Radio Frequency Identification ( RFID)

เทคโนโลย Radio Frequency Identification หรอ RFID ซงเปน เทคโนโลยลาสดทไดรบการพฒนาขนเพองานระบลกษณะ (Identification) โดยเฉพาะ ซงงานในลกษณะทเปนสวนหนงในการใหบรการทปฏบตกนอยโดยทวไปในหองสมด อนไดแกการระบตวสมาชกและสอวสดตางๆทหองสมดจดไวเพอบรการสมาชก สวนประกอบของ RFID มสวนประกอบ 2 สวน คอ 1. ปายระบขอมลของวตถ

ลกษณะปายระบขอมลของวตถ (RFID tag) มทงทเปนกระดาษ แผนฟลม และพลาสตก มขนาดและรปรางแตกตางกนไป ขนอยกบวสดทใชตด เชน ตดแผนซด หนงสอ สำาหรบทนยมใชในหองสมดคอขนาด 2 x 2 นว เปนแผนฟลมบางๆ ใชตดกบดานในของปก สวนภายในปายประกอบดวยเสาอากาศ (antenna) และแผงจงจรไฟฟา หรอ ชพ (chip) เสาอากาศของปายนเปนตวรบสงสญญาณความถวทย กบเสาอากาศของเครองอานสญญาณความถวทยและผลตกระแสไฟฟาในชพ สวนชพใชเปนแหลงเกบขอมลของวตถ พรอมหมายเลขประจำาวตถแตละชน ซงไมซำากน

RFID Tag

2. เครองอานสญญาณความถวทยเครองอานสญญาณความถวทย (RFID Reader) มเสาอากาศ

เชนกน เพอใชในการรบ-สง สญญาณความถวทยจากเครองอานไป

1

ยงเสาอากาศทอยในปาย และมอปกรณตอพวง (coupler) สำาหรบควบคมขอมลและการสอสาร ลกษณะ ขนาด และรปราง ของเครองอานสญญาณนแตกตางกนไปตามประเภทของการใชงาน เชน เครองบรการยม-คน อตโนมตสำาหรบผใชทำารายการยม-คน ดวยตนเอง (patron self checkout machine) เครองบรการยม-คน ของเจาหนาท (staff workstation) เครองมอสำาหรบสำารวจวตถ หรอสนคาตามชนทจดเกบ (RFID reader wand or hand-held) เปนตน

RFID Reader

หลกการทำางานของ RFIDในลำาดบแรก ตองทำาการจดเกบขอมลทระบถงคณลกษณะของ

วตถแตละชนลงในปาย และตดปายนไวกบวตถใหเรยบรอยกอน เมอตองการเรยกดขอมลของวตถชนนนๆ กใชเครองอานสญญาณความถวทยตรวจสอบขอมลโดยเครองอาน สงสญญาณวทยในความถทเหมาะสม ผานเสาอากาศของเครอง ไปยงเสาอากาศของ

2

ปาย เมอเสาอากาศของปายไดรบสญญาณวทย จะผลตไฟฟาสงไปยงชพอานขอมลทบรรจอยในชพ จากนนขอมลทอานได จะถกสงกลบไปยงเครองอาน ผานเสาอากาศ มายงอปกรณตอพวง เพอตรวจสอบความถกตอง และสงขอมลนไปยงเครองคอมพวเตอรสำาหรบการประมวลผลตอไป เชน แสดงขอมลทอานบนหนาจอ

RFID กบงานหองสมดการนำา RFID มาใชในงานหองสมด แทนรหสแทงนน จด

ประสงคหลกคอ ลดภาระการทำางานประจำาของเจาหนาท และเพมประสทธภาพในการทำางานของหองสมด โดยเทคโนโลย RFID สามารถชวยเสรมการทำางานของหองสมด ไดดงน

1. บรการรบคนวสดสารสนเทศในสวนของการรบคนวสดสารสนเทศ ( library book drop)

