Post on 14-Jan-2016
description
2 Katedra Epizootiologii Marek Chmielewski
KSIĘGOSUSZpomór bydła
pestis bovum, cattle plaque
KSIĘGOSUSZpomór bydła
pestis bovum, cattle plaque
Ostra, wirusowa, o dużej śmiertelności choroba bydła domowego i bawołów. Na zakażenie wrażliwe są również owce, kozy i wolno żyjące przeżuwacze
Charakteryzuje się gorączką, płytkimi owrzodzeniami na błonie śluzowej dziąseł, języka, policzków i podniebienia twardego.
Surowiczy lub śluzowo-ropny wyciek z nozdrzy i worków spojówkowych oraz silna biegunka
Ostra, wirusowa, o dużej śmiertelności choroba bydła domowego i bawołów. Na zakażenie wrażliwe są również owce, kozy i wolno żyjące przeżuwacze
Charakteryzuje się gorączką, płytkimi owrzodzeniami na błonie śluzowej dziąseł, języka, policzków i podniebienia twardego.
Surowiczy lub śluzowo-ropny wyciek z nozdrzy i worków spojówkowych oraz silna biegunka
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii5
Księgosuszetiologia
Wirus księgosuszu należy do rzędu Mononegavirales, rodziny Paramyxoviridae, podrodziny Paramyxovirinae, rodzaju Morbillivirus.
Morbillivirus: obejmuje obecnie wirusy: odry, księgosuszu, nosówki psów, pomoru małych przeżuwaczy, nosówki fok oraz morbiliwirusy delfinów i morświnów (wirus nosówki delfinowatych)
Szczepy wirusa księgosuszu różnią się między sobą zjadliwością, inwazyjnością i tropizmem tkankowym
Wirus księgosuszu należy do rzędu Mononegavirales, rodziny Paramyxoviridae, podrodziny Paramyxovirinae, rodzaju Morbillivirus.
Morbillivirus: obejmuje obecnie wirusy: odry, księgosuszu, nosówki psów, pomoru małych przeżuwaczy, nosówki fok oraz morbiliwirusy delfinów i morświnów (wirus nosówki delfinowatych)
Szczepy wirusa księgosuszu różnią się między sobą zjadliwością, inwazyjnością i tropizmem tkankowym
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii7
Księgosuszetiologia
Wiriony pleomorficzne o kształcie sferoidalnym, średnicy 100-150 nm lub kształtu długiej nici z wypustkami
Wrażliwy na temperaturę i światło Wrażliwy na czynniki fizyko-chemiczne Gnicie powoduje szybką inaktywację W nawozie, na ścianach, podłodze nie dłużej niż 24
godziny W mięsie dojrzewającym krótko, w mięsie solonym i
zamrożonym kilka miesięcy Skóry suszone nie są zakaźne
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii9
Księgosuszepizootiologia
Endemicznie w Afryce oraz w południowej Azji Wygasł w Polsce w 1920 roku Wrażliwe bydło domowe i bawoły odpowiedzialne
za utrzymanie epizootii W rejonach endemicznych zachorowania dotyczą
określonej grupy wiekowej Bydło dorosłe - odporne po przechorowaniu lub
szczepieniu, cielęta – chronione przez p.ciała siarowe
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii11
Księgosuszepizootiologia
Najbardziej wrażliwe na zakażenie jest młode bydło w wieku około 12 m-cy
Małe przeżuwacze jako alternatywny rezerwuar zarazka Chorować mogą wielbłądy a w Azji chorują świnie
(europejskie nie chorują pomimo wrażliwości na zakażenie)
Od 1942 roku znane jest na terenie zachodnie Afryki pojęcie pomoru małych przeżuwaczy, jest to choroba powodowana przez szczepy wirusa księgosuszu, które utraciły zdolność zakażania bydła drogą naturalną
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii13
Księgosuszepizootiologia
Przenoszenie drogą aerogenną, rzadko przez karmę lub wodę do picia
Najgroźniejsze nowo wprowadzone do stada zwierzę Wirus nie przenika przez nie uszkodzoną skórę i błonę
śluzową p.pokarmowego Skuteczne sztuczne zakażenie przez spojówki i drogi
oddechowe Wydalanie wirusa 3 tygodnie, wyjątkowo 12 tygodni, po
tym okresie organizm całkowicie uwalnia się od wirusa i jest odporny do końca życia. Brak długotrwałego nosicielstwa i siewstwa
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii14
Księgosuszpatogeneza
Wirus wnika przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych
Miejscem pierwotnego namnażania migdałki oraz zagardłowe węzły chłonne
Krwioobieg, zakaża głównie limfocyty i monocyty Wiremia 1-2 dni przed pojawieniem się objawów klinicznych Namnażanie w bł.śl. przewodu pokarmowego i oddechowego
oraz płucach Powstają nadżerki, na ich obrzeżach włóknik tworzący złogi Biegunka, szybkie odwodnienie , ciężkie zaburzenia w
krążeniu i zejście śmiertelne
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii16
Księgosuszpatogeneza
W momencie pojawienia przeciwciał miano wirusa gwałtownie spada
Długość okresu wiremii zależy od szczepu wirusa i odporności zwierzęcia
