Przedmiotowe zasady oceniania -...

Post on 27-Feb-2019

217 views 0 download

Transcript of Przedmiotowe zasady oceniania -...

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20171

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson

Prze

dmio

tow

e za

sady

oce

nian

iaKl

asa

4 –

wym

agan

ia n

a po

szcz

egól

ne o

ceny

szk

olne

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń

na o

cenę

:W

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

eUc

zeń

na o

cenę

:

dopu

szcz

ając

ądo

stat

eczn

ądo

brą

bard

zo d

obrą

celu

jącą

Dzia

ł 1. P

ozna

wan

ie p

rzyr

ody

(odp

owiad

a tre

ścio

m k

szta

łceni

a z d

ziałó

w I

i czę

ścio

wo

II z P

odst

awy

prog

ram

owej

ksz

tałce

nia

ogól

nego

)

1. Spo

soby

poz

nawa

nia p

rzyr

ody

• w

ymie

nia ź

ródł

a wie

dzy

o pr

zyro

dzie

;•

wym

ieni

a zm

ysły

potrz

ebne

do

poz

nawa

nia p

rzyr

ody;

• po

daje

prz

ykład

y obi

ektó

w,

któr

e m

ożna

obs

erwo

wać

prze

z lup

ę.

• ok

reśla

, co

to je

st p

rzyr

oda;

• po

daje

po

dwa p

rzyk

łady

obse

rwac

ji prz

yrod

nicz

ych,

w

któr

ych

wyk

orzy

stuj

e się

lo

rnet

kę.

• po

daje

prz

ykład

y obi

ektó

w,

orga

nizm

ów, k

tóre

moż

na

obse

rwow

ać p

rzez

mikr

o-sk

op;

• w

yjaśn

ia, d

o cz

ego

jest

po

trzeb

na m

apa,

kom

pas

i taś

ma m

iern

icza.

• w

yjaśn

ia, co

to są

nar

ządy

zm

ysłó

w i j

aka j

est i

ch ro

la w

poz

nawa

niu

przy

rody

.

• w

yjaśn

ia, ja

kie są

źród

ła w

iedz

y o p

rzyr

odzie

.

2. O

bser

wacje

prz

yrod

nicz

e•

poda

je p

rzyk

łady o

rgan

i -zm

ów, o

biek

tów

i zjaw

isk,

któr

e m

ożna

obs

erwo

wać.

• w

ymie

nia s

poso

by d

okum

en-

towa

nia o

bser

wacji

prz

yrod

-ni

czej

;•

wym

ieni

a zas

ady b

ezpi

e-cz

eńst

wa, k

tóry

ch n

ależy

pr

zest

rzeg

ać, p

rowa

dząc

ob

serw

acje

prz

yrod

nicz

e.

• w

yjaśn

ia, co

to je

st o

bser

wa-

cja p

rzyr

odni

cza.

• op

raco

wuj

e ka

rtę o

bser

wacji

do

woln

ego

obie

ktu.

• w

yjaśn

ia, ki

edy m

ożna

na

pod

staw

ie o

bser

wacji

w

yciąg

nąć w

nios

ki.

3. Do

świad

czen

ia pr

zyro

dnicz

e•

poda

je p

rzyk

łady p

ytań

, na

któr

e m

ożna

uzy

skać

od

pow

iedź

, prz

epro

wadz

ając

dośw

iadcz

enie

prz

yrod

nicz

e.

• w

ymie

nia z

asad

y, kt

óryc

h na

leży

prz

estrz

egać

, pro

wa-

dząc

doś

wiad

czen

ie.

• w

ymie

nia p

unkt

y, kt

óre

zaw

iera

karta

doś

wiad

czen

ia.•

poda

je ró

żnice

mię

dzy p

róbą

ba

dawc

zą a

kont

roln

ą w d

o-św

iadcz

eniu

.

• uz

asad

nia,

dlac

zego

w d

o-św

iadcz

eniu

jest

pot

rzeb

na

prób

a kon

troln

a.

4. Ki

erun

ki ge

ogra

ficzn

e•

wyja

śnia,

kied

y jes

t nam

po

trzeb

na zn

ajom

ość k

ieru

n -kó

w św

iata,

• w

yzna

cza k

ieru

nki ś

wiat

a za

pom

ocą g

nom

onu

i Sło

ńca.

• po

sługu

je si

ę ko

mpa

sem

pr

zy w

yzna

czan

iu ki

erun

ków

św

iata.

• op

isuje

kier

unki

świat

a na

róży

kier

unkó

w;

• ok

reśla

kier

unki

świat

a w te

-re

nie.

• op

isuje

spos

oby w

yzna

czan

ia kie

runk

ów św

iata w

sytu

acji,

gdy n

ie m

a prz

yrzą

dów

i gdy

ni

e w

idać

Słoń

ca.

• ko

nstru

uje

kom

pas d

omo-

wym

spos

obem

wed

ług

inst

rukc

ji i p

osłu

guje

się

nim

.

5. Zm

iany p

ołoż

enia

Słońc

a na

nie

bie

• po

daje

prz

ykład

y św

iadcz

ące

o po

zorn

ych

zmian

ach

poło

-że

nia S

łońc

a na n

iebi

e;•

wyja

śnia

znac

zeni

e po

jęć:

wsc

hód

Słońc

a, gó

row

anie

Słońc

a, za

chód

Słoń

ca.

• ok

reśla

dłu

gość

dni

a (o

d ws

chod

u do

zach

odu

Słońc

a);•

wyja

śnia

poję

cie w

idno

kręg

u.

• ch

arak

tery

zuje

wid

nokr

ąg

w m

ieśc

ie i n

a wsi;

• an

alizu

je za

leżn

ości

mię

dzy

dług

ością

cien

ia a w

ysok

ością

Sło

ńca n

ad w

idno

kręg

iem

.

• po

daje

zale

żnoś

ci m

iędz

y w

ielko

ścią

wid

nokr

ęgu

a wy-

soko

ścią,

na j

akie

j zna

jduj

e się

obs

erwa

tor.

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go d

roga

Sło

ńca n

ad w

idno

kręg

iem

od

bywa

się

w cy

klu d

obo-

wym

.

Prze

dmio

tow

e za

sady

oce

nian

iaKl

asa

4 –

wym

agan

ia n

a po

szcz

egól

ne o

ceny

szko

lne

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń:

Wym

agan

ia p

onad

pods

taw

owe

Ucze

ń:

ocen

a do

pusz

czaj

ąca

ocen

a do

stat

eczn

aoc

ena

dobr

aoc

ena

bard

zo d

obra

ocen

a ce

lują

ca

DZIA

Ł 1. P

OZN

AWAN

IE P

RZYR

ODY

(odp

owiad

a tre

ścio

m k

szta

łceni

a z d

ziałó

w I

i II z

Pod

staw

y pr

ogra

mow

ej k

szta

łceni

a og

ólne

go (P

P))

1. Spo

soby

poz

nawa

nia p

rzyr

ody

• ws

kazu

je źr

ódła

wie

dzy

o pr

zyro

dzie

,•

wym

ieni

a zm

ysły

potrz

ebne

do

poz

nawa

nia p

rzyr

ody,

• po

daje

prz

ykład

y obi

ektó

w,

któr

e m

ożna

obs

erwo

wać

prze

z lup

ę.

• ok

reśla

, czy

m je

st p

rzyr

oda,

• po

daje

po

dwa p

rzyk

łady

obse

rwac

ji prz

yrod

nicz

ych,

w

któr

ych

wyk

orzy

styw

ana

jest

lorn

etka

.

• w

yjaśn

ia, d

o cz

ego

jest

po

trzeb

na m

apa,

kom

pas

i taś

ma m

iern

icza.

• w

yjaśn

ia, co

to są

nar

ządy

zm

ysłó

w i j

aka j

est i

ch ro

la w

poz

nawa

niu

przy

rody

.

• po

daje

prz

ykład

y pyt

ań,

na kt

óre

poda

na o

dpow

iedź

je

st źr

ódłe

m w

iedz

y o p

rzy-

rodz

ie.

2. O

bser

wacje

prz

yrod

nicz

e•

poda

je p

rzyk

łady o

rgan

i-zm

ów, o

biek

tów

i zjaw

isk,

któr

e m

ożna

obs

erwo

wać.