เมอผใชนำาวสดสารสนเทศมาคนทตรบคน ภายในตรบคน มเครองอานขอมลจากปาย ขอมลทอานไดถกนำาไปปรบปรงขอมลในฐานขอมลขอมลโดยอตโนมตทนท ใหผใชมโอกาสในการยมวสดสารสนเทศไดเทากบจำานวนสทธการยมทกำาหนด ไมตองรอใหวสดสารสนเทศเหลานนถกนำากลบมายงหองสมดกอน นอกจากนแลว กรณทวสดสารสนเทศเลมนนมการจองเพอยมตอจากผใชคนอน ระบบกแจงใหเจาหนาททราบทนทรวมทงกรณทวสดสารสนเทศไดรบการระบวามการถกขอยมระหวางหองสมดดวยและหากไดนำาเอาระบบตรวจสอบชนวางวสดสารสนเทศอตโนมต (automated item sorting) มาเสรมกบการบรการวสดสารสนเทศแลว กจะชวยลดเวลาเจาหนาทในการจดเรยงวสดสารสนเทศเพอนำาไปจดเกบขนชน ระบบนชวยตรวจสอบประเภทวสดสารสนเทศหลงจากทวสดเหลานนผานเครองคนแลว ตววสดสารสนเทศถกสงออกมาตามสายพาน เพอสงไปแยกประเภท (re-shelving categories )

3

เชน แยกตามสาขาวชา กอนนำาวสดสารสนเทศทแยกเปนกลมเหลานนไปตรวจสอบหมายเลขชนผานเครองตรวจสอบชน เพอนำาไปจดเรยงขนชนตอไป

เครอง Book Return

2. ระบบรกษาความปลอดภยของวสดสารสนเทศระบบรกษาความปลอดภยของวสดสารสนเทศ (theft

detection) เปนเครองมอทใชชวยตรวจสอบการนำาวสดสารสนเทศออกจากหองสมดดวยวธการทไมถกตอง คอ การนำาวสดสารสนเทศออกจากหองสมดโดยไมผานระบบการยมของหองสมด ระบบรกษาความปลอดภยของวสดสารสนเทศ ประกอบดวย ประตทมสญญาณเสยงหรอสญญาณอนๆ เพอแจงใหเจาหนาททราบเมอพบสงผดปกต ตำาแหนงทตงนนมกวางกนไวททางออกหองสมด เมอผใชนำาวสดสารสนเทศทไมไดผานการยมกบระบบ ผานประต ประตกจะสงสญญาณ ออกมาเตอนใหเจาทหนาทราบ

4

ประตสญญาณ

3. เครองตรวจสอบชนวางวสดสารสนเทศเครองตรวจสอบชนวางวสดสารสนเทศ (sorting station) ใช

สำาหรบตรวจสอบหมายเลขชนทเปนทอยของวสดสารสนเทศ ดวยการวางวสดสารสนเทศลงบนแผนตรวจสอบชนวาง (sorting pad) เมอแผนตรวจสอบรบขอมลจากปายทอยในตววสดสารสนเทศ ขอมลทไดจะถกสงไปแสดงผลยงหนาจอ เพอแจงใหทราบวาวสดสารสนเทศชนนนอยทชนใด ระหวางการอานขอมลมลนหากมขอมลพเศษ เชน ผใชจองไว ระบบจะแสดงขอมลบนหนาจอเพอบอกใหเจาหนาททราบ แตหากไมมขอมลพเศษใด ระบบจะเปดสญญาณปองกนการขโมยของวสดสารสนเทศกลบขนมาใหม

ตรวจสอบชนวางวสดสารสนเทศ

4. เครองบรการยม-คน วสดสารสนเทศอตโนมต

5

เครองบรการยม-คน วสดสารสนเทศอตโนมต (borrowing station) เปนเครองคอมพวเตอรทมไวสำาหรบผใชบรการทตองการทำารายการยม-คน วสดสารสนเทศดวยตนเอง (self-check) โดยในสวนของการยม สมาชกตองระบขอมลของตนเองเขาสระบบกอน ดวยการใชบตรสมาชกทแสดงหมายเลขของผใช เชน PIN Code, Barcode identification หรอ smart card รวมถง การสแกนลายนวมอ กได หลงจากระบขอมลของตนเองแลว ใหนำาวสดสารสนเทศทตองการยมไปวางไวทแผนรบสญญาณ ระบบจะอานขอมลของวสดสารสนเทศเพอตรวจสอบกฎการยม ปรบปรงขอมลกบฐานขอมล ระงบสญญาณปองกนการขโมย จากนนจงจะพมพใบแสดงรายการยมออกมาให

