Chuyeân Ñeà Phình Chuyeân Ñeà Phình Ñoäng Maïch Chuû Ñoäng Maïch Chuû

BuïngBuïng

• Nhoùm Sinh vieân thöïc hieän:•Nguyeãn Thò Baûo Ngoïc•Tieàn Caåm Mai Traâm•Nguyeãn Anh Tuù

ÑAËT VAÁN ÑEÀÑAËT VAÁN ÑEÀ

Phình ÑMCB:Phình ÑMCB: Khaù phoå bieán. Tæ leä môùi maéc haøng naêm: 21/100,000 beänh nhaân Tæ leä töû vong cao do bieán chöùng:1.8 – 6.6% Töø 1970, TLTV taêng hôn 3 laàn.

Chaån ñoaùn: quan troïng.Chaån ñoaùn: quan troïng.

Chaån ñoaùn hình aûnh: tieân Chaån ñoaùn hình aûnh: tieân quyeát.quyeát.

A. SÔ LÖÔÏC VEÀ VÒ TRÍ A. SÔ LÖÔÏC VEÀ VÒ TRÍ GIAÛI PHAÅU CUÛA ÑMCB:GIAÛI PHAÅU CUÛA ÑMCB:

• - Thuoäc ÑMC, cung caáp maùu cho caùc cô quan trong oå buïng vaø 2 chi döôùi.

• - ÑMC – ÑMC leân – Cung ÑMC - ÑMC xuoáng – ÑMC ngöïc – ÑMC buïng (L1, 13.5cm) – ÑM chaäu chung (L4).

• - Lieân quan: TM thaän traùi.• TM chuû döôùi• TM chaäu chung traùi.

Hình aûnh giaûi phaãu cuûa Hình aûnh giaûi phaãu cuûa ÑMCBÑMCB

Hình aûnh giaûi phaåu cuûa Hình aûnh giaûi phaåu cuûa ÑMCBÑMCB

SÔ LÖÔÏC VEÀ ÑMCBSÔ LÖÔÏC VEÀ ÑMCB

• - Ñöôøng kính: ngang L1: 2 - 2.5cm• nhoû daàn ñeán ngang L4: 1.5 –

2cm.• - Thaønh: 3 lôùp: + aùo trong• + aùo giöõa (beàn

nhaát)• + aùo ngoaøi

B. Beänh Phình ÑMCBB. Beänh Phình ÑMCB

• I. Ñinh nghóa:• - Phình khu truù,ÑK ngang > 50% bình

thöôøng.• ÑK toái thieåu PÑMCB: 3cm.

• - Nôi deã phình nhaát: ñoaïn döôùi ÑM thaän (>90%)

• II. Nguyeân nhaân:• - Nhieàu yeáu toá keát hôïp.• - Xô vöõa thaønh maïch: phoå bieán nhaát

(90%)• -NN khaùc: chaán thöông, nhieãm truøng,

vieâm…

• III. Yeáu toá nguy cô:• 1. Thuoác laù: quan troïng nhaát (>100

ñieáu: x8)• 2. Tuoåi vaø giôùi: lôùn tuoåi, nam> nö.õ• VN: ña soá 75tuoåi, nam/nöõ = 1.5 -4.5 : 1

• 3. Beänh ÑMV.• 4. Beänh CHA: >40% phình ÑM coù

keøm CHA• 5. Xô vöõa ÑM: coù beänh lyù XVÑM:

x2 laàn.• ÑTÑ – XVÑM – PÑMCB.• 6. Coù phình ÑM ôû vò trí khaùc (ÑM

kheo, ÑM ñuøi)• 7. Yeáu toá gia ñình (25%).

• IV. Trieäu chöùng laâm saøng:• 1. Khoâng coù trieäu chöùng:

– Maïch naûy ôû vuøng buïng giöõa vaø döôùi qua khaùm ñònh kyø.

