Tác động của sản xuất cà phêViệt Nam tới thị trường thế giới

TS. Donna Brennan, ĐH Tây Úc

ThS. Trần Công Thắng, Viện CS-CL

ThS. Trần Thị Quỳnh Chi, Viện CS-CL

Câu hỏi:• Việc giảm sản lượng cà phê Việt Nam tácđộng thế nào tới thị trường thế giới?– Quốc gia nào sẽ có lợi?

• Giảm sản lượng của một số nước tácđộng tới giá cà phê thế giới như thế nào?– Quốc gia nào sẽ có lợi? – Liệu sự hợp tác có lâu dài không?

Mô hình thị trường cà phê thế giới(CAP Coffee Model: CCM)

• Mô hình tĩnh nhằm đánh giá tác động củanhững thay đổi thị trường khi sản lượng giảm

• 7 khu vực sản xuất• 4 khu vực nhập khẩu• Bao gồm thị trường cà phê Arabica, Robusta

và cà phê chế biến

Liên kết trong mô hình

CungRobusta

CungArabica

CầuRobusta

CầuArabica

Cung càphê chếbiến

Cầu càphê chếbiến

GiáRobusta Giá cà phê

chế biến

GiáArabica

Liên kết trong mô hình: các nước sản xuất

CungRobusta

CungArabica

CầuRobusta trongnước

CầuArabicatrongnước

Cung càphê chiếnbiến trongnước

Cầu càphê chếbiến trongnước

GiáRobusta Giá cà phê

chế biến

GiáArabica

Xuấtkhẩu

Xuất khẩu

Liên kết trong mô hình: các nước nhập khẩu

NhậpkhẩuRobusta

NhậpArabica

Cung càphê chếbiến

Cầu càphê chếbiến

GiáRobusta

Giá cà phêchế biến

GiáArabica

Giá Arabica, Robusta và cà phê chế biến trong tùng vùng, nhập khẩu vàxuất khẩu, liên kết tới giá thế giới

Xuất khẩu

7 vùng sản xuất chính

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

Việt Nam Indonesia Brazil Colombia Mỹ la tinh Asian khác Châu phi

sản

lượn

g (tr

.tấn)

Robusta

Arabica

Xuất khẩu cà phêcủa một số nước

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

1.4

1.6

Việt Nam Indonesia Brazil Colombia Mỹ la tinh Asian khác Châu phi

xuất

khẩ

u, tr

. tấn

Robusta

Arabica

Tỷ trọng cầu củaKV chế biến của các nước

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Brazil Europe USA Japan ROW

RobustaArabica

Kịch bản 1: Chỉ Việt Nam giảm sản lượng cà phê

• Mô phỏng khi Việt Nam giảm từ 5 đến25% lượng xuất khẩu

• Tác động:– Giá cà phê thế giới tăng– Nhưng mức tăng lên sẽ giảm khi các nước

khác sẽ tăng sản xuất khi thấy giá tăng lên– Việt Nam có lợi khi giá thế giới tăng lên

nhưng thu nhập của hộ thấp đi sẽ giảm khicắt giảm cà phê

Đo lường tác độngkhi Việt Nam cắt giảm

cung (=chi phí sản xuất)

P0

Giảm sản lượng

Mức giảm SL

P1

Q0Q1

Doanh thu mất đi khi giảm SL

Lợi khi giá tăng

Tiết kiệm chi phí sx

Thu nhập mất đi khi giảm SL

Chỉ Việt Nam giảm sản lượng càphê: Thay đổi giá và cung

Tổng

giảm

của

VN

0

50

100

150

200

250

5% 10% 15% 20% 25%

% giảm xuất khẩu của VN

Thay

đổi

sản

lượ

ng

Tăng xuất khẩu của nướckhácGiảm xuất khẩu thế giới

0%1%2%3%4%5%6%7%8%9%

10%

5% 10% 15% 20% 25%

% giảm xuất khẩu của VN

% g

iá tă

ng

Robusta

Arabica

cà phê chế biến

Chỉ Việt Nam giảm sản lượng cà phê :Tác động tới doanh thu và thu nhập

Lợi ích nhỏ hơn khi cắt giảm diện tích nhiều hơn vì thu nhập mất đi do giảmdiện tích cao hơn khi những hộ có chi phí sản xuất thấp cắt đi.

-140-120-100

-80-60-40-20

0204060

5% 10% 15% 20% 25%

Giảm trong XK của VN

Tác độ

ng, t

riệu

USD thu nhập giảm vì giảm

SLTN tăng do giá tăng

Tác động cuối cùng tớihộdoanh thu XK giảm

Phân bổ lợi íchgiữa các nước sản xuất

-50

-

50

100

150

200

250

300

5% 10% 15% 20% 25%

XK Việt Nam giảm, %

Thu

nhập

của

hộ

cà p

hê của

nhữ

ng

nước

pro

duct

ion

tăng

lên,

tr.U

SD

KhácColomb.BrazilIndon.Việt Nam

Kịch bản 2: Hợp táccan thiệp vào thị trường Robusta

1. Indonesia và Việt Nam cùng giảm2. Indonesia, Brazil và Việt Nam cùng giảm3. Tất cả cùng giảm (theo tỷ lệ)

Sản lượng thế giới giảm tương đương 10% XK của Việt Nam

Cắt giảm diện tíchvà thay đổi cung

-40

-20

0

20

40

60

80

100

Chỉ Việt Nam Việt Nam, Indo Viet, Indo, Braz Tẩt các nước

Nước tham gia

Giả

m c

ung,

'000

tấn

Giảm Việt Nam

Giảm nước khác

Thay đổi cung của các nướckhông tham gia

Hợp tác trong thị trường Robusta: Tác động tới cung và giá

Cung Giá

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Chỉ Việt Nam Việt Nam, Indo Viet, Indo, Braz Tẩt các nước

