ShekulliE Premte 29 Maj 201514 {thell}2

Matura, elsi i prgjigjeve t sakta pr provimin e Gjuh-Letrsis

N total, testi kishte 25 pyetje, nga t cilat 13 me alternativa dhe 12 me zhvillim. Nota e dal nga ky provim do t jet e para q do t llogaritet n formuln e pikve. Ja kriteret pr vlersimin e eses

neritan gjergo Agjencia Kombtare e Provimeve ka br publike prgjigjet e sakta t provimit t gjuhs shqipe dhe letrsis, q u zhvillua dje. Shekulli, pr t ndihmuar t rinjt q i jan nnshtruar ktij provimi, po pub-likon variantin e sakt t prgjigjeve pr Gjimnazin e Prgjithshm. Testi q u zhvillua dje n total kishte 25 pyetje, 13 pyetje me zgjed-hje (alternativa) dhe 12 pyetje me zhvillim. Teza ishte e ndrtuar me dy variante A dhe B. Pyetjet kan qen t njjta pr t dy variantet, por mnyra e vendosjes ishte e ndryshme. Testi ishte i ndar n dy pjes: joletrare dhe letrare. N t dy pjest ka pasur pyetje me zgjedhje dhe me zhvillim. Pr pyetjet me zgjedhje prgjigja e sakt vlersohet me 1 pik. Pr pyetjet me zhvillim, prgjigjet konsidero-hen orientuese dhe n skem parashikohen variantet e mundsive t prgjigjeve t nxnsve. Vlersimi i pyetjes ese do t bhet n baz t disa rregullave. Kriteri i par pr vlersimin e eses sht

shtjellimi i ides. Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi shkruan nj ese, ku argumenton nse sht e drejt q njerzit t krkojn gjith-mon ndryshim; mban qart nj pozicion t dukshm n zgjedhjen e br ka qartsi mendimi etj. Kriteri i dyt sht organizimi dhe strukturimi i eses, ku nxnsi duhet tu jet prmbajtur disa rregul-lave si hyrjen; zhvillimin; prfundimin. Kriteri i tret sht stili dhe origjinaliteti, ku vlersuesi do t shikoj nse nxnsi, pr gjuhn e prdorur, fjalorin e prdorur etj. Kriteri i katrt q do t vlerso-het maturanti pr pyetjen e 25 sht saktsia gjuhsore. Ky ishte provimi i dyt pr maturantt, pas atij t gjuhs s huaj, t cilin e dhan n datn 23 maj dhe korrigjimet e tij do t dalin n ditt n vijim. Vlen pr tu theksuar se nota e dal nga ky provim do t llog-aritet n formuln pr zgjedhjen n universitet, prkundr nots s gjuhs s huaj. Tashm, 46 mij maturantt duhet t prgatiten pr provimin e Matematiks, i cili do t zhvillohet pas 10 ditsh, pikrisht

n datn 9 qershor, i ndjekur nga provimi prmbylls i lndve me zgjedhje, n datn 19 qershor. Edhe pr provimin e radhs vlejn t njjtat rregulla, ku maturantt duhet t paraqiten n qendrn e provimit, 90 minuta para fillimit t provimit. Ata duhet t marrin me vete, pr t plotsuar testin, stilolaps me ngjyr t zez ose blu. N pyetjet me alternativa, rrethohet shkronja prbri prgjigjes s sakt. PiktPr llogaritjen e pikve, pas njohjes me t gjitha rezultatet, garuesit duhet t kryejn prllogaritjen n baz t formuls s mposhtme: s={[26 )c M +20x (D1+D2)l x K +17 x(Z1xF1+22 x F2)]x5, ku M, D1, D2, Z1 dhe Z2 prkatsisht pikt mesatare t arsimit t mesm t lart, vlersimet n lndt e detyruara Letrsi dhe Gjuh shqipe, Matematik dhe n ato me zgjedhje. K, F1 dhe F2 jan prkat-sisht koeficienti i shkolls dhe koeficientet e lndve me zgjedhje t prcaktuara nga universitetet publike.