• w

ymie

nia s

poso

by d

okum

en-

towa

nia o

bser

wacji

prz

yrod

-ni

czej

.•

wym

ieni

a zas

ady b

ezpi

e-cz

eńst

wa, k

tóry

ch n

ależy

pr

zest

rzeg

ać p

odcz

as p

rowa

-dz

enia

obse

rwac

ji.

• w

yjaśn

ia, co

to je

st o

bser

wa-

cja p

rzyr

odni

cza.

• op

raco

wuj

e ka

rtę o

bser

wacji

do

woln

ego

obie

ktu,

• pr

zepr

owad

za sa

mod

zieln

ie

i prz

y pom

ocy n

aucz

ycie

la ob

serw

ację

prz

yrod

nicz

ą.

• w

yjaśn

ia, ki

edy m

ożna

na

pod

staw

ie o

bser

wacji

w

yciąg

nąć w

nios

ki.

3. Do

świad

czen

ia pr

zyro

dnicz

e•

poda

je p

rzyk

łady p

ytań

, na

któr

e m

ożna

uzy

skać

od

pow

iedź

dzię

ki pr

ze-

prow

adze

niu

dośw

iadcz

przy

rodn

iczyc

h.

• w

ymie

nia z

asad

y, w

tym

be

zpie

czeń

stwa

, któ

rych

na

leży

prz

estrz

egać

pod

czas

w

ykon

ywan

ia do

świad

czeń

.

• w

ymie

nia p

unkt

y, kt

óre

zaw

iera

karta

doś

wiad

czen

ia.•

poda

je ró

żnice

mię

dzy p

róbą

ba

dawc

zą a

prób

ą kon

troln

ą w

doś

wiad

czen

iu,

• pr

zepr

owad

za sa

mod

zieln

ie

i prz

y pom

ocy n

aucz

ycie

la do

świad

czen

ie p

rzyr

odni

cze.

• uz

asad

nia,

dlac

zego

w d

o-św

iadcz

eniu

jest

pot

rzeb

na

prób

a kon

troln

a.

4. Ki

erun

ki ge

ogra

ficzn

e•

wyja

śnia,

kied

y jes

t po-

trzeb

na zn

ajom

ość k

ieru

n-kó

w św

iata,

• w

yzna

cza k

ieru

nek p

ółno

cny

za p

omoc

ą gno

mon

u.

• po

sługu

je si

ę ko

mpa

sem

pr

zy w

yzna

czan

iu ki

erun

ków

św

iata.

• op

isuje

kier

unki

świat

a na

róży

kier

unkó

w,•

okre

śla ki

erun

ki św

iata w

te-

reni

e.

• om

awia

spos

oby w

yzna

cza-

nia k

ieru

nków

świat

a w sy

tu-

acji,

gdy n

ie m

a prz

yrzą

dów

i g

dy n

ie w

idać

Słoń

ca.

• ko

nstru

uje

kom

pas d

omo-

wym

spos

obem

wed

ług

inst

rukc

ji i p

osłu

guje

się

nim

.

5. Zm

iany p

ołoż

enia

Słońc

a na

nie

bie

w ci

ągu

doby

• po

daje

prz

ykład

y św

iadcz

ące

o po

zorn

ych

zmian

ach

poło

-że

nia S

łońc

a na n

iebi

e,•

wyja

śnia

znac

zeni

e po

jęć:

wsch

ód Sł

ońca

, gór

owan

ie

Słońc

a, za

chód

Słoń

ca.

• ok

reśla

dłu

gość

dni

a (o

d ws

chod

u do

zach

odu

Słońc

a),•

wyja

śnia

poję

cie w

idno

kręg

u.

• ch

arak

tery

zuje

wid

nokr

ąg

w m

ieśc

ie i n

a wsi,

• an

alizu

je za

leżn

ości

mię

dzy

dług

ością

cien

ia a w

ysok

ością

Sło

ńca n

ad w

idno

kręg

iem

.

• po

daje

zale

żnoś

ci m

iędz

y w

ielko

ścią

wid

nokr

ęgu

a wy-

soko

ścią,

na j

akie

j zna

jduj

e się

obs

erwa

tor.

• om

awia

pozo

rną w

ędró

wkę

Sło

ńca n

ad w

idno

kręg

iem

, kt

óra o

dbyw

a się

w cy

klu

dobo

wym

.

6. Po

łoże

nie

Słońc

a na n

iebi

e w

różn

ych

pora

ch ro

ku•

wym

ieni

a dat

y roz

pocz

yna-

jące

kale

ndar

zowe

por

y rok

u,•

wyja

śnia

poję

cia ró

wno

noc

i prz

esile

nie.

• op

isuje

ilust

racje

pok

azuj

ące

pozo

rną d

rogę

Słoń

ca n

ad

wid

nokr

ęgie

m w

różn

ych

pora

ch ro

ku.

• ro

zpoz

naje

i wsk

azuj

e ry

sunk

i pr

zeds

taw

iając

e po

zorn

ą dr

ogę

Słońc

a w d

niac

h ro

z-po

czyn

ający

ch p

ory r

oku,

• w

yjaśn

ia za

leżn

ość m

iędz

y w

ysok

ością

Słoń

ca n

ad w

id-

nokr

ęgie

m a

dług

ością

cien

ia w

różn

ych

pora

ch ro

ku.

• sa

mod

zieln

ie ry

suje

sche

-m

aty p

rzed

staw

iając

e po

zorn

ą dro

gę Sł

ońca

nad

w

idno

kręg

iem

w d

niac

h ro

zpoc

zęcia

pos

zcze

góln

ych

pór r

oku.

• w

yjaśn

ia pr

zycz

yny w

ystę

-po

wani

a róż

nic w

dłu

gośc

i po

zorn

ej d

rogi

Słońc

a nad

w

idno

kręg

iem

, w za

leżn

ości

od p

ory r

oku.

7. Po

dsum

owan

ie d

ziału

„ P

ozna

wan

ie p

rzyr

ody”

Wyk

azuj

e się

wiad

omoś

ciam

i i um

ieję

tnoś

ciam

i z le

kcji 1

–6.

DZIA

Ł 2. O

RIEN

TACJ

A W

TER

ENIE

I PO

GODA

(odp

owiad

a tre

ścio

m k

szta

łceni

a z d

ziałó

w II

i III

z PP

)

8. Co

to je

st p

lan?

• w

yjaśn

ia po

jęcie

plan

,•

poda

je p

rzyk

łady z

asto

sowa

-ni

a plan

ów.

• ry

suje

pro

ste

plan

y mały

ch

prze

dmio

tów

w ze

szyc

ie, n

p.

pude

łka za

pałe

k,•

wyja

śnia,

dlac

zego

nie

moż

na

nary

sowa

ć plan

u kla

sy b

ez

zmni

ejsz

enia

jej w

ymiar

ów.

• ry

suje

obi

ekty

w p

odan

ych

zmni

ejsz

eniac

h, n

p. p

lan

klasy

, pok

oju,

ławki

szko

lnej

.

• sz

acuj

e na

pod

staw

ie p

o-m

iarów

sali l

ekcy

jnej

, ile

razy

na

leży

zmni

ejsz

yć d

ługo

ść

i sze

roko

ść sa

li, ab

y jej

plan

zm

ieśc

ił się

na k

artc

e.

• w

yciąg

a wni

oski

doty

cząc

e za

leżn

ości

mię

dzy z

asto

-so

wany

m p

omni

ejsz

enie

m

wym

iarów

obi

ektu

a w

ielko

ś-cią

tego

obi

ektu

na p

lanie

.

9. Pl

an i m

apa

• w

ymie

nia r

óżni

ce m

iędz

y pl

anem

i map

ą,•

wym

ieni

a sta

łe e

lem

enty

m

apy,

• od

czyt

uje

na m

apie

topo

gra-

ficzn

ej, g

dzie

znajd

uje

się n

p.

las, s

zkoł

a, ko

śció

ł.

• ro

zpoz

naje

na m

apie

znak

i to

pogr

aficz

ne lin

iowe

, po-

wie

rzch

niow

e i p

unkt

owe,

poda

je ic

h pr

zykła

dy,

• ro

zpoz

naje

map

ę to

pogr

a-fic

zną w

śród

inny

ch m

ap.

