63

ΑΒΡΑΒΕΙΟ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ

Ανέκαθενηπαιδείαυπήρξεπαράγονταςεξέλιξηςκαιπροόδου,γιατίείναιεκείνηπουδιασφαλίζειτομέλλοντηςνέαςγενιάςκαιδιαπλάθειτουςαυριανούςπολίτες.Στηνεποχήτωνσυνεχιζόμενωνκαιμεταβαλλόμενωναλ-λαγώνοφείλειναδιαπλάθειάτομαικανάνααντιμετωπίσουν

τιςσύγχρονεςευρωπαϊκέςπροκλήσειςστονοικονομικό,κοινωνικόκαιτεχνολογικότομέα.Δυστυχώςόμως,σήμεραδιαπιστώνουμεότι τοεκπαιδευτικόσύστηματηςΚύπρουδενανταποκρίνεταιεπαρκώςστιςσύγχρονεςανάγκες,γεγονόςπουεπι-τάσσειτηναναβάθμισήτου.

Καθοριστικόρόλοστηνοπισθοδρόμησητουεκπαιδευτικούμαςσυστήματοςδια-δραμάτισεηεγκατάλειψητωναξιώντουελληνικούπολιτισμού.Αξίεςόπωςτομέ-τρο,ηεγκράτεια,οανθρωπισμός,ηισονομίαέχουναντικατασταθείαπόαυτέςτουπλουτισμού,τουατομικισμούκαιτουκαταναλωτισμού.Μεάλλαλόγια,τοκλειδίγιατηναναβάθμισητηςπαιδείαςμας,ώστεαυτήναμπορείνααντιμετωπίσειτιςπρο-κλήσειςτηςεποχήςμας,βρίσκεταιστηνστροφήπροςτιςαθάνατεςανθρωπιστικέςαξίες.

Ποιεςόμωςείναιοιπροκλήσειςαυτέςκαιπώςηπαιδείαμαςθαεφοδιάσεικατάλ-ληλατουςνέους,ώστενατιςαντιμετωπίσουνεπιτυχώς;

Πρόσφατα,οδιεθνήςοίκοςαξιολόγησηςStandard&Poor’sυποβάθμισετηνΚύ-προστηνκατηγορία«σκουπίδια»,παραγνωρίζονταςτιςπροσπάθειεςτηςκυβέρνη-σηςγιαοικονομικήανάκαμψη,τονκρατικόπροϋπολογισμότου2012καθώςκαιτηδυναμική,πουχάρισεστηνΚύπροηανακοίνωσητωναποτελεσμάτωντηςγεώτρη-σηςστοκοίτασματουφυσικούαερίου.Όπωςπροκύπτει,λοιπόναπόταπιοπάνω,ηΚύπροςαντιμετωπίζειοικονομικάπροβλήματα,πουσύμφωναμετοΔιεθνέςΝο-μισματικόΤαμείο, οφείλονται στημεγάλη έκθεση των τραπεζών τηςσε ελληνικά

ομόλογα,στηναδυναμίαεξασφάλισηςδανεισμούαπότηδιεθνήαγοράκαιστηνοικονομικήαναταραχήστηνευρωζώνη.

Φυσικόεπακόλουθοόσωνπροαναφέρθηκανείναιηκυβέρ-νησήμαςναπροβείσελήψηπεραιτέρωμέτρων,μετηνελπίδαότιαυτάθααποδειχθούνπιοαποτελεσματικάγιατηναντιμε-τώπισητηςοικονομικήςύφεσης.Πιοσυγκεκριμένα,επιδιώκειτησυγκράτησητωνδημοσίωνδαπανώνκαιμέσααπότοπά-γωματωνμισθών,τηναποκοπήεπιδομάτωνκαιτηναύξηση

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

2011-2012

Αλίκη Σούζου,

Λύκειο Λατσιών,

Λευκωσία

64

τηςφορολογίας,στοχεύειστηνενίσχυσητωνκρατικώνεσόδων.Εντούτοις,ηλήψηαποκλειστικάοικονομικώνμέτρωνδεναποτελείτηλύσητουπροβλήματος,καθώςαυτήδεναποτρέπειτηνεμφάνισημιαςπαρόμοιαςκρίσηςστομέλλον.Γι’αυτότολόγο,σεμιαεποχή,όπουηοικονομικήκρίσηλαμβάνειδιαστάσειςχιονοστιβάδας,τακράτηπρέπεινασυνειδητοποιήσουνότιτηλύτρωσηθαφέρειηκαταφυγήσεμιαεμπνευσμένηκαιεμπνέουσαπαιδεία,τηνανθρωπιστικήπαιδεία.

