INTRODUCTION TO

DECISION SUPPORT SYSTEM

แนะน ำระบบสนบสนนกำรตดสนใจ

การตดสนใจและการตดสนใจเชงธรกจ

กำรตดสนใจยงเปนหนำทหลกของผบรหำรองคกรในกำรน ำองคกรไปส

ควำมส ำเรจตำมเปำหมำย ดงนน ผบรหำรจงตองเขำใจกระบวนกำร

ตดสนใจเพอแกไขปญหำตำง ๆ ไดเปนอยำงด โดยกระบวนกำรตดสนใจจะ

เรมตนจำกกำรวเครำะหและศกษำปญหำเพอหำสำเหตและแนวทำงในกำร

แกไขปญหำ (อยในรปของทำงเลอกในกำรแกไขปญหำ) แลวจงคดเลอก

แนวทำงตำง ๆ ไปใชในกำรแกไขปญหำ ซงตองท ำกำรตดตำมผลลพธวำ

สำมำรถแกไขปญหำไดตรงตำมวตถประสงคหรอไม

ความหมายของการตดสนใจ

กำรตดสนใจ (Decision Making) คอ กระบวนกำรคดเลอกแนวทำง

ปฏบตจำกทำงเลอกตำง ๆ เพอใหบรรลวตถประสงคทตองกำร ซงจดเปน

สวนหนงของกระบวนกำรแกไขปญหำ

ลกษณะของการตดสนใจเชงธรกจ

Business Decision Making เปนกำรตดสนใจททก ๆ องคกรลวนใหควำมส ำคญเปนอยำงมำก แตกำรทจะสำมำรถแยกแยะไดวำกำรตดสนใจ

แบบใดคอกำรตดสนใจเชงธรกจนน จะตองพจำรณำของกำรตดสนใจหลำย

ประกำร ดงน

1. เปนกำรตดสนใจทสำมำรถท ำไดโดยล ำพง หรอรวมกนตดสนใจเปนกลมได

2. เปนกำรตดสนใจทอำจมวตถประสงคของกำรตดสนใจหลำยประกำรทขดแยง

กน

3. มแนวทำงประกอบกำรพจำรณำตดสนใจหลำยทำงเลอก

4. ผลของกำรตดสนใจในปจจบน จะใชเปนขอมลประกอบกำรพยำกรณเรอง

ตำง ๆ ในกำรด ำเนนธรกจไดเปนอยำงด

ลกษณะของการตดสนใจเชงธรกจ (ตอ)