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike Varianti A

AKP 3 29 maj 2015

Pyetja 11 2 pik Pasojat negative:

idet mund t jen t rrezikshme; idet mund t sjellin prarje dhe t prmbysin situatn ekzistuese; idet mund t sjellin reagime negative, t mbartin urrejtje, t lndojn njerzit dhe t shkaktojn

trauma t mdha; idet kur nuk kuptohen mir nga njerzit, mund ti manipulojn ata.

2 pik Nse identifikon dy pasoja negative. OSE 1 pik Nse identifikon vetm nj pasoj. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. _______________________________________________________________________________________________ Pyetja 12 3 pik Argumentimi i plot: Duke qen se universiteti ku bn pjes autori, nuk i kufizon fjalimet nisur

nga emri apo prmbajtja (duhet t theksohen n prgjigje), ather kjo mund t sjell edhe abuzim me fjaln e lir. Ky besim q jepet, mund t shprdorohet nga t tjert dhe n kt mnyr t mund t shkaktohen edhe pasoja t ndryshme. Pavarsisht ktyre, srish e pranojn kt sfid, pasi duan t jen promotor t s vrtets dhe t zhvillimit intelektual. Kjo sfid nnkupton marrjen parasysh t rrezikut.

Argumentim i pjesshm:

Universiteti nuk i kufizon fjalimet duke par vetm prmbajtjen. OSE

Unisversiteti nuk niset nga emri i atij q e ka shkruar fjalimin. OSE

Universiteti nuk i kufizon fjalimet, edhe pse ato mund t shkaktojn debate. Ilustrime:

N disa situata, mund t duket sikur universiteti mbshtet nj platform q prodhon gnjeshtra,

urrejtje, shtrembrime dhe gabime. Pr pasoj, krijohet prshtypja sikur fjalimet ofenduese legjitimohen kur ndodhin n terrenin e nj institucioni krkimor ose kur shqiptohen nga pjestart e tij.

Ajo nuk i pengon fjalimet duke u bazuar n personin q i prezanton apo nisur nga prmbajtja e tyre dhe, as ka ngritur ndonj mekanizm prmes t cilit institucioni vendos se kush duhet t flas dhe kush jo. Nuk jemi ne, ata q i miratojm fjalimet q vijn ktu.

Ne e dim se fjala e lir mund t shkaktoj dhimbje. Debati i hapur mund t jet i vshtir dhe i paprshtatshm. N disa raste, edhe mund t abuzohet me besimin ton.

2 pik Nse argumenton n mnyr t plot pse me lirin e fjals mund t abuzohet. OSE 1 pik Nse argumenton n mnyr t pjesshme pse me lirin e fjals mund t abuzohet. DHE 1 pik Nse argumentin e dhn e mbshtet me ilustrimet e duhura. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike Varianti A

AKP 2 29 maj 2015

Pyetja 8 (b) 2 pik Argumenti sht subjektiv. Arsyeja: Prdorimi i shprehjes ne besojm, pra ai mbshtetet n gjykime personale, jo n t dhna,

fakte apo n studime t ndryshme shkencore.

1 pik Nse prcakton llojin e argumentit. DHE 1 pik Nse shpjegon arsyen pse argumenti sht i till (subjektiv). 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. _______________________________________________________________________________________________ Pyetja 9 3 pik Interpretimi i plot:

Thelbi i prgjigjes duhet t lidhet me iden se shpesh e vrteta mund t mos na plqej dhe mund t mund t mos duam ta dgjojm. Ajo mund t krkoj sakrifica dhe mund t shkaktoj dhimbje.

Interpretim i pjesshm:

E vrteta mund t shkaktoj dhimbje. E vrteta mund t mos pranohet nga t gjith. E vrteta mund t shkaktoj konflikte, paknaqsi.

E veanta e paragrafit prmbylls: Paragrafi prmbylls (q zakonisht jep nj prfundim) e l t hapur debatin. Kjo do t thot q ky debat nuk shteret, pikrisht pr shkak t raportit q kan njerzit me t vrtetn.

