Post on 16-Apr-2018
2-8 dekemberi, 2010 w. www.sangu.gei. WavWavaZis gamziri #56 tel: 25-82-46
Rvawli keTili27 noembers saqarTvelos sapatriarqos andria
pirvelwodebulis qarTul universitetSi sazei-
mo viTarebaSi universitetis sapatio doqtorad
airCies erovnebiT osi mecnieri, teqnikur mecnie-
rebaTa doqtori, profesori izmail xuzmievi.
SekrebilT misasalmebeli sityviT mimarTa
universitetis akademiuri sabWos Tavmjdomarem
batonma sergo vardosaniZem. man brZana, rom didi
pativia universitetisaTvis misi damaarseblis,
uwmidesisa da unetaresis, sruliad saqarTvelos
kaTolikos -patriarqis ilia meoris stumroba.
izmail kaurbekis Ze xuzmievi cnobili mecnie-
ria. mis naSromebs icnoben SveicariaSi, amerikis
SeerTebul StatebSi, igi aris aTi wignis, maT So-
ris sami monografiis avtori, saqarTvelos agra-
ruli universitetis sapatio doqtori. man 2007
wels Tavis sofel kobanSi daiwyo wmida andria
pirvelwodebulis eklesiis mSenebloba.
sazeimo sxdomis monawileebs miesalma kaTo-
likos-patriarqi. man isaubra batoni izmailis
Sesaxeb, romelsac bevri sasikeTo saqme aqvs gake-
Tebuli qarTul-osuri urTierTobebis Tval-
sazrisiT.
batonma sergo vardosaniZem waikiTxa univer-
sitetis akademiuri sabWos 2010 wlis 27 noembris
dadgenileba i. xuzmievisTvis sapatriarqos uni-
versitetis sapatio doqtoris wodebis miniWebis
Sesaxeb.
stumarma madloba gadauxada saqarTvelos ek-
lesiis meTaurs, universitetis warmomadgen-
lebs da damswre sazogadoebas. man aRniSna, rom
es didi pativi misTvis amaRelvebeli da moulod-
neli iyo. Semdeg man isaubra imis Sesaxeb, rom
kargad gaecno struqturas qarTuli universi-
tetisa, romelic viTardeba Tanamedrove meTo-
debiT. mecnierma konkretuli winadadebebiT mi-
marTa mis xelmZRvanelobas: SesTavaza axali fa-
kultetis mTis teritoriebis myari ganviTare-
bis fakultetis gaxsna. es praqtika, karga xania,
mis universitetSi arsebobs. stumarma isaubra am,
misi azriT, metad saWiro fakultetis mimarTu-
lebebsa da perspeqtivebze.
damswreT sityviT mimarTa akademikosma roin
metrevelma. man aRniSna, rom dRes universitetSi
zeimia, radgan aq mobrZanda saqarTvelos kaTo-
likos-patriarqi, uwmindesi da unetaresi ilia II
saqarTvelos sapatriarqos wminda andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis gamocema
2-8 dekemberi, 2010 w. www.sangu.ge
qarTuli universiteti2
Tavis stumarTan erTad. batonma roinma brZana,
rom universitets SeuZlia iamayos imiT, rom aq
sruli sisxlsavse saswavlo da samecniero pro-
cesebi mimdinareobs, risi dasturic aris dRes
izmail xuzmievis universitetis sapatio doqto-
rad arCeva. Semdeg gamomsvlelma axlad arCeul
sapatio doqtors miuloca es wodeba da isaubra
patriarqis Rvawlze saqarTvelos eklesiis wina-
Se, Seaxsena damswreT is gansakuTrebuli damoki-
debuleba uwmindesisadmi, romelic aqvs ers mis
mimarT. manve isaubra osebis mimarT qarTvelTa
damokidebulebaze da erovnebiT osi mecnieris
qarTuli universitetis sapatio doqtorad ar-
Cevis mniSvnelobaze os da qarTvel xalxTa urTi-
erTobis ganviTarebis saqmeSi.
batonma roinma madloba gadauxada uwmindess
universitetze mzrunvelobisaTvis.
mama giorgi sabiaSvilma damswreT gaacno ori
sapatio sigeli, romlebiTac qarTveli mecniere-
bi, zaza abaSiZe da enriko gabiZaSvili dajil-
dovdnen ruseTis patriarqis kiril II-is mier. man
sazeimo viTarebaSi gadasca es sigelebi baton za-
za abaSiZes da baton enriko gabiZaSvils.
