Akademija strukovnih studija Beograd

Visoka zdravstvena škola

Mr Sanja Stanisavljević

ZDRAVSTVENA NEGA U INTERNOJ MEDICINI 1

- Predavanje 8 -

Beograd, 2020.

INTERVENCIJE MEDICINSKE SESTRE U

DIJAGNOSTICI BOLESTI U

GASTROENTEROLOGIJI I

HEPATOLOGIJI

Radiološki pregledi

Pregled se izvodi:

bez kontrastnog sredstva (nativni pregledi),

sa kontrastnim sredstvom.

Dve vrste kontrasta:

negativan (vazduh, ugljen dioksid),

pozitivan (jedinjenja barijuma i sredstva na bazi joda),

U praksi se primenjuje i dvojni kontrast.

Svaki radiološki pregled počinje skopijom abdomena –

prosvetljavanje abdominalnalnih organa u cilju procene

pokretljivosti dijafragme, prisustva gasova ili

nivoa tečnosti.

položaj,

veličina,

oblik,

konture organa abdomena,

njihovi pokreti i pasaža,

funkcija sfinktera,

promene tonusa.

Radiološkim pregledom se utvrđuje:

per os

(barijum kod pregleda jednjaka, želuca - 300-350ml),

peranalno

(barijumska klizma - oko 2l),

intravenski

jodni preparati - 10-20ml.

Obavezna je jodna proba i amp. antihistaminika.

Kontrast se može unositi:

Radiološki snimak debelog creva sa

barijumom

Ograničenje unosa hrane, pića i pušenja dan pre

pregleda i na dan pregleda;

Ograničenje unosa nekih lekova pre pregleda;

Pražnjenje onog dela digestivnog trakta koji se

pregleda.

Po završenoj intervenciji sa primenom barijuma daju

se laksativna sredstava i skrene pažnja bolesnicima

na izmenjenu boju stolice.

Fizička priprema bolesnika za snimanje

Endoskopska dijagnostika organa

za varenje

U toku endoskopskih intervencija moguća je i primena

sledećih operativno - terapijskih postupaka:

hemostaza,

ekstrakcija stranih tela,

polipektomija,

sklerozacija.

Posmatranje unutrašnjosti šupljih organa ili telesnih

šupljina preko prirodnih ili hirurški načinjenih otvora

endoskopskim instrumentima.

Gornja (peroralna) endoskopija

ezofagoskopija,

gastroskopija,

duodenoskopija, jejunoskopija.

Podela endoskopskih metoda u

gastroenterologiji

Donja (peranalna) endoskopija

kolonoskopija,

sigmoidoskopija,

rektoskopija,

Laparaskopija

Endoskopska retrogradna

holangiopankreatografija (ERCP).

krvarenja iz gastrointestinalnog trakta i hemostaza,

zapaljenske bolesti,

tumori,

stenoze i divertikuloze gastrointestinalnog trakta,

procena efekata primenjenog lečenja,

ekstrakcija stranih tela, tumora ili kamena.

Indikacije za endokopiju

Crevni polipi Karcinom debelog creva

Rigidni (čvrsti, metalni) - koriste se za pregled

rektuma i sigmoidnog dela debelog creva.

Fleksibilni (savitljivi) – koriste se za sve ostale

preglede.

Vrste endoskopa

slika

Fleksibilni edoskop

Rektoskop

Mehaničko čišćenje i pranje

koristi se enzimski deterdžent (Instruton E- aktivan

je jedan dan, čuva se na sobnoj temperaturi, zaštićen

od svetlosti) zagrejan na 40 ℃ zbog boljeg efekta.

Nakon pranja deterdžentom aparat se ispira

destilovanom vodom;

Potom se potapa u dezinfekciono sredstvo (alkoholni

preparat Triacid N- aktivan je 14 dana, čuva se na

sobnoj temperaturi, zaštićen od svetlosti) 5 do 15

minuta, u posudama sa poklopcem

Standard održavanja endoskopskih aparata

Ponovo se ispira destilovanom vodom i osuši;

Prebriše se 70% alkoholom (za brisanje se koriste

gaze, komprese ili papirna vata).

Za obolele od hepatitisa, AIDS-a ili purulentnih bolesti

koristi se zasebni aparati

Zbog rizika od infekcije, toksičnih i alergijskih reakcija

na hemikalije prilikom održavanja endoskopa,

zdravstveni radnici moraju koristiti kompletnu zaštitnu

odeću (rukavice, masku, naočare, mantil, kapu i

kaljače).

Gastroskopija

Ureaza test

Koristi se za dokazivanje prisustva helikobakter pylori,

uzročnika hroničnog gastritisa i ulkusne bolesti želuca i

duodenuma.

Gastroskopijom se uzima isečak uzorka mukoze, potapa u

rastvor fenola u plastičnim kivetama.

Zbog porasta PH vrednosti usled prisustva ureaze koju

stvara helikobakter pilori, rastvor fenola iz bledo

narandžaste prelazi u crveno - ljubičastu.