Πρωτίστως,ηάρσητουπιοπάνωφαινομένουστηρίζεταιστηδιάπλασηενεργώνπολιτών.Ειδικότερα,φέρνονταςτουςνέουςσεεπαφήμεέργααρχαίωνΕλλήνωνφιλοσόφων,μπορούνναδιδαχθούντηναρετήτηςυπευθυνότηταςκαικατ’επέκτα-ση να συνεισφέρουν στην εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας, διεκδικώντας μεπυγμήταδικαιώματάτους,αλλάκαιεκπληρώνονταςμεσυνέπειατιςυποχρεώσειςτους.Επιπρόσθετα,οιγνώσεις,πουθαπροσφέρειμιατέτοιαπαιδεία,θαδώσουνστουςνέουςτηδυνατότηταναεκθέτουνπειστικάτιςαπόψειςτουςσεοικονομικάζητήματα.Τέλος,ηκαλλιέργειατηςκριτικήςσκέψης,ωςαπόρροιατηςεπαφήςμεανθρωπιστικέςαξίες,θακαταστήσειτουςαυριανούςπολίτεςικανούς,όχιμόνοναδιακρίνουν τις πολιτικές σκοπιμότητες πίσω από τα μεγάλα λόγια των πολιτικών,αλλάκαιναασκούνέλεγχοστηνηγεσία,στηλιτεύονταςοποιεσδήποτεατασθαλίεςτης,πουαπειλούντηνοικονομίατουτόπουμας.

Παρόλααυτά,δενμπορούμενααγνοήσουμετογεγονόςότικρίσηδεδιέρχεταιμόνοηοικονομία,αλλάκαιοκοινωνικόςιστός.Ωςεκτούτου,ηκυπριακήπαιδείαέχειχρέοςναπροετοιμάσεικατάλληλατουςνέους,ώστεναμπορούνναανταποκρί-νονταικαιστιςκοινωνικέςπροκλήσεις.

Ρίχνονταςμιαπροσεχτικήματιάστηνκοινωνίαμας,θαδιαπιστώσουμεότιταλα-νίζεταιαπόπροβλήματα,όπωςηανεργία,ηφτώχεια,ηβία,ηεγκληματικότητα,ηξενοφοβία,ορατσισμός.Μάλιστα,στουςφτωχούςτώραέρχονταιναπροστεθούνκαιοινεόπτωχοι,δηλαδήαυτοίπουβρίσκονταιστονπροθάλαμοτηςφτώχειας,εξαι-τίαςτηςπαγκόσμιαςοικονομικήςύφεσης.Αξιοσημείωτο,είναιεπίσης,τογεγονόςότιηαδικία,ηανεντιμότητα,ταάθλιακοινωνικάπρότυπα,καθώςκαιηαδιαφορίαγιατοδημόσιοσυμφέρον,αποτελούνπλέονπραγματικότηταγιατηνκυπριακήκοι-νωνία.Τέλος,μετηνένταξημαςστηνΕυρωπαϊκήΈνωση,βιώνουμεμιαπρωτοφανήπαρουσίακαισυνύπαρξηπληθυσμιακώνομάδων,πουσυχνάπροκαλείαντιδράσειςκαικαλλιεργείτηνεπιφυλακτικότητατωνΚυπρίωνπολιτώνπροςτηδιαφορετικότη-τα.Ποιορόλοκαλείταιλοιπόνναδιαδραματίσειτοεκπαιδευτικόμαςσύστημαστηνκοινωνικήαναβάθμιση;

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ

65

Κατ’αρχάς,ηκοινωνικήκρίσηείναιπρινκαιπάνωαπ’όλακρίσηαρχών,αξιώνκαιιδανικών.Ηκαταφυγήλοιπόνστηνανθρωπιστικήπαιδείαείναικαιπάλιτο«μυστικό»τηςκαταστολήςτωνφαινομένωνκοινωνικήςπαθογένειας.Όχιμόνοδιότιδιαμορ-φώνεικοινωνικήσυνείδησηκαιενισχύειτησυναίσθησητουχρέουςγιασυμμετοχήστακοινωνικάδρώμενα,αλλάκαιγιατίευαισθητοποιείτουςπολίτεςγιατακοινωνι-κάπροβλήματα,παρακινώνταςτουςναριχθούνστοναγώναγιατηδιασφάλισητουσυλλογικούκαιόχιτόσοτουατομικούσυμφέροντος.