5. เปนกำรตดสนใจทมควำมเสยงแฝงอยดวยเสมอ เนองจำกทศนคตของผ

ตดสนใจแตละคนนนแตกตำงกน

6. ผตดสนใจมกจะตดสนใจดวยกำรวเครำะหแบบ What-if กบสถำนกำรณทจะเกดข นในอนำคต

7. เปนกำรตดสนใจทเสมอนกบกำรทดลองเพอตองกำรดผลทจะเกดข น แต

ในลกษณะนเปนกำรทดลองในสถำนกำรณจรง ดงนนกำรตดสนใจจง

สำมำรถเกดขอผดพลำดได เรยกลกษณะกำรตดสนใจเชนนวำเปนกำร

“ลองถก – ลองผด” นนเอง ทงนอำจเนองมำจำกในกำรตดสนใจม

เงอนไขเพยงอยำงเดยวใหพจำรณำ

8. ปจจยแวดลอมกำรตดสนใจ มกำรเปลยนแปลงอยตลอดเวลำ

การตดสนใจและการแกไขปญหา

กำรด ำเนนธรกจตำง ๆ ลวนตองกำรกำรตดสนใจทด ไมวำจะเปนกำร

ตดสนใจวำงแผนเชงกลยทธ หรอเชงกลวธ ทงนเพอใหแผนงำนเหลำนบรรล

เปำหมำยไดในทสด และปจจบนหลำยองคกรยอมรบวำ ระบบสำรสนเทศ

สำมำรถชวยใหกำรตดสนใจมประสทธภำพมำกข น

กำรตดสนใจจดวำเปนระยะ (Phase) หนงของกระบวนกำรแกไขปญหำ

(Problem Solving Process) ของมนษยกลำวคอ เมอพบวำมปญหำ

ใด ๆ เกดข นจะตองมกำรตดสนใจเลอกแนวทำงทดทสดเพอน ำไปสกำรแกไข

ปญหำตอไป

กระบวนการตดสนใจ

Decision Making Process

คอ กำรก ำหนดขนตอนในกำรตดสนใจแกไขปญหำทเกดข นภำยในองคกร

อยำงมหลกเกณฑ ดวนกำรก ำหนดขนตอนตงแตขนแรกจนถงขนสดทำย

เพอใหไดผลลพธทตองกำร

รปแบบของกระบวนกำรตดสนใจอำจแตกตำงกนไป กลำวคอ อำจมจ ำนวน

ขนตอนแตกตำงกนไปตำมควำมเหมำะสมหรอเหนสมควรของผเชยวชำญ

หรอนกวชำกำร ส ำหรบในทน จะอำงถงกระบวนกำรตดสนใจของ

Herbert Simon ทไดแบงแยกระยะของกำรตดสนใจออกเปน 3

ขนตอนแรกของกระบวนกำรแกไขปญหำ ไดแก

Intelligence Phase

Design Phase

Choice Phase

ตอมำ George Huber ไดน ำมำรวมเขำกบกระบวนกำรแกไขปญหำ

จงท ำใหกำรตดสนใจและกระบวนกำรแกไขปญหำรวมแลวมจ ำนวนทงหมด

5 ขนตอน ไดแก

1. Intelligence Phase

2. Design Phase

3. Choice Phase

4. Implementation Phase

5. Monitoring Phase

แผนภำพกระบวนกำรตดสนใจและแกไขปญหำ

การใชความคด (Intelligence Phase)

การออกแบบ (Design Phase)

การเลอกแนวทางทดทสด (Choice Phase)

การน าไปใช (Implementation Phase)

การตดตามผล (Monitoring Phase)

กระบวนการตดสนใจ(Decision MakingProcess) กระบวนการแกไข

ปญหา(Problem SolvingProcess)

ขนตอนท 1 การใชความคด (Intelligence Phase)

ประกอบดวยกำรคนหำสำเหตของปญหำ โดยศกษำถงตนเหตของปญหำ

ประเมนผลทจะเกดข นหำกไมท ำกำรแกไขปญหำ วเครำะหปจจยแวดลอมของ

ปญหำ เพอสรำงแบบจ ำลองทใชอธบำยลกษณะและสำเหตของปญหำ โดยอำจ

ใชกำรจ ำแนกปญหำออกเปนสวนยอยและคดวธกำรแกไขปญหำ ซงผลทไดรบ

จำกขนตอนน เรยกวำ “Decision Statement” หรอ “กำรระบปญหำ”

นนเอง

เชน ในกำรตดสนใจเลอกรำยวชำทจะตองลงทะเบยนเรยนในภำคกำรศกษำ

หนำ ตองท ำกำรสรำง Decision Statement ซงกคอ รำยวชำทควร

ลงทะเบยน เปนตน สงส ำคญคอ ตองท ำกำรจ ำแนกสำเหตทแทจรงของปญหำ

กอนท ำกำรแกไข ไมควรแกไขทปลำยเหต เชน เมอไดรบกำรต ำหนจำกลกคำ

เรองกำรสงของลำชำ แลวท ำกำรแกไขโดยจดใหมโทรศพทสำยดวนเพอให

ลกคำแจงปญหำกำรสงสนคำ ซงจดเปนกำรเพมงำนใหกบแผนกจดสงสนคำ

(เนองจำกตองจดพนกงำนรบโทรศพทสำยดวนจำกลกคำ) โดยทไมไดเพม

ควำมเรวในกำรสงสนคำ จดเปนตวอยำงของกำรแกไขปญหำผดจด เปนตน

ขนตอนท 2 การออกแบบ (Design Phase)

เปนขนตอนกำรสรำงและวเครำะหทำงเลอกในกำรตดสนใจ โดย

ทำงเลอกทสรำงข นมำจะตองมควำมเปนไปไดในกำรแกไขปญหำให

ไดประโยชนสงสด และในขนตอนนตองมกำรก ำหนดวตถประสงค

ของกำรตดสนใจ

เชน กำรตดสนใจเลอกรำยวชำทจะลงทะเบยนในภำคกำรศกษำหนำ ผลงทะเบยนตองทรำบ

ขอมลตำง ๆ เกยวกบรำยวชำ เชน รำยวชำทจ ำเปนตองลงทะเบยนส ำหรบสำขำวชำของตน

รำยวชำทมกำรก ำหนดล ำดบกำรลงทะเบยน (อำจก ำหนดใหลงรำยวชำใดกอน จงจะ

สำมำรถลงทะเบยนรำยวชำนได) และยงตองทรำบรำยวชำทเปดสอนในภำคกำรศกษำหนำ

เวลำเรยน หองเรยน ก ำหนดกำรสอบและหองสอบของแตละรำยวชำ เพอใหผตดสนใจ

สำมำรถสรำงทำงเลอกไดหลำย ๆ ทำง ประกอบกำรตดสนใจ

ในขนตอนนอำจมกำรสรำงแบบจ ำลอง (Model) แผนภำพกำรตดสนใจแบบตนไม(Decision Tree) หรอตำรำงกำรตดสนใจ (Decision Table) กได ทงน เพอใชในกำรพฒนำทำงเลอกในกำรตดสนใจ

