Post on 20-Jun-2015
description
Dr. Edmond ZAIMI
Fakulteti i Mjekesise
Sherbimi i Urgjences
Mjekesia e Urgjences
04/13/2023 E Zaimi
MJEKESIA E URGJENCES
PerkufizimiMjekesia e urgjences eshte nje specialitet i
vecante i mjekesise, nje fushe e praktikes mjekesore qe bazohet ne njohurite dhe praktikat e kerkuara per parandalimin, diagnostikimin dhe trajtimin e aspekteve akute dhe urgjente te semundjeve dhe traumave qe prekin paciente te te gjitha moshave.
04/13/2023 E Zaimi
MJEKESIA E URGJENCES
Mjekësia e urgjencës eshte nje nga specialitetet me te veshtira dhe me gjitheperfshires: kerkon njohuri dhe trajnim te gjithanshem
Mjekësia e urgjencës dallohet nga praktika tjetër ambulatore e mjekësisë, pasi, çdo pacient që vjen në sherbimin e urgjencës, mund të fshehë një problem kërcënues për jetën.
04/13/2023 E Zaimi
MJEKESIA E URGJENCES
Jo të gjithë pacientet janë aq të sëmurë sa shfaqen, dhe jo të gjithë pacientet janë aq mirë sa ata mendojnë.
Mjeku i urgjencës duhet të jetë i aftë që të dallojë pacientët me të vërtetë kritikë, nga shumica e të tjerëve04/13/2023 E Zaimi
MJEKESIA E URGJENCES
Aftësinë e të “nuhaturit” të urgjencave dhe të përparësisë së trajtimit të pacientëve, shpesh edhe në mungesë të shfaqes së plotë të shënjave klinike apo të dhenave të tjera, ta jep specialiteti i mjekësisë së urgjencës
Mjekësia e urgjencës është nje specialitet relativisht i ri, që është përcaktuar si i tille, nga nevojat e praktikës 04/13/2023 E Zaimi
Historia e Mjekesise se Urgjences (1796-1964)
Barón Dominique-Jean Larrey: 1766-1842Dr. James de Witt Mill : 1964
04/13/2023 E Zaimi
Historia e Mjekesise se Urgjences
Dominique-Jean Larrey: 1766-1842
Karroca “ambulanca levizese” per transportin e shpejte te ushtareve te plagosur
Ambulanca me drejtues sanitare dhe barrelambajtes te stervitur
1960-1970, filluan te krijohen grupe mjekesh qe qendronin gjithe kohen ne repartet e urgjencave.
Dr. James de Witt Mill, se bashku me kater mjeke te tjere te spitalit te Aleksandrias ne Virginia, krijuan programin e pare te trajnimit « Plani Alexandrias »04/13/2023 E Zaimi
Historia e Mjekesise se Urgjences
1970, ne spitalin e pergjithshem ne Cincinati Dr. Bruce Janiac u be rezidenti i pare i urgjences
1979 programi i trajnimit u be zyrtar dhe prej asaj kohe mjekesia e urgjences u njoh si specialitet me vete.
… 2007 Strategjia e Urgjencave Shendetesore
…2010 Urgjenca Mjekesore, lende e FM04/13/2023 E Zaimi
Urgjenca
Status klinik i aftë të përfundojë shumë keq. Ai mund të gjenerojë situata të rrezikshme
për gjëndjen shëndetësore të pacientit ose për jetën, që lidhen me intervalin e kohës ndërmjet shpërthimit të simptomave dhe fillimit të një trajtimi të përshtatshëm, i cili percakton një asistencë klinike me harxhim të madh burimesh në një periudhë kohe të shkurtër.
04/13/2023 E Zaimi
Vecorite e MU
Sherbimi i urgjences është një kazan i madh që zjen, i mbushur me probleme– disa nga keto janë probleme mjekësore– disa jo, ….. probleme njerëzore.
Për të qënë i sukseshshëm në zgjidhjen e tyre duhen jo vetëm njohuritë mjekësore– maturi, gjakftohtësi si dhe aftësi të shumta
komunikuese dhe administrative. Shumë nga problemet nuk kanë një përgjigje të
sakte, por ama të gjithë e kanë një pergjigje që është më e mira.
04/13/2023 E Zaimi
Vecorite e MU
Vetë natyra e punës në sherbimin e urgjences favorizon kaosin.