• ok

reśla

kier

unki

świat

a na

map

ie to

pogr

aficz

nej,

• an

alizu

je m

apy t

opog

rafic

zne

pod

wzg

lęde

m ilo

ści z

abud

o-wa

ń i in

nych

ele

men

tów.

• pl

anuj

e i o

pisu

je tr

asę

wy-

ciecz

ki, o

kreś

lając

kier

unki

świat

a,•

wyz

nacz

a tra

sę w

ędró

wki

zgod

nie

z opi

sem

na m

apie

to

pogr

aficz

nej.

• po

daje

prz

ykład

y inn

ych

map

(n

p. te

mat

yczn

ych)

i opi

suje

ich

zast

osow

anie

.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20172

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń

na o

cenę

:W

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

eUc

zeń

na o

cenę

:

dopu

szcz

ając

ądo

stat

eczn

ądo

brą

bard

zo d

obrą

celu

jącą

6. Po

łoże

nie

Słońc

a na n

iebi

e w

różn

ych

pora

ch ro

ku•

wym

ieni

a dat

y roz

pocz

yna-

jące

kale

ndar

zowe

por

y rok

u;•

wyja

śnia

znac

zeni

e po

jęć:

rów

nono

c i p

rzes

ileni

e.

• op

isuje

ilust

racje

pok

azuj

ące

drog

ę Sło

ńca n

ad w

idno

krę -

giem

w za

leżn

ości

od p

ór

roku

.

• ro

zpoz

naje

i wsk

azuj

e ry

sunk

i pr

zeds

taw

iając

e dr

ogę

Słońc

a w

dni

ach

rozp

oczy

nając

ych

pory

roku

;•

wyja

śnia

zale

żnoś

ć mie

dzy

wys

okoś

cią Sł

ońca

nad

wid

-no

kręg

iem

a dł

ugoś

cią ci

enia

w ró

żnyc

h po

rach

roku

.

• sa

mod

zieln

ie w

ykon

uje

ry-

sunk

i prz

edst

awiaj

ące

drog

ę Sło

ńca n

ad w

idno

kręg

iem

w

dni

ach

rozp

oczę

cia p

ór

roku

.

• w

yjaśn

ia pr

zycz

yny w

ystę

po-

wani

a róż

nic w

dłu

gośc

i dro

gi Sło

ńca n

ad w

idno

kręg

iem

, w

zale

żnoś

ci od

por

y rok

u.

7. Po

dsum

owan

ie d

ziału

1.

– Po

znaw

anie

prz

yrod

yW

ykaz

uje

się w

iadom

ościa

mi i

umie

jętn

ościa

mi z

lekc

ji 1–6

.

Dzia

ł 2. O

rient

acja

w te

reni

e i p

ogod

a (o

dpow

iada

treśc

iom

ksz

tałce

nia

z dzia

łów

II (c

zęśc

iow

o) i

III z

Pods

taw

y pr

ogra

mow

ej k

szta

łceni

a og

ólne

go)

8. Co

to je

st p

lan?

• w

yjaśn

ia, co

to je

st p

lan;

• po

daje

prz

ykład

y zas

toso

wa-

nia p

lanów

.

• ry

suje

pro

ste

plan

y mały

ch

prze

dmio

tów

w ze

szyc

ie, n

p.

pude

łka o

d za

pałe

k;•

wyja

śnia,

dlac

zego

nie

moż

na

nary

sowa

ć plan

u kla

sy b

ez

zmni

ejsz

enia

jej w

ymiar

ów.

• ry

suje

obi

ekty

w p

odan

ych

dowo

lnyc

h zm

niej

szen

iach,

np

. plan

klas

y, po

koju

, ław

ki sz

koln

ej.

• sz

acuj

e na

pod

staw

ie p

o-m

iarów

sali l

ekcy

jnej

, ile

razy

na

leży

zmni

ejsz

yć d

ługo

ść

i sze

roko

ść sa

li, ab

y jej

plan

zm

ieśc

ił się

na k

artc

e.

• w

yciąg

a wni

oski

doty

cząc

e za

leżn

ości

mię

dzy z

asto

-so

wany

m p

omni

ejsz

enie

m

obie

ktu

a wie

lkośc

ią te

go

obie

ktu

na p

lanie

.

9. Pl

an i m

apa

• w

ymie

nia r

óżni

ce m

iedz

y pl

anem

i map

ą;•

wym

ieni

a sta

łe e

lem

enty

m

apy;

• od

czyt

uje

na m

apie

topo

gra-

ficzn

ej, g

dzie

znajd

uje

się n

p.

las, s

zkoł

a, ko

śció

ł.

• ro

zpoz

naje

na m

apie

znak

i to

pogr

aficz

ne lin

iowe

, po-

wie

rzch

niow

e i p

unkt

owe,

poda

je ic

h pr

zykła

dy.

• ro

zpoz

naje

map

ę to

pogr

a-fic

zną w

śród

inny

ch m

ap

do w

ybor

u.

• ok

reśla

kier

unki

świat

a na

map

ie to

pogr

aficz

nej;

• an

alizu

je m

apy t

opog

rafic

zne

pod

wzg

lęde

m lic

zby z

abu-

dowa

ń i in

nych

ele

men

tów.

• pl

anuj

e i o

pisu

je tr

asę

wy-

ciecz

ki, o

kreś

lając

kier

unki

świat

a;•

wyz

nacz

a tra

sę w

ędró

wki,

zg

odni

e z o

pise

m n

a map

ie

topo

graf

iczne

j.

• po

daje

prz

ykład

y inn

ych

map

(n

p. te

mat

yczn

ych)

i opi

suje

ich

zast

osow

anie

.

10. K

orzy

stan

ie z

plan

ów i m

ap•

wska

zuje

plan

y mias

t wśró

d m

ap;

• w

ymie

nia s

ytua

cje ży

ciowe

, kie

dy p

lan m

iasta

jest

nie

-zb

ędny

.

• od

czyt

uje

info

rmac

je z

plan

u m

iasta

i map

y top

ogra

ficzn

ej

w p

odst

awow

ym za

kres

ie;

• ws

kazu

je u

lice

i okr

eśla

kie-

runk

i, w kt

óryc

h pr

zebi

egają

, np

. z p

ółno

cy n

a poł

udni

e;•

poka

zuje

na p

lanie

pun

kty

wym

ieni

one

prze

z nau

czy-

ciela;

• ok

reśla

kier

unki

świat

a na

map

ie to

pogr

aficz

nej

i plan

ie m

iasta

.

• pl

anuj

e tra

sę w

ycie

czki

po m

ieśc

ie lu

b po

najb

liższ

ej

okol

icy z

uwzg

lędn

ieni

em

najci

ekaw

szyc

h pu

nktó

w lu

b pu

nktó

w w

skaz

anyc

h pr

zez

nauc

zycie

la.

• or

ient

uje

plan

mias

ta i m

apę

topo

graf

iczną

za p

omoc

ą ko

mpa

su i c

hara

kter

ysty

cz-

nych

pun

któw

w te

reni

e;•

opisu

je p

rzeb

ieg p

odan

ej

trasy

z uw

zglę

dnie

niem

kie

runk

ów p

rzeb

iegu

ulic

, lo

kaliz

acji z

abyt

ków

itp.

• sz

kicuj

e tra

sę ze

szko

ły

do d

omu,

uwzg

lędn

iając

kie-

runk

i św

iata,

bez k

orzy

stan

ia z m

apy.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20173

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń

na o

cenę

:W

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

eUc

zeń

na o

cenę

:

dopu

szcz

ając

ądo

stat

eczn

ądo

brą

bard

zo d

obrą

celu

jącą

11. Sk

ładni

ki po

gody

• w

ymie

nia s

kładn

iki p

ogod

y.•

opisu

je p

oszc

zegó

lne

skład

-ni

ki po

gody

.•

rozr

óżni

a opa

dy i o

sady

at

mos

fery

czne

.•

na p

odst

awie

pro

gnoz

y po

gody

opi

suje

jej s

kładn

iki.

• ro

zróż

nia p

rzyk

ładow

e ro

dzaje

chm

ur i p

rzew

iduj

e na

pod

staw

ie ic

h w

ygląd

u zm

iany w

pog

odzie

.