ขนตอนท 3 การเลอกทางเลอกทดทสด (Choice Phase)

เปนขนตอนของกำรคนและกำรประเมนทำงเลอกตำง ๆ ทไดจำกขนตอน

กำรออกแบบและคดเลอกใหเหลอทำงเลอกเดยว โดยผลลพธทไดจำก

ขนตอนนคอ ทำงเลอกเพอกำรน ำไปใชจรงในกำรแกไขปญหำ

เชน ในกำรเลอกรำยวชำทจะลงทะเบยนในภำคกำรศกษำหนำ นอกจำก

เลอกลงทะเบยนวชำบงคบแลว ยงตองลงทะเบยนในวชำเลอกดวย ซงม

หลำยวชำทนกศกษำจะตองตดสนใจเลอก โดยนกศกษำจะตองพจำรณำถง

ทำงเลอกดงกลำวเปนสวน ๆ ไดแก พจำรณำลกษณะรำยวชำ งำนทตองสง

ของแตละรำยวชำ ตำรำงเรยน ตำรำงสอบ เวลำเรยน และท ำกำรประเมน

ทำงเลอกตำง ๆ ตำมสวนทพจำรณำทท ำใหนกศกษำสำมำรถลงทะเบยนได

อยำงถกตอง

ขนตอนท 4 การน าไปใช (Implementation Phase)

เปนขนตอนกำรน ำทำงเลอกในกำรแกไขปญหำทไดจำกขนตอนท 3ไปลงมอ

ปฏบตเพอแกไขปญหำจรง ซงอำจจะประสบควำมส ำเรจ หรออำจจะประสบ

กบควำมลมเหลวกได หำกน ำไปใชแลวลมเหลว กอำจยอนกลบไปสขนตอน

ใดขนตอนหนง เพอทบทวนกระบวนกำรใหมไดเสมอ (เปนกจกรรมใน

ขนตอนตดตำมผล)

ขนตอนท 5 การตดตามผล (Monitoring Phase)

กำรตดตำมผล เปนขนตอนสดทำยของกระบวนกำรตดสนใจและแกไข

ปญหำ ในขนตอนน ผตดสนใจจะมกำรประเมนผลหลงจำกน ำแนวทำงทได

เลอกแลวไปใชในกำรแกไขปญหำ หำกผลลพธทไดไมเปนทนำพอใจจะตอง

พจำรณำถงสำเหตวำเกดข นจำกขนตอนใด หรอขำดสำรสนเทศสวนใดไป

บำง เพอน ำไปปรบปรงกำรตดสนใจแกไขปญหำใหมอกครงหนง

ลกษณะของปญหาทผตดสนใจตองเผชญ

ผทท ำหนำทในกำรตดสนใจซงโดยสวนใหญจะหมำยถงผ บรหำรจะตองท ำ

กำรตดสนใจด ำเนนธรกจหรอวำงแผนกำรด ำเนนงำนเปนประจ ำทกวน เชน

กำรวำงแผนกำรผลต กำรหำจดคมทน กำรพจำรณำโครงกำรลงทน กำรต ง

รำคำขำยสนคำ กำรหำสวนผสมทำงกำรผลต เปนตน แผนงำนเหลำนลวน

เปนปญหำทผ ตดสนใจจะตองตดสนใจแกไข ซงจะตองอำศยขอมลและ

สำรสนเทศประกอบกำรตดสนใจ บำงปญหำผตดสนใจกมข อมลและ

สำรสนเทศครบถวน ท ำใหทรำบถงผลลพธทตองกำรไดอยำงงำยดำย แต

บำงปญหำทมข อมลไมเพยงพอ กจะตองอำศยกำรประมำณหรอกำร

คำดคะเน จำกประสบกำรณของผบรหำรเอง

ประเภทของปญหา

กำรแบงแยกประเภทของปญหำออกเปน 3 แบบ ไดแก

1. ปญหาแบบมโครงสราง (Structured Problem)

2. ปญหาทไมมโครงสราง (Structured Problem)

3. ปญหาแบบกงโครงสราง (Semistructured Problem)

1. ปญหาแบบมโครงสราง (Structured Problem)

เปนปญหำทมวธกำรแกไขปญหำไดอยำงชดเจนแนนอน หรอ สำมำรถ

จ ำลองปญหำไดดวยสตรทำงคณตศำสตร (แบบจ ำลองทำงคณตศำสตร)

และแทนคำในสตรจนสำมำรถค ำนวณหำค ำตอบไดอยำงชดเจน หรอกลำว

อกนยหนงคอ ปญหำทผตดสนใจมขอมลและสำรสนเทศประกอบกำร

ตดสนใจอยำงครบถวนและสำมำรถน ำไปใชแกปญหำไดโดยกำรเขยน

โปรแกรม เชน ปญหำกำรก ำหนดระดบสนคำคงคลง หำกผตดสนใจทรำบ

ปรมำณควำมตองกำรทแนนอน ปรมำณกำรสงซอทประหยดทสด ระดบ

สนคำคงคลงเพอควำมปลอดภย และจดสงซอสนคำ ผตดสนใจกสำมำรถ

ค ำนวณหำผลลพธไดอยำงแนนอน

2. ปญหาทไมมโครงสราง (Structured Problem)

เปนปญหำทไมสำมำรถหำวธกำรแกไขไดอยำงชดเจนและแนนอน ไม

สำมำรถจ ำลองไดดวยสตรทำงคณตศำสตร หรอกลำวอกนยหนงคอ ปญหำ

ทผตดสนใจมขอมลและสำรสนเทศไมเพยงพอตอกำรแกไขปญหำ จงตอง

อำศยประสบกำรณของผตดสนใจ เชน ปญหำกำรเลอกลงทนกบหนทอยใน

ตลำดหลกทรพย เนองจำกผตดสนใจลงทนไมสำมำรถทรำบไดแนนอนวำ

หนทตองกำรลงทนจะใหผลตอบแทนสงสดหรอไมเมอถงสนป

3. ปญหาแบบกงโครงสราง (Semistructured Problem)

เปนปญหำทมลกษณะเฉพำะ สวนมำกจะไมเกดซ ำและไมมกระบวนกำร

ด ำเนนกำรมำตรฐำน หรอเปนปญหำทมวธกำรแกไขเพยงบำงสวนเทำนน

สวนทเหลอจะตองอำศยประสบกำรณหรอควำมช ำนำญในกำรตดสนใจ

แกปญหำ สวนเทคโนโลยสำรสนเทศใหไดแคกำรสนบสนนเทำนน เชน จำก

ปญหำกำรก ำหนดระดบสนคำคงคลง ผตดสนใจไมสำมำรถทรำบปรมำณ

ควำมตองกำรสนคำทแนนอนได กจะไมสำมำรถค ำนวณหำผลลพธไดอยำง

ถกตอง แตจะตองอำศยประสบกำรณในกำรคำดกำรณปรมำณควำมตองกำร

ทจะเกดข น ในอนำคตกำรพฒนำในดำนปญญำประดษฐ (Artificial Intelligence : AI) อำจจะชวยใหกำรตดสนใจประเภทนมคณภำพมำกข นได

ระดบการจดการในองคกรและประเภทของปญหา

ปญหำทง 3 ประเภททกลำวมำขำงตน ในแงของระดบกำรจดกำรในองคกร

แลว ผบรหำรในแตละระดบอำจจะตองเผชญกบปญหำทง 3 ประเภท แตละ

ประเภทในแตละระดบกจะแตกตำงกนออกไป

ระดบกำรจดกำรในองคกรและประเภทของปญหำ

ประเภทของการตดสนใจ

จ ำแนกได 3 ลกษณะคอ

1. จ ำแนกตำมจ ำนวนผตดสนใจ

2. จ ำแนกตำมโครงสรำงของปญหำ

3. จ ำแนกตำมลกษณะกำรบรหำรงำนในองคกร

ประเภทของกำรตดสนใจ

จ ำแนกตำมจ ำนวนผตดสนใจ

1. กำรตดสนใจสวนบคคล

2. กำรตดสนใจแบบกลม

จ ำแนกตำมโครงสรำงของ

ปญหำ

1. กำรตดสนใจแบบม

โครงสรำง

2. กำรตดสนใจแบบไมม

โครงสรำง

3. กำรตดสนใจแบบกง

โครงสรำง

จ ำแนกตำมลกษณะกำร

บรหำรงำนในองคกร

1. กำรตดสนใจระดบกลยทธ

2. กำรตดสนใจเพอควบคม

กำรบรหำร

3. กำรตดสนใจระดบ

ปฏบตกำร

สภำพกำรณในกำรตดสนใจ

1. กำรตดสนใจภำยใตสภำพกำรณทแนนอน

2. กำรตดสนใจภำยใตสภำพกำรณทมควำมเสยง

3. กำรตดสนใจภำยใตสภำพกำรณทไมแนนอน

ค ำถำม???

Next : กำรน ำระบบสำรสนเทศเขำมำสนบสนนกำรตดสนใจ