Γιανατοπετύχειαυτό,εμπνέεισεόσουςτημελετούντηνελληνικήαξίατουορ-θολογισμού.Οορθός λόγος, συνυφασμένοςμε την ορθή κρίση, συμβάλλει στηδιατήρησητηςπνευματικήςελευθερίαςτουατόμου,καθώςολογικάσκεπτόμενοςάνθρωπος δεν παρασύρεται από προκαταλήψεις, ρατσιστικές αντιλήψεις ή απόοποιονδήποτεάλλοτρόποσκέψηςκαισυμπεριφοράς.Συνεπώς,οάνθρωποςδύ-σκολαγίνεταιέρμαιοτουκαταναλωτισμού,τουωφελιμισμούκαιτουσυμφεροντο-λογισμού.

Επιπρόσθετα,ακολουθώνταςτησωκρατικήρήση«ηαρετήείναιδιδακτή»,γαλου-χείτουςνέουςμετιςαξίεςτηςδικαιοσύνης,τηςανθρωπιάς,τηςεντιμότηταςκαιτηςαλληλεγγύης.Ωςαποτέλεσμααυτού,διαπλάθει προσωπικότητεςμε ενάρετοήθος,πουμέσωτηςδιαδικασίαςτηςαυτοκριτικής,οδηγούνταιστηναυτογνωσία.Αυτόπροϋποθέτεισυνεχήπροσπάθειαγιαατομικήβελτίωσηαλλάκαιβελτίωσητουκόσμουγενικότερα.Ανόλοιακολουθήσουντηδιαδικασίααυτή,τότεπροβλήματαόπωςηαδικία,ηεκμετάλλευσητουανθρώπουαπότονάνθρωποκαιάλλαεγκλημα-τικάφαινόμεναδυνητικάθαεξαλειφθούν.

Τέλος,απαράβατηαρχή τηςελληνικήςπαιδείαςαποτελεί καιη τήρηση τουμέ-τρου.Αναμφίβολα,ηεγκράτειακαιηεσωτερικήσυγκρότησηείναιαρχέςπουκατα-πνίγουντηναλαζονείακαιτονεγωισμόκαικατ’επέκτασηδιασφαλίζουντηναρμονίαστιςδιαπροσωπικέςσχέσεις.Αξιόλογοείναικαιτογεγονόςότιενισχύειτιςαναστο-λέςκαιπαρεμποδίζεισυμπεριφορές,πουυπερβαίνουνταανθρώπιναόρια,όπωςοιφόνοι,ηαδικία,ορατσισμόςκαικάθεείδουςεγκληματικήενέργεια.

Θαήτανσημαντικήπαράλειψηναμηναναφερθώκαιστορόλοτηςδιαπολιτισμι-κής εκπαίδευσηςστο έργοαυτό.Ηδιαπολιτισμική εκπαίδευση έχειωςστόχο τηδημιουργία ενός κόσμου πολιτισμικής ανοχής, συνύπαρξης και συνδημιουργίας,μέσωτηςπροαγωγήςτηςαλληλεγγύης,τουσεβασμού,τηςπολιτισμικήςδιαφορε-τικότηταςκαιτηςισότητας.Ηπροώθηση,λοιπόντηςεκπαίδευσηςαυτήςμπορείναεπιτευχθείμετηνπαρότρυνσητωνμαθητώνγιασυμμετοχήσεεκδηλώσειςπουυπο-

66

στηρίζουν τηνπολιτισμικήετερότητα, τηνπληροφόρησή τουςγια τιςπαραδόσειςκαιτονπολιτισμότωνμειονοτήτωντηςΚύπρουήακόμηκαιμέσωτηςδιοργάνωσηςσυνεδρίων,πουαφορούντηνπροσφοράτουδιαπολιτισμικούδιαλόγουστηναρμο-νικήσυμβίωσηατόμωνδιαφορετικήςκαταγωγής.Μόνοέτσιηειρηνικήσυμβίωσηστοπολιτισμικόμωσαϊκότηςκυπριακήςκοινωνίαςδεθααποτελείπλέονουτοπία.

Βέβαια,ηαντιμετώπισητωνκοινωνικώνπροβλημάτωνδενείναιημόνηανάγκηστηνοποίαηπαιδείαμαςκαλείταιναανταποκριθεί.Ζώνταςστηνκοινωνίατηςγνώ-σης,οιραγδαίεςεξελίξειςστονεπιστημονικόκαιτεχνολογικότομέαφέρνουνστηνεπιφάνειανέεςπροκλήσεις,πουεπιβάλλουνμιαδιαφορετικήπροσέγγιση.

