Post on 02-Aug-2020
MADDE VE ISI
Madde, doğada fiziksel özelliklerine göre katı,
sıvı ve gaz olarak 3 halde bulunur.
Madde hangi halde olursa olsun bütün maddeler
taneciklerden oluşmuştur.
KATISIVI
GAZ
MADDE VE ISI
Maddeyi oluşturan tüm taneciklerin hareketli olduğunu biliyoruz…
Peki!!!
Maddeleri oluşturan bu taneciklerin hareketlerini değiştirebilir miyiz?
MADDE VE ISI
MADDE VE ISI
MADDE VE ISI
Maddeler ısı aldığında maddeleri oluşturan
tanecikler daha hızlı, ısı verdiğinde ise tanecikler
daha yavaş hareket ederler.
Fakat maddeleri oluşturan taneciklerin büyüklüğünde
bir değişiklik olmaz.
Taneciler arasındaki mesafe ise belirgin olarak değişir.
MADDE VE ISI
Örneği beraber çözelim …!
BU KARMAŞADAN KURTULMANIN ŞİFRESİ ÇOK BASİT
MADDE VE ISI
Eğer belirtilen değer termometre ile ölçülebiliyorsa, sıcaklıktır.
Isı ise, maddeler arasında alınıp verilen enerjinin adıdır.
Isı ve Sıcaklık Nedir?
Isı ve Sıcaklık Nedir?
Isı, sıcaklığı yüksek olan maddeden düşük olan
maddeye aktarılan enerjidir.
Isı, bir maddenin taneciklerinin sahip olduğu
hareket enerjisinin toplamına denir.
Sıcaklık, taneciklerinin ortalama hareket
enerjilerinin bir göstergesidir.
Örneği beraber çözelim …!
Örneği beraber çözelim …!
Sıcaklık, bir maddenin aldığı ya da verdiği ısı enerjisinin
göstergesidir. Bu nedenle sıcaklığın var olmasının nedeni ısı
enerjisidir.
Bir maddeye ısı enerjisi verildiğinde verilen ısı enerjisini
alan tanecikler bu ısı enerjisini kinetik enerjiye çevirir. Bu nedenle
taneciklerin kinetik enerjisi artacağı için maddenin sıcaklığı artar.
Isı ve Sıcaklık Arasındaki İlişki
Sıcaklık, bir maddenin aldığı ya da verdiği ısı enerjisinin
göstergesidir. Bu nedenle sıcaklığın var olmasının nedeni ısı
enerjisidir.
Bir madde dışarıya ısı enerjisi verdiğinde taneciklerin kinetik
enerjisi azalacağı için maddenin sıcaklığı azalır.
Isı ve Sıcaklık Arasındaki İlişki
Sıcaklık farkından dolayı maddelerin tanecikleri arasında enerji aktarımı gerçekleşir, bu aktarılan enerjiye ISI denir.
Isı Nedir?
Hızlık hareket eden tanecikler yavaş hareket eden tanecikler ile çarpışır.
Taneciklerin çarpışması esnasında ısı alış verişi gerçekleşir.
Çarpışmadan sonra hızlı hareket eden tanecikler yavaşlarken, yavaş hareket eden tanecikler hızlanır.
Isı Aktarımı Nedir?
Isı Aktarımı Nedir?
Maddeler ısı aldıkça maddeyi oluşturan taneciklerin hareketleri hızlanır; ısı verdikçe yavaşlar.
Bu durumu günlük hayatımızla karşılaştırdığımız hangi olaylarla açıklayabiliriz?
Isı Aktarımı Nedir?
1. Burada ısı aktarımının yönü nasıldır?
2. Maddelerin sıcaklığı nasıl değişir?
ISI AKTARIMI NEDİR?
Sıcaklıkları aynı iki madde arasında ısı aktarımı gerçekleşir mi?
Bu iki maddeden birinin sıcaklığı diğerinden farklı olması halinde ne olur?
55 C 55 C
Sıcaklıkları farklı iki madde bir araya geldiğinde aralarında
ısı alışverişi olur.
Sıcaklığı fazla olan madde ısı verir, sıcaklığı az olan ise ısı
alır.
Yani sıcaklığı fazla olan maddenin sıcaklığı az olan maddeye
doğru ısı akışı olur.
ISI AKTARIMI NEDİR?
Maddeler arasındaki ısı alışverişi her iki maddenin sıcaklığı eşit oluncaya kadar devam eder.
Maddeler arasındaki ısı alışverişi durduğunda her iki maddenin sıcaklığı da eşit olur.
ISI AKTARIMI NEDİR?
55 C 55 C
Bulunduğu ortama göre sıcaklığı yüksek olan her madde çevresine ısı aktarır.
Isı maddelere çeşitli yollarla yayılır.
