Post on 11-Jan-2017
XXL Advent 2016
INHOUD
1 INLEIDING 3
2 WAT IS ADVENT? 3
3 HET AANBOD VAN KATHOLIEK ONDERWIJS VLAANDEREN IN EEN NOTENDOP 4
4 GRASDUINEN IN HET AANBOD VAN WELZIJNSZORG EN SPOORZES 5
4.1 WELZIJNSZORG: SAMEN TEGEN ARMOEDE 5
4.2 SPOORZES 5
5 SCENARIO VOOR DE ADVENTSWERKING OP SCHOOL 5
6 CONCRETISERINGEN 7
6.1 Voor kleuter- en lager onderwijs 7
6.2 Voor secundair onderwijs 8
6.3 Een citaat voor elke schooldag 11
6.4 Verhalen 12
6.5 Beschouwing bij de cover van Leeftocht 13
7 BEZINNINGSMOMENTEN VOOR COLLEGA’S 14
7.1 Advent: 1ste week - KIEZEN 14
7.2 Advent: 2de week - OEFENEN 15
7.3 Advent: 3de week - TONEN 17
7.4 Advent: 4de week - VERWACHTEN 18
8 BIDDEN IN DE ADVENT 21
8.1 Het nieuwe Onzevader 21
8.2 Wandelen in het licht, een digitale retraite ignatiaans bidden 22
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
3 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
INLEIDING 1
Met Kerstmis herdenken christenen de geboorte van Jezus Christus. Dat is een groot feest voor hen. De advent is de voorbereidingstijd op dat feest. Vier zondagen duurt die voorbereiding. Het is een tijd om nadrukkelijker dan anders bedachtzaam te zijn: om na te denken over het eigen leven en de plaats van Jezus daarin, over het eigen christen zijn. Die weg naar binnen gaat gepaard met een weg naar buiten: het is een tijd om zich nadrukkelijker dan anders toe te leggen op daadwerkelijk engagement, op concrete solidariteit met wie het minder goed heeft, met wie meer kansen ver-dient. De betekenis van de advent wordt bevattelijk nader toegelicht op de volgende bladzijde. Deze XXL geeft aanknopingspunten om die dubbele beweging te vertalen in de schoolwerking en zo impulsen te geven voor een waarachtige beleving van de advent op school. Voor de thematische invulling van deze adventstijd gaat de XXL te rade bij de wereld van de mu-ziek. Het jaarthema van Leeftocht is ‘Er zit muziek in!’ en dat is het kader voor deze adventsbun-del. Op de affiche wordt dat vertaald in de slogan met dubbele bodem: advent – akkoord? De XXL is geen kant-en-klaar pakket, al bevat hij wel hapklare stukken voor wie dat wenst. Hij geeft een scenario en mogelijke concretiseringen die aansluiten bij het muzikale adventsthema. Die zijn vooral suggestief van aard. Jullie kunnen erin grasduinen en er naar believen uit putten om een eigen aanbod vorm te geven, inspelend op jullie eigenheid. Een hoop- en vreugdevolle advent toegewenst!
WAT IS ADVENT? 2
Advent: voorbereiding op Kerstmis Op de eerste zondag van de advent beginnen we aan de voorbereidingsperiode op Kerstmis. Ieder geslaagd feest wordt noodzakelijkerwijze voorafgegaan door een ernstige voorbereiding. Het is deze diep menselijke vaststelling die de Kerk ertoe gebracht heeft ook de grote liturgische feesten te laten voorafgaan door een voorbereidingsperiode. Zo’n voorbereidingstijd noemt men in de Kerk ook wel eens een ‘sterke tijd’, omdat men de klemtoon legt op een meer intense beleving van het evangelie. De vier weken van voorbereiding op Kerstmis noemt men de ‘advent’. Een term die afgeleid is van het Latijnse ‘ad-ventus’, ‘ad-venire’ Het gaat om een ‘ad-venire’, een aankomen of naderbij ko-men, van twee kanten: aan de ene kant komt het ogenblik van Gods menswording – Jezus’ geboorte als mens in ons midden – naderbij; aan de andere kant moet het ook een beweging zijn van ons naar het kerstgebeuren: wij moeten ons actief voorbereiden op de komst van God onder de mensen. Daarom is de advent een uitnodiging tot inkeer. Advent is een tijd van verwachten, een tijd van hopen en intens geloven dat met de komst van het Kind er nieuwe kansen zijn tot vrede en gerechtigheid. Deze periode van inkeer en bezinning kan ieder jaar opnieuw boeiend en zinvol zijn indien we ons inzetten om dichter naar elkaar toe te groeien en om een licht voor elkaar te zijn en zo elkaar op het spoor van Jezus de Christus zetten. Het symbool bij uitstek van de advent is de adventskrans. Naarmate we het kerstgebeuren – de komst van God onder de mensen – dichter naderen, steken we meer kaarsen aan. Het licht wordt steeds intenser naarmate we meer bewust naar het kerstgebeuren toe leven. © Jean Paul Pinxten, Op het ritme van ons geloof. Over de liturgische jaarkring. Deel II. Groeien doorheen het liturgisch jaar. Halewijn, Antwerpen, 1999, blz. 7-8.
Dienst Identiteit & kwaliteit
4 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
HET AANBOD VAN KATHOLIEK ONDERWIJS VLAANDEREN IN EEN NOTEN-3DOP
Aan een verzorgd optreden gaat een lange voorbereiding vooraf. De muzikanten stemmen de snaren en oefenen het stuk in. Dat is wat in de advent gebeurt als voorbereiding op het kerstfeest. Die muzikale beeldspraak vertaalt Katholiek Onderwijs Vlaanderen in zijn aanbod voor de advent. Dat aanbod vormt een kwintet. Een mix van die vijf onderdelen geeft een eigentijdse beleving van de
advent op school, als voorbereiding op een jubelend kerstconcert.