Sexvedris dasasruls uwmindesma da unetaresma
ilia meorem daloca osi mecnieri izmail xizmievi
da gadasca mas samaxsovro saCuqari - oqros verZi.
`qarTlis cxovrebis~ axali gamocemisaTvis ax-
laxan mecnierTa jgufs
mieniWa ivane javaxiSvilis premia. Cveni kores-
pondenti Sexvda axali gamocemis mTavar redaq-
tors, akademikos roin metrevels da esaubra mas.
_ ra mniSvnelobisaa TqvenTvis ivane javaxiS-
vilis saxelobis premia?
_ ivane javaxiSvilis saxelobis premiis mini-
Weba udidesi pativia
`qarTlis cxovrebis~ axali gamocemis mecnier-
Ta jgufisaTvis. pirdapir vityvi _ es premia
umaRlesi jildoa humanitarul mecnierebaSi. mi-
maCnia, rom `qarTlis cxovrebis~ axali gamocema
imsaxurebda am aRniSvnas. sakmaod didi da soli-
duri mecnieruli jgufis aTwliani Sroma warmate-
biTa da saTanado aRiarebiT gasrulda.
_ risTvis gamovida `qarTlis cxovrebis~
mecnierulad dadgenili teqsti da ra iyo mTava-
ri sirTule `qarTlis cxovrebis~ gamocemaze
muSaobisas?
_ ukanaskneli ormocdaaTwleulis manZilze
`qarTlis cxovreba~, rogorc saqarTvelos isto-
riis upirvelesi wyaro, kvlav mecnierTa yuradRe-
bis centrSi iyo. daiwera specialuri gamokvlevebi
rogorc saqarTveloSi, ise sazRvargareTac. gark-
veuli cvlilebebi Sevida teqstebis wakiTxvaSi.
ucxour enebze iTargmna `qarTlis cxovrebis~
calkeuli Txzulebani. 1959 wels aRmoCnda vax-
tang VI-is winadroindeli, e.w. `Zveli ciklis~ da-
TariRebuli (1697 w.) nusxurad Sesrulebuli xel-
naweri. s.yauxCiSviliseuli gamocema bibliogra-
fiuli iSviaToba gaxda. yovelive amis gaTvaliswi-
nebam, gansakuTrebiT `qarTlis cxovrebisadmi~
mecnieruli interesis zrdam, am unikaluri Zeglis
kritikulad dadgenili teqstis axali gamocemis
aucilebloba Seqmna. saqarTvelos mecnierebaTa
erovnuli akademiis saqarTvelos istoriis wyaro-
ebis komisiam am mimarTulebiT muSaoba gasuli sa-
ukunis miwurulSi daiwyo. `qarTlis cxovrebis~
teqstologiur kvlevasa da teqstis kritikul
dadgenaSi monawileobdnen xelnawerTa erovnuli
centris, istoriisa da eTnologiis institutisa
da iv.javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwi-
fo universitetis mecnierebi _ istorikosebi da
filologebi.
_ ra adgili ukavia `qarTlis cxovrebas~ qar-
Tveli eris sulier cxovrebaSi?
_ qveynis Tavgadasavlis, misi istoriis srul-
yofili warmoCena ZiriTadad werilobiTi wyaroe-
biTaa SesaZlebeli. qarTuli istoriuli xasiaTis
Txzulebebi axali welTaRricxvis V saukunidan
mogvepoveba. qarTuli saistorio wyaroebis
brwyinvale Zeglia saistorio TxzulebaTa krebu-
li `qarTlis cxovreba~, romelic saqarTvelos is-
toriis erTaderTi gabmuli werilobiTi wyaro da,
amasTan, qveynis oficialuri istoriaa. `saxareba~,
`vefxistyaosani~ da `qarTlis cxovreba~ Sua sau-
kuneebis saqarTvelos saxelmwifos ideur-poli-
tikur sayrdens warmoadgenda. `qarTlis cxovre-
ba~ ZvelTagan `patiosan~ da `wmida wignad~ iyo miC-
neuli da `vefxistyaosanTan~ erTad patarZlebs
mziTevSi atandnen.