Suksesi i veprimtarise varet në aftësitë e stafit për të kontrolluar hyrjen– numrin e pacientëve, – ambjentet e punes,– problemet që lidhen me kujdesin ndaj
pacientëve dhe – burimet që kemi në dispozicion për të realizuar
atë04/13/2023 E Zaimi
Sherbimi urgjences
Simboli më i përshtatshëm për specialitetin e urgjencës është sahati me rërë, jo vetëm për elementin “kohë” që ai ka, por edhe për konfiguracionin e tij
04/13/2023 E Zaimi
Problemet…
gjithnjë e më tepër pacientë pa rekomandime
pacientë pa siguracione shendetesore, shtim i akteve të dhunës, shtim te numrit të përdoruesve të drogës
dhe te pacientëve me AIDS, mungesë e shtretërve për shtrim në spital, humbje e besimit tek mjeku etj……
04/13/2023 E Zaimi
Vecorite. Probleme…
Kufizimet në vetvete te praktikes mjekësore. Ironia e të qënit jetëshpëtues, në një botë nga e cila asnjë nuk mbetet i gjallë, është me të vërtetë teper shqetësuese dhe bile edhe shkatëruese.
Mjeku i urgjencës jeton përditë me stres, i cili ndikon në konsumimin e tij. Konsumimi mund të përshkruhet si një gjëndje në të cilën kujdesi për pacientët dhe puna në përgjithësi bëhen të bezdisshme për mjekun. Ajo manifestohet me mungesë të entuziazmit në punë dhe fatkeqsisht me qëndrime negative kundrejt atyre që kërkojnë ndihmën tone.
04/13/2023 E Zaimi
Vecorite. Probleme…
Të gjithë pacientët që vijnë në urgjencë e kanë një nevojë – mjekësore në shumicën e rasteve (qetësimi i
dhimbjeve apo simptomave të sëmundjes)
– jo mjekesore ne raste të tjera ( i pastrehë, i vetmuar, per te kaluar naten, justifikim për punë, per ne shkollë apo para ligjit, për të kërkuar narkotikë apo për të vjedhur një shiringë, konfirmim të një dyshimi të tij për shëndetin apo se “i ra rruga”).
04/13/2023 E Zaimi
Vecorite. Probleme…
Për shumë pacientë kujdesi i marrë në ED përbën vetëm një përqindje të vogël të kujdesit të plotë shëndetësor të tyre, në krahasim me specialistët e tjerë që janë përgjegjës për menaxhimin e daljes së tyre nga spitali.
Mjeku është gjithmonë ndihmues i të tjerëve, vetëm ndonjëherë ai eshte diagnostikues dhe mjekues04/13/2023 E Zaimi
Ceshtje fondamentale te mjekesise se urgjences
Triazhimi
Vleresimi i pergjithshem
Plani i duhur i trajtimit
.
04/13/2023 E Zaimi
Sëmundjet e kërcënojnë jetën në mënyra e shkallë të ndryshme
Puna në departamentin e urgjencës përcaktohet nga hierarkia e nevojave dhe prioriteteve (Tr)
Mendimi i parë në mëndjen e një mjeku me experience përballë një të sëmuri urgjent apo të dëmtuar është: – sa kohë kam për të vepruar dhe sa për të
menduar? – Nqs pacienti lihet pa trajtim per aresye te
ndryshme, madhore, sa kohë mund të rezistojë?.
Sa më i shpejtë të jetë zhvillimi i sëmundjes, aq më shpejt duhet ndërhyrë, vepruar
04/13/2023 E Zaimi
Vleresimi i pergjithshem
Anamneza: Dy pyetje kyc: kur është vizituar për herë
të fundit tek mjeku? (ka menduar se është i sëmurë)
kur ka qënë shtruar për herë të fundit? (ishte i sëmurë).
problemet më imediate, mjekësore dhe jo mjekësore,
(sëmundjet shoqëruese, alergjitë e ndryshme, problemet familjare etj).
Problemi kryesor është vetëm strumbullari fillestar dhe shërben vetëm si pikë referimi ose dalje
Pamjes së jashtme i duhet kushtuar tepër interes, pasi ajo mund të cojë drejt diagnozës specifike
EF- shenjat vitale04/13/2023 E Zaimi
Përkeqësimi i menjëhershëm i sëmundjeve kronike duhet menduar në kuadrin e historisë (ecurisë) natyrale të tyre
04/13/2023 E Zaimi
Cilët pacientë duhet të trajtojhen ne DU?
Pacientët me rrezik për jetën apo ata që janë të sëmurë akut (grupi I dhe II);
Pacientët me gjëndje të ndryshueshme të sëmundjes dhe
Pacientët me dhimbje. Nuk ka asnjë arsye që ta lësh pacientin të vuajë nga dhimbjet.