Ureaza test

Pozitivan Negativan

Kolonoskopija

Indikacija za kolonoskopiju

Biopsija debelog creva Klešta za biopsiju

Rektoskopija

Endoskopska retrogradna

holangiopankreatografija (ERCP)

Fleksibilni endoskop se uvodi do duodenuma,

potom se uvodi kateter kroz koji se aplikuje kontrast

koji ispunjava pankreasni i žučne kanale i čini Rtg

snimak.

Predstavlja dijagnostičko terapijsku metodu koja

kombinuje u sebi radiološke i endoskopske metode

Koristi se u dijagnostici:

pankreatitisa,

opstrukcije žučnih kanala,

tumora,

ugradnje bilijarnog stenta.

Kao premedikaciju pacijent dobija:

sedativ,

spazmolitik,

antiemetik.

Endoskopska video kapsula

Laparaskopija

FUNKCIONALNA ISPITIVANJA

GASTROINTESTINALNOG

TRAKTA

Manometrijsko ispitivanje

Registracija pritiska i merenje motorne aktivnosti u

različitim delovima jednjaka primenom specijalnog

manometarskog katetera koji bolesnici gutanju.

Pregled se radi ujutru natašte.

JEDNJAK

Utvrđuje se brzina peristaltike jednjaka, stepen relaksacije

sfinktera i priliv kiselog želudačnog sadržaja u jednjak.

ŽELUDAC

Ispituje se sekrecija hlorovodonične kiseline i određuje

koncentracija gastrina u serumu i želudačnom sadržaju

frakcioniranom želudačnom sondom.

TANKO CREVO

Rade se testovi pomoću kojih se utvrđuje količina

apsorbovanih materija u krvi (glukoza, laktoza, masti,

proteini) i izlučenih - neapsorbovanih fecesom i urinom.

Radi se pregled periferne krvi i pregled fecesa sa ciljem

utvrđivanja prisustva:

amiloreje (neresorbovanih ugljenih hidrata),

steatoreje (masti),

kreatoreje (mišićnih vlakana).

DEBELO CREVO

pregled fecesa mikroskopski, bakteriološki, parazitološki

pregled na okultno krvarenje;

karcinom embrionalni antigen (CEA).

U statičke metode spadaju:

određivanje amilaza u krvi i urinu (iz diureze),

lipaze,

aldolaze,

transaminaze (SGOT),

glikemije,

broja leukocita,

kalcijuma (zbog apsorpcije masti - steatoreje).

Dinamički testovi podrazumevaju:

stimulaciju rada pankreasa,

ispitivanje njegove funkcije.

PANKREAS

Ispitivanje funkcije mogu biti: statička i dinamička.

Za utvrđivanje sindroma insuficijencije jetrinih ćelija

određuje se:

protrombinski kompleks (protrombin, VI, VII faktor

koagulacije),

fibrinogen,

protrombinsko vreme,

holinesteraza,

holesterol;

JETRA

Za utvrđivanje sindroma zapaljenje jetre određuju se:

ukupne belančevine u krvi i njihove frakcije (globulini i

imunoglobulini);

Za utvrđivanje sindroma nekroze jetrinih ćelija određuju

se:

transaminaze (SGOT, SGPT),

aldolaza;

Za utvrđivanje sindroma bilijarne retencije određuje se:

bilirubin u krvi, urinu, fecesu,

ukupni holesterol,

ukupni lipidi,

alkalna fosfataza;

ASCIT

Abdominalna punkcija

Set za abdominalnu punkciju

C13- IZDISAJNI TEST

Merenje ugljen dioksida u izdahnutom vazduhu u

baznim uslovima i nakon per os unete C13 obeležene

test supstance u obliku tableta ili praška, u pravilnim

vremenskim intervalima.

Merenje se obavlja infracrvenim spektrofotometrom.

Test je potpuno neškodljiv, bezbedan, može se raditi i

kod dece i trudnica.

Testovi se rade nakon šest sati gladovanja.

Uzorak izdahnutog vazduha uzima se u specijalni

kontejner /kesu, pre i nakon unete obeležene supstance,

u više uzoraka.

C13 - UBT (urea breath test)

Dijagnostikovanje infekcije helikobakteri pylori (C13

urea razlaže se pod dejstvom bakterijske ureaze i

oslobađa ugljen dioksid i amonijak);

Vrste testova

C13 - izdisajni test pražnjenja želuca polutečnim i

čvrstim obrokom pomešanim sa Na acetatom;

C13 - MTBT (mixed trigliceride breath test)

Test lipolitičke aktivnosti pankreasa sa smešom

triglicerida;

C13 - metacetin

Test za procenu funkcije jetre i stepena oštećenja

jetre (steatoza, ciroza);

C13 - aminopirin

Test za određivanje stepena ciroza jetre i predviđanje

odgovora na terapiju kod bolesnika sa hepatitisom C;

C13 - laktoza

Test za utvrđivanje nedostatka aktivnosti enzima

laktaze u sluznici tankog creva.

Hvala na pažnji