Meme Sağlığı ve Meme Kanseri

Prof. Dr. Semih Aydıntuğ

Meme, süt üretmek için dizayn edilmiş

modifiye bir ter bezidir.

MEME:

* Memenin şeklini veren deri ve deri altı

yağ dokusu

* Destek doku

* Süt üreten lobüller

* Sütü taşıyan kanallardan

oluşur

Görünüm olarak normal memeler. Sekonder seks karakteri olma yanında

süt üretimi için dizayn edilmiş bu organda esas yapıyı bir ağacın dalları

gibi binlerce olan süt taşıyan kanallar ve süt üreten lobüller oluşturuyor.

Bağ / destek doku, yağ, memenin şeklini veriyor. Meme içinde damarlar

ve sinirler ve en önemlisi lenfatik sistem mevcut.

Bu şematik resimde, memenin derinliklerinde “Ağaç dalları ” gibi dallanmış

Süt kanalları ve süt üretiminin yapıldığı “ Lobüller” görülüyor. Meme kanserle –

rinin çoğu, süt kanalı – lobül birleşme yerinden kaynak alır.

DCIS: Kanserdir. Ama tümör hücreleri süt kanalı dışına taşmamışlardır

İnvaziv Meme Kanseri: Tümör gelişimi kanal içinde başlar ama saldırganlığı

nedeniyle çevre bağ ve yağ dokusu içine yayılır. Tedavi edilmezse metastaz

yapma gücü vardır.

Meme Sağlığı

• Çocukluk ve adölesan dönem

• Menopoz öncesi dönem

• Gebelik ve emzirme dönemi

• Perimenopozal dönem

• Menopoz dönemi

Çocukluk ve adölesan dönem(1)

• Doğuştan malformasyonlar ( Gögüs

duvarı ve memede gelişme geriliği. Eşlik

eden başka organ malformasyonları

olabilir)

• Travmadan sakınmak gerekir.

• Bu dönemde yapılan cerrahi girişimlerin

gelecekte ortaya çıkabilecek olan

olumsuz etkilerini unutmamak gerek.

Çocukluk ve adölesan dönem(2)

• Erken dönemde başlanan Oral

kontraseptifler ( Uzun dönemde meme için

zararlı – Genç meme Östrojen ve

Progesterona daha duyarlı)

• Radyasyon, meme ve Tiroid dokusuna çok

zararlı (Bölgeye Radyoterapi gören genç

kızlar, Meme kanseri ve Tiroid kanseri

açısından yakından izlenmelidirler.)

Çocukluk ve adölesan dönem(3)

• Obezite ve PCOS ( Polikistik over

sendromu)

Jinekologlar kadar meme doktorlarını da

çok yakından ilgilendiren ciddi bir problem.

Çok sık rastlıyoruz, çoğunlukla atlanıyor.

Altta yatan İnsülin rezistansı ve Diyabet,

adet düzensizliğinden daha önemli.

Çocukluk ve adölesan dönem(4)

• Bu çocuklarda çok erken ve uzun süre

doğum kontrol hapı kullanılmasının

tehlikeleri var.

PCOS‟nun, adölesan çağdaki

hareketsizliğin ve yanlış beslenmenin

gelecekteki faturası çok büyük !

Çocukluk ve adölesan dönem(5)

• Son yıllarda genç kızlarda da Hashimoto

Tiroiditi sık görülüyor. Gelişen Tiroid

Yetmezliği çocuklarda yorgunluk,

konsantrasyon eksikliği, aşırı uyuma

isteği ve adet düzensizliğine yol açıyor.

Çocuğun okul başarısı düşüyor.

Anneler: Çocuğunuzu sıkıştırmadan

önce Tiroid fonksiyon testlerini yaptırın.

Reprodüktif Dönem (1)

• 21 yaş civarında doğum yapmak meme kanseri riskini azaltıyor.

• 35 yaşından sonra yapılan doğumlar meme kanseri riskini muhtemelen arttırıyorlar.

• Tüp bebek uygulamalarında kullanılan hormonların “ MEME” Kanserini arttırdığına dair şüpheler var ama henüz “ DELİL” yok.

Reprodüktif Dönem (2)

• Meme kanseri daha çok bu dönemin sonlarına doğru artmaya başlıyor.

• Ama temelleri bu dönemin başında atılmaya başlanıyor.

• Bu bölümde daha çok bunlar üzerinde duracağız,

• Meme kanserine geçmeden önce bu çağa ait meme kanseri dışındaki meme problemlerine kısaca değineceğiz;

Reprodüktif Dönem- Meme Kanseri harici

hastalıklar (1)

• Meme ağrısı – Mastalji ( Çoğunlukla

masum, şiddetli ve devamlı olanlar

tedavi gerektirir )

• Memede Fibrokistik değişiklikler

(Günümüzde çok anlamlı bir terim değil.

