Post on 01-Nov-2014
description
Projekt jest wspólfinansowany przez UE w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Profesjonalna prezentacja Profesjonalna prezentacja i wystąpienia publicznei wystąpienia publicznedzień 1dzień 1
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Monika Domańska, Janusz Grząśko
O czym będziemy mówićO czym będziemy mówić
Definicja Retoryka a etyka Nauczanie retoryki Kanony retoryki LOGOS, ETHOS i PATHOS Techniki perswazji i dyskusji jak mieć rację Struktura – zawartość - piękno Środki techniczne - media Uwagi praktyczne
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Gra na fortepianie nie jest trudna, wystarczy odpowiednim palcem w odpowiednim momencie uderzyć w odpowiedni klawisz – mówienie nie jest trudne wystarczy odpowiednie słowa w odpowiedniej chwili powiedzieć odpowiednim ludziom.
Mądrość, która nie umie się wysłowić, ma niewielkie znaczenie
Cyceron
Powiedział co wiedziałPrzysłowie ludowe
Monika Domańska, Janusz Grząśko
RetorykaRetoryka
Z czym kojarzy się Wam słowo ?
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Sztuka wymowy, nauka zasad umiejętnej argumentacji i pięknego oraz sprawnego wysławiania się.
Nauka o środkach przekonywania.
Arystoteles: retoryka to umiejętność metodycznego odkrywania tego, co w odniesieniu do każdego przedmiotu może być przekonujące.
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Słynni mówcySłynni mówcy
Kanon dziesięciu mówców Antyfon, Andokides, Lizjasz, Izajos, Ajschines, Hypereides, Izokrates, Likurg z Aten, Demostenes, Deinarchos.
Monika Domańska, Janusz Grząśko
CyceroCycero
Darowanemu koniowi nie zagląda się w zębyImiona są nienawistneNiech pije, albo niech się wynosi Aut bibat aut abeat Nie wystarczy zdobywać mądrości, trzeba jeszcze z niej korzystaćO wilku mowaPewnego przyjaciela poznaje się w niepewnym polożeniuPoetą trzeba sie urodzić, mówcą się staje
Monika Domańska, Janusz Grząśko
CyceroCycero
Jak długo, Katylino, będziesz nadużywał naszej Jak długo, Katylino, będziesz nadużywał naszej cierpliwości? Jak długo będziesz w swoim szaleństwie cierpliwości? Jak długo będziesz w swoim szaleństwie naigrywał się z nas? Do jakich granic będziesz się chełpił naigrywał się z nas? Do jakich granic będziesz się chełpił swoim zuchwalstwem nie znającym cugli? Czyż nie swoim zuchwalstwem nie znającym cugli? Czyż nie strwożyły cię nocne straże na Palatynie ani straże strwożyły cię nocne straże na Palatynie ani straże przemierzające miasto, ani trwoga, która ogarnęła lud, ani przemierzające miasto, ani trwoga, która ogarnęła lud, ani obecność tutaj wszystkich uczciwych ludzi, ani wybór tego obecność tutaj wszystkich uczciwych ludzi, ani wybór tego obronnego miejsca na posiedzenie senatu, ani twarze i obronnego miejsca na posiedzenie senatu, ani twarze i spojrzenia wszystkich obecnych? Czyż nie rozumiesz, że spojrzenia wszystkich obecnych? Czyż nie rozumiesz, że zamiary twoje zostały odkryte? Nie widzisz, że twój spisek zamiary twoje zostały odkryte? Nie widzisz, że twój spisek znany już jest wszystkim obecnym i zdemaskowany? Kto z znany już jest wszystkim obecnym i zdemaskowany? Kto z nas, według ciebie, nie wie, co robiłeś ostatniej, co nas, według ciebie, nie wie, co robiłeś ostatniej, co poprzedniej nocy, gdzie byłeś, kogo zwoływałeś, jaką poprzedniej nocy, gdzie byłeś, kogo zwoływałeś, jaką podjąłeś decyzje? podjąłeś decyzje? O co za czasy! O co za obyczaje!O co za czasy! O co za obyczaje!
“Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra”
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Retoryka Retoryka
Patronka retoryki bogini Peithó – bogini namowy, przebywającą w okresach triumfu w orszaku Pallas Ateny.
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Patronka dyskusji/sporów bogini Eris – bogini niezgody
Erystyka
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Nauczanie retorykiNauczanie retoryki
Retoryka - jedna z siedmiu sztuk wyzwolonych
Trivium (szkoła trywialna): gramatyka, retoryka, dialektyka
Quadrivium arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Nauczanie retoryki - ćwiczeniaNauczanie retoryki - ćwiczenia
1. Bajka, 2. Narracja - opis zdarzenia kto/co/kiedy/gdzie/jak/dlaczego,
3. Anegdota - chreia, 4. Sentencja5. Refutatio - atak na opinię niezgodną z opinią obiegową
zaatakować autora, streścić historię, zaatakować ideę jako zacofaną, niewiarygodną, niemożliwą, nielogiczną, niepasującą do czegoś, nie przynoszącą zysków,
6. Confirmatio - potwierdzenie, poparcie opinii docenić autora, streścić historię, potwierdzić że jest prawdopodobna, możliwa, rzeczywista, logiczna, przynosi zyski
7. Locus communis - bezstronna ocena obiegowej opinii
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Refutatio - ConfirmatioRefutatio - Confirmatio
Pan Józek uważa, że nie należy wprowadzać Euro w Polsce
Al Gore twierdzi, że recykling uratuje naszą planetę
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Nauczanie retoryki - ćwiczeniaNauczanie retoryki - ćwiczenia
8. Encomium (enkomion) chwalenie osoby lub cnoty
9. Inwektywa – odwrotność
10. Porównanie dwóch bohaterów – jednego chwalić, drugiego ganić.
11. Personalizacja – co mówiłby w pewnych okolicznościach bohater – monolog dramatyczny
12. Opis osoby tak jakby stała przed nami.
13. Debata.
14. Wprowadzenie nowego prawa
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Kanony retorykiKanony retoryki
1. INVENTIO schematy rozumowań i argumentacji
2. DISPOSITIO rozplanowanie wystąpienia i jego porządku
3. ELOCUTIO sposób wyrażania się, elokwencja
4. MEMORIA ćwiczenia pozwalające wygłosić długie wystąpienie z pamięci
5. PRONUNTIATIO sam proces przemawiania, dykcja, gestykulacja, zachowanie mówcy, język ciała.
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Zasady przygotowania prezentacji Zasady przygotowania prezentacji dr A. Abeldr A. Abel
retoryka
logikapolityk
a
miara sukcesu
grafika
publiczność
cele
rozwiązanieproblemu
dowody
anegdotystruktura
wykresy
układ
słowa
miara sukcesu
Monika Domańska, Janusz Grząśko
INVENTIO
Logika polityka publiczność
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Obszary perswazjiObszary perswazji
LOGOS zawartość mowy - przekonujemy do czegoś, bo to prawda (argumentacja)
ETHOS mówca - przekonujemy do czegoś, bo jesteśmy wiarygodni
PATHOS publiczność - przekonujemy, bo umiemy dotrzeć do uczuć odbiorców
Monika Domańska, Janusz Grząśko
LOGOS
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Zasady perswazjiZasady perswazji
Zasada korzyści
Wyeksponowanie korzyści. Nie sprzedawaj wiertarek ale dziury.
Korzyści materialne i symboliczne samopoczucie, tożsamość, atrakcyjność
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Zasady perswazjiZasady perswazji
Zasada identyfikacji
Porozumienie jako sztuka tworzenia wspólnoty, etos zbiorowości, akceptacja odbiorcy, podkreślenie podobieństw
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Zasady perswazjiZasady perswazji
Zasada wyobraźni
Wywołać w umyśle odbiorcy rzeczy, o których się mówi
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Zasady perswazjiZasady perswazji
Zasada formy/decorum
Atrakcyjność pod względem formalnym – zwiększa poziom akceptacji
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Zasady perswazjiZasady perswazji
Zasada stosowności
poprawność polityczna, savoir vivre, różnice kulturowe
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Argumentacja - uwagi ogólneArgumentacja - uwagi ogólne
Łatwiej jest poglądy negować niż wspierać
Jeżeli bronimy tezy – trzeba uczynić ją jak najsłabszą, jeżeli atakujemy – jak najmocniejszą
Nie musimy obalać poglądów niesprawdzalnych – rzecznik takiego dowodu ma przekształcić go w sprawdzalny.
