SAĞLIKLI YAŞAMA

SAĞLIKLI OLMAK…

Sağlıklı olmak, mutluluğunun öncelik taşıyan bir öğesidir

Sağlıklı olmak için doğum öncesi dönemden itibaren çaba gösterilmesi gerekir

SAĞLIKLI YAŞAM TARZI

Yeterli ve dengeli beslenme Düzenli fiziksel aktivite Tütün ve ürünlerinden uzak

olma Hijyen kurallarına uyulması Stresten uzak olma Sağlıklı çevre

YETERSİZ VE DENGESİZ BESLENME SORUNLARI

Protein – Enerji Malnütrisyonu

Kansızlık

Vitamin eksiklikleri

Endemik guatr

Aşırı beslenme, şişmanlık

Kanser, kalp-damar hastalıkları

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI

Kahvaltıda çay ya da kahve yerine; süt, salep, taze sıkılmış meyve suyu, ıhlamur, adaçayı veya kuşburnu gibi bitki çayları için.

Anne sütünden sonra en zengin protein içeren gıda yumurtadır

Yaşlılığın etkilerini geciktirir, kataraktı önler, kalp ve beyin sağlığını korur…

Özellikle çocuklarınızın kahvaltısında yumurta önemli

Erişkinler gün aşırı bir yumurta yiyebilir

Peynir, süt, çökelek gibi yiyeceklerden birini mutlaka yiyin.

Unutmayın ki, süt ürünleri kemik erimesini önler.

Reçel ya da marmelat yerine bal veya pekmez tercih edin.

Kepekli ekmek daha sağlıklıdır. Bağırsakları çalıştırır. Zayıflamaya yardımcıdır. Kepekli ekmek geç bayatladığı için daha

ekonomiktir.

BESLENİRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Haftada bir balık tüketmeye özen gösterilmelidir.

Balık; kolesterolü düşürür.

Erken bunama, kanser ve beyin rahatsızlıklarını önleyici etkisi vardır…

BESLENME VE KANSER

Faktörler Kanser etyo. ile ilgili Kansere bağlı ölümlerde

tahmini oran(%) tahmini pay oranı (%) •Beslenme 30-70 35•Sigara-tütün 25-40 30•Enfeksiyonlar 1-7 10•Cinsel yaşam 1-13 7•Meslek 2-8 4•Jeofizik faktörler 2-4 3•Alkol 2-4 3•Kirlenme 1-5 2(hava-su-gıda) •Gıda katkı 0-2 1maddeleri •Endüstriyel ürünler 1-2 1•Tıbbi ürünler 0.5-3 ?•Bilinmeyenler ? ?

KANSER ÖLÜMLERİNDE BELİRLENMİŞ NEDENLER

NEDENLERRisk Faktörü YüzdeSigara (Tütün) 30Diyet/obesite 30İş yaşamı 5Ailesel öykü 5Virus/biyolojik ajanlar 5Alkol 3Sosyoekonomik durum 3Çevre kirliliği 2İlaçlar/medikal işlemler 1

DİYETBESLENME

3 MİLYON KANSER HASTASIMide

Kolon

Nazofarinks

Meme

Karaciğer

Orafarinks

Prostat

Satüre (doymuş) yağ tüketimi; Meme-prostat Kolorektal kanser

Salamura-turşu-küflü gıda Oral kavite-farinks-larinks Konserve(Nitrozamin) ösefagus-mide kanserleri Tütsülenmiş gıda Tuzlanmış balık vb. Sıcak gıda tüketimi Aşırı beslenme-şişmanlık Kolon-meme-safra kesesi

endometriyum kanseri

HATALI BESLENME

Koyun, sığır, keçi eti Domuz eti,domuz pastırması Hamburger Yağlı etten yapılmış köfteler Sucuk,sosis Tereyağı,iç yağı Derin yağda kızartılmış besinler Tuzlanmış-tütsülenmiş besinler Nitrit ve nitrat eklenmiş besinler Doğrudan ateşte pişmiş kebaplar

