Post on 04-Jun-2018
8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
1/255
NILAI THUPUI 1
www.mizoramsynod.org
MIZORAM PRESBYTERIAN KOHHRAN
2014
NILAI LEH BEIHRUAL
THUPUI
KRISTIAN NUN
Buatsaihtu
C. Sangliana
SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
2/255
NILAI THUPUI 2
www.mizoramsynod.org
Published by
The Synod Literature & Publication Board
Aizwl - 796 001
Mizoram
Chhut khatna - 2013
Copies - 55,000
Synod Literature & Publication Board
Typeset by
Synod Literature & Publication Board
&
Printed at
Synod Press
Aizwl - 796 001
Mizoram
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
3/255
NILAI THUPUI 3
www.mizoramsynod.org
A CHHNGA THU AWMTE
1. Chhuahtu Board thuchng ............................................. vii
2. Ziaktu thuhma ...............................................................viii
3. Synod Ni pawimawh (Kalendar) ..................................... x
4. Kum 2013 Kohhran n bkte
(1) Kum Thar Ni 2013 .............................................. xii
(2) Chanchin |ha thlen ni .......................................... xiii
(3) Harhna Thlen Ni .................................................. xv
(4) Tmkau Ni ......................................................... xvi
(5) Good Friday .....................................................xviii
(6) Easter Sunday ..................................................... xx
(7) Pentikos Ni ........................................................ xxi
(8) Rualbanlote Ni................................................... xxiii
(9) Health Sunday & Hospital Sunday ..................... xxiv
(10) Ramthar Ni ........................................................ xxx
(11) Nu leh Pate Ni & Kristian Chhungkaw Ni ..........xxxi
(12) NEICC |awng\ai Rual Ni ............................... xxxiii
(13) Khawvel Sunday School Ni ............................. xxxiii
(14) Bible Sunday ................................................... xxxiv
(15) Krismas Programme .........................................xxxv
(16) Kum Hlui thlah zan ......................................... xxxviii
(17) Kum Thar Ni - 2014 ..................................... xxxviii
5. Nilai Thupui
January 8 Isua Krista ..................................................1
January 15 Rinna ..........................................................4
January 22 Krista-a nun thar ......................................... 7
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
4/255
NILAI THUPUI 4
www.mizoramsynod.org
January 29 Sual ngaihdamna leh simna .........................10
February 5 Chhandamna kim ......................................13
February 12 Tihthianghlimna ..........................................16
February 19 Pathian nna len dun ..................................19
February 26 Isua thuhretu nih ........................................ 22
March 5 Thu Swm Pk Pakhatna ..........................25
March 12 Thu Swm Pk Pahnihna ...........................28
March 19 Thu Swm Pk Pathumna .......................... 31
March 26 Thu Swm Pk Palina ............................... 34
April 2 Thu Swm Pk Pangana ............................37April 9 Thu Swm Pk Parukna ............................40
April 16 Thu Swm Pk Pasarihna ..........................43
April 23 Thu Swm Pk Pariatna ............................46
April 30 Thu Swm Pk Pakuana ...........................48
May 7 Thu Swm Pk Sawmna ...........................51
May 17 Rinawmna .................................................54
May 21 Thu wihna ............................................... 57May 28 Thuhnuairawlhna ....................................... 59
June 4 Inngaihtlwmna .........................................61
June 11 Dikna leh takna .........................................64
June 18 Thianghlimna .............................................67
June 25 Hawihhwmna ..........................................70
July 2 Tlwmngaihna ...........................................73
July 9 Taihmkna ................................................76
July 26 Huaisenna .................................................79
July 23 Dawhtheihna .............................................82
July 30 |hatna ......................................................85
August 6 Ngilneihna .................................................88
August 13 Hlimna ......................................................90
August 20 Remna ......................................................93August 27 Mi dangte zah thiamna ............................... 96
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
5/255
NILAI THUPUI 5
www.mizoramsynod.org
2014 Beihrual Thupui(Ramthar Hapta (September 1-7, 2014)
September 1 Synod Mission Board hmalkna .............. 101
September 2 Ramthara kan thawhpui dangte ................ 104
September 3 Home Mission rawngbwlna ....................107
September 4 India hmarchhaka kan rawngbwlnate......110
September 5 Central India lama kan rawngbwlna ........ 114
September 6 India ram pwna kan rawngbwlnate .......117
September 7 Chawhnu Ringtu mawhphurhna .............121
Zn Isua hna chhunzawmnaSeptember 8 Chapona ................................................. 122
September 9 Sum ngainatna ......................................... 125
September 10 Mipat hmeichhiatna .................................128
September 11 Duhmna ................................................131
September 12 Thinurna ..................................................134
September 13 Inkhinna .................................................. 137
September 14 Chawhnu Itskna ..................................139Zn Rin hranna
September 15 Huatna ....................................................140
September 16 Zu ruihna .................................................142
September 17 Vervkna ................................................145
September 18 Ei leh ina insm loh pawizia......................148
September 19 Huaikawm bwl \hat lohzia ......................151
September 20 Mahni hmasialna ......................................153
September 21 Chawhnu Pathian zah lohna ..................156
Zn Mahni inthunun lohna
Kristian Chhngkaw Hapta (September 22-27, 2014)September 22 Inneihna .................................................. 157
September 23 Nupa nun ................................................160
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
6/255
NILAI THUPUI 6
www.mizoramsynod.org
September 24 Fanau enkawl..........................................163
September 25 Hun hman \hat .........................................166
September 26 Incheina .................................................. 168
September 27 Infiamna .................................................. 171
September 28 Pathianni Nu leh Pa Ni leh KristianChhngkaw Ni ........................................ 173
September 29 |henawm \ha nih ....................................173
September 30 Khua leh tui \ha nih ..................................176
Nilai ThupuiOctober 1 |awng dn \ha ........................................179
October 8 Tumruhna ................................................182
October 15 Nelwmna ..............................................185
October 22 Insmtheihna ...........................................188
October 29 Mahni inthununna .................................... 191
November 5 Zahawmna .............................................. 194
November 12 Nun tlang ................................................ 197November 19 Kohhrana tel leh inkhwm ....................... 199
November 26 |awng\ai leh Pathian thu ngaihthlk ......... 202
December 3 Krista nungchang ang tihlan ......................205
December 10 Krista ram tizau tra beih.........................208
December 17 A lo kal lehna nghah ................................211
Lehkhabu rwnte .............................................................. 214
...................
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
7/255
NILAI THUPUI 7
www.mizoramsynod.org
CHHUAHTU BOARD THUCHANG
Nikum khn Nilai leh Beihrual Thupuiah Presbyterian Kohhran
Rev. H. Remthanga ziak kan zir a. Kumin 2014-ah hian KristianNuntih Rev. C. Sangliana ziak kan zir ve thung dwn a ni. Kan zir trhi hlwm hrang pariatah \hen a ni a, chngte chu (1) Kristian nun
in\anna; (2) Thu Swm Pk; (3) Kristian mi mal nun; (4) Ramthar
Hapta; (5) Kristian nun tichhetute; (6) Kristian Chhngkaw Hapta;
(7) Ringtute tih tr tihte a ni a. Health Sunday Pual thuchah hi kum tin
Synod Hospital lamin an ziak \hn a, chu chu telh nghl a ni bawk.
Kan thupui ziaktu Rev. C. Sangliana hi kan Synod Minister-teznga daihriat ngah tak a ni a. Kum 1984-ah Pastoral Ministry-ah
service \anin kum 2012-ah pension-in a chhuak a. Synod hnuaia a
thawh laiin rawngbwlna png hrang hrangah mawhphurhna
pawimawh tak tak a chelh a, chng zngah chuan - Guwahati Pastor
Bial kum sarih a awp hnuah Synod Hospital-ah Chaplain-in kum li a
thawk leh a. Hemi hnua Khatla Pastor Bial kum hnih a vawn leh
hnuah SMTC-ah Programme Director-in kum thum a thawk leh a.
Kum 2010-2011-ah Venghlui Pastor Bial a vawng a, 2011 chhnghian Synod Statistician a ni bawk. Rev. C. Sangliana hi mahni invawng
fel tak leh nun fmkhurpui thiam tak a ni a. Kan thupui Kristian Nun
tih ziak atn pawh hian a thlan nahawm ber pwl a ni.
Kumina kan zir tr hi kum 2009 Puitling Sunday School-a
Kristian Nun Dan |ha tih kan zir bawhzuina \ha tak a ni dwn a.
Ngun taka kan zira, a taka kan nunpui theih phawt chuan ram siam
\hatna tling a ni dwn a. |awng\aina nna tih tak zeta kan zir chuankan ngaimawh tln m m corruption pawh hi a tlm phah ngeiin
a rinawm. Zirtu zawng zawn tn malswmna a nih ngei ka beisei e.
(REV. K. LALPIANGTHARA)Editor
Synod Literature & Publication Board
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
8/255
NILAI THUPUI 8
www.mizoramsynod.org
ZIAKTU THUHMA
Ka rilrua ka lo suangtuah ngai hauh loh, Synod ExecutiveCommittee-in kumin 2014 Nilai leh Beihrual Thupui ziak trin minruat a. Ka hriat hmasak ber \um chuan min ruattute hian min hrechiang lovin min hai palh em ni ang aw ka ti a. Lehkha ziak lamamahni chak lohna leh tlin lohna te hre chiang hle mah ila phat lehhnial ngawt chu niin ka hre si lo va. Tichuan, huphurh tak leh zmrilru tak chungin theihtwp chhuahin, harsa ti tak chungin ka ziak
chho ve ta a. Pathian khawngaihna leh mite min \awng\aipuinaavngin ka ziak zo ve thei ta mai a, ka lwm hle. Ramthar haptachhnga kan zir tr buatsaihnaah hian ramthar rawngbwlna lamaexperience nei tha tak, kum 35 lai missionary hna thawka pensionNl. Hmingthans^ngi, College V>ng-in nasa takin min pui a, achungah ka lwm hle a ni.
Kristian nun leh rawngbwlna png tinrngah hian mihring
chanpual leh Pathian chanpual lam a awm a. Kan thupui zir chhohtrah hian mihring chanpual leh tih tr lam kan sawi tam dwn a,chu chu kan mamawh tak pawh a ni. Chumi rual chiah chuan Pathianchanpual leh tih tr lam sawi mai sn loh a awm tih hre reng chunginzir ila. Ringtuten kan chanpual kan tiha kan hlen phawt chuan, Lalpachuan kan chungchnga tih tur apiang chu a hlen vek dwn a ni(Sam 138:8).
Nilai leh Beihrual Thupui ziak dnah hian, ziak tr thupui SynodWorship Committee-in a thlan bk chu a ziak dn tr hmangahkaihhruaina zam sa a awm lem lo va, ziaktute zalnnaa dah a ni maiawm e. Tichuan, mi dangte lo ziah tawh dn te leh kan ram dinhmunleh boruak te thlr chungin, thupui te hi ka kalpui a ni.Thupui\henkhatte hi chu Bible-a lang chiah lo leh thupui langsr lo tak tean ni a, ziah thiam pawh a har deuhvin ka hria.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
9/255
NILAI THUPUI 9
www.mizoramsynod.org
Kan thupui zir trte hi a \ha hlwm hle a, keima mi mal nunatn pawh zirlai pawimawh tak tak te an ni. Kum khat chhnga zirtr thupui te an nih rualin ringtu zawng zawng tn dam chhnga zir
\l leh pawimawh, ni tin nuna hman chhuah tr te an ni tih kan hriatreng a \ha ang e.
