Post on 09-Jan-2016
description
IŞIK YOKSA RENK YOKTUR! Cisimler
üzerlerine düşen ışığı yansıttıkları zaman onları görür ve rengini söyleriz. Eğer ışık yoksa renk de yoktur
Bir cisimden yansıyan ışınlar gözümüzün retina tabakasındaki koni hücrelerini uyarır. Bu uyarı
renk olarak algılanır. Renk farkları yansıyan ışığın farkından dolayı
oluşur.
RENK NEDİR?
RENK
Bu sunuda size rengin ne olduğunu ve nasıl ölçüldüğünü anlatacağız. Bu kavram anlaşıldıktan sonra ikinci
sunumuz olan “Diş Rengi, Alınması ve Laboratuvara Aktarılması” sunumuza
geçilmesi konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır.
İnsanlar bazı dalga boylarını renk olarak algılarlar
Görünür ışık bir cam prizmadan geçirilirse kırılır ve farklı dalga boylarında ayrılır. Gözümüz bu farklı dalga boylarını farklı renkler olarak algılar. Gökkuşağı da ışığın yağmur damlaları tarafından kırılması ile oluşur.
Radyo dalgaları
Radar
İnfrared
Görünür ışık
Ultraviole
X-ışınları
Gama ışınları
Kozmik ışınlar
Cisimler üzerlerine düşen ışığın içindeki dalga boylarının bir kısmını emerken bir kısmını yansıtırlar. Renk olgusu yansıtılan dalga boyuna göre ortaya çıkar
Elma Limon
Örneğin elma 600-700 nm dalga boyundaki ışığı yansıttığı için kırmızı, limon 500-550 nm dalga boyundaki ışığı yansıttığı için sarı olarak algılanır.
ANCAK BİR DİZİ OLAY RENGİN FARKLI ALGILANMASINA YOL AÇAR!
Gözlemci farkları,Işık kaynağı farkları,Cismin büyüklüğündeki farklar,Arka fon farklılığı,Yönsel farklılıklardır.
Bunlar:
BENCE KIRMIZI...
ATEŞ KIRMIZISI
BAYRAK KIRMIZISI
ŞARAP KIRMIZISI
PARLAK KIRMIZI
GÖZLEMCİ FARKI
Gözlemcinin görme yetisi, yaşa bağlı değişmeler gibi etkenler rengin farklı tanımlanmasına yolaçar.
Rengi farklı ışık kaynaklarında farklı algılarız..
IŞIK KAYNAĞI FARKI
Büyük cisimlerin rengini daha parlak algılarız
BÜYÜKLÜK FARKI
Örneğin küçük bir parçasını görerek seçtiğimiz bir duvar kağıdının duvara yapıştırıldığı zaman daha parlak ve açık renkli olduğunu görürüz.
Arka fon açıksa cisim daha mat ve koyu renkli, koyuysa parlak ve açık renkli algılanır..
ARKA FON FARKI
Rengi tanımlayabilmek için tüm bu şartları sabit tutmamız gerekir
Rengini ölçebilecek bir şey yok mu?
Rengi ölçebilmek için 3 adet parametremiz vardır:
Hue Value Chroma
Renk bu 3 parametrenin bileşimidir..
Hue: Rengin adıdır. Kırmızı,sarı,yeşil,mavi.. Value: Rengin parlaklığıdır. Örneğin limon
ve greyfurtun ikisi de sarıdır ama limon daha parlak görünür.
Chroma: Rengin canlılığı yada yoğunluğu. Örneğin limon armuttan daha sarıdır yani daha yoğun bir rengi vardır.
Renk parametreleri birlikte gösterilirse
Munsell diagramı
Renk Tanımlamanın Tarihçesi
Rengin parametreleri ilk defa Amerikalı bir sanatçı Munsell tarafından tanımlanmıştır. Daha sonra kurulan bir uluslararası organizasyon (CIE) XYZ ve L*a*b diye adlandırılan renk tanımlamasını yapmışlardır. Dünyada artık renk bilgisi iletişiminde bu sistemler kullanılmaktadır. Rengin tanımlanmasında colorimetre ve spektrometre adlı cihazlardan yararlanılmaktadır.