Είναικοινώςαποδεκτόότιτασύγχρονατεχνολογικάεπιτεύγματαέχουνμιαθετικήεπίδρασηστηζωήτουανθρώπου.Ηάνοδοςτουβιοτικούεπιπέδου,ηαπελευθέ-ρωσητουανθρώπουαπόταδεσμάκαιτουςπεριορισμούςτηςφύσηςκαικυρίως,ηπαράτασητουμέσουόρουτηςζωής,λόγωτηςανάπτυξηςτηςιατροφαρμακευτι-κήςεπιστήμηςείναιχαρακτηριστικάπαραδείγματατηςπροσφοράςτηςτεχνολογίαςστονάνθρωπο.Ωστόσο,οσύγχρονοςάνθρωποςέχεινααντιμετωπίσεικαιέναπλή-θοςπροβλημάτων,πουσχετίζονταιμετον«πολιτισμότηςμηχανής».

Αρχικά,ηεξέλιξητηςτεχνολογίαςπροκάλεσεοικολογικήανισορροπία.Όχιμόνοεξαιτίας των γιγάντιωνβιομηχανιών, πουμολύνουν και ρυπαίνουν τοφυσικόπε-ριβάλλον, αλλά και λόγω της υπερεκμετάλλευσης τωνφυσικών πόρων. Κυρίως,όμως,δόθηκεπλέονηδυνατότηταστονάνθρωποναφτιάξεικαινατελειοποιήσειοπλικάσυστήματακαιμέσαμαζικήςκαταστροφής.Εκτόςαυτού,ητεχνολογίαφέ-ρειευθύνηκαιγιατοναποπροσανατολισμότουανθρώπου,απότιςπραγματικέςεπι-διώξειςκαισκοπούςτηςζωής,ειδικάμέσααπόταΜΜΕκαιτηδιαφήμιση.Κρίνεταιλοιπόν,αδήριτηηανάγκηγιατηδιαμόρφωσηπολιτών,οιοποίοινααρνούνταιτηνκατάχρησητηςτεχνολογίαςκαινααγωνίζονταιγιατηνευημερίαόλων,μέσααπότηνορθήαξιοποίησήτης.

Καταλυτικόπαράγονταστηδιαμόρφωσητέτοιωνπολιτώναποτελείηπροσφοράκατάλληληςποιοτικήςπαιδείας.Λέγονταςκατάλληληπαιδεία,εννοούμετηναρμονι-κήσυνύπαρξητεχνοκρατικήςεκπαίδευσηςκαιανθρωπιστικήςπαιδείας.Αφενός,ητεχνοκρατικήεκπαίδευσημετιςεξειδικευμένεςγνώσειςπουπαρέχει,θαβοηθήσειτοάτομονακαλλιεργήσειτιςνοητικέςτουικανότητεςκαιδεξιότητεςκαιπαράλληλαθατουεξασφαλίσειμιαθέσηεργασίας.Ακόμη,έχονταςαναπτύξειτιςικανότητεςτου,τοάτομοθαμπορείνααναλύσεικαινααξιολογήσειπληροφορίεςπουσχετίζο-νταιμετιςαλλαγέςστηντεχνολογίακαιτηνεπιστήμηκαιφυσικάναεξαγάγειταδικά

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ

67

τουσυμπεράσματα.Καθίσταται,λοιπόν,φανερόότιητεχνοκρατικήεκπαίδευσηθαεφοδιάσει την κοινωνία με επιστήμονες πουθαοργανώνουν, θααναλαμβάνουνπρωτοβουλίεςκαιθαβρίσκουνπρωτότυπεςλύσειςστιςδυσκολίεςτηςεποχήςμας.

Αφετέρου,ηανθρωπιστικήπαιδεία,όπωςέχειαναφερθείκαιπροηγουμένως,θακαλλιεργήσειστουςτεχνοκράτεςτιςαξίεςτηςδικαιοσύνης,τουμέτρου,τηςαλλη-λεγγύης,καιτηναίσθησητηςανθρώπινηςφροντίδας,ούτωςώστε,λειτουργώνταςυπότοπρίσμααυτόναστοχεύουνστηναξιοποίησητωνδυνατοτήτων,πουπαρέχειητεχνολογία,γιατοκοινόσυμφέρον.