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Typy argumentów w retoryceTypy argumentów w retoryce
Ad rem - merytoryczne (temat)
Ad hominem - populistyczne (publiczność)
Ad personam - wycieczki osobiste (przeciwnik)
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Argumenty retoryczneArgumenty retoryczne
Argument z absurdu (ad absurdum) - sofizmaty Argument z przeciwieństwa Argument z przykładu Argument do słuchaczy - ad populum
sposób argumentowania polegający na rozbudzaniu emocji przez odwoływanie się do dumy, egoizmu narodowego, rasowego czy instynktów lub przesądów słuchaczy, celem pozyskania ich dla swoich potrzeb. Demagogia (demos lud, agogos wiodący, prowadzący)
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Argumenty retoryczneArgumenty retoryczne
Argument z tradycji Argument z przyjaźni Argument do człowieka (ad hominem, ad personam) Argument z groźby (kij) Argument z nagrody (marchewka) Argumentum ad ignorantiam argument
z niewiedzy nie dowiedzione = nieprawdziwe (duchy)kto dźwiga ciężar dowodu
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Argumenty retoryczneArgumenty retoryczne
Argument z konsekwencji (skutki) Argument z nienawiści (negatywne konotacje) Argument z rozsądku Argument z upodobań ogółu
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Argumenty retoryczneArgumenty retoryczne
Argument z namiętności Argument ze współczucia Argument z litości argumentum ad misericordiam Argument z poczucia spokoju, z lenistwa Argument z autorytetu argumentum ad verecundiam Argument z próżności argumentum ad vanitatem.
„nie ulega wątpliwości pańska głęboka znajomość problemu…”,
„pan jako ekspert w tej dziedzinie, doskonale wie, że…”, „jako człowiek inteligentny na pewno pan rozumie,
że…”,
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Erystyka - SchopenhauerErystyka - Schopenhauer
(7) Taktyka zapytań (8) Doprowadzenie przeciwnika do złości. (10) Kontrolowanie sposobu odpowiadania (13) Teza i antyteza. Metoda rozróżniania i dzielenia (14) Ignorowanie zdania przeciwnika (15) Obejście dowodu (18) Zmiana tematu. (20) Wysnucie wniosku bez pytania o niego
przeciwnika
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Erystyka - SchopenhauerErystyka - Schopenhauer
(24) Naginanie wniosków mówienie o konsekwencji. (25) Przykład przeciwieństwa. (27) Argumentum ad auditorem (29) Odwoływanie się do autorytetu argumentum ad
verecundiam (30) Ironiczne ujawnienie własnej niekompetencji (31) Negatywne kwalifikowanie tezy przeciwnika. (32) Słuszne w teorii, niesłuszne w praktyce. (34) Metoda "potoku bezsensownych słów" (37) Domaganie się szczegółowych wyjaśnień –
wykazanie niekompetencji przeciwnika
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Erystyka - SchopenhauerErystyka - Schopenhauer
(38) Markowanie własnego obiektywizmu (40) Unikanie jednoznacznego wyrażenia zgody
na argumenty przeciwnika, (42) Stawianie pytań w imieniu oponenta
i odpowiadanie w sposób niezgodny z jego poglądami
(43) Ad personam.
Doprawdy pojąć nie mogę, jak Państwo możecie dawać wiarę temu idiocie?
