Post on 31-Jul-2020
1
Leefstijl – Alcohol versie: 2014
Leefstijl – Overspanning en burnout versie: 2014
2
Inhoudsopgave
1. Aanleiding ............................................................................................................................................ 3
2. Cijfers en feiten ................................................................................................................................... 3
2.1 Cijfers ............................................................................................................................................. 3
2.2 Feiten ............................................................................................................................................. 3
2. Stroomdiagram interventies ............................................................................................................... 4
3. Interventies ......................................................................................................................................... 6
3.1 Interventies huisartsenpraktijk ..................................................................................................... 6
3.2 Eerstelijns GGZ aanbod
3.2.1. Individueel - SOB Eerstelijns GGZ aanbod individueel ............................................................... 8
3.2.2 Groep – Interventies eerstelijns GGZ aanbod groep .................................................................. 9
3.3 Maatschappelijk werk – Interventies maatschappelijk werk ...................................................... 12
3.4 Arbeid gespecialiseerde begeleiding ........................................................................................... 15
3.5 Adressen tweedelijns GGZ aanbod ............................................................................................. 15
4. Links ................................................................................................................................................... 16
5. Downloads ......................................................................................................................................... 16
3
1. Aanleiding
De ZEL chronische zorg BV heeft voor Diabetes, COPD en CVRM samenwerkingsafspraken gemaakt met de
zorgverzekeraars en zorgverleners.
Integraal onderdeel van deze samenwerkingsafspraken zijn leefstijlgerichte begeleiding op het gebied van
roken, alcohol, overspanning en burn-out en overgewicht/obesitas.
Deze route/sociale kaart is een handreiking aan de POH en de patiënt om de behandel- en
begeleidingsmogelijkheden op het gebied van overspanning en burn-out aan te geven die mogelijk zijn en
kunnen bijdragen aan herstel.
2. Cijfers en feiten
2.1 Cijfers
Hoewel duidelijk mag zijn dat overspanning/burnout een belangrijk maatschappelijk en economisch probleem
vormt zijn de gegevens over incidentie en prevalentie door definitieverschillen niet betrouwbaar. Wat betreft
prevalentie schommelen de cijfers van 2,3 tot 7,8 - 20 per 1000 patiënten met wisselende diagnoses bij
bedrijfsarts, huisarts en eerstelijnspsycholoog.
In de in 2004 uitgevoerde Tweede Nationale Studie in de huisartsenpraktijk is de prevalentie van
neurasthenie/surménage (overspanning en burnoutklachten) 7,8 per 1000 patiënten, met een gemiddelde
klachtenperiode van 2 jaar.
Deze met overspanning/burnout vergelijkbare diagnose werd vaker bij vrouwen dan bij mannen
gediagnosticeerd, met een incidentie per jaar van respectievelijk 5,8 en 3,8 en een prevalentie van 9,4 en 6,2
(Van der Linden et al. 2004).(multidisciplinaire richtlijn overspanning en burnout)
2.2 Feiten
Uit diverse onderzoeken blijkt dat stress een aanzienlijke invloed heeft op de incidentie van hart en
vaatziekten(HVZ) [Kivimaki 2006b, Yusuf 2004]. Er zijn vele definities van stress, maar gemeenschappelijk
hierin is het gevoel van controleverlies over het eigen leven, zoals bij gezinsproblemen, financiële
problemen en life-events, als ook problemen op het werk.
Bij de permanente aanwezigheid van stress is het voorkomen van HVZ meer dan verdubbeld. Stress vormt
hierbij, met roken en hyperlipidemie, een van de belangrijkste risicofactoren voor HVZ [Yusuf 2004]. Bij
stress wordt er vaker een combinatie van risicofactoren gevonden met ongezonder gedrag en minder
therapietrouw; daarnaast vragen patiënten die stress ervaren minder snel hulp
Werkgerelateerde stressfactoren verhogen het risico op HVZ:
hoge werkdruk en weinig stuurmogelijkheden (het hebben van deadlines valt hier ook onder) [Kivimaki
2002]; arbeiders [Chen 2007] hebben een hoger risico op HVZ dan zelfstandige ondernemers en managers
[Brechon 2005];
wanverhouding tussen inzet op het werk en beloning of waardering voor het werk [Vrijkotte 2001];
gebrek aan sociale ondersteuning op het werk door leidinggevende en collega’s [De Bacquer 2005];
onrechtvaardigheid op het werk.
4
Deze stressoren versterken elkaar. Blootstelling aan werkstress in combinatie met relationele stress verhoogt
het cardiovasculaire risico meer dan de som van de twee afzonderlijke factoren [Orth-Gomer 2005]. Bij
vrouwen kan een dubbele belasting door werk en familieproblemen een rol spelen [Brezinka 1996, NVAB 2006,
OrthGomer 2005].
