MIS Reza de Wet

Saamgestel deur: C. du Preez

2012

’n Kykie na:

die monoloog as vertelstyl die magiese element die vertelling as

bevrydingselement by sommige karakters

die rol van transformasie identiteit

GERTIE Gevange in haar eng sienings en

omstandighede Gevange in Miem se dominerende

houding en beswering Soeke na bevryding dryf haar tot

desperate optrede

POGING:

BESOEK DIE SIRKUS EN KYK NA DIE FRATSE.

WAAROM JUIS FRATSE?

Die fratse raak ’n versinnebeelding van die mens se onvolmaaktheid

FRATSE

Gertie besoek die fratse, want:

Hulle raak ’n versinnebeelding van die mens se onvolmaaktheid

Gertie is bewus van haar “onvolmaakte” toestand: voorkoms, ens. en kan met hulle identifiseer

Let op hoe sy as’t ware deel word van die sirkus se magiese ruimte tydens haar vertelling

Deur die vertelling word sy ’n paar oomblikke lank in die

magiese wêreld van die sirkus ingetrek

verkry sy tydelike bevryding van haar eentonige aardse bestaan

transformeer sy in ’n mens wat deel word van ’n wonderwêreld, ook later tydens Konstabel

se vertelling van tant Hannie

WAT SÊ DIE NEWETEKS:

Gertie vryf haar hande asof sy gereedmaak vir ’n groot geleentheid

Kort stilte ter voorbereiding

Nie onthou nie - beleef

Kort sinne: “Halfdonker tent. Net fakkels in die hoeke”

Slot: (Kyk na Miem en Meisie asof sy wakker word)

MAAR

IRONIE: Hierdie mense is ook vasgevang -

binne die magiese ruimte van die sirkus en binne onvolmaakte liggame. Dit laat jou wonder aangaande Meisie se “bevryding”

HOE BEREI GERTIE SE VERTELLING ONS VOOR OP LATERE GEBEURE/SITUASIES?

Hulle is deel van die onvolmaaktes/ die randfigure, net soos die ander

karakters.

Hulle is identiteitloos. Naamborde, maar geen name nie – net tipes:

“Vetste Vrou”, “Die klein mannetjie”

Meisie is aanvanklik naamloos –

onpersoonlik

Word later juffrou, dan Margaretha

Suur sweet tussen die vetvoue. Konstabel se latere verwysing na ’n suur reuk by ouer vroue

Laaste naambord: “Die Aapmens”

Dit sou kon verwys na die evolusie Die aapmens is dood – dus die

vermiste skakel is nog steeds nie gevind nie –

Sluit aan by hul onvolmaaktheid.

MEISIE: TWEE MONOLOËVertelling van haar mislike bestaan

van vlieë en mis:

Mis om die huis

Mis van vlieë teen die ruite:

Sy is die Aspoestertjie wat alles moet skoonmaak

Mis van vlieë op die tertjies as Danie kom kuier:

Vlieë in die melk:

Hierdie monoloog gee die kyker ’n kykie op haar bestaan en maak haar soeke na vryheid verstaanbaar.

Dit is haar eerste tree na vryheid – dié uitstorting van emosie waarvoor sy nog nooit voorheen ’n kans gehad het nie.

Monoloog word ’n samevatting van die BANALE waaraan sy elke dag uitgelewer is:

MisVlieëGroot, blink brommersStankslopemmer

Die stil Meisie raak selfs byna histeries

NAAM:

Konstabel spreek haar aan as juffrou en later Margareta Johanna

Uiteindelik verkry sy ’n identiteit

Ons vind in die monoloog ’n tipe magiese meevoering.

Die magiese en banale word met mekaar vermeng – dit is die LEWE –

nie net mooi of lelik nie

IRONIE

Uit die banale kom ook die magiese te voorskyn:

Die mense soek mis om te plant; dus: nuwe lewe.

Meisie is die blom wat uit die mis groei.

Meisie se tweede monoloog bring haar nog ’n tree nader aan haar bevryding.

Die magiese krag van die sirkus kom hier sterk na vore. Sy ondergaan ook ’n gedeeltelike transformasie tydens die vertelling – word deel van die sirkusmilieu:

gordyne waai op maat van sirkusmusiek;

musiek word harder

Toon tog haar innerlike botsing wat rede gee vir haar soeke na vryheid:

Sal vertel en daarna vir ewig vergeet

Die musiek wat harder word en die liggies is asof dit haar teen haar ma se sin roep en lok soos in die slot.

Wegsluip: Dit dui op Miem se beswering van die Bose waaruit Meisie bevryding soek.