`qarTlis cxovrebaSi~ sxvadasxva avtoris isto-
riuli Txzulebani qronologiuri Tanamimdevro-
interviu akademikos roin metrevelTan
1140, 2-8 dekemberi 2010 w.
saqarTvelos sapatriarqos wminda andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis gamocema
2-8 dekemberi, 2010 w.www.sangu.ge
qarTuli universiteti 3
biTaa Setanili, rac erTiani istoriis suraTis
warmoCenis saSualebas iZleva. `qarTlis cxovre-
bis~ mniSvneloba izrdeba imiT, rom masSi uSualod
saqarTvelosa da qarTvelebis istoriis garda gad-
mocemulia cnobebi sxvadasxva qveynebisa da xalxe-
bis (somxebis, azerbaijanelebis, osebis, yabardoe-
lebis, lekebisa da daRestnis sxva xalxebis, berZ-
nebis, romaelebis, sparselebis, arabebis, bizantie-
lebis, monRolebisa da sxv.) warsulis Sesaxeb.
_ ras warmoadgens `qarTlis cxovreba~ ro-
gorc saistorio wyaro da risi gakeTebaa saSuri
wyaroTmcodneobiTi kuTxiT?
_ `qarTlis cxovreba~ saqarTvelos istoriis
umTavresi da pirvelxarisxovani saistorio wya-
roa. Cven aucileblad CavTvaleT misi Targmna ru-
sulad. iTargmna da gamoica kidec. vfiqrobT, amas
gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs. Zalian didi ra-
odenobis adamianebs saSualeba miveciT gaecnos
qarTul pirvelwyaroebs. dResdReobiT gasrulda
`qarTlis cxovrebis~ inglisurad Targmna. daiwyo
saredaqcio muSaoba, redaqtorad moviwvieT ameri-
keli profesori saqarTvelos mecnierebaTa erov-
nuli akademiis ucxoeli wevri stiven jonsi. igi
qarTuli enis zedmiwevniT kargad mcodnea da,
vfiqrobT, inglisuri Targmani Rirseuli iqneba.
yovelive amis mniSvnelobaze komentari zedmetad
mimaCnia.
saSuri swored `qarTlis cxovrebis~ msoflios-
Tvis gacnobaa da, vfiqrobT, amas movaxerxebT.
_ ra problemebia iseTi, romelTa mogvarebac
garemoebaTa gamo jerjerobiT ar xerxdeba da
guli geTanaRrebaT?
_ saqarTvelos istoriis srulyofili Seswav-
lisaTvis saWiroa msoflios sxvadasxva qveynebSi
(ruseTi, aSS, safrangeTi, uzbekeTi, azerbaijani
da sxv.) arsebuli istoriuli wyaroebis gamomzeu-
reba da Seswavla. aq garkveuli sirTuleebia sxva-
dasxva saxisa. vfiqrobT, saTanado xelisSewyobis
pirobebSi, es sakiTxi mogvardeba. am mimarTule-
biT pirveli nabijebi ukve gadaidga.
_ Tanamedrove mecnierul kvleva-ZiebaTaA
WrilSi rogor konteqstSia gasaazrebeli saqar-
Tvelos istoria da rogoria Cveni qveynis pers-
peqtiva?
_ saqarTvelos istorias garkveuli adgili
ukavia msoflio istoriaSi. amocana erTia _ mxari
unda avubaT msoflio istoriuli mecnierebis ax-
lebur winsvlas. dResdReobiT did britaneTSi,
safrangeTSi, ruseTsa da sxva qveynebSi warmate-
biT Seiswavlian qveynebis `mikro da makro~ isto-
rias, yoveldRiurobis istorias, calkeuli qala-
qebis, soflebis siRrmiseul sakiTxebs (gansakuT-
rebiT yofiT problemebs). mniSvnelovania frangu-
li e.w. `analebis~ istoriuli skolis kvlevis Sede-
gebi. saerTod saqarTvelos, kavkasiis regions
msoflios istoriuli sazogadoebis meti yu-
radReba sWirdeba. Cveni istorikosebis kompeten-
turi profesiuli aqtiurobiT saqarTvelos is-
toriam kidev ufro mniSvnelovani adgili daiWira
msoflio istoriis konteqstSi.
