Post on 24-Jul-2016
description
jaarplan 2016
INHOUDSOPGAVE
1. Inleiding
2. Business Development2.1 Opdracht
2.2 Prestaties
2.3 Activiteiten
3. Foreign Investments 3.1 Opdracht
3.2 Prestaties
3.3 Activiteiten
4. Capital4.1 Opdracht
4.2 Prestaties
4.3 Activiteiten
5. Organisatie & communicatie5.1 Organisatie
5.2 Communicatie
6. Begroting6.1 Inleiding
6.2 Belastingen
6.3 Begroting 2016 Participatie- en Ontwikkelingsbedrijf
6.4 Toelichting op Begroting 2016 Participatiebedrijf
6.5 Toelichting op Begroting 2016 Ontwikkelingsbedrijf
COLOFONOntwerp
Walvis & Mosmans
Drukker
Drukkerij Van de Sande
1. InleidingInnovationQuarter is op 1 januari 2014 van start gegaan met als missie “het ontsluiten van het innovatieve vermogen van Zuid-Holland”.
Zuid-Holland heeft een zeer goede uitgangspositie,
maar kan economisch zoveel beter presteren. Door
nauwere samenwerking tussen kennisinstellingen
en bedrijven, meer kruisbestuiving tussen de
sterke regionale clusters, gerichte inzet om het
innovatieve MKB te versterken, het aantrekken
van innovatieve buitenlandse bedrijven en het
investeren in vernieuwende en snelgroeiende
ondernemingen. En precies voor deze zaken is
InnovationQuarter opgericht.
InnovationQuarter heeft zich in de afgelopen
twee jaar ontwikkeld tot een organisatie die
toegevoegde waarde levert door enerzijds de
neutrale rol, het brede overzicht, diepe kennis en
grote netwerk en anderzijds als organisatie die
benaderbaar is, dicht op de bal zit en levert. Dit
leidt ertoe dat we – gevraagd en ongevraagd –
vaak een rol spelen om partijen in het innovatieve
ecosysteem verder aan elkaar te verbinden. Zo is de
steeds nauwere samenwerking tussen incubators
in de regio én met StartupDelta in de slipstream
van de komst van het Cambridge Innovation Center
(CIC) naar Rotterdam mede door ons geïnitieerd.
Belangrijk en nodig, omdat Zuid-Holland ook in
dit opzicht nog te versnipperd is. Juist omdat we
niet gelinkt zijn aan één subregio of één cluster,
kunnen we cross-sectorale en bovenregionale (zelfs
internationale) samenwerking tot stand brengen.
De noodzaak van een regionale ontwikkelings-
maatschappij die werkt aan een economisch
krachtigere regio wordt inmiddels dan ook breed
onderkend.
In 2016 blijven wij vol ambitie inzetten op onze
drie kerntaken Business Development, Foreign
Investments en Capital:
Business Development: kerntaak is het
realiseren van samenwerkingsverbanden tussen
innovatieve ondernemers (al dan niet met
kennisinstellingen, overheden en grote bedrijven).
Het doel is het genereren van nieuwe business.
Target voor 2016 is de realisatie van 15
samenwerkingsverbanden, het aanjagen van
25 samenwerkingsverbanden en de realisatie
van 30 verkenningen.
Foreign Investments: kerntaak is het laten
landen van buitenlandse bedrijven in Zuid-
Holland. Target voor 2016 is het laten landen
in Zuid-Holland van 25 bedrijven met een
investeringsvolume van € 60 mln.
Capital: kerntaak is het risicodragend financieren
van jonge technologiebedrijven en het innovatieve
MKB. Target voor 2016 is de realisatie van 10
investeringen met een totaal geïnvesteerd
vermogen van € 25 – 30 mln. (inclusief privaat
aangetrokken kapitaal).
Onze activiteiten moeten in 2016 leiden tot een
additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van
naar inschatting € 100 mln en de creatie van
300+ hoogwaardige arbeidsplaatsen in de regio.
De opgave voor InnovationQuarter is echter
groter dan het sec realiseren van projecten,
nieuwe banen of investeringen. Met bedrijven,
kennisinstellingen, cluster- en deltaorganisaties,
incubators, financiers, topsectoren en overheden
zorgen we er voor dat een bruisend ecosysteem
ontstaat. Waarin hoogwaardige kennis ontwikkeld
én toegepast wordt. Waar partijen elkaar snel en
3
goed weten te vinden over bestuurlijke en sectorale
grenzen heen. Waar we oplossingen vinden voor
maatschappelijke uitdagingen. Waar serieus
werk wordt gemaakt van de transitie naar de next
economy, door het verzilveren van de kansen die de
digitale en circulaire economie bieden.
Deze opgave vraagt van InnovationQuarter
dat ze méér is dan een verbinder, meer dan
een acquisitieorganisatie en meer dan een
investeerder. We doen dan ook meer dan waar
we op basis van de hierboven gestelde targets op
afgerekend worden. Dat ‘meer’ zit voornamelijk in
de integrale werkwijze tussen onze kerntaken en
het zorgen voor ‘reuring’: het op de kaart zetten
van de innovatieve kracht van onze regio. Maar
we pakken binnen onze kerntaken ook letterlijk
meer activiteiten op dan we in onze targets
hebben gedefinieerd. Deze worden benoemd in dit
jaarplan.
Leeswijzer
Dit jaarplan behandelt per kerntaak wat er in 2015
is gerealiseerd, wat de doelstellingen zijn voor 2016
en welke activiteiten daarvoor worden uitgevoerd.
