ျမနမာဘာသာန႕ တငျပထားပါတယ

Article in Burmese

မြနဘာသာစကားထက ေမြးစားစကားမား Loan Words in Mon

ေလလာတငျပသ Dho-ong Jhaan

2

မြနဘာသာစကားထက ေမြးစားစကားမား Loan Words in Mon

“ဘာသာစကားအသးသးသည အခငးခငး ဆကဆေရာေႏာမရာက ၾကြယဝလာတတ သညမာ ဓမၼတာပင ျဖစသည။”

ျမနမာအဘဓာနေကာကႏတခက

သဝဏၰဘမ႐ မြနလမးေတြဟာ ဘစ ၂၅၀ ေလာကကပ ႐ငေသာန ႏင ႐ငဥတရ မေထရ ၂-ပါးရ႕ လ႕လ ပေယာဂေၾကာင ေထရဝါဒ ဗဒၶသာသနာက ကးကြယခြင ရ႐ခၾကပါတယ။ ဒါေၾကာင အဒအခနကတညးကပ သဝဏၰဘမ႐ မြနေတြဟာ အႏၵယဘာသာစကားႀကးေတြ ျဖစတ သကတ၊ ပါဠတ႕န႕ ႀကဆခရပါတယ။ ဒမာ မြနဘာသာစကားထက သကတ၊ ပါဠစကားလးမား ဝငေရာကလာေတာတယ။ တစခါ သဝဏၰဘမ ပဂ အငပါယာအတြငးက ကေရာကသြားတအခါ မြနလမးတ႕ဟာ အထကျမနမာျပည႐ ျမနမာလမးေတြန႕ အဆကအဆ၊ အေပါငးအသငး ပမားခၿပး ေခတအဆကဆက ျမနမာစကားေတြ ေမြးစားခတယ။ အေနာကဥေရာပႏငငေတြက သာသနာျပေတြ၊ စြန႕စားလသေတြ ေရာက႐လာတအခါမာလညး မြနစကားဟာ ပမၾကြယဝျခငးက ေရာက႐လာတယ။ ျမနမာစကားမာ ေမြးစားထားၿပးသား ေမြးစားစကားလးေတြက မြနတ႕က တစဆငခ ေမြးစားၾကတာကလညး အခခနအထပ ျဖစပါတယ။ ေအာကမာ ေမြးစားစကားတခ႕က ေဖာျပ ထားပါတယ။ သကတမ ေမြးစားစကားလးမား

ၿဂဟ (ျဂဟ) ဓရ (ဓရမ) ပန (ပဏ) ဗာယပ (အေနာကေျမာက(အရပ)) (ဝါယဝ) သႀကၤာန (သႀကၤာႏ) သပဝ (သပရဏ) သြဝ (အထကေကာငးကငဘ) (သြရဂ) သြဟ (သြသ) အမာတ (အမာတာ)

3

အစာ / အာစာ (အာစာရယ) ပးဒဟ (ပဂေခတ-ဗာေဒသ) (ဝာေဒဂ) ႀသ႘ (ကာကႀသ႘) (ၿဂ႘) ရး (ရာျပဋ) (အစာ)သဝ (ဂလ)

ပါဠမ ေမြးစားစကားလးမား (က)

ကထန (ကထန) က႐ဏာ (က႐ဏာ) ကာယ (ကာယ) ကာလ/လ (ကာလ) ကသ (ကသလ > ကသလ > ကသ) ကဋ (ေကာဋ) ကပ (ကပၸ) က/ကမ (ကမၼ)

(ခ)

ဂလာ (ကလ > ခလာ > ဂလာ) ခႏၶ (ခႏၶ)

(ဂ)

ဂက (ကလ) ဂ႘တ (ဂ႘တ) ဂ (ဂဟ) ဂဏ/ဂန (ဂဏ)

4

(စ)

စ႐တ (စရတ) စတ (စတ) ေစတ႘ (ေစတယ) စက (စက) စတ (စတ)

(ဆ)

ဆႏၵ (ဆႏၵ)

(ဇ)

ဇာတ (ဇာတက) ဇာတ (ဇာတက)

(ဌ)

ဌာန (ဌာန)

(တ)

တတယ (တတ႘ယ) တသခ/တသက (သခ) (သတ)တရစၧာန (တရစၧာန) တရယာ (တရယာ) တကသ (တကသ႘လာ > တကသလ > တကသ)

(ဒ)

ဒညာတ (ဉာတက) ဒဒက (ဒကၡ) ဒကာ (ဒါယကာ) ဒတယ (ဒတ႘ယ) ေဒဝတ (ေဒဝတာ) ဒစၥရတ (ဒစၥရတ) ဒဏ (ဒ႑)