C. Sangliana
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
10/255
NILAI THUPUI 10
www.mizoramsynod.org
SYNOD KALENDAR 2014
(*Synod Office chawlh ni)
JANUARY 1* Nilaini Kum thar Ni
23* Ningani Zirtawpni Kum thar chawlh
6 Thawh\anni Synod Office Hawn Ni
2426 Z irtawpni Pa th ianni B ial K|P Confe rence
26* Pathianni Republic Day
FEBRUARY 79 Z irtawpni Pa th ianni B ial Hmeichhe Inkhawmpui
11 Thawhlehni Synod Mission Board Committee
12 Nilaini Synod Hospital Board Committee
13 Ningani Synod Finance Committee
20* Ningani State Day22 Inrinni K|P Day
2426 Thawh\anni Nilaini Synod Executive Committee
27 Feb - 2 March Ningani Pathianni K|P Gen. Conference
MARCH 7-9 Zir tawpni Pathianni Kohhran Hmeichhe Rorel Inkhawm
15* Inrinni Chanchin |ha Thlen Ni
APRIL 4* Zirtawpni Harhna Thlen Ni
13 Pathianni Tumkau Ni
18* Zirtawpni Good Friday20 Pathianni Easter Sunday
21* Thawh\anni Easter Monday
25-27 Zirtawpni Pathianni Bial Inkhawmpui
29 Thawhlehni Synod Mission Board Committee
MAY 1-4 Ningani Pathianni PCI General Assembly
6 Thawhlehni Synod Pastoral Committee
7 Nilaini Synod Social Front Committee
8 Ningani PRESCOM Board Committee
14-18 Nilaini Pathianni NEICC Annual Meeting21-22 Nilaini Ningani Synod Finance Committee
30 Zirtawpni SLWF Annual Meeting
JUNE 3-5 Thawhlehni N ingani Synod Execu ti ve Commi ttee
8 Pathianni Pentikos Ni
9* Thawh\anni Whit Monday
15* Pathianni YMA Day
15 Pathianni Rualbanlote Ni
30* Thawh\anni Remna Ni
JULY 6 Pathianni Health Sunday & Hospital Sunday
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
11/255
NILAI THUPUI 11
www.mizoramsynod.org
AUGUST 15* Zirtawpni Independence Day
31* Pathianni Ramthar Ni
SEPTEMBER BEIHRUAL THL A
4 Ningani Synod Finance Committee
14 Pathianni NPSS Inkhawmpui
21 Pathianni Senior Department Inkhawmpui
28 Pathianni Kristian Chhungkaw Ni &
Nu leh Pa Ni
OCTOBER 2* Ningani Gandhi pian cham
9-12 Ningani Pathianni Presbytery Inkhawmpui
16 Ningani Pastor Nupui Intawh khawm
19 Pathianni NEICC |awng\ai rual20 Thawh\anni PPF Board Committee
21 Thawhlehni PRESCOM Board Committee
22 Nilaini Sunday School Committee
2324 Ningani Zirtawpni Synod Mission Board Committ ee
27 Thawh\anni Synod Theological Education Board
28 Thawhlehni Synod Hospital Board Committee
29 Nilaini Synod Pastoral Committee
30 Ningani Synod Education Board
31 Zirtawpni SL&PB Committee
NOVEMBER 2 Pathianni Khawvel Sunday School Ni
4 Thawhlehni Synod Social Front Committee
5 Nilaini Synod Music Committee
1113 Thawhlehni Ningani Synod Executive Commit tee
1820 Thawhlehni N ingani Synod Finance Commi ttee
28 Zirtawpni Kohhran Hmeichhe Ni
DECEMBER 3 Nilaini Synod Executive Committee
4 Ningani Synod Executive Committee
(Budget Session)
5 Zirtawpni Synod Pastoral Committee
(P/P Interview)
7 Pathianni Bible Sunday
8 Thawh\anni Synod Pastoral Committee
9 Thawhlehni Synod Nomination Committee
914 Thawhlehni Pathianni Synod Inkhawmpui
21 Pathianni MSSU Pathian Thu Exam Ni
2231* Thawh\anni Nilaini Krismas chawlh
25* Ningani Krismas Ni31* Nilaini Kum tawp Ni
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
12/255
NILAI THUPUI 12
www.mizoramsynod.org
2014 NILAI LEH BEIHRUAL THUPUI
THUPUI : KRISTIAN NUN
KOHHRAN HUN BKLEH
NI PAWIMAWH PROGRAMME
January 1, 2014: Nilaini
KUM THAR NI
Kum thar lawmna programme hi inkhwm vawi hnih atn siam
a ni a. Vawi thum inkhwm thei kohhran chuan siam belh mai ni se.
Chawhma inkhwm
Thupui : Pathian hnna lwm thu sawiChhiar tr : Sam 100
Thupui \hen
1. Pathian chu siamtu, vngtu leh enkawltu, kan taksa leh thlaraumamawh zawng zawng min petu a ni.
2. Kum hlui leh hun kal tawha kan tn a \hatna leh rinawmnaavangte, kum thar min hruai thlen avng tein Pathian hnnahlwm thu sawi tr kan ni.
3. Lwm thu sawi chu a lwm zwnga nun leh thiltihin lantr ila.4. Pathian chunga lwm nachng hriat chu kan chakna a ni.
(Neh 8:10).
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
13/255
NILAI THUPUI 13
www.mizoramsynod.org
Zn inkhwm
Thupui : Kum chhiar dn thar
Chhiar tr : Sam 90:9-12; Is 38:9-20
Thupui \hen:
1. Kum hluia awm dnte inthlr lta sim ngai sima, siam \hat ngaisiam \ha tra rilru insiam.
2. Ni tin fmkhur taka hun hman \hat: Ni tin Pathian duh zwngahun hmang \hn chuan kum khat chhng hun a hmang \ha \hn.
3. Tn hun hman \hat: Ni tin hun hman \hat dn chu tn hun, huntawng mk apiang hman \hat a ni.
4. Tn hun hmang \ha zltu chuan ni tin hun a hmang \ha a, ni tinhmang \ha chuan thla khat a hmang \ha a. Kum tin hun hmang\ha chuan hun zawng zawng a hmang \ha \hn.
Ni tin Lalpa nn hun hmang \hntu chu mi fing a ni a, Lalpanmal a swm \hn.
March 15: Inrinni
CHANCHIN |HA THLEN NI
Mizorama Chanchin |ha Thlen Ni programme hi January ni
11-ah kan hmang \hn a, kumin a\ang erawh chuan March ni 15-ah kan hmang \hn tawh dwn a ni. Hetianga kan rama Chanchin|ha lo thlen Ni kan hman \hin hun insawn ta hi tlma sawi chiandeuh a \ha ang e. Thil awm dn tlngpui chu hetiang hi a ni
Kum 1940 chhovah khn Mizorama Chanchin |ha thlenchamphaphk lawm an duh avngin Mizoram Presbyterian Kohhranleh Mizoram Baptist Kohhran khn lawm hun tr sawiin an inhmu
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
14/255
NILAI THUPUI 14
www.mizoramsynod.org
khwm a. Kohhran pakhat ang maia an awm lai, hmr kohhran lehchhim kohhran tia an sawi mai \hin hun lai kha a ni. Chanchin |hathlen ni chungchngah hian ngaih dn pahnih a awm a. Hmr lam
kohhran chuan Mizorama missionary lo kal hmasa ber leh Lal IsuaChanchin |ha rawn sawi hmasa bertu, Welsh missionary Khasirama thawk, Rev. William Williams-an Mizoram a rawn tlawhkum, kum 1891 kha pawm tr niin an hria a. Chhim lam kohhranerawh chuan London-a mi hausa Robert Arthington-an Mizoramathawk tra a rawn tirh, Rev. J.H. Lorrain (Pu Buanga) leh Rev.F.W. Savidge (Sap Upa)-ten Mizoram an rawn thlen ni, January
ni 11, 1894 chu pawm tr niin an hre thung a. Tichuan, lungrualaChanchin |ha Thlen Ni lawm an duh si avngin, chhim lam kohhranduh dn chu pawmpuiin, kum 1944 January ni 11-ah kan ramaChanchin |ha thlen Golden Jubilee chu an lwm ta a ni.
Hun lo kal zlah kan Synod inkhwmpui 1974 chuan kum tinJanuary ni 11 chu Chanchin |ha thlen ni-a hman a rl a, tichuan,kum tin kohhran inkhwm programme siamin nikum 2013 thleng
khn kan hmang chho ta a ni. Amaherawhchu, kum 2012 SynodInkhwmpui, Aizwl Chanmari Kohhrana awm chuan, SerluiPresbytery a\anga thu lt, Mizorama Chanchin |ha Thlen Ni atnaMarch ni 15, 1891 pawm tra rawtna chu a pawm a. Chuvngin,kumin 2014 a\ang hian Mizorama Chanchin |ha Thlen Ni atnMarch ni 15 kan hmang tawh dwn a ni.
March ni 15 Chanchin |ha Thlen Nia kan hman chhoh tr thu-
ah hian, kan Synod Inkhwmpui 2009 Mission Vngthlang Kohhranaawm chuan, ngun taka thil a zir chian hnuah hetiang hian thutlknasiamin a lo pawm tawh a ni (2009 Synod bu p. 171). Rev. WilliamWilliams chuan March ni 15, 1891 (Pathianni)-ah Kutbl lui kaiahMizote hnnah Pathian thu a hrilh a, March 16-ah Changsil an thlenga, ni hnih an chm a, kein Sairng an pan a, March 20, 1891-ah Sakawrchunga chuangin Aizwl an lt.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
15/255
8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
16/255
NILAI THUPUI 16
www.mizoramsynod.org
khawp leh ram pum huap lo harhna, tun thlengin Pathiankhawngaihna avngin kan chang zl a ni. Harhna Thlen Niprogramme hi \um khat chauh siam a ni a, hemi bka programme
siam duh kan awm chuan tualchhng kohhranin \ha kan tih angasiam belh mai tr a ni e.
Zn inkhwm
Thupui : Kan mamawh Pathian thutaka harhnaChhiar tr : Sam 119:25,154; Jn 16:12-13
Thupui \hen:
1. Pathian thutaka harhna awmzia
2. A thu ang zla min tiharh tra Pathian hnna \awng\ai \hin tra ni.
3. Thlarau Thianghlim chuan Pathian thutak zawng zawnga minhruai luh a tum a ni.
April 13: Pathianni
TMKAU NI
Synod Inkhwmpui chuan "Tmkau Ni hi Nilai Zn Thupuibuah tihlan ni \hn rawh se" tiin an rl a (1998 Synod Gen.20). Chuthu chu bawhzuiin Synod Executive Committee (SEC) chuan Sun-day School tibuai lovin inkhwm programme pakhat siam tel \hinni rawh se a ti a (SEC 174:22). Kum 2007 a\ang khn chawhnuinkhwm leh zn inkhwm programme siam \hin a ni a. Tun \umahpawh hian inkhwm \um hnih atn programme siam a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
17/255
NILAI THUPUI 17
www.mizoramsynod.org
Kan awmna hmun leh dinhmun azirin kan hun hman theih dna inang lo dwn a; chuvngin, kohhran tinin kan hman theih dn trtwk ngaihtuaha Tmkau Ni hi hman ni sela. Tin, zng kra
naupangten tmkau nna kawng an zawh leh chawhnu naupanginkhwm programme te chu Naupang Sunday School hotute lehchawhnu naupang inkhwm hotuten \ha an tih anga buatsaih mai nise a \ha ang.
Chawhnu inkhwm
Thupui : Lei leh vn Lalber an chawimawiChhiar tr : Mt 21:1-11; Sam 100
Thupui \hen
1. Isua lalna thurk puan chhuahin a awm.
2. Pathian thil tum dl zo an awm lo.
3. Lal Isua i chawimawi ve ang u.
Zn inkhwm
Thupui : Kan nunah Lal Isua lal ber rawh seChhiar tr : Jn 18:36-37; 1 Pet 3:15-16;
Thup 20:11-15
Thupui \hen
1. Kan thinlungah Isuan lalna a chan a pawimawh.
2. Lal Isua lalna hmunah malswmna a thleng \hn.
3. Lal Isuan ro a la rl dwn.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
18/255
NILAI THUPUI 18
www.mizoramsynod.org
April 17: Ningani
MAUNDY THURSDAY ZN
Thupui : Lei leh van Lalber a thlaph^ngin amangang
Chhiar tr : Mk 14:32-36; Kol 1:24
Thupui \hen
1. Hmangaihna avnga kan tna thlaphng leh mangang a ni.
2. Zp lovin Lal Isuan a thlaphnna leh manganna a puang chhuak.3. Lal Isua hniak zuiin mi dangte tna thlaphn leh mangan kan
huam ve dwn lom ni?
April 18: Zirtwpni
GOOD FRIDAY
Chawhma inkhwm
Thupui : Hmangaihna mak, sawi fiah phk lohChhiar tr : Jn 3:16-17; Rom 5:6-8; 1 Jn 4:19
Thupui \hen
1. Pathian hmangaihna ropuizia leh th
8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
19/255
NILAI THUPUI 19
www.mizoramsynod.org
Chawhnu inkhwm
Thupui : Ka Pathian, Ka Pathian, engah nge minkalsan?
Chhiar tr : Mk 15:33-39; Lk 23:44-46
Thupui \hen
1. Kan sual avngin Lal Isuan Pathian kalsan nun ram a thleng.
2. Lal Isuan tuarna zn thim ber a kal tlang laiin a thlarau PaPathian kutah a kawltr.
3. Ringtute pawhin tuarna zn thim kan kal tlang \hn.
Zn inkhwm
Thupui : Thi khawp hiala thu zwmin a awmChhiar tr : Phil 2:5-11; Heb 5:7-10
Thupui \hen1. Lal Isuan thi khawp hialin Pa Pathian thu a zwm.
