن ححححححححح مرظؾ رلححححححححدمالمتلق حححححححح مرالجحححححححح و م مردلنححححححححداممالمؼ ححححححححح معحجححححححححح رممممممم

تلقحححححامشحححححجمرظن حححححح مردلحضحصحححححدنمصححححح مؼنحححححدمرظن حححححدمرظؾ رحححححةمصحححححقنق مممممنمص حححححدمال إلجححححح و

ؼححححححزا م ظؿ حححححح منمممص حححححححمطححححححذظبمالم إلجحححححح و .ماط حححححح مأ مرظححححححؾع مالمؼححححححزا مم و إلجحححححح

نماظ ححححثمضححححدمؼ شححححأمسححححثمت نححححذمرظن ححححدمح ظححححدمع ؼححححدم نححححةم سحححححصمرظححححؾع مشححححجمجمدؼححححدممممم

صلحححححمرذححححثصمذححححك مس حححح رممشححححجمعلححححفةم ن ححححدم رححححةمازححححةمار ححححن مؼححححدهمسلنححححجمعححححد مممممممممم

صحححح ماحححححومممرظؿ حححح ممردل لحححح مثححححتمأضحححح مم نححححدمكظححححبمرظؾحححح ئ مأاما ثؿححححجم سحححححصمرظححححؾع نممممممم

ظل شحححححثيمأ مؼحححححدص مػحححححذهمرظحححححدسحصم لححححح حر م حححححرا مرظحححححزعثم مرظحححححؾع مالمؼحححححزا مممممممم

ظؿ حححححح منماإنحححححح مؼلححححححؿعن مأ مؼؿ لححححححبم طؿلحححححح مردلل نححححححدم ظؿ حححححح ممردل لحححححح مهلحححححح نممم

مصدسحصمرظؾع مع ؾحظدماظ مالمتؤ يمر ممثرت مردل شح .

حعمالمتؿ حححححح ممأعحححححح مرظححححححدص م حححححح ظؾع مص حححححححمالمؼلحححححح مأصحححححح م ظؿ حححححح مم مرظححححححدصمم

صحححححإكرمملمؼلحححححلتمرظؾححححح ئ مرظنححححح مردلؾننحححححدمات ححححح ممرظحححححزعثمسلحححححخمػحححححذرمرظح ححححح مثحححححتم صححححح ممممم

مس حححححدمرظؾنححححح مسلحححححخمرظؾححححح ئ مؼعلححححح مرظؿلحححححلنتمصللؾححححح ئ مرظحححححدص م حححححؾع سححححححصممردلشحححححثي

م ش مسثمعرا مرظزع .

مأثرمرحل تم ظؾع :م

صححححححإ مرحل ححححححتم حححححح ظؾع مؼلححححححؿحج ممعححححححدغدمسررضححححححدرم138اص حححححح مظحححححح مردلحححححح )

دلؿن ضحححححدؼثمر مرحل ظحححححدمرظحححححعمط غححححح مسلن ححححح مضؾحححححةمر حححححررممرظن حححححدمصحححححإكرمضحححححؾ ممممممممر جححححح عمر

رححححححدػ مذحححححنؽ م ؿضحححححخمرظن حححححدمرظؾ رحححححةماجححححح مر ج سحححححجنمشحححححجمر مر جححححح عمرحلححححح مر م

طحححح مسلنححححجمضححححدمؼ ححححح معلححححؿقن مط حححح مبمح ظححححدمػحححح كمرظشححححدءمبمؼححححدمعححححثمضؾضححححجممممممممممعحححح

ػلححححبمص ححححدمعـححححةمػححححذهمرحل ظححححدمحي ححححتم ؿنحححححؼ مدلححححثم ححححةمتؾنححححدمرالدححححؿق ظدنمصححححإكرممممممممم

مردلؾن مبمؼدمردلشثيماج مسلنجمأ مؼنحضمرظؾ ئ مإكرمط مرظن دم ر .