Samen met deze XXL zijn er een affiche, een Leeftochtnummer, bezinningskaarten en een bezin-
nende PowerPoint.
Affiche
Een samenklank van diverse tonen als een harmonisch geheel is een akkoord. De affiche toont een groep muzikanten die oefenen voor een harmonisch samenspel. Advent is die harmonie al horen
terwijl ze er nog niet is. Akkoord gaan betekent ook daarmee instemmen.
Leeftocht
Het Leeftochtnummer van december (jg. 32, nr. 4) heeft het over harmonie en dissonanten. Wie verlangt er niet naar om onze wereld te helpen omvormen tot een harmonisch samenspel, in een-klank met jezelf, met de mensen om je heen en met God? Zover is het echter nog niet. Een krachti-ge tegenstem is nodig om het die richting op te sturen. Zoals de stem van Jezus. Advent is een ster-ke tijd om zulke stem te laten klinken. Akkoord?
Bezinningskaarten
Uitgeverij Muurkranten (UM) geeft i.s.m. Katholiek Onderwijs Vlaanderen vier bezinningskaarten uit met poëtische mijmeringen van Kathleen Boedt en Antoon Vandeputte. De gedachten op de ad-
ventskaart met tekst van Kathleen Boedt bespelen het beeld van de affiche.
Diamontage (PowerPoint)
Een meditatieve diamontage (PowerPoint), beschikbaar in november op de website, kan eye-opener zijn voor het team en is ook geschikt als intro van een bijeenkomst, bezinning of les, als kader voor een viermoment of als doorlopende teaser in de stille ruimte of een centrale plaats in de school. Suggestie: achtergrondmuziek van Enya, de cd 'And winter came …' af te spelen terwijl de
presentatie loopt.
Praktische info
Leeftocht en affiche: het adventsnummer van Leeftocht ontving elke abonnee gratis in bijlage bij de editie september-oktober 2016 van In dialoog, tijdschrift van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, samen met de adventsaffiche (in A3 en A2). Affiches kunnen in beide formaten worden bijbesteld: A2 tegen € 0,50, A3 tegen € 0,30, verzendingskosten € 2,50. Bestellen bij Katholiek Onderwijs
Vlaanderen
Info: identiteit_kwaliteit@katholiekonderwijs.vlaanderen, tel. 02 507 07 09.
Bezinningskaarten zijn te bestellen bij Uitgeverij Muurkranten, Monnikenwerve 1, 8000 Brugge. Tel. 050 31 26 01 – info@muurkranten.be– www.muurkranten.be. Prijs per stuk: € 0,50 (korting van-af 25 ex.) + € 3,95 verzendingskosten.
Aanbod van regio West-Vlaanderen.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
5 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
GRASDUINEN IN HET AANBOD VAN WELZIJNSZORG EN SPOORZES 4
Katholiek Onderwijs Vlaanderen wijst in zijn aanbod ook de weg naar de campagne Samen tegen armoede van Welzijnszorg. Aanvullend bij die campagne staat eveneens SpoorZeS klaar met nieuwe materialen voor het onderwijs.
4.1 WELZIJNSZORG: SAMEN TEGEN ARMOEDE
Surf naar www.samentegenarmoede.be
4.2 SPOORZES
Surf naar www.spoorzesindeklas.be
SCENARIO VOOR DE ADVENTSWERKING OP SCHOOL 5
XXL Advent Harmonie en dissonanten Samen tegen armoede
Akkoord?
Kunnen we de advent dit schooljaar eens zien als het toewerken en verlangen naar een groot Kerst-
concert?
In week 1 komt het koor met de muzikanten samen en begint de keuze van de liederen. Welke lied-jes willen we brengen op dat Kerstconcert? Bij deze keuze moet je rekening houden met moeilijk-heidsgraad, vaardigheden van de muzikanten, het soort lied dat past bij de sfeer en moet je ook nadenken over de inhoud van de liedjes: welke boodschap wil je juist meegeven met dat Kerstcon-cert? Ga je de romantische, geïdealiseerde toer op of wil je de ‘glitter en schijn’ van Kerstmis doorbreken met nummers die tot nadenken aanzetten, die een beeld schetsen van Jezus en Maria en Jozef waarmee mensen zichzelf kunnen confronteren?
KIEZEN in week 1 van de advent = nadenken over welke keuzes jij maakt in je leven. Sta hier eens even bij stil deze week en overloop eens hoe vaak je wel moet kiezen en waarom je dan voor het
één of het ander kiest. Van waaruit kies je en wat of wie bepaalt allemaal jouw keuzes?
Akkoord?
Dienst Identiteit & kwaliteit
6 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
In week 2 begint het koor en de muzikanten met het aanleren en inoefenen van de liederen die ze gekozen hebben. De gekende liederen zullen veel gemakkelijker zijn dan de nieuwe maar een goed concert is een mix van beide. Het koor zal hier moeten leren de juiste klemtonen leggen, juiste timbre, aandachtig zijn voor valse noten … En vooral als groep leren samen zingen want dat is juist de kracht van een koor, niet de solo, maar de samenzang en het samenspel maakt een concert zo
mooi!
OEFENEN in week 2 van de advent = altijd weer opnieuw beginnen met het goede te zoeken en het goede proberen te doen, dag na dag, week na week. Op de plek waar je staat elke dag opnieuw opstaan en zien waar jij kan ‘er zijn’ voor wie jou vandaag tegenkomt, ontmoet, ziet, hoort … Zie en hoor jij ook die ander, de vreemde, de onruststoker, de moeilijke, de stille, …? Kunnen we ons
oefenen in aandacht-ig zijn voor wie uit de boot valt en niet mee kan?
Akkoord?