2. Fapa meuh pawh ni mah sela a thil tuarahte Isuan thu wih a zir.
3. Pathianin nasa takin Isua a chawimawi ve thung.
April 19: Inrinni
Zn inkhwm
Thupui: Thlan thimah Isua an zalhChhiar tr: Is 53:9; Rom 6:1-7; 1 Kor 15:3; Heb 2:14-15
Thupui \hen
1. Lal Isuan Pathian kawng ruat a zawh.2. Pathian rorlna mak leh \ha famkim.3. Lal Isua thihna leh phmnaah kan tel ve.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
20/255
NILAI THUPUI 20
www.mizoramsynod.org
April 20: Pathianni
EASTER SUNDAY
Chawhma inkhwm
Thupui : Thihna leh thlan thim hneh zovin Isua atho leh
Chhiar tr : Lk 24:1-7; Rom 6:9-11; Eph 2:4-6;
Kol 2:11-12
Thupui \hen
1. Thihna leh thl n thim hneh zovin Lal Isua ropui takin a tho leh.
2. Ringtute hi Lal Isua ruala kaih thawh kan ni.
3. Ringtute hi sual lam kawnga thi tawhah leh Pathian lam kawngaKrista Isuaa nunga inruat (indah) tr kan ni.
Chawhnu inkhwm
Thupui : Tholeh Lalpa Minunga hi a mite hnnahnungin a inlr \hn.
Chhiar tr : Jn 14:21; 1 Kor 15:1-8; Thup 1:17-18
Thupui \hen1. Lal Isua hi Tholeh Lalpa Mi Nunga a ni.
2. Tholeh Lalpa hi a mite hnnah a inlr fo \hn.
3. I hnnah a inlr ve \hn em?
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
21/255
NILAI THUPUI 21
www.mizoramsynod.org
Zn inkhwm
Thupui : Isua thihna leh thawlehna nun \awmpuituterilru put dn tr
Chhiar tr : Mt 6:19-21; 2 Kor 4:16-18; Kol 3:1-4, 9-10
Thupui \hen
1. Kan taksa hi awngrawp telh telh mah se, kan thlarau nun ni tinsiam tharin a awm tih hriat reng tr.
2. Thil hmuh theihte en lova thil hmuh theih lohte en zwk tr.
3. Leia thil awmah te ni lovin, chung lama thil awmahte rilru nghah
tlat tr.
NAUPANG PUAL
Chawhma inkhwmah leh chawhnu inkhwmah tualchhngkohhranin \ha a tih angin Naupang Pual inkhwm a hrana buatsaihtheih a ni a; a hranga an inkhwm loh pawhin Biak In lamah chanvo
siamsak ni se a \ha ang.
June 8: Pathianni
PENTIKOS NI
Chawhma inkhwm
Thupui: Kan mamawh Thlarau ThianghlimChhiar tr: Jn 7:37-39, 14:15-18; Rom 8:9-11; Jak 4:5
Thupui \hen
1. Lal Isua ring turin Thlarau Thianghlim kan mamawh
2. Lal Isuan a Thlarauvin min awmpui.
3. Chatuana kan hnna awm trin Pathianin Thlarau Thianghlimmin pe.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
22/255
NILAI THUPUI 22
www.mizoramsynod.org
Chawhnu inkhwm
Thupui : Thlarau Thianghlima khah
Chhiar tr : Tirh 2:1-4; 4:29-31; 13:52; Eph 5:18
Thupui \hen
1. Thlarauva khah awmzia leh Thlarauva khah pawimawhzia.
2. Ringtute hi eng lai pawha Thlarauva khat tr kan ni.
3. Thlarauva khat trin sual sima kalsan te, thu wih te, inpumpkte, rinnaa kal te a \l.
Zn Inkh^wm
Thupui : Thlarau Thianghlim zara thiltihtheihnaChhiar tr : Is 40:28-31; Lk 24:49; Tirh 4:8-14;
10:38; Eph 4:30; 1Thes 5:19
Thupui \hen1. Thlarau Thianghlim zra thiltihtheihna nei thei chauh kan ni.
2. Ringtute chak lo \hn mah ila, Thlarau Thianghlim thiltihtheihnachu a pngngai reng.
3. Thlarau Thianghlim thiltihtheihna nna kan nuna, rawng kanbwl reng theih nn Thlarau Thianghlim tihlungngaih loh lehtihmih loh a \l.
Zn lam inkhwmah Assembly \awng\ai rual programme
hman \hin a ni a. Thuchah chhiar chhuah tr leh \awng\ai
thupuite pawh siam a ni \hn. Assembly pual thilpk pawh lak
khwm \hin a ni a, chu chu Bial Treasurer kal tlangin Synod
Office-ah theh luh tr a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
23/255
NILAI THUPUI 23
www.mizoramsynod.org
June 15: Pathianni
RUALBANLOTE NI
Kum 1996 Synod Inkhwmpuiin a rl angin kum tin JunePathianni vawi thumnaah Rualbanlote Ni kan hmang \hn a. Kumdng ang bawkin Inkhwm \um khat atn programme siam a ni.Khawvla kan awm chhng chuan kan zngah rualbanlote an awmreng dwn a; tin, rualban lohna hi tu chungah pawh a thleng theivek a ni tih pawh kan hriat a \ha. Tin, rualbanlote laka kan awm
dn hian anmahni bkah an chhngte thlengin an rilru kan tilwmthei a, kan tina thei bawk tih i hria ang u. Mihringte kan changknginhma kan sawn zl a; chuvngin, mi mal bkah kohhran leh sawrkrpawhin rualbanlote dinhmun kan hre thiam swtin kan ngaihsak tialtial a, a lwmawm hle a ni.
Zn inkhwm
Thupui : Rualbanlote hmangaihChhiar tr : Mt 4:23-25; 6:12; 10:1-6
Thupui \hen
1. Lal Isuan rualbanlote a hmangaihin a \anpui \hn.
2. Ringtu mi mal, chhngkua leh kohhranin rualbanlote kanhmangaihin kan \anpui ve \hn tr a ni.
3. Rualbanlote chan inchantr ila, thil engkim miin kan chunga antiha kan duh tr ang apiang chu rualbanlote chungah i ti ang u.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
24/255
NILAI THUPUI 24
www.mizoramsynod.org
July 6: Pathianni
HEALTH SUNDAY LEH HOSPITAL SUNDAY
Kum 2008 Synod Inkhwmpuiin a rl angin kum 2009 a\angkhan Health Sunday leh Hospital Sunday hi Pathianni hrana hmanglovin, Pathianni vawi khat, July Pathianni hmasa berah hman \hin ani ta a. Thuchah leh thupui chu Synod Hospital Board-in siaminkohhranhote min thawn \hn a ni.
Health Sunday-ah hian thawhlwm lk khwm a nih chuanmahni kohhran \heuhva damlo \anpui ngai te Kohhran Committee-
in \ha a tih anga pk tr a ni a, Hospital Sunday puala thilpkerawh chu Hospital Charity Fund atn, Bial Treasurer kal tlanginSynod Office-ah pk luh tr a ni.
Chawhnu inkhwm
HEALTH SUNDAY
RILRU HRISLNA (Mental Health)
Chhiar tur: Mt 5:3-12; Thuf 4:2324
Mihringte hi khawsa ho tr leh chng ho tra Pathian siamkan ni a, hemi atna pawimawh tak mai pakhat chu mi tinin rilruhrisl kan neih hi a ni. Kan kohhran, chhngkua, khawtlng lehramin hma a sawn zlna tr chuan mi tinin rilru hrisl kan neih apawimawh hle.
1. Rilru hrislte leh an ziaRilru hrislna hi rilru khkna nei lo, rilru skthlk hmang rng
rng a \ha ber leh dik ber, thil a ng zwnga thlr leh hmachhawnngam tihna a kwk ber. Rilru natna leh buaina nei lo, rilrua helhkamnei lo hi rilru hrisl a ni mai lo va, thil nih dn dik tak, huaisen takapawm ngamna hi rilru hrisl chuan a kwk ber zwk a ni.
Rilru hrislte nihphung leh mize tlngpui chu hetiang hian a
sawi theih wm e
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
25/255
NILAI THUPUI 25
www.mizoramsynod.org
(1) Mahni nihna leh dinhmuna lungawi thiam mi;
(2) Dam chhng ni te \ha tak leh hlim taka hman tum mi;
(3) Harsatna a lo awm pawha mahni insang pheka lohmachhawn \hn mi;
(4) Mahni kova tla, mawhphurhna hlen chhuah ngei tum mi;
(5) A hun leh a hmun azira mahni lam insiam rem thei mi;
(6) Mi dangte harsatnate hriat thiampui mi;
(7) Mahni chauh ni lovin chhngkua leh khawtlng
hmaswnna trah pawh mawhphurhna neia inhriaa mawhla ngam mi;
(8) Mi dangte hmangaih thei ni ringawt lova mi danghmangaihna pawh dawngsawng thei mi;
(9) Suangtuahna khawvla chng fo lova a tak rama chngathil a nihna tak pawm \hin mi;
(10) Puitling taka thil hmachhawna thlr thiam mi, beidawnnawm a lo thlen pawha tlnchhe mai lova hmachhawnthei mi;
(11) Chin twk neia nunga nun inbk twk nei mi;
(12) Mite tsik leh elrelna nei lova mi dangte lwm lehlungngaihna \wmpui \hn mi.
Pathian thuin, Thil dang ber aiin i thinlung veng \ha rawh,nunna lo chhuahna a ni si a... (Thuf 4:2324) a tih angin, thinlungvng \hatute chuan rilru hrisl an nei ngei \hn a ni.
2. Rilru hnualna leh nguina (depression) chungchng
Depression natna hi a lan chhuah dn tlngpui hetiang hian asawi theih ang Rilru hnual leh ngui ngawih ngawih, mahniinrintwkna leh ngaihtuahna te pawh chawmawlh vek; nun hian
awmze nei lo leh mi dang, \henrual leh eizawnna/hna lam rng
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
26/255
NILAI THUPUI 26
www.mizoramsynod.org
rng ngaihtuah hleih thei loh, inchei fai leh rualpwl chkna nei loleh muthilh \hat theih loh. Depression neite chuan ei leh in pawhan ngaihsak peih lo. An lung a chhe ngawih ngawih a, \ah vak te
an chk \hn; mi dangte tn phurrit niin an inhria a, dam an thlahlello fo. Hng a\ang hian tnlai mipui mimirin Depression ka neian ti ve ngawt \hn hi a dik twk lo tih a lang.
Rilru hrisl nei mi kan ni nge, ni lo inen fiah nn hng a hnuaiamize hrang hrangte hi tawi tein han tr lang ila, chutichuan mahni\heuh inen fiah nn leh siam \hat/thlk trte kan neih phei chuaninsiam \hat nn hmang thei ila kan swt tlnpui ngei a rinawm.
(1) Sherman Laipui (Sherman Tank):Hetiang mizia neitechu an hmaa thil awm emaw mihringpuite pawh ni se pal buan buanchi, mi dang rng rng hmu dik lova, mahni chauh dika inngai nghettlat chi, mi dangte chu an thuhnuaia hnehsawh deuhva dah tawpmai, rumra taka mi dwr chng an ni duh viau. Bula mite zai ngailm lo leh zah pah nei lo an nih avngin thurualpui an har hle a ni.
(2) Vnthengreng sipai (Space Cadet):Hngho thung hichu mahni khawvl insiam chawpah an chng tlat a, mahni phlphlin an lo phl ve a, mi dang thu haw lam leh kal lam an ksakngai lo va, dangdai deuhva khalh kal ngai chi an ni.
(3) Tlngkng (Volcano):Hngho mizia hi chu vawi lehkhata inthlk thut thut chi niin tlngkng anga alh hluai, eng tikahnge, eng thil takin nge an thin tithawk thut tih hriat loh an nih avng
hian an bula awm a hahthlk hle \hn a, invng renga awm a ngaiinan huatthu sawite a hlauhawm m m a, an bulah zaln taka awmtheih a ni ngai lo.
(4) Kut zungpui fwp chiho (Thumb suckers):Vui hmuipu reng mai, mahni chauh inngaihtuah a, mi dang rng rng chuanmahni duata dawm hleuh hleuh tra ngai tlat, ngawi renga midangte an thuhnuaia dah tum tlat mai, khawngaih thla la taka awm
dn thiam tak, mahni hmasial thiam tak chi an ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
27/255
NILAI THUPUI 27
www.mizoramsynod.org
(5) Pawnpui huh (Wet Blanket):Hngho hi chu eng laipawhin an ngui a, an thil thlr dn lah a duhawm lo zwng hlr a nitlat. Engkimah hian hlimna leh lwmna tr hmuh an nei ngai lo.
Hlawhchhamna emaw, thil fel zn lo an tawh rng rngin chu mikha mi vng tiin mawhpuh tr zawng pht mai, mahni lam dik vekainngai chi an ni a, chhuanlam siam natna an vei a ni ber mai.
(6) Hnwmtinphuri nu (Garbage Collector):Hnghomizia chu engkim hi a ipik leh lunghnr zwngin an thlr vek a, midangte avnga tuar hrep niin an inngai tlat a, ngawih bopuia insiam\hat tum mai lovin an rilru hnwmhnawk chu khawtlng/vntlng
zngah an theh hnawk nuaih mai \hn a ni.(7) Mi kuta rl kaw zen chng (The User):Hngho hi
fing kherek tak, mi dang mawng hiata mahni hlwkna tl zar zartum, khawngaih thla la deuhva inlantrin mi dangte inthiam lo ngawihngawihin an awmtr \hn.
