Osteoartrit

Uzm. Fzt. Kağan YÜCEL - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv..

OSTEOARTRİT

➢ “Primer nonenflamatuar artiküler kartilajın bozulması ve reaktif yeni kemik oluşumu ile karakterize,eklem ağrısı,hareket kısıtlılığı ile seyreden kronik dejeneratif bir hastalıktır.”

ACR 2003

➢ EN SIK GÖRÜLEN EKLEM HASTALIĞI

➢ 75 yaşın üzerinde %80

➢ Eklemlerin normal yapısını bozar

➢ Hareketlerde kısıtlanma

➢ Ağrı

➢ Eklem kıkırdağı:

➢ Bozulması, aşınması,

incelmesi ve kaybı

➢ Eklem kıkırdağının altındaki kemik dokuda:

➢ Kemikte büyümeler ve eklem kenarında

osteofitler

5

6

7

OSTEOARTRİT

➢ >50 yaş, en sık (5 %) görülen kas-iskelet sistemi hastalığı

➢ Yavaş progresif

➢ Yaşla sıklığı artmakta

➢ Kadınlarda daha sık

9

Risk faktörleri1-Yaş2- Cinsiyet 3- Genetik faktörler4- Obesite 5- Kemik yoğunluğu6- Eklem bzk-travma7- Mesleki zorlanmalar

8- Spor aktiviteleri9- Kas güçsüzlüğü ve

propriosepsiyon bzk10- Fiziksel aktivite

azlığı11- Diyet12- Hipermobilite13- Sigara14- Diğer hastalıklar

En sık hangi eklemler tutulur?

• Eller (DIP, PIP, 1. CMC)• Omurga (Faset eklemler)• Ağırlık taşıyan eklemler

(KALÇA, DİZ, 1. MTP)

10

11

Osteoartrit sınıflaması

ETYOLOJİK SINIFLANDIRMA

• Primer (İdyopatik ) OA• Sekonder OA

TUTULAN EKLEM SAYISINA GÖRE SINIFLANDIRMA

• Monoartiküler• Oligoartiküler• Poliartiküler

12

Osteoartrit sınıflaması

SPESİFİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE • Generalize (üç ve daha fazla eklem tutulumu)• İnflamatuar OA• Eroziv OA (RA ile karışabilir, kadınlarda sık, DİF, PİF

eklemlerde inflamasyon, radyografide erezyonlar olur)• Atrofik veya destruktif OA• Kondrokalsinozis ile beraber olan OA• Diğerleri

13

SEMPTOMLAR

■ AĞRI (Hareketle artıp istirahatle azalır,hastalık ilerledikçe gece ağrısı da olur, Ağrı periartiküler yapılardan ve kıkırdak dış katmanından kaynaklanır)

■ TUTUKLUK (30 dakikadan az)■ ŞİŞLİK VE DEFORMİTE■ KREPİTASYON (eklem yüzeyi kıkırdak kaybı)■ EKLEM HAREKET KISITLILIĞI■ SİNİR BASISI (omurgada)■ KİLİTLENME

14

15

Bulgular

• Palpasyon ile hassasiyet• Pasif hareketle ağrı• Krepitasyon• Hareket kısıtlılığı• Deformite-subluksasyon

16

Eklemlere göre OA özellikleri

• KALÇA tutulumunun belirtileri sinsi başlangıçlı ağrı ve karakteristik topallamadır.

• Ağrı sıklıkla kalçanın dış tarafında, kasıkta veya uyluğun iç kısmında hissedilir. Obturator sinirin dalları aracılığıyla dizlere yayılabilir.

• Eklem çevresindeki kaslarda atrofi• Antaljik yürüyüş

17

ELLER-DİF ve PİF eklemler• DİF eklemlerdeki kemik

nodüller Haberden nodülleri, PİF eklemlerdekiler Bouchard nodülleri olarak adlandırılır.

• Heberden nodülleri kadınlarda erkeklere göre 10 kat fazla görülür.