Behandeling van de stress en/of afwezigheid ervan verlaagt juist het risico op (nieuwe) HVZ [Dusseldorp 1999,
Rees 2004, Van Dixhoorn 2005]. Dit effect blijkt alleen aanwezig bij diegenen bij wie de stress daadwerkelijk
vermindert [Linden 2007].
(NHG standaard CVRM note 13)
2. Stroomdiagram interventies
5
Begeleiding
Eerstelijns GGZ aanbod:
GGZ aanbod,
(individueel en groep)
Maatschappelijk werk
Indien werkproblematiek
arbeidgespecialiseerde
begeleiding
Indien stagnatie
Behandeling
Tweedelijns GGZ aanbod
Mogelijkheden - Begeleiding/Behandeling in de regio
Begeleiding in de
huisartsenpraktijk
POH-GGZ aanbod
Screeningsinstrument: overspanning en burnout
4DKL-vragenlijst Een hogere distress-score (> 20) in combinatie met relatief lage scores voor depressie
Definitie Overspanning: als voldaan is aan alle vier onderstaande criteria. A:Ten minste drie van de volgende klachten zijn aanwezig: - moeheid - gestoorde of onrustige slaap - prikkelbaarheid - niet tegen drukte/herrie kunnen - emotionele labiliteit - piekeren - zich gejaagd voelen - concentratieproblemen en/of vergeetacht
B:Gevoelens van controleverlies en/of machteloosheid treden op als reactie op het niet meer kunnen hanteren van stressoren in het dagelijks functioneren. De stresshantering schiet tekort; de persoon kan het niet meer aan en heeft het gevoel de grip te verliezen. C: Er bestaan significante beperkingen in het beroepsmatig en/of sociaal functioneren. D: De distress, controleverlies en disfunctioneren zijn niet uitsluitend het directe gevolg van een psychiatrische
stoornis.
Definitie*: Burnout:
Er is sprake van overspanning Klachten bestaan langer dan 6 maanden Gevoelens van moeheid en uitputting staan sterk op de voorgrond
6
3. Interventies
3.1 Interventies huisartsenpraktijk
Interventie 1: Vierdimensionale klachtenlijst (4DKL)
Inhoud: De vragenlijst bestaat uit 50 items; 16 items voor ‘Distress’, 6 items voor ‘Depressie’, 12 items
voor ‘Angst’ en 16 items voor ‘Somatisatie’.
Een hogere distress-score (> 20) in combinatie met relatief lage scores voor depressie, angst en
somatisatie is indicatief voor stressproblematiek/overspanning en burnout
Tijdsduur: 5- 10 minuten
Doelgroep: Patiënten met stressklachten
materiaal Vragenlijst 4dkl te verkrijgen via website
website http://www.emgo.nl/researchtools/4dsq.asp
Door wie: Praktijkondersteuner (GGZ), huisarts
Interventie 2: Voorlichting en dagstructuur maken, perspectief bieden
Inhoud: Informatie over:
- Oorzaak overspanning
- Tijdsduur herstel
- Dagstructuur
- Beïnvloedbare factoren
Tijdsduur: Enkele consulten afronden na ca. 3 weken
Doelgroep: Cliënten met diagnose overspanning & burnout
materiaal Patiëntenbrief NHG
NHG patiëntenbrief overspanning en burn-out Algemeen
NHG patiëntenbrief overspanning en burnout herstel
Door wie: Praktijkondersteuner, huisarts
7
Interventie 3: Medicamenteuze behandelingen
Inhoud: Er is geen indicatie voor het gebruik van medicatie bij overspanning.
Indien toch gekozen zou worden voor symptoombestrijding worden de middelen slechts
kortdurend voorschreven
(multidisciplinaire richtlijn overspanning en burnout voor eerstelijns professionals, zie
downloads)
Tijdsduur: Maximaal 2 weken
Doelgroep: Patiënten voor slaapproblemen en spanningsklachten
Medicatie: benzodiazepines
Kosten: 6 tot 12 euro
Door wie: huisarts
Interventie 4: POH-GGZ (indien werkzaam in de huisartsenpraktijk)
Inhoud: Voorlichting
Dagstructuur
Perspectief bieden
Probleem en oplossing-
Inventarisatie met behulp van schrijf en registratie
opdrachten
Schema’s voor opbouwen activiteiten
Opdracht om te anticiperen op mogelijke
belemmeringen bij oppakken van rollen en
taken
Opdracht om te saneren in belastende factoren
(multidisciplinaire richtlijn overspanning en burnout, zie downloads)
Tijdsduur: Consulten POH-GGZ
Doelgroep: Cliënten met stressproblematiek
Materiaal Multidisciplinaire richtlijn stress en burnout zie
downloads.