Het gaat dan zowel om de activiteiten die direct
aansluiten bij de targets, maar ook om additionele
activiteiten. Ook geven we per kerntaak aan welke
ontwikkelingen, kansen en knelpunten we zien.
Ik wens u veel leesplezier en zie uit naar de
samenwerking in 2016!
Rinke Zonneveld Directeur InnovationQuarter
“Zuid-Holland telt vele iconen. Dankzij de inspanningen van InnovationQuarter komen daar steeds nieuwe bij. Met alle partijen van InnovationQuarter maken we deze iconen nog zichtbaarder. En daarmee tillen we de Zuid-Hollandse economie naar een hoger plan.” Minister Kamp (Economische Zaken) tijdens jaarevent InnovationQuarter
5
2. Business Development2.1 Opdracht De hoofdopdracht van Business Development is het
voor en met ondernemers verkennen van nieuwe
businessmogelijkheden en het realiseren ervan.
Centraal staat een ondernemende werkwijze,
waarin ondernemers én de business developers
van InnovationQuarter grenzen verleggen om
kansen te verzilveren. Naast concrete resultaten in
de projecten zelf, is ook de voorbeeldwerking van
projecten voor andere ondernemers cruciaal.
Maatschappelijke vraagstukken op het gebied
van voeding, gezondheid, energie, veiligheid
en mobiliteit raken ook Zuid-Holland. Met alle
topsectoren vertegenwoordigd heeft de regio
in potentie óók alle potentiële oplossingen voor
die vraagstukken in huis, inclusief de ‘real life
testing ground’ om hier bewezen oplossingen te
exporteren naar andere regio’s. InnovationQuarter
richt zich primair op de regionale
speerpuntdomeinen Life Sciences & Health, Safety
& Security, Cleantech, Horticulture en Smart
Industry. De grootste toegevoegde waarde van
InnovationQuarter ligt daarbij op het realiseren
van cross industry innovation: het verbinden van
innovatieve oplossingen uit verschillende sectoren.
Een verschil ten opzichte van 2015 is dat we er
voor de duidelijkheid voor kiezen om de thema’s
Maritiem en Water- en Deltatechnologie niet meer
onder Cleantech te vatten, maar als zelfstandige
sectoren weer te geven.
Business Development richt zich op een breed
scala aan bedrijven en kennisinstellingen. Het
innovatiepotentieel van Zuid-Holland bestaat
namelijk niet alleen bij de aanwezigheid van
starters of innovatieve MKB-ers. Ook binnen grote
bedrijven en gespecialiseerde kennis- en
onderzoeksinstellingen bevinden zich de kiemen
van nieuwe business. Het opsporen én doen
ontkiemen van die kansen, is ons dagelijks werk. De
focus ligt daarbij op het innovatieve MKB-ers, maar
bovenal op díe ondernemers die het aankunnen en
durven om in open innovatietrajecten samen tot
nieuwe business te komen.
“We zijn lang op zoek geweest naar een product om onze recycle machine voor te gebruiken. Toen de huidige 3D print trend begon begrepen we dat onze machine hiermee echt een verschil kon maken. InnovationQuarter heeft ons met de juiste mensen in de keten in contact gebracht om de innovatie te kunnen versnellen. We verkregen al snel inzicht in de zakelijke kansen, dit gaf ons de boost om het idee uit te rollen.”
Jonas Martens, mede-oprichter Refil
De maatschappelijke opgaven zijn groot. De kansen
om tot nieuwe business te komen zo mogelijk
nog groter. Bij het ontsluiten van het regionale
innovatiepotentieel is intensieve samenwerking
met clusterorganisaties, campussen, incubators,
financiers, kennisinstellingen, overheden, de
Kamer van Koophandel, topsectoren, TKI’s en
andere regionale ontwikkelingsmaatschappijen
Box 1 Business Development / Terugblik 2015
▶ Ons netwerk met ondernemers is verder gegroeid en verdiept. Inmiddels hebben we een
netwerk van vele duizenden bedrijven in de regio. Opvallend hierbij is dat ook steeds meer
corporates ons opzoeken met de vraag hoe zij de brug naar het innovatieve MKB kunnen slaan.
▶ Belangrijke opdracht is in 2015 geweest om de focus zoveel mogelijk te leggen op de fases
aanjagen en realiseren, en op ondernemers met investeringskracht. Daarbij is het vinden van
innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken leidend.
▶ In alle fases van de business developmentfunnel (signaleren-verkennen-aanjagen-realiseren)
zijn de vooraf gestelde ambities gehaald of overtroffen.
▶ Evenals in 2014 zijn de initiatieven die in 2015 zijn ondernomen divers van aard. Enkele
voorbeelden:
• We hebben het programmamanagement van Maritime Delta uitgevoerd, de paraplu
waaronder veel mooie innovatie-initiatieven ontstaan, onder andere op het gebied van
schone schepen, aquatic drones, smart maintenance.1 Verder hebben we het consortium
‘3D printing van metal spare parts voor de maritieme sector’ gelanceerd met circa 30
partners.
• We hebben uitvoeringscapaciteit geleverd aan het Valorisatieprogramma
Deltatechnologie en Water (VPdelta) waarin we onder meer hebben gewerkt aan de
proeftuin Klimaatbestendig Zomerhofkwartier (Rotterdam) en de versterking van de
waterkwaliteit in de Diergaarde Blijdorp.