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Dyskusja - argumentyDyskusja - argumenty
1. Co jest bardziej atrakcyjne trójkąt czy kwadrat?
2. Co jest bardziej zdrowe zimna woda czy zimna wódka?
Monika Domańska, Janusz Grząśko
ETHOS
Monika Domańska, Janusz Grząśko
WiarygodnośćWiarygodność
z kompetencji z poczucia wspólnoty ze słuchaczami (terminologia, zjednanie życzliwej uwagi, integracja)
Autorytet uznany: trochę źle mówić o sobie W walce świata ze mną jestem po stronie świata
Kafka
Autorytet potencjalny: Nie przepraszać, o sobie tylko dobrze
Komplementy dla publiczności (Jak Państwu wiadomo)
Monika Domańska, Janusz Grząśko
AutorytetyAutorytety
Dlaczego ulegamy autorytetom?– Postępowanie wbrew autorytetowi jest
dyskomfortowe – Autorytet działa na zasadzie nawyków
Budowanie autorytetu– Dokonania– Tytuły, wzrost, ubranie (mundur, garnitur).
rekwizyty (samochód, stetoskop, wskaźnik laserowy, objawy luksusu, gadżety techniczne), role maskujące.
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Kogo lubimy Kogo lubimy
Tych, którzy:
życzą nam tego co uważamy za dobre, z którymi miło przebywać, łagodnych nie kłótliwych, potrafiących żartować, nie lekceważących, przyznających się do winy, okazujących skruchę (psy nie gryzą siedzących), traktujących z powaga to co my, odpłacających przysługą za przysługę, onieśmielających i których my onieśmielamy, kiedy wspólnie bawimy się i żartujemy w poczuciu beztroski, gdy czas uśmierzył gniew lub wcześniej zemściliśmy się na innym, gdy winowajca jest ukarany lub spotka go nieszczęście, lubimy tych, którzy to samo uważają za dobre, podzielają co smutne lub wesołe ze względu na nas, wyświadczających dobrodziejstwa, przyjaciół naszych przyjaciół i wrogów naszych wrogów, chwalących nasze zalety zwłaszcza te, których sami nie jesteśmy pewni, umiarkowanych, nie sprawujących rządów, sprawiedliwych, nie żyjących cudzym kosztem
Arystoteles
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Kogo lubimyKogo lubimy
Lubimy ludzi za to, że są atrakcyjni fizycznie
Lubimy ludzi podobnych do nas Lubimy ludzi, którzy prawią nam
komplementy Lubimy ludzi, z którymi coś razem
robiliśmy (efekt kontaktu) Lubimy ludzi, którzy kojarzą się nam z
czymś, co lubimy
Monika Domańska, Janusz Grząśko
PATHOS
Monika Domańska, Janusz Grząśko
PATHOSPATHOS
Dobry tekst retoryczny skierowany jest do konkretnego odbiorcy.
– Etos zbiorowości – poczucie przynależności– Toposy – wspólny język, wartości– Aktualizowanie publiczności
Monika Domańska, Janusz Grząśko
PublicznośćPubliczność
ilość, wiek, stopień formalności, motywacja, znajomość tematu
szefowie, równi stopniem, podlegli służbowo,
uwaga na poprawność
polityczną, kody kulturowe, etykietę (powitania)
Monika Domańska, Janusz Grząśko
DISPOSITIO
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Struktura - historycznieStruktura - historycznie
Exordium, prooimion - wstęp
Narratio, diegesis - opis faktów
Confirmatio, pistis - dowód
Refutatio, confutatio - zbijanie argumentówprzeciwnika
Peroratio, epilogos - wnioski
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Struktura - współcześnieStruktura - współcześnie
Hamburger (wstęp-rozwinięcie-zakończenie)
Anonimowy Alkoholik (tu byliśmy, tu jesteśmy, tak do tego doszliśmy)
Format pytania/odpowiedzi (Pięć pytań do/o ...)