04/13/2023 E Zaimi
Cilët pacientë nuk duhen trajtuar ne DU?
ata që mendohet se nuk e kanë të nevojshëm trajtimin
– vetëqetësim të simptomave minimale ose – për mungesë të terapisë efektive;
pacientët, në të cilët risku i trajtimit është më i madh se përfitimi i mundshëm
ata që e kanë të nevojshëm trajtimin, por që është më mirë për ta të presin (natyrisht kur e lejojnë kushtet, si TA mesatar) për t’u parë nga mjeku që do bëjë trajtimin përfundimtar të tyre. 04/13/2023 E Zaimi
Cilët pacientë nuk duhen trajtuar ne DU?
Crregullimet fiziologjike që vetëkorigjohen (ac. metabolike në gjëndjen konvulsive të epilepsisë)
Crregullimet që normalizohen nga trajtimi i procesit primar (p.sh. dhenia e bikarbonateve në keto-acidozën diabetike).
Pacientët që nuk kanë probleme akute.
Ritmi i trajtimit duhet t’i përshtatet ritmit të sëmundjes
04/13/2023 E Zaimi
Sistemi i Sherbimeve te Urgjencave Mjekesore (SSHUM)
Sistemi i Sherbimeve te Urgjencave
(Emergjencave) Mjekesore (SSHUM)
eshte nje teresi elementesh te lidhur se
bashku
me qellim qe te siguroje kujdesin
emergjent dhe transportin ne
institucionet mjekesore per trajtimin
perfundimtar te viktimave te
semundjeve apo demtimeve te papritura04/13/2023 E Zaimi
Cilat jane Urgjencat kryesore shendetesore per SHUM?
Pse jane ato te rendesishme?
04/13/2023 E Zaimi
Emergjencat kryesore shendetesore per SHUM jane
KardiakeTraumaRespiratoreVaskulare
Qe perbejne 4 nga 5 shkaqet kryesore te vdekjeve ne vendet e zhvilluara
04/13/2023 E Zaimi
Cilet jane elementet me te rendesishem
ne SHUM?
04/13/2023 E Zaimi
Koha dhe Cilesia
04/13/2023 E Zaimi
“Pacientet qe marrin kujdes mjekesor perfundimtar brenda ores se pare pas demtimit, kane mundesi mbijetese shume me te madhe se ata qe e marrin kete kujdes me vone”
R Adams Cowly
04/13/2023 E Zaimi
Trauma eshte shkaku kryesor i vdekjeve per moshen 1-45 vjec ne vendet e zhvilluara
Rezultatet: Kosto per gjithe jeten
Humbje te medha jete
Humbje te viteve me efektive te jetes
04/13/2023 E Zaimi
Qellimi i Sistemit te SHUM
Sigurimi i sherbimeve 24/24 – 7/7 per te plotesuar kerkesat e popullates ne cdo kohePer semundjet e renda dhe gjendjet
kritikePo te jete e mundur: disa situata te tjera
Efektivitet– Regjistrimi dhe pergjigja ndaj te gjitha
thirjeve– Zbatimin e parimeve ne shperndarjen e
burimeve– Sigurimin e burimeve alternative
04/13/2023 E Zaimi
HALLKAT E SISTEMIT TE URGJENCES
04/13/2023 E Zaimi
KOMUNITETI
Dispeceria e SHUMPerqendruar dhe / ose
ne baze Sherbimi
04/13/2023 E Zaimi
Elementet kryesore perberes te Sistemit te SHUM
Institucionet shendetesore (Spitalet, DU)
Sherbimi AmbulancaveZjarrfikesitMbrojtja civile
04/13/2023 E Zaimi
Elementet kryesore perberes te Sistemit te SHUM
Personeli SiguriseKomuniteti / individet e
ndryshemGrupet VullnetareKryqi i Kuq / OJQ
04/13/2023 E Zaimi
Sistemet e Integruara te SHUM Koncepte
Mekanizma per vleresimin e sistemit dhe raportimin– Sherbimet paraspitalore & transportin– Institucionet e kujdesit perfundimtar, te
specializuara apo rehabilituese– Edukimi i vazhdueshem per trajtim dhe
parandalim– Institucionet dhe programet edukuese– Drejtim i integruar Mjekesor dhe Administrativ i
proceseve dhe organizatoreve– Alokimin e burimeve dhe strukturat financuese– Kordinim i veprimeve te grupeve te ndryshme– Modele te ndryshme04/13/2023 E Zaimi
Emergjencat Shendetesore
madhore
FatkeqesiteEmergjencat
Mjekesore / Trauma