Khng a chunga mize hrang hrang kan tr lante khian rilruhrislna tr a ti\huanawp fo \hn a, keini Isua Krista neitu leh a
kohhran mite hi chuan thlmna kan tawh lai pawhin mahni inbihchiangin kan ngaihtuahna a him dam em, ka mihringpuite chungaka rilru put hmang hi a hrisl twk em tiin kan inbih lt fo a \l a ni.Rilru hrisl \ha kan neih theih dn tr kawng chi hrang hrang tlmhan tr lang ila. Kan \henawm khawvng te, chhngkua kan lohlim zwk nn leh kan Kristian nun pawh a lo thk zwka, ringlomite pawhin Lal Isua Krista chiah hi Pathian dik a nihzia a taka an
lo hmuh theih nn leh inlaichnna \ha kan neih theihna tr chu rilruskthlk hrisl hi a ni a, chumi nei thei tr chuan hngte hi zawmatn a \ha hle ang.
(a) Mi dangte dinhmunah indah chhinin an thlrna a\anginthil thlr chng ve ila.
(b) Tu pawh hian inngaih pawimawhna leh induh twkna kannei \heuh a ni tih theihnghilh ngai loh a \ha, tu mah
hnehsawh taka tih mai mai loh tr.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
28/255
NILAI THUPUI 28
www.mizoramsynod.org
(c) Hnial hrt viau loh a \ha a, \awng char char mai thuvaivungtu bera \an reng loh tr, mi dangte thu ngaihchnve \hin tr a ni.
(d) Mi dangte \anpuitu nih fo a \ha.
(e) Hlim hml put reng theih a \ha fo.
(f) Mahni leh mahni infak fo loh a \ha.
(g) Rahbi tleu leh tum fuh loh chng nei thei \heuh kan ni tihhi theihnghilh loh tr a ni ang.
Rilru hrisl lote chuan mi dangte tsk leh demin an hmanhlel a,rilru a hrisl thei lo. Rilru a hrisl loh chuan Psychosomatic illness annei fo \hn. Hetiang hi chu rilru hrisl loh vngin taksaah natna tam taka kai chhuak thei. Entr nn lu n, khawsik, hritlng, kaw dik theilo, luak chhuak leh luak, B.P. sng, asthma, thak, bawl, etc.
Rilru hrisl tak nei tr hian insm theih a pawimawh a ni kan titawh a, a bk takin thinrimna sopui but but lo va, mahni inthunun
theih hi thil \l leh \angkai ber chu a ni wm e. Eng vng pawhinthinrim ila, chumi lak ata chu a rang thei ang bera kan inthiarfihlm a\l \hn a ni. Thinrimna laka inthununna tr tam tak zngah hngte hia \angkai
(a) Kan rilru skthlk thlkthleng daih a \l.
(b) Kan thil thlr dn a ng zwng leh kawng dang zwngakaltr tr.
(c) Chhnna nmin thinur a tikiang \hn a... (Thuf 15:1) tihangin a nm zwnga chhnna mahni inpk tr.
Hng bkah hian rilru hrisl tak kan neih theih lohna chhandang leh chu thil duhawm lo lo thleng tr enghelhna lehlungkhamna/hlauhthawnna (anxiety) neih hi a ni a. He harsatnahian hmaswnna tr a ti\huanawp thei hle a ni. Hei hi hlauhthawnna
ringawt ni lovin rilru hrisl lo lo lan chhuahtrtu pakhat a ni tih kan
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
29/255
8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
30/255
8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
31/255
NILAI THUPUI 31
www.mizoramsynod.org
Zn inkhwm
Thupui : Zn a lo thleng dwn, thawk ru
Chhiar tr : Jn 9:4; 17:4; 2 Tim 4:6-8
Thupui \hen
1. Chanchin |ha kan puan darh theih lai hian chhuanlam siamlova puan darh tr a ni.
2. Chanchin |ha kan puan darh theih loh hun (zn) a la thlengdwn.
3. Tih tr min pk te ti zova, lwm taka Lalpa twk thei trainbuatsaih a pawimawh.
September 28: Pathianni
NU LEH PA NI LEH KRISTIAN CHHNGKAW NI
Kum 2000 Synod Inkhwmpui chuan kum tin SeptemberPathianni hnuhnng ber hi Kristian Chhngkaw Ni atna hman trina rl a, chumi ang chuan kum 2002 a\ang khn hman chhoh \hin ani. Tin, kum 2011 Synod Inkhwmpui chuan kan kohhran hian Nuleh Pa Ni hman ve \hn ni rawh se tiin a rl leh a. Tichuan, nikum2013 a\ang khn Kristian Chhngkaw Ni bkah Nu leh Pa Ni kan
hmang a ni. Kan kohhran hian ni pawimawh kan neih nual tawhavngin Pathianni hrana hmang lovin Pathianni vawi khatah nu lehpa ni leh Kristian chhngkaw ni hi kan hmang chhho ta a ni (S.E.C.239:34).
A theih chuan Nu leh Pa Ni programme hi naupang SundaySchool lamte nn hmun khatah hman ni se. Kohhranin \ha zwka ahriat erawh chuan Naupang Sunday School lam tn programme
hran siam theih a ni. Tin, Kristian Chhngkaw Ni programme-ahhian kohhran chhngkaw tin te inkhwm tra beisei kan ni a, hemi
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
32/255
NILAI THUPUI 32
www.mizoramsynod.org
atn hian Kohhran Committee-in remhre taka \an lk pawh a \haang. Hemi hunah hian chhngkuaa \hut ho pawh tum hrm hlawmila, chhngkuaa biak ina \hut ho hi a ti\hang lote tn chuan a tr
lamah hreh deuh theih a ni a, a ti\hangte erawh chuan a lo \hatzialeh hlimawmzia te, inkhwm kan tam phahzia te an hria a, anzawngchhang hle a ni.
Chawhnu inkhwm: NU LEH PA NI
Hruaitu chhiar tr : Thuf 3:1-4; Eph 6:1-3
|antu chhiar tr : Thuf 23:15-25Chng sawi rual : Primary Department, Thufingte 1:7-10Zaipwl : Senior Department emaw Pathianni
Chawhnu Tleirwl inkhwm zaipwlThupui : Nu leh Pa hlutziaChhiar tr : Thuf 6:20-23; Lk 2:51; Kol 3:20
Zn inkhwm: KRISTIAN CHHNGKAW NI
Thupui : ZirnaChhiar tr : Job 28:28; Thuf 1:7-9; Dan 1:17-21.
Thupui \hen
1. Khawvl \hang zlah zirna ngaih pawimawh a \l.
2. Zirna kawng hrang hranga hlawhtling trin zirlaite lehchhngkuain theihtwp chhuah a ngai.
3. Lalpa \ih hi finna a ni a, thil \ha lo kalsan hi hriat thiamna a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
33/255
NILAI THUPUI 33
www.mizoramsynod.org
October 19: Pathianni
NEICC |AWNG|AI RUAL NI
NEICC (North East India Christian Council) \awng\ai rual niatn hian NEICC Office, Shillong a\angin thuchah leh \awng\aithupui tr te siamin an rawn thawn \hn a. Chumi hmuh hman lohpalh a awm theih avngin a hnuaia thupui tr lan hi hman theih trabuatsaih a ni. Hemi nia thilpk kan lk khawmte chu NEICC puala ni a, Bial Treasurer kal tlanga Synod Office-a theh luh tr a ni.
Zn inkhwm
Thupui : Pumkhat nun leh rawngbwlnaChhiar tr : Jn 17:20-23; 1 Kor 12:4-6; Eph 4:1-6
Thupui \hen
1. Kohhran hi a pian hmang rngah pumkhat a ni.
2. Kohhranho lalber leh lu ber Lal Isuan amah ringtute pumkhatakan awm theih nn a \awng\ai.
3. Thilpk hrang hrang te, rawngbwl dn hrang hrang te,hnathawh dn hrang hrang te awm mah se, Pathian pakhata\anga chhuak leh Pathian pakhat tn vek a ni.
4. Thlarau inpumkhatna vawng tra beiha, \an lk reng a
pawimawh.
November 2: Pathianni
KHAWVL SUNDAY SCHOOL NI
Khawvl Sunday School Ni hi America ram Philadelphiakhuaa Tabernacle Presbyterian Kohhran Upa Dr. Bailey-a rawt
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
34/255
NILAI THUPUI 34
www.mizoramsynod.org
chhuah a ni a. Kum 1910 May 22 a\ang khn hman \an a ni.Mizoramah chuan kum 1944 September 17 a\ang khn kan hmang\an ve a ni. Kum 2000 a\ang khn puitling leh naupang lam zir tr
a hranga buatsaih \hin a ni. Kum dng ang bawkin kuminah pawhhian MSSU Office-in programme a siam zuia hman tr a ni.
Note:Khawvl Sunday School Ni pual thawhlwm hi Bial Trea-surer hnnah Form C hmangin pk luh tr a ni (Synod Sum
vawn Dn 2011, Bung 2:5 (5), p.11).
December 7: Pathianni
BIBLE SUNDAY
Kum dang ang bawkin Bible Sunday thupui hi pahnih siam ani a. Hei hi kohhran \henkhat, he puala \um hnih inkhwm hmangduh kan awm \hin vng a ni e. |um khat hmang tn chuan thupuiduh zwk zwk hi thlan mai tr a ni ang chu. Tin, BSI thuchah,Central Office lam a\anga lo kal \hn chu Branch kaltlangin kohhran
tinah chhiar chhuah tra sem a ni bawk ang.Bible Sunday puala thawhlwm lk khwmte chu Tualchhng
BSI Local Committee-ah emaw Branch Treasurer hnnah emawtheh luh tr a ni e.
Thupui 1-na : Pathian Thu Nun kawng hruaitu \ha
Chhiar tur : Sam 19:7; 119:105
(Bible chuan sual a\angin a thiar fihlm ang che a, sual chuan
Bible a\angin a thiar fihlm ve thung ang che, DL Moody-a
chuan a ti.)
Thupui \hen
1. Pathian thu chu sual bwih ata chhuah zalntu a ni (Jn 8:32)
2. Pathian thu chu tisual lo tra vnghimtu a ni (Sam 119:9,11)
3. Pathian thu chu hlimna leh lwmna thlentu a ni (Jer 15:16)
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
35/255
NILAI THUPUI 35
www.mizoramsynod.org
Thupui 2-na : Pathian Thu hrilh leh zawmChhiar tur : Mt 7:24-27; Lk 11:27-28; Jak 1:22-25
Thupui \hen
1. Bible thute dik tak leh chiang taka hriat tum tr a ni.
2. Pathian thu kan hriatte pawma zawm a pawimawh.
3. Pathian thu hriaa zwm apiangte mi ham\ha an ni.
KRISMAS PROGRAMME
December 24: Nilaini
KRISMAS DWN NIZn inkhwm
Thupui : Krismas hmuah dn tr dik leh \haChhiar tr : Lk 1:26-45
Thupui \hen
1. Taksa lam leh pwn lamah kan theih ang anga inbuatsaih a
pawimawh.2. Lal Isua nna inpwlna nung nei ngei tra inbuatsaih a
pawimawh.
3. Thinlung chhngril ber Pathian hmaa phawrh a, a hnna hlana ngai.
December 25: Ningani
KRISMAS NIChawhma inkhwm
Thupui : Krismas laimu - Isua KristaChhiar tr : Mt 1:18-23; 2:9-11
Thupui \hen
1. Krismas awmtrtu chu Isua Krista a ni.2. Krismas ropuina leh hlutna chu Isua Krista a ni.3. Krismas malswmna thlentu chu Isua Krista a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
36/255
8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
37/255
NILAI THUPUI 37
www.mizoramsynod.org
Chawhnu inkhwm
Hruaitu : Intermediate Dept. Leader |antu : Junior Dept. Leader Hla sak ho :Thusawi tawi : Lal Isua lo pian chhan-min chhandam trin
(10 mins.)Solo/Duet/Recitation : Naupang znga mi ni thei se, a hma lama lo
inhrilh lwk vek ni se.Hla sak ho :
Bnna : Lalpa |awng\aina
Note:Kohhran dinhmun leh tih theih chin te a inang lo va, ahmang thei leh hmang duhten an hman atn Naupang Pual
Programme hi siam a ni.