5

ဒါန (ဒါန) ဒန (ဒန) ဒဟ (ဒသန > ဒသ > ဒဟ)

(ဓ)

ဓာတ (ဓာတ)

(န)

နဂ (နဂမ > နဂမ > နဂ) နဒါန (နဒါန) နမတ (နမတ) နာ (နာဂ > နာဂ > နာ) န (နယ > နယ > န) နာ (နယက > နာယ > နာ) နာ (နယ > နာယ > နာ) နဗၺာန (နဗၺာန)

(ပ)

ပဋသႏၶ (ပဋသႏၶ)

ပရသာတ/ပရသာတ (ပရသ (ပါဠ) / ပရၑဒ (သကတ) )

ပရသာတ က ပမသငေတာပါတယ။ ခရးေဆာငျမနမာအဘဓာန စာမကႏာ ၁၈၀ မာ

ပရသတ /ပရတသတ/ န-လစလေဝး။ [သ- ပရၑဒ] လ႕ေဖာျပပါ႐ပါတယ။

ရငးျမစစကားလးက သကတ (သ လ႕အတေရးထားတယ) ပါ။ ဒအဘဓာနမာပ စာမကႏာ ၁၈၄ မာ

ပရသ /ပရသာ/ န-ေယာကား။ [ပါ-ပရသ] လ႕ပါပါတယ။ ရငးျမစစကားလးက ပါဠျဖစပါတယ။

မြန “ပရသာတ” က ျပနဆနးစစတအခါ ဗမာစကားလး “ပရသတ” လပ “လစလေဝး” လ႕ပ အနကထြကပါတယ။ ဒါေပမယ မြနစာေပအသးျပသေတာေတာမားမားကေတာ “ပရသာတ” လ႕ပ အသးမားပါတယ။ “ပရာတ” လ႕ေတာင ေရးသေတြ႐ၾကပါတယ။

6

ဒါက ပါဠစကားလး ပရသ န႕ ေရာေထြးေရးသားမႈလ႕ ေကာကခကခႏငပါတယ။ မြနအဆေတာတစေယာကက “ပရသာတ (ပရသာတ) ပ႙ ကဂြ ဍကေပငကတသခစတ၊ တသခကာယည” လ႕ ေျပာရင ကေနာတ႕က ကားကားမမ သ႕ပရသတလအားလးက ေျပာတယလ႕ပ မတယၾကပါတယ။ အမးသား (ေယာကား) ပရသတေတြကပ ေျပာတယလ႕ မမတယၾကပါဘး။ (ခရးေဆာငျမနမာအဘဓာန က ျမနမာစာအဖြ႕ဥးစးဌာနကထတေဝပါတယ။)

ပဋကတ (ပဋက) ပထဇန (ပထဇန) ပဂ (ပဂၢလ > ပဂလ > ပဂ) ပဇ (ပဇာ) ပစၥပၸန (ပစၥပၸႏၷ) ပစၥယ (ပစၥယ) ပညာ (ပညာ) ပ႒ာန (ပ႒ာန) ပ႑တ (ပ႑တ) ပလင (ပလကၤ) ပါဌ (ပါဌ) ပစၧာ (ပစၧာ) ပဒ (ပါဒ) ျပာသာဒ (ျပာသဒ)

(ဖ)

ဖ (ဖလ > ဖလ > ဖ)

(ဗ)

ေဗဒ (ေဝဒ) ေဗဒင (ေဝဒဂၤ) [ဗမာလ “ေဗဒင”] ဗလ (ဗလ)

(ဘ)

ဘဝ (ဘဝ) ဘာသာ (ဘာသာ) ဘ (ဘယ > ဘယ > ဘ)

7

ဘ (ဘမၼ > ဘမ > ဘ)

(မ)

မကရ/မကန (မကရ) မကဋ (မကဋ) မဟာေထရ/မာေထ (မဟာေထရ)

မဟာေထရ ဒါမမဟတ မဟာေထ က မာေထရ/မာေထ န႕စာရင ပမသငေတာပါတယ။ “မာ” က မြနစကားလး “ေယာငမာ” မာပါတ “မာ” န႕ ေရာေထြးသြားႏငတအတြကပါ။ ေ႐းေခတမြနစကားလး “မာေထ” ေရးသားမႈက “မ” ရ႕ေအာကမာ“ဟ” ပသဏၭာန အဆြေလးတစခပါတ ေရးသားမႈမးပါ။ ဒဘကေခတမာလ “ဟဆြ” က “--” ပစမးန႕ ႐ေနခတာ မဟတပါဘး။ (ေ႐းေခတမြနေကာကစာမားက႐ႈပါ။)