Güneşin dünyamızı ısıtması, yemek yaparken tencerenin ısınması ve yemeğin pişmesi gibi olayların her birinde ısı farklı yollarla yayılır.
Isı Aktarımı Nedir?
Maddelerin bir ucundan diğer ucuna ısı aktarımı taneciklerin birbirine çarpması sonucunda gerçekleşir.
Madde ısı aldığında tanecikler daha hızlı titreşir ve yanlarındaki taneciklere çarparak onların daha hızlı titreşmesini sağlar.
Aynı şekilde bu taneciklerde diğer taneciklere çarpar ve onlarında titreşim hızını arttırır. Böylece ısı madde boyunca aktarılmış olur.
Isının Yayılma Yolları
Maddeleri oluşturan taneciklerin birbirine çarpması ile ısının aktarılmasına ısının iletim yoluyla yayılması denir. Katı
maddelerde ısı iletim yoluyla yayılır.
Isının Yayılma Yolları
Isının iletim yoluyla yayılması, maddeler birbirine temas ettiğinde de olur. Örneğin, yanan sobanın üstüne çaydanlık koyduğumuzda, sadece çaydanlığın altının sobaya değmesine rağmen, çaydanlığın metal kapağı, ısının iletilmesi sebebiyle ısınır. Isı çaydanlığın sıcak olan kısmından soğuk olan kısmına doğru iletilir.
Isının Yayılma Yolları
Örneği beraber çözelim …!
Katı halde bulunan maddelerde ısı aktarımının iletim yoluyla olduğunu öğrendik.
Peki…
Sıvı ve gaz haldeki maddelerde ısı iletimi nasıl gerçekleşiyor olabilir???
Isının Yayılma Yolları
Bütün maddeler taneciklerden oluştuğu için katı, sıvı ve gaz halde bulunan tüm maddelerde ısının iletim yoluyla yayılması görülebilir.
Isının Yayılma Yolları
Ancak ısının iletim yoluyla yayılması katı halde bulunan maddelerde, sıvı ve gaz halde bulunan maddelere göre daha kolaydır.
Çünkü katı maddeler oluşturan tanecikler arasındaki boşluk genellikle çok azdır, bu sebeple tanecikler arasındaki ısı iletimi kolay olur.
Isının Yayılma Yolları
Biraz da soru çözelim mi?
Güneşli bir kış günü evimizin içinde, pencerenin önünde
durduğumuzda güneş bizi ısıtır, fakat dokunduğumuzda camın
soğuk olduğunu hissederiz.
Güneşin bizi ısıtıp, camı ısıtmamasının nedeni ne
olabilir?
Isının Yayılma Yolları
Cam gibi saydam maddeler ışığı geçirdikleri için kolay ısınmazlar.
Fakat biz pencerenin önünde camdan geçen ışınlar sayesinde
ısınmış oluruz.
Isı kaynağından yani güneşten bize doğrudan temas olmamasına rağmen ısı aktarımı IŞIMA
yoluyla gerçekleşmiştir.
Isının Yayılma Yolları
Isının Yayılma Yolları
Isı kaynağından cisme doğrudan temas olmadan ısının ışınlar
şeklinde aktarımı IŞIMA yoluyla yayılma denir.
Isının Yayılma Yolları
Dünyamızın güneş ışınları sayesinde ısındığını biliyoruz.güneşten yayılan ışınlar uzay boşluğunda hareket ederek ışıma yoluyla dünyamıza gelir.
Isının Yayılma Yolları
Kışın güneşli günlerde dışarıda sıcaklık sıfırın altında iken evimizin güneş alan kısmı soba yanmasını gerektirmeyecek kadar ısınır. Bu olay ışıma yoluyla ısı yayılmasına iyi bir örnektir.
Bundan dolayı da kışların soğuk geçtiği bölgelerde, ev ve iş yerlerimizin güneş almasını tercih ederiz.
Isının Yayılma Yolları
Dünyamız gündüzleri güneşten ışıma yoluyla gelen ışınlar sayesinde ısınır, fakat geceleri güneşten ışıma yoluyla ısı alamaz. Buna rağmen dünya, geceleri ışıma yoluyla ısı yayar.
Bunun içindir ki kayalar, toprak, dereler, göller, yaşadığımız ortamlar geceleri gündüzlere göre daha soğuktur.
Dünya geceleri daha soğuk olmasına rağmen gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı en fazla 10-15 ºC olur.
Dünya’nın uydusu olan Ay’da sıcaklık gündüzleri 120 ºC, geceleri ise -155 ºC’ a ulaşır. Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkının bu kadar uzun olmasının sebebi Ay’da atmosferin olmamasından kaynaklanmaktadır.
Atmosfer güneş ışınlarının tamamını yeryüzüne ulaştırmaz. Bundan dolayı Dünya’nın çok sıcak olması engellenir.