KANSER RİSKİNİ ARTIRICI BESİNLER

Maddeler Bulundukları besinler

Proteaz engelleyiciler Soya fasulyesi-mercimek- kuru-taze fasulye-nohut-bezelye

Oksitlenmeyi önleyiciler Meyveler-ceviz-fındık-fıstık- sert kabuklu meyveler

Biyoflavanoidler Turunçgiller-kayısı-karadut- kızılcık-kiraz-vişne-kuş

üzümü-kırmızı ve siyah üzüm

Kükürtlü maddeler Sarımsak-soğan-pırasaÖzel koku ve tat veren Lahana-karnıbahar-ıspanakMaddeler pazı-turp-pancar-şalgam-

hardal yaprağı ve buna benzer yenebilen yabani otlar

KANSERDEN KORUYUCU ÖZEL MADDELER

Selenyum. Çinko İyot Molibden Bakır Demir Kalsiyum Manganez

KANSERDEN KORUYUCU MİNERALLER

Su ürünleri, balık, süt ve ürünleri, kepekli tahıllar, kuru baklagiller,

yeşil yapraklı sebzeler

KANSERDEN KORUNMAK İÇİN

1. Her gün en az 30 dakika egzersiz yapmak

2. Sigara içmemek3. Sağlıklı beslenmek-günde 5 porsiyon

meyve/sebze4. Günde 1 kereden az alkol almak5. Güneşten korunmak6. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan

korunmak

FİZİKSEL AKTİVİTE Dünyada her yıl iki milyondan fazla

ölüm fiziksel hareketsizliğe bağlı Ölümlerin nedeni; meme, kalın bağırsak

kanseri, şeker hastalığı (% 10-16) ve kalp hastalığı (% 22)

Dünyada yaşayan insanların % 60’ı yeterli fiziksel aktivite (günlük 30 dakika egzersiz) yapmamaktadır

HAREKETSİZ YAŞAM TARZI

Ölüm riskini artırır Kalp rahatsızlıkları, Şişmanlık, Çeşitli organ kanserleri, Yüksek tansiyon, Şeker hastalığı, Depresyon Kemik erimesi

KİŞİSEL HİJYEN

Kişilerin kendi sağlığını korudukları ve devam ettirdikleri özbakım uygulamaları

El hijyeni Deri hijyeni Ağız ve diş hijyeni Tırnak hijyeni Saç hijyeni Ayak hijyeni Koltuk altı ve kasık bölgesi hijyeni

Etkili El Yıkama

YIKAMA•Eller akan ılık suyla ıslatılır,•Ellere 3-5ml sıvı sabun veya kişiye özel katı sabun alınır,•Ellerin her tarafını akan su altında iyice ovalanır, •Parmakların arası , el sırtı ve bilekler temizlenir, ( en az 20 sn )

Etkili El Yıkama (devam)

Köpüğü durulayın (ve Bakteriler uzaklaşsın)),

Elleri kağıt havlu kullanarak iyice kurutun,

Kağıt havlu kullanarak musluğu kapatın!!!

Eller ne zaman yıkanmalı?

Para ellediktenTuvaleti kullandıktanYemeklerden önce ve sonraKıyafet değiştirdiktenYemek hazırlamadan önceDiş, ağız, yüz ve göz temizliği yapmadan önce

El Yıkama (devam)

EL YIKAMASaça, buruna dokunduktanÖksürdüktenBurnu sildiktenTemizliktenÇöpleri elledikten sonraDışardan eve gelinceHasta olan bir yakını ziyaret ettikten sonra

Yapılan Bir Çalışmada

İnsanların %32'sinin tuvalet sonrası ellerini yıkamadığı, Ayak üstü yemek yenilen yerlede insanların %47'sinin ellerini yıkamadığı, Ellerini yıkayanların %58'si nin sadece su kullandığı (ortalama süresinin 5 sn olduğu) Ellerini, su-sabunla yıkayanların ortalama el yıkama sürelerinin ise 10.7 sn olduğu belirlenmiştir.

Akc.

Yutak

Larinks

Mesane

Böbrek

TÜTÜN VE ÜRÜNLERİ

3 MİLYON KANSER HASTASI

sigara

Kalp hastalığı Solunum yolu hastalıkları Mide ülseri

sigara

Sigaradan çekilen her nefesin kalan ömrünüzden en az bir

nefes eksilttiğini unutmayınız

sigara

Yüzbinlerce insan sigara bağımlılığından

kendilerini kurtarmışlardır

biz de bu sayıyı milyonlara çıkartabiliriz

SİGARA

Siz de tamamen söndürebilirsiniz! Herkes söndürüyor!

SİGARA

SİGARA

KENDİMİZİ DÜŞÜNMÜYORSAK ÇOCUKLARIMIZI DÜŞÜNELİM

TEŞEKKÜRLER

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI