ΡΩΜΑΪΚΑ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ

Τα νομίσματα που θα αποκρυπτογραφήσουμε στην ερευνητική μαςεργασία είναι τα ρωμαϊκά και τα βυζαντινά.

Το ασημένιο δηνάριο αποτέλεσε μέσο συναλλαγής στη ΡωμαϊκήΑυτοκρατορία από το 210 π.Χ. μέχρι το 309 μ.Χ.

Στη συνέχεια ακολούθησε το βυζαντινό νόμισμα ή όπως το αποκάλεσανχρυσό δολάριο του Μεσαίωνα ή «μπεζάντ», το οποίο παρέμεινε

σύμβολο και μετά το 1453 μ.Χ

Και τα δύο νομίσματα ήταν «σταθερά» δηλαδή ήταν ασφαλή και κοινώςαποδεκτά μέσα πληρωμών που αποτέλεσαν :

- μέσο προπαγάνδας και ενοποιητικό στοιχείο

- πηγή ιστορικών γεγονότων

-σύμβολο εμπορικής και οικονομικής ισχύος

-καθρέφτη πολιτικών μεταβολών

-τεκμήριο θρησκευτικών αντιλήψεων

-τεκμήριο γλώσσας

Το ρωμαϊκό νόμισμα πηγή ιστορικών γεγονότων

Ασημένιο δηνάριο που κόπηκε αμέσως μετά τη δολοφονία του Ιούλιου Καίσαραστην Ελλάδα όπου είχε καταφύγει ο Βρούτος μαζί με τους άλλους συνωμότες. Στονεμπροσθότυπο αποτυπώνεται η κεφαλή του Βρούτου, η οποία περιβάλλεται απότην επιγραφή BRT(US) IMP(ERATOR) L(UCIUS) PLAET(ORIUS) CEST(IANUS).

Στον οπισθότυπο είναι χαραγμένη η επιγραφή EID(IBUS)-MAR(TIIS) (ΕΙΔΟΙΜΑΡΤΙΟΥ) ανάμεσα σε δύο εγχειρίδια, τα οποία αντιπροσωπεύουν τα όπλα τουΒρούτου και του Κάσσσιου που δολοφόνησαν τον Ιούλιο Καίσαρα και έναν πίλο ,

τον πίλο της ελευθερίας που φορούσαν οι απελεύθεροι.

Τα ρωμαϊκά νομίσματα ως ενθύμιο νίκης

Χαρακτηριστικό είναι ο χρυσόςστατήρας του Τίτου Φλαμίνιου. Στονεμπροσθότυπο εικονίζεται η κεφαλή τουύπατου και στρατηγού και στονοπισθότυπο Νίκη με στεφάνι. Πρόκειταιγια νόμισμα που κόπηκε στις ελληνικέςπόλεις για να τιμήσουν το Ρωμαίοαξιωματούχο για τη νίκη εναντίον τουΦιλίππου Ε΄. Περίπου 196 π. Χ

Το νόμισμα ως μέσο πολιτικής προπαγάνδας

Ασημένιο δηνάριο που εμφανίζει τονΟκταβιανό (αργότερα Αύγουστο) καιτο θετό πατέρα του Ιούλιο Καίσαρα.Η επιγραφή αναφέρει τον Καίσαραως «θεό Ιούλιο» και τον Οκταβιανόως «υιό του θεού». Ο Οκταβιανόςχρησιμοποίησε την εικόνα τουΚαίσαρα στα νομίσματά του για νανομιμοποιήσει περισσότερο τη θέσητου ως κληρονόμου του Καίσαρα.

Το ρωμαϊκό νόμισμα ως καθρέφτης πολιτικών μεταβολών

Χαρακτηριστικό αυτής της λειτουργίας του νομίσματος αποτελεί τογεγονός ότι κάθε ηγέτης (βασιλιάς ή αυτοκράτορας ή και δικτάτορας) στηΡωμαϊκή Αυτοκρατορία , μετά την ανάρρησή του στο θρόνο έκοβενόμισμα με τη δική του κεφαλή.

Ασημένιο δηνάριο που κόπηκε για τον ΙούλιοΚαίσαρα το 44π.Χ. Η λατινική επιγραφή τον τιμάως Caesar dict perpetvo, «Καίσαρ, μόνιμοςδικτάτωρ». Η εισαγωγή μιας τέτοιας σχεδίασηςαναγνώριζε την απόλυτη εξουσία του και τοναπεικόνιζε σαν να ήταν βασιλιάς, σαν τον ΜέγαΑλέξανδρο και τους διαδόχους του στα ελληνικάνομίσματα.

Χρυσό νόμισμα (aureus) τουΑυρηλιανού. Ήταν από τουςπιο επιτυχημένους καιδυναμικούς αυτοκράτορες του3ου αιώνα. Εκτός από τιςεξωτερικές του κατακτήσεις,αναμόρφωσε τα νομίσματα.