In week 3 kennen de muzikanten en het koor hun repertoire en mogen ze beginnen denken aan hoe ze dit naar buiten gaan brengen, visualiseren, versiering, omkadering van hun concert. De zaal, de belichting, de setting van de stoelen, hun kledij … Niet onbelangrijk om een geslaagd Kerstconcert te geven! De sfeer die je wil opbouwen en laten aanvoelen, ingetogen, het kind centraal, de bood-
schap centraal!
TONEN in week 3 van de advent = tonen waar je voor gaat en waar je voor gekozen hebt en dit ook willen delen met anderen. Naar buiten treden en zeggen wat je wil zeggen. Een kant kiezen en die ook verdedigen. Dit is ook de welzijnszondag van opkomen samen tegen armoede! Profeten hebben het ons voorgedaan. Op een bepaald moment kwamen zij naar buiten en riepen ze op om te tonen waar het om gaat! Hier begint de zwangerschap heel duidelijk te zien! Er is geen weg meer terug.
Je gaat ervoor, voor je keuzes, voor je visie, voor je menswording.
Akkoord?
In week 4 is iedereen klaar en groeit het verlangen en de spanning naar het concert! Er is ingeto-genheid van spanning voor het doek opengaat maar ook enorme blijheid en enthousiasme omdat het
gaat gebeuren en je mag tonen wat je kan! Het mag beginnen!
VERWACHTEN in week 4 van de advent = in vrede en tevredenheid mogen en kunnen open staan voor de komst van dat kind dat zoveel verwachting in zich draagt. Dat kind dat ons oproept om het licht altijd weer te zien. Verwachten is ook hopen en geloven vanuit een diepe liefde dat het goed komt met onze wereld, onze relaties, onze verbondenheid. Dat kind in de kribbe zo kwetsbaar en zo sterk doet ons stil vallen en knielen en prevelen: ‘Eer aan God in de hoge en vrede op aarde aan
alle mensen van goede wil’.
Akkoord?
Een Zalig Kerst-concert!
Suggesties om concreet mee aan de slag te gaan:
Je kan deze inhoudelijke bijdrage als één geheel brengen in een vieringsmoment of bezinnend moment en daarbij gebruik maken van de bijhorende bezinnende presentatie die op dezelfde manier is opgebouwd
Je kan ook iedere week apart zien als een kort bezinnend moment waarbij je dan aanvullend nog de weekbezinningen (zie verder) kunt gebruiken
Je kan zeker met leerlingen zelf werken rond de woorden KIEZEN – OEFENEN – TONEN – VER-WACHTEN
De bijhorende diamontage kan ook als bezinnend moment naar personeel toe gebruikt worden
De weekbezinningen zijn voornamelijk gemaakt voor personeel en collega’s
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
7 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
CONCRETISERINGEN 6
6.1 Voor kleuter- en lager onderwijs
Werken rond kansarmoede 6.1.1
Met kleuters en lagere schoolkinderen werken rond kans-armoede is geen sinecure. Op de website www.cego.be vinden we een degelijk
aanbod. Een kleine greep hieruit:
Leerkrachten van de kleuter- en basisscholen vinden in dit project activiteiten waarmee zij kinderen kunnen sensibiliseren rond het omgaan met verschil-len in het algemeen en kansarmoede ter spra-
ke kunnen brengen in het bijzonder.
Het project is opgebouwd rond de figuur van Lopke, een Aarschots meisje dat in een kansarme situatie leeft. Lopke groeit, doorheen verhalen en activiteiten, mee met de kinderen van de school: ze maken kennis met
haar in de kleuterklas en volgen haar verhaal tot in het zesde leerjaar.
Verschillende aspecten van kansarmoede komen via Lopkes dagelijkse gezins- en schoolleven aan
bod.
Lopke heeft het niet altijd even gemakkelijk, maar ze is veerkrachtig en inventief. Kinderen die met haar kennis maken sluiten haar dan ook gauw in hun hart. Ze krijgen via Lopke vat op wat leven
in kansarmoede betekent en hoe ze zelf met een dergelijke situatie kunnen omgaan.
Een werkgroep van leerkrachten werkten, onder begeleiding van het CEGO, een didactisch pakket uit om Lopke in de klas te leren kennen. Doorheen verschillende verhalen en activiteiten groeit Lopke mee op met de kinderen, van de kleuterklas tot het zesde leerjaar.
Voorstel uitwerking rond het liedje ‘advent is dromen’ 6.1.2
Elke week een strofe erbij om dan hier rond te werken
1ste week = het refrein
Liedje aanleren en zingen terwijl de eerste kaars aan de adventskrans aangestoken wordt
Advent is dromen dat Jezus zal komen, dromen van vrede voor mensen van heden.
Advent is dromen dat Jezus zal komen.
Hier kan je werken rond dromen, mooie dromen, nare dromen …
Sinterklaas waarvan we kunnen dromen en dan een kerstboom versieren, de kerststal klaar zetten, lichtjes in de winkelstraten, …
Maria had waarschijnlijk ook veel dromen over haar kindje en voor haar kindje. Zoals alle ma-ma’s en papa’s droomde zij dat haar kindje een goed en lief kindje zou zijn. Wat denken jullie
dat jullie mama’s en papa’s voor jullie dromen?
2de week = eerste strofe + refrein
En weer in geuren en kleuren herhalen wat wij al weten uit oude verhalen: herders en sterren, een stal en een kind,
omdat het Kerstfeest weer begint.
Hier kan je een kerstverhaal vertellen of kinderen de kerststal laten opbouwen terwijl je vertelt over de verschillende figuren van de kerststal.
Dienst Identiteit & kwaliteit
8 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
3de week = tweede strofe + refrein
Iedere week weer een lichtje ontsteken; vlammen van vuur voor de komende weken, tekens van hoop in de duisternis, omdat het bijna Kerstmis is.