Nước tham gia

giảm

lượ

ng, '

000

t

Tăng XK của nước khácGiảm cung cuối cùng

0.0%0.5%1.0%1.5%2.0%2.5%3.0%3.5%4.0%4.5%5.0%

Chỉ Việt Nam Việt Nam,Indo

Viet, Indo,Braz

Tẩt cácnước

Nước tham gia

Thay

đổi

giá

, %

Robusta Arabica cà phê chế biến

Phân bổ lợi ích(khi lượng giảm toàn cầu là 85 000)

Thị trường Robusta Thị trường Arabica

0

20

40

60

80

100

Chỉ Việt Nam Việt Nam, Indo Viet, Indo, Braz Tẩt các nước

Nước tham gia

Lợi t

hu n

hập

của

nướ

c sx

, tr.U

S$

.

khácBrazilIndonesiaViệt Nam

0

20

40

60

80

100

Chỉ Việt Nam Việt Nam,Indo

Viet, Indo,Braz

Tẩt các nước

Nước tham gia

Thu

nhập

tăng

, tr.

US

$ .

KhácColombiaBrazil

Lợi ích cho Việt Nam với cácmức giảm và hợp tác khác nhau

-10.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

0 50 100 150 200 250

giảm cung toàn cầu, '000 tấn

Tác độ

ng tớ

i thu

nhậ

p từ

cà p

hê của

VN

Tất cả người sản xuất

Việt Nam, Indo., Brazil

Việt Nam và Indonesia

Chỉ Việt Nam giảm

Indonesia có hợp tác giảm diện tíchcà phê với Việt nam không?

không, họ sẽ tôt hơn khi chỉ Việt nam giảm diện tích

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

0 50 100 150 200 250Hạn ngạch toàn cầu, '000 tonnes

Lợi í

ch c

ho In

do,tr

. USD

$

chỉ Việt NamVietnam and Indonesia

Kịch bản 3: Can thiệp cả2 thị trường cà phê

Phân bổ hạn ngạch cho các kịch bản khác nhau

0

10

20

30

4050

60

70

80

90

Chỉ Việt Nam ViệtNam,Brazil

Vietnam,Indonesia,

Brazil

Viet, Braz,Indo, Colom

Tất cả cácnước

giảm

cun

g, '0

00 tấ

n

ArabicaRobusta

Giảm trong hiệu quảdo thay đổi cung

-102030405060708090

Chỉ ViệtNam

ViệtNam,Brazil

Vietnam,Indonesia,

Brazil

Viet, Braz,Indo, Colom

Tất cả cácnước

Nước tham gia

cung

giả

m, '

000

t

Tăng XK của nước khácGiảm cung cuối cùng

Tác động tới giá

0.0%0.5%1.0%1.5%2.0%2.5%3.0%3.5%4.0%

Chỉ Việt Nam ViệtNam,Brazil

Vietnam,Indonesia,

Brazil

Viet, Braz,Indo, Colom

Tất cả cácnước

Nước tham gia

giá

tăng

, %

RobustaArabica

Phân bổ lợi ích

0

50100

150200

250300

350400

450

Chỉ Việt Nam Việt Nam,Brazil

Viet, Indo,Braz

Viet, Indo,Braz, Colom.

Tẩt các nước

Nước tham gia

Tăng

thu

nhập

hộ,

tr. U

SD

KhácColombiaBrazilIndonesiaViet Nam

Lợi ích cho Việt Nam, can thiệp thị trườngchưa chế biến (green market)

-10

0

10

20

30

40

50

60

0 50 100 150 200 250giảm cung toàn cầu, '000 t

Lợi í

ch c

ho V

N, t

r.US$

Việt NamVietnam, BrazilVietnam, Brazil, Indones, ColombiaTất cả các nước

Lợi ích của Brazil tham gia

Brazil có lợi hơn khi tham gia

0.00

50.00

100.00

150.00

200.00

250.00

0 50 100 150 200 250Hạn ngạch toàn cầu, '000 tonnes

Lợi í

ch c

ho B

razi

l, tr.

USD

$

chỉ Việt NamVietnam and Brazil

Kết luận (1)• Khi Việt Nam giảm diện tích có thể tăng thu

nhập của người nông dân, ngay cả khi cácnước khác có tăng lên.

• Mức độ lợi ích tuỳ thuộc vào lượng cà phêgiảm.

• Có sự giảm trong doanh thu xuất khẩu• Các nước khác có lợi ích hơn Việt Nam khi

chỉ Việt Nam cắt giảm sản xuất

Kết luận (2)

• Lợi ích có thể cao hơn nếu các nước kháccùng nhau giảm diện tích, tuy nhiên giữcam kết là rất khó.

• Trong thị trường Robusta, hợp tác vớiIndonesia sẽ có lợi hơn nhưng Indonesia không có động cơ để hợp tác

Kết luận (3)• Trong thị trường chưa chế biến (green

market), hợp tác với Brazil sẽ giúp cả 2 nước đều có lợi

• Lợi ích chỉ ra dựa trên quan điểm “ngắnhạn” ‘snapshot’. Trong dài hạn, sẽ rất khóđể kiểm soát sản xuất của trong Cacten vìvậy lợi ích về giá có thể mất đi