2 pik Nse interpreton n mnyr t plot fjalin e dhn. OSE 1 pik Nse interpreton n mnyr t pjesshme fjalin e dhn. DHE 1 pik Nse gjen t veantn e paragrafit prmbylls. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. Nxnsi do t marr pik edhe kur n prgjigjen e dhn bn nj interpretim t ndryshm nga modeli i dhn, por q tregon thelbin e fjalis s dhn. _______________________________________________________________________________________________ Pyetja 10 2 pik Mbiemrat: t rrezikshme, t fuqishme.

2 pik Nse identifikon dy mbiemrat q cilsojn idet. OSE 1 pik Nse identifikon vetm nj mbiemr q cilson idet. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

AKP 1 29 maj 2015

PROVIMI I MATURS SHTETRORE 2014

AGJENCIA KOMBTARE E PROVIMEVE

PROVIMI I MATURS SHTETRORE 2015

SESIONI I

SKEMA E VLERSIMIT T TESTIT

Varianti A Lnda: Gjuh shqipe dhe Letrsi Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike _______________________________________________________________________________________________ PJESA I

Liria e fjals Pyetja 1 A 1 pik Pyetja 2 C 1 pik Pyetja 3 D 1 pik Pyetja 4 A 1 pik Pyetja 5 B 1 pik Pyetja 6 A 1 pik Pyetja 7 D 1 pik _______________________________________________________________________________________________ Pyetja 8 (a) 2 pik Autori mendon se duhet mbshtetur fjala e lir, sepse ajo t on drejt s vrtets. OSE Autori mendon se n universitetin q ai prfaqson, besohet n tri gjra: vlern e krkimit intelektual,

integritetin e individve dhe aftsin e antarve t ktij komuniteti universitar pr t menduar n mnyr racionale dhe pr t punuar fort drejt s vrtets.

Argumenti: Ne nuk mundemi q njkohsisht ti prkushtohemi prparimit intelektual dhe, n t njjtn koh, t vendosim kufizime n at q mendohet apo diskutohet.

1 pik Nse tregon pse autori mendon se duhet mbshtetur fjala e lir. DHE 1 pik Nse shkruan argumentin kryesor t autorit. OSE 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. N prgjigjen e dhn, nxnsi mund ta marr argumentin si fjali t gatshme nga teksti ose ta perifrazoj.

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike Varianti A

AKP 6 29 maj 2015

Pyetja 22 2 pik Karakterisika t stilit n kt fragment: lirik, poetik, prshkrues, i detajuar, i orientuar, me

nnkuptime, ndrthurja e reales me fantastiken. 2 pik Nse identifikon dy karakteristika t stilit t Markezit. OSE 1 pik Nse identifikon vetm nj karakteristik t stilit t Markezit. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. _______________________________________________________________________________________________ Pyetja 23 2 pik E veanta qndron pikrisht n at q nj cop akulli, dika kaq e zakonshme, konsiderohet si

shpikja m e madhe n bot.

Kjo na l t kuptojm se kta njerz dhe ky vend jan shum t izoluar, larg gjithkaje q ndodh n bot. Habia e Hose Arkadios kur e prek akullin, e dshmon pikrisht kt. Reagimi i tij vjen nga padija, mosnjohja.

1 pik Nse tregon t veantn q qndron n faktin se pse akulli konsiderohet si shpikja m e madhe. DHE 1 pik Nse tregon se far zbulohet prmes ksaj t veante n lidhje me vendin dhe banort e tij. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. _______________________________________________________________________________________________ Pyetja 24 2 pik Fragmenti ka prshkrime t mrekullueshme t situatave dhe ngjarjeve, t personazheve, ndjesive dhe

veprimeve t tyre, por asnj shpjegim nga ana e autorit.

Narratori thjesht tregon se far ndodh dhe nuk ka shprehur ndonj opinion mbi ngjarjet apo mnyrn se si ato ndodhin. Gjrat ndodhin sepse ndodhin. Narratori qndron n distanc, nuk ndrhyn pr asgj dhe nuk shprehet pr asgj.