Hier kan je eventjes stil staan bij ‘licht ontsteken’. Donker maakt ons bang, niemand is graag in het donker … Waarom steken we soms een kaarsje aan, maken we het graag gezellig, maken we het
lichter …?
4de week = derde strofe + refrein
Niet als een kind en ook niet in een kribbe; maar als een vredevorst hier in ons midden, dan is er nergens verdriet meer of pijn, dan zal het altijd kerstfeest zijn.
Hier kan je stil staan bij de diepere betekenis van vrede en vreugde, nergens meer verdriet of pijn … kunnen we daar samen mee voor zorgen en hoe kunnen we dit dan doen in onze klas, in ons
gezin, in onze families …?
Andere werkvormen 6.1.3
De vzw Welzijnszorg maakt elk jaar materiaal aan om te gebruiken in het kleuter- en basisonder-wijs. Zie www.samentegenarmoede.be en bestel het materiaal online. Het wordt bij jou thuis of op school geleverd (levering is gratis). Welzijnszorg werkt met de figuur van Robby en zijn vrienden. Er
is een Robbypop, een Robbyboek en er zijn elk jaar nieuw Robbyverhalen!
6.2 Voor secundair onderwijs
Werken met het thema armoede 6.2.1
“In de armen zien we het gezicht van Christus, die zich voor ons arm gemaakt heeft.”
Paus Franciscus
Een boekentip: L. De Pril (2016). Brood én rozen voor iedereen. Antwerpen. Halewijn.
Covertekst als smaakmaker:
Wist je dat één Vlaming op tien in armoede leeft? Dat is veel. Toch denken mensen wel eens dat het
in hun gemeente niet voorkomt. Armoede blijft in Vlaanderen meestal verborgen.
In het boek van Lieven De Pril vertellen mensen die zelf armoede ervaren over de problemen waar-mee ze kampen en de vooroordelen waartegen ze moeten opboksen. Ook hulpverleners en vrijwil-ligers doen hun verhaal. Deze getuigenissen veranderen je kijk op onze samenleving, op armoede en de oorzaken ervan.
Iedereen kan in dit boek nuttige informatie vinden om armoede beter te begrijpen en er dus ook beter mee om te gaan.
Een kleine blik in het boek:
“Problemen met financies, voeding, wonen, gezondheid, opleiding, werk, gezinsleven,” zegt Marti-ne, “zijn een mechanisme dat armoede draaiende houdt.” Welzijnszorg vzw zette deze kringloop
van problematische levensdomeinen in een tekening:
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
9 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
Onze droom1:
Naast de binnenkant komt ook in het boek de binnenkant van de armoede aan bod. Het wordt voor-gesteld door 7 kabouters. Eéntje kijkt naar buiten, weg van de samenleving. De andere kabouters
drukken telkens een gevoeligheid uit.
1 Gebaseerd op het beleidsplan 2016-2020 van vzw Welzijnsschakels.
Onvoldoende inkomen
Geen, gevaarlijk of minderwaardig werk
Weinig en/of onaange-past onderwijs
Problemen in het
gezin
Ongezonde en een-
tonige voeding
Slechte en ongezonde
huisvesting
Vaak ziek zijn
Iedereen heeft een degelijke, betaalbare woning en krijgt gelijke kansen in het onderwijs.
Er is werk op maat, een gezonde leefomgeving en een toegankelijke vrijetijdsaanbod.
Iedereen heeft voldoende basisinkomen en toegang tot de dienstverlening en de gezondheidszorg.
Alle mensen kunnen gelijkwaardig deelnemen en mee
bouwen aan deze duurzame samenleving.
Dienst Identiteit & kwaliteit
10 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
(tekening: Jonas De Pril)
Nog een belangrijke quote in het boek op p. 86:
“We kiezen er niet voor om angst en haat te zaaien. We kiezen voor hoop en samenwerking, voor ontmoeting, elkaar leren kennen, leren van elkaar. We willen niet tegen elkaar opgezet worden, maar willen samen werken aan een toekomst voor iedereen. Een toekomst zonder armoede en zon-
der haat.”
Wil je meer weten, het is een echte aanrader het boek te lezen. Je kan ook surfen naar www.armoede.org voor info en tips over armoedebestrijding, verwerkingsmethodieken en beeldma-teriaal bij het boek ‘Brood en rozen voor iedereen.” Je vindt er ook informatie over een ver-
tel/muziektheater en een poëzievoorstelling geïnspireerd op het boek.
Een greep uit het aanbod:
Voor het secundair onderwijs: groepswerk rond de sociale kaart; manieren van kijken naar armoe-
de; miss en mister solidarityspel, enzovoort.
http://www.armoede.org/vorming/
Werken met het thema vrede 6.2.2
“Hoe mooi zal die dag zijn, wanneer de wapens omgesmeed worden tot werktuigen!”
Paus Franciscus
Ondanks dat de Vlaamse vredesweek voorbij is, staat er op de onderstaande website zeer bruikbaar materiaal om te verwerken in de klas:
http://www.vredesweek.be/sites/default/files/Verzet%20je%20met%20sprookjes_2016.pdf
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
11 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
6.3 Een citaat voor elke schooldag
Voor elke schooldag van de advent een citaat van Paus Franciscus “De advent geeft ons hoop: een hoop die niet teleurstelt.” “Een hart dat ‘dank u’ kan zeggen, is een goed hart, een edel hart, een hart dat gelukkig is.” “Kleine gebaren hebben zoveel waarde: zij kunnen zaadjes zijn die hoop geven, zij kunnen wegen en perspectieven van vrede openen.” “Het gebed is de ademhaling van het geloof.” “Elk kind dat geboren wordt, is een geschenk van vreugde en hoop.” “Drie woorden openen de weg om in het gezin goed te leven, om in vrede te leven: ‘alstublieft’, ‘dank’ en ‘sorry’.” “God is een klank van stilte.” “Eén van de mooiste en humaanste dingen is de glimlach naar een kind en het kind doen glimla-chen.” “Jongeren dragen een belofte van hoop in hun hart.” “In de liefde is het belangrijker te geven dan te ontvangen.” “Een medicijn dat langzamerhand vergeten wordt, is de ‘luistertherapie’.” “We weten allen dat de nacht het meest nacht is, het meest duister is even voor de dag begint.” “De nederigheid is een essentieel kenmerk van God en ligt in het DNA van God verankerd.” “Opvoeden is een daad van liefde; opvoeden betekent: leven schenken.” “Een cultuur van ontmoeting vereist dat we niet alleen bereid zijn te geven, maar ook van anderen te ontvangen.” “De schepping is de ruimte die God ons geeft om een ‘wij’ op te bouwen. “De solidariteit is de schat van de armen.” “De sport is de universele taal die grenzen, taalbarrières, rassen, religies en ideologieën overwint.” “De geboorte van Jezus is het feest van vertrouwen en hoop dat de onzekerheid en het pessimisme overwint.” “Kerstmis is het feest van ontmoeting tussen God en de mens.” Bron: Paus Franciscus (2016). Hoe mooi zou het zijn. Zijn mooiste citaten. Tielt. Lannoo. (samengesteld door Tom Zwaenepoel)
Dienst Identiteit & kwaliteit
12 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
6.4 Verhalen
Inspirerende verhalen voor Kerstmis
In het kader van het jaarthema ‘Er zit muziek in’ hier enkele verhalen: De belofte van de harpspeler (een Fins kerstverhaal) http://www.beleven.org/verhaal/de_belofte_van_de_harpspeler De fluit van de herdersjongen (een Noors kerstverhaal) http://www.beleven.org/verhaal/de_fluit_van_de_herdersjongen oors kerstverhaal over een geschenk voor het Kerstkind Stille nacht, tovernacht http://www.beleven.org/verhaal/stille_nacht_tovernacht ware vriendschap Een oud joods verhaal Een oude rabbi vroeg eens aan zijn leerlingen: “Hoe kun je het moment bepalen waarop de nacht ten einde is en de dag begint?” “Is het misschien het moment waarop je vanuit de verte een hond van een schaap kunt onderschei-den?” vroeg één van zijn leerlinge. “Nee,” zei de rabbi. “Is het wanneer je van verre een dadelboom van een vijgenboom kunt onderscheiden?” vroeg een andere leerling. “Nee,” zei de rabbi. “Maar wanneer is het dan?” vroegen de leerlingen ongeduldig. De rabbi antwoordde: “Het is als je in het gezicht van een ander mens kunt kijken en daarin je zuster of je broeder her-kent. Tot op dat moment is de nacht nog bij ons …” De kleine en de grote hand: we hebben elkaar nodig Zei de kleine hand tot de grote: “Hé, grote hand, ik heb je nodig, want bij jou ben ik geborgen. Ik voel je wanneer ik wakker word en jij bij me bent, wanneer ik honger heb en jij me voedt, wanneer je helpt, als ik een toren bouw, wanneer ik bij je kom, als ik wat angstig ben … Kom, blijf bij mij en hou me vast.” Zei de grote hand tot de kleine: “Hé, kleine hand, ik heb je nodig, want jij hebt mij gegrepen. Dat voel ik als ik veel voor je mag werken, als ik speel en lach en dol met jou, als ik met jou wonderbare, nieuwe dingen ontdek, als ik de warmte voel en van je hou. Kom, blijf bij mij en hou me vast.” Bron: J. Gregoire, 366 hoordruppels die je doen zien, Don Bosco Experience.
Het vlammetje Er was eens een groot amfitheater, met daarin duizend toeschouwers. Op een avond, in het licht van de felle schijnwerpers, staat daar plots een jongen in het midden van het podium. Hij strijkt één lucifer aan. "Kun je het zien?" roept hij. Maar bijna niemand van die duizend toeschouwers ziet iets. En lachen dat ze doen.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
13 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
"Doof nu even alle lichten", vraagt de jongen. Nu is het opeens pikdonker. Dan strijkt hij opnieuw het lucifertje aan. En vol verbazing zien ze het nu allemaal … dat piepkleine vlammetje. "Neem allen lucifers en steek ieder van jullie er eentje aan", zegt de jongen verder. Zo doen ze. En die duizenden kleine vlammetjes zetten het hele amfitheater in een zee van licht. Net een grote zon, waaraan iedereen zich voedt. Een vuur van enthousiasme, een vuur van goede initiatieven, van geluk … van volharding …
van goede moed …
Bron: J. Gregoire, 366 hoordruppels die je doen zien. Don Bosco Experience.
Op zoek naar mijn ideaal: verzameling kerstverhalen van Daniel De Coen
Bron: De Coen, Daniel, I fall upon the thorns of life! I bleed! Kerstmis en de Heilige Graal. 2013
Dat is de titel van de verzamelbundel van Daniel De Coen met een reeks kerstverhalen van zijn hand. De reeks kadert in zijn zoektocht naar ‘het ideaal’, een alternatieve formulering van het zoe-
ken naar een harmonisch samenspel.
Download hier de volledige bundel.
6.5 Beschouwing bij de cover van Leeftocht
Die éne andere boom tussen al dezelfde bomen. Dat kan je ‘uniek’ noemen. Je bent anders dan de anderen, bijzonder, speciaal, een buitenbeentje.
Dienst Identiteit & kwaliteit
14 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
Zoals een dissonant plots klinkt in de harmonie. Die andere toon die je niet verwacht. Die doet je opkijken, haalt je misschien uit je comfortzone en uit de sfeer waar je inzat. Maar hoe dan ook
doet het iets met je! En vraagt een dissonant om een reactie!
Je kan je eraan ergeren, je kan erdoor verwonderd raken!
De dissonant kan je anders doen luisteren, anders doen kijken, anders doen handelen.
Kunnen we deze adventsperiode ons oor te luisteren leggen bij ‘dissonanten’ die een tegenstem
laten horen door hun eigen aard, hun eigen ‘uniek’ zijn, hun eigen ‘verschillend zijn’?
Het kan een profetische stem van welzijnszorg zijn die aandacht vraagt voor de kansarmen?
Het kan je allochtone buurman of -vrouw zijn die jouw hulp nodig heeft omdat ze de taal nog niet
voldoende beheerst?
Het kan je dochter of zoon zijn die een heel andere weg inslaat dan jij als ouder droomt?
Het kan je eigen stem zijn die je te veel het zwijgen oplegt omdat je je eigen dromen hebt opgege-ven?
Zien we de parasolden tussen de sparren en raken we erdoor geërgerd of verwonderd?
Aan jou de keuze om er iets mee te doen!
BEZINNINGSMOMENTEN VOOR COLLEGA’S 7
7.1 Advent: 1ste week - KIEZEN
Bezinning: een lied van licht en zijn 7.1.1
Lied: Lichtjes in de mist
Muziek: Matthijn Buwalda met Stef Bos
Voor mij is Hij de hemel die de aarde kust als milde regen. En niet een waterdicht systeem dat ons van boven is gegeven. Voor mij is Hij een vrouw waaruit het leven wordt geboren. En niet het spook dat oorlog zoekt en najaagt wat hij heeft verloren. Voor mij is Hij een kind dat overstroomt van liefde. Ik zie hem in het licht, dwars door de wolken, dat zegt: wat heb je eigenlijk te verliezen?
(Refrein) De mist van het mysterie is het mooiste in het dal. De kern is onbereikbaar en toch is ze overal. En net als ik denk te weten, blijkt dat ik me heb vergist. We zwerven tot we thuis zijn, we zwerven langs lichtjes in de mist. Voor mij is Hij de stilte van geluk en van verdriet. Van alles dat geen naam heeft, de schoonheid van het niets. Hoe langer ik Hem ken,
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
15 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
hoe meer ik zelf verdwijn. En denk: als ik dan maar geloof,
dat Hij wel is wie Hij zal zijn
(Refrein) Onbereikbaar Dichtbij Mij
Woorden om van te leven 7.1.2
Uit de Brief aan de Romeinen: “De nacht loopt ten einde, de dag nadert al. Laten we ons daarom ontdoen van de praktijken van
de duisternis en ons omgorden met de wapens van het licht.” (Rom 13,12)
Tot slot 7.1.3
Verstil en luister Er wordt gezongen – geen woord je hoort, geen klank weerklinkt - Een lied van louter zijn. Wees stil en luister: De bomen zingen – geen lover ruist, roerloos de stammen Ze zijn: dat is de zang. Wees stil en luister God zingt zichzelf de lof In al wat leeft, wat is. God zingt in mij: ik ben. Word stiller nog en hoor: God zingt zichtzelf volwaardig lof. Hij zingt: Hij is het Zijn. Wees stil en luister: Het zijn: het zingt. Jan Lammens
7.2 Advent: 2de week - OEFENEN
Lied van vrede: Stille nacht, heilige nacht – 1914 7.2.1
Stille nacht, heilige nacht Alles slaapt, eenzaam wacht Bij het Kindje, 't hoogheilige paar Rond de kribbe zingt d'engelenschaar Slaap in hemelse rust Slaap in hemelse rust Stille nacht, heilige nacht Davids Zoon, lang verwacht wordt door d'herders begroet in de stal Op de bergen klinkt vreugdegeschal: Heil de Redder is daar! Heil de Redder is daar! Stille nacht, heilige nacht 't Godd'lijk Kind vreedzaam lacht Liefde spreekt uit Zijn mondeke teer Komt, knielt allen bij 't Kindeke neer
Dienst Identiteit & kwaliteit
16 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
Schenk Hem allen uw hart Schenk Hem allen uw hart
Woorden om van te leven: Uit de profeet Micha 4, 3-4 7.2.2
Hij zal rechtspreken tussen machtige volken, over grote en verre naties een oordeel vellen, Dan zullen zij hun zwaarden omsmeden tot ploegijzers en hun speren tot snoeimessen. Geen volk zal nog het zwaard trekken tegen een ander volk, Geen mens zal meer weten wat oorlog is. Ieder zal zitten onder zijn wijnrank en onder zijn vijgenboom, Door niemand opgeschrikt, Want de Heer van de hemelse machten heeft gesproken.
Tot slot: Himno de la Paz - Chili 7.2.3
Vrede, vrede, vrede. De wereld vraagt vrede. Zoek de vrede in jezelf en draag ze uit, de wereld rond. Alleen de vrede draagt de vrede, oorlog veroorzaakt oorlog. Vrede is de zuster van de liefde, als ze overwint zijn er geen overwonnenen. Vrede is de kracht waarmee de zon elke dag oprijst. Vrede is het wereldgeweten dat rust in zijn onschuld. Zaai de boom van de vrede overal waar je gaat. En de hele hemel zal het zaad beschijnen van jouw vrede. Alles als je de vrede hebt kan je geven
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
17 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
7.3 Advent: 3de week - TONEN
Tonen waar je voor staat en waar je wil voor gaan (Rien ne changera sur la terre des 7.3.1hommes)
Rien ne changera sur la terre des hommes,
si la justice meurt entre nos mains.
Il nous sera vain de parler du Royaume
si la richesse encombre nos chemins.
Tu parles de l'affamé, là-bas,
que défigure la misère,
mais à ta porte, n'oublie pas
celui qi meurt de faim !
Tu parles de l'immigré, là-bas,
qui doit quitter son coin de terre;
mais à ta porte, n'oublie pas
celui qui n'a plus rien !
Tu parles du condamné, là-bas,
que les tyrans font disparaître;
mais à ta porte, n'oublie pas
celui qui ne dit rien !
Tu parles de l'opprimé, là-bas,
qui doit se soumettre et se taire;
mais à ta porte, n'oublie pas
celui qui n'est plus rien !
Niets zal er veranderen in de wereld van de mensen als de gerechtigheid in onze handen sterft. Tevergeefs zullen wij van het Koninkrijk spreken als onze rijkdom ons belet te gààn.
Je spreekt van wie honger lijdt,
van wie kapot gaat van miserie.
Maar zag je hiér reeds, voor je deur,
de mens die honger lijdt ?
Je spreekt van hem die immigreerde,
die zijn eigen streek verlaten moest.
Maar zag je hier reeds, voor je deur,
de mens die niets meer heeft ?
Je spreekt van hem die veroordeeld werd, die door tirannen uit de weg werd geruimd.
Maar zag je hier reeds, voor je deur,
de mens die nooit iets zegt ?
Je spreekt van hem die verdrukt wordt, die zich moet onderwerpen, en zwijgen. Maar zag je hier reeds, voor je deur, de mens die niet meetelt?
Dienst Identiteit & kwaliteit
18 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
Jacques Gaillot, bisschop van de armen
Door zijn radicale keuze voor uitgestoten mensen moet hij het bisschopshuis in Evreux verlaten. Hij gaat een jaar lang wonen in het beruchte kraakpand in de Rue du Dragon in Parijs, tussen de families zonder papieren. Hij maakt deel uit van verenigingen die de rechten verdedigen van men-sen die geen papieren hebben of slecht gehuisvest zijn en wordt zo de bisschop van de armen. Dikwijls doet men een beroep op hem buiten Frankrijk voor de verdediging van politieke gevange-nen en van de mensenrechten.
Jacques Gaillot wordt bisschop van Partenia, een bisdom op de hoogvlakte van Setif (in Algerije), in de streek waar hij zijn militaire dienstplicht vervulde. Het bisdom, dat nu niet meer bestaat, is tot symbool geworden van allen die het gevoel hebben dat ze voor de samenleving of voor de kerk
niet meer bestaan. Het is een immens bisdom, zonder grenzen, waarin de zon nooit ondergaat.
“Pas als je in je broer de vreemdeling erkent, Bereik je de broederschap in haar volle zin.”
Emmanuel Levinas
Jacques Gaillot heeft ons getoond en voorgeleefd hoe je ‘broer’ kunt worden met hen die aan de kant staan, die voor niemand van tel zijn, die geen huis en papieren hebben.
Deze 3de week van de advent worden we meer en meer gevraagd om te tonen dat we de kant kie-zen van elke kleine mens, zoals Jezus ons toonde.
“Voor kleine mensen is Hij bereikbaar Hij geeft hoop aan rechtelozen
Hun bloed is kostbaar in Zijn ogen
Hij koopt hen vrij uit het slavenhuis.
Hij zal opkomen voor de misdeelden, Hij zal de machten die ons dwingen,
breken en binden, Hij zal leven,
onvergankelijk als de zon.”
Huub Oosterhuis
Heer
Help ook mij om in deze adventstijd
de radicale zorg van Jezus voor de kleine mens te zien.
Help mij in deze adventstijd
zoals Jezus, het geknakte riet niet breken
maar tonen zoals Hij
dat recht doen aan elk mens
mensen doet opstaan en doorgaan
sterk en fier om wie ze zijn.
Zo kunnen we samen bouwen
aan een samenleving waar iedereen mee telt.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
19 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
7.4 Advent: 4de week - VERWACHTEN
Lied: Rorate Caeli … Kom Heer jezus kom … 7.4.1
Rorate Caeli (‘Dauwt hemelen’) zijn de eerste woorden van het gregoriaanse intredegezang voor de mis op de laatste zondag van de Advent. Deze zondag wordt daarom ook wel 'Zondag Rorate' genoemd. Ook is het Rorate Caeli een adventsgezang. De tekst van het gezang is afkomstig uit Jesaja (45:8). Het drukt het ver-langen naar de komst van de Messias uit. Rorate Caeli is door verschillende componisten getoonzet. Heinrich Schütz (1585-1672) componeerde een melodie bij de tekst. Joseph Haydn (1732-1809) componeerde zelfs een complete Missa Rorate coeli desuper. Het 'Christus Oratorium' van Franz Liszt (1811-1886) opent met de gregoriaanse introïtus.
Inleiding
Een oude rabbi vroeg eens aan zijn leerlingen: 'Hoe kun je het moment bepalen waarop de nacht ten einde is en de dag begint?' 'Is het misschien het moment waarop je vanuit de verte een hond van een schaap kunt onderscheiden?', vroeg één van de leerlingen. 'Neen', zei de rabbi. 'Is het wanneer je van verre een dadelboom van een vijgenboom kunt onderscheiden?', vroeg een andere leerling. 'Neen', zei de rabbi. 'Maar wanneer is het dan?', vroegen de leerlingen ongeduldig. De rabbi antwoordde: 'Het is als je in het gezicht van een ander mens kunt kijken en daarin je zuster of je broeder herkent. Tot op dat moment is de nacht nog bij ons …'
Refrein + eerste strofe van het lied Rorate laten spelen
'Dauwt hemelen uit den hoge en mogen de wolken de rechtvaardige regenen; moge de aarde zich openen en de Verlosser uitspruiten.' Kom Jezus kom!
'Wees niet vertoornd, Heer, gedenk niet langer onze zonden; zie de stad van de Heilige is ver-woest, Sion ligt in puin, Jeruzalem is ontredderd; uw heilige en luisterrijke stad, waar onze vade-ren U lof hebben gezongen.’
