Post on 16-Dec-2015
description
PlanetMekanizmalar
VedatTemiz
PlanetMekanizmalar
Diliarkmekanizmalarneksenlerininmekandahareketliolup,olmamasnagredesnflandrmakmmkndr.
Birdilimekanizmasnda,dilieksenlerimekandasabitisebutipmekanizmalaraAdiDiliMekanizmalar,
DilieksenlerimekandahareketliisebunlaraPlanetMekanizmalar
denir.
TemelTariflerDgnedili
gnedili
Planetdilileri
Planettayc
AvantajlarveDezavantajlar Dndrenvedndrlenmileksenleriststedir. 100.000d/dak dnmehznakabilecekmekanizmalar
yaplabilir. Kuvvetplanetdilileriarasndablndiin,zorlanmalaraz,
boyutlarkkvegrltazdr. okyksekevrimoranlareldeedilebilir. zafiolarakadidilimekanizmalarnagreyksekverim. Tasarmndnelsimetrisidolaysilemakinalaradahakolay
adapteedilebilir. Dahakarmaktasarmgerektirir. Planetdiliveyataklarnakaydadeermerkezkakuvvetetkir. Kompaktyapskontrolvebakmzorlatrr. Kkboyuttandolayyalaycazdr,dahaskdeiimgerekir.
GsterimvearetKurallar Planetmekanizmalarnnincelenmesindeherbykl
iaretliolarakifadeetmekokbykkolaylklarsalarvehatayapmaihtimalinienazaindirir.Bunedenleilketaptabiriaretkabulyaplacaktr.
AdidilimekanizmasPlanetmekanizmas
Sistemednkok>Saatyn Sistemdenkanok>Saatintersiyngsterecektir.
GsterimvearetKurallar
Adidilimekanizmas
Planetmekanizmas
evrimorani ilehzlarisen ilegsterilir.Hzlarnynnnifadeedilmesihesaplardeitirmez.
evrimorank ilehzlarisem ilegsterilir.Hzlarnynnnifadeedilmesioknemlidir.
GsterimvearetKurallar
Planetmekanizmalargenelde3milli(eksenli)olduundan,aadakigsterimdahagerekidir.
Dnmeynleriayniseevrimoran(+),tersynlise()olmaktadr.
GsterimvearetKurallar
Momentlerdeiaretliolarakdnlecektir.TemelKural:Birmilde,dnmehzilemomentiniaretiayniseomildndren,iaretlertersiseomildndrlendir.
P=M. olduuiin;DndrenmildeP;(+)iaretliDndrlenmildeP;()iaretlidir.
GsterimvearetKurallar
Millerinnumaralandrmasndakesinbirkuralolmamaklabirlikte,burada1ve2rakamlargnedilileri,3rakamiseherzamanplanetkolunu(taycsn)temsiledecektir.
m1 vem2;gnedililerindnmehzlarm3;planetkolunundnmehzPlanetdililerinyatakland elemanlarisebirerakstrvegiletiminekatlmazlar.
GsterimvearetKurallar
Birplanetmekanizmasndaasaleksenegretariflenenmomentlerintoplamsfrolmakzorundadr.
Asaleksen
Momenti,dierikimildekimomentlerintoplamnaeitolanmiletoplaycmil, Dierikimileiseblcmillerdenir.
GsterimvearetKurallar
millibirmekanizmada,3dgcntoplam.
BuradaPv kaypgtrveiaretiherzaman()dir.
3gtenikisininiaretiaynise,ncnniaretitersolmakzorundadr.
1) Eer,herhangi2miliniareti(+),ncnnki()isebumekanizmayatoplayc(entegral)mekanizma,
2) Eer,herhangi2miliniareti(),ncnnki(+)isebumekanizmayablc(diferansiyel)mekanizmadenir.
BlcveToplaycMekanizmalar
Blc(Diferansiyel)Mekanizma1 Dndren2ve3 Dndrlen
Toplayc(Entegral)Mekanizma1ve3 Dndren2 Dndrlen
Verim
EntegralMekanizmaHali
DiferansiyelMekanizmaHali
()iaretiverimin(+)kmasiindir.Eerverim0veyakarsa,sistemenerjiiletmez,blokeolur.