မာန (မာန) မာယာ (မာယာ) မသာ (မသာ) ေမထန (ေမထန) ေမာဟ (ေမာဟ) မဂၢင (မဂၢဂၤ) မတ (မတ) မက (မခဝါရ) မကၡဝါ (မခဝါရ) မခ (မခ) ေမတာ (ေမတာ) မက (မနက) မဟ (မႏ)

(ယ)

ယေသာဓရာ (ယေသာဓရာ) ယဂႏၶရ (ယဂႏၶ) ယန (ယာန)

(ရ)

ရာဇဝင (ရာဇဝသ)

8

ရတ (ရတနာ) ႐ပ (႐ပါ) ရဟသာ / ႐သာ (ရသ)

(လ)

ေလာက (ေလာက) လက (ေလာက) လာဘ (လာဘ)

(ဝ)

ဝါဒ (ဝါဒ) ဝန (ဝနယ > ဝနယ > ဝန) ဝ႘/လြ႘ (ဝရယ > ဝ႘ရယ > လြ႘) ေဝဒနာ (ေဝဒနာ) ဝညာဏ (ဝညာဏ) ဝတ (ဝတ) ေဝႏဝ (ေဝႏရာ > ေဝႏရ > ေဝႏဝ)

(သ)

သတ (သတ) သဘာဝ (သဘာဝ) သဘ/သေဘာ (သဘာဝ) သဘင (သဘာယ) သဟာ (သဟယ > သဟာယ > သဟာ) သာဓက (သာဓက) သာသနာ (သာသန) သရာ (သရာ) ေသာက (ေသာက) သသယ (သသယ) သသာ (သသာရ) သခပ (သေခပ) သင (သဃၤ) သငဃ (အသေခၤယ > သဃႋရ > သငဃ) သငဃ (သဟဠ > သဃႋဠ > သငဃ)

9

သစၥ (သစၥ) သည (သည) ေသ႒႘ (ေသ႒) သတ (သတ)

(ဟ)

ဟရာ (ေဟာရာ) ဟသာ (ဟသ) ဟတ (ေဟတ)

(အ)

အကး (အကာသ > အကာသ > အကး) အကာသ/အာကာသ (အာကာသ) အတက (အတ႘တ) အဓက (အဓက) အနာဂတ (အနာဂတ) အႏဘ (အႏဘာဝ) အပါ (အပါယ > အပါယ > အပါ) အဘသက (အဘေသက) အလၤကာ၊ လကၤာ (အလကၤာရ) အတ (အတ) အႏရာ (အႏရာယ > အႏရာယ > အႏရာ)

(အာ)

အယက (အာယကပၸ > အာယက > အယက) အာ႐/အ႐ (အာရမၼဏ > အာ႐မ > အ႐မ > အ႐)

(ဣ)

ဣန/အန (ဣႏၵ)

10

(ဥ)

ဥပစာ (ဥပစာရ) ဥပေဒ (ဥပေဒသ) ဥပမာ (ဥပမာန) ဥေယာဇန (ဥေယာဇန) ဥဒာန (ဥယန)

(ဨ)

ဨကရာဇ/ဨကရာတ (ဨကရာဇ) ဨကန (ဨကႏ)

ေအာကမာ ေဖာျပမ စကားလးေတြက အဓပၸာယတ၊ ေရးပဆငတတ မြန၊ ျမနမာစကားလးေတြ ျဖစပါတယ။ ဘယသက ဘယသ႕က ေမြးစားထားတယလ႕ ေဖာျပမာ မဟတပါ။ ျမနမာစကားက လကသညးကြငး ( ) အတြငးမာ ေဖာျပထားပါတယ။ (က)

ကညာ (ကညာ) ကနာ (ကနား) ကႏကမာ (ကႏကမာ) ေၾကာတ (ၾကတ) က (ၿခ) ခရာ (ခရာ) ဂဏန/ဂန (ဂဏနး)

(စ)

စရင / စာရင (စာရငး) စကကာ (စစက) စင (စင) စန (စန)

11

စ႘ဇန (စစဉ ) စ႘ေရင (စရင) စကၡ / စေကၡာ (စက)

(ဆ)

ဆက (ဆကသည) ဆကေဆာ (ဆကဆ) ဆင (ဆငးသည)

(ဇ)

ဇာ (ဇာ) ျဇပ (ဇရပ)

(ည)

ည႘ (ည)

(တ)

တဆပ (တဆပ) တင (တငသည) တင (တင) တငၛာ (တငါ) တာ (တ)

(ဒ)

ျဒဝ/ျဂဝ (တေယာ)

