İstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü

“Şeker Hastalığı (Diyabet)”

Şeker Hastalığı'nın (Diyabetin) Tanımı, Korunmak için yapılması

gerekenler

Şeker Hastalığının (Diyabetin) Tanımı

Şeker Hastalığı (yani Diyabet),

insülin hormonu salgılanması,

insülin etkisi

veya her ikisinde de

bir bozukluk olması sonucu ortaya çıkan, kanda yüksek şeker çıkmasıyla karakterize, ilerleyici ve bir çok sağlık sorunlarına yol açan metabolik bir hastalıktır.

4

YIL 2000 Dünyada tahmini diyabetli insan 140 milyon

YIL 2025 Dünyada tahmini diyabetli insan 300 milyon

HER YIL Diyabet komplikasyonlarından ölen 3 milyon

TÜRKİYEDE ERİŞKİN NÜFUSUN DİYABET SIKLIĞI % 7.2 dir.

Kaç kişi şeker hastası?

Kaç çeşit şeker hastalığı vardır?

Tip 1

Tip 2

Gestasyonel

Tüm diyabet hastalarının %5-10'u tip 1 diyabetlidir

Tip 1 diyabetin ve çoğu tip 2 diyabet vakasının teşhisi, hastaların aşırı miktarda idrara çıkma ve aşırı susamanın yanında çoğunlukla kilo kaybetmeye başlamaktan şikayet etmeleri sonucunda konur. Bu belirtiler gün geçtikçe şiddetlenir. Yeni diyabet teşhisi konmuş hastaların yaklaşık %25’i, diyabet teşhisi konulduğunda diyabetik ketoasidoz da gelişmiştir.

Tip 1 diyabet tanısı

8

Şeker hastalığının belirtileri

9

Gece Tuvalete çıkma

Çok su içme

Çok yeme

Sık Tekraryan mantar

Sık enfeksiyon

Cilt kuruluğu

Kilo kaybı

Halsizlik

Sık idrara çıkma

DM

İlk kez gebelik sırasında ortaya çıkan

diyabet formuna Gestasyonel Diabetes

Mellitus (GDM) denilmektedir.

Gebeliklerin %2-4'ünde gestasyonel

diabetes mellitus görülmektedir

GDM tanısı tüm gebelerde önce 50 gr glukoz içirilip 1. saat kan şekeri bakılarak,

bu testi bozuk çıkanlarda ise;

75 gr glukoz içerilerek 2 saatlik bir test ve doktor değerlendirmesi ile kesin tanısı konur.

Belirtileri genelde silik seyreder bazende tip 2 diyabete benzer. Ancak gebelik sırasındaki

rutin taramalar nedeniyle genellikle semptomlar fark edilmeden önce tanı

konulur. Gestasyonel diyabet doğumdan sonra genellikle düzelir fakat sonraki

gebeliklerde tekrarlama riski yüksektir. (yaklaşık %50)

Ayrıca GDM öyküsü olan kadınların ileriki yaşamlarında tip 2 diyabetli olma riski %40-

80'e kadar varmaktadır. Bu sebeple gestasyonel diabetes mellitus tanısı almış kadınların doğum sonrasında prediyabetik

olarak kabul edilip koruma programına alınmaları gereklidir.

GDM tanısı konan birey doğumdan sonra aktif bir yaşam sürmeye, ideal kilosunu

korumaya ve diyabet gelişmini kolaylaştırabilecek ilaçlardan uzak durmaya

özendirilmelidir.

Konya AHG 15

Hemen gelişen sonuçlar

Uzun vadeli rahatsızlıklar

Büyük damarları tutan

Kılcal damarları tutan

Kalp-Damar Rahatsızlıkları

Beyin-Sinir rahatsızlıkları

Varis vs..

Göz Rahatsızlıkları

Böbrek Rahatsızlıkları

Uyuşma

Şeker düşüklüğü

Koma

Şeker Hastalığının istenmeyen sonuçları

15

Konya AHG 16

HbA1c ve ortalama kan şekeri arasındaki ilişki

16

HbA1c (%) Ortalama kan şekeri (mg/dl)

6 126

7 154

8* 183

9 212

10 240

11 269

12 298

Konya AHG 17

Kimler Tip 2 Şeker Hastalığı Yönünden Taranmalı?

45 yaş ve üstü herkese her 3 yılda bir Kan Şekeri ölçtürmeli (açlık, tokluk)Aşağıdaki özelliklere sahip bireyler daha sık ve daha

genç yaşta ölçtürmeye başlamalılar:Aşırı kiloluFiziksel hareketsizlik Hormonal tedavi görenler (Doğum kontrol hapı kullanımı dahil)Alkol ve sigara kullanımı1. derece akrabalarında diyabet olanlar4 kilo üzerinde bebek doğuranlarHipertansiflerKolestrolü olanlar (HDL<35 mg/dl, TG>250 mg/dl)

18

ASM’lerde yapılabilecek Şeker Hastalığı ve eşlik eden hastalıklara yönelik testler

Şeker Açlık Kan Şekeri - 8 saat açlık sonrası – Su içilebilir Tokluk Kan Şekeri - 2. saat – ilk lokmadan sonra OGTT (Şeker Yükleme) - 75 gr, en az 2 saatlik HbA1C (üç aylık şeker) Lipid profili (HDL, LDL, T.Kol, TG) (kolestroller) Kan basıncı takibi Boy-kilo, göbek çevresi ölçümü, BMI hesaplaması

YAPILAMAYAN: C-peptid (endojen insülin göstergesi)(insülin direnci)

Şeker Hastalığı tanısı nasıl konuyor?

* Açlık şekeri 126 ve üstüyse,

* 75 gr'lık şeker yükleme sonrası 2. saatte kan şekeri 200 ve üstüyse,

* Rastgele ölçülen kan şekeri 200 ve üstünde, ilaveten şeker hastalığı belirtileri mevcutsa,

* Üç aylık şeker yani HbA1C (hemoglobinA1C) 6,5 ve üstündeyse

Şeker Hastalığı Zamanla Kalp, Damarlar, Göz, Böbrek ve Sinirlerde Yapısal

Değişikliklere yol açabilir

Kardiyovasküler hastalıklar

Diyabetik ayak ülserleri

Diyabetik retinopati

Diyabetik nefropati

Diyabetik nöropati

Konya AHG 23

Şeker Hastalığı Tedavisi

DİYET

İLAÇ

EGZERSİZ

EĞİTİM

Şeker Hastalığı

Konya AHG 24

DİYET

İdeal kiloya ulaştırma 6 öğün 25-30-35kal/ideal kilo

hesabı Yanında 2 (küp) şeker

taşıması Besin değişimi anlatılması 3’ler kuralı, süt ürünleri Haftalık hedefler Ev halkının desteği

Şeker gibi basit karbonhidratlar gunluk

enerjinin ≤%10' unu aşmamalı, basit karbonhidratlar

yerine kurubaklagiller, tam tahıl urunleri tercih edilmelidir.

Günlük alınan tuz miktarı 5 g'ı aşmamalıdır.

Konya AHG 26

EGZERSİZ

Düzenli egzersiz Yürüyüşe

özendirme Akran desteği Tip 1 DM çocukları

cesaretlendirme, spor takımlarına katılım

Konya AHG 27

EĞİTİM

Şeker düşüklüğü \ yüksekliğinin belirtileri

Ayak bakımı Yılda 1 kez göz muayenesi Yanında şeker bulundurması Hipertansiyon, kolestrol yüksekliği ve

Obesitenin Şeker Hastalığı ile bağlantısı konusunda bilgilendirme

Her hastaya Kan Şekeri ve Tansiyon takip kartları

Yakınlarının eğitimi Pnömokok ve Grip aşısı Dergi, dernek aboneliği

Konya AHG 28

Biyokimyasal hedefler

• AKŞ < 110 mg/dl

•

• TKŞ (2. saat) < 140 mg/dl

•

• HbA1c < % 6.5

•

• LDL – K < 100 mg/dl

•

• HDL – K ♀>50, ♂>40 mg/dl

•

• Total – K < 200 mg/dl

• Trigliserid < 150 mg/dl28

Sigara kullanılmamalı ve aşırı alkol tüketiminden

kaçınılmalıdır.

Günümüzde Tip 1 diyabetin önlenmesini sağlayabilecek

etkin bir yöntem mevcut değildir.

Diyabetin komplikasyonlarından

korunmak icin erken tanı şarttır.

Yaşam biçimi değişikliğiyle uzun yıllar diyabetlerini geciktirebilecekleri

hususunda hekimleri ile yakın bilgi alışverişinde

bulunmaları gerekir. Bu hastalığı

tanımlanan bireylerin sık sık kan şekerlerini

kontrol ettirmeleri gerekir.

Konya AHG 31

İstanbul Halk Sağlığı MüdürlüğüObezite, Diyabet & Metabolik Hastalıklar Şubesi

Dr. Erkam EKSEN0 (212) 409 2300

obezite.birimi@gmail.com

Konya AHG

Dr. Erkam EKSENİstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü

Obezite, Diyabet & Metabolik Hastalıklar Şubesihsm34.odmh@saglik.gov.tr

+90 (212) 409 23 04

İletişim