1 pik Nse analizon mnyrn e rrfimit n kt fragment. DHE 1 pik Nse prgjat analizs ndalet veanrisht edhe n pozicionin e autorit. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. _______________________________________________________________________________________________

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike Varianti A

AKP 5 29 maj 2015

Pyetja 21 (a) 1 pik Ardhja e arixhinjve n Makondo nnkupton lidhjen e banorve t ktij vendi me botn e largt; nj

dalje nga izolimi dhe vetmia ku ata jan mbrthyer. Ardhja e tyre sjell gjallri dhe ngjyra n jetn e banorve t vendit.

1 pik Nse tregon se nnkupton ardhja e arixhinjve n Makondo. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. _______________________________________________________________________________________

Pyetja 21 (b) 2 pik

Prgjigje e plot:

Po, jan t ndryshm. Arixhinjt jan njerz t lir q lvizin kudo, ndrsa banort e Makondos

jan t izoluar; ata lvizin rrallher nga fshati. OSE Arixhinjt jan njerz q shfrytzojn gjithka q din. Jan pikrisht ata q sjellin gjra ndryshe

n Makondo, q gjallrojn vendin dhe jetn e vakt dhe t izoluar t banorve t fshatit. OSE Arixhinjt shfaqen m t ditur se banort e Makondos (episodi me akullin etj.). Lvizja e lir e

tyre bn q ata t jen n kontakt me t rejat q shfaqen n vendet ku ata shkojn.

Prgjigje e pjesshme: Po, jan ndryshe pasi jan njerz t lir. OSE Jan njerz q din m shum. OSE Jan njerz q lvizin m shum. Jan njerz q shfrytzojn paditurin e t tjerve pr t prfituar.

2 pik Nse argumenton n mnyr t plot ndryshimin mes arixhinjve dhe banorve t Makondos. OSE 1 pik Nse argumenton n mnyr t pjesshme ndryshimin mes arixhinjve dhe banorve t

Makondos. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. Nxnsi do t marr pik edhe kur n prgjigjen e dhn, jep nj formulim m ndryshe se modeli i prgjigjes, por q komisioni i vlersimit e gjykon t sakt. _______________________________________________________________________________________________

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike Varianti A

AKP 4 29 maj 2015

PJESA II Markez Njqind vjet vetmi Pyetja 13 C 1 pik Pyetja 14 C 1 pik Pyetja 15 B 1 pik Pyetja 16 A 1 pik Pyetja 17 D 1 pik Pyetja 18 B 1 pik _______________________________________________________________________________________________ Pyetja 19 3 pik Marrdhnie miqsore. Shpjegimi: Hose Arkadio e krkon mikun e tij papushim dhe ndihet keq (shtanget) kur merr vesh se

ai ka vdekur. Mnyra se si autori e prshkruan, thekson dhimbjen e madhe shpirtrore q Hoseja ndien pr humbjen e mikut t tij.

Ilustrimi:

Hose Arkadio Buendia krkonte gjithandej, me sy t akrritur si nj i ndrkryer, mikun e tij Melhiades, q ky tia zbulonte t fshehtat e pakufishme t atij spektakli t mrekullueshm.

I piklluar nga mandata, Hose Arkadio Buendia ngriu n vend, duke u munduar t mposhtte dhimbjen.

1 pik Nse prcakton llojin e marrdhnies. DHE 1 pik Nse e shpjegon kt marrdhnie. DHE 1 pik Nse shpjegimin e mbshtet me nj ilustrim. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare. Nse n prgjigjen e dhn nxnsi jep nj ilustrim q nuk paraprihet nga shpjegimi ose nuk sht n funksion t arsyetimit, ather ai nuk do t marr pik. _______________________________________________________________________________________________ Pyetja 20 3 pik Autori ndrthur realen me fantastiken pr t nxitur m tepr fantazin apo imagjinatn e lexuesit, pr

ta br pjesn m trheqse. Momentet: gjeti nj arixhi armen fjalpak pr ti ofruar nj lloj shurupi q t bn t padukshm; shndrrimi i arixhiut n pellg zifti; magjistar t tjer q shfaqeshin secili me nga gjasht krah t prdredhur; pellgu i armenit fjalpak u avullua n hi.

1 pik Nse jep qllimin e ndrthurjes s reales me fantastiken. DHE 2 pik Nse identifikon dy momente t ksaj ndrthurjeje. 0 pik Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.