Post on 14-Jul-2015
Eğimli Tabakalarda Kırılma
Jeofizik Mühendisliği Bölümüİstanbul Üniversitesi
Prof. Dr. Ali Osman Öncelaliosman.oncel@gmail.com
Saha Sismolojisi
http://www.istanbul.edu.tr/mb/fieldGeo/sismoloji.html
Gerçek
Sonuç
http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_
2012.pdf
http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf
http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf
http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf
http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf
http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf
http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf
Spatial resolution requirements (bin
size)
Vertical resolution requirements
(frequency).
Kaynak: http://www.oilandgaslawyerblog.com/2009/04/how-do-seismic-surveys-
work.html
Kaynak: http://www.oilandgaslawyerblog.com/2009/04/how-do-seismic-surveys-
work.html
A 3D Seismic ImageA 2D Line Seismic
Image
Dikkat edilmesi gereken önemli hususlar:
Düşük Hız Tabakası: (V2<V1<V3): Sismik kırılma yöntemindeincelenen tabakaların hızlarının derine gidildikçe giderek artmasıgerektiğini farz etmiştik. Eğer hızlarda tersine bir durum var ise,mesela ikinci tabakanın hızı olan V2 birinci (V1) ve üçüncü (V3)tabakaların hızından az ise ne olur?
İnce bir tabaka (V3>V2>V1 fakat h2 çok küçük): Burada yapmışolduğumuz diğer varsayım ise; üçüncü tabakanın en üstündemeydana gelecek kırılma kendini gösterecek, ve daha öncesindebaşka yerde gömülü olan önceki kırılma ve yansımalargörülemeyecek. Bu ancak, ikinci tabaka çok ince olursa meydanagelir.
Altta yatan derinliğin dahafazla tahmin edilmesini sebepolur.
Fig. 4.10 of Lillie
Hızın azaldığı gizli tabakanınolduğu sınırlarda baş dalgaoluşmaz.
Zaman-uzaklık grafiğindeyalnızca bir kritik kırılmagözükür.
Hız terslenmesi durumunda;
1.Ara yüzeyden gelen kırılma gecikir ve böylece derinliği de dahafazla gözlenmiş olur.
2.Tabakanın varlığı tamamen gözden kaçar.
3.Tabakanın kalınlığını daha fazla gözlemleriz çünkü yanlış birvarsayımla derinden yansıtıcıya gelen kırılmayı sadece 15000f/s’liktek hız ile hesaplarız.
Gerçek
Sonuç
İnce tabakalar farkedilmeyebilir. Şöyle ki;Eğer V2-V3 hız kontrastıve V2 tabakasınıninceliği nedeniyle eğerderin tabakalardakiışınlar önce geliyorsaince tabakagözlenmeyebilir.
Kırılma seyahat zamanı grafiği yandaki modele görehazırlanmıştır.
h1=10 feet = 3m
V1=4000f/s
h2=30feet= 9m
V2 =8000f/s
V3=15000f/s
Not: 1ft = 0.30480m
h1=10 feet
V1=4000f/s
h2=20feet
V2 =8000f/s
V3=15000f/s
Kayıtta 0.0069 sn zaman aralığında sadece bir kırılma görülüyor.Bu kırılma için hangi derinlik hesaplanabilir?
it
VV
VVh
2
1
2
3
311
2
Bu durumda; 15000 f/s hıza sahip yansıtıcıdan gelen dalgayı yaklaşık 14.4 (4.3 m)feet’lik derinden geliyormuş gibi tahmin ettik. Derinliği doğru tahmin edemedikçünkü sismik dalga harcadığı zamanı sadece 4000 f/s hız ile harcamış gibihesapladık. Oysa zamanın bir kısmını ikinci tabakada 8000 f/s hız ile deharcamalıydı, bu yüzden zaman aralığımız azaldı ve tabaka kalınlığımız h ‘daazalmış oldu.
Hız terslenmesi durumunda da tüm tabakayı yine kaçırmış oluruz.
h1=10 feet
V1=4000f/s
h2=10feet
V2 =8000f/s
V3=15000f/s
Fig 4.13 of Lillie
t1d ≠ t1u
TAB = TBA
ddt
VV
VVh
12
1
2
2
21
2uu
t
VV
VVh
12
1
2
2
21
2
TAB = A noktasındaki atıştan, B noktasındaki alıcıya kadar geçen zaman
TBA = B noktasındaki atıştan, A noktasındaki alıcıya kadar geçen zaman
T1d = Aşağı eğimli atışta T ekseni kestiği zaman (A’dan B’ye)
T1u = Yukarı eğimli atışta T ekseni kestiği zaman (B’den A’ya)
1. Yüksek Çözünürlüklü Saha Sismolojisi Çalışmalarında
Jeofon Nasıl Seçilir?
2. Yurt Dışı Özel Sektöründe Uygulama Standartları Nasıl?
3. Sismolojik Çalışma Sahada Nasıl Oluyor?
4. Sismik Araştırma Nasıl Yapılır?
5. Düşük Hız Tabakası ve İnce Tabakadan Kaynaklı Olacak
Problemler Nelerdir?
6. Hız Terslenmesi veya Gizli Tabaka Nedir, ve bunlardan
kaynaklı sorunla ne olabilir?
7. Tabaka derinliklerinin DHT Durumunda Değişmesini Nasıl
Gösterebilirsiniz?
8. Düşük Hız Tabakası Zaman-Uzaklık Grafiğinde Nasıl
Görünür?
9. Gizli Tabaka veya İnce Tabaka
Problemi Nedir?
Saha sismolojisi için çıktığımız saha derslerinde
mühendislerin doldurması gereken formu bulamadık.
Facebook'ta saha sismolojisi grubunda ilk paylaşımlara kadar
aradık ancak yine de formu bulamadık. Hocam rica etsek bu
formu bize yollayabilir misiniz ?