Let op dat sy nie Gertie se fratse (die onvolmaakte) sien nie.

Wat sien sy alles?

Sy loer net deur ’n gaatjie in die tent – sou dit kon sien as haar beperkte sig (sluit aan by hul geestelike blindheid).

Die Towenaar besig met die meisie wat ONWILLIG is om sy

“slagoffer” te wees!

Klink dit bekend?

Die meisie se worsteling laat ons dink aan Meisie se laaste innerlike botsing voor sy saam met Konstabel by die deur uit dans.

Die vertelling van die meisie wat middeldeur gesny word en dan weer “heel” gemaak word, is simbolies van Meisie wat ’n stukkende lewe voer, maar deur Konstabel heel gemaak word as hy sy towermantel oor haar swaai.

Wanneer sy by die gedeelte kom waar Miem haar betrap,

keer sy terug na die Meisie-karakter en na haar Aspoestertjie mislike werklikheid van banaliteit.

KONSTABEL en die

SONSVERDUISTERING

Konstabel: vertelling nie ’n bevryding vir homself nie

MAARdie magiese vertelling is ’n voorloper

van / gereed maak vir die uiteindelike vrymaakgebeure.

Hy manipuleer hulle as ‘t ware daarmee en stel hul sielkundig in op wat kom.

Let op sy styl wat hy aanwend om hulle te manipuleer:

Herhaal hoe graag hy daaroor praat;

Speel op hul gevoel oor hoe hy nou nie meer kan onthou hoe dinge lyk nie;

“Ek vertél dit nie. Ek sién dit. Voor my oë”.

Waarsku dat niemand hom moet onderbreek nie – skep amper ’n “heilige oomblik” en afwagting

Nes Gertie – ook stomp sinne

Magiese oomblikke: Die huis wieg en kraak

Detail, bv. tant Hannie – reeds ’n voorloper later vir Gertie

Tant Hannie fluister – skep spanning

hoenders skel,

waai teen die draad vas kwepers val soos hael.

blomme vlieg wegMa se stem klink ver en dofwegMa verdwyndie lug is vol blare en vere

Klimaks van sy vertelling:Sien, die son het my oë uitgeskroei.

Dit sluit aan by die sprokie-element en magiese

Hierdie vertelling lei hom om oor vrouens te praat, wat weer tot sy vertelling van tant Hannie lei waardeur Gertie gedeeltelik bevry word.

Soos die blomme en hoenders wegwaai en deel word van die magiese, so raak Meisie aan die einde vry van die aardse endans kaalvoet weg

Konstabel is die manipuleerder wat hulle

soos sirkusdiere in sy mag het

d.m.v. sy vertellin

g

MIEM

Haar vertelling en uitstorting van haar

seksuele frustrasie

kan nie nagelaat word nie.

Sy raak gedeeltelik bevry as sy metKonstabel praat en vertel hoe sy voel oor Gabriël wat nou al 7 jaar indie solder sit en nou is daar weer ’n man in die huis

Dit laat ons wonder:

SEWE - ’n volmaakte Bybelse getal.

Is Gabriël se sewe jaar van selfopgelegde ballingskap nie dalk verby nie?

Kom hy nie dalk af omdat Meisie weg is nie? (LW: nie omdat sy trou nie!)

Is dit die prys wat Miem moet betaal om seksuele bevryding te kry?

Ons is terug by haar borstrok wat uitgetrek is aan die begin.

Sy word ook verder gedeeltelik bevry deur te kan praat – veral met ’n man!

UITEINDELIK VRY!!!

Miem glo as sy Meisie so vashou, beskerm sy haar en is sy veilig soos ’n voëltjie in ’n nessie

Eintlik soek Meisie net bevryding uit hierdie beswerende omstandighede.

Die voëltjie wil juis uit die nes uit.

Tydens Meisie se vertelling laat die towenaar die voëls uit ’n hokkie vry

Meisie vlieg ook aan die einde vry weg soos die voëls van die sirkus.

Die moontlikheid bestaan nog altyd dat hy die slang is wat haar aan die einde in sy mag kry. Wie sal weet?

Die finale, volledige bevryding geskied in die klimaks as Meisie,na ’n innerlike botsing, kaalvoet in haar aannemingsrok

by die deur uit dans saam met Konstabel.

Die roos het uit die mis gegroei

Die “doring” is getransformeer

MOONTLIKE OPSTELVRAE

Bevryding Tyd Rol van die monoloog Biegvader en manipuleerder Bybelse verwysings IdentiteitSkynheiligheidRol van ’n jong meisie