1

Rhondda Cynon Taf Prosiect SAFF

Enw’r Disgybl Enw’r Ysgol

Dyluniwyd gan Adran Argraffu Heddlu De Cymru. Print Ref 1459

2

Croeso i Brosiect SAFF!

Gwers 1 Cyflwyniad i SAFF

Gwers 2 Felly Beth yw’r Broblem?

Gwers 3Eich Dewis Chi Ydyw

Gwers 4 Wnes i Ddim Meddwl!

Gwers 5Byddwch yn Seiber Ddiogel

Gwers 6 Adolygu a Chwis

3

Ein Hagweddau a’n Safbwyntiau

cytuno ddim yn siŵr

anghytuno

Nid yw’n gyfreithlon ysmygu mewn mannau cyhoeddus

Mae alcohol yn gyffur diogel

Mae canabis yn gyffur diogel

Mae yfed alcohol yn eich gwneud yn cŵl

Mae angen alcohol arnoch i gael hwyl a bod yn hapus

Mae ysmygu sigarennau’n gwneud i bobl edrych yn galed

Mae’r rhan fwyaf o bobl ifanc yn cymryd cyffuriau oherwydd bod eu ffrindiau’n gwneud hynny

Mae oedolion yn ffysian gormod ynghylch pobl ifanc yn eu harddegau’n yfed

Mae toddyddion yn ddiniwed

Mae’r rhan fwyaf o bobl ifanc yn defnyddio’r Rhyngrwyd yn ddiogel

Mae ymddygiad gwrthgymdeithasol yn effeithio ar ein cymuned

4

Beth yw cyffur?Rydyn ni’n meddwl bod cyffur yn golygu ...

Y diffiniad o gyffur yw ...

5

Fy Nghofnod DysguPa mor dda ydych chi wedi dysgu heddiw yn eich barn chi?

Y pethau pwysicaf a ddysgais yr wythnos hon oedd …

Rhywbeth yr hoffwn i ddysgu mwy amdano yw …

Rhywbeth nad ydw i’n siŵr amdano yw …

Cyflwyniad i SAFF

6

Taflen Ffeithiau am Alcohol

A wyddech chi?

• Mae’r corff yn cymryd un awr i gael gwared ag 1 uned o alcohol.• Gall gormod o alcohol arafu’r ymennydd a’r corff ac arwain at goma a marwolaeth.• Gall alcohol niweidio pob organ yn eich corff gan ei fod yn mynd yn uniongyrchol i lif y gwaed ac yn cynyddu eich risg o gael nifer o glefydau.• Mae cymysgu alcohol gyda meddyginiaeth yn beryglus.• Mae dros 5,000 o farwolaethau’n digwydd o ganlyniad i alcohol yng Nghymru a Lloegr bob blwyddyn.

Mae’n anghyfreithlon i unrhyw un dan 18 oed brynu alcohol

Mae yfed alcohol yn golygu

bod y person 5 gwaith yn fwy tebygol o gael damwain. Mae yfed

alcohol wedi arwain at:

30% o’r achosion o foddi

33% o’r damweiniau yn y cartref

44% o’r cyhuddiadau o ddwyn

39% o’r marwolaethau mewn tân

88% o’r arestiadau am ddifrod troseddol

43% o’r bobl ifanc yn eu harddegau yr aethpwyd â hwy i’r ysbyty gydag anafiadau

7

Cryfderau Alcohol

1 uned 1/2 peint o gwrw, seidr neu lager arferol

1 uned Un mesur o wirodydd e.e. gin, fodca neu wisgi

1 uned Gwydraid bach o win

11/2 unedPotel o alcopops

8

Cwis AlcoholRhowch gynnig ar ateb y cwestiynau hyn ...

1. Sawl uned o alcohol sydd mewn 1 peint o gwrw, lager neu seidr? (Cryfder cyffredin)

o unedau

2. Os ydych yn yfed 4 peint o gwrw a 2 fesur bach o wisgi, sawl uned o alcohol ydych chi wedi’u hyfed?

+ + + + + = o unedau

3. Sawl uned o alcohol sydd mewn 6 photel o alcopops? o unedau

4. Gall eich corff gael gwared ag 1 uned o alcohol yr awr. Gan ddefnyddio eich ateb o gwestiwn 3, faint o amser fyddai’n ei gymryd i’ch corff gael gwared â chymaint â hynny o alcohol?

5. Beth sydd â’r mwyaf o unedau o alcohol? 2 fesur o fodca ynteu 2 botel o alcopops?

6. O’r bobl ifanc yn eu harddegau yr aethpwyd â hwy i’r ysbyty gydag anafiadau, pa ganran oedd wedi bod yn yfed alcohol?

9

Sut mae alcohol yneffeithio ar ymddygiad?