ในกรณของการคนวสดสารสนเทศ เพยงแตนำาวสดสารสนเทศไปวางไวทแผนรบสญญาณ แลวระบบจะตรวจสอบขอมลและเปลยนสถานะวสดสารสนเทศนนใหถกตอง ตรวจสอบขอมลพเศษ เชน การจอง เปดสญญาณปองกนการขโมย พรอมกบปรบปรงระเบยนขอมลการยมของผใชนนๆ ทนท เมอดำาเนนการเรยบรอยแลวจะพมพใบแสดงรายการคนออกมาให

เครองยม-คน อตโนมต

5. การสำารวจวสดสารสนเทศและการจดชนการสำารวจวสดสารสนเทศบนชน (inventory and self

management) มกใชเครองอานสญญาณความถวทย แบบมดาม

6

จบทสามารถยด หด ได วธการสำารวจวสดสารสนเทศทำาโดยนำาเครองอานนไปอานวสดสารสนเทศทเรยงอยบนชนตาง เครองอานทำาหนาทสงสญญาณไปยงปาย ขอมลทอยในปายจะถกสงกลบมาทตวอานเพอตรวจสอบ ระยะเวลาการอานสญญาณขนอยกบขนาดของหนวยความจำาในชพของปาย และความเรวของเครองอาน โดยความเรวเฉลยอยระหวาง 2-20 เลม ตอวนาท เมอเครองอานตรวจสอบพบความผดปกต เชน เรยงผดตำาแหนง กสงสญญาณเตอนใหเจาหนาททราบเพอดำาเนนการตอไป

เครองอานนจำาเปนตองมการใชแบตเตอรตออยดวย เนองจากตองนำาเครองอานไปเดนอานตามชน ซงแบตเตอรจะใชไดนานประมาณ 4 ชวโมง การทำาการสำารวจนสามารถทำาไดทกสปดาห หรอตามความตองการ

เครองสำารวจวสดสารสนเทศบนชน

ประโยชนของ RFID สำาหรบงานหองสมด มประโยชนโดยรวมดงนเพมประสทธภาพในการใหบรการของหองสมดโดยรวมลดปญหาการเขาแถวเพอยม-คน วสดสารสนเทศในชวงเวลาทมผใชบรการมากหากหองสมดมบรการยมดวยตนเอง ผใชมอสระในการใชบรการยม-คน ดวยตนเอง และลดเวลาในการบรการผานเจาหนาทกอใหเกดความพงพอใจแกผใชและเจาหนาท

7

ชวยลดเวลาทำางานประจำาของเจาหนาท ทำาใหเจาหนาทมเวลามากขนในการใหบรการประเภทอนแกผใชบรการ รวมถงเจาหนาทมเวลาในการศกษาเพอหาแนวทางในการพฒนาประสทธภาพในการบรการของหองสมดดวยเวลาทใชในการสำารวจวสดสารสนเทศนอยลงมาก และในเวลาทสำารวจ ไมจำาเปนตองนำาวสดสารสนเทศชนนนออกมาจากชนเกบ ทำาใหสามารถสำารวจไดงายและทำาไดบอยตามความตองการ เปนการตรวจสอบและปรบปรงขอมลของหองสมดใหทนสมยอยตลอดเวลา

หลกเกณฑในการพจารณา RFIDในปจจบนมผจำาหนายระบบ RFID หลายบรษท หากจะมการนำา

เอามาใชควรศกษารายละเอยดดานคณลกษณะทแตกตางกนดวย การเลอกใชควรเลอกใหเหมาะสมกบงานทจะนำาไปใช ซงแนวทางในการพจารณามดงตอไปนสถาปตยกรรมระบบ

สถาปตยกรรมระบบของ RFID ม 2 ประเภท ประเภทแรก มตวเกบขอมลเกยวกบระบบความปลอดภย (security bit) ซงเปนตวสำาคญในการระงบหรอเปดสญญาณปองกนการขโมยอตโนมต เมอมการยม-คน ไมวากระทำาผานเครองทำางานของเจาหนาท หรอผานระบบการยม-คน ดวยตนเองกตาม โดยกระบวนการสวนนเกดขนระหวางตวปาย กบเครองอานเอง ไมผานการสอสารใดๆ ทำาใหใชเวลานอย ตางกบอกประเภทหนงทไมมตวเกบขอมลเกยวกบระบบความปลอดภยซงมกตองใชอปกรณเสรมเขามาชวย เชน การใช EM (Electro-magnetic mechanism) หรอ EAS (Electronic Article Surveillance) เพอชวยการทำางานในการตรวจสอบสญญาณกนขโมย การทำางานของระบบนหากมการนำาวสดสารสนเทศผานประตสญญาณ ระบบตองอานขอมลในปายแลวสงขอมลไปยง ALS database (Automated library System) เพอตรวจสอบสถานะและรอคำาตอบกอนสงเสยงสญญาณเตอนหากสถานะไมถกตอง

