TORAKS RADYOLOJİSİ

Prof Dr Nurhayat YILDIRIM

PA AKCİĞER GRAFİSİNDE TEKNİK ÖZELLİKLER

Film ayakta çekilmelidir.Göğüs ön duvarı film kasetine değmelidir.Işık kaynağı kişinin arkasında olmalıdır.Işık kaynağı ile kaset arasında 185 cm

mesafe olmalıdır.Kişi derin nefes alıp nefesini total akciğer

kapasitesinde tutmalıdır.

Pozisyon:Klavikulaların ön uçları,

vertebraların processusspinosuslarından eşit uzaklıkta olmalıdır.

Skapulalar akciğer alanlarında olmamalıdır.

Grafide apeksler, her iki diyafram ve kostofrenikaçılar görülmelidir.

TRAKEA:Üst ve orta

mediastende yer alan bu oluşum, orta hatta yer almalıdır.

1,8-2,2 cm çapında hava kolonu olarak izlenir.

KALP VE BÜYÜK DAMARLAR:

Kardiyotorasik indeksSağ kalp kenarı, sol

kalp kenarıAort ve pulmoner

arterlerRadyolojik hilusVena cava superior

İnspirasyonun derinliği:

Diyafram kubbesi, 6. ön kot ucu ya da 10. arka kot hizasında olmalıdır.

Sağ diyafram genelde sol diyaframdan 1,5-2 cm daha yüksektir.

Radyoaktif ışının yeterliliği:

İlk dört torasik vertebranıntrabeküler yapısı görülmeli, kalp arkasındaki vertebralar hafifçe seçilmelidir.

DİYAFRAM:Sağ diyafram, sol diyaframdan 1,5-2 cm daha

yüksektir.Solda akciğer tabanı ile mide havası arasındaki

kalınlık <1 cmKostofrenik ve kardiyofrenik açılar arasında

çizilen çizgi ile diyafram kubbesi arasındaki mesafe yaklaşık 2 cm’dir. YUMUŞAK DOKULAR:

Meme ve meme başı gölgeleriPektoral kas gölgeleriOmuz, boyun gölgeleri

HİLUSLAR:Anatomik ve radyolojik hilusSol hilus sağdan yaklaşık 0,5-2,5 cm daha

yukarıdadır.KEMİKLER (kırık ve litik lezyon):

Klavikula, kot, skapula ve vertebra

Kostokondral yüzler,serbest kotlar

AKCİĞERLER:Sağ akciğer volümü soldan daha fazladır.İki akciğer karşılaştırılarak

değerlendirilmelidir.Akciğerler üç bölüme ayrılarak

değerlendirilir: 2. ve 4. ön kotlardan geçirilen yatay çizgilerle üst, orta ve altzonlara ayrılır.

Ayrıca, hiluslara komşu akciğere “santral”, plevraya komşu akciğer alanlarına da “periferik” ismi verilir.

PA akciğer grafisindeMediastenKalp arkasındaki akciğer alanlarıDiyafram arkasındaki akciğer alanlarıAkciğer apeksiSternum arkasındaki akciğer alanları

iyi izlenemez!

Yardımcı GrafilerLateral grafiLateral dekübitüs grafiLordotik filmOblik grafiEkspirasyon filmi

RADYOLOJİK BULGULARAkciğerlerde gözlenen normalden

sapmalardan biri: HOMOJEN OPASİTELER

KonsolidasyonAtelektaziKitlePlevrada sıvı toplanması

kalınlaşmakalsifikasyonlar

KONSOLİDASYON (PNÖMONİK OPASİTE)

Özellikle alveollerin ve periferiksolunum yollarının sıvı, enflamatuar hücre ve benzerleri ile dolması ile oluşur.

Segment, lob ya da tüm akciğeri tutar.

Konsolidasyon Nedenleri1. Enfeksiyon2. Pulmoner enfarkt3. Allerjik akciğer hastalıkları4. Bağ dokusu hastalıkları5. Sarkoidoz6. Eozinofilik pnömoni

En Fazla Kavite Görülen HastalıklarTüberkülozStafilokok pnömonisiAkciğer kanseriMantar enfeksiyonlarıKistik bronşektaziRomatoid nodülWegener granülomatozu

KİTLE LEZYONUAkciğer alanları içinde gözlenen 3 cm ve

daha büyük, düzenli ya da düzensiz sınırlıopasitelerdir.