10

Dechrau stori 1

Dechrau stori 3

Dechrau stori 5

Dechrau stori 2

Dechrau stori 4

Dechrau stori 6

Diwedd stori A

Diwedd stori C

Diwedd stori E

Diwedd stori B

Diwedd stori D

Diwedd stori F

Byrddau storïau

Yn y parc Mae ambiwlans yn cyrraedd

Yn y lôn gefn Mae car heddlu’n cyrraedd

Yn nhŷ ffrind Rhieni’n cael eu galw

Amser cinio yn yr ysgol Bod yn sâl

Cael ei (g)adael ar ei b/phen ei hun

gan ffrindiau

Mewn clwb ieuenctid Gorfod mynd i swyddfa’r pennaeth

Y tu allan i’r siop leol

11

Dechrau’r stori _________

1. A allai’r hyn sy’n digwydd i chi yn eich stori eich cael i mewn i drwbl?

2. Beth allai ddigwydd?

3. Beth fyddech chi’n ei wneud yn y sefyllfa yma?

3

2

Diwedd y stori __________

Byrddau storïau

12

Fy Nghofnod DysguPa mor dda ydych chi wedi dysgu heddiw yn eich barn chi?

Y pethau pwysicaf a ddysgais yr wythnos hon oedd …

Rhywbeth yr hoffwn i ddysgu mwy amdano yw …

Rhywbeth nad ydw i’n siŵr amdano yw …

Felly beth yw’r broblem?

13

Llenwch y seren â ffeithiau am y canlynol: Pwy sy’n defnyddio cyffuriau?Beth yw’r peryglon?Pam fod pobl yn cymryd cyffuriau?

Beth ydych chi wedi ei ddysgu am gyffuriau?

14

Gwahanol Fathau o Gyffuriau

Anghyfreithlon

Meddygol Cyfreithlon

15

Fy Nghofnod DysguPa mor dda ydych chi wedi dysgu heddiw yn eich barn chi?

Y pethau pwysicaf a ddysgais yr wythnos hon oedd …

Rhywbeth yr hoffwn i ddysgu mwy amdano yw …

Rhywbeth nad ydw i’n siŵr amdano yw …

Eich dewis chi ydyw

16

Beth yw YG (ASB yn Saesneg)

Ystyr YG (ASB yn Saesneg) yw ...

Diffiniad o YG (ASB yn Saesneg) ...

17

Arolwg YG1. Ble ydych chi’n byw?

2. Pa fathau o ymddygiad gwrthgymdeithasol sy’n digwydd yn agos at eich cartref?

a) Pêl-droed yn y stryd b) Graffiti c) Sbwriel d) Galw enwau/rhegi e) Gwydr wedi torri f) Unrhyw beth arall

3. Os ydych chi wedi ticio ‘Unrhyw beth arall’ gwnewch restr o’r problemau yn eich ardal

a b c

4. Mae eich ffrind wedi dod o hyd i gawell yn llawn poteli cwrw yn garej ei Ewythr. Mae’n gofyn i chi fynd i’w dŷ i gael parti gan ei fod wedi cymryd peth o’r cwrw i’w rannu. Beth fyddech chi’n ei wneud a pham?

18

Gall ymddygiad gwrthgymdeithasol gynnwys pethau megis ...Rhegi, Dwyn, Chwarae pêl-droed yn y stryd, Taflu cerrigOs cewch eich riportio i’r Heddlu am ymddygiad gwrthgymdeithasol dyma beth fydd yn digwydd i chi yn RHONDDA CYNON TAF ...The First Time A warning letter is sent to your parents to explain what you have done. The Second Time You will receive a second warning letter. A police officer will visit your home to talk to you and your parents. The Third Time You will receive a final warning letter. The Police will decide a plan you must follow to improve your behaviour. You will be asked to sign a contract promising not to behave badly again called an ABC (Anti-social Behaviour Contract). The Fourth Time You could be taken to court. The Courts can issue an ASBO (Anti-Social Behaviour Order) to stop you doing whatever is causing the problem.

Chwilair Y GyfraithHeddluTroseddPêl-droedRhegiCarcharLlysYnadonStrydGraffitiSŵnSbwriel

E R S H E DD L U N A Y MP A B O N E I D E T G OÊ LL W LL Y S N FF Ŵ R Y FL I R I TH O S O N I F ED Ŵ I DD O R D R A W R UR E E N S T C A R CH A RO N L S Ŵ N I RH E G I SE CH O T R E Ŵ I M E TH UD U Ê R A DD E TH A C L OS D R Y L G R A FF I T IY N A D O N A R D A I TH

Taflen Ffeithiau Ymddygiad Gwrthgymdeithasol

19

Fy Nghofnod DysguPa mor dda ydych chi wedi dysgu heddiw yn eich barn chi?