Τα ρωμαϊκά νομίσματα ως τεκμήριο πολιτισμού και γλώσσας

Ορειχάλκινο σησέρτιο τουαυτοκράτορα Τίτου (79-81μ.Χ) πουαπεικονίζει το φλαβιανό αμφιθέατρο,το Κολοσσαίο της Ρώμης, πουολοκληρώθηκε από τον Τίτο καιεγκαινιάσθηκε το 80 μ.Χ

Από τις επιγραφές που τυπώνονται σταρωμαϊκά νομίσματα προκύπτει ότι ηεπίσημη γλώσσα ήταν η λατινική.Χρυσό νόμισμα του Οκταβιανού, το28π.Χ. Η πίσω όψη απεικονίζει τονΟκταβιανό καθισμένο σε θρόνο ύπατουμε τη λατινική επιγραφή Leges et iuraP(opuli) R(omani) restitvit , πουσημαίνει « Αποκατέστησε τους νόμουςκαι τα δικαιώματα του ρωμαϊκού λαού».

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΤΟΝΟΜΙΣΜΑ ΤΗΣ

ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΟΥΜΕΓΑΛΟΥ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

(312 – 337)

• αποτέλεσε σήμα κατατεθέντης Αυτοκρατορίας

• αποδίδονται στοΚωνσταντινάτο «μαγικές»ιδιότητες

• η σημασία που είχε φαίνεταικαι από την έκφραση«φλουρί Κωνσταντινάτο»

• +-«….Σας δίνουμε, σας δίνουμε, φλουρί κωνσταντινάτοΜας δίνετε, μας δίνετε, βαρέλι δίχως πάτο…..»

Το νόμισμα ως μέσο προπαγάνδας

Κάθε αυτοκράτορας έκοβε το δικό του νόμισμα μόλις ανέβαινε στο θρόνο.

Σόλιδος του αυτοκράτορα Ιουστινιανού από το Νομισματοκοπείο τηςΚωνσταντινούπολης 527-537μ.Χ

Ο σόλιδος ήταν συνδεδεμένος με τον εκάστοτε αυτοκράτορα. Από τημία του πλευρά ήταν η κεφαλή του αυτοκράτορα και από την άλλησυνήθως ήταν η Παναγία ή ο Ιησούς Χριστός.

Το νόμισμα ως καθρέπτης πολιτικών μεταβολών.Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της λειτουργίας του νομίσματος αποτελεί τογεγονός ότι κάθε αυτοκράτορας στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, μετά την ανάρρησήτου στο θρόνο έκοβε νόμισμα με τη δική του κεφαλή.

Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στο παράδειγμα της Ειρήνης της Αθηναίας, η οποίααπεικονίζεται σε νομίσματα μαζί με τον γιο της Κωνσταντίνο τον Δ’, όσο οι δυο τουςσυμβασίλευαν (780 - 797), ενώ, αφ’ ότου η Ειρήνη τύφλωσε τον γιο της για ναδιατηρήσει μόνη της τον θρόνο εμφανίζεται μόνο η κεφαλή της επάνω στανομίσματα.

Κωνσταντίνος Δ’ &Ειρήνη Ειρήνη η Αθηναία

Το νόμισμα ως τεκμήριο γλώσσας και πολιτισμού.Αυτό φαίνεται μέσα από νομίσματα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας του 7ου και του8ου αιώνα, κατά τη διάρκεια των οποίων πραγματοποιείται η μετάβαση από τηνλατινική στην ελληνική γλώσσα σε όλους τους τομείς του κράτους. Από τιςεπιγραφές «Augustus» και «Imperator Romanorum» φτάνουμε στις επιγραφές«BASILISSH » και «BASILEYS ROMAION ».

Νόμισμα του ΙουστίνουΒ’ με λατινική επιγραφή

Νόμισμα της Ειρήνης τηςΑθηναίας με ελληνική

επιγραφή

Το νόμισμα ως τεκμήριο θρησκευτικών αντιλήψεων.Επίσης, κατά τη Βυζαντινή περίοδο είναι έντονες οι θρησκευτικές παραστάσειςπάνω σε νομίσματα, καθώς τα περισσότερα από αυτά φέρουν είτε παραστάσειςμε τον Ιησού Χριστό ενθρονισμένο είτε με τη Θεοτόκο.

Χρυσός βυζαντινός σόλιδος

Το νόμισμα ως σύμβολο ισχύος.

Ταπροβάνη - Σρι Λάνκα – Κεϋλάνη

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΙΝΔΙΚΟΠΛΕΥΣΤΗ (δραματοποίηση)

ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Γούναρης Άρης

Γούναρης Άρης

Παφιλιάρης κων/νος

Τσιντάνος Νίκος

Τσούκας Σπύρος