Tekst
De dagen zijn kort en de nachten lang; de winter neemt het over van de herfst. De mensen trekken zich terug in hun huizen van steen en zien alweer uit naar de lente en de zomer om naar buiten te kunnen, het licht tegemoet … Want zo zijn wij, mensen: zonzoekers en zinzoekers, hunkerend naar de eeuwige belofte.
uit het Boek der Schepping: 'Er moet licht zijn …'
2de strofe van het lied laten beluisteren
'Wij hebben gezondigd, en zijn geworden als een onreine; daarom zijn wij allen als een blad dat valt; onze zonden sleuren ons mee als de wind; U heeft uw gelaat voor ons verborgen, en ons neergeworpen in de macht van onze zonden.'
Dienst Identiteit & kwaliteit
20 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
3de strofe van het lied laten beluisteren
'Heer, zie neer op de ellende van uw volk, en zend die U beloofd heeft; zend het Lam dat de aar-de beheerst uit Petra in de woestijn naar de berg van Sions dochter, opdat Hij het juk van onze zonden weg neme.'
Tekst
En dan te weten en te voelen dat er een groot Licht op komst is: de winter even geen winter meer, de nacht even geen nacht. Want uit het meisje Maria zal een kind geboren worden waar geslachten lang naar hebben uitgezien: Jezus Messias, Kind van God, Licht van de wereld. Nog een korte tijd en de bloem springt open, het koren is gerijpt, de zomer is terug,
God-met-ons wordt geboren …
4de strofe laten beluisteren
'Troost u, troost u, mijn volk; weldra komt uw heil; waarom wordt gij verteerd door smart? Waar-om grijpt steeds weer nieuwe droefheid u aan? "Ik zal u verlossen; wil niet vrezen. Ik ben immers de Heer, uw God, de Heilige van Israël, uw verlosser.'
Tekst
Hij zal een groot en teder man worden, die zoon-van-Jozef. De Heer zal hem tot koning zalven, tot Zoon-van-David. Een kind groeit uit tot de verlosser van de wereld. Dit Kind wil voor alle mensen zonder onderscheid een wereld van vrede, een kersttijd voor altijd … in ieder huis
Ter overweging
Omer Gielliet, de pastoor van Breskens die uit wrakhout kunstwerken maken kan, heeft indertijd een pracht van een beeld gemaakt van Maria in de Advent. En heel merkwaardig: het beeld is eigenlijk niets anders dan een heel groot oor. Hij heeft er als duiding volgende tekst bij geschreven:
Maria Ik denk dat je heel diep bent neergedaald in de nood dat je kind daaruit ontvangen is dat je door te buigen en af te dalen langzaam maar zeker één en al oor bent geworden voor je man en je zoon en voor wat mensen zo drukt dat je daarom soms een vuist hebt gemaakt en hebt gezongen van 'kleine mensen maakt Hij groot'. Ik hoor jou zingen vandaag voor al wie arm is en uitgesloten, Maria.
Ik hoor jou zingen van God. Maria, uit jouw oren en jouw horen zijn vele kleine mensen herboren …
Katholiek Onderwijs Vlaanderen
21 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
Gebed om af te sluiten
Een Kind wordt ons geboren! Een Kind dat teken wil zijn van verbondenheid tussen de mensen. Wij bidden God, moge dat Kerstkind ons de kracht geven om onze keuze voor de kleinste mensen vol te houden. Moge de vrede ons van hier begeleiden, ons toekeren naar elkaar en tot toekomst strekken voor de wereld. Amen.
Bidden in de advent 8
8.1 Het nieuwe Onzevader
In de Vlaamse en Nederlandse katholie-ke Kerk wordt een nieuwe vertaling van het Onzevader geïntroduceerd bij het
begin van de Advent 2016.
Een nieuwe vertaling ingang doen vin-den van een zo ruim verspreid gebed als het Onzevader, is geen gemakkelijke
opgave.
Daarom hebben de bisschoppen een gebedskaart met de nieuwe tekst en de
nieuwe toonzetting laten ontwerpen.
Ze willen die kaart ruim verspreiden via parochies, verzorgingsinstellingen en
het onderwijs. Daarom stellen ze gratis een pakket gebedskaarten ter beschikking van elke instel-ling en elke school. Een voorbeeld van de gebedskaart vind je hier. De kaart is ter beschikking
vanaf 1 september 2016.
Er zijn twee manieren om de kaart te bestellen:
Je laat het gewenste aantal kaarten opsturen. Dit kan door de bestelbon terug te sturen naar uitgeverij Halewijn. Zij sturen je dan het gevraagde aantal toe. Zij rekenen enkel de verzen-dingskosten aan. Hoeveel die bedragen vind je op de bestelbon.
Je haalt het gewenste aantal kaarten op in een van de liturgische centra. Dit kan door jouw bestelling, via de bestelbon op te sturen naar Halewijn, zij zorgen er voor dat de centra jouw bestelling ontvangen. Een overzicht van de centra en hun adresgegevens vind je op de be-stelbon.
Op de website www.nieuwonzevader.be vind je vanaf 1 september 2016 bijkomende informatie over de nieuwe vertaling en over de verschillende publicaties die dit najaar verschijnen.
De bisschoppenconferentie en Katholiek Onderwijs Vlaanderen danken je alvast voor je interesse en hopen dat je zult meewerken om deze nieuwe vertaling van het Onzevader snel algemeen in-gang te doen vinden.
Het Onze Vader in diverse uitgaven, van plooifolder, affiche tot bladwijzer en boekje … Meer info vind je hier.
Dienst Identiteit & kwaliteit
22 van 22 XXL advent 2016 2016-11-14
8.2 Wandelen in het licht, een digitale retraite ignatiaans bidden
(http://www.ignatiaansbidden.org)