Çünkü kadınların %60‟da var )

• Memede basit kistler ( Kanser riski yok.

Büyük kistler boşaltılmayı gerektirebilir)

Reprodüktif Dönem- Meme Kanseri harici

hastalıklar (2)

• Memede “Komplike” kistler. İyi bir radyolog gerektirirler. Yakından izlenmeleri gerekebilir.

• Memede Fibroadenom: 20‟li ve 30‟lu yaşlı genç kadınların hastalığıdır. İyi huylu tümörlerdir. 2-2.5 cm‟ye ulaşınca ince iğne aspirasyon biyopsisi yapılır. Daha da büyürse cerrahi olarak eksize edilir.

Reprodüktif Dönem- Meme Kanseri harici

hastalıklar (3)

• Fillod tümör: Fibroadenoma benzer. Daha yaşlı

kadınlarda görülür. Bırakılırsa sürekli büyür. 7 –

9 cm olur. Bazıları kanserdir. Mutlaka cerrahi

girişim gerekir.

• Meme absesi: Laktasyon döneminde olanlar

çoğunluktadır. Meme enfeksiyonu ilerleyerek

meme içinde irin dolu bir boşluk oluşturmuştur.

Şiddetli ağrı, ateş yapar. Mutlaka cerrahi olarak

boşaltılması gerekir.

Reprodüktif Dönem- Meme Kanseri harici

hastalıklar (4)

• Atipik duktal hiperplazi : Herhangi bir

nedenle biyopsi yapılmış bir hastanın patoloji

raporunda yazan bilgidir. Meme kanseri

açısından artmış riski gösterir. Bu tür

hastalar yakından izlenmelidir.

• Duktal karsinoma insitu: Meme kanserinden

bir önceki hastalıktır. Bir biyopsi sonucudur.

Hasta Meme kanseri gibi tedavi edilir.

Kemoterapi gerekmez.

Reprodüktif Dönem- Meme Kanseri harici

hastalıklar (5)

• Lobüler karsinoma insitu: Biyopsi ile ortaya konan patolojik bir tanıdır. Bu tür hastaların çok yakından takibi gerekir. Nasıl tedavi edilecekleri tartışmalıdır.

• DCIS ve LCIS‟lu hastalar daha çok mammografi sırasında ortaya çıkan “ Mikrokalsifikasyonlarla –kireçlenmelerle ” tesadüfen tanınırlar.

Reprodüktif Dönem- Meme Kanseri harici

hastalıklar (6)

• İsimsiz Lezyonlar- hastalıklar: Bunlar Fizik

muayenede şüphelenilen ya da radyolojik

yöntemlerle ortaya konan lezyonlardır. Çok

sayıda isimleri olabilir. Önemli olan isimler

değil bir meme doktorunun bunu nasıl

değerlendirdiğidir.

• Ne yazık ki bu grup içinde bulunan hastalar,

yanlış bilgilendirmelerle en fazla telaşlandırılan

hasta grubunu oluşturmaktadır.

Reprodüktif Dönem- Meme Kanseri harici

hastalıklar (7)

Önemli Not: Hastaların meme ile ilgili

şikayetleri, saptanan radyolojik

anormallikler, yapılan ince iğne

aspirasyon biyopsileri tabii ki önemlidir.

Fakat hastanın yaşı, aile anamnezi,

özgeçmişi gibi konular da son derece

önemlidir. Bütün bilgiler birleştirildikten

sonra karara varılır.

Meme Kanseri

• Kadınlarda en sık rastlanan kanser türü.

• Akciğer kanserinden sonra sonra en çok

ölüme neden olan kanser.

• Meme kanserinden ölümler azalıyor.

(Erken tanı en önemli etken)

• Hastalık daha kronik bir seyir izlemeye

başladı.

• Hastaların hayatta kalma süresi uzadı.

Meme Kanseri

• Batı dünyasında Meme kanseri görülme

sıklığı henüz artmaya devam ediyor. Bir

miktar hız kestiğini gösteren deliller var.

• Türkiyede muhtemelen hızını arttırarak

yayılmaya devam ediyor.

• Neden?

Yüzlerce neden var. Fakat:

Meme Kanseri

• 100 – 120 yıl önce meme kanseri bu

derece sık değildi.

• Bugün hala Asya‟nın belli bölgelerinde,

“ Batı tipi” beslenmeyen toplumlarda

meme kanseri bizdeki kadar sık değil.

• Demek ki bazı şeyleri değiştirmek

elimizde.

Meme Kanseri

• Önlemek için yapılabilecekler arasında

en basiti, ama muhtemelen en az

yapılanı “Aerobik Fizik egzersiz” dir.

Aerobik Fizik Egzersiz Nedir?

• Haftada 3 gün

• Minimum 35 dakika

• 220 – (kişinin yaşının %70‟i)=nabız sayısı

• Bu nabız sayısı egzersiz boyunca

korunacak.