– SA tình côø. haàu heát khoâng trieäu chöùng, 80% phaùt

hieän tình côø.

2. Coù trieäu chöùng:+ Khoái u buïng.+ Ñau.+ Taéc maïch chi döôùi.+ Doø PÑMCB – taù traøng.+ Doø PÑMCB – TM chuû döôùi.+ Vôõ tuùi phình.

• 3. Khaùm laâm saøng:– Sôø buïng (40%)– Baét maïch: ñuøi, kheo, mu chaân

• Taéc maïch chi döôùi• Phình ÑM phoái hôïp

– Ño HA 2 tay (cheânh leäch >30mmHg: Heïp ÑM döôùi ñoøn)

– Nghe vuøng coå: aâm thoåi Heïp ÑM caûnh

– Soi ñaïi traøng: thieáu maùu ÑT traùi

Chaån Ñoaùn Hình Chaån Ñoaùn Hình AÛnhAÛnh

•1. Sieâu AÂm:

Chaån Ñoaùn Hình AÛnhChaån Ñoaùn Hình AÛnh•1. Sieâu aâm:

Vò trí tuùi phình: lieân quan vôùi goác ñoäng maïch thaän

Hình daïng tuùi phìnhKích thöôùc tuùi phìnhThaønh tuùi phình :maûng xô vöõa, huyeát

khoái.Bieán chöùng :xô hoùa, nöùt, vôõÑaùnh giaù doøng maùu chaûyPhaùt hieän cuïc maùu ñoângTính chaát cuûa thaønh maïchMoâ taû tính chaát cuûa ñoäng maïch chaäu

ñuøi, vaø caùc nhaùnh beân döôùi

Öu ñieåm: Ñoä nhaïy gaàn 100%. Khoâng xaâm laánReû tieànPhaùt hieän baát thöôøng khaùcTaàm soaùt beänh, theo doõi tieán

trieån, ñaùnh giaù keát quaû sau ñieàu trò phaãu thuaät

Taàm soùat, quaûn lyù trong coäng ñoàng

Khuyeát ñieåm:Chuyeân gia coù kinh nghieämBeùo phì, buïng chöôùng, coù nhieàu

haïch doïc ÑMC

Hình aûnh sieâu aâm cuûa Hình aûnh sieâu aâm cuûa tuùi phình.tuùi phình.

Hình aûnh sieâu aâm cuûa Hình aûnh sieâu aâm cuûa tuùi phìnhtuùi phình

Hình aûnh sieâu aâm cuûa Hình aûnh sieâu aâm cuûa tuùi phìnhtuùi phình

•2. CT Scan: Phöông phaùp thaêm doø ñaëc hieäu ñeå xaùc

ñònh kích thöôùc ÑMCB, ñoä chính xaùc tôùi ± 0.2 cm (chính xaùc gaàn 100%)

Khaåu kính loøng maïchHuyeát khoáiThaønh maïch Thaønh phaàn xung quanh (tónh maïch chuû

döôùi, tónh maïch thaän traùi, ñoäng maïch thaän, ñoäng maïch maïc treo traøng treân vaø ñoäng maïch chaäu hai beân)

Ñaùnh giaù toát phaàn coå tuùi phình, caùc vò trí gaäp goùc.

Vieâm hay xô hoùa quanh tuùi phình

Khuyeát ñieåm:

Sai soá neáu caét cheùo ñoäng maïch chuû xoaén vaën

Khoù ñaùnh giaù ñoäng maïch thaän phuï, ñoäng maïch maïc treo traøng döôùi.

Ñaét tieàn, haïn cheá söû duïng trong taàm soaùt

Hình aûnh CTscan cuûa Phình Hình aûnh CTscan cuûa Phình ÑMCBÑMCB

Hình aûnh CTscan cuûa Hình aûnh CTscan cuûa Phình ÑMCBPhình ÑMCB

3. X-Quang ñoäng maïch 3. X-Quang ñoäng maïch xoùa neàn:xoùa neàn:

(DSA- digital subtraction (DSA- digital subtraction angiography)angiography) Bôm chaát caûn quang vaøo trong

loøng maïch maùu. (Ñoäng maïch hoaëc tónh maïch).