TemelevrimOran[i0]Planetmekanizmasndaplanettaycmilitespitedilirse(tutulursa)sisteminplanethaliortadankalkar.
Buna,mekanizmannadidilihalidenir.Buhaldekievrimorantemelevrimoranolarakadlandrlrvei0ilegsterilir.
Z2 Z1Zp
ekildekimekanizmaiin
(+)Mekanizmalar[i0>0]
0max=+4,55 0max=+13,2
GsterimvearetKurallar
Bubilgilerndabasitbirplanetmekanizmasnntemelgsterimiaadakigibiolur.
m1 vem2;gnedililerindnmehzlar
m3;planetkolunundnmehz
almahalleri Basitplanetmekanizmalarkinematikadan2serbestlik
dereceliolduuiin,2veya3millialmadurumuszkonusudur.2millialmahalinde,millerdenbiritutularak,serbestlikderecesibireindirilir.
m3=0iseadidilihalii12=i0=n1/n2
m2=0isei13=n1/n3;i31=n3/n1
m1=0isei23=n2/n3;i32=n3/n2
3millialma Entegral
3millialmahalleri,diferansiyelveyaentegralmekanizmahalindeikifarklekildeolabilir.
(1+2)3Hali (1+3)2Hali (2+3)1Hali
3millialma Diferansiyel
3millialmahalleri,diferansiyelveyaentegralmekanizmahalindeikifarklekildeolabilir.
1(2+3)Hali 2(1+3)Hali 3(1+2)Hali
MekanizmannTemelVerimi Planetmekanizmalarndahzmomentdnmhesabyapabilmekiingerekliolanikibyklktemelevrimoran(i0)vetemelverim(0)dir.
Temelverimolarak,planetkolununtutulduu,yanimekanizmannadidiliolarakalthaldekiverimalnacaktr.
Mekanizmadakikayplarengenelhaldeikiyeayrmakmmkndr.Bunlar;
Yktenbamsz,botadnmekayplar
Ykebal,dilisrtnmesikayplar
MekanizmannTemelVerimi
Buokparametrelihesaplamalarla,hassasbirverimhesabmmkndeildir.Bunedenletemelverimtarifindeaadakikabulleryaplr;
1. Temelverim(0)olarakmekanizmannenbykykveendkhzseviyesindekiverimialnr.
2. maledilmimekanizmadaendkhzolarak,yuvarlanmadairesinde10m/snalnmtr.
3. Temelveriminteorikbirnhesaplamasiinsadeceealandilerarasndakikayplar(Pvz)gznnealnmtr.
Balangiinkabaca0=0,980,99aralndaalnabilir.
3millialmahalindehzlar Btnmillersaatibreleriynnde(+yn)dnsn.Dnmehzlar
m1 m2 m3Sanalolaraktmsistemem3 kadardnmeverilsin.
m1 m3 m2 m3 m3m3
Budurumdasistembiradidilimekanizmasnadnrvebuhaldekievrimoran,temelevrimorandr;
m3
3millialmahalindehzlar
3millialmahalindeevrimoraniingeneldenklem;
Denklemkarlrkenm1,m2,m3vei0 inpozitifkabuledildiiunutulmamaldr.Denklemdeiikekillerdedzenlenirse;
Mekanizmannkavramahali
Yukardakidenklemlerdengrleceigibiherhangibirk deeri1olduutakdirde,dieride1olmaktadr.Yanimekanizmadabtnhzlareitlenmektevesistembirkavramayadnmektedir.Buna3millimekanizmannkavramanoktasdenir.
Sistemkavramahalindealrken,alkantveviskozsrtnmegibikayplarihmaledilirse,pratikolarakkaypszgaktarlr.