December 26: Zirtwpni
Zn inkhwm
Thupui : Nun tikimtu leh tilungawitu-Isua KristaChhiar tr : Lk 2:22-32, 36-38
Thupui \hen
1. Lal Isua tel lo chuan nun a kim lo.
2. Lal Isua neitu nun chu a lungawi \h$n.
3. Lal Isua hmu chiangtu nun chu a thlamuang \h$n.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
38/255
NILAI THUPUI 38
www.mizoramsynod.org
December 31: Nilai zn
KUM HLUI THLAH ZN
Zn inkhwm
Tualchhng Kohhranin mahni remchan dn anga programmesiam ni se. Kum dng ang bawkin hengte hi telh ni se
1. Kum 2014 chhng kohhran chanchin tlngpui reports.
2. Kum 2014 chhnga kohhran member thite snna.
3. Thuchah tawi.
ZANLAI INKHWM
Zanlai inkhwm hi a hmang duh kan awm chuan \ha kan tihanga programme siam mai tr a ni e.
January 1, 2015: Ningani
KUM THAR NI
Chawhma inkhwm
Thupui : InpumpknaChhiar tr : Rom 12:1-2
Thupui \hen
1. Krista zra nun thar neite tih tr - Pathian hnna inpumpk.
2. Inpump>kna chu tih tak zet a ni tkna chu nuna lan chhuaht$r t
8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
39/255
NILAI THUPUI 39
www.mizoramsynod.org
Chawhnu inkhwm
Thupui : Lalpa chakna ringa rawngbwl
Chhiar tr : 1 Kor 15:58; Kol 1:2829; 1 Pet 4:1011
Thupui \hen
1. Lalpan a rawngbwl trin min duh.
2. Lalpan chakna min pk ang zla rawngbwl tr.
3. |hahnemngai taka Lalpa rawngbwlna a thlwn ngai lo.
Z^n inkhwm
Thupui : Eng pawh t^wk tra inpeihChhiar tr : 1 Kor 3:21-23; Phil 4:11-13; Jak 4:13-15
Thupui \hen1. Kum tharah hian eng nge kan chungah lo thleng dwn tu mahin
kan hre l^wk lo.
2. Engkim kan ta vek a ni.
3. Mi tichaktu avngin eng pawh twk trin chakna ka nei ta ani, (lehlin thar) kan ti ve thei ang em?
_____________
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
40/255
NILAI THUPUI 40
www.mizoramsynod.org
January 8
ISUA KRISTA
Chhiar tr: Mt 16:13-20; 1 Kor 3:9-11
Kristian nun kan zir chhohna trah a bul \an nn Isua Kristakan hmang dwn a, a inhmeh hle. Rev. Lalswma chuan, Bible-
ah Isua Krista tih leh Krista Isua tih hi kan hmu kawp a. Tlminan sawi tum a dang deuh. A hmasa hian a mihrinna a sawi hmasain,Nazareth mi Isua kha Krista chu a lo ni tih a sawi a; a hnuhnunghian a Pathianna dah hmasain, Lal lo kal tr Messia chu NazarethIsua hi a lo ni e, a ti a ni. A hnuhnung hi Thuthlung Tharah a langtam zwk a, a hmasa hi a hnu lamah a lr ta zwk a ni, a ti.
1. Kristian nun laimu chu Isua Krista a ni: Kristian tih awmziahi Krista zuitu, Krista ta, Krista Pwl tihna te a ni a. Hei hian Kristiannun laimu chu Isua Krista a nihzia eng emaw chenah a tilang. Tirhkohropui Paula chuan Krista hnnah khenbehin ka awm ta; nimahselaka nung a ni; keimah erawh chu ka ni tawh lo. Krista chu keimahaha nung zwk a ni; tin, tuna tisa ka nung hi rinnaa nung ka ni-PathianFapa, mi hmangaiha ka aia inpetu rinnaah chuan, a ti a (Gal 2:20).Tin, Kei atn zawng nun hi Krista a ni si a, thih pawh hl^wkna a
ni a ti bawk (Phil 1:21). Kohhranho nun a sawinaah pawh, Tumah mahni tna nung kan ni lo va, tu mah mahni tna thi kan ni heklo. Kan nun chuan Lalpa tn kan nung a; kan thih pawhin Lalpa tnkan thi a ni si; chuvngin kan nun pawhin, kan thih pawhin, Lalpa takan ni, a ti (Rom 14:7-8). Tin, hmun dangah, A nungte chuanmahni tn an nun tawh lohva, an thih aia thia tholeha tn chuan annun tawh zwkna trin a ni, mi zawng zawng thih aiin a thih ni, a
ti bawk (2 Kor 5:15). Tichuan, Kristian nun laimu chu Isua Krista
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
41/255
NILAI THUPUI 41
www.mizoramsynod.org
a nih avngin Kristian nun png tinrngah leh rawngbwlna kawnghrang hrangah Isua Kristan hmun lairil ber leh hmun chungnung berleh hmun pawimawh ber a chang reng tr a ni.
Kristian nun laimu chu Isua Krista a ni, kan tih hian Pathianpakhata minung pathum awm Pa leh Fapa leh ThlarauThianghlimte hi Pathian pakhat an ni a, nihna thuhmun, thiltihtheihnaleh ropuinaa intluk an ni tih erawh chu kan hriat reng a \ha ang.
2. Kristian nun innghahna chu Isua Krista a ni: Isua Kristachu Kristian nun laimu a nih rualin Kristian nun innghahna pawh ani bawk a, amah Lal Isua ngeiin Petera hnnah, ...he lungpuichungah hian ka kohhranho ka rem chho vang a, Mitthi Khawkulh kawngkhrte chuan chu chu an ngam lo vang a ti (Mt 16:18).Hetah hian Lal Isuan amah ink^wkin a sawi a nih a rinawm.Tirhkoh Paula pawhin Ephesi khuaa Kristiante hnnah, KristaIsua ngei chu a kila lung pawimawh ber niin, tirhkohte leh zwlneitelungphm chunga sak in ni a; amahah chuan lung rem hrang\heuhte, rem taka chuktuahin, Lalpaah chuan biak in thianghlimah
a chang zl \hn a a ti (Eph 2:20-21). Tin, hmun dangah Kristiannun chu in sak nna tehkhinin, a innghahna chu Isua Krista a nihziachiang takin a sawi a, Lungphm rem tawh sa lo chu lungphmdang tu man an rem thei tawh si lo va, chu lungphum chu IsuaKrista chu a ni, a ti bawk (1 Kor 3:11). Hebrai Lehkhathawnziaktu pawhin Isua, kan rinna innghahna bul leh tifamkimtu chu ien tlat ang u, a ti (Heb 12:2 lehlin thar).
3. Kristian nun in\anna leh kal zlna chu Isua Krista a ni:Isua Krista chu Kristian nun laimu leh innghahna mai ni lovin,Kristian nun in\anna leh kal zlna tr a ni. Miin Isua Krista chu tunge a nih hre chianga a rin veleh Pathian khawngaihna avngachhandamna chu changin, thihna ata chhuakin nunnaah a lt a(Jn 5:24), tah chuan Kristian niin Kristian nunah bul a \an chiah ani. Chuta \anga nun kawng thar zawha a kal zlna tr pawh a nun
bul \anna Isua Kristaah zl a ni. Lal Isuan, Keimah hi kawng leh
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
42/255
NILAI THUPUI 42
www.mizoramsynod.org
thutak leh nunna ka ni; keimaha kal lo chu tu mah Pa hnnah anthleng ngai lo a ti (Jn 14:6).
Hng kan sawi tak kawng thum a\ang hian Isua Krista lehKristiante inpumkhatzia leh inzawm nghehzia a lang chiang hle a ni.
Sawi ho atn
1. Isua Krista leh Kristian nun inzawm dn kan sawi tkte khasawi zau ni se.
2. Kan sawi kawng thum bkah Kristian nun leh Isua Krista inlaichin
dn sawi belh ni se.
____________
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
43/255
NILAI THUPUI 43
www.mizoramsynod.org
January 15
RINNA
Chhiar tr : Heb 11:1-2
Kristian nun pum pui leh rawngbwlna png tinrngah rinna hi ahnuk leh a kipui a ni a, a pawimawh hle. Kristian nun in\annaa rinna
pawimawhzia kawng thumin sawi ila.1. Kristian nun bul \anna chu rinna a ni: Kar hmasa khnKristian nun in\anna chu Isua Krista a nih thu kan zir tawh a. Chuchu innghah nna hmang zlin zninah hian Isua Kristaa nun bulmihringin a \anna chu rinna a nih thu kan ngaihtuah leh dawn a ni.Pathianin rin tr leh belh tr a Fapa Isua Krista min pe a, chu chuhriaa Lal Isua ringa bel apiangte chuan chatuana nunna an chang a,
chhandamin an awm \hn a ni. He thu hi amah Lal Isuan fiah takinhetiang hian min hrilh: Pathianin khawvl a hmangaih m m a,chutichuan a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tu pawh a ringapiang an boral lohva, chatuana nunna an neih zwk nn tiin(Jn 3:16). Tirhkoh Paula pawhin Philippi khuaa tn in vngtu hnnahLalpa Isua ring la, tichuan chhandamin i awm ang, nng leh ichhngte nn, a ti (Tirh 16:31). Tichuan mi tu pawhin Lal Isua a
rin chuan nun thar neiin Kristian nun bul a \an a, hmabk erawh chua la nei zl a ni.
2. Kristian nun kal zlna pawh rinna a ni:Bible-ah hian mihringnun ni tina nung kal zl hi kawng zawh angin kan hmu fo va. Jeremia6:16- ah chuan,
LALPA chuan heti hian a ti:
Kalkawngahte ding ula, en rawh u,
Kawng \ha awmna kawng hlunte chu zwt rawh u,
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
44/255
NILAI THUPUI 44
www.mizoramsynod.org
Tah chuan kal ula,
In thlarau tn chawlhna in hmu ang,
tih thu kan hmu. Zwlnei Hagaia pawhin, Sipaihote LALPA chuanheti hian a ti; in kawngte chu chht ngun rawh u, tiin (Hag 1:5)Pathian mi hmasa, nun kawng dik lo zawhtute chu a hrilh a ni.Thuthlung Thr lamah Tirhkoh Paula pawhin Kristiante chu rinnaading leh kal kan nih thu sawiin, ...hmu theia kal lovin, rinnain kankal zwk si a, a ti (2 Kor 1:24; 5:7). Tichuan ringtu chuan IsuaKrista rinnaah nun bul \anin, rinnain hma lam panin a kal zl tr ani. Heta ringtu a kal dika, a kal \hat phawt chuan rinnaah hrisel
taka \hang lianin a puitling deuh deuh \hn a ni.
3. Kristian nun chu rinnaa nun a ni: Kristian nun bul \anna lehkal zlna chu rinna a nih bkah Kristian nun pum pui hi rinnaa nuna ni vek bawk a ni.
Sam phuahtu chuan,
Nngni mipuite u, eng lai pawhin amah chu ring ula;
In thinlung chu a hmaah chuan leih baw rawh u;Pathian chu kan tn inhumhimna a ni,(Sam 62:8)
a ti a. Zwlnei Isaia pawhin, LALPA chu kumkhuain ring rawhu: LALPA JEHOVA-ah chuan kumkhaw lungpui a awm si a, ati (Is 26:4). Heta min hrilh ang hian eng tik hun chhng emawchauhva Pathian hi rin tr ni lovin, eng lai pawha rina, kumkhuaarin tlat tr a ni.
Pathian rin chungchngah hian thinlunga rina kaa puan chhuahhi chhandama awmna a ni a (Rom 10:8-10). Amaherawhchu hetatwp mai tr hi ni lovin, ringtu rinna chuan a nun pum pui a kaihruaiina thunun vek tr a ni. Hemi kawngah hian Bible-ah leh kohhranchanchinah ringtu entawn tr tam tak an awm a ni. Abrahama lehtirhkoh Paula te rinna leh nun dnte pawh ngaihtuah ila, dam chhngakan zir zawh sen loh tr a awm a ni (cf.Heb 13:7). Paulan a nun a
puan chhuahna pakhat tr lang ila- Krista hnnah khen behin ka
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
45/255
NILAI THUPUI 45
www.mizoramsynod.org
awm ta; nimahsela, ka nung a ni; keimah erawh chu ka ni tawh lo,Krista chu keimahah a nung zwk a ni; tin, tunah tisaa ka nung hirinnaa nung ka ni - Pathian Fapa, mi hmangaiha ka aia inpetu rinnaah
chuan (Gal 2:20). Hetah hian Paulan rinnaa nung a nih thu a sawia, a hun twp dwn \pah pawh, ...rinna chu ka vawng reng tawha ni, a ti zui zl a ni (2 Tim 4:7).
Hng kan sawi tkte a\ang hian Kristiante nun leh rawngbwlnaarinna bulpuizia leh pawimawhzia kan hre thei a ni.
Sawi ho atn
1. Kristiante nun leh rawngbwlnaa rinna pawimawhzia sawizui ni se.
2. Rinnaa nun awmzia han sawi teh u.
3. Engtin nge rinnaa kan \han len theih ang?
__________
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
46/255
NILAI THUPUI 46
www.mizoramsynod.org
January 22
KRISTA-A NUN THAR
Chhiar tr : Jn 10:10, 2 Kor 4:16-18, Eph 4:22-24
1. Kristian nun chu Krista zra nun thar a ni:Kristian nihhmaa mihring nun leh Kristian nih hnua mihring nun hi a danglam
nasa hle a, nun inthlk danglam vek leh nun thar hlak anga sawitheih hial a ni.