8

ลกษณะการทำางานเชนน ความเรวขนอยกบสถานะของเครองแมขาย กบการสอสาร ณ ขณะนน เชน ในชวงนนมการเรยกใชงานมากกทำาใหการตรวจสอบชาลง และอาจมความเปนไปไดทวสดสารสนเทศนนผานประตออกไปแลวสญญาณจงคอยสงเสยงออกมา นอกจากนการเชอมโยงกบอปกรณเสรมอนๆ เชน กลองวดโอตรวจจบความผดปกต ระบบปดประตอตโนมต และระบบการเตอนอนๆ รวมถงระบบการเกบสถตการเขาใชหองสมดปายระบขอมลของวตถ ม 2 ประเภทคอActive tag คอ ลกษณะของปาย ทมแบตเตอรอยในตวเอง จงมแหลงพลงงานของตวเอง ดงนนปายชนดนจะมความสามารถในการอานสญญาณไดระยะไกลกวา ขนาดใหญกวา และราคาแพงกวา รวมถงมอายการใชงานจำากดวาแบบ passive tagPassive tag คอ ลกษณะของปายทไมตองใชแบตเตอร เปนแหลงพลงงานในการทำางาน โดยเครองอาน เปนตวสงสญญาณมายงปาย เสาอากาศทอยในปาย เมอไดรบสญญาณจะเกดการเหนยวนำาทำาใหเกดกระแสไฟฟาในชพ จากนนชพจะสงขอมลไปยงเครองอาน เพอนำาไปประมวลผลตอไป ดงนนปายประเภทนจะมลกษณะบางกวา ถกกวา ระยะหางในการอานสญญาณสนกวา และตองการเครองอานทมกำาลงสงมากกวาแบบ active tag และไมมวนหมดอายการใชงาน สำาหรบหองสมดจะใชประเภทน นอกจากนควรตรวจสอบคณสมบตวาทนทานกนนำา ความรอนไดหรอไมความสามารถในการจดเกบขอมลของหนวยความจำาในชพของปายสมรรถนะในการจดเกบขอมลของปาย (tag memory capacity) เปนอกประเดนทควรพจารณา ปายทมหนวยความจำามากไมจำาเปนวาจะดกวาปายทมหนวยความนอยเสมอไป เพราะปายทมหนวยความจำามาก เวลาอานขอมลจากปายจะใชเวลามาก ดงนน สงสำาคญในลำาดบแรกทตองพจารณาคอ พจารณาวาเราตองการใสขอมลอะไรลงไปใน

9

ปายบาง แลวจงนำาขอมลนไปพจารณากบหนวยความจำา ของผผลตตางๆ วาใครเหมาะสม และควรพจารณาราคา และความเรวดวยลกษณะการทำางานของปาย (tag functionality) มดงนการบนทกขอมลลงปาย การเขยนขอมลลงปายม 2 ลกษณะคอ read only หมายถง การบนทกขอมลวสดสารสนเทศลงในปายไดเพยงครงเดยว ในขณะทปายมลกษณะเปน read/write นน สามารถใสหรอแกไขขอมลในปายไดมากกวา 1 ครง ซงในทางทด ควรพจารณาปายเปน read/write มากกวา เพราะ ในการทำางานหองสมด อาจตองมการเพม ลด หรอ แกไข ขอมลของวสดสารสนเทศได เชน การยายทจดเกบการปองกนความผดพลาดในการอาน โดยทวไปผจำาหนายมกเสนอคณสมบตของปายทเปน Anti-collision กลาวคอ ความสามารถในการอานปายหลาย ๆ ตว ในเวลาเดยวกน โดยขอมลทอานตองถกตองเสมอ ไมปะปนกน ดงนนสงทควรพจารณาในขอนคอ ความเรวในการอาน และจำานวนสงสดของปายทอานพรอมกนได เนองจากเกยวของกบเวลาและความถกตองในการทำางานคาใชจายในการจดหาระบบคาใชจายในการจดหาระบบ เปนสงทตองพจารณา โดยไมควรพจารณาเฉพาะดานราคาเทานน แตควรพจารณาถงคณสมบตของปายดวย เนองจากราคากมผลกบคณภาพ ดงนนควรมการเปรยบเทยบราคากบคณสมบตของปายดวยเครองอานขอมลจากปาย (tag reader)เครองอานขอมลจากปายตองไมกอใหเกดความเสยหายกบสอทเปนแถบแมเหลกของวสดสารสนเทศ เชน วดโอ เทปความเรวในการอานขอมลของเครองอาน โดยเฉพาะเครองอานทเคลอนยายได สำาหรบสำารวจวสดสารสนเทศเพอยนระยะเวลาการทำางานของหองสมดใหนอยลงทสดแตขอมลถกตองมาตรฐาน