Xoùa boû hình aûnh cuûa caùc caáu truùc caûn quang khaùc ngoaøi thuoác caûn quang trong loøng maïch.

Cung caáp thoâng tin veà loøng cuûa tuùi phình vaø cuûa caùc ñoäng maïch nhaùnh.

Caùc daáu hieäu coù theå thaáy ñöôïc treân DSA:

Daáu hieäu tröïc tieáp:Hình daïng tuùi phình, thöôøng laø phình hình thoi.

Lan toûa cuûa tuùi phình: Coå tuùi phình.Phaùt trieån cuûa tuí phình xuoáng döôùi.Phình lan toûa toån thöông xuoáng ñoäng maïch chaäu hai beân

Toån thöông phoái hôïp: • - Toån thöông ôû ñoäng maïch chuû ngöïc. • - Cheøn eùp ñoäng maïch maïc treo, tónh

maïch chuû döôùi chæ thaáy ñöôïc baèng ñöôøng tónh maïch.

Khuyeát ñieåm:- Kích thöôùc cuûa tuùi phình thöôøng ñöôïc ñaùnh giaù thaáp hôn thöïc teá.

• - Huyeát khoái baùm thaønh khoù phaùt hieän. Caùc daáu hieäu giaùn tieáp gôïi yù coù huyeát khoái baùm thaønh (tìm ñöôïc voâi hoùa ôû chu vi, khoâng coù tuaàn hoaøn bang heä, khoâng coù caùc ñoäng maïch thaét löng.)

Coù theå chæ ñònh DSA:- Trong tröôøng hôïp phình ñoäng maïch coù bieán chöùng vôõ vaø tình traïng beänh nhaân oån ñònh.- Treân DSA, phình vôõ (khu truù):

Cho hình aûnh thuoác caûn quang hieän dieän (khu truù ôû ngoaøi loøng maïch).

Ñeå phaùt hieän thuoác caûn quang ngoaøi loøng maïch, toát nhaát chuïp ôû tö theá nghieâng hay cheùo.

• Hình 1: Chuïp ñoäng chuû buïng pha sôùm cho thaáy hình aûnh tuùi phình ñoâi naèm ngay döôùi ÑM thaän .

• Hình 2: Chuïp ñoäng maïch chuû buïng pha sau, xaùc ñònh roõ tuùi phình ñoâi vaø tuùi phình keùo daøi xuoáng tôùi ñoäng maïch chaäu chung phaûi. Nhöng khoâng aûnh huôûng ñeán ñoäng maïch chaäu chung traùi.

DSA laø chæ ñònh baét buoäc khi BN coù chæ ñònh phaãu thuaät, nhaèm:

Ñaùnh giaù tình traïng cuûa caây ñoäng maïch.

Giuùp phaãu thuaät vieân choïn löa phöông phaùp phaãu thuaät thích hôïp.

Giuùp xaùc ñònh vò trí trong vieäc ñaët Stent trong loøng ñoäng maïch.

Hình aûnh chuïp ÑM xoùa neàn Hình aûnh chuïp ÑM xoùa neàn sau ñaët stent noâi maïch.sau ñaët stent noâi maïch.

4. Coäng Höôûng Töø:4. Coäng Höôûng Töø: (MRI-Magnetic resonance (MRI-Magnetic resonance

imaging)imaging) Coäng höôûng töø (MRI) thöïc hieän laùt

caét giaûi phaåu hoïc ngang, doïc, thaúng… moãi laùt caét daøy 1-10mm.