Piramida
Chronologiczna
4P (pozycja, problem, podejście, propozycja)
AIDA (attention, interest, desire, action)
Naukowa (wstęp, metodyka, rezultaty, dyskusja, wnioski)
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Struktura - wstępStruktura - wstęp
Przyciągnąć uwagę Wskazać korzyści Zyskać wiarygodność Określić kierunek i cel
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Wstęp - współcześnieWstęp - współcześnie
Pytaniem retorycznym lub szeregiem pytań retorycznych (konkurs, quiz)
Opowiastką anegdotą nawiązującą do pewnego aspektu wystąpienia lub będącą jego ilustracją (bezpieczniejsze od kawału, pozwoli rozluźnić się tobie i publiczności – okażesz się bardziej „ludzki” i publiczność będzie po twojej stronie)
Nawiązaniem do specjalnych zainteresowań, potrzeb lub przekonań publiczności
Odniesieniem historycznym (historia projektu, firmy, miejsca) Cytatem nawiązującym do głównej części przemówienia Ciekawostką, interesującym, niezwykłym faktem mającym związek z
treścią przemówienia Porównaniem Elementem statystyki (dobrze dobranym) Dobitnym stwierdzeniem zaczerpniętym z kluczowego założenia
i związanym z omawianymi dalej faktami Nawiązaniem do poprzedniego wystąpienia
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Monika Domańska, Janusz Grząśko
WstępWstęp
Przedstaw temat prezentacji (1 zdanie, WINDA)
Przedstaw się - powiedz dlaczego to ty prezentujesz
Skup uwagę publiczności
Uprzedź publiczność jak zamierzasz omawiać temat, przedstaw plan lub główne tezy
Monika Domańska, Janusz Grząśko
WstępWstęp
Kończąc wstęp wyjaśnij jak będziesz odpowiadać na zadane pytania, omów kwestie logistyczne – np. materiały szkoleniowe, przerwy itp.
Masz tylko jedną szansę na zrobienie dobrego pierwszego wrażenia
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Struktura - rozwinięcieStruktura - rozwinięcie
BE CLEAR, BE QUICK, BE GONE
seria punktów (3-5)
Mówił prosto i najpiękniej w świecie po pierwsze, po drugie i po trzecie
dowody popierające tezę (historie, fakty, ilustracje)
techniki wymieniania użyteczne zastosowania
natychmiastowe korzyści
nowości
mało znane fakty
liczby - finanse
Monika Domańska, Janusz Grząśko
ZawartośćZawartość
Fakty - przełożyć na wizualne obrazy słów
Podawać przykłady z własnego doświadczenia ale też przykłady z życia, pasujące do audytorium
Wymowa liczb (rozmiary)
Informacja na jakim etapie wystąpienia jesteśmy
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Struktura - rozwinięcieStruktura - rozwinięcie
Uwagę słuchaczy przykuwają sprawy: Ważne Którymi są osobiście zainteresowani Które budzą zdziwienie Które są przyjemne
Posłuchajcie mnie – powiem wam coś czego nigdy nie słyszeliście
Posłuchajcie mnie, bo to co powiem dotyczy i was i mnie
Monika Domańska, Janusz Grząśko
StrukturaStruktura
FSK Fakt – Skutek – Korzyść
STAR Situation
Task Action Results
Od ogółu do szczegółu
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Struktura - zakończenieStruktura - zakończenie
Podsumowanie Zachęta do działania Pamiętne zdanie (apel do emocji) Pytanie/anegdota/cytat
Nawiązujące do celu prezentacji
Nie zapowiedziane/zapowiedziane
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Struktura - zakończenieStruktura - zakończenie
Nastawić słuchaczy pozytywnie do mówcy, zrazić do przeciwnika
Powiększyć/pomniejszyć znaczenie faktów Wywołać wzruszenie Przypomnieć argumenty
Zdania bezspójnikowe: znacie sprawę, wydajcie wyrok
Monika Domańska, Janusz Grząśko
Czy są jakieś pytania ?Czy są jakieś pytania ?
Jeżeli tak: powtórz pytanie/parafraza doceń autora/skomentuj odpowiedz (lub przyznaj, że nie znasz
odpowiedzi) zwracaj się do całej publiczności powtórz wnioski prezentacji na zakończenie
Monika Domańska, Janusz Grząśko
W razie pytań....W razie pytań....
Monika Domańska
e-mail domanska@pk.edu.pl tel. +12 6282475 604 916396
Projekt jest wspólfinansowany przez UE w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Do jutraDo jutra
Monika Domańska
domanska@pk.edu.pl