10

เนองจากเทคโนโลยระบบ RFID สำาหรบหองสมด กำาลงมการพฒนาอยางตอเนองจงยงไมมมาตรฐานทเปนทางการในการกำาหนดคณลกษณะและการทำางานของระบบ สำาหรบหองสมดทวไปกำาหนดความถท 13.56 MHz ผจดจำาหนายบางแหงใชมาตรฐาน ISO15693 ซงเปนมาตรฐานสำาหรบอตสาหกรรมขนสงและมผคาดวาผจำาหนายใหกบหองสมดตางกำาลงพจารณา ISO18000 มาใชในการออกแบบระบบ เพอควบคมการสำารวจหนงสอโดยตรง

หองสมดทมการนำา RFID มาใช ในประเทศไทยมหองสมดทนำาเอาเทคโนโลย RFID มาใชคอ หอ

สมดปวย องภากรณ มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต นบเปนแหลงรวบรวมความรททนสมยอยางมาก ดวยเปนหอสมดแหงแรกของประเทศไทยทนำาระบบ RFID(Radio Frenquency Identification) มาใช ซงทำาใหการยมและคนหนงสอเปนไปดวยความสะดวกรวดเรวมากยงขน อกทงปองกนการสญหายไดเกอบ 100% โดยผทจะยมหนงสอไมจำาเปนตองหอบหนงสอไปใหบรรณารกษกรอกขอมลการยมซงคอนขางยงยากและเสยเวลา เพยงแตเลอกหยบหนงสอและนำาบตรสมาชกหอสมดไปรดทเครองสแกน ขอมลของผใชบรการ เชน ชอ-สกล, หมายเลขสมาชก , ชอและจำานวนหนงสอทยมไปแตยงไมไดสงคน กจะปรากฏขนบนหนาจอ จากนนกวางหนงสอทจะยมลงบนแทนทอยดานหนาตวเครอง ขอมลเกยวกบหนงสอและการใชบรการ เชน ชอหนงสอ , เลขเรยกหนงสอ ,หมายเลขบารโคดของหนงสอเลมนน , วนทยมและกำาหนดวนสงคน กจะขนบนหนาจอและถกบนทกลงในระบบ และเครองจะทำาการพรนสลปรายการการยมหนงสอดงกลาวออกมาเพอใหผใชบรการเกบไวดดวย หลายคนคงสงสยวา RFID คออะไร RFID กคอระบบทนำาสญญาณคลนวทยความถ สงมาใชในการตรวจจบวตถ ทางหอสมดจะตดแผน RFID Tag ซงไดรบการบนทกขอมลเกยวกบหนงสอเลม