_ ras usurvebT Cvens studentobas, romel-
mac erTi SexedviT, arapragmatuli dargi _ is-
toria-filologia airCia profesiad?
_ pirvel rigSi Cemi didi pativiscema minda ga-
movxato istoriisa da filologiis specialobis
studentobisadmi. wlevandeli Sevseba andria pir-
velwodebulis saxelobis sapatriarqos universi-
tetSi, karg StabeWdi-
lebas stovebs. rac Seexeba am dargebis `arap-
ragmatulobas~, vfiqrob, es droebiTia.
istorikossa da filologze saqarTveloSi yo-
velTvis iyo didi moTxovnileba. maxsovs, rom yve-
laze didi konkursi swored am specialobebze iyo.
arian adamianebi, romlebsac Tavidanve gamokveTi-
li humanitaruli midrekilebebi aqvT. isini ar un-
da daikargon. me mimaCnia, rom kargi istorikosi da
kargi filologi dResac Zlier sWirdeba Cvens qve-
yanas. Semawuxa im garemoebam, rom filologiis spe-
cialobis pirvel kursze arc erTi vaJi ar aris,
yvela gogonaa. qveynis warsulis, misi literatu-
ris, kulturis Seswavla patriotuli saqmea da ar
SeiZleba aman Tavisi gavlena ar iqonios axalgazr-
dobis orientaciaze.
mivesalmebi Cvens studentobas da vusurveb be-
jiTad daeuflon codnas _ es kidev ufro Seayva-
rebs maT mSobliur qveyanas. amasTan, Rrmad miRe-
buli ganaTleba maTi momavali warmatebis sawinda-
ri iqneba.
_ Tqven axlaxan dabrundiT sazRvargareTi-
dan. ras gvetyodiT Tqveni mogzaurobis Sesaxeb?
_ diax, me vmonawileobdi evropis mecnierebisa
da xelovnebis akademiis (me am akademiis wevri var)
mier Catarebuli konferenciis MmuSaobaSi. konfe-
renciis ZiriTadi sakiTxi iyo: `suliereba _ evro-
puli ganaTlebis safuZveli~. cxadia, Tu raoden
mniSvnelovani sakiTxia da raoden didi problemaa.
saocrad kritikuli iyo sxvadasxva qveynebis war-
momadgenelTa gamosvlebi. Sexvedraze waikiTxes
avstriis kardinalis sagangebo werili, romelSic
SeSfoTeba Canda avstriaSi studentobis dabali
saqarTvelos sapatriarqos wminda andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis gamocema
2-8 dekemberi, 2010 w. www.sangu.ge
qarTuli universiteti4
sapatriarqos universitetma gamoacxada doq-
toranturaSi miReba. universitetis xelmZRvane-
lobis gadawyvetilebiT, qarTvelologiur sadoq-
toro programebSi: `qarTveluri enaTmecniere-
ba~, `saqarTvelos istoria~, `qarTuli litera-
turis istoria~ swavlebis safasuri aris 500 lari.
miReba gamocxadda kidev 15 sadoqtoro prog-
ramaze (swavlebis safasuri - 2250 lari): qristia-
nobis istoria (kanonikuri samarTlisa da eklesi-
is istoria), eTnologia, arqeologia, socioling-
vistika, TargmanTmcodneoba, fsiqologiuri diag-
nostireba da konsultacia, bavSvTa da mozardTa
fsiqologia, mcenareTa biologia da bioteqnolo-
gia, neiromecniereba, planetaruli gamoyenebiTi
geofizika da geoekologia, biznesis administri-
reba (menejmenti), ekonomika, diferencialuri gan-
tolebebi da maTematikuri fizika, kompiuteruli
teqnologiebi da maTematikuri modelireba, sa-
marTlismcodneoba (dawvrilebiTi informacii-
saTvis ix., qarTuli universitetis vebgverdi:
http://www.sangu.ge/new/index.php.