ظ حححححثمرظ حححححر مرظـ ظـحححححدمردحححححؿـ مغححححح ض مرالػلنحححححدمعحححححثمرحل حححححتمردلؿ حححححدمنمص حححححر دمممممم

مرحل مر مع مط مسلنجنم ةمؼلؿزمم أ مؼر مع مرغؿ م جمص .م إس رغجمالمؼلؿزمم

مرالث مرظعمتثت مسلخمرظن دمرظؾ رة:

عحححححثمرالثححححح مردلثتؾحححححدمسلحححححخمرظن حححححدمرظؾ رحححححةنمرظ ححححححعمرالا ماػحححححدممممممػ ححححح كمغحسححححح م

مرالث مر صلندنمارظ حعمرظـ غدمػدمرالث مرظنر ند:

مرظ حعمرالا :مرآث مرالصلندمظلن دمرظؾ رة:

بمحححححح الدمضلنلحححححدمؼرتححححح مرظ ححححح غح مسلحححححخمرظن حححححدمرظؾ رحححححةمآثححححح همر صحححححلندمط ححححح مممممممم

مح ؼححححدمرظ حححح ػرمارظـ ححححدممممظحطحححح مس ححححدرمصححححقنق نماػححححذهمرحلحححح الدمتؿخلححححةم رئ حححح م ححححر ممممممم

ردلشحححححراسدمبمردلنححححح ع دنماعحححححثمر عـلحححححدمسلحححححخمكظحححححبنمس حححححدمرظشحححححرطدمرظؾ رحححححةنمص ححححححمممممممم

ؼ ححححؿ معحححح مكظححححبمآثحححح هم سؿؾحححح مرظشححححرطدمأعححححررمارضنحححح نماؼؿق ححححةمرظشححححرط ءمخلحححح ئرمػححححذهممممممممممم

مرظشرطدمرظ نلندماؼؿ حح مر ح مرؾ مظلشراطمردلؾن دمبمرظن دمغ لج.

رظخلححححح ينمص حححححمس ححححدمعنححححداممبمرظن ضححححدممممماعححححثمر عـلححححدمسلححححخمكظححححبمأؼضحححح مرظن ححححدمممم

ححححح مررصنحححححجنماظ حححححجمس حححححدمضححححح ئتمبمغ حححححرمرظ حححححجنمااححححححوم يمذحححححك مأ مؼؿن عحححححةمعححححح مم

أحححححدمرححححربمرظن ححححدمسلححححخمأدحححح ماجححححح مػححححذرمرظن ححححدنم ححححةمرغححححجمظحححححممتلححححبمرظحححححؾن ممممممممممممم

ظن حححححدمرظخلحححححح يمامتلحححححبمرظحححححؾن مرآخحححححرم ظن حححححدمرحل ن حححححدمظ غححححح مر صضحححححلندمدلحححححثممممممم

ممتلبم ظن دمرظخلح ي.

مرآث مرظنر ندمظلن دمرظؾ رة:رظـ غد:ممرظ حع

رآثححححح مرظنر حححححندمرظحححححعممي حححححثمأ متثتححححح مسلحححححخمس حححححدم رحححححةمػحححححدمعححححح ممممإ مأػحححححتم

مؼنرقم غؿ صمرظن دنمأام ح مرظن دنماػحمع مد ؾن جمصن مؼأتد:

رغؿ صمرظن د: -1

ت حححححثضمػحححححذهمرظ رؼحححححدمإ مرظن حححححدمر صحححححلدمظحححححنسم ححححح ر م أط لحححححجم حححححةمبمجحححححزءممممم

ةماؼؾ ححححخمرجلححححزءمرظخلححححقنحنماضححححدمغخلحححح مسلححححخمػححححذرمرحل ححححتممممع ححححجنمصنححححزا مرجلححححزءمرظؾ رححححم

مرظن حححححدمبمذحححححامع حححححجم ححححح ر ممعحححححثمرظ ححححح غح مردلحححححدغدمرظنررضحححححدم حهلححححح )مإكرمطحححححممم139م/

شححححاماحححححدهمػحححححمرظححححذيمؼؾعححححةنمأعحححح مرظؾحححح ضدمعححححثمرظن ححححدمصن ححححةمصححححقنق م سؿؾحححح همص ححححذرمرظ

مس درمعلؿ مرالمركرمتؾ مر مرظن دمع مط مظنؿتم جمرظشامرظذيماض م ر ر.

مأسحححح همإ مرظن ححححدماحححح مأ مؼ ححححح م حححح ر مبمذححححامع ححححجمص حححح نممممممؼؿححححؾ معححححثمرظححححمم

أعحححح مإكرمطحححح مرظن ححححدم حححح ر م أط لححححجمصحححح مؼ ححححؿ نم ححححةمضححححدمؼؿقححححح مر مس ححححدمآخححححرمإكرممممممممممم

تحححححرصردمذححححراطم ححححح مرظن ححححد)ط مدححححنأتدمكطرػحححح رنمااحححح مطححححذظبمأ مؼ ححححح مرظن ححححدمممممممممم

مذحححححامع حححححجممنم غحححححجمركرمملمؼ حححححثمضححححح مظ غ لححححح ممترتححححح مسلحححححخم عححححح ممممممضححححح مظ غ لححححح مم

عححححح مرظن حححححدم أط لحححححجنمابمػحححححذهمرحل ظحححححدمالمؼ حححححح مػ ححححح كممحححححةمظ غؿ ححححح صنمأعححححح مإكرمممم

أع ححححثمردححححؿؾن مرظشححححامرظؾ رححححةمعححححثمرظن ححححدمصنؾ ححححخمرظن ححححدمبمدحححح ئرمرجزرئححححجمصححححقنق معحححح مممممم

مملمؼـؾ معدسدمرظؾع مإ مرظن دمع مط مظنؿتم دا مرظشامرظذيماض م ر .

نماملمؼ حححححثمػحححححذرمرظشحححححرطمػححححححمص حححححـ مإكرمرضحححححث مس حححححدمػؾحححححدم شحححححرطمشحححححجمعشحححححراعم

رظحححححدرص مرظن ححححح نمصحححححأ مرظن حححححدمؼ حححححؿ م حححححؾع مػحححححذرمرظشحححححرطماححححححدهنمرعححححح مرهلؾحححححدمصؿؾ حححححخم

صحححححقنقدنماظ حححححثمإكرمتحححححؾ مر مرظشحححححرطمطححححح مػححححححمرظؾ سححححح مسلحححححخمرهلؾحححححدمصححححح مؼ حححححؿ ممممممم

رظن حححححدنم حححححةمؼؾعحححححةم رعؿحححححجماضحححححدمؼؿقحححححح مر مس حححححدمآخحححححرمجدؼحححححدنمإكرمتححححححرصردمذحححححراطممم

مػذرمرظن دمر خج.

ح مرظن د: -2

رمعححححححثمرظ حححححح غح مردلححححححدغدمرظنررضححححححدمسلححححححخمرغححححححجم)إكرمطحححححح مرظن ححححححدممم140)م/تحححححح م

ححححح ر ماتححححححرصردمصنحححححجمأ طححححح مس حححححدمآخحححححرمصحححححإ مرظن حححححدمؼ حححححح مصحححححقنق م سؿؾححححح همرظن حححححدم

رظحححححذيمتححححححرصردمأ ط غحححححجمإكرمتحححححؾ مر مردلؿن ضحححححدؼثمط غححححح مغنؿ ححححح مت خلحححححرقمإ مر حححححررمممممممم

شتمعحححححثمإ مرظن حححححدمرظؾ رحححححةمضحححححدمؼؿضححححح ثنمسلحححححخمرظحححححرممػحححححذرمرظن حححححدر.ع مػحححححذهمرظ رؼحححححدم

ؼؿقحححححح مر م ع غحححححجنمس صحححححرمس حححححدمآخحححححرنمصحححححأ مػحححححذرمرظن حححححدمرظؾ رحححححةمردل خلحححححح مأصححححح مممم

ذيمتحححححححححرصردمس صحححححححرهمإكرمأع حححححححثمرظ حححححححح م ححححححححأ ممممرظن حححححححدمرجلدؼحححححححدمرظخلحححححححقنحمرظحححححححمممم

ردلؿن ضحححححدؼثمط غححححح مؼ حححححؾ مر خحححححذم ظن حححححدمرجلدؼحححححدمظححححححمرغ ححححح متؾن ححححح م عححححح مرظن حححححدممممممممممم