Colorimetre
001 X 21.21
Y 13.37 Z 9.32
001 L 21.21
A+13.3 b+ 9.32
Colorimetre ile eşitlenmiş şartlarda parametreler ölçülür
L*a*b* renk alanıBugün en çok kullanılan renk sistemi L*a*b* sistemidir. Sarı Value
+b*
Hue
+a* Kırmızı
Mavi
Yeşil1 L 43.31
A+47.63 b+14.12
Örneğin elmanın rengi ölçüldüğü zaman parametreleri belirlenir
Renk Uzayı: Renkler ayrı ayrı değil, akışkandır. Bu bileşimden renk uzayı ortaya çıkar
BEYAZ
SARI
YEŞİL KIRMIZI
YEŞİL
SİYAH
Calorimetre ile renk farkları da ölçülebilir
E 5.16 L +4.03
a –3.05 b +1.04
E 5.16 L +4.03
a –2.595 b +1.92
Renk Farkı:
E= ( L*)2+( a*)2+( b*)2
İki rengin arasındaki fark ölçülebilir. Bu fark bir formül ile hesaplanır
Renk ölçümünde daha gelişmiş bir araç ise SPECTROPHOTOMETRE’dir
Colorimetrede 3 adet renk sensorü ile ölçüm yapılırken spectrophotometrede spektral sensor ile çok sayıda ölçüm yapılarak veriler bir mikrokomputere aktarılır.
Spectrophotometre ile hem L*a*b değerleri hem de spektral dağılım eğrisi elde edilir
400 500 600 700
Dalga boyu
Yan
sım
a
Yü
zdesi
E 5.16 L +4.03
a –3.05 b +1.04
Cisimler üzerlerine düşen ışığın içindeki dalga boylarının bir kısmını emerken bir kısmını yansıtırlar. Renk olgusu yansıtılan dalga boyuna göre ortaya çıkar
0
10
20
30
40
50
60
70
limonelma
Elma Limon
Spektral dağılım eğrileri hangi dalga boyunun ne miktarda yansıtıldığını gösterir. Aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi kırmızı diye algıladığımız elma her dalga boyunu ama özellikle kırmızı olarak algılanan 600-700 nm dalga boyunu en çok yansıtır.
elma
limon
L* 43.31
a* 47.63
b* 14.12
L* 75.34
a* 4.11
b* 68.54 0
10
20
30
40
50
60
70
limonelma
Farklı ışık kaynaklarının spektral dağılımı farklıdır
0
50
100
150
200
250
UV'li günışığı
UV'sizgünışığıakkor lamba
Floresan lambaların spektral dağılımı çok karmaşıktır.
0
20
40
60
80
100
120
140
160
floresan
GÜNIŞIĞI
0
10
20
30
40
50
60
AKKOR LAMBA
0
10
20
30
40
50
60
70
0
10
20
30
40
50
60
70
0
10
20
30
40
50
60
70ELMANIN AKKOR LAMBA
ALTINDA SPEKTRAL DAĞILIMI
0
10
20
30
40
50
60
70
80
ELMANIN GÜNIŞIĞINDAKİ SPEKTRAL DAĞILIMI
0
510
1520
25
3035
4045
50
Gün ışığında gözlenen elma akkor lamba altında gözlenen elmaya göre daha az kırmızı görünür.
X
X =
=
Işığın spektral dağılımı
Cismin spektral dağılımı
Algılanan spektral dağılım
X =
Elma
Elma
Metamerism: İki cismin belli bir ışık kaynağı altında renkleri aynı iken farklı bir ışık kaynağı altında farklı renkte görünmesidir.
Çantalarımız aynı renk
Çantalarımız şimdi farklı renk
GÜNIŞIĞI
0
10
20
30
40
50
60
AKKOR LAMBA
0
10
20
30
40
50
60
70
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
canta A
çanta B
Metamerism colorimetre ile anlaşılamaz. Spectrophotometre ile anlaşılır.
L*=50.93
A*=4.54
B*=-5.12
L*=50.93
A*=4.54
B*=-5.12
L*=50.94
A*=3.42
B*=-5.60
L*=53.95
A*=10.80
B*=-2.00
Çanta B
Çanta A
Çanta A
Çanta B
E*ab=0
E*ab=8.7
Çantaların spektral dağılımları
En belirgin dalga boyu
En düşük dalga boyu
Value= Çizginin altındaki alan
Chroma= En belirgin dalga boyu-En düşük dalga boyu
Kırmızı
Enerji
Spektral dağılım eğrisi
Hue400 nmMor
700 nm
Dalga boyu