• We hebben een consortium van 6 bedrijven gevormd voor preklinische screening en
spelen een rol in de vorming van het partnership Interventie-MRI van waaruit een open
innovatieomgeving gerealiseerd wordt op het gebied van hartzorg. In het verlengde
hiervan werken we aan een nationale Health Deal.
• We zijn de initiator en trekker geweest bij de totstandkoming van het fieldlab Smart Food.
We hebben het project Smart, Safe and Resilient Mainport gelanceerd op het snijvlak van
Safety & Security en de haven, en hebben het samenwerkingsverband Smart Maintenance
geïnitieerd.
• We hebben innovatieve tuinbouwondernemers bij elkaar gebracht in het consortium
Vers+ (op het snijvlak van Horticulture en Life Sciences & Health) met de ambitie om
gezamenlijk bij te dragen aan een gezonde voeding voor onze samenleving.
• Binnen het brede domein Cleantech werken we aan trajecten als als ‘Groen afval naar olie’
(energie), Resilitient Cities en ‘Waterbergende kasdagen’(klimaat), Waste2Chemicals als
het verkennen van de kansen om duurzame biomassa zoals houtsnippers om te zetten in
suikers en lignine en daarna in biomaterialen, biobrandstoffen en energie (biobased).
Ook hebben we een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de EFRO-aanvraag voor
The Green Village.
7
cruciaal. Het is onze rol om onszelf en anderen
daarop scherp te houden. Zolang de ambities groot
genoeg zijn en we als samenwerkende partners
ook zelf cross industry innovation waarmaken, is
iedere partij nodig om vanuit zijn eigen specifieke
kwaliteit een bijdrage te leveren. Dit is ook de reden
waarom we met het ministerie van Economische
Zaken, de provincie en de Kamer van Koophandel
samenwerken in het traject ‘Dienstverlening MKB’,
dat als doel heeft verschillende activiteiten gericht
op het innovatieve MKB optimaal op elkaar af te
stemmen.
2.2 Prestaties Het verkennen van nieuwe businessmogelijkheden
en het realiseren ervan, staat centraal in de
activiteiten van Business Development. Daarbij
focussen we op zowel de business van vandaag
als de kansen van morgen. In 2016 worden vanuit
Business Development de volgende prestaties
geleverd:
1. Realisatie van 15 samenwerkingsverbanden
die een succesvol innovatietraject doorlopen
hebben (realiseren) 2
2. Realisatie van 25 samenwerkingsverbanden
(aanjagen)
3. Realisatie van 30 verkenningen
(signaleren – verkennen)
De targets voor Business Development blijven
gehandhaafd op het niveau van 2015 omdat
we in 2016 nog scherper willen zijn in welke
projecten we wel en niet oppakken. We zetten in
op het realiseren van schaalbare projecten met
impact, met ondernemers die de mogelijkheid en
bereidheid hebben te investeren.
Figuur 1 bevat een toelichting op de activiteiten en
resultaten per fase.
Naast de hierboven genoemde afrekenbare
targets levert Business Development de volgende
prestaties in 2016:
▶ Realisatie van individuele matchmaking
tussen ondernemers onderling en tussen
ondernemers en kennisinstellingen
Het zwaartepunt van Business Development
ligt op het realiseren van nieuwe business voor
en met ondernemers en daarbinnen op het
smeden van samenwerkingsverbanden. In 2015
bleek daarnaast dat ondernemers veel behoefte
hebben aan een partij die hen in contact
brengt met andere ondernemers, met nieuwe
kennisbronnen en met nieuwe klanten. Vanuit
het grote netwerk van InnovationQuarter en
haar integrale werkwijze (inclusief Foreign
Investments en Capital), zijn we vaak en
snel in staat om deze ondernemers verder te
helpen. Matchmaking is daarbij een niet te
onderschatten activiteit, die al regelmatig
▶ In 2015 heeft de provincie Zuid-Holland de Netwerkregeling Topsectoren geïnitieerd,
waarmee organisaties worden gefinancierd die zich richten op de signalerings- en
verkenningsfase. InnovationQuarter werkt nauw samen met deze organisaties. Het
streven is dat InnovationQuarter zich hierdoor nog beter kan focussen op realisatie van
business cases. Ook heeft InnovationQuarter een belangrijke rol gespeeld bij het leiden van
ondernemers naar de regeling MKB in Topsectoren (MIT).
1 Het programmamanagement van Maritime Delta is een additioneel gefinancierde taak, business development activiteiten t.b.v. Maritime Delta komen uit onze basiscapaciteit.
tot nieuwe business voor de betreffende
ondernemer heeft geleid. Vanwege de focus op
samenwerkingsverbanden zal het zwaartepunt
niet op individuele matchmaking liggen, maar
zullen we in 2016 wel actief monitoren hoeveel
succesvolle matches er gemaakt zijn.
“Het bijeenbrengen van deze twee topsectoren leidt tot verbindingen die waardevol zijn en die weanders wellicht niet hadden ontdekt” Sander Steenbrink (General Manager CorporateR&D Boskalis) bij het door Papendrecht enInnovationQuarter georganiseerde congresAerospace meets Maritime
▶ Business Development ter versterking
van Foreign Investments en Capital
Naast het leggen van relaties ten behoeve
van de eigen projecten, zal vanuit Business
Development ook actief worden bijgedragen
aan het Investor Relations programma van
Foreign Investments, dat tot doel heeft om in
Zuid-Holland gevestigde buitenlandse
bedrijven actief te volgen op mogelijkheden
voor onder meer uitbreidingsinvesteringen.