12. P

omiar

skład

nikó

w p

ogod

y•

przy

porz

ądko

wuj

e sk

ładni

ki po

gody

do

urzą

dzeń

pom

ia-ro

wyc

h.

• w

ymie

nia j

edno

stki

pom

iaru

skład

nikó

w p

ogod

y.•

odcz

ytuj

e wa

rtośc

i skła

d-ni

ków

pog

ody z

urz

ądze

ń po

miar

owyc

h.

• na

pod

staw

ie w

arto

ści

posz

czeg

ólny

ch sk

ładni

ków

po

gody

opi

suje

war

unki

pogo

dowe

.

• pr

zew

iduj

e wa

rtośc

i skła

d-ni

ków

pog

ody w

zale

żnoś

ci od

sytu

acji o

pisa

nych

prz

ez

nauc

zycie

la.

13. M

apa p

ogod

y w ró

żnyc

h po

rach

roku

• pr

zeds

taw

ia sk

ładni

ki po

gody

za

pom

ocą s

ymbo

li gra

ficz-

nych

.

• od

czyt

uje

skład

niki

pogo

dy

z map

y pog

ody.

• ok

reśla

pog

odę

na p

odst

awie

m

apy p

ogod

y wyb

rane

j cz

ęści

kraju

.

• ro

zróż

nia p

ory r

oku

na p

od-

staw

ie w

ybra

nych

map

po

gody

.

• pr

zeds

taw

ia m

apę

pogo

dy

na p

odst

awie

pro

gnoz

y sło

wne

j.

14. N

iebe

zpie

czeń

stwa

związ

ane

z pog

odą

• w

ymie

nia n

iebe

zpie

czeń

stwa

zw

iązan

e z p

ogod

ą.•

opisu

je, ja

k nale

ży za

chow

się p

odcz

as b

urzy

.•

Opi

suje

, jak n

ależy

zach

ować

się

pod

czas

wich

ury,

ulew

y i ś

nież

ycy.

• op

isuje

zjaw

isko

tęcz

y.•

opisu

je za

sadę

dzia

łania

pior

unoc

hron

u.

15. Po

dsum

owan

ie d

ziału

2.

– Orie

ntac

ja w

tere

nie i

pog

oda

Wyk

azuj

e się

wiad

omoś

ciam

i i um

ieję

tnoś

ciam

i z le

kcji 8

–14.

Dzia

ł 3. J

a i m

oje

ciał

o (o

dpow

iada

treśc

iom

ksz

tałce

nia

z dzia

łu IV

z Po

dsta

wy

prog

ram

owej

ksz

tałce

nia

ogól

nego

)

16. O

rgan

izm cz

łow

ieka

• po

daje

prz

ykład

y nar

ządó

w

w o

rgan

izmie

czło

wie

ka o

raz

ich fu

nkcje

.

• ws

kazu

je, ż

e po

dsta

wow

ym

elem

ente

m b

uduj

ącym

or

gani

zm je

st ko

mór

ka;

• w

ymie

nia g

łów

ne u

kłady

na-

rząd

ów o

rgan

izmu

czło

wie

ka.

• po

daje

funk

cje u

kładó

w

narz

ądów

w o

rgan

izmie

cz

łow

ieka

.

• ro

zpoz

naje

poł

ożen

ie u

kła-

dów

i nar

ządó

w n

a ryc

inac

h an

atom

iczny

ch.

• op

isuje

hie

rarc

hicz

ność

st

rukt

ury o

rgan

izmu.

17. U

kład

ruch

u•

wym

ieni

a fun

kcje

szkie

letu

;•

wska

zuje

na p

lansz

y pod

sta-

wowe

częś

ci sz

kiele

tu;

• ok

reśla

rolę

ukła

du m

ięśn

io-

wego

w o

rgan

izmie

.

• ws

kazu

je d

wa p

rzec

iwst

aw-

nie

dział

ające

mię

śnie

, np.

zg

inac

z i p

rost

owni

k prz

edra

-m

ieni

a;•

wska

zuje

na m

odel

u sz

kiele

tu

czło

wie

ka ro

dzaje

poł

ącze

ń ko

ści.

• w

ymie

nia e

lem

enty

skład

owe

szkie

letu

czło

wie

ka;

• ws

kazu

je gł

ówne

mię

śnie

or

gani

zmu

czło

wie

ka.

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go m

ięśn

ie

mus

zą p

raco

wać p

aram

i.•

omaw

ia bu

dowę

i fun

kcjo

no-

wani

e st

awu.

18. U

kład

poka

rmow

y•

omaw

ia ro

lę u

kładu

pok

ar-

mow

ego.

• ws

kazu

je n

a sch

emat

ach

bu-

dow

y ukła

du p

okar

mow

ego

twor

zące

go n

arzą

dy i p

odaje

ich

naz

wy.

• op

isuje

ogó

lnie

prz

ebie

g pr

oces

ów za

chod

zący

ch

w p

rzew

odzie

pok

arm

owym

cz

łow

ieka

.

• w

ymie

nia r

odza

je zę

bów

cz

łow

ieka

i pod

aje ic

h fu

nk-

cje.

• op

isuje

rolę

ślin

ianek

, wą -

troby

i trz

ustk

i.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20174

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń

na o

cenę

:W

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

eUc

zeń

na o

cenę

:

dopu

szcz

ając

ądo

stat

eczn

ądo

brą

bard

zo d

obrą

celu

jącą

19. U

kład

odde

chow

y•

omaw

ia ro

lę u

kładu

odd

e-ch

oweg

o.•

na sc

hem

atac

h bu

dow

y uk

ładu

odde

chow

ego

wska

-zu

je tw

orzą

ce go

nar

ządy

i p

odaje

ich

nazw

y.

• uz

asad

nia,

dlac

zego

odd

y -ch

anie

prz

ez n

os je

st zd

row

-sz

e ni

ż prz

ez u

sta.

• op

isuje

pro

ces w

ymian

y ga -

zowe

j zac

hodz

ący w

płu

cach

.•

wyk

azuj

e zw

iązek

mię

dzy

budo

wą a

rolą

krta

ni.

20. U

kład

krw

iono

śny

• w

ymie

nia g

łów

ne fu

nkcje

kr

wi.

• om

awia

rolę

serc

a.•

opisu

je ro

dzaje

nac

zyń

krw

iono

śnyc

h.•

na p

odst

awie

rycin

y om

awia

budo

wę se

rca.

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go kr

ążen

ie

krw

i jest

war

unkie

m ży

cia

czło

wie

ka.

21. U

kład

nerw

owy

• ws

kazu

je n

a plan

szy u

kład

nerw

owy;

• na

zywa

pod

staw

owe

ele -

men

ty u

kładu

ner

wowe

go.

• om

awia

rolę

ukła

du n

erwo

-we

go w

funk

cjono

wani

u or

gani

zmu.

• do

konu

je p

odzia

łu u

kładu

ne

rwow

ego

pod

wzg

lęde

m

budo

wy.

• w

ymie

nia f

unkc

je, ja

kie p

ełni

m

óżdż

ek.

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go u

kład

nerw

owy o

dgry

wa kl

uczo

rolę

w o

rgan

izmie

.

22. U

kład

rozr

odcz

y•

wska

zuje

różn

ice w

bud

owie

ko

mór

ki jaj

owej

i ple

mni

ka,

• po

daje

naz

wy p

oszc

zegó

l -ny

ch e

lem

entó

w b

udow

y uk

ładu

rozr

odcz

ego

kobi

ety

i ukła

du ro

zrod

czeg

o m

ęż-

czyz

ny.

• ok

reśla

rolę

ukła

du ro

zrod

-cz

ego

kobi

ety i

ukła

du ro

z-ro

dcze

go m

ężcz

yzny

.

• ws

kazu

je n

a plan

szy r

oz-

mie

szcz

enie

nar

ządó

w

rozr

odcz

ych

kobi

ety i

męż

-cz

yzny

.

• ok

reśla

rolę

pos

zcze

góln

ych

narz

ądów

w u

kładz

ie ro

z-ro

dczy

m m

ęskim

i ukła

dzie

ro

zrod

czym

żeńs

kim.

• uz

asad

nia p

rzys

toso

wani

e bu

dow

y ukła

du ro

zrod

czeg

o m

ęskie

go i u

kładu

rozr

od-

czeg

o że

ńskie

go d

o pe

łnio

-ny

ch fu

nkcji

.