ر ححححن نمصن ححححدمرظؾنحححح ممر صححححلدنمصن ححححح مرظن ححححدمرظؾ رححححةمضححححدمأغححححؿ مبمػححححذهمرحل ظححححدمأثححححررمسمممم

رظـ حححح مبممححححر م حححححدنمإكرمكطححححرمصنححححجممثحححححثمت صححححجمؼ ححححح م حححح ر م مرظححححـ ثمرظؿ صحححححجمممممممممم

ن حححححدمسلحححححخمرظحححححرشتمعحححححثم ع غحححححجممنمظ حححححثمػحححححذرمرظؼنؿحححححيمض غحغححححح م حححححتمرظحححححـ ثمردل نحححححدمم

ؼؿضحححح ثمس صححححرمس ححححدمآخحححححرمػحححححمس ححححدمرهلؾححححدنمصنؿقحححححح مس ححححدمرظؾنحححح مرظؾ رححححةمر مس حححححدمممممممممم

م ؿ لدمط غ مت خلرقمر مكظب.ػؾدمصقنحمعؿخمتؾ مإ مإ ر مرظعرص مر

اؼؿححححؾ م حححح مت ححححدممرغححححجماحححح مظؿقححححح مرظن ححححدمر صححححلدمرظؾ رححححةمر مس ححححدمآخححححرممممممممممم

أ مم-2أ مؼ حححححححح مرظن حححححححدمر صحححححححلدم ححححححح ر .ممم-1صحححححححقنحمأ متؿححححححححرصرمث ثحححححححدمذحححححححراط:ممم

ر مت خلححححححححرقمر ر مم-3ؼؿضحححححححح ثمرظن ححححححححدمرظؾ رححححححححةمس صححححححححرمس ححححححححدمآخححححححححرمصححححححححقنح.مممممم

مردلؿن ضدؼثمر ؿ لدمر مػذرمرظن دمرآخر.

ذرمصحححححإ م حححححح مرظن حححححدمالمؼحححححؿتم ححححح ءمسلحححححخمإ ر مردلؿن ضحححححدؼثمرحل ن حححححدممماسلحححححخمػححححح

مػححححححذهمرال ر مضححححححدمرغخلححححححرص مر مرظن ححححححدمرالصححححححلدمرظؾ رححححححةنمارنحححححح م حححححح ءمسلححححححخممممممم

ر ر ت ححححح مر ؿ لحححححدمرظحححححعمؼ حححححثضمرغ ححححح مط غححححح متؿفحححححجمر مرال تؾححححح طم ظن حححححدمرظخلحححححقنحم

مظحمرغ مسل م ؾع مرظن دمر صلد.

م

م

م

م

م

م

م

مػذهمر ر ممإسدر ردلخل مردلنؿ د مبم

ظ ظؿزرع دمنمردل ؿؾدمرظ غحغندم حدر مممأظن عجرظدطؿح محلثمسلدمكغح منرظ رؼدممردؿأكغ -1

مم2012/م

نمرححجمرظؾشححرمر دححؿ كمم حدمممرظؾحح ضدمرظؾ حريمنمسؾحدمممر دححؿ كتمنمن حمرحل .مسؾحدمر نححدممم -2

رظنررضدمنمرجلزءمر ا منمعخل مرالظؿزرمممردلدغدمرظ غح مبغ رؼجمرالظؿزرممرظحجنزمبم

.م1986 در منم در منمععؾندمج عندم

منمرالظؿحزرمممعخلح منمرظحدن مبمذرحمرظ ح غح مردلحدغدممممرظل ح ي .مسؾدمرظرورهلمرمحدم -3

م1981عخلرمرظ ضدمرظنر ندمنم ر مممنمرظعؾندمرظـ ظـد

ردلخلحح منممر ا نمرظ رؼححدمرظن عححدمظ ظؿححزرممنمرجلححزءممرالػحححرغدط عححةمرظححدؼثم .محلحح مم -4

م2000نرظعؾندمرظـ ظـدمم ر ؼدرال

م2003نرظـ ظـدمرظعؾندرظن دمنمنممر ا عخلع خمرظنحجدمنمرظ غح مردلدغدمنمرجلزءمم . -5

م