Ook ten behoeve van de kerntaak Capital
zal vanuit Business Development capaciteit
worden ingezet. Uit ons netwerk komen
leads voor Capital, die in 2015 zelfs tot een
participatie hebben geleid. Alle bedrijven uit
de portfolio van Capital zullen in het kader van
het ‘100-dagenplan’ in de eerste 3 maanden
ná participatie vanuit Business Development
bezocht worden om de inbedding in een
netwerk van klanten, ondernemers en
kennisinstellingen te verkennen. Business Development zet in 2016 ca. 14 fte
in, waarvan een deel van de kosten wordt
gedragen door externe programma- en
projectfinanciering. Daarbij heeft het Business
Development team in 2016 een aanjaagbudget
van € 300.000. Dit budget wordt benut
voor projectontwikkeling, het inzetten van
specifieke externe expertise en voor het
organiseren van bijeenkomsten.
2 Wij gaan hierbij uit van een gemiddelde projectomvang van € 1 mln euro.
Figuur 1 Funnel Business Development: van signaleren en verkennen naar aanjagen en realiseren
Signaleren
• Op zoek naar
innovatieontwikelingen
binnen en tussen sectoren
• In kaart brengen
potentiële behoeften markt
Verkennen
• Bedrijven inspireren en
meenemen in potentie
(technologische)
ontwikkelingen
• Verkennen economische
potentie thema’s
• Verkennen draagvlak
en doorzettingsmacht
ondernemers
• Organiseren speelveld om
gezamelijk innovaties te
ontwikkelen
Aanjagen
• Bedrijven en kennisinstel-
lingen verbinden om inno-
vaties te laten ontstaan
• Consortiumvorming resul-
terend in een projectplan
• Smeden en formaliseren-
samenwerkingsverbanden
• Ondersteunen bij invullen
financiëringsmogelijk-
heden (privaat en/of
publiek)
Realiseren
• Uitwerken business cases
• Borgen financiëring
• Realiseren dat trekker
uit bedrijfsleven het
consortium verder leidt
naar daadwerkelijke
realisatie van de nieuwe
business
9
2.3 Activiteiten Om de genoemde resultaten te bereiken, pakt
Business Development in 2016 de volgende
activiteiten op, gekoppeld aan de fases signaleren –
verkennen – aanjagen – realiseren:
A. Het signaleren van nieuwe innovatieve ontwikkelingen en businesskansen
▶ Uit het netwerk van ondernemers en
kennisinstellingen, zowel nationaal als
internationaal, als ook uit eigen kennis en
ervaring komen vrijwel dagelijks signalen over
nieuwe innovatieve ontwikkelingen. Waar die
signalen raken aan een (potentiële) sterkte van
de provincie Zuid-Holland en de daar gevestigde
bedrijven en kennisinstellingen, zullen die
signalen actief verder worden verkend.
▶ De samenwerking met de (delta)organisaties
wordt in 2016 doorgezet, zowel op het gebied
van signaleren als ook het verkennen van
de thema’s van de nabije en iets verder weg
liggende toekomst.
▶ Activiteiten die in dit kader ondernomen
worden, zijn onder meer gezamenlijke
bijeenkomsten die ingaan op technologische
ontwikkelingen en businesskansen. Daarnaast
blijven we inzetten op eigen bijeenkomsten,
onder meer via ontwikkelbijeenkomsten waarin
het thema ‘Cross industry innovation’ centraal
staat.
B. Het verkennen van de economische potentie van het thema en het onderzoeken van de haalbaarheid om een cluster/samenwerkingsverband te ontwikkelen
▶ Belangrijke elementen in de verkenningsfase
van een thema zijn:
• Sluit de ontwikkeling aan bij een
innovatiespeerpunt van Zuid-Holland?
• Heeft Zuid-Holland een positie om het thema
te kunnen ontwikkelen en op te kunnen
schalen?
• Zijn er in Zuid-Holland bedrijven en ook
kennisinstellingen die open staan voor
het verder aanjagen van het thema in een
samenwerkingsverband?
• Is er financiële ruimte bij ondernemers
(en eventueel overheden) om te kunnen
investeren in het thema?
• Is er een perspectief op het creëren van
(hoogwaardige) arbeidsplaatsen en
additionele investeringen in de economie van
Zuid-Holland?
▶ Het resultaat van een verkenning is een
beknopt document met daarin de antwoorden
op bovenstaande vragen, inclusief een Go/
No Go-besluit om het al dan niet verder
aan te jagen. In totaal zullen minstens 30
verkenningen van maximaal 4 dagen worden
uitgevoerd, waarbij we zorgen voor een
spreiding over de speerpuntsectoren en een
vrije ruimte om de speerpuntsectoren voor de
toekomst te verkennen.
C. Het aanjagen van samenwerkingsverbanden gericht op nieuwe business
▶ Op basis van een Go in de verkenningsfase
wordt een aanjaagproject gestart, met als
belangrijkste resultaat het vormen van een
consortium van ondernemers, waar nodig
aangevuld met kennisinstellingen, die
gezamenlijk een businesspropositie uitwerken.
▶ In het werk van InnovationQuarter is het leggen
en onderhouden van relaties een cruciale
voorwaarde voor succes. Zonder relatie geen
vertrouwen, zonder vertrouwen geen inzicht
in wat de ondernemer écht nodig heeft,
zonder inzicht geen toegevoegde waarde van
InnovationQuarter. De belangrijkste rol van
een business developer in de aanjaagfase is
het ontwikkelen van hechte relaties tussen
de beoogde partners in het consortium,
het aansturen op de ontwikkeling van
een projectplan, het verkennen van de
mogelijkheden van financiering (zowel via eigen
investeringen van ondernemers, subsidies als
overige bronnen).