Het fasen interventie mode, zie downloads
Door wie: Praktijkondersteuner-GGZ
8
3.2 Eerstelijns GGZ aanbod
3.2.1. Individueel - SOB Eerstelijns GGZ aanbod individueel
Interventie: Individuele therapie psycholoog
Inhoud: - Intake
- Vaststellen van de doelen met betrekking stresshantering
- Aanleren vaardigheden door middel van gesprekken en oefeningen
- Evaluatie op het bereikte resultaat
Tijdsduur: 5 gesprekken van 1 uur
Doelgroep: Volwassenen met stressproblematiek
Kosten patiënt: Geldt het eigen risico, behandeling wordt vergoed door de basisverzekering
Folders: Ja, zie downloads
Door wie: Eerstelijns psycholoog gr1pp,
Locatie: Delft, Schiedam, Naaldwijk
Tel: 06-54381199 of email info@gr1pp.nl ,
Eerstelijnpsychologie praktijken
Locatie en adresgegevens zijn te vinden in de sociale kaart op de ZEL-website
Interventie: Psychosomatische fysiotherapie
Inhoud: De therapie wordt door een bij het KNGF en de NFP geregistreerde fysiotherapeut
gegeven. Hij werkt volgens het bio-psychosociale model.
Dat houdt in dat naast de lichamelijke klachten ook psychologische en sociale aspecten,
bij de behandeling betrokken worden.
Het eerste gesprek is dan ook gericht op het vinden van de relatie tussen de lichamelijke
klachten en de psychische gesteldheid. Afhankelijk van de hulpvraag, het gesprek en het
onderzoek, worden de doelen bepaald en wordt samen met de cliënt een therapieplan
opgesteld. Er wordt van de patiënt een eigen inbreng en een actieve inzet verwacht in
het herstel- en veranderingsproces.
De psychosomatische fysiotherapeut begeleidt in het herstellen van het evenwicht
tussen belasting en belastbaarheid en tussen spanning en ontspanning.
Tijdsduur: 30 minuten per consult
Doelgroep: Volwassenen met stressproblematiek
Kosten patiënt: Aanvullend verzekerd voor fysiotherapie
Door wie: Psychosomatisch fysiotherapeut
Locatie: klik hier
9
Website: http://www.psychosomatischefysiotherapie.nl
Interventie : Adem en ontspanningstherapie
Inhoud: Ademtherapie is het helpen herstellen van een natuurlijke en ontspannen
adembeweging, die door het gehele lichaam voelbaar is. Ontspanningstherapie is het
bewust worden en leren hanteren van lichamelijke en mentale gespannenheid.
Tijdsduur: 50 minuten per consult
Doelgroep: Volwassenen met stressproblematiek
Kosten patiënt: Kosten zijn afhankelijk van de therapeut en worden vergoed door de aanvullende
verzekering
Door wie: Fysiotherapeuten en psychologen met aanvullende opleiding
Locatie: klik hier
website http://www.ademtherapie-aos.org/
3.2.2 Groep – Interventies eerstelijns GGZ aanbod groep
Interventie: Mindfulnesstraining
Inhoud: Aandachtgerichte cognitieve therapie om te leren leven in het hier en nu
Tijdsduur: 8 bijeenkomsten van 2 uur
Doelgroep:
Volwassenen met stressproblematiek
Kosten: In 2012 zijn er geen kosten aan verbonden
Website: www.riagg-rnw.nl
Locatie : Riagg Rijnmond Schiedam
Stationsplein 2
Schiedam
Interventie: Mindfulnesstraining
Inhoud: Mindfulnesstraining betekent de aandacht doelbewust richten op de ervaring van dit
moment, zonder hierover de oordelen.
Doelgroep: Volwassenen vanaf 18 jaar met stressproblematiek
Kosten patiënt: 100 euro , Vergoeding soms mogelijk via aanvullende verzekering
Folders: Ja, zie downloads
10
Door wie: Eerstelijns psycholoog
Locatie: Delft, Naaldwijk, Schiedam
Website: www.gr1pp.nl
Aanmelding & Data Telefoonnummer 06-54381199 of email info@gr1pp.nl ,
Data via nieuwsbrief link www.gr1pp.nl
Interventie: Mindfulnesstraining
Inhoud: Mindfulnesstraining leert je om bewust te worden van het huidige moment. Je leert
bewuster en meer op afstand te kijken naar de patronen in je denken en doen die stress
veroorzaken. Deze bewustwording geeft meteen een manier om er anders mee om te
leren gaan. Je leert meer ontspannen in het leven te staan en te genieten van het
moment.