Mi tu pawhin Lal Isua a rin chuan nun thar neiin mi thar a lo ni a,dinhmun tharah a chuangkai a ni. Tirhkoh Paula chuan, Tu pawhKristaa a awm chuan thil siam thar a lo ni a; thil hluite chu a ral ta a;ngai teh u, a lo thar ta a ti (2 Kor 5:17). Krista zra ringtu nun lehdinhmun inthlk danglamzia hi amah Lal Isua ngeiin hetiang hian
min hrilh, Tih tak meuhvin, tih tak meuhvin ka hrilh a che u, tupawh ka thu hriaa mi trtu ring chuan, chatuana nunna a nei tawh,thiam lohvin a awm lo va, thihna ata a chhuak a, nunnaah a lt tazwk a ni, tiin (Jn 5:24).
Lal Isua ringtu apiangten ama zrah nun thar, chatuan nunna annei a. He nun thar leh nun hlui inn lohzia leh danglam nasatzia hiPaulan a sawi nasa hle a (Eph 4:17-5:5; Kol 2:20-3:17), ama mi
mal nun leh awm dnah a lang chiang ber hial ang.
2. Kristian nun chu ni tin siam thar zl a ni:Lal Isua Krista zranun thar neite nun chu ni tin siam thar zui zl a ni a. Hei hi Paulanhetiang hian min hrilh: ...mihring hlui chu a thiltihte chawpin in hlptawh a, mihring thar chuan in inthuam tawh si a, chu mihring thar chuhriat famkimna nei trin, a siamtu anpui anga siam tharin a awm mka ni, ...kan pwn lam mihring hi lo awngrawp telh telh mah sela,
kan chhng lam mihring chu ni tin siam thar zlin a awm zwk a ni
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
47/255
NILAI THUPUI 47
www.mizoramsynod.org
(Kol 3:910; 2 Kor 4:16). Kan hriat tln angin he kan taksa leh rilruhi chu kan upat deuh deuhin a chak lovin a awngrawp tial tial a;mahse, kan thlarau lam nun erawh chu ni tin siam tharin a awm zl a,
a lwmawmin a thlamuan thlk hle a ni. Thuthlung Hlui lamah pawhzwlnei Isaian, Chau hnnahte chuan thiltihtheihna a pe \hn a; chaknarng nei lote chu a tichak \hn. Tleirwlte meuh pawh an chauvin anhah ang a, tlangvlte pawh an tlu dr ang: LALPA nghktute erawhchuan an chakna chu an siam \ha leh ang a; mupuite angin thlain anthlwk chho vang a; hah lovin an tln ang a; chau lovin kein an kalang, tiin (Is 40:29-31) Pathian khawngaihna hnathawh amah ringtute
chunga lo thleng \hn hi min hrilh a ni.3. Kristian nun chu sual thihsana Kristaa nun a ni:Ringtu,Kristaa nun thar nei tawh leh ni tin siam tharna chang zltu chuan, nitin sual a thihsan a, Kristaa a nun zl a \lin a pawimawh. Kristaa nunthar kan neih chungchng sawi fiahna \ha tak pakhat chu 'sual thihsanafelnaa pianthar' a ni. Sual a thihsan a, Kristaah a nung ta thung a ni.He thu hi Paulan Rom 6-ah min chhuipui nasa hle a, bung 6:11-ah
chuan ...sual lam kawngah thi tawhah inruat ula, Pathian lam kawngaherawh chuan Krista Isuaah nungah inruat rawh u, a ti.
Kristiante hi Krista zra nun thar nei tawh leh sual thihsana felnaapiangthar tawhte ni mah ila, kan nihna leh dinhmun hi luah zo trin\an kan lk reng a \l a. Chuvngin Paula chuan, In hmn lai awmdn kawnga mihring hlui, bumna chkna anga chhe deuh deuh khahlp thla ula, in rilru thlarauvah chuan a tharin lo awm ula; mihring
thar, thutak felna leh thianghlimnaa Pathian anga siam khn inthuambawk ula tiin ringtute a fuih a ni (Eph 4:22-24).
Ringtute nunah chuan sualin lalna changin ro a rl tr a ni tawhlo va (Rom 6:12), Kristan lalna leh thuneihna zawng zawng changinro a rl tawh zwk tr a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
48/255
NILAI THUPUI 48
www.mizoramsynod.org
Sawi ho atn
1. Kristiante hi Kristaa nun thar neite kan nih avnga kan nihlawhzialeh lwm tr kan nihzia sawi ni se.
2. Ringtute nuna nun hlui leh nun thar insual \hn hi mahni tawnhriatna (experience) a\angin han sawi teh u.
__________
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
49/255
NILAI THUPUI 49
www.mizoramsynod.org
January 29
SUAL NGAIHDAMNA LEH SIMNA
Chhiar tr : Is 55:6-7; Eph 1:3-7; 1 Tim 1:15-16
1. Kristian nun chu sual ngaihdamna chang nun a ni:Kristianzawng zawngte hi mi sual ngaihdam vek kan ni. Hei hi kan hriat
reng a \lin a pawimawh hle. Hemi chungchnga tirhkoh ropui lehthlarau mi, theologian ropui ni bawk, Paula inpuanna hi chhui thamleh zir tham a awm a ni- Krista Isua mi sualte chhandam trinkhawvlah hian a lo kal, tih hi a rinawmin a pawm tlk m m a ni;an znga mi sual ber ka nih hi a ti hlawl mai (1 Tim 1:15). Mi sualber leh ngaihdam ngai a nih a hre chiang a, chu bkah PathianinKrista zrah a ngaidam tih a hre chiang bawk a, chngte chu hre
rengin a nungin rawng a bwl a ni. Hetah hian lwmna thar zl nunleh inngaihtlwmna chapo thei lo nun pawh a neih thei a ni. Mahninun \heuh innfiah nn hei hi i hmang ang u.
Zwlnei Isaian mi sual ngaihdam ngai kan nihzia leh, eng angpawhin lo sual tawh mah ila, sima Pathian lam kan hawi phawtchuan Pathianin min ngaihdam duhzia leh tihthianghlim theihziamin hrilh a (Is 1:18; 55:6-7). Lal Isua pawhin, Sim ula Chanchin
|ha hi ring rawh u a ti (Mk 1:15). Tin, khawvla a rawn kalchhan sawiin, Mi fel takte lam tra lo kal ka ni lo va, mi sualtelama simtir tra lo kal ka ni zwk, a ti bawk (Lk 5:32). Sualsimna leh sual ngaihdamna hi thil inzawm, \hen hran theih loh vainzuia kal dn a ni.
2. Kristian nun chu sual ngaihdamna mamawh reng nun ani:Kristiante hi sual ngaihdamna changte kan nih thu kan sawi
tawh a. Hei hi thu dik a nih rualin khawvla kan awm chhng chu
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
50/255
NILAI THUPUI 50
www.mizoramsynod.org
Pathian ngaihdamna leh mi dangte ngaihdamna la mamawh rengkan ni bawk.
Ringtute hi thil tisual lo tr chu kan ni ; amaherawhchu, kan zainthil tam tak kan tisual fo \hn (cf.Jn 2:1; Jak 3:2). Pathian chungakan sualnaah, zp lova inpuanga, thupha chawia ngaihdam dl \hntr kan ni. Lal Davidn a sual a zp rk avnga hrehawm a tihzialeh a sualna puanga Pathian ngaihdamna a chan leh tk thu hetianghian min hrilh:
Ka ngawih reng lai khan, nilnga ka rm \hnna lamah
ka ruhte hi a chang zo vek a ni.
Achhn aznin i kutin mi delh si a:
Ka taksa hnwnna pawh, \hl rumin thil a tidanglam
angin, a lo danglam tk hial kha.
Ka sualna chu i hnnah ka puang a,
Ka khawlohna chu ka zp ta lo va:
Ka bawhchhiatna chu LALPA hnnah thupha ka chawi
tawh ang,ka ti a;
Tichuan ka sual khawlohna chu i lo ngaihdam tk kha,(Sam 32:3-5).
Johana pawhin, Kan sualte thupha kan chawi chuan kan sualtengaidam tr leh kan fel lohna zawng zawng tlng fai trin amah chua rinawmin a fel a ni, a ti (1 Jn 1:9). Pathian ngaihdamna kan ngaihbkah mi dangte ngaihdamna pawh kan mamawh fo va, chuvnginPaulan ...tu pawhin tu chungah pawh thupawi nei ang ula indawhtawnin inngaidam tawn ula; Lalpa chuan a ngaidam che u ang takkhan ngaidam ve rawh u, a ti (Kol 3:13; cf. Eph 4:32). Lal Isuangei pawhin Pathian ngaihdamna kan mamawh thar zlzia hriain\awng\ai dn tr min zirtrnaah pawh Pathian ngaihdamna dl \hntrin min ti a ni (Mt 6:12; Lk 11:14).
3. Kristian nun chu mi dangte ngaidam thei nun a ni:Kristiantehi Pathian ngaihdamna changtute kan niin ngaihdamna kan chandn pawh Paulan hetiang hian min hrilh - a thisen avngin amahah
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
51/255
NILAI THUPUI 51
www.mizoramsynod.org
chuan kan tlanna kan nei a ni - a khawngaihna ngahzia ang zla kanbawhchhiatnate ngaihdamna chu (Eph 1:7). Kan sawi tawh anginringtute hi Pathian ngaihdamna mamawh reng kan ni a, chu bkah
mite ngaihdamna pawh kan mamawhin, mite pawhin kanngaihdamna an mamawh bawk a ni. Chuvngin Tirhkoh Paulachuan, ...tu pawhin tu chungah pawh thupawi nei ang ula indawhtawnin inngaidam tawn ula; Lalpa chuan a ngaidam che u ang takkhan ngaidam ve rawh u, a ti (Kol 3:13;cf.Eph 4:32). Lal Isuapawhin inngaihdam tawn kan mamawhzia hriain thinlung takainngaidam tawn \hn trin min zirtr a. Mite ngaihdam pawimawhzia
leh mite ngaihdam loh pawizia pawh hetiang hian min hrilh-Mitinin thinlung taka in unaute inngaihdam loh chuan ka Pa vna mipawhin chutiang bawkin in chungah a ti ve ang, Mi anbawhchhiatte in ngaihdam chuan, in Pa vna miin a ngaidam ve angche u. Nimahsela, mite in ngaihdam si loh chuan, in Pain inbawhchhiatte a ngaidam bik lo vang, tiin (Mt 18:35, 6:14-15).Kan chunga thil tisualtute ngaihdam hi Pathian duh zwng a nihavngin mi dangte ngaidam \hntu chuan Pathian malswmna pawha dawng \hn.
Sawi ho atn
1. Chhngkuaah leh mi dangte nna kan khawsak honaahinngaihdam tawn \lzia han sawi teh u.
2. Thinlung taka mite an sualnaa ngaihdam \hatzia leh ngaihdamloh pawizia sawi ho ni se.
3. Pathian hnna sual thupha chawi \lzia han sawi teh u.
__________
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
52/255
NILAI THUPUI 52
www.mizoramsynod.org
February 5
CHHANDAMNA KIM
Chhiar tr : Thuf 4:23; 1 Kor 10:13; 1 Thes 5:23
1. Kristian nun leh chhandamna kim:Bible-a thupui lian lehpawimawh tak chu Pathian chhandamna thu hi a ni. Mi \henkhat
chuan Bible thuchah pum pui khaikhwm nn 'Pathianin achhandam' tih hi dikin an hria a, \ha pawh an ti. Rev. Dr. Lalswmachuan, Chhandamna thu hi Kristian \awngkama thu ropui ber lehzau ber, sawi nuam ber leh sawi zawh har ber a ni, a ti. Chhandamnachungchng hi chhui dn kawng tam tak a awm a, tn \uma kan zirtr hi chu chhandamna kim tih a ni.
Chhandamna kim tih hian mihring nun pum pui, taksa, rilru leh
thlarau chhandamna a huam ang. Hng pawh hi kawng hrang hranga\hen sawma chhui theih an la ni. Eng pawh nise, Tirhkoh Paulan,...remna Pathian ngei chuan in pumin tithianghlim che u rawh se;tin, in thlarau leh, in rilru leh, in taksa chu kan Lalpa Isua Krista lokal hunah chuan sawisl bovin a puma humhimin awm rawh se, ati a (1 Thes 5:23). Hei hian mihring nun pum pui chhandamna,chhandamna kim chu Kristianten kan chan a pawimawhzia a tilang
a ni. Kristian nun hian mihring nun pum pui leh chet vlna tinrng ahuam a, tah hian chhandamna kim kan chan a \l a. ChuvnginPaula pawhin kohhranho hnnah ...sual tinrng lakah inthiar fihlmrawh u, a ti a (1 Thes 5:22); Tin, thil rng rng in tihsual lohnatrin Pathian hnnah kan dil \hn a..., a ti bawk (2 Kor 13:7).