BasitPlanetMekanizmasndaMomentler
Birplanetmekanizmasndatemelevrimoran(i0)vetemelverin(0)biliniyorsa,adidilihaliiin;
1
2
(Enerjiakyn1den2ye)
Enerjiakyn2den1eise
BasitPlanetMekanizmasndaMomentler
Adidilimekanizmalariin;
1
2
Adidilihalindesistemegirendg,sistemiindedililerinbirbirizerindeyuvarlanmasiletekrardsistemeaktarlmaktadr.MekanizmayagirendgP1 veyaP2 ilegsterilirse,budurumda
1den2yeenerjiakiinP1=Pw12den1eenerjiakiinP2=Pw2
BasitPlanetMekanizmasndaMomentler
Momentdenklemiyenidendzenlenirse;
1
2
1 den 2 ye enerji ak iin w=+12 den 1 e enerji ak iin w=-1
00(1-2)0(2-1)
BasitPlanetMekanizmasndaMomentler
Sistemintmnem3 kadarbirdnmevermekmomentlerdebirdeiimenedenolmaz;Yani
ncekidenklemlebirliktedzenlemeyaplrsa
Momentoranlarsadecei0 ve0 abaldr.Verimyaklak1 kabuledilirse;Birplanetmekanizmasnnmilleriarasndakimomentoranlarnn,srtnmeninihmaledilmesihalindesadecei0 bal,hzlardanbamszolduusylenebilir.
BasitPlanetMekanizmasndaMomentler
3millibirmekanizmadamillerdenbirininmomentisfrolursa,diermomentlerdesfrolur.
TEMELKURAL:Birplanetmekanizmasnnmilineetkiyendmomentler,oplanetmekanizmasiini0 ve0 abalolarakbelirliolan,rijitlemi birmomentsistemineuygunolmakzorundadr.Bununaksimmkndeildir.
Toplaycmilintespiti
3millimekanizmadaM=0denklemininsonucuolarak,3momenttenikisininynayn,dieriterstir.
i0
Toplaycmilintespiti
i0>0 mekanizmasiin
Budurumdaikiseenekmevcuttur.
ise1militoplayc
ise2militoplaycdr.
PlanetMekanizmasndaGAk
Mekanizmadaplanettayctutulduudurumda(adidilihali)birplanethareketiyoktur.Budurumdag1ve2milleriarasndadililerinbirbirizerindeyuvarlanmasileaktarlr.Budurumdagler
Birplanetmekanizmasndayuvarlanmagcsadece1ve2milleri(gnedililerinmilleri)arasndaakabilir.Gakynmillerinhangisinindndrenolduunagredeiir.
PlanetMekanizmasndaGAk
Eerbirplanetmekanizmasndam1=m2=m3 isesistembirkavramayadnrvedililerarasndabiryuvarlanmakalmaz.
Budurumdayatakveventilasyon kayplarihmaledilirsesistemkaypszolarakalr.BuekildeiletilengcekavramagcdenirvePk ilegsterilir.
PlanetMekanizmasndaGAk
Sisteminplanetalmashalindem1m3vem2m3 isesistemiindeakangcnbirksmyuvarlanma,birdierksmdakavramagcolacaktr.
Budurumdamillereaitglerengenelhaldeaadakigibiyazlabilir.
GAkKurallar
Toplaycmildekikavramagc,daimablcmillerdekikavramaglerinintoplamnaeitolacaktr.
Toplaycmildekikavramagcnniareti(+)isekavramagc,toplaycmildenblcmilleredoruakar.
Toplaycmildekikavramagcnniareti()isekavramagc,blcmillerdentoplaycmiledoruakar.
TemelGAkKural
Birplanetmekanizmasnnigakplanndayuvarlanmagcsadece1ve2milleri(gnedilimilleri)arasndaakar.Kavramagleriakmisedaimatoplaycmille,blcmillerarasndadr.
PlanetMekanizmasnnVerimi
Tarifolarakbirplanetmekanizmasnnverimi
rnekolarak3millientegralmekanizmada12/3durumuelealnsn(1ve2milleridndren,3milidndrlen)
/
YukardakidenklemdepayvepaydayM1.m1 eblmekbirdeiiklikyaratmaz.
PlanetMekanizmasnnVerimi
/
1
Aadaverilendeerleryukardakidenklemdeyerinekonabilir.
k31
k21
/ 1
1
PlanetMekanizmasnnVerimi
k31 vek21 ibirbirinebalamakiin
/ 1
1
/ 1 1
1 1
Buekildedzenlenmiverimlertablolarhalindeeitlimekanizmatipleriiinmevcuttur.Hesaplananverimin0veya()kmashalindemekanizmadabirkilitlenmedurumumevcuttur.Sistembuartlaraltndagiletemez.