Emergjencat e perditeshme
ADM
Menaxhimi i emergjencave
Menaxhimi i fatkeqesise
Fusha e veprimit - kapaciteti mjekesor me i madh
04/13/2023 E Zaimi
Komponentet e Sistemit te SHUM
Burimet njerezore
Trajnimi Komunikimi Institucionet
04/13/2023 E Zaimi
Komponentet e Sistemit te SHUM
Transporti04/13/2023 E Zaimi
Komponentet e Sistemit te SHUM
Sherbimet e Terapise Intensive Shoqerite e Sigurise Publike
04/13/2023 E Zaimi
Komponentet e Sistemit te SHUM
Personat qe perfitojne sherbimin– Mundesia, aksesi ndaj kujdesit
Mjekesor– Transferimi i Pacientit– Regjistrimi dhe Kartelizimi i
pacienteve– Edukimi dhe Informimi i Popullates– Vleresimi dhe Rishikimi
Veprimtaria e perditeshme e zakonshme
04/13/2023 E Zaimi
Komponentet e Sistemit te SHUM
Politika shendetesore dhe rregullat Drejtimi Mjekesor dhe protokollet Puna kerkimore Menaxhimi i Burimeve ne dispozicion Menaxhimi dhe Permiresimi i
Cilesise DUM, udhezimet mjekesore para
mberritjes– Sistemet e komunikimit te brendshem
04/13/2023 E Zaimi
Komponentet e Sistemit te SHUM
Menaxhimi i sistemit te Informacionit
– Media dhe informimi popullates
Financimi Ligjshmeria Menaxhimi i Riskut Plani per Situata fatkeqesie Parandalimi i demtimeve
04/13/2023 E Zaimi
DISPECERIA E SHUM
DUM eshte nje organizim qendror qe perdor pyetesor te zakonshem per te lokalizuar vendngjarjen, ankesat kryesore dhe rendesine e tyre dhe qe jep keshilla paraprake se cfare duhet te beje ai qe telefonon deri sa te arrije ekipi i ndihmes.
04/13/2023 E Zaimi
DISPECERIA
04/13/2023 E Zaimi
Urgjencat jashte spitalore
Trajtimi jashte spitalor/paraspitalor
Intervali Menaxhimit Mjekesor te Urgjencave
Urgjencat spitalore
Alert Interval
Intervali nderh Spit
Spitali PershtatshemSpitali Pershtatshem
PranimiEmergences
PranimiEmergencesTransporti
Mjekesor
Transporti Mjekesor
Arritja eAmbulances
Arritja eAmbulancesAlertAlert
IncidentiUrgjenca
IncidentiUrgjenca
1 2 3 Rruga me e shkurter
Shperndarja Mjekesore
Klasa:- J kercen- Jo JK- Pret
Rezulti
KORDINIMI KOMUNIKIMI
4
5
KP KKPS
Zinxhiri i mbijeteses
04/13/2023 E Zaimi
04/13/2023 E Zaimi
• Si te shkurtohen intervalet e ndryshme per te pasur kujdesin e duhur mjekesor?
• Ku eshte e mundur qe te nderhyjme ne kete zinxhir mbijetese?
• Cili mund te jete roli dhe funksionet e SUM per te kontribuar ne rritje te mbijeteses ?
REZULTATISi te permirsojme, si te arrijme me te mirin?..
KP → Koha e PergjigjesKKPS → Koha e Kujdesit ParaspitalorINS → Intervali nderhyrjes Spitalore
Koha e pergjigjes
Koha nga momenti i telefonates
deri ne momentin e mberritjes se
ambulances ne vendngjarje
Objektivi eshte qe te arrihet
pacienti brenda 6-8 minutash dhe te
evakuohet ne spitalin me te
pershtatshem per trajtim te
gjendjes se tij
04/13/2023 E Zaimi
Faktoret qe ndikojne ne rezultat
• Koha e arritjes se kujdesit mjekesor
ne vendngjarje
• Cilesia e kujdesit ne vendngjarje
• Koha e arritjes se kujdesit perfundimtar
• Cilesia e kujdesit mjekesor ne spital
• Pasja ne dispozicion e teknologjise se
perparuar
Arritja e shpejte tek pacienti, profesionalizmi i
ekipit mjekesor dhe pajisja me materialet e
pershtatshme, jane faktoret kryesor qe ndikojne
ne rezultatet gjate aksidentit – si ne drejtim te
rritjes se mbijeteses ashtu edhe ne drejtim te
uljes se pasojave invelidizuese
04/13/2023 E Zaimi
HALLKAT E SISTEMIT TE URGJENCES
04/13/2023 E Zaimi
04/13/2023 E Zaimi
04/13/2023 E Zaimi
Faleminderit
04/13/2023 E Zaimi