23. Z

mian

y zac

hodz

ące

okre

sie

dojrz

ewan

ia•

opisu

je zm

iany z

acho

dząc

e w

org

anizm

ach

dziew

cząt

i c

hłop

ców

w o

kres

ie d

ojrz

e -wa

nia.

• w

yjaśn

ia, n

a czy

m p

oleg

a do

jrzew

anie

dzie

wczą

t i c

hłop

ców.

• ws

kazu

je cz

ynni

ki w

pływ

a-jąc

e po

zyty

wni

e i n

egat

ywni

e na

rozw

ój o

rgan

izmu

w o

kre-

sie d

ojrz

ewan

ia.

• ch

arak

tery

zuje

eta

p do

jrze-

wani

a.•

wyja

śnia,

co to

znac

zy,

że n

a doj

rzew

anie

mają

w

pływ

hor

mon

y.

24. N

arzą

dy zm

ysłó

w•

wym

ieni

a zm

ysły

czło

wie

ka

i wsk

azuj

e je

na w

łasny

m

orga

nizm

ie;

• po

daje

pod

staw

owe

zasa

dy

dban

ia o

słuch

i wzr

ok.

• op

isuje

rolę

pos

zcze

góln

ych

zmys

łów

w o

dbie

rani

u w

ra-

żeń

ze śr

odow

iska z

ewnę

trz-

nego

;•

uzas

adni

a, dl

acze

go n

ie

nale

ży sł

ucha

ć zby

t gło

śnej

m

uzyk

i ora

z kor

zyst

ać zb

yt

dług

o z t

elef

onów

kom

órko

-w

ych.

• w

yjaśn

ia, co

to zn

aczy

, że

zmys

ły ul

egają

adap

tacji

;•

poda

je p

rzyk

łady ś

wiad

cząc

e o

ochr

onny

m d

ziałan

iu zm

y-słó

w d

la or

gani

zmu.

• uz

asad

nia,

że zm

ysły

chro

nią

orga

nizm

prz

ed n

iebe

zpie

cz-

nym

i czy

nnika

mi z

ewnę

trz-

nym

i.

• op

isuje

rolę

móz

gu w

odb

ie-

rani

u w

raże

ń ze

środ

owisk

a ze

wnę

trzne

go p

rzez

nar

ządy

zm

ysłó

w.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20175

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń

na o

cenę

:W

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

eUc

zeń

na o

cenę

:

dopu

szcz

ając

ądo

stat

eczn

ądo

brą

bard

zo d

obrą

celu

jącą

25. Ja

k dba

ć o w

łasne

ciało

i o

tocz

enie

?•

wym

ieni

a sub

stan

cje w

yda-

lane

i wyd

zielan

e pr

zez s

kórę

;•

poda

je za

sady

pie

lęgn

acji

skór

y, w

łosó

w, zę

bów

i pa-

znok

ci.

• ws

kazu

je zn

acze

nie

czys

tośc

i od

zieży

, obu

wia,

bie

lizny

i o

tocz

enia

dla u

trzym

ania

zdro

wia;

• po

daje

prz

ykład

y ubi

oru

dost

osow

aneg

o do

por

y rok

u i r

odza

ju p

racy

.

• op

isuje

pop

raw

ne za

sady

m

ycia

zębó

w.•

wyja

śnia,

dlac

zego

prz

e -st

rzeg

anie

higi

eny o

sobi

stej

je

st o

bow

iązkie

m ka

żdeg

o cz

łow

ieka

.

• pr

opon

uje

i prz

epro

wadz

a do

świad

czen

ie p

rzed

sta -

wiaj

ące

nisz

czen

ie sz

kliwa

na

zębn

ego.

26. P

odsu

mow

anie

dzia

łu 3.

Ja i m

oje

ciało

Wyk

azuj

e się

wiad

omoś

ciam

i i um

ieję

tnoś

ciam

i z le

kcji 1

6–25

.

Dzia

ł 4. J

a i m

oje

otoc

zeni

e (o

dpow

iada

treśc

iom

ksz

tałce

nia

z dzia

łu V

z Po

dsta

wy

prog

ram

owej

ksz

tałce

nia

ogól

nego

)

27. Ś

wiat

subs

tanc

ji•

wym

ieni

a trz

y pod

staw

owe

grup

y ciał

stały

ch w

zale

żno-

ści o

d ich

właś

ciwoś

ci fiz

ycz-

nych

.

• w

ymie

nia t

rzy s

tany

skup

ie-

nia s

ubst

ancji

.•

opisu

je tr

zy st

any s

kupi

enia

subs

tanc

ji w za

leżn

ości

od u

łoże

nia d

robi

n or

az m

oż-

liwoś

ci ich

prz

emie

szcz

ania.

• uz

asad

nia,

dlac

zego

prz

ykła -

dowe

ciało

zost

ało w

ykon

ane

z dan

ej su

bsta

ncji.

• op

isuje

włas

nośc

i ciał

a w za

-le

żnoś

ci od

rodz

aju su

bsta

n-cji

, z ja

kiej z

osta

ło w

ykon

ane.

28. N

iebe

zpie

czne

subs

tanc

je•

odró

żnia

środk

i szk

odliw

e po

ozn

acze

niac

h na

opa

ko-

wani

u lu

b et

ykie

cie.

• na

pod

staw

ie in

stru

kcji

omaw

ia sp

osób

pos

ługiw

ania

się śr

odka

mi c

zyst

ości.

• uz

asad

nia c

elow

ość u

mie

sz-

czan

ia sy

mbo

li ost

rzeg

aw-

czyc

h na

pro

dukt

ach

szko

dli-

wyc

h.

• in

terp

retu

je sz

kodl

iwoś

ć pro

-du

ktu

ozna

czon

ego

kilko

ma

pikt

ogra

mam

i ost

rzeg

aw-

czym

i.

• ok

reśla

szko

dliw

e dl

a zdr

owia

skut

ki dz

iałan

ia pr

epar

atów

dr

ażni

ącyc

h, żr

ącyc

h, w

ybu-

chow

ych

i tok

sycz

nych

.

29. U

szko

dzen

ia cia

ła•

wska

zuje

spos

oby p

ostę

po-

wani

a pod

czas

opa

trywa

nia

otar

cia lu

b sk

alecz

enia;

• op

isuje

spos

oby z

abez

pie-

czan

ia cia

ła pr

zed

skut

kam

i na

dmie

rneg

o pr

omie

niow

a-ni

a sło

necz

nego

.

• po

daje

prz

yczy

ny u

szko

dzeń

sk

óry;

• op

isuje

obj

awy z

łaman

ia ko

ści.

• ws

kazu

je p

opra

wne

pos

tępo

-wa

nie

w w

ypad

ku p

ogry

zie-

nia p

rzez

zwie

rzę.

• po

daje

różn

ice m

iędz

y zw

ichni

ęcie

m a

złam

anie

m;

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go n

ie n

ależy

op

alać s

ię b

ez w

łaściw

ego

zabe

zpie

czen

ia sk

óry.

• w

ymie

nia r

odza

je u

szko

dzeń

cia

ła i o

pisu

je sp

osob

y udz

ie-

lania

pier

wsze

j pom

ocy.

30. C

horo

by za

kaźn

e i z

apob

ie-

gani

e im

• w

yjaśn

ia, co

to są

chor

oby

zaka

źne;

• op

isuje

pod

staw

owe

spos

oby

zapo

bieg

ania

chor

obom

za

kaźn

ym.

• uz

asad

nia k

onie

czno

ść za

-się

gnię

cia p

orad

y lek

arsk

iej

w p

rzyp

adku

zach

orow

ania

na ch

orob

ę za

kaźn

ą;•

poda

je p

rzyk

łady c

horó

b za

kaźn

ych

czło

wie

ka i d

róg

zaka

żeni

a się

nim

i.

• ws

kazu

je p

rzyk

łady c

horó

b ba

kter

yjnyc

h i w

iruso

wyc

h;•

uzas

adni

a cel

owoś

ć wyk

ony -

wani

a szc

zepi

eń o

chro

nnyc

h.