Y pethau pwysicaf a ddysgais yr wythnos hon oedd …

Rhywbeth yr hoffwn i ddysgu mwy amdano yw …

Rhywbeth nad ydw i’n siŵr amdano yw …

Wnes i ddim meddwl!

20

Cynghorion ar gyfer Diogelwch ar y RhyngrwydDechreuadau a Diweddiadau!Parwch y gosodiadau canlynol â’i gilydd i wneud brawddegau llawn

Dylech siarad dim ond gyda phobl yr ydych yn eu hadnabod

Peidiwch â threfnu cwrdd â phobl

Peidiwch â dweud pethau ar-lein

Dylech wastad roi gwybod am fwlio neu broblemau eraill

Os yw rhywbeth ar-lein yn gwneud i chi deimlo’n anghysurus

Mae wastad pobl a fydd yn gwrando

trwy siarad gydag oedolyn yr ydych yn

ymddiried ynddo/ynddi

ac fe allech chi ffonio Childline (0800 11 11)

cadwch y neges a rhowch wybod i’r

Ganolfan Camfanteisio Ar Blant a’u Hamddiffyn

Ar-lein (CEOP)

na fyddech yn eu dweud pan nad ydych ar-lein

yn y byd go iawn

nad ydych yn eu hadnabod

21

SeiberfwlioRydyn ni’n credu bod seiberfwlio’n golygu ...

Mae neges arall ar eich ffôn! Rydych chi wedi bod yn cael negeseuon testun cas am bythefnos oddi wrth ferch yn eich dosbarth. Mae hi’n dweud mai dim ond jocio y mae hi. Mae’r neges yn dweud:

“Fyddi di byth yn gallu bod yn ffrind i mi am dy fod ti’n drewi ac yn gwisgo dillad twp!”

A yw hyn yn enghraifft o seiberfwlio? ……………………………………………

Sut ydych chi’n meddwl y byddech yn teimlo pe bai’n digwydd i chi go iawn?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

22

Fy Nghofnod DysguPa mor dda ydych chi wedi dysgu heddiw yn eich barn chi?

Y pethau pwysicaf a ddysgais yr wythnos hon oedd …

Rhywbeth yr hoffwn i ddysgu mwy amdano yw …

Rhywbeth nad ydw i’n siŵr amdano yw …

Byddwch yn Seiber Ddiogel!

23

Syniadau i’ch Helpu mewn Amgylchiadau Anodd

Gwahanol ffyrdd o ymdrin â sefyllfaoedd

Osgoi’r sefyllfa

Cerdded i ffwrdd

Rhoi rheswm neu ffaith

Anwybyddu’r person

Newid y pwnc

Dweud ‘na’

Dweud wrth oedolyn yr ydych yn ymddiried

ynddo/ynddi

24

Eich Cadw Eich Hun yn SAFF

Mae’n haf ac rydych yn sychedig. Mae eich ffrind yn cynnig can o gwrw i chi – mae’n dweud ei fod wedi ei gymryd o’r oergell gar-tref. Ydych chi’n ei gymryd i weld sut beth ydyw?

Rydych yn dod o hyd i dabledi ar bwys gatiau’r ysgol. Mae ffrind yn eich annog i’w profi. Ydych chi’n cymryd rhai?

Mae rhai bechgyn hŷn o’ch cymdogaeth yn cynnig sigarét i chi. Ydych chi’n cymryd un i weld sut beth ydyw?

Rydych chi yn y parc ac yn dod ar draws chwistrell yn y glaswellt. Beth ydych chi’n ei wneud?

25

Cwis SAFFRownd 1

12345678910

12345678910

Rownd 2

26

Cwis SAFFRownd 3

12345678910

12345678910

Rownd 4

27

Fy Nghofnod DysguPa mor dda ydych chi wedi dysgu heddiw yn eich barn chi?

Y pethau pwysicaf a ddysgais yr wythnos hon oedd …

Da iawn!Rydych wedi gweithio ar chwe gwers DDIOGEL.

Enwch ddau beth y gwnaethoch eu mwynhau fwyaf ac un peth y teimlwch y mae angen i chi ddysgu mwy amdano.

PROSIECT SAFF!

28

Yn gweithio i greu cymuned ‘SAFFACH’

Mae Prosiect SAFF yn Rhaglen ABCh integredig a gefnogir gan y canlynol

Rhaglen Graidd Cyswllt Ysgolion Cymru GyfanRhondda Cynon Taf

Y Gwasanaeth Addysg a Gwella Ysgolion

Rhondda Cynon Taf

Community Safety PartnershipPartneriaeth Diogelwch Cymunedol