18

19

1.KMK eklem tutulumu (rizartroz):

• Başparmak kökünde lokalize ağrı ve hassasiyet ile birliktedir.

• Eklem kare görünümü alabilir.• Hareket sıklıkla kısıtlı ve ağrılıdır.

Baş parmak spika splinti kullanılan durumlar:

De quervain tenosinoviti

1. CMC eklem OsteoartritiRİZARTROZ

1MKF ulnar kollat. lig yaralanması

21

1.MTP eklem tutulumu (Hallux Rigidus):

• Başlangıç genellikle sinsidir.• Yavaş progresyon gösteren ağrı ve şişlik

vardır.• Eklem konturu düzensizdir, palpasyonla

hassas olabilir.

22

Halluks valgus

23

Diz Tutulumu (Gonartroz)• İstirahatle azalan hareketle artan diz

ağrısı, aktif dönemde sinovit,şişlik• Krepitasyon,• EHA kısıtlılık,• Quadriseps kasında atrofi

24

Omurga tutulumu(spondilosis)• En sık servikal ve lomber omurga

25

26

OMURGA TUTULUMU Spondiloz (spondylosis), spondiloartroz:

• Ağrı ve tutukluk spinal OA’in karakteristik belirtileridir.

• En sık servikal ve lomber omurga tutulur.• Sinir köklerinin eklem aralığında daralma

veya osteofit formasyonu sonucu olarak kompresyonu radiküler ağrıya yol açar.

27

GÖRÜNTÜLEMERADYOGRAFİ:

• Radyografik görüntüler karakteristiktir, diğer görüntüleme yöntemlerine nadiren ihtiyaç duyulur.

Temel özellikler;• Eklem aralığında daralma, • Subkondral kemik sklerozu,• Subkondral kistler, • Eklem kenarlarında osteofitlerdir.

28

29

1.KMK eklemde eklem aralığında daralma,Osteofitler ve skleroz artışı-RİZARTROZ

30

31

Kalça Osteoartriti; üst kısımda kıkırdak dokusu kaybı,

Femur başında osteofitler (ok), destekleyen kemik doku (açık ok)

32

Osteoarthritis of the knee with asymmetric wear (predilection towardsmedial compartment due to increased loads), osteophyte formation

(arrows) and subchondral sclerosis (underlined on lateral compartment)

http://anatome.ncl.ac.uk/tutorials/knee/text/page12.html

33

İntervertebral osteokondrozis-İnterveretbral disk aralığında daralma ve reaktif skleroz.osteofitler,vakum fenomeni

34

1. KMK eklem destrüksiyonu osteoartrit

35

36

ARTROSKOPİ

• Kemik değişiklikleri belirgin hale gelmeden çok önce kıkırdak hasarını gösterebilir.

• Hastanın semptomları başka bir hastalığa bağlı olsa bile fibrile kıkırdak görüntüsü hekimi OA tanısına yönlendirerek diğer hastalığın atlanmasına yol açabilir.

• Artroskopi tanısal amaçlı kullanılacaksa bulgular dikkatle değerlendirilmelidir.

Laboratuar Bulguları

• Rutin laboratuvar testleri (ESR, hemogram, biyokimyasal tetkikler,

TİT)

NORMAL

37

Dejeneratif Eklem Hastalığının Özel Tipleri

GENERALİZE OA

• En sık görülen OA formudur.• Başlangıç yavaş ve sinsidir.• Hasta genellikle orta-ileri yaşta kadındır.• Akut inflamatuar semptom ve bulgular görülmez.• İF eklemlerde nodüler deformitelerin gelişmesi

kuraldır ve bazen akut ağrı epizodları görülür.• Ellere ek olarak kalça, diz ve omurga tutulumu

da sıktır.

38

Eroziv İnflamatuar OA

• Karakteristik olarak elin İF eklemlerinde ani başlayan ağrı, şişlik, kızarıklık, ısı artışı.

• Hastalık kadınlarda daha sık ( 45-55 yaş).• Kuvvetli ailesel predispozisyon

• DİSTAL İF eklemler çoğu zaman fleksiyondadır

• Ekstansiyona getirmek zor veya imkansızdır. • PİF eklemler de tutulabilir.

39

40

41

TEDAVİ

OA tedavisinde amaç • Hastanın ağrılarını kontrol altına almak, • Fonksiyonel yetersizlikleri gidermeye

çalışmak• Hastanın yaşam kalitesini yükseltmek• Bunları gerçekleştirirken tedavilerin

yan etkilerinden mümkün olduğu kadar hastayı korumak gerekir

42

Tedavi Seçenekleri

• Eğitim ve koruyucu önlemler• Fizik tedavi ve egzersiz• Sistemik ilaç tedavileri• İntra-artiküler ilaç tedavileri• Topikal ilaç tedavileri• Yardımcı aletler

(ortez, ayakkabı ve yürüme cihazları)• Hidroterapi ve kaplıca tedavisi• Cerrahi tedavi

43

1- EĞİTİM VE KORUYUCU ÖNLEMLER

• Osteoartritin risk faktörlerinin bilinmesi ve onlardan korunulması gereklidir. Böylece OA’nın insidansı azalmış, yaşam kalitesi daha da iyileşmiş olacaktır.

• Özellikle kilo verilmesi…

44

45

OA’de korunma prensipleri 3 temel başlıkaltında incelenebilir: • birincil korunma sağlıklı kişilerin OA’dan

korunması; • ikincil korunma OA’nın erken veya olası

asemptomatik döneminde korunma;• üçüncül korunma yerleşmiş OA’da

fonksiyonel bozukluk ve yetersizliklerden korunmadır.

46

• Vücudun aktiviteleri sırasında vücut ağırlığının yaklaşık 3 katına kadar ağırlık diz ve kalçalara yüklenmektedir.

• Diz OA’inin vücut ağırlığıyla ilişkisi kalça OA’ine göre daha fazladır.

• Kilo kaybetmenin OA riskini azaltacağı ve kilo almanın OA riskini artıracağı literatürde belirtilmektedir

2-EGZERSİZLER

• Aerobik Egzersizler • Eklem Hareket Açıklığı

egzersizleri• Güçlendirme Egzersizleri

- izometrik- izotonik- izokinetik

• Propriosepsiyon egzersizleri47

• Akut inflamasyonlu veya belirgin eklem şişliği olan durumlarda, egzersiz

yapmak için akut inflamasyon dönemi geçinceye kadar beklemek uygun

olacaktır.

48

49

3- FİZİK TEDAVİ YÖNTEMLERİ

• Fizik tedavi yöntemleri OA’nın tedavi programı içerisinde önemli bir yer tutar.

• Bunların en büyük avantajları sistemik yan etkilerinin hemen hemen olmamasıdır.

• Fizik tedavi ile ağrı ve sertlik azalmakta, kas spazmı hafiflemekte, eklem çevresi yapılar güçlenmektedir.

• Böylece hastanın fonksiyonel kapasitesi artmakta ve yaşam kalitesi yükselmektedir.

50

4- KAPLICA TEDAVİSİ • Termomineral su banyosu ve peloid uygulamalarında

vücut sıcaklık artışıyla kaslarda refleks relaksasyon ve ağrı inhibisyonu ortaya çıkar. Kollagen dokunun esnekliği artmaktadır.

• Ağırlıksızlığın etkisi ile de relaksasyon olmakta ve kaldırma kuvveti ile hareket kolaylaşmaktadır

• Sıcak ve soğuk uygulamaların uzun sürede antiinflamatuar etkileri vardır.

• Termomineral suların bazı kimyasal komponentleri de bu etkiye katkıda bulunur.

5- MEDİKAL TEDAVİ

• OA tedavisinde ilk seçilmesi gereken ilaç tam doz asetaminofendir (parasetamol).

• Antienflamatuar etkisi yoktur. Yan etkisi az ve fiyatı düşüktür.

• Sonra NSAI ilaçlar verilebilir.

51

teşekkür ederim...

52