▶ Vanuit het consortium zal altijd een ondernemer
trekker moeten zijn, om later in de realisatiefase
ook het stokje over te kunnen pakken van
InnovationQuarter. Onze aanjaagrol vertaalt
zich in scherpte op zowel het in ontwikkeling
zijnde projectplan als op de bijdrage van
individuele leden in het consortium. Juist in deze
fase is de rol van een onafhankelijke partij, die
geen ander belang heeft dan het versterken van
de Zuid-Hollandse economie, cruciaal.
“Zelf afstand houden, maar wel bijdragen aan vorderingen. Zonder IQ was het project niet zo ver gekomen. Ze hebben een actieve rol in het voordragen van contacten.”
Jeroen Bakker (Manager Retail Fresh Potatoesbij HZPC) over rol InnovationQuarter in Vers+
Box 2 Business Development / Observaties in 2015
▶ Grote kansen in de regio liggen op het versterken van cross-sectorale samenwerking.
Veel koploperbedrijven zien dit ook in en zoeken ons hier actief voor op. Tegelijkertijd is
de organisatiekracht, zowel regionaal als ook nationaal (topsectorenbeleid), vooral intra-
sectoraal georganiseerd;
▶ In Zuid-Holland zijn er in vergelijking met andere regio’s minder (subsidie)middelen
beschikbaar om succesvolle innovaties te financieren. Het innovatieve MKB heeft behoefte
aan meer mogelijkheden om de haalbaarheid en marktpotentie van nieuwe ideeën te
toetsen, innovatiesamenwerking op gang te brengen en proeftuinen te realiseren. Met de
regeling MKB in Topsectoren (MIT) wordt deels in deze lacune voorzien. Terwijl er vanuit de
Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH), de provincie en via EFRO geïnvesteerd wordt
in proeftuinen en fieldlabs. Ook is er een grote behoefte bij het bedrijfsleven dat overheden
en het grotere bedrijfsleven eerder als launching customer optreden;
▶ Het beroep op inzet van onze ontwikkelcapaciteit op speerpuntsectoren als Life Sciences,
Biobased, Horticulture, Smart Industry overstijgt onze capaciteit. Idem dito geldt dit voor de
roep om verbreding naar crossovers met andere sterke sectoren in Zuid-Holland (bv Space,
ICT, havenindustrieel complex);
▶ Veel innovatieve MKB’ers hebben behoefte aan specifieke ondersteuning bij het zicht laten
leiden naar Europese subsidies (o.a. Horizon 2020, Interreg). Dit is nu echt een lacune in de
regio waardoor we veel kansen en middelen mislopen;
▶ De hoge publieke R&D intensiteit in de regio vertaalt zich nog onvoldoende door in meer
private R&D uitgaven. De wisselwerking tussen kennisinstellingen en het regionale
bedrijfsleven kan sterker, en dit besef is er wederzijds.
11
D. Het realiseren van nieuwe business door samenwerkingsverbanden
In de realisatiefase gaan ondernemers nieuwe
business realiseren. Er ligt dan een businessplan
inclusief begroting en financiële dekking en
afspraken over het (te ontwikkelen) intellectuele
eigendom. Verder is er een ondernemer die namens
het consortium de kar gaat trekken. In de praktijk
zien we dat onze rol nog een stuk doorloopt
in deze fase. We blijven hier uiteraard scherp;
te ver doorschieten in de realisatiefase brengt
ons in ongewenste concurrentie met de private
sector. Daarnaast moet een sterk consortium van
ondernemers niet afhankelijk (willen) zijn van
InnovationQuarter. Onze rol in deze fase is dan
ook die van onafhankelijke ‘buitenboordmotor’ die
indien nodig via een aantal gerichte interventies
het consortium verder op weg helpt.
De focus blijft vanuit Business Development op
bovenstaande activiteiten (a t/m d) liggen. Zoals
aangegeven pakken we ook extra activiteiten op.
Hierbij maken we onderscheid tussen activiteiten
die we vanuit de bestaande capaciteit oppakken
(kleinschalige activiteiten die vrij eenvoudig in de
marge van bestaande activiteiten en bestaande
capaciteit kunnen worden opgepakt) en
activiteiten die vanwege hun karakter – additioneel
op kerntaken - en omvang in een aanvullende
opdracht moeten worden vormgegeven. Hiertoe
voeren we soms overigens eerst een kleinschalige
pilot uit.
Extra activiteiten die Business Development in 2016 onderneemt vanuit de bestaande capaciteit zijn de volgende:
▶ Matchmaking Met de veranderingen die zijn doorgevoerd
bij zowel de Kamer van Koophandel/Syntens
als bij RVO, zien we dat ondernemers ook de
afdeling Business Development benaderen
met individuele vraagstukken. Waar die direct
gerelateerd zijn aan busines development
zullen we daar met een beperkt deel van onze
capaciteit aan tegemoet komen. Het gaat dan
om het leggen van directe koppelingen tussen
ondernemers onderling en tussen ondernemers
en kennisinstellingen in het kader van business
matchmaking. Samen met bovengenoemde
partijen en andere samenwerkingspartners
(zoals de delta-organisaties) zullen we in 2016
onderzoeken of we gezamenlijk meer en beter
invulling kunnen geven aan gerichte business
matchmaking.