2. Kristian nunin chhandamna kim a chan dn tr:Leia kanla awm chhng chuan Kristian, Pathian chhandamna ropui tak leh
lwmawm tak changa, lwm sawi hleih theih loh leh ropui taka hlim
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
53/255
NILAI THUPUI 53
www.mizoramsynod.org
m m \hnte (cf.1 Pet 1:8) ngei pawh hi kan la famkim rih lo tihmiten min hria a, mahni ngei pawh kan inhria a ni. Chuti chungchuan Thlarau Thianghlim \anpuinain Krista zrah chhandamna kim
chu chan tuma beiin \an kan la tr a ni si. Hemi kawngah hianPaulan \an a la nasa m m tih kan hria a. Chu vng chuan hriattheih sual laka a fihlm thu pawh huai taka sawi chhuakin, Unauteu, vawiin thlengin Pathian mithmuha \ha lama ka hriat apiang tiin kaawm \hn e, a ti ngm a ni (Tirh 23:1). He lai thu hi Bible lehlintharah chuan Unaute u, vawiin thleng hian Pathian hmaa ka awmdnah, ka chhia leh \ha hriatnaah mahni inthiam lohna eng mah ka
nei lo, a ti a, tiin an dah. Rom Lehkhathawnah pawh kohhranhotechu Pathian khawngaihna avnga inthawina nung leh thianghlim lehPathian lwm tlk ni tra an taksa Pathian hnna hln trin a ngna; tin, he khawvl dn anga awm lova, Pathian duh zwng, \ha lehlwm tlk leh \hat famkim chu an hriat theih nn, an rilru a tharaawma danglam zl trin a hrilh a ni (Rom 12:1-2). Mihring nunpum pui tibawlhhlawha tikhawlo theitu chu mihring thinlung chhngrila\anga lo chhuak a ni tih Lal Isuan min hrilh a (cf. Mk 7:20-23),chumi avng tak chuan thil dang zawng zawng aia thinlung vng \hatrin Bible-in min hrilh a ni (Thuf 4:23). Hemi kawngah hian Samphuahtu pawh \hahnem ngi takin a \awng\ai a ni (Sam 19:12-14;139:23-24).
3. Kristian nunin chhandamna kim a chan hun tr:TirhkohPaula chuan, Mihring tuar theih ang chauh lo chu thlmna rng
rng in chungah a thleng ngai lo. Pathian zawng a rinawm a ni, anichuan in tuar theih twk aliam chu thlmna in tawh a phal lo vang;in tuar theihna trin thlmna rualin tln chhuahna kawng a siamnghl zwk ang a ti (1 Kor 10:13). Tin, Jakoba pawhin, Thlmnatuar hrm hrmtu chu a eng a thwl e; fiaha a awm hnuin nunnalallukhum, Lalpan amah hmangaihtute hnna a tiam chu a hmu dwnsi aa ti (Jak 1:12). Hng a\ang hian Pathian \anpuinain sual trathlmnate chu eng ang pawhin hau tak mah se kan hnehin chhanhimin
kan awm thei tih a lang. Amaherawhchu, la famkim rih lo leh Pathian
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
54/255
8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
55/255
NILAI THUPUI 55
www.mizoramsynod.org
February 12
TIHTHIANGHLIMNA
Chhiar tr : 1 Kor 1:30; 6:11; 2 Kor 7:1
Zninah 'tihthianghlimna' chungchng kan zir dwn a, June ni 18znah 'thianghlimna' tih thu kan zir leh dwn bawk a ni.
Tihthianghlimna (Sanctification) leh thianghlimna (Holiness) hi thuinhnaih leh inzawm tak a ni a, thliar hran leh sawi hran thiam pawha harsa khawp mai. Dr. Alban Douglas-a chuan, Piantharnaahhian kan nunphung (nature) a inthlk a, faa pawmnaah hian kanawmhmun a danglam a, tihthianghlimnaah hian kan nungchang (char-acter) a inthlk a ni, a ti. Hetiang hian zir zui ila
1. Kristian nun chu Krista zra tihthianghlim a ni tawh:
Tihthianghlimna awmze bul chu tihhranna, serh hranna, dah hrannatihna a ni a. He tihthianghlimna hi Thlarau Thianghlim hnathawhavngin Krista zrah ringtuten an chang a ni. Westminster ThuInchhng Bu (zawhna 35-na chhnna)-ah chuan Tihthianghlimnachu Pathian khawngaihna hnathawh a ni a. Pathian anna chu mihringpum puiah siam thar a ni a, sual lamah thi deuh deuhvin; felna lamahnung deuh deuh trin min siam a ni, tiin an hrilhfiah.
Tihthianghlimna hi Krista zra ringtute dinhmun lwmawm taksawina a ni a. Tirhkoh Paula chuan he dinhmun hi hetiang hian minhrilh: ...ani chu Pathian hnn ata kan tn finnaah siam a ni, felnaahte, thianghlimnaahte, tlannaah te nn. Lalpa Isua Krista hmingahleh kan Pathian Thlarauvah tlen fai in ni tawh a, tihthianghlim in nitawh a, thiam chang in ni tawh tiin (1 Kor 1:30; 6:11). HebraiLehkhathawn ziaktu pawhin, ...Isua Krista taksa vawi khata hlan
nghal vng khan tihthianghlimin kan awm ta, Thil hlan pakhat
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
56/255
NILAI THUPUI 56
www.mizoramsynod.org
chauhvin tihthianghlim tawhte chu chatuan atn a tifamkim tawh sia, a ti (Heb 10:10,14). Ringtute hi kan nihlawhin kan dinhmun ava ropui m!
2. Kristian nun chu tihthianghlim zl a ni: Krista zratihthianghlim tawh leh Pathian tna serh hran tawh ringtute chu nitin tihthianghlim zla awmin thianghlimnaah kan \hang lian deuh deuha ni. Hetah hian Pathian khawngaihna rin chhanin ringtutenmawhphurhna leh tih ve tr pawimawh tak kan nei a. Chu thu chuPaulan heti hian a sawi a, Chutichuan, duh takte u, chng thutiamchu kan neih avngin, tisa leh thlarau bawlhhlawhna zawng zawngah
i intifai ang u, Pathian \ih dk chunga thianghlimna tifamkimin tiin(2 Kor 7:1).
Kristiante thianghlimna kawnga hmaswna kan \han len mknaahhian Pathianin a thuin min tithianghlim \hn tih Lal Isuan fiah takinmin hrilh a, Johana 17:17-ah chuan Anni chu thu takin tithianghlimrawh, i thu chu thutak a ni a ti. Johana bung15:3-ah pawh Pathianinringtute a thuin min tithianghlim \hn tih kan hmu bawk.
3. Kristian nun chu tihthianghlim famkim tr a ni:Kristiantenun la famkim rih lo hi Pathianin chatuan atn a la tithianghlim famkimdwn a. He hun hi rinna leh beiseinain, nghkhlel takin ringtutenkan thlr a ni. He hun ropui leh lwmawm hi Lal Isua lo kal lehhunah ringtuten kan chang dwn a ni.
Ringtute tna Pathian thil tum vwrtwp chu a Fapa Isua Krista
ang taka min awmtr a ni (Rom 8:29). Johanan Kristiantenihlawhzia leh hmabk ropuizia hetiang hian min hrilh - Duh takteu, tunah hian Pathian fate kan ni a, engtin nge kan la awm dwntih erawh chu a la lang rih lo ve; amah a lo inlar chuan amah anginkan awm dwn tih zawng kan hria, amah chu a awm pangngaiang takin kan hmu dwn si a. Tu pawh ama chunga chu mi beiseinachu nei apiangin amah a thianghlim angin a intithianghlim \hn,tiin (1 Jn 3:2-3).
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
57/255
NILAI THUPUI 57
www.mizoramsynod.org
Kan zir tk ang hian Kristiante tihthianghlimna hi kawng thumemaw, chhwng thum emawin Bible-in min hrilh a. A hmasa berahchuan Krista zra kan dinhmuna kan thianghlimna a ni a, a dawtah
ni tin nuna tihthianghlim chhoh zla kan awmna a ni a, a hnuhnngberah chuan tihthianghlim famkima kan awm hun tr a ni.
Sawi ho atn:
1. Tihthianghlim chungchnga Pathian Thlarau Thianghlim hnathawhpawimawhna leh ringtute mawhphurhna han sawi teh u.
2. Paulan Timothea hnnah, intithianghlim reng rawh, a ti a(1 Tim 5:22). Kristiante tna ni tin intihthianghlim reng \lzia lehpawimawhzia sawi ni se.
__________
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
58/255
NILAI THUPUI 58
www.mizoramsynod.org
February 19
PATHIAN NNA LN DUN
Chhiar tr : Gen 5:21-24; Mik 6:8; Jn 15:4-7
1. Kristian nun chu Pathian nna lng dn nun a ni:Pathianinmihring a siamin anmahnia tl hranga, an duh ang anga khawsa
trin a siam lo va, amah nna inpwla lng dn \hn trin a siam ani (Gen 3:8). Adama leh Evi ten Pathian dn bawhchhiaa suala antlk avngin Pathian nna hlim taka ln dun an ngam ta lo va. Pathiansiam chhan leh siam dn anga awm loh chu a pawi hle. Hei hivawiin thlengin a dik a ni.
He Pathian nna inpwlna nun, malswmna nun duhawm tak hikan chan leh theih nn Pathianin kawng a buatsaih a; chu nun
kawngah chuan Enoka leh Nova te pawh an kal a. Bible-in Enokachu kum 300 chhng zawng Pathian nn an lng dun \hn tih minhrilh a (Gen 5:22); tin, Nova chu Pathian nn an lng dun \hn tihmin hrilh bawk (Gen 6:9). Pathian nna an ln dun \hinna chhanpawh Pathian an rin vng, rinnaa an kal vng a ni tih kan hmu (Heb11:5-7). Kristiante pawh Pathianin a Fapa Lal Isua Kristaah amahnn thlarauva inpwla lng dn \hn tra a kohte kan ni. Hetah hian
kan thlarau lam nun siam \hat leh siam tharin a awm \hn a, chaknathar dawngin malswmna hlu kan chang \hn.
2. Kristian nun chu Pathian nna ln dunah a \hang \ha a ni:Kristian nuna \ha tak leh hrisl taka kan \han len theih nn ni tnPathian nna kan ln dun a \lin a pawimawh. Grep pngin grephruipui eng lai pawha \ha taka a zawm tlat chuan a hrisl a, a \hanglian a, zk thar chhuah zlin rah \ha tam tak a chhuah \hn. Chumi
ang chuan Kristianten rinnaa Lal Isuaa kan awm rng phawt chuan,
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
59/255
NILAI THUPUI 59
www.mizoramsynod.org
hrisl \ha takin kan awm ang a, khawngaihna leh chakna thar dawngzlin, engkimah amahah kan \hang lian ang a, rah \ha tam tak kanchhuah dwn a ni (Jn 15:1-8; cf.Eph 4:11-16)
Kristian nunah ngaiawh a awm thei lo va, hma lam pana kan kalzl loh chuan kan hnung tawlh a ni, an ti \hn. Tiam chin lam panakal kan nih angin, kan thlen chin a\ang \heuhva hma kan swn zltheih nn Pathian nna inlaichnna \ha kan neiha, amah nn kaninpwl \hn a pawimawh a ni. Pathian nna kan inpwl \hinna kawnghrang hrang a awm a, chung znga pawimawh tak pakhat chuPathian thu hmangin a ni. Fak hlaah pawh htiang hian kan sa \hn-
Isua chanchin - a thuah chuan,
Ka Lalpa nna inpwlin;
Kawng tinah a awte hriain,
A sawi apiang ka tn lwmna
3. Kristian nun chu Pathian nna ln dunna a\angin a ngchhuak \hn:Kan zir tawh a\angin Kristian nun hi amahin a awm
hrang lo va, Lal Isua nun a zawmna leh \awmpuina avng chauhvinKristian nun tak hi a lo awm thei a ni. Tin, Kristian nuna felna rahchi tinrng thawk chhuaktu pawh Thlarau Thianghlim a ni. Hetahhian ringtu mi mal tinten mawhphurhna leh tih tr erawh chu kan nei\heuh. Chu chu Pathian nna ln dun, Pathian nna inpwlna nungthlahthlam hauh lohva neih \hn a ni. Pathian mi ropui Mosian Sinaitlnga thu swm pk a lk \um hnihnaah, Pathian hmaah ni sawmlileh zn sawmli, chaw pawh ei lo leh tui pawh in lovin a awm a.Chutia Pathian nn an inbiakna leh pwlna a\ang chuan Mosia hmaivun chu a lo ng ta a ni tih Bible-in min hrilh (Ex 34:28-35). Vawiinthlngin Pathian pwl \hn mite chu an hmlah an hriat theih \hn.Fak hlaah pawh:
Lalpa ka pwlin ka thinlungah,
Thlamuanna tui a luang;
Ka thinlunga lwmna r chu,
|hatna-in a pr chhuak
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
60/255
NILAI THUPUI 60
www.mizoramsynod.org
kan ti \hn a nih hi. Rinawm taka Lal Isua zuitu chuan nunna ngneiin khawvlah ng mawi tak a chhuah \hn a ni (Jn 8:12).