Tijdsduur: De training bestaat uit 8 bijeenkomsten van 2 uur.
Doelgroep: Cliënten die veel stress ervaren in hun dagelijks leven en dat willen veranderen
Kosten patiënt: In 2012 volledig vergoed door de zorgverzekeraar
Folders: Ja, pdf zie downloads
Door wie: Sprink
Locatie: Rotterdam
Website www.sprink.nl
Interventie: Stress de baas
Inhoud: In de behandeling leert men o.a
- gezonde stress te onderscheiden van ongezonde stress,
- inzicht in de eigen energiebalans
- prioriteiten stellen
- Cognitieve gedragstherapie technieken
- ontspanningstechnieken
Tijdsduur: 5 wekelijkse bijeenkomsten van een uur
Doelgroep: Volwassenen vanaf 18 jaar met stressproblematiek
Kosten patiënt: 100 euro
Vergoeding soms mogelijk via de aanvullende verzekering
11
folders: Ja, zie downloads
Door wie: Psychologen met ervaring in de GGZ
Locatie: Delft, Naaldwijk, Schiedam
Website: www.gr1pp.nl,
Aanmelding & Data Telefoonnummer 06-54381199 of email info@gr1pp.nl ,
Data via nieuwsbrief link www.gr1pp.nl
Interventie: Ik wil wel slapen
Inhoud: Slaapuitleg
Slaaphygiene
Beter leren ontspannen
Slaapbelemmerende gedachten verminderen en minder piekeren
Slaapmiddelen
Tijdsduur: 8 bijeenkomsten van 2 uur
Doelgroep:
Een cursus voor mensen tussen de 18 en 65 jaar die regelmatig slecht slapen en hun slaap
willen verbeteren
Kosten: In 2012 zijn er geen kosten aan verbonden
Website: www.riagg-rnw.nl
Locatie: Riagg Rijnmond Schiedam
Stationsplein 2
Schiedam
Interventie: Goed slapen? Zo pak je dat aan
Inhoud: In de training leert men:
- inzicht in slaap en slaappatronen
- factoren die de slaap beïnvloeden
- vaardigheden om de slaap positief te beïnvloeden
Tijdsduur: 5 wekelijkse bijeenkomsten van 1 uur
Doelgroep: Volwassenen met slaapproblematiek
Kosten patiënt: 100 euro per training
Vergoeding soms mogelijk via de aanvullende verzekering
12
Folders: ja
Door wie: Psycholoog/psychotherapeut GR1PP
Locatie: Delft, Naaldwijk, Schiedam
Website www.gr1pp.nl
Aanmelding & Data Telefoonnummer 06-54381199 of email info@gr1pp.nl ,
Data via nieuwsbrief link www.gr1pp.nl
3.3 Maatschappelijk werk – Interventies maatschappelijk werk
Interventie: Body en Mind voor vrouwen
Inhoud: Na afloop van deze groep zijn de deelneemsters zich bewust van hun blokkades en de
betekenis hiervan. Zij zijn in staat om bewust te kiezen voor al dan niet veranderen.
Deze groep biedt de mogelijkheid om te leren anders met blokkades om te gaan.
Doelgroep: vrouwen die geneigd zijn ervaringen en gevoelens weg te stoppen of te
rationaliseren
vrouwen met lichamelijke klachten of die zich in bepaalde situaties ongemakkelijk
voelen.
vrouwen die ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt en zich vaak onveilig
voelen.
tijdsduur 8 tweewekelijkse bijeenkomsten van 2 uur.
Kosten patiënt: geen
Door wie: Voor meer informatie en aanmelding kunt u op werkdagen tussen 9.00 en 17.00 uur
bellen met het maatschappelijk werk (010) 435 10 22. Daarna volgt een
kennismakingsgesprek om na te gaan wat uw hulpvraag is, wat u van de cursus verwacht
en of onze cursus daarbij aansluit.
Vrijwel alle cursussen vinden plaats op onze vestigingen in Schiedam, Vlaardingen,
Maassluis en/of Hoek van Holland.
13
Interventie: Mannen en stress
Inhoud: Na afloop van de cursus zijn de deelnemers beter in staat om:
Op een effectieve manier met werkdruk om te gaan.
Beter met stressvolle situaties om te gaan in privé en werk.
Anders om te gaan met stressklachten en spanningsklachten.
Positieve contacten aan te gaan met anderen.