Akciğer içinde olan lezyonlar volüm değişikliği yapmaz. Mediasten içindeki lezyonlar trakea, kalp ve hilusların yer değiştirmesine sebep olur.

ATELEKTAZİBir akciğerin tümünün, lobunun veya

segmentinin alveollerinin gaz volümünükaybetmesidir.

Havayolunun tam tıkanması ile (obstrüktif)VEYA

Sıvı ve havanın basıncı ile ya da fibrotikdoku değişiklikleri ile (pasif) oluşur.

Volüm değişiklikleri ile seyreder.

Atelektazinin Direkt BulgularıHavalanma kaybolmuştur.Fissürler yer değiştirmiştir.Lezyon yerindeki damarlar ve

bronşlar birbirine yaklaşmıştır: “crowding”

Atelektazinin İndirekt BulgularıLezyon tarafındaki diyafram

yükselmiştir.Mediasten lezyon tarafına yer

değiştirmiştir.Hilus lezyona doğru yönelmiştir.Diğer akciğer alanlarının

havalanması artmıştır.

PLEVRADA SIVI BİRİKİMİHomojen opasitedir.Toraks duvarı, kalp kenarı ve

diyafram ile silüet işareti yapar.Serbest sıvıda sıvı üst hududu

periferde santrale göre daha yüksektir.

Lateral dekübitüs filmde sıvı periferdeüst sınırı düz gölge yapar.

Sinüsler kapanmıştır.

YAYGIN / LOKAL HAVALANMA ARTIŞI

Tüm bir hemitoraks ya da bir bölüm akciğerin daha siyah görülmesidir.

Damar gölgeleri silinmiştir.Pnömotoraks ve obstrüksiyon gerisinde hava hapsi

(bronşta kitle) buna örnektir.Bül, bleb ve kistler de benzer görüntü verebilirler.Bilateral yaygın havalanma artışı:

Akut astım kriziKronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)

NONHOMOJEN OPASİTESağlıklı akciğer dokusu ile radyoaktif ışını daha

fazla tutan akciğer dokusunun yanyanagelmesi ile oluşur.

Genellikle bilateraldir. Her iki akciğeri birlikte tutar.

Akciğerlerin apekslerinden tabanına kadar yayılır.Akciğer damar gölgelerini siler (silüet işareti).Bazen lokal olabilir.Radyoaktif ışını tutan her birime “elementer

lezyon” denir.

ASİNER LEZYON(ROZET LEZYON)

Normal havalanan alveoller ile içleri dolu alveoller yanyana bulunurlar.

Damar gölgelerini silerler.Aralarında hava bronkogramı

bulunur.Kenarları siliktir.

Asiner Lezyon Nedenleri:Akciğer ödemiMilier tüberkülozBronkoalveoler karsinomAlveoler hemorajilerPulmoner hemosiderosis

NODÜLER LEZYONKeskin kenarlıdırlar.Damar gölgelerini silerler.Asiner gölgelerle ve lineer gölgelerle beraber bulunurlar.

LİNEER GÖLGELERİnce, çeşitli uzunlukta gölgelerdir.Lokal/yaygın olabilirler.Damar gölgelerini silerler.Asiner ve lineer gölgelerle beraber

olabilirler.Diffüz interstisyel akciğer

hastalıklarının son evresinde akciğer volümünün kaybından sorumludurlar.

Bu üç elementer lezyon,RetikülerNodülerAsiner (buzlucam gölgeler)RetikülonodülerBalpeteği gölgeler

oluştururlar.

DİĞER GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

Fluoroskopi

Klasik (geleneksel) tomografi

Bilgisayarlı tomografi (BT)Yüksek rezolüsyonlu BT (HRCT)Spiral BTPozitron emisyon tomografisi (PET)PET/BT

BronkografiAnjiografiMagnetik rezonans (MR)