11

นนๆ ลงบนหนาใดหนาหนงของหนงสอ หากมการนำาหนงสอออกจากหอสมดโดยไมผานเครองสแกน เครองตรวจจบสญญาณทตดตงไวตรงประตทางออกกจะรองขนทำาใหเจาหนาททราบวามการขโมยหนงสอออกจากหอสมด ดงนนผทจะยมหนงสอตองนำาหนงสอไปทำารายการทเครองสแกนเพอบนทกขอมลการยมและลบสญญาณคลนวทยออกกอน วนดา จนทนทศน หวหนาหอสมด'ปวย องภากรณ' ซงเปนผรเรมนำาระบบ RFID มาใชกบหอสมดของมหาวทยาลยธรรมศาสตร อธบายวา " การนำาระบบ RFID มาใชกบหอสมดนนคอนขางยงยากซบซอนและใชเวลามาก ตองจดระบบใหมหมด เรานำาหนงสอในหอสมดทมอยเปนแสนเลมมาตด RFID Tag แตกอนจะตด Tag ดงกลาวลงไปเราตองบนทกขอมลเกยวกบหนงสอแตละเลมลงบน Tag แตละแผนกอน ตอนนนกระดมบรรณารกษและเจาหนาทหอสมดมาชวยกนหมด ทำางานกนทงวนทงคน แตกถอวาเราทำางานคอนขางเรวนะ คอใชเวลาแคเดอนเดยว RFID เปนระบบคลนวทยทมความถสงมาก สามารถทะลทะลวงผานวตถตางๆไดด เครองสแกนจงสามารถตรวจจบสญญาณไดอยางรวดเรว ดงนนเวลาทนำาหนงสอไปสแกนกบเครองยมหนงสออตโนมตนนเราจะวางดานไหนของหนงสอลงบนแทนกได มนตรวจจบไดหมด กสะดวกสำาหรบคนทมาใชบรการ ไมตองเสยเวลาบนทกในบตรยมหนงสอเหมอนสมยกอน ทสำาคญมนสามารถปองกนปญหาการขโมยหนงสอไดเกอบ 100%" สวนวธการคนหนงสอหลงจากใชเสรจแลวนนกสดแสนจะงายดายและสะดวกรวดเรว แคนำาหนงสอไปหยอนลงตรบคนซงตดตงไวตรงบรเวณใกลกบประตทางเขาดานขางหอสมดอาจารยปวยฯ จากนนเจาหนาทบรรณารกษกจะนำาหนงสอไปสแกนเพอปอนขอมลลงในระบบวาหนงสอเลมนนไดถกสงคนเมอไร , ระยะเวลาการยมเปน

12

ไปตามกำาหนดหรอไม, ผใชบรการตองเสยคาปรบหรอเปลา พรอมทงเตมสญญาณคลนวทยลงบนแผน RFID Tag ทตดอยกบหนงสอกอนทจะนำาหนงสอเลมนนไปจดเรยงขนชนอกครง ทงน ในกรณทผใชบรการคนหนงสอลาชากวากำาหนดและตองเสยคาปรบ ขอมลดงกลาวกจะไปปรากฏอยในฐานขอมลตามหมายเลขสมาชก และหากจะใชบรการครงตอไปสมาชกคนนนกตองไปจายคาปรบใหเรยบรอยเสยกอน "คนทจะคนหนงสอไมตองเดนเขาไปในหอสมด สามารถหยอนหนงสอลงต BOOK RETURN ไดเลย คอตนชองทรบคนหนงสอมนจะอยดานนอกอาคาร เมอหยอนหนงสอลงมาปบมนกจะไหลมาลงทกระบะ เจาหนาทกจะนำาหนงสอพวกนไปสแกนเพอจดทำาขอมลตอไป แลวต BOOK RETURN นเราเปดใหบรการ 24 ชวโมง วางเมอไรกเอาหนงสอมาหยอนคนได ไมจำาเปนตองอยในเวลาทำาการของหอสมด คอเราตองการอำานวยความสะดวกใหสมาชกฯ ไมวาจะเปนนกศกษา อาจารย หรอบรรดาเจาหนาทของธรรมศาสตร ซงเขาอาจจะตองไปเรยนหรอทำางานแตเชา กวาจะวางหอสมดกปดไปแลว"

หองสมดอกแหงหนงทไดนำาเอาเทคโนโลย RFID มาใชคอ หองสมด มหาวทยาลยชนวตรมการนำาเอาเทคโนโลย RFID มาใชในงานบรการของหองสมดเพออำานวยความสะดวกใหกบผใชบรการ ซงเปนหองสมดมหาวทยาลยแหงท 2 ในประเทศไทยทไดนำาเอาระบบนไปใช

13

ระบบการทำางานของ RFIDจะเหนไดวา RFID นนสามารถอำานวยความสะดวกใหกบงาน

หองสมดไดเปนอยางมาก และยงชวยเพมประสทธภาพในการทำางานของหองสมดดวย

บรรณานกรมพมลพรรณ เรพเพอร และหทยชนก วฒนา. (2546). FFID เทคโนโลยใหมสำาหรบหองสมด. หองสมด 47,1 (ม.ค.-ม.ค.) หนา 2-14.หอสมดไฮเทค ยม-คนไดไมตองใชบรรณารกษ. เขาถงไดจาก :

http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9490000058044 (สบคนเมอ 24 เมษายน 2550)

14