Nieuwe vaardigheden te ontwikkelen
De cursus wordt gegeven door twee gespecialiseerde (mannelijke) hulpverleners.
Dit gebeurt op een directe wijze en aan de hand van persoonlijke doelen. Inzicht is
belangrijk en er wordt veel praktisch gewerkt met opdrachten. Oefenen en
ervaringen uitwisselen spelen een grote rol.
Tijdsduur: 8 wekelijkse bijeenkomsten van 2 uur.
Doelgroep: Voor mannen tussen de 25 en 60 jaar met stressproblematiek
Kosten: geen
Website: www.mdnw.nl
Door wie: Maatschappelijke dienstverlening nieuwe waterweg
Locatie: Voor meer informatie en aanmelding kunt u op werkdagen tussen 9.00 en 17.00
uur bellen met het maatschappelijk werk (010) 435 10 22.
Vrijwel alle cursussen vinden plaats op onze vestigingen in Schiedam, Vlaardingen,
Maassluis en/of Hoek van Holland.
Interventie: Kwadraad hulp online: Chatspreekuren
Inhoud: Tijdens een chat is er direct online contact met een hulpverlener en kan het probleem
worden voorgelegd. De hulpverlener zal samen met de cliënt de vraag onderzoeken en
het gespreksdoel vaststellen. Daarna zal de hulpverlener helpen om mee te denken over
oplossingen en oplossingsrichtingen.
Tijdsduur: Afhankelijk van het probleem
Doelgroep:
Cliënten met stressproblematiek
Kosten: Geen kosten voor inwoners van Delft, Midden Delfland, Westland, Pijnacker-Nootdorp
Website: www.kwadraad.nl
Door wie: Hulpverleners van kwadraad
14
Wanneer: Maandag: 15:00 uur – 17:00 uur
Dinsdag: 15:00 uur – 17:00 uur
19:00 uur – 21:00 uur
Woensdag: 15:00 uur – 17:00 uur
19:00 uur – 21:00 uur
Donderdag: 15:00 uur – 17:00 uur
19:00 uur – 21:00 uur
Kijk voor meer informatie op www.kwadraad.nl
Interventie: Kwadraad hulp online Chattraining: Zelf actief aan de slag
Inhoud: Het programma bestaat uit 5 delen
1. Grip op financiën
2. Draagkracht en draaglast
3. Opkomen voor jezelf
4. Spanningsklachten en ontspanningsoefeningen
5. Relaties en sociale contacten
Tijdsduur: Afhankelijk van je eigen programma
Doelgroep: Cliënten die actief zelf aan de slag willen met het oplossen van problemen
Kosten: Gratis voor de inwoners van Delft, Midden Delfland, Westland, Pijnacker-Nootdorp
Website: www.kwadraad.nl
Door wie: Hulpverleners van Kwadraad
Wanneer: Direct te starten
15
3.4 Arbeid gespecialiseerde begeleiding
3.5 Adressen tweedelijns GGZ aanbod
GGZ Delfland
Hoofdlocatie:
Sint Jorisweg 2
2612 GA Delft
Tel: 015-2607607
www.ggz-delfland.nl
Riagg Rijnmond
Schiedam
Stationsplein 2
3112 HJ Schiedam
Tel: 010-4453453
www.riagg-mw.nl
G-kracht
Locatie Delft
Noordeinde 27 Pootstraat 174b
2611 KG Delft 2613 PN Delft
Centraal telefoonnummer: 015-8200240
Website: www.g-kracht.com
Mente Sana Naaldwijk
Tiendweg 30
2671SB Naaldwijk
Tel: 0174 621193
www.mentesana.nl
Interventie: Arbeidgespecialiseerde begeleiding
Inhoud: Meer informatie: Arboportaal
Bureau sociale zekerheid
Doelgroep: Werknemers met arbeidsgerelateerde spanning en burnoutklachten
Kosten: De werkgever is hier voor verantwoordelijk.
Door wie: Bedrijfsarts, bedrijfsverpleegkundige/maatschappelijk werker
Wanneer: Zo snel mogelijk
16
4. Links
www.mentaalvitaal.nl
www.psyfit.nl
www.allesondercontrole.nl
www.interapy.nl
www.webzorg.nl
www.113online.nl
www.ggz-delfland.nl
www.sprink.nl
www.kwadraad.nl
www.mdnw.nl
http://www.gr1pp.nl
www.psynip.nl
www.psychischenwerk.nl
http://www.psychosomatischefysiotherapie.nl
http://www.ademtherapie-aos.org/
5. Downloads
Multidiciplinaire richtlijn overspanning en burnout: MDRL Overspanning Burnout