• op

isuje

obj

awy w

ybra

nych

ch

orób

zaka

źnyc

h.•

omaw

ia og

ólni

e za

sadę

dz

iałan

ia sz

czep

ionk

i.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20176

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń

na o

cenę

:W

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

eUc

zeń

na o

cenę

:

dopu

szcz

ając

ądo

stat

eczn

ądo

brą

bard

zo d

obrą

celu

jącą

31. N

iebe

zpie

czne

org

anizm

y•

wym

ieni

a typ

owe

objaw

y ale

rgii;

• op

isuje

zach

owan

ia m

ogąc

e us

trzec

czło

wie

ka p

rzed

grzy

-bi

cą.

• po

daje

prz

ykład

y zw

ierz

ąt

jadow

itych

.•

poda

je p

rzyk

łady r

oślin

m

ogąc

ych

wyw

ołać

aler

gię

u lu

dzi.

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go w

kont

ak-

tach

ze zw

ierz

ętam

i nale

ży

zach

ować

szcz

egól

ną o

stro

ż-no

ść.

• w

yjaśn

ia, co

ozn

acza

ją po

je-

cia: a

lergia

, aler

golo

g.

32. U

zale

żnie

nia

• ws

kazu

je sp

osob

y odm

awia -

nia p

icia a

lkoho

lu, p

aleni

a ty

toni

u i z

ażyw

ania

nark

oty-

ków.

• w

ymie

nia s

ytua

cje, w

któr

ych

nale

ży p

owie

dzie

ć nie;

• w

yjaśn

ia, co

to je

st u

zale

żnie

-ni

e.

• po

daje

prz

ykład

y zac

howa

ń as

erty

wny

ch w

obec

pre

sji

otoc

zeni

a;•

wyja

śnia,

dlac

zego

znajo

mo-

ści z

awar

te p

rzez

inte

rnet

m

ogą b

yć n

iebe

zpie

czne

.

• op

isuje

skut

ki dz

iałan

ia ni

ko-

tyny

na o

rgan

izm cz

łow

ieka

.•

uzas

adni

a kon

iecz

ność

za-

chow

ania

post

awy a

ntya

lko-

holo

wej i

anty

niko

tyno

wej.

33. Z

drow

y sty

l życ

ia•

wym

ieni

a pod

staw

owe

zasa

dy zd

rowe

go st

ylu ży

cia;

• po

daje

prz

ykład

y pot

raw,

kt

óryc

h po

win

na si

ę w

y -st

rzeg

ać o

soba

pro

wadz

ąca

zdro

wy s

tyl ż

ycia;

• w

ymie

nia c

zynn

iki m

ające

sz

kodl

iwy w

pływ

na o

rga-

nizm

.

• op

isuje

zasa

dy zd

rowe

go

stylu

życia

;•

wyja

śnia,

dlac

zego

nale

ży

zach

ować

pos

tawę

aser

-ty

wną

w w

ypad

ku b

ycia

nam

awian

ym d

o za

pale

nia

papi

eros

a, w

ypici

a alko

holu

lu

b sp

róbo

wani

a nar

koty

ków.

• uz

asad

nia s

twie

rdze

nie:

Ruch

i u

miej

ętno

ść o

dpoc

zynk

u są

bar

dzo

waż

ne d

la o

rga -

nizm

u.

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go b

ycie

ży

czliw

ym d

la in

nych

ma

wpł

yw n

a zdr

owie

czło

wie

ka;

• uz

asad

nia s

twie

rdze

nie:

Zdro

wie

w d

użej

mier

ze

zależ

y od

nas s

amyc

h.

• w

yjaśn

ia, ja

k roz

umie

stw

ier-

dzen

ie: W

ytyc

zaj s

obie

real

istyc

zne c

ele ży

ciow

e i w

ytrw

ale d

ąż d

o ich

osią

g-ni

ęcia

.

34. P

odsu

mow

anie

dzia

łu 4

. –

Ja i m

oje

otoc

zeni

eW

ykaz

uje

się w

iadom

ościa

mi i

umie

jętn

ościa

mi z

lekc

ji 27–

33.

Dzia

ł 5. Ś

rodo

wisk

o pr

zyro

dnic

ze n

ajbl

iższe

j oko

licy

(odp

owiad

a tre

ścio

m k

szta

łceni

a z d

ziału

VI z

Pod

staw

y pr

ogra

mow

ej k

szta

łceni

a og

ólne

go)

35. P

rzyr

oda o

żyw

iona

i nie

oży-

wio

na. R

odza

je sk

ał•

poda

je p

rzyk

łady e

lem

entó

w

przy

rody

oży

wio

nej i

nieo

ży-

wio

nej;

• w

ymie

nia r

odza

je sk

ał (lit

e, sy

pkie

i zw

ięzłe

).

• w

yjaśn

ia, co

to są

skały

i m

iner

ały;

• od

różn

ia sk

ały lit

e od

poz

o-st

ałych

, roz

pozn

aje gr

anity

i p

iasko

wce.

• ro

zpoz

naje

w kr

ajobr

azie

el

emen

ty p

rzyr

ody o

żyw

io-

nej i

nieo

żyw

ione

j;•

char

akte

ryzu

je ró

żne

rodz

aje

skał

i roz

pozn

aje je

;•

wyja

śnia,

co to

są su

rowc

e m

iner

alne,

poda

je ic

h po

-dz

iał.

• po

daje

prz

ykład

y gos

poda

r-cz

ego

wyk

orzy

stan

ia su

row

-có

w m

iner

alnyc

h;•

poda

je p

rzyk

łady s

urow

ców

ju

bile

rskich

.

• op

isuje

poc

hodz

enie

skał;

• w

yjaśn

ia po

wsta

wani

e sk

ał os

adow

ych;

• do

kum

entu

je sk

ały w

najb

liż-

szej

oko

licy (

foto

graf

uje,

opisu

je, w

yjaśn

ia za

leżn

ości)

.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20177

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń

na o

cenę

:W

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

eUc

zeń

na o

cenę

:

dopu

szcz

ając

ądo

stat

eczn

ądo

brą

bard

zo d

obrą

celu

jącą

36. F

orm

y uks

ztałt

owan

ia po

-w

ierz

chni

Zie

mi

• w

ymie

nia f

orm

y uks

ztałt

o-wa

nia t

eren

u;•

wska

zuje

, któ

re z

form

wklę

słe, a

któr

e w

ypuk

łe

(na f

otog

rafia

ch, m

odel

ach

lub

w te

reni

e).

• ro

zpoz

naje

na i

lust

racja

ch

i naz

ywa p

oszc

zegó

lne

form

y uk

szta

łtowa

nia t

eren

u.

• ws

kazu

je i n

azyw

a ele

men

ty

pagó

rka;

• ro

zpoz

naje

zboc

za ła

godn

e i s

trom

e;•

wska

zuje

na m

odel

u i n

azyw

a el

emen

ty d

olin

y rze

czne

j.

• ro

zpoz

naje

i naz

ywa e

le-

men

ty d

olin

y rze

czne

j w te

-re

nie.

• ch

arak

tery

zuje

pos

zcze

góln

e fo

rmy u

kszt

ałtow

ania

tere

nu;

• ro

zpoz

naje

w te

reni

e fo

rmy

tere

nu i w

ykon

uje

doku

men

-ta

cję fo

togr

aficz

ną.

37. W

arun

ki ży

cia n

a ląd

zie•

wym

ieni

a najw

ażni

ejsz

e ce

chy ś

rodo

wisk

lądo

wyc

h.•

poda

je p

rzyk

łady s

poso

bów

pr

zetrw

ania

zimy p

rzez

ro

śliny

i zw

ierz

ęta.

• po

daje

prz

ykład

y prz

ysto

-so

wań

rośli

n do

war

unkó

w

such

ych

i wilg

otny

ch.

• po

daje

prz

ykład

y roś

lin

świat

łolu

bnyc

h i c

ieni

olub

-ny

ch.

• w

ykaz

uje

związ

ek b

udow

y zw

ierz

ąt z

przy

stos

owan

iem

do

życia

na r

óżny

ch p

odło

-ża

ch.