Ayrıca atmosferi oluşturan gazlar, yeryüzünün yaydığı göremediğimiz ışınların uzaya yayılmasını engelleyen bir perde oluşturur.
Sera Etkisi Nedir?
Atmosfer güneş ışınlarının bir kısmının yeryüzüne ulaşmasına izin verirken yeryüzüne ulaşan ışınların bir kısmının da dışarı çıkmasını engeller. Bu olaya SERA ETKİSİ denir.
Sera Etkisi Nedir?
Sera Etkisinin Nedenleri
Atmosferi oluşturan gazlar dünya için elverişli sıcaklığı sağlar.
Ancak bazı gazların miktarlarının çeşitli sebeplerle artması Dünya’nın normalden daha fazla ısınmasına yol açar.
Endüstrinin gelişmesi motorlu araçların sayısının artması vb. sonucu fosil yakıtların kullanımı, buna bağlı olarak da çevreye yayılan gaz miktarı da artmaktadır.
Bu durum buzulların erimesine ve bunun sonucunda da iklimlerin değişmesine sebep olur.
Sera Etkisinin Nedenleri
Sıvı ve katı halde maddelerde ısının iletim yoluyla yayılmasını karşılaştıracak olursak hangi durumda iletim daha hızlı olduğunu tahmin edebilir miyiz?
Isının Yayılma Yolları
Sıvı haldeki maddelerde tanecikler arası boşluklar katı haldeki maddelere göre daha fazladır.
Bu sebeple sıvılarda iletim yoluyla ısı yayılması daha yavaş gerçekleşir.
Isının Yayılma Yolları
Isının Yayılma Yolları
Peki,Sıcak su altta, soğuk su üstte iken
suların karışmasının kısa sürede gerçekleşmesinin
sebebi ne olabilir?
Tenceredeki suyu ısıtmaya başladığımızda kabarcıkların oluştuğunu ve bu kabarcıkların aşağıdan yukarıya doğru hareket ettiğini hepimiz görmüşüzdür.
Öncelikle tencerenin dibindeki su ısınır. Tencerenin dibinde ısınan su kabarcıklar oluşturarak yüzeye yükselirken, yüzeydeki henüz ısınmamış olan su tanecikleri dibe iner.
Isının Yayılma Yolları
Sıcak su yükselirken soğuk suyun onun yerine geçmesi ile suyun tamamı ısınır.
Isının bu şekilde yayılmasına KONVEKSİYON yolu ile yayılma denir.
Isının Yayılma Yolları
Biraz da soru çözelim mi?
İLETİM YOLUYLA
IŞIMA YOLUYLA
KONVEKSİYON YOLUYLA
ISININ YAYILMA YOLLARI
Isının Yayılma Yolları
Isı ocaktan metal tavaya daha çok IŞIMA yoluyla aktarılır.
Metal tava ısı aldıkça tavanın metal sapı dahil her tarafına İLETİMyoluyla ısı yayılır.
Çorbanın ısınması ise KONVEKSİYON yoluyla gerçekleşir.
Isının Yayılma Yolları
Örneği beraber çözelim …!
Isının Yayılma Yolları
Örneği beraber çözelim …!
Isının yansıması ve soğurulması
Isının yansıması ve soğurulması
Farklı renkteki yüzler ışınları farklı miktarda tutar. Maddelerin ışınları tutmasına SOĞURMA denir.
Koyu renkli yüzeyler ışınların çoğunu soğurken, açık renkli yüzeyler ışınların çoğunu geri gönderir buna YANSITMA denir.
Bu sebeple koyu renkli yüzeyler açık renkli yüzeylere göre daha çok ısınır.
Isının yansıması ve soğurulması
Örneği beraber çözelim …!
Biraz da soru çözelim mi?
Isının yansıması ve soğurulması
Isının yansıması ve soğurulması
Işınları yansıtan parlak ve yansıtıcı yüzeyler, ışınları soğurmadığı için ısınmaz.
Işınları soğurmayan yüzeyler, ısı yalıtımı gerektiren yüzeylerin kaplanmasında kullanılır.
Isının yansıması ve soğurulması
Isının yansıması ve soğurulması
Termosa sıcak bir madde koyduğumuzda, bu maddeden yayılan ışınlar termosun parlak ve yansıtıcı yüzeyine çarparak geri döner.
Böylece maddenin dış ortama ısı yayması engellenmiş olur.
Aynı şekilde termosa soğuk bir madde koyduğumuzda, termosun parlak ve yansıtıcı dış yüzeyi dışarıdan gelen ışınları yansıtacağı için madde ısı almaz.
Isının yansıması ve soğurulması
Isının yansıması ve soğurulması
Örneği beraber çözelim …!
Örneği beraber çözelim …!
Örneği beraber çözelim …!
Örneği beraber çözelim …!