▶ Strategische input ten behoeve van beleidsagenda’s Vanwege de kennis, ervaring en relevante
netwerken van InnovationQuarter, worden
we regelmatig gevraagd om input te leveren
voor de beleidsagenda’s van verschillende
overheden en aanverwante organisaties. Zo is in
2015 onder meer input geleverd voor de MRDH
Investeringsagenda en clusteraanpak, VET010
(Versnelling Economische Transitie Rotterdam),
de Haagse Agenda Kenniseconomie, de
Energieagenda van de provincie Zuid-Holland,
de EPZ en andere organisaties.
Activiteiten die we al in 2015 hebben verkend en waar we in 2016 met de meest betrokken financiers additionele afspraken over willen maken zijn:
Internationalisering Internationalisering is een thema dat in
toenemende mate als vraagstuk van ondernemers
bij Business Development onder de aandacht wordt
gebracht. Het gaat dan om internationalisering
van innovatie (ketens zijn zonder uitzondering
internationaal van karakter) en het strategischer,
proactiever en meer gebruik maken van Europese
netwerken en innovatieprogramma’s. Ook bij
andere ROM’s is dit waarneembaar.
In 2015 hebben we op pilotbasis verkend wat de
rol van Business Development kan zijn. Zo heeft
InnovationQuarter het voortouw genomen om
in een pilot in specifieke sectoren ondernemers
te begeleiden naar het SME-instrument van
Horizon 2020. Ook is in het najaar op het domein
Horticulture een start gemaakt met het verkennen
van internationaliseren van innovatie, onder
meer via de handelsmissie naar Japan en het
side-programma bij Mitsubishi. In 2016 wordt
onder meer met RVO verkend hoe de ROM’s en
RVO gezamenlijk meer en beter de internationale
kansen die zich voor ondernemers voordoen
kunnen benutten.
“Iedereen die we erover spreken, ziet de kansen die ontstaan doordat megasteden groeien en welvarender worden. Er is daar een snel groeiende behoefte aan een betrouwbare aanvoer van voldoende, veilig, gezond en betaalbaar voedsel. De Nederlandse tuinbouw heeft alles in huis om dat te leveren.”
Tjerk Gorter, kwartiermaker Fieldlab Smart Food bij officieel startschot na bijdrage MRDH Toeleiding regeling MKB in Topsectoren (MIT)
▶ Toeleiding regeling MKB in Topsectoren (MIT)
In vervolg op de rol die we in 2015 hebben
gespeeld in het MIT (met name voorlichting en
toeleiding van R&D samenwerkingsprojecten)
zijn we met de provincie in gesprek over een
meer strategische rol bij de uitvoering van de
regeling in 2016.
▶ Ontwikkeling programmatische aanpak
In het verlengde hiervan bereiden we in
overleg met de provincie een voorstel
voor het ontwikkelen van een meer
programmatische samenwerking in de regio
voor. InnovationQuarter en de verschillende
clusterorganisaties leveren gezamenlijk de
nodige business developmentcapaciteit
in de regio; de samenwerking tussen deze
organisaties in de funnel signaleren – verkennen
– aanjagen – realiseren verloopt goed, maar de
projecten met echte impact komen niet vanzelf
bovendrijven. Wij zijn er van overtuigd dat we de
kwaliteit van de funnel verder kunnen vergroten
door 1) een meer programmatische aanpak
waarbij we gezamenlijk gaan voor realisatie van
díe projecten die echt potentie, economische
meerwaarde en scale-upmogelijkheden hebben,
passend bij de economische prioriteiten
van de regio; 2) realisatie te versnellen door
organisatiekracht en instrumentarium van
verschillende partijen gericht in te zetten.
Tot slotNaast bovengenoemde activiteiten werkt Business
Development mee aan programma’s die door of
samen met anderen worden uitgevoerd. Zo wordt
ook in 2016 capaciteit ingezet voor het vervolg op
het Valorisatieprogramma Deltatechnologie en
Water (VPdelta), waarbij onze focus is het smeden
van samenwerkingsverbanden tussen innovatieve
ondernemers en ook kennisinstellingen. We
gaan met de organisatie van de WorldExpo
2025 samenwerken aan een ‘Expo Innovation
Challenge’ . Verder voeren we wederom het
programmamanagement van Maritime Delta uit,
dat tot eind 2016 loopt. Doel is om via de rol van
programmamanager tevens aanjager te zijn van
business developmenttrajecten.
13
3. Foreign Investments3.1 Opdracht Directe buitenlandse investeringen dragen bij
aan de economie, technologische innovatie
en ontwikkeling van een regio en een land.
Buitenlandse bedrijven genereren economische
groei, directe en indirecte werkgelegenheid,
versterken de innovatiekracht en geven
aansluiting op internationale netwerken en
bedrijvigheid. Vanuit de opdracht en missie van
InnovationQuarter is het aantrekken, behouden en
uitbreiden van buitenlandse investeringen specifiek
van belang voor het versterken van de regionale
economie.
De hoofdopdracht van Foreign Investments
is dan ook het promoten van de economische
mogelijkheden van de regio in het buitenland en
het aantrekken en behouden van innovatieve
bedrijven en investeringen naar/in de regio. Met
name (maar niet uitsluitend) die bedrijven, die:
▶ Leiden tot een toename in werkgelegenheid
en/of
▶ Leiden tot een toename in private (R&D)
investeringen
▶ Sector/clusterversterkend zijn
Binnenlandse reallocatie is geen doel van
InnovationQuarter, maar als bedrijven ons daar
expliciet om vragen, leveren wij assistentie bij
vestiging in de regio.
Voor het succesvol vervullen van deze opdracht,
is interne samenwerking met de teams Business
Development en Capital cruciaal. We hebben
daarnaast een intensieve samenwerking met de
Netherlands Foreign Investment Agency
(NFIA), met de innovatieattachés, met het
ambassadenetwerk in Nederland en in het
buitenland, en met specifieke regio’s die interessant
zijn voor Zuid-Hollandse sectoren. Ook de
samenwerking met de regionale acquisitiepartners
WFIA en Rotterdam Partners (met wie eind
2014 een acquisitieconvenant is getekend)
heeft zich meer ‘gezet’. Ook is de wisselwerking
met gemeenten en kennisinstellingen, om
geïnteresseerde buitenlandse bedrijven
gemakkelijk ’te laten landen’, zeer nauw.
“Please accept our sincere thanks for all the support & cooperation extended to us during our trip to the Netherlands. InnovationQuarter has surpassed our expectations in terms of smooth on-boarding of our new company & associated connections. It is extremely impressive to see all the stakeholders working together in such a synergized manner.” Saurabh Agarwal, Founder & ManagingDirector, SkillCube Pvt. Ltd.
Box 3 Foreign Investments / Terugblik
▶ Door de officiële aansluiting op het NFIA-netwerk per november 2014 en de afronding van
afspraken met de WFIA heeft het Foreign Investments team in 2015 een flinke versnelling
kunnen aanbrengen. De leadsportfolio is goed gevuld en blijft zich goed vullen. Er zijn tot 5
november 2015 21 investeringscases voltooid, met een totaal investeringsvolume van ruim
€ 110 mln. en de creatie van meer dan 260 nieuwe arbeidsplaatsen.
▶ In 2015 is ons Investor Relations programma ontwikkeld. Naast het feit dat gesprekken
met al gevestigde buitenlandse ondernemingen relevant zijn als informatiebron over het
vestigingsklimaat zijn, zij een belangrijke bron van nieuwe leads. De bezoeken hebben in 2015
(tot november 2015) geleid tot 5 lopende projecten en 10 concrete leads naar projecten in de
toekomst.
▶ Samen met de MRDH hebben we de regiobranding in de steigers gezet: het samenhangende
verhaal over de economische kracht van de regio. Hiertoe is een proces ingericht met de
belangrijkste stakeholders en is een extern bureau aangetrokken voor ondersteuning bij de
uitwerking en onderbouwing van het verhaal. De kern van het verhaal is dat de kracht van
de regio erin zit dat zij dé proeftuin is voor wereldwijde metropoolgebieden, waar nieuwe
cross-sectorale innovaties bedacht, gemaakt, getest en verkocht worden. ‘A real life testing
ground’, ondersteund door een sterke kennisinfrastructuur en uitstekende quality of life. Het
streven is het verhaal eind 2015 af te ronden, waarna uitrol in 2016 kan plaatsvinden.
▶ Tot slot hebben we in 2015 vanuit Foreign Investments capaciteit geleverd voor aansluiting
bij StartupDelta. Via onder andere een regiotour voor het StartupDelta team is Zuid-Holland
als hotspot voor startups op de kaart gezet. Door deze aansluiting en positionering hebben
we succesvol een aantal aansprekende internationale startups in de regio laten landen.
3.2 Prestaties Om de hoofdopdracht te verwezenlijken worden
door Foreign Investments in 2016 de volgende
prestaties geleverd:
1. Succesvolle afronding van 25 investeringscases met een totale investeringsomvang van € 60 mln. Een investeringscase is succesvol afgerond
wanneer een (buitenlandse) onderneming zich
daadwerkelijk in de regio vestigt, dan wel uitbreidt
en daarbij is geassisteerd door InnovationQuarter.
2. Realisatie van 250 nieuwe arbeidsplaatsen Het gaat hierbij om het totaal aantal additionele
directe arbeidsplaatsen, dat volgens de
onderneming binnen maximaal drie jaar na de
desbetreffende vestiging is gerealiseerd.
3. Afleggen van 100 bezoeken in het kader van het Investor Relations ProgrammaHet gaat hierbij om het bezoeken van al in de
regio gevestigde buitenlandse investeerders
en bijbehorende follow-up met betrekking tot
uitbreiding en/of verhuizing en het vastleggen van
feedback over het regionale vestigingsklimaat. Via
zowel de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag
(MRDH) als de provincie is additioneel budget
verkregen om deze belangrijke taak te intensiveren.
15
Naast genoemde afrekenbare targets levert
Foreign Investments de volgende prestaties in
2016:
▶ Uitrol communicatiecampagne ‘10x10 Reasons
to Invest’ (voor sterke sectoren in Zuid-
Holland).
▶ Technology matchmaking. Het gaat hierbij
om het koppelen van buitenlandse investeerders
(nieuw of bestaand) aan een onderwijs/
kennisinstelling of innovatieconsortium in Zuid-
Holland waardoor nieuwe samenwerkingen
ontstaan. Dit betreft geen kerntaak van
InnovationQuarter, maar buitenlandse
bedrijven doen hiertoe vaak een beroep op ons
en we zijn goed gepositioneerd om de gevraagde
ondersteuning te leveren. De genoemde
samenwerking kan gaan om het afnemen van
stagiairs, het financieren van onderzoeken of
complete R&D centers. Hiermee wordt voor de
investeerder een innovatie- en kenniselement
toegevoegd aan de bestaande operatie of wordt
dit element herbevestigd. Alhoewel we in eerste
instantie geen prestatie indicator koppelen
aan technology matchmaking, zullen we wel
gaan bijhouden wanneer dergelijke projecten
succesvol worden afgerond en welke investering
daarmee is gemoeid (via een contract, MoU
of een bevestiging van een instelling met wie
het bedrijf gaat samenwerken). Omdat dit
bedrijfsgevoelige informatie kan zijn, zal dit
echter niet in alle gevallen te achterhalen zijn.
Het Foreign Investment team heeft gemiddeld
een bezetting van 9 FTE en een budget van
€ 300.000. Dit budget wordt benut voor
marketing (regiobranding, promotiematerialen,
marktonderzoek) en acquisitie-activiteiten
(internationale acquisitiereizen en beurzen,
organiseren netwerkbijeenkomsten, inkoop
lead generation en representatiekosten).
3.3 Activiteiten Om de genoemde resultaten te bereiken pakt
Foreign Investments in 2016 de volgende
activiteiten op, welke zijn ingedeeld in een drietal
strategische lijnen.
A. Strategisch acquisitie verder uitbouwen, naast inzetten van overige vormen van acquisitie
▶ De acquisitieactiviteiten die door
InnovationQuarter ondernomen worden,
zijn een combinatie van strategisch,
proactief en reactief (leads opvolgen die bij
InnovationQuarter aangedragen worden).
▶ Strategische acquisitie is het acquireren van
díe specifieke buitenlandse bedrijven, die een
aanvulling vormen op het regionale ecosysteem.
Het gaat bij deze vorm van acquisitie dus om
het aanjagen van hoogwaardige buitenlandse
investeringen in Zuid-Holland, die de
competenties van de regionale topsectoren
verder uitbouwen en deze sectoren als geheel
versterken. We kunnen juist hier het verschil
maken, omdat door de integrale benadering
vanuit de drie kerntaken de hiervoor benodigde
kennis en netwerken heel gericht kunnen
worden ontsloten. Uiteraard is samenwerking
met onze regionale netwerkpartners eveneens
van groot belang. In 2014 is een start met deze
vorm van acquisitie gemaakt voor het segment
Life Sciences & Health / Medische Technologie;
in 2015 met Safety & Security. In 2016 wordt
de aanpak ook toegepast voor een aantal
subsectoren binnen Cleantech.
▶ Strategische acquisitie vraagt om goede
analyses van zowel de regionale sectoren als van
de ontwikkelingen bij interessante buitenlandse
bedrijven (wat zijn hun strategische plannen,
wanneer staan investeringsbeslissingen op de
rol et cetera) en om goede voorbereiding met
en afstemming binnen het netwerk (welke
bedrijven zijn van toegevoegde waarde voor de
regio, wie heeft welke connecties et cetera).
Dit zijn tijdsintensieve, arbeidsintensieve en
vaak lange termijn trajecten.
▶ Proactieve acquisitie is het sectorbreed
benaderen van buitenlandse bedrijven met
een acquisitiedoelstelling. In het kader van
proactieve (en overigens ook strategische)
acquisitie nemen we selectief deel aan relevante
missies, (vaak sectorspecifieke) internationale
events, roadshows en beurzen en onderhouden
we actief contacten met NFIA- en NOST-
kantoren. Proactieve acquisitie wordt ingezet
op onze speerpuntsectoren.
▶ Reactieve acquisitie wordt voornamelijk
vorm gegeven door follow-up van
binnenkomende leads (direct of bijvoorbeeld
via partnerorganisaties). InnovationQuarter
voert reactieve acquisitie uit voor de gehele
regio (met uitzondering van de werkgebieden
van WFIA en RotterdamPartners) en voor zowel
de gedefinieerde speerpuntsectoren als andere
sectoren.
▶ Ten behoeve van onze acquisitieactiviteiten
zullen we in 2016 wederom de value proposities
van de verschillende speerpuntsectoren
promoten. Dit zal gedaan worden aan de hand
van de “(10x) 10 reasons to invest’: factsheets per
sector met daarin 10 concrete redenen, waarom
buitenlandse bedrijven voor die sector naar
Zuid-Holland moeten komen. In 2015 is deze
factsheet als eerste uitgewerkt en met succes
toegepast voor Horticulture; in 2016 volgen de
overige (sub)sectoren en segmenten.
▶ Daarnaast zullen we in begin 2016 onze Engelse
website lanceren, waarop zowel de kern van
regiobranding, de sectorale ‘reasons to invest’
en onze dienstverlening in het Engels voor onze
internationale doelgroepen beschikbaar komt.
“Er is veel informaticatalent op de TU Delft, van hetzelfde niveau als in Silicon Valley, maar dan zonder de felle concurrentie. Daar is echt een hogedrukpan van talent waar iedereen aan trekt. Ik wil proberen om de cultuur van Silicon Valley naar Nederland te brengen.”
Erik Meijer, oprichter van softwareontwikkelaar Applied
Duality uit Silicon Valley, over vestiging in Delft
B. Netwerk intensief inzetten voor acquisitie
▶ Ons (regionale, nationale en internationale)
netwerk heeft zeer veel acquisitiekracht in zich.
De strategische waarde van het netwerk kan
echter nog beter worden benut. Dit vraagt van
InnovationQuarter om scherp te maken welke
informatie nodig is voor acquisