1. Wstrząs jako zagrożenie życia: przyczyny i objawy wstrząsu.

2. Pierwsza pomoc we wstrząsach. 3. Odpowiednia pozycja poszkodowanego

we wstrząsie. 4. Zabezpieczenie termiczne.

Jest to stan kliniczny, w którym na skutek dysproporcji między zapotrzebowaniem a dostarczeniem odpowiedniej ilości tlenu do komórek organizmu dochodzi do upośledzenia funkcji i niewydolności ważnych dla życia narządów.

krwotoczny hipowolemiczny kardiogenny septyczny toksyczny anafilaktyczny neurogenny hemolityczny pourazowy

Niepostępujący, gdy uruchomione mechanizmy kompensacyjne są wydolne i zapewniają minimalny przepływ krwi przez narządy obwodowe.

Postępujący, gdy wydolność mechanizmów kompensacyjnych ulega zmniejszeniu lub jest niewystarczająca dla przeciwdziałania utrzymującej się przyczynie wstrząsu (np. trwającej utracie krwi), co doprowadza do postępującego niedokrwienia narządów obwodowych.

Nieodwracalny, gdy niewydolność mechanizmów kompensacyjnych powoduje niedokrwienie, niedotlenienie i martwicę komórek prowadzącą do niewydolności narządów.

Wstrząs krwotoczny występuje najczęściej. Znaczna utrata krwi grozi spadkiem ciśnienia krwi i niedostatecznym zaopatrzeniem tkanek w tlen. Ból z rany zwiększa dodatkowo groźbę wystąpienia wstrząsu. Do powstania wstrząsu krwotocznego dochodzi wówczas, gdy ubytek krwi przekracza 25% krwi krążącej.

Wstrząs stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia chorego.

krwotoki zewnętrzne i wewnętrzne utrata płynów np. przy rozległych

oparzeniach silne wymioty/biegunki obfite poty, np. udar słoneczny

◦ niepokój, zaburzenia świadomości związane z niedokrwieniem i niedotlenieniem mózgu

◦ bladość skóry ◦ spadek ciśnienia krwi spowodowany zmniejszeniem

objętości krwi krążącej ◦ szybki i słaby puls spowodowany zmniejszonym

przepływem krwi i tachykardią◦ pocenie się i hipotermia - wynika ze skurczu naczyń

skórnych i uruchomienia czynności gruczołów potowych ◦ niska produkcja moczu spowodowana skurczem naczyń

nerkowych◦ hiperwentylacja◦ pragnienie i suchość w ustach (duże zapotrzebowanie na

płyn)◦ zmęczenie ◦ wymioty, biegunki

jeśli to możliwe, należy usunąć przyczynę wstrząsu, np. zatamować krwotok.

ułożyć poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej, tj. płasko na wznak z nogami uniesionymi około 30cm wyżej (można podłożyć wałek z koca itp.)

zapobiegać utracie ciepła, poszkodowany powinien leżeć na kocu i być też nim przykryty.

uspokoić poszkodowanego i starać się zachować spokój w jego otoczeniu.

wezwać karetkę pogotowia. regularnie kontrolować ważne funkcje życiowe.