Wydalanie wirusa ze wszystkimi wydzielinami i wydalinami, głownie z worka spojówkowego, nosa i z kałem
Wydalanie w okresie gorączkowym i przez kilka dni po ustąpieniu gorączki
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii18
Księgosuszobjawy kliniczne
Okres inkubacji 4-7 do 15 dni i zależny od zjadliwości szczepu
Przebieg: ostry poronny bezobjawowyKlasyczny przebieg: ostra gorączka, nadżerki w jamie
gębowej, zapalenie żołądków i jelit, biegunka, odwodnienie, zejście śmiertelne
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii20
Księgosuszobjawy kliniczne
Napad gorączki nagły, bez zmian na błonach śluzowych, w 2 dniu 41,5 –42°C; najpierw niepokój później apatia
Śluzawica sucha, włos nastroszony, oddechy przyspieszone, spadek wydajności mlecznej, bł.śl. zaczerwienione
Nadżerki na bł.śl. jamy gębowej, dróg oddechowych i układu moczowo-płciowego po 2-5 dniach od wystąpienia gorączki
Nadżerki powiększają się i pokrywają grubym żółtawym nalotem obumarłych komórek
W jamie nosowej śluzowo-ropna, cuchnąca, wydzielina
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii21
Księgosuszobjawy kliniczne
Zwiększone pragnienie, rzadki kał, biegunka, odwodnienie
Kał cuchnący z domieszką mas nekrotycznych, śluzu i krwi
Oddech ciężki i bolesny, opuszczona głowa, oczy zapadnięte, grzbiet łukowato wygięty
Śmierć większości chorych zwierząt w okresie 6-12 dni od wystąpienia choroby
U krów ciężarnych - ronienia
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii29
Księgosuszobjawy kliniczne
W formie poronnej – łagodna biegunka Brak nadżerek w jamie gębowej Bezobjawowo – tylko badanie serologiczne
wskazują na trwające lub przebyte zakażenieU bydła w pełni wrażliwego – rokowanie niepomyślne.
W przypadku wystąpienia biegunki z reguły zejście śmiertelne.
Współczynnik śmiertelnośći u bydła wysokomlecznego od 95 do 99 %, u ras prymitywnych 50-66 %
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii30
Księgosuszsekcja
Zmiany podobne jak przy BVD-MD Zwłoki wychudzone i odwodnione Okolica odbytu ze śladami kału Błona śluzowa jamy gębowej – ogniska martwicy i powierzchowne
nadżerki z nalotami włóknika Bł.śl. żołądka zapalnie zmieniona z silnym nacieczeniem Jelita cienkie silnie przekrwione z punkcikowatymi wybroczynami Podobnie jelita grube Pęcherzyk żółciowy silnie powiększony, wypełniony żółcią Histopatologia mózgowia – rozsiane okołonaczyniowe nacieki
limfocytarne Pod wsierdziem w lewej komorze serca, pod nasierdziem podstawy
serca i wzdłuż naczyń wieńcowych liczne wybroczyny
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii36
Księgosuszrozpoznawanie
Wywiad, w rejonach występowania enzootycznego
Objawy kliniczne Zmiany anatomopatologiczne Badania laboratoryjne – obejmujące wykazanie
obecności antygenów wirusa księgosuszu Rzadziej izolacja i identyfikacja wirusa
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii37
Księgosuszrozpoznawanie
Zwłoki nie są dobrym materiałem do badań, mało wirusa.
Wybrać 6-10 osobników z gorączką i nadżerkami Pobrać krew na surowice i do badań
hematologicznych, wymazy z worka spojówkowego oraz nekrotyczną masę z nadżerek
Ubój 2 zwierząt z tej grupy w celu pobrania węzłów chłonnych, śledziony i migdałków
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii38
Księgosuszrozpoznawanie
Podstawowym odczynnkiem diagnostycznym jest surowica antywirusowa, uzyskana po uodpornieniu królika szczepem Yamanouchi/Nakamura III
Antygen wykrywa się w tkankach techniką przeciwwsobnej immunoelektroforezy lub odczynem precypitacji w żelu agarowym – jeżeli ujemne to
Ekstrakt z węzłów chłonnych bada się OWD – jeżeli ujemne to
10 % zawiesiną śledziony i migdałków zakaża się wrażliwe bydło lub kozy. Okres obserwacji 3 tygodnie
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii39
Księgosuszrozpoznawanie
Rozpoznanie różnicowe: Wirusowa biegunka bydła i choroba błon
śluzowych (BVD-MD) Pomór małych przeżuwaczy Pryszczycę Głowicę
Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii40
Księgosuszpostępowanie
Choroba zwalczana z urzędu i podlegająca obowiązkowi zgłaszania
Na terenach wolnych bydła podejrzanego o zakażenie nie leczy się, podlegają eutanazji, a zwłoki utylizacji
Kraje wolne – zakaż importu bydła z regionów enzootycznego występowania choroby
Możliwe zawleczenie ze zwierzętami egzotycznymi do ogrodów zoologicznych (Rzym 1951)
Ścisłe rygory zoosanitarne Program GREP (Global Rinderpest Eradication
Programme)