Örneği beraber çözelim …!
Peki…
Isının yayılması bütün maddelerde aynı hızda mı gerçekleşir???
CAMTAHTA PLASTİK DEMİR
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Yemek yaparken annelerimizin metal kaşık yerine tahta kaşık tercih etmesinin sebebi ne olabilir???
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Tel, metal kaşık gibi maddelerin tanecikleri düzenli ve sıkı bir yapıda bulundukları için ısıyı çok iyi iletirler.
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Fakat bütün maddeler ısıyı iyi iletmezler. Tahta, plastik, hava gibi maddeler örneğin.
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Farklı maddeler ısıyı farklı hızla iletirler.
Isının bir maddede yayılma hızı o maddenin iletken mi yoksa yalıtkan mı olduğuna bağlıdır.
Maddeleri oluşturan tanecikler arasındaki boşluk ne kadar fazla ise o maddeler o kadar kötü iletkendir.
Isıyı iyi ileten maddeler ısı iletkeni, ısıyı iyi iletmeyen maddeler ısı yalıtkanı olarak adlandırılır.
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
ISI İLETKENİ
Demir
Bakır
Alüminyum
Altın
Gümüş
ISI YALITKANI
Beton
Plastik
Saman
Tahta
Cam yünü
Köpük
Biraz da soru çözelim mi?
Karlarla kaplı kutup bölgelerinde insanlar kardan yaptıkları “iglo” adı verilen evlerde yaşamaktadırlar.
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Dışarıda sıcaklık -70ºC iken bu insanlar, igloların içinde sadece bir mum yakarak nasıl üşümeden kalabiliyorlar?
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Kar üzerinde duran minik kuşun resmine bakalım.
Bu kuş vücut sıcaklığını nasıl koruyor olabilir?
Tüylerini kabartmış olduğunu görüyoruz.
Bu kuşun tüylerini kabartmış olması ısı kaybına nasıl bir etki yapabilir?
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Kutup ayıları kalın kürkleri sayesinde çok soğuk ortamlarda bile
vücut sıcaklıklarını korurlar.
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Kışın giydiğimiz kıyafetlerin pamuk, yün ve kuş tüyü gibi malzemelerden yapılmasını neden tercih ederiz?
Tüylü malzemelerin ısı yalıtımını sağlama nedenleri neler olabilir?
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Isıyı iyi iletmeyen maddeler YALITKAN maddeler olarak adlandırılırlar.
Isı akışını yavaşlatmak istediğimiz durumlarda plastik, tahta gibi yalıtkan maddeleri kullanarak yalıtımı sağlarız.
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
Yalıtım için kullanılan bazı malzemelerin içinde
hava bulunur…
Sizce hava ısı akışını
nasıl yavaşlatıyor olabilir???
Isı iletkeni – Isı Yalıtkanı
cam yünü Çatı yalıtım
zemin
döşeme
yansıtıcı
yüzey
asbestçift camstrafor
muşamba laminant çift cam
1.Isı yalıtımını sağlaması
2.Kolay şekil alması
3.Hafif olması
4.Ucuz olması
5.Böcekler tarafından yenilmemesi
6.Ateşten az yada hiç etkilenmemesi
7.Uzun ömürlü olması
8.Çabuk çürümemesi dayanıklı olması…
Gibi özellikler yalıtım maddelerinde aranan özelliklerdir.
Yalıtım
malzemeleri
Yanma
özelliği
Kullanıldığı
yerler
Kullanım
ömrü
Plastik köpük Alev alır Dış ve iç duvar Uzun ömürlüdür
Ahşap Alev alır Dış ve iç
döşeme
Kısa ömürlüdür
Taş yünü Yanmaz Tavan, iç ve dış
duvar
Uzun ömürlüdür
Cam yünü Zor alev alır tavan, iç ve dış
duvar, güneş
paneli, tesisat
boruları
Uzun ömürlüdür
Katran Alev alır Tavan Kısa ömürlüdür
Örneği beraber çözelim …!
Ev ve iş yerlerimizdeki yalıtımın enerji tüketiminde,
doğal kaynaklarımızın korunmasında ve
ekonomideki etkisi neler olabilir?
Isı yalıtımı olmayan evlerde…
Örneği beraber çözelim …!
iletim
ışıma
konveksiyon
iletkenyalıtkan
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
Biraz da soru çözelim mi?
A) Açık renkli elbiselerin ışığı soğurması
B) Açık renkli elbiselerin ışığı yansıtması
C) Koyu renk elbiselerin ışığı yansıtması
D) Koyu renk elbiselerin ısı kaybını önlemesi
Biraz da soru çözelim mi?
A) İletim ve ışıma
B) İletim
C) Işıma
D) Konveksiyon
Biraz da soru çözelim mi?
Beni Dinlediğiniz
için teşekkür ederim!