(န)

နန (နနး)

(ပ)

ပလင (ပလငး)

12

ပဝါ (ပဝါ) ပသာ (ပာ) ပင (ပင) ပါနခ႘ (ပနးခ) ပန (ပနကနသည) ေပ ါ (ပြ) ျပေျပင (ျပျပင)

(ဗ)

ဗာတ (ပတဝငး) ဗာတတလာ (ပတလား) ဗ (ပ)

(ဘ)

ဘက (ဖတၾကားသည) ဘတ (ဖတတေစၧ) ဘန (ဘနး)

(မ)

မန (မနးသည) မာ (မ)

(ယ)

ေယာငမာ (ေယာငမား) ယတမာ (ယတမာ) ယဟ (ယ)

(ရ)

႐ငဇင (႐ငးစငး) ႐န (႐နး)

13

(လ)

လမ (လမပင) လာ (လား) လကထက (လကထက) လ / လမ (လမ)

(ဝ)

ဝ (ဝ)

(သ)

သသာန (သန) သကသ႘ (သကေသ) ေသာန (သြနး) ေၾသာတ (သြတ)

(အ)

အကက (အေကာက) အၾကာ (အၾကား) အခင (အခန) အေခါန (အခြန) အစတ (အစတ) အဆက (အဆက) အတး (အတာ) အတင (အတငး) အရာ (အရာ) အရင (အေရာင) အရာပ (အရပ) အ႐င (အ႐ငး) အေရဝ (အေရးအျခား) အလက (အလက) အလ (အလး) အာဏာ (အာဏာ) အင (အငး)

14

အျခားဘာသာစကားမားမ ေမြးစားစကားမား ဂပနစကားက

ကရာေတ (Karate) ဇေဒါ / ဂေဒါ (Judo)

အရဗ (အာရပစကား) စကားက

ကတ႘ပါ (Qatifa) (ဗမာ - ကတပါ) ကပၸလ႘/ကာပၸလ႘ (Kafir)

ျပငသစစကားက

အနာသ / အနာတ (Ananas) ဗ႘႐ဝ / ဗ႘ေဒါ / ဗ႘ဍဝ (Bureau)

အဂၤလပစကားက

ကရန / ကေရန (Crane) ကာေတာန / ကာရေတာန (Cartoon) ကာေဗာန / ကာရေဗာန (Carbon) က႘ေလာ / က႘လဝ (Kilo) ကမၼတ႘ (Committee) ကဝေလာန႘ / ကဝလဝန႘ (Colony)

မေလးစကားက

ေဂါဒင / ဂဝဒင (ဂေဒါင) (Godown) ဒရန / ဒေရန (Durian) ဗလခင (Belachan) (မ)သက (Sagu)

ဟႏၵစကားက

ပငကာ (ပခါ)

15

(ဗယာေၾကာ) (ဗယာ+ေၾကာ (ျမနမာ) ) ပလ႘ (ပလ႘) ပါဇာ/ပါဂာ (ဗာဇာ) မလ႘ (မလ႘) အာလ (အာလ)

တ႐တစကားက

တ (Zhu) ေဖဝ (Pai) ဖာ (Paw lang Pa) (ဥပမာ - ညး ဖာဒဿင မဟေဇာက။ [Nyiah paa mawng

ma-niih ha-nook.)

ဟႏၵစကားက

သမသာ (Samosa) တငက႘ / တာငက႘ (Tanki) နမနာ (Namuna) ဗတာ(ဘတာ) (Guda)

ထငးစကားက

လကဆင/လကဇင (မန႕လကေဆာငး) (Laut chaung)

ပါ႐နစကားက

(ဒေပါက) (Dum-pukht)

အျပာေရာငခယ စကားလးေတြက အသးျပဖ႕ပမသငေတာပါတယ။ အနေရာငခယစကားလးေတြကေတာ အသးျပမႈ႐ေပမ (႐ႏငေပမယ) အေၾကာငးခကတခ႕ေၾကာင အျပာေရာငခယစကားလးေတြေလာက အသးျပဖ႕ မသငေတာပါဘး။

16

ေလလာတငျပသ

Dho-ong Jhaan (Nai.)

ဓရအငဇာန (နာ)

မျငမးကးကားခကမား

1. သေတသနစာေပမား၊ ပါေမာကၡေဒါကတာႏငပနးလ၊ ေမႊးစာေပ။ 2. ျမနမာအဘဓာနေကာကႏတခက၊ ျမနမာစာအဖြ႕။ 3. အေနာရထာအရငက ျမနမာႏငင၊ ဗလမးဘ႐င၊ အငးဝစာအပတက။