* * *
2010 wlis 26 da 27 noembers qarTul universi-
tetSi Catarda studentTa samecniero konferen-
cia. avtorebi da moxsenebebi:
gvanca burduli - `aleqsandre cagareli ruse-
Tis saeklesio krebis winare TaTbirze (1906 w.)~;
gela qistauri - `devi, rogorc borotebis sim-
bolo Zvel qarTul hagiografiaSi da misi eTno-mi-
Tologiuri paralelebi”;
nino saZagliSvili - `dekanoz vasil karbelaS-
vilis moRvaweobis istoriidan”;
dekanozi miqael (maxare) bukia - `mRvdelmowa-
me kirion II sruliad saqarTvelos kaTalikos-pat-
riarqi~;
levan jiqia - `1924 wlis ajanyebis SefasebisT-
vis~;
mamuka xvedeliZe - `saqarTvelos demokratiu-
li respublika (1918-1921 w.w.) da Salva amirejibi~;
mixeil qarTveliSvili - `sabWoTa kulturuli
revoluciis religiuri aspeqtisaTvis (XX s 20-30
wlebi)~;
giorgi qavTaraZe - `niko nikolaZis damokide-
buleba dasavluri ekonomikuri sistemebisadmi~;
ekaterine joxaZe - `saeklesio Tematika ana mi-
qianis SemoqmedebaSi~;
bakur gelaSvili - `avaliSvilTa saTavados
warmoqmna da maTi mamulebi~;
nino mesxi - `qarTuli prozis rusulad Targm-
nis zogi problemisaTvis~;
Tamar farCukiZe - `anton I kaTalikos-patriar-
qis saganmanaTleblo politikis istoriisaTvis~;
giorgi saria - `anton (dadiani) Wyondideli _
qarTveli saeklesio mWermetyveli~;
mariam ToluzaSvili - xelisuflebisa da ek-
lesiis urTierTobis problemebi 1917_1918 w.w.”;
fiqria xaxiaSvili - `Sedareba iozef vainhebe-
ris leqsebSi~,
naTia uRreliZe - `qarTuli Sriftebi Tanamed-
rove qarTul medlebze~;
naTia xarbedia - `Seqspiri leqsikis zogierTi
Tavisebureba (`hamletis~ mixedviT)~;
Tamaz gogolaZe - `kidev erTxel rostom mefis
winaaRmdeg nodar ciciSvilis gamosvlisa da qarT-
lis feodalTa SeTqmulebebis Sesaxeb~.
* * *
2010 wlis 21 noembers, mTavarangelozobas, ka-
xeTis eklesia-monastrebi moiloces sapatriar-
qos qarTuli universitetis humanitarul mecnie-
rebaTa fakultetis leqtorebma da studentebma.
qronika
xarisxis gamo. gamomsvlelebma daadastures igi-
ve viTareba mTels evropaSi. Zalzed kritikuli
iyo germaneli (kiolnis universiteti) da monako-
eli mecnierebis gamosvlebic. maT saerTod eWvq-
veS daayenes rwmenis sakiTxi mTels evropaSi. me
cota gadaWarbebulad momeCvena, Tumca gamomsv-
lelTa paTosi exmianeboda kardinalis werils.
gansakuTrebuli iyo Cveni gamosvla _ xazi gavus-
viT saqarTveloSi bolo ocdaaTwleulis manZil-
ze sulierebisa da rwmenis TvalsazrisiT gatare-
bul RonisZiebebs, sruliad saqarTvelos kaTo-
likos-patriarqis uwmidesi da unetaresi ilia II-
is did amags am saqmeSi. momeCvena, rom saqarTve-
los Sesaxeb informirebulni iyvnen da Cemi in-
formacia siamovnebiT miiRes.
kritikuli SeniSvnebi gamoiTqva boloniis
procesis mimdinareobis Sesaxeb evropis umaRles
skolebSi.
paTosi iyo erTi, arsebiTi da mniSvnelovani _
suliereba gansazRvravs adamianTa saxes, maT mo-
mavals.
interviu mihyavda doqtorant
gvanca burduls
saqarTvelos sapatriarqos wmida andria
pirvelwodebulis saxelobis qarTuli univer-
siteti ulocavs baton roin metrevels ivane
javaxiSvilis saxelobis premiis miniWebas.