Βέβαια,εάναναλογιστούμεότι ζούμεσεμιακοινωνία,πουχαρακτηρίζεταιαπόσυνεχώςμεταλλασσόμενεςανάγκες,θαδιαπιστώσουμεότιηπαιδεία,δενπρέπειναπεριορίζεταιμόνοστησχολικήπερίοδοτηςζωήςκαιδενπρέπεινααποτελείμιαστατικήδιαδικασία.Απεναντίας,επιβάλλεταινασυνεχίζεται«διάβίου».Καισ’αυτότοσημείοπροβάλλειεπιτακτικήηανάγκηγιατηνεδραίωσητηςδιαβίουπαιδείας.

Αναντίλεκτα,ησυνεχιζόμενηεκπαίδευσηαποτελείέναόπλοσταχέριατουσύγ-χρονουανθρώπου.Πιοσυγκεκριμένα,ηαπόκτησηενόςγενικούκαιπεριεκτικούσώματοςγνώσεωνγιαόλεςτιςεπιστήμες,αλλάκαιγιατησύγχρονηπραγματικότη-τα,δίνειστονάνθρωποπερισσότερεςεπιλογέςωςπροςτηναπασχόλησήτου,τονκαθιστάικανόνααντιλαμβάνεταιτησημασίατωνεξελίξεωνκαιτιςπιθανέςεπιπτώ-σειςτουςκαιεπιπλέοντονβοηθάνααξιοποιείδημιουργικάτονελεύθεροτουχρό-νο,λόγουχάρημετησυμμετοχήτουσεμαθήματαζωγραφικής,χορού,θεάτρου...

Αξιοσημείωτοθεωρείται επίσηςότι οάνθρωποςαποκτώνταςσφαιρική καλλιέρ-γεια,καθίσταταιικανόςναδιαμορφώσειάποψηγιαζωτικάθέματα,τόσοσετοπικόόσοκαισεδιεθνέςεπίπεδοκαισυνακόλουθαναμάχεταιγιατηνεπικράτησητουδικαίουκαιτουκαλού.Επομένως,τοεκπαιδευτικόμαςσύστημαέχεικαθήκονναπροωθήσειτηδιαβίουμάθηση,είτεμέσωτηςενημέρωσηςγι’αυτήνείτεμετηνορ-γάνωσηεπιμορφωτικώνπρογραμμάτωνσεσυνεργασίαμετοκράτος,γιατίμόνομετησυνεχήμόρφωσηοάνθρωποςμπορείναεπιβιώσειστονκόσμοτωναπρόσμενωναλλαγώνκαιτηςταχείαςεξέλιξης.

Συμπερασματικά, οι σύγχρονες ευρωπαϊκές προκλήσεις, στις οποίες το εκπαι-δευτικόσύστηματηςΚύπρουκαλείταιναανταποκριθεί,πρέπεινααποτελέσουντοέναυσμαγιατηνεπαναθεμελίωσητηςδημόσιαςεκπαίδευσηςωςμοχλούκοινωνι-κήςανάπτυξης,αφύπνισηςκαιπάνωαπ’όλαωςασφαλιστικήςδικλείδαςγια τηναποφυγήπαρόμοιωνκρίσεωνστομέλλον.

68

«Τώραπουτανέφησκιάζουντιςπροοπτικέςτηςανθρωπότητας,οιάνθρωποιπρέ-πεινασκύψουνστηνπαιδείακαισταπαιδιάτους».Στηνπαιδείαπουθακαταρτί-σειχρήσιμουςκαιεπιτυχημένουςεπιστήμονες,στηνπαιδείαπουθαδιαμορφώσειπολίτεςμεηθικέςσυνειδήσεις,μεκρίσηκαιπροβληματισμό,στηνπαιδείαπουθαμεταδώσει ιδέες και θα προβάλλει πρότυπα και ιδανικά.Μια παιδεία, επομένωςστηριγμένηστιςδοκιμασμένεςαρχέςκαιαξίεςτουελληνικούπολιτισμού,οιοποίεςσυγκερασμένεςμετιςνέεςαξίεςτηςπροστασίαςτουφυσικούπεριβάλλοντος,τηςυπεράσπισηςτωνανθρώπινωνδικαιωμάτων,τουσεβασμούστηνπολιτισμικήπαρά-δοσηκάθελαού,θαεπαναφέρειτονάνθρωποωςαξία,θαμορφώνειτονάνθρωποσεΑΝΘΡΩΠΟ.