MRI coù theå phaùt hieän nhöõng thay ñoåi nhoû ôû moâ meàm, coù ñoä töông phaûn cao hôn X-quang vaø CT scan.

MRI söû duïng töø tröôøng vaø soùng radio, aùp duïng kyõ thuaät soá vaø maùy vi tính seõ chuyeån thaønh hình ñen, xaùm, traéng.

Maùy MRI coù daïng hình oáng vaø Maùy MRI coù daïng hình oáng vaø BN coù theå naèm saáp, ngöõa, BN coù theå naèm saáp, ngöõa,

nghieâng.nghieâng.

Coäng höôûng töø: Ñaùnh giaù chính xaùc kích thöôùc

cuûa tuùi phình. Phaân bieät roõ raøng loøng chaûy

vaø huyeát khoái baùm thaønh. Chieàu daøy thaønh maïch cuõng

deã daøng ñöôïc xaùc ñònh.

• Khuyeát ñieåm: Caùc voâi hoùa khoâng ñöôïc

phaùt hieän do khoâng coù tín hieäu.

Chi phí cao. CCÑ vôùi: coù thai, maïch löu naõo

coù clip töø, ñaët maùy nhòp tim… BN coù chöùng sôï bò nhoát trong

phoøng kín.

Hình aûnh MRI cuûa phình Hình aûnh MRI cuûa phình ÑMCBÑMCB

• Hình 2: Chuïp MRI caét ngang qua ÑMCB, cho thaáy kích thöôùc tuùi phình 7cm vaø coù hình aûnh tuùi phình vôõ vaøo cô thaét löng beân traùi vôùi khoái maùu tuï.

Baûng so saùnh öu vaø khuyeát Baûng so saùnh öu vaø khuyeát ñieåm cuûa caùc chaån ñoaùn ñieåm cuûa caùc chaån ñoaùn

hình aûnh:hình aûnh:Loaïi chaån ñoaùn hình aûnh

Öu ñieåm Khuyeát ñieåm

Sieâu aâm Chi phí thaáp Söû duïng roäng raõi Khoâng xaâm laán

Khoâng ñaït ñöôïc keát quaû toát treân beänh nhaân tieåu ñöôøng, hay ruoät beänh nhaân coù nhieáu hôi. Mang tính chuû quang cuûa ngöôøi quan saùt.

X-Quang ñoäng maïch xoùa neàn (DSA)

Ñaùnh giaù ñöôïc beänh maïch maùu thaän. Nhaän ra ñöôïc nhöõng baát thöôøng cuûa maïch maùu. Giuùp xaùc ñònh ñöôïc vò trí trong vieäc ñaët stent noäi maïch.

Xaâm laán. Chi phí cao. Taêng tình traïng beänh cuûa beänh nhaân. Kích thöôùc cuûa tuùi phình thöôøng ñöôïc ñaùnh giaù thaáp hôn thöïc teá. Coù nguy cô bò bieán chöùng do thuoác caûn quang.

MRI

Khoâng xaâm laán. Khoâng bò nhieãm böùc xaï. Ñaùnh giaù chính xaùc kích thöôùc vaø chieàu daøi tuùi phình.

Chi phí cao. CCÑ vôùi: coù thai, maïch löu naõo coù clip töø, ñaët maùy nhòp tim… BN coù chöùng sôï bò nhoát trong phoøng kín.

CT

Khoâng xaâm laán. Ñaùnh giaù ñöôïc kích thöôùc thöïc teá vaø chieàu daøi tuùi phình. Ñaùnh giaù moái lieân quan cuûa tuùi phình vôùi caùc taïng khaùc trong oå buïng.

Söû duïng böùc xaï ion hoùa.

Chi phí cao so vôùi sieâu aâm.

Haïn cheá cung caáp thoâng tin veà ñoäng maïch lieân quang.

•XIN CAÛM ÔN SÖÏ CHUÙ YÙ CUÛA THAÀY VAØ

CAÙC BAÏN!