• Egzersiz bitiminde açlık duygusu

olmamalıdır.

Reprodüktif Dönem – Meme

Kanseri

• Obezite olumsuz bir etken

• Hızlı kilo alıp vermek daha olumsuz bir

etken

• Yağlar arasındaki dengeyi korumak

(Mutlaka Balık yağı - Omega-3 yağ

asidi tüketmek)

• D vitamini

Reprodüktif Dönem- Meme

Kanseri

• Düşük D vitamini düzeyleri meme kanseri

riskini arttırıyor

• Kışın D vitamini düzeyleri daha da

düşüyor

• Yazın bile ek D vitamini almak gerekebilir

• D vitamini düzeyini ölçtürmek gerekir

• Türkiyede kadınların % 80‟inde D vitamini

düşük

Erken Tanı (1)

• Periyodik hekim kontrolu ( Yüksek riskli

kadında 25 yaşında başlar, düşük riskli

kadında 35 yaşında başlar)

• Periyodik kontrol içine: Hastanın

eğitimi, Fizik muayene, Radyolojik

görüntüleme yöntemleri, gerekirse

biyopsi girer.

Erken Tanı (2)

• Kişinin kendi kendini 1-2 ayda bir

muayene etmesi gerekir.

• Ele gelen nodüler oluşumların

görüntüleme yöntemleri ile masum

olduğunu ispat etmek gerekir

• Bundan sonra değişiklik olursa normal

kontrol zamanından önce hekime

gitmek gerekir

Reprodüktif Dönem – Meme

Bağlantılı Diğer problemler

• Erken Menopoz:

• Giderek artan bir problem

- Stress

- Hipotiroidi

Bu hastalarda Hormon Replasman

tedavisi kullanılacak mı?

Reprodüktif Dönem – Meme

Bağlantılı Diğer problemler

• IVF ile gebelik:

Meme kanseri riskini arttırıyor mu?

Tartışmalı, ama bazı düşünceler arttırdığı yönünde.

• En azından, Tüp bebek meme kanseri riskinin yükseldiği daha ileri yaşlarda yapılıyor.

Bu dönemde 6-7 mm‟lik bir tümörü atlamak mümkün.

Reprodüktif Dönem – Meme

Bağlantılı Diğer Problemler

• Geç yaşta gebe kalan kadınların gebelik

öncesi meme değerlendirmelerini çok

detaylı yapmaları / yaptırmaları gerekir.

Çünkü gebelik sırasında Meme kanseri

daha hızlı seyrediyor. Anne ve bebeğin

sağlığını ciddi olarak etkiliyor.

Meme Kanseri Tanısı Almış

Kadınların Hayatı ( 1)

• Uygun Cerrahi tedavi (Meme Koruyucu tedavi, Mastektomi, Aksiller lenf nodu disseksiyonu ya da sentinel lenf nodu eksizyonu)

• Uygun sistemik tedavi = Zaman ayıran Medikal Onkolog

• Kemoterapi sırasında beslenme ( Yüksek doz antioksidanlardan sakınmak , kilo almamaya çalışmak)

• Psikolojik destek ( En iyi destek hastanın ailesinden ve iyi iletişim kurabildiği hekiminden geliyor )

Meme Kanseri Tanısı Almış

Kadınların Hayatı ( 2)

• Hormon tedavisi görenlerde;

- Rahim kanseri araştırması,

- Osteoporozun önlenmesi

• Aşırı kilo alımının nüksü kolaylaştırdığını

bilmek

• Yeterli fizik egzersiz

• Doğru beslenme (Kanıtlanmamış „bitki‟

reçetelerine dikkat). Yeterli D vitamini

Meme Kanseri Tanısı Almış

Kadınların Hayatı ( 3)

• Periyodik aralıklarla kontrole gitmek

• Durumu abartmamak !

• Sonuç olarak hayatının çoğunu hekim

muayenehanelerinde ve hastanelerde

geçirmek övünülecek bir tıbbi pratik

sayılamaz.

• Kendini başka hastalarla

karşılaştırmamak

Perimenopoz ve Menopoz (1)

• Psikolojik problemler

• Ağır vazomotor reaksiyonlar ( Soya,

terlemeleri azaltmıyor )

• Hızlı kilo almak

• Osteoporoz riskinin artması

• Meme kanseri görülme sıklığının artması

• Menopoz döneminde Hormon almak?

Evet?/Hayır?

Perimenopoz ve Menopoz (2)

• Menopoz dönemi uzun süren bir dönem

• Sessiz veya gürültülü geçirmek mümkün

• Meme kontrollerinin bu dönemde önemi

daha da fazla

• İdrar inkontinansı gibi ürolojik problemler

de ekleniyor

• Birçok problemi basit yöntemlerle

gidermek mümkün