Sawi ho atn
1. Pathian nna lng dn tra thil \lte sawi ni se.
2. Pathian nna ln dun dn tr han sawi teh u.
3. Pathian nna ln dun hlwkna te sawi ho ni se.
__________
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
61/255
NILAI THUPUI 61
www.mizoramsynod.org
February 26
ISUA THUHRETU NIH
Chhiar tr : Tirh 1:8; 5:29-32; Thup 20:4
1. Kristian nun chu Isua thuhretu nun a ni:Thuhretu tih hiRorlna (court) lam \awng a ni a. Rorltute hmaah thuhretu chuan
a ngaih dn emaw, mite hnn a\anga a hriat chhwn emaw ni lovinamah ngeiina a hmuh chian leh a hriat chian ngei a sawi tr a ni.Chutiang chuan Lal Isua thuhretu dik, rinawm leh huaisn ni trchuan, miin chiang taka Lal Isua leh a chhandamna hnathawh ahriat leh a chan hmasak phawt a ngai a. Chu a thil hriat leh chan chua awmna a piangah a nun leh thu leh thiltihin a \l ang zlin a tilang\hn tr a ni.
Tirhkohte leh ringtu hmasate pawh khn Thlarau Thianghlimtihnna leh \anpuina avngin chiang takin Lal Isua leh a chhandamnaleh thiltihte an hmu a, an hria a, nasa taka vauna krah pawh huaisntakin Lal Isua thuhretu an ni ngam a ni (Tirh 4:1-21; 5:26-32;1 Jn 1:1-4). Petera leh Johana te thusawi dn te hi chhinchhiah tlka ni- Nimahsela Petera leh Johanan an hnnah, Pathian mithmuhinPathian thu zawm aiin nangni thu zawm a dik zwk emaw chu
ngaihtuah rawh u. Keini zawng thil kan hmuh leh kan hriatte khasawi lovin kan awm thei lo, (Tirh 4:19-20), Mihring thu aiinPathian thu kan zwm zwk tr a ni. Nangnin Isua thingah khaikngin in tihhlum kha, min thlahtute Pathianin a kai tho leh ta a ni.Amah ngei kha Pathianin Lalah leh Chhandamtua awm atn a dinglamah a chawimawi ta a, Israelte sual simtr tr leh ngaidam trin.Chng thu chu a hretute kan nih hi, an ti ngam a ni (Tirh 5:29-32).
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
62/255
NILAI THUPUI 62
www.mizoramsynod.org
Tirhkoh Paula pawh a nun leh rawngbwlnaah Lal Isua thuhreturinawm leh huaisen a nihzia kan hmu (Tirh 22:1-21). Kristiante hiIsua thuhretute kan ni a, kan nun pawh thuhretu nun a ni nghl.
Tirhkohte ang hian kan awmna apiangah Thlarau Thianghlim zrahIsua thuhretu rinawm leh huaisn kan nih ve ngam a pawimawh.
2. Kristian nun chu Isua hminga tuar huam nun a ni:LalIsuan, Thlarau Thianghlim chu in chunga a lo thlen hunahthiltihtheihna in la nei ang; tichuan, Jerusalem khuaah te, Judai lehSamari ram khaw tinah te, kawlkil thleng pawhin ka thuhretute inni ang, a ti a (Tirh 1:8). Hemi awmzia chu eng pawh huamin, a
\l chuan ka tn thih pawh huamin khawvl pum puiah ka thuhretuin ni ang a ti tluk a ni. A chhan chu heta 'thuhretu' tih hi a \awngbul (Grik \awng)-ah chuan 'martures'tih a ni a, heta \ang hianmartartih \awngkam hi a lo kal a ni. Tichuan Isua thuhretu nihchuan Isua chungchnga mahni ngeiina kan hmuh leh hriat chiante\an tlat ngamna, a \l phawt chuan thih pawh huama Isua \anngamna nun a keng tel nghl a ni. Hei hi Paula nun leh
rawngbwlnaah pawh kan hmu a, Eng in ti nge ni, in \ah in \aha,ka lung in tihchhiat? Lalpa Isua hming avng chuan Jerusalemkhuaa phuar chang ka huam lo va, thih pawh ka huam asin, a tingam a ni (Tirh 21:13; cf.20:17-24).
Bible hunah leh kohhran chanchin kal zlah ringtuten a \l phawtchuan Isua hminga tuar an huamzia leh thihna thlenga an tuar \hinziakan hmu a. Vawiin thlngin ni tin Lal Isua leh Chanchin |ha avnga
tihduhdah tuar leh nunna hln (martar) tam tak an awm a ni. Hemiatn hian Thlarau Thianghlim thiltihtheihna, a thuamna lehtihhuaisnna kan mamawh \hn a ni.
3. Kristian nun chu Isua tna nun a ni:Krista tna thuhreturinawm leh huaisn Tirhkoh Paula chuan, Kei atn zawng nun hiKrista a ni si a, thih pawh hlwkna a ni, a ti tawp mai (Phil 1:21).Paula nun leh thu vuak thlk a\ang hian Kristian nun chu Isua tna
nun a nihzia a lang chiang hle. Chuvngin a lehkhathawnah,
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
63/255
NILAI THUPUI 63
www.mizoramsynod.org
...a nungte chu anmahni tn an nun tawh lohva, an thih aia thiatholeha tn chuan an nun tawh zwkna trin a ni, mi zawng zawngthih aiin a thih ni a ti (2 Kor 5:15). Krista tna thuhretu kan nihnaah
kan awmna apiangah kan hun, kan nun leh kan chakna zawngzawngte Lal Isua leh a ram tna hmang vek tr kan ni tawh a, hei hiKristian zawng zawngte awm dn tr a ni.
Lal Isua thuhretute chu Lal Isua tna nunga, a tna thi tr kan ni.Chuvngin Paulan, Tu mah mahni tna nung kan ni lo va, tu mahmahni tna thi kan ni hek lo. Kan nun chuan Lalpa tn kan nung a;kan thih pawhin Lalpa tn kan thi a ni si; chuvngin kan nun pawhin,
kan thih pawhin, Lalpa ta kan ni, a ti (Rom 14:7-8). Lal Isuathuhretu kan nihna leh Isua tna kan nun a lan chhuahna tr chu midangte rawngbwlsaknaah a ni a. Hei hi Lal Isuan khawvla mintirhna pawh a ni.
Sawi ho atn
1. Lal Isua thuhretu kan nihna tr kawng hrang hrangte sawi ni se.
2. Isua thuhretu rinawm leh huaisn ni tra Thlarau Thianghlimthuamna kan mamawhzia sawi ni se.
3. Tu pawh Krista Isuaa Pathian ngaihsaka awm tum apiang chuantihduhdahnate an tuar bawk ang, (2 Tim 3:12) tih thu hi hansawi zau teh u.
__________
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
64/255
NILAI THUPUI 64
www.mizoramsynod.org
March 5
THU SWM PK PAKHATNAKeimah lo chu Pathian dang nei suh
Chhiar tr : Ex 20:1-3; Deut 5:1-7
Thu swm pk kan zir dwn a, Thu swm pk pakhatna kan zir
hmain Thu swm pk pum pui huapa sawi hawnna neih hmasak a\ha ang e.
Pathian hi a mite hnna inpuang \hn Pathian a ni a. A inpuannachu chiang zlin mihringin Pathian leh a duh zwng a hriatna pawha \hang zl a ni. Thuthlung Tharah a inpuanna vwrtwp leh famkimber, Isua Kristaa a inpuanna kan hmu (Heb 1:1-4). Thuthlung Hluiaa inpuanna ropui leh langsr tak chu Sinai tlnga Thu swm pk
hmanga a inhriattrna leh inpuanna hi a ni. Hetah hian Pathian chu tunge a nih tih te, eng ang Pathian nge a nih tih te, a mite chu eng angaawm trin nge a duha a pht tihte a lang chiang hle. Sinai tlnga ainpuan dn hi a \ihbaiawmin a hlauhawm hle a, a ropuiin a chianghle bawk a ni (Ex 19:16-20; 20:18-20). Hei hi a mite tna a \l leh\hat vng a ni (Ex 19:9; 20:20).
Thu swm pk hi Israel hnam pum pui tn leh mi mal tin tna
pk a ni a. Hetah hian Pathian lam leh mihring lama Pathian miterilru put dn tr leh nun dn tr pawimawh zual khikhwmna tawifel takin kan hmu. Thu swm pk hi Israel mite tn chauhva \ha nilovin, mi zawng zawng tna \ha leh pawimawh, ngun tak leh taimataka kan zir thar zl leh kan pawisaka kan ngaih pawimawh m mtrte an ni. William Barclay-a chuan, Thu swm pk hi Judate lehKristiante tn bkah, khawvl puma mite tna nun dn tr \ha leh
dik innghahna lungphm pawimawh a ni, a ti.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
65/255
NILAI THUPUI 65
www.mizoramsynod.org
Thu swm pk hi Pathianin a mi Israelte hnna thu a thlunna a nia, hlwm hnihah fel taka \hen theih a ni. A hmasa pali-ah hianPathian leh mihringte inlaichn dn tr kan hmu a, a bk parukah
hian mihring leh mihring inlaichn dn tr kan hmu thung a ni.
Thu swm pk kan zir tr hi a tawi fel zwnga dah theih a ni a.Kan kohhran Pathian Biak Inkhwm Hruaina Bu thar ber (kum2010) phk 248-naa an dah dn chu hetiang hi a ni
1. Keimah lo chu Pathian dang nei suh.2. Milem be suh.3. Pathian hming a narnin lam suh.4. Chawlhni serh rawh.5. I nu leh i pa chawimawi rawh.6. Tual that suh.7. Uir suh.8. Ru suh.9. I vngte dwtin hk suh.
10. I vngte in leh lo awt suh.
Note:Thu swm pk pakuana leh 10-naah hian Mizo Bible lehlinthar zui a ni.
Tnah Thupk pakhatna zir tawh ila
1. A mite hnnah Lalpa a inpuang:Exodus 20:2-ah Pathianin,Kei, LALPA i Pathian, Aigupta ram ata, bwih ata hruai chhuaktuche u ka ni, a tih a\ang hian, Pathian chu an LALPA leh Pathian,
anmahni khawngaiha Aigupta rama bwiha hrehawm taka an tnnaa\anga thiltihtheihna nasa tak nna hruai chhuaktu a nihzia a hriatchian thartr hmasa phawt a ni. Hei hi hmnlaia lal ropui lehthiltitheiten an aia tenau zwkte hnna thu an thlun dwna an tih\hin dn phung pawh a ni. Hetah hian a thuthlunpui Israel mite lo tihve tr chu, inngaitlwm tak leh rilru inhawng veka awma, Pathianinan hnna a thu thlun apiang lwm taka lo pawma, lo 'Amen'thlap
thlap tra inpeih a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/13/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2014
66/255
NILAI THUPUI 66
www.mizoramsynod.org
2. Pathian tam tak biak loh tr:Pathian pakhat chauh a awmthu hi Israel mite khn chiang takin an hre mai lem lo. Pathian pakhatchauh a awm tih leh amah chauh chu biak tr a nih thu hi an hnna
Pathian inpuanna chiang chho zl a\anga an hriat chauh a ni. Will-iam Barclay-a chuan mihringin Pathian kan rin leh hriat chian chhohzl dn hi chhwng thuma sawi fiah theih a ni a ti. Htiangin:
(1) Pathian tam tak a awm rinna (Polytheism)
(2) Pathian pakhat aia tam a awm a; mahse, mahni hnam thlanpathian chauh biak tr a nih rinna (Henotheism)
(3) Pathian pakhat chauh a awm tih rinna (Monotheism).Exodus 20:2&3-ah hian LALPA Pathian chuan, amah chauh
chu Pathian tak leh Pathian nung awm chhun, a mite tna thil ropuitak tihsaktu a nih thu leh, Amah chauh lo chu Pathian dang rngrng nei lo tr leh be lo tra a mi Israelte a tih thu kan hmu ta a ni.He thupk hi a pawimawh tak zet a. He thupk hi an pawisakphawt chuan an nun dn leh an khawsak dn phung zawng zawng
pawh a kal dik chho dwn a ni.
Sawi ho atn
1. Miin a hre thiam emaw a hre thiam lo emaw, Pathiana a neihina nun a kaihruaiin a thunun \hn, an ti a, dikin