TÜRKİYE-İSRAİL TÜRKİYE-İSRAİL İLİŞKİLERİİLİŞKİLERİ

Doç. Dr. Atilla SANDIKLIDoç. Dr. Atilla SANDIKLI

BİLGESAM BaşkanıBİLGESAM Başkanı

Türk-İsrail İlişkileriTürk-İsrail İlişkileri

1

• Türk-İsrail ilişkileri tarihsel süreç içinde inişli ve çıkışlı bir seyir izlemiştir.

• Osmanlı devleti İspanya’nın sınır dışı ettiği, Avrupa devletlerinin kabul etmediği 200.000’den fazla Yahudiyi topraklarında yerleşmeye davet etmiştir.

• Osmanlı devletinde Yahudiler tarih boyunca ticaret, sanayi, ve finans dallarında ön planda olmuşlardır.

• İkinci Dünya Savaşı’nda Almanya’dan kaçan Yahudi akademisyenler Türkiye’ye davet edilmiş ve üniversitelerde iş imkanı sağlanmıştır.

Tarihsel Süreçte İlişkiler

Tarihsel Süreçte İlişkiler 1949 – Tanıma

1950 – Diplomatik İlişki kurulmuştur. (Elçilik Düzeyinde ilişki tesis edildi)

1956 – Süveyş Krizi (Maslahatgüzar Düzeyine düşürüldü)

1980 – Kudüs Yasası

(Bütün Görevliler Merkeze Çağrılmıştır)

1991 – İlişki Seviyesi

(Büyükelçiliğe Yükselmiştir)

3

4

İlişkilerin gelişm

esinin

İlişkilerin gelişm

esinin

Temel N

edenleri

Temel N

edenleri

AB ile Gergin ilişkiler

Komşu Ülkelerin Teröre Destek Vermesi

Suriye-Yunanistan Askeri Eğitim Anlaşması

Harp Silah, Araç ve Gereçlerinin Temininde zorluk

Teknoloji Transferi İhtiyacı

3

1990’lı Yılların Sonunda1990’lı Yılların Sonunda

İSRAİL İLE STRATEJİK İŞBİRLİĞİNDEN ORTAK DENGELİ İLİŞKİYE GEÇİLDİ

5

İlişkilerde 2000’li Yıllarİlişkilerde 2000’li Yıllar

6

İlişkilerde 2000’li Yıllarİlişkilerde 2000’li Yıllar

7

İlkesel Dış Politikaİlkesel Dış Politika

8

İlişkilerde Son Dönem: 2005İlişkilerde Son Dönem: 2005

• Kısa süreli gerginlik sonrasında Türkiye’nin girişimleriyle ilişkiler yeniden düzeldi.

• Başbakan Erdoğan dış politika danışmanlarını İsrail’e gönderdi.

• Ocak 2005’de Dışişleri Bakanı Gül İsrail’i ziyaret etti.

• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Eretz sanayi bölgesini geliştirme projesini başlattı.

9

İlişkilerde Son Dönem: 2006İlişkilerde Son Dönem: 2006

Türkiye;Suriye – İsrail arasında bir anlaşmaya varılması için gizli görüşmelere öncülük etmiştir.

Ancak; İsrail, 2006’da Lübnan’ın güneyini işgale başlamıştır. 1000’den fazla sivil öldürülmüş, BM’ye bağlı gözetleme tesisi vurulmuş, 4 BM personeli hayatını kaybetmiştir.

Türkiye İsrail’in saldırısına sert tepki göstermiştir;Araştırma-geliştirme projeleri askıya alınmışManavgat Suyu Projesi durmuşGAP bölgesine yapılan yatırım planları sonlandırılmışAskeri modernizasyon projeleri gündemden kalkmaya başlamıştır. 9

İlişkilerde Son Dönem: 2008İlişkilerde Son Dönem: 2008

10

Başbakan;Başbakan;

İsrail’i saldırgan bir ülke

Dökme Kurşun Operasyonu’nu devlet terörü

Gazze’yi «Açık hava hapishanesi» olarak nitelemiş ve BM’yi olarak nitelemiş ve BM’yi göreve çağırmıştır.göreve çağırmıştır.

İlişkilerde Son Dönemİlişkilerde Son Dönem

11

12

Türk-İsrail İlişkilerinde Türk-İsrail İlişkilerinde Onarılması Zor Bir hasarOnarılması Zor Bir hasar

31 Mayıs 2010

1

Mav

i Mar

mar

a

Mav

i Mar

mar

a il

e il

gili

Rap

orla

r

ile

ilgi

li R

apor

lar

2

BM Güvenlik KonseyiBaşkanlık Açıklaması

Türk-İsrail İlişkileri Dibe Vurdu

İlişkilerde Son Dönemİlişkilerde Son Dönem

13

Palmer Raporu

14

Palmer Raporu

Palmer Raporu

15

Türkiye’nin Tepkisi ve YaptırımlarDışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu;

16

17

Türkiye’nin Yaptırımlarının Nedeni

İsrail alçak koltuk ve Mavi Marmara krizinde; güçlenen Türkiye’nin yükselişini sekteye uğratmak, bölgedeki devletler ve halklar

üzerindeki artan itibarını zedelemek istemiştir.

Türkiye’nin Yaptırımlarının Nedeni

18

OlumluOlumlu Yaptırımlar bölgedeki gelişmeler dikkate alındığında İsrail’in yalnız Yaptırımlar bölgedeki gelişmeler dikkate alındığında İsrail’in yalnız

kalmasına neden olacaktır.kalmasına neden olacaktır.

İlişkilerin dibe vurması, Türkiye-İsrail işbirliğini teşvik eden Batılı ülkelerin İlişkilerin dibe vurması, Türkiye-İsrail işbirliğini teşvik eden Batılı ülkelerin bölgedeki nüfuzuna zarar verecektir.bölgedeki nüfuzuna zarar verecektir.

Türkiye örnek ve öncü ülke statüsü kazanacaktır.Türkiye örnek ve öncü ülke statüsü kazanacaktır.

OlumsuzOlumsuz Terör ve sözde Ermeni soykırımı tasarısı konularında olumsuz gelişmelere Terör ve sözde Ermeni soykırımı tasarısı konularında olumsuz gelişmelere

yol açabilir.yol açabilir.

İsrail ile teknolojik, ekonomik ve ticari ilişkilerde yavaşlamanın İsrail ile teknolojik, ekonomik ve ticari ilişkilerde yavaşlamanın Türkiye’nin gelişmesine olumsuz etkisi olabilir.Türkiye’nin gelişmesine olumsuz etkisi olabilir.

19

Sonuç

TÜRKİYE-İSRAİL TÜRKİYE-İSRAİL İLİŞKİLERİİLİŞKİLERİ

Doç. Dr. Atilla SANDIKLIDoç. Dr. Atilla SANDIKLI

BİLGESAM BaşkanıBİLGESAM Başkanı