description
Trong một chuyến đi tìm sách Nôm ở đồng bằng sông Cửu Long năm nọ, tôi được một nhà sưu tập sách cho sao chụp một quyển ĐTTT Nôm rất lạ. Sách viết tay bằng môt thứ chữ đẹp trên giấy bản xưa, rách nát, mất bìa và mất vài trang sau cùng, may mà phần đầu và phần ruột còn nguyên vẹn. Mỗi trang trình bày theo kiểu những quyển Nôm mà chúng ta biết nguồn gốc từ bản Hán văn như Tỳ Bà Hành, như Chinh Phụ Ngâm nghĩa là chia chiều dọc thành nhiều phần: (1) phần chú thích (2) phần Hán Văn, (3, 4) phần Nôm của câu lục và câu bát.Vì sách mất tựa tôi tạm gọi quyển sách lạ nầy là Đoạn Trường Tân Thanh Hán Văn Phiên Chuyển để chỉ rõ sự đặc biệt của sách: Có phần chuyển dịch ra Hán văn. Phần nầy coi sơ qua đã thấy người dịch rất giỏi Hán văn và có tâm hồn của một thi sĩ. Ông dịch nhẹ nhàng, giữ nguyên ý mà chữ dùng thì không cầu kỳ, cốt sao cho người đọc đọc phần Hán Văn hiểu thêm câu thơ Nôm bên dưới. Đặc biệt mỗi câu dịch đều gồm 16 chữ Hán dịch 14 chữ Nôm của cặp lục bát, dịch theo thể thơ. Không nhiều hơn, không ít hơn từ đầu cho đến cuối sách. Mở đầu sách cũng có bài thơ vịnh Kiều của Phạm Quí Thích cho nên tôi cho rằng quyển nầy không thể xuất hiện trước hơn nửa thế kỷ sau XIX, nghĩa là nó có xuất xứ từ những quyển Nôm trước đó ở miền Bắc. Một nhà nho học nào đó ở trong Nam đã thương thích văn chương Đoạn Trường Tân Thanh mà phiên chuyển ra Hán Văn và chỉnh sửa lại theo ý mình những chữ theo ông là chưa đạt.Phần Nôm đáng chú ý vì (1) có nhiều chữ khác với các bản ĐTTT đang lưu thế. Chẳng hạn như chữ nghỉ trong câu gia tư nghỉ cũng thường thường bậc trung đã được sửa thành chữ người. (2) Một vài vấn đề nho nhỏ gây tranh cãi như hình dáng của Thúy Vân Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang, không phải là nét người như có bản Nôm đã viết như vậy. Câu Nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một trương, rõ ràng là một trương, chứ không là Hồ cầm, Ngãi Trương..Tóm lại, cuốn Đoạn Trường Tân Thanh Hán Văn Phiên Chuyển nầy có thể giúp ta hiểu rõ ràng hơn những câu khó kiểu trong bản văn nhờ phần phiên chuyển và phần chú thích- tuy rằng phần nầy sơ lược và không phải lúc nào cũng có - Nó cũng đóng góp cho bước đường tái tạo một bản Kiều nhiều phần chính xác và được nhiều người công nhận nhứt.