38. O

rgan

izmy n

ajbliż

szej

ok

olicy

• ro

zpoz

naje

pos

polit

e dr

zewa

, kr

zew

y i ro

śliny

ziel

ne w

ystę

-pu

jące

w n

ajbliż

szej

oko

licy

oraz

pod

aje ic

h na

zwy;

• ro

zpoz

naje

pos

polit

e zw

ie-

rzęt

a wys

tępu

jące

w n

ajbliż

-sz

ej o

kolic

y ora

z pod

aje ic

h na

zwy.

• ws

kazu

je ró

żnice

mię

dzy

drze

wem

iglas

tym

a liś

cia-

stym

;•

wyja

śnia,

czym

różn

i się

dr

zewo

od

krze

wu

i roś

liny

zieln

ej;

• ws

kazu

je p

ień

i kor

onę

drze

wa.

• po

daje

prz

ykład

y byli

n w

ystę

pując

ych

w n

ajbliż

szej

ok

olicy

.

• w

yjaśn

ia, co

to są

byli

ny.

• po

daje

różn

ice m

iędz

y roś

li-na

mi je

dnor

oczn

ymi, d

wul

et-

nim

i i w

ielo

letn

imi.

39. L

as ja

ko śr

odow

isko

życia

or

gani

zmów

• w

yjaśn

ia, co

to je

st la

s;•

wym

ieni

a fun

kcje

lasu

;•

poda

je p

odst

awow

e za

sady

za

chow

ania

się w

lesie

.

• om

awia

znac

zeni

e ta

blic

in-

form

acyjn

ych

umie

szcz

anyc

h pr

zy w

ejśc

iu d

o las

u.

• w

yjaśn

ia ró

żnice

mię

dzy

lasem

liścia

stym

, iglas

tym

i m

iesz

anym

.

• w

yjaśn

ia zn

acze

nie

poję

ć: bu

czyn

a, b

ór, la

s mies

zany

.•

prez

entu

je sa

mod

zieln

ie

opra

cowa

ny re

gulam

in za

-ch

owan

ia się

w le

sie.

40. O

rgan

izmy r

óżny

ch w

arst

w

lasu

• w

ymie

nia w

arst

wy r

oślin

no-

ści w

lesie

;•

poda

je p

rzyk

łady g

rzyb

ów

jadaln

ych,

nie

jadaln

ych

i tru

jącyc

h.

• po

daje

prz

ykład

y roś

lin

twor

zący

ch p

oszc

zegó

lne

warst

wy l

asu.

• op

isuje

tem

pera

turę

pow

ie-

trza,

wilg

otno

ść i n

asło

necz

-ni

enie

w p

oszc

zegó

lnyc

h wa

rstwa

ch la

su;

• op

isuje

, jak m

ożna

poz

nawa

ć las

za p

omoc

ą róż

nych

zmy-

słów.

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go ro

śliny

ru

na le

śneg

o kw

itną w

czes

wio

sna;

• w

yjaśn

ia zn

acze

nie

śció

łki

leśn

ej d

la ży

cia w

lesie

.

• om

awia

przy

stos

owan

ia ro

ślin

w p

oszc

zegó

lnyc

h wa

r-st

wach

lasu

do

panu

jącyc

h ta

m w

arun

ków.

41. S

poso

by o

dżyw

iania

się

orga

nizm

ów•

rozr

óżni

a cud

zoży

wny

i sa-

moż

ywny

spos

ób o

dżyw

ia-ni

a się

.

• po

daje

prz

ykład

y zna

czen

ia ro

ślin

w p

rzyr

odzie

i życ

iu

czło

wie

ka,

• uz

asad

nia,

że cz

łow

iek j

est

orga

nizm

em cu

dzoż

ywny

m.

• uz

asad

nia,

że ro

śliny

to o

rga-

nizm

y sam

ożyw

ne.

• op

isuje

ogó

lnie

pro

ces f

oto-

synt

ezy.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20178

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń

na o

cenę

:W

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

eUc

zeń

na o

cenę

:

dopu

szcz

ając

ądo

stat

eczn

ądo

brą

bard

zo d

obrą

celu

jącą

42. P

rzys

toso

wani

a org

anizm

ów

do zd

obyw

ania

poka

rmu

• na

wyb

rany

ch p

rzyk

ładac

h pr

zeds

taw

ia pr

zyst

osow

ania

zwie

rząt

rośli

noże

rnyc

h i m

ięso

żern

ych

do zd

obyw

a-ni

a pok

arm

u.

• w

ykaz

uje

różn

orod

ność

spo -

sobó

w p

olow

ania

zwie

rząt

m

ięso

żern

ych.

• uz

asad

nia,

że b

udow

a roś

lin

stan

owi p

rzys

toso

wani

e do

sam

ożyw

nego

odż

ywian

ia się

.

• po

daje

prz

ykład

y prz

ysto

so-

wań

zwie

rząt

do

odży

wian

ia się

pok

arm

em p

łynny

m.

• w

ykaz

uje

związ

ek m

iędz

y bu

dową

prz

ewod

u po

karm

o -we

go ro

ślino

żerc

ów a

spoż

y-wa

nym

prz

ez n

ie p

okar

mem

.

43. Ł

ąka j

ako

środo

wisk

o ży

cia

orga

nizm

ów•

poda

je p

rzyk

łady w

ykor

zy-

styw

ania

łąk p

rzez

czło

wie

ka.

• ro

zpoz

naje

typo

we ro

śliny

łąk

owe.

• ro

zpoz

naje

zwie

rzęt

a żyją

ce

na łą

ce.

• ro

zróż

nia r

oślin

y jed

noro

czne

i b

yliny

.•

rozr

óżni

a łąk

i nat

uraln

e i s

twor

zone

prz

ez cz

łow

ieka

.

44. R

oślin

y upr

awne

• w

ymie

nia p

rodu

kty o

trzym

y -wa

ne z

posz

czeg

ólny

ch zb

óż;

• w

ymie

nia p

rodu

kty o

trzym

y-wa

ne z

ziem

niak

ów i b

ura-

ków

cukr

owyc

h.

• ro

zpoz

naje

zboż

a upr

awian

e w

Polsc

e;•

nazy

wa ro

śliny

ole

iste;

• po

daje

prz

ykład

y roś

lin

warz

ywny

ch.

• ok

reśla

cel t

worz

enia

pól

upra

wny

ch;

• op

isuje

zast

osow

anie

i wyk

o-rz

ysta

nie

różn

ych

rodz

ajów

i r

óżny

ch cz

ęści

rośli

n.

• ws

kazu

je ró

żnice

mie

dzy

pole

m u

praw

nym

a łąk

ą;•

opisu

je w

ykor

zyst

anie

i za-

stos

owan

ie ro

ślin

włó

knod

aj-ny

ch.

• w

yjaśn

ia, co

to są

rośli

ny

zboż

owe,

okop

owe,

olei

ste.

45. W

ody s

tojąc

e i p

łynąc

e•

wym

ieni

a wod

y wys

tępu

jące

w n

ajbliż

szej

oko

licy;

• po

daje

prz

ykład

y wód

płyn

ą -cy

ch i s

tojąc

ych.

• po

daje

prz

ykład

y zbi

orni

ków

sz

tucz

nych

i nat

uraln

ych;

• om

awia

wyk

orzy

stan

ie w

ód

płyn

ącyc

h i s

tojąc

ych.

• w

yjaśn

ia po

jęcia

: bag

no,

staw

, jezio

ro;

• w

yjaśn

ia, co

to je

st źr

ódło

i u

jście

rzek

i;•

opisu

je rz

ekę

w n

ajbliż

szej

ok

olicy

.

• ro

zpoz

naje

w te

reni

e wo

dy

pow

ierz

chni

owe

w n

ajbliż

szej

ok

olicy

i pod

aje ic

h na

zwy;

• w

yjaśn

ia, co

to je

st n

urt r

zeki;

• op

isuje

nat

uraln

e i s

ztuc

zne

zbio

rniki

wod

ne i r

ozpo

znaje

je

w te

reni

e.

• ch

arak

tery

zuje

wpł

yw ró

ż-ny

ch cz

ynni

ków

na w

ody

pow

ierz

chni

owe;

• op

isuje

skut

ki po

wodz

i;•

opisu

je d

ziałal

ność

rzek

i (żł

obie

nie

kory

ta, p

odm

ywa-

nie

brze

gów,

tran

spor

t pias

ku

i inne

).

46. W

arun

ki ży

cia w

wod

zie•

wym

ieni

a kor

zyśc

i, jak

ie d

aje

orga

nizm

om śr

odow

isko

wodn

e.

• ws

kazu

je n

ajważ

niej

sze

przy

stos

owan

ia ry

b do

życia

w

środ

owisk

u wo

dnym

.

• w

ykaz

uje

różn

ice w

war

un-

kach

życia

w w

odzie

i na l

ą-dz

ie.

• op

isuje

pro

ces w

ymian

y ga

zowe

j u ry

by.

• w

yjaśn

ia za

sadę

dzia

łania

pęch

erza

pław

nego

.

47. O

rgan

izmy s

łodk

owod

ne•

poda

je p

rzyk

łady r

yb sł

od-

kowo

dnyc

h w

ystę

pując

ych

w Po

lsce.

• po

daje

prz

ykład

y sło

dko-

wodn

ych

zwie

rząt

(inny

ch n

iż ry

by) ż

yjący

ch w

Polsc

e.

• om

awia

stre

fy w

ystę

powa

nia

rośli

n w

jezio

rze.

• ok

reśla

, czy

m je

st p

lankt

on

i jakie

jest

jego

znac

zeni

e.•

na w

ybra

nych

prz

ykład

ach

prze

dsta

wia

przy

stos

owan

ia ro

ślin

do ży

cia w

wod

zie.

48. P

odsu

mow

anie

dzia

łu 5.

Środ

owisk

o pr

zyro

dnicz

e na

jbliż

szej

oko

licy

Wyk

azuj

e się

wiad

omoś

ciam

i i um

ieję

tnoś

ciam

i z le

kcji 3

5–47

.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20179

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson

Num

er

i tem

at le

kcji

Wym

agan

ia p

odst

awow

eUc

zeń

na o

cenę

:W

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

eUc

zeń

na o

cenę

:

dopu

szcz

ając

ądo

stat

eczn

ądo

brą

bard

zo d

obrą

celu

jącą

Dzia

ł 6. K

rajo

braz

naj

bliżs

zej o

kolic

y (o

dpow

iada

treśc

iom

ksz

tałce

nia

z dzia

łu V

II z P

odst

awy

prog

ram

owej

ksz

tałce

nia

ogól

nego

)

49. W

pływ

dzia

łalno

ści c

zło-

wie

ka n

a kra

jobr

az•

opisu

je d

zisie

jszy w

ygląd

kr

ajobr

azu

w m

ieśc

ie i n

a wsi;

• w

ymie

nia o

biek

ty b

udow

lane

wyk

onan

e pr

zez c

złow

ieka

w

pływ

ające

na k

rajo

braz

.

• op

owiad

a, jak

wyg

lądał

krajo

braz

prz

ed se

tkam

i lat

(na p

odst

awie

rycin

y) i c

zym

za

jmow

ali si

ę lu

dzie

;•

omaw

ia, ja

kie zm

iany k

rajo

-br

azu

nast

ępow

ały w

ciąg

u st

ulec

i pod

wpł

ywem

dzia

łal-

nośc

i czło

wie

ka.

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go kr

ajobr

a-zó

w n

atur

alnyc

h na

Zie

mi je

st

niew

iele

;•

poró

wnu

je kr

ajobr

az m

iejsk

i i w

iejsk

i;•

opisu

je kr

ajobr

azy z

dewa

-st

owan

e pr

zez c

złow

ieka

, np

. ter

eny k

opalń

odk

ryw

ko-

wyc

h.

• po

daje

prz

ykład

y kra

jobr

a-zó

w n

atur

alnyc

h i u

zasa

dnia

ich za

kwali

fikow

anie

do

da-

nego

typu

krajo

braz

ów;

• w

yjaśn

ia, d

lacze

go kr

ajobr

az

roln

iczy z

alicz

a się

do

kra-

jobr

azów

częś

ciowo

prz

e-ks

ztałc

onyc

h.

• po

daje

prz

ykład

y zm

ian

krajo

braz

u na

skut

ek gw

ał-to

wne

go ro

zwoj

u pr

zem

ysłu

w

XIX

w.;

• w

yjaśn

ia, n

a czy

m p

oleg

a re

kulty

wacja

krajo

braz

u.

50. K

rajo

braz

wsi

i mias

ta•

wym

ieni

a skła

dniki

krajo

-br

azu

wie

jskie

go i m

iejsk

iego

.•

char

akte

ryzu

je kr

ajobr

az

wie

jski i

mie

jski.

• uz

asad

nia z

ależn

ość k

rajo

-br

azu

roln

iczeg

o od

pór

roku

.•

poró

wnu

je kr

ajobr

azy r

olni

-cz

e ni

zinne

i gór

skie

;•

poró

wnu

je kr

ajobr

azy d

użeg

o i m

ałego

mias

ta.

• de

finiu

je p

ojęc

ia: kr

ajob

raz

roln

iczy i

kraj

obra

z miej

ski.

51. K

rajo

braz

antro

poge

nicz

ny•

poda

je p

rzyk

łady k

rajo

bra-

zów

antro

poge

nicz

nych

;•

wym

ieni

a skła

dniki

krajo

-br

azu

antro

poge

nicz

nego

w

najb

liższ

ej o

kolic

y.

• op

isuje

ele

men

ty kr

ajobr

azu

antro

poge

nicz

nego

w n

ajbliż

-sz

ej o

kolic

y.

• op

isuje

wyb

rany

typ

krajo

-br

azu

antro

poge

nicz

nego

.•

uzas

adni

a prz

ywra

cani

e wa

rtośc

i uży

tkow

ych

i prz

y-ro

dnicz

ych

na te

rena

ch

zdeg

rado

wany

ch.

• w

yjaśn

ia ró

żnice

mię

dzy

okre

śleni

em re

wita

lizac

ja

i rek

ulty

wac

ja.

52. K

rajo

braz

oko

licy d

awni

ej

i dziś

• w

ymie

nia s

kładn

iki kr

ajo-

braz

u w

swoj

ej o

kolic

y.•

rozr

óżni

a akt

ualn

e i d

awne

el

emen

ty kr

ajobr

azu

w n

ajbliż

szej

oko

licy.

• op

isuje

krajo

braz

najb

liższ

ej

okol

icy.

• w

yjaśn

ia po

chod

zeni

e na

zwy

swoj

ej m

iejsc

owoś

ci.•

prez

entu

je kr

ajobr

az o

kolic

y na

noś

nika

ch cy

frow

ych.

53. O

biek

ty ch

roni

one

w n

ajbliż

-sz

ej o

kolic

y•

wym

ieni

a for

my o

chro

ny

przy

rody

w Po

lsce;

• po

daje

prz

ykład

par

ku n

aro-

dowe

go p

ołoż

oneg

o na

jbliż

ej

mie

jsca z

amie

szka

nia i

wsk

a-zu

je go

na m

apie

;•

opisu

je p

odst

awow

e za

sady

za

chow

ania

się n

a ter

enie

pa

rku

naro

dowe

go;

• po

daje

moż

liwoś

ci oc

hron

y pr

zyro

dy p

rzez

ucz

nia k

lasy 4

.

• w

yjaśn

ia sp

osob

y och

rony

pr

zyro

dy w

Polsc

e,•

wyja

śnia

co o

znac

za

skró

t LO

P.

• po

daje

prz

ykład

y rez

erwa

tów

pr

zyro

dy i p

omni

ków

prz

y-ro

dy w

Polsc

e;•

wska

zuje

mie

jsca w

najb

liż-

szej

oko

licy z

asłu

gując

e na

och

ronę

i uza

sadn

ia sw

ój

wyb

ór.

• op

isuje

zada

nia s

zkol

nego

ko

ła Lig

i Och

rony

Prz

yrod

y.•

wyja

śnia,

dlac

zego

och

rona

pr

zyro

dy m

a w Po

lsce

dług

ą tra

dycję

.

54. P

odsu

mow

anie

dzia

łu 6

. –

Kraj

obra

z naj

bliżs

zej o

kolic

yW

ykaz

uje

się w

iadom

ościa

mi i

umie

jętn

ościa

mi z

lekc

ji 49–

53.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 201710

Przyroda | Klasa 4 Przedmiotowe zasady oceniania

AUTORZY: Ewa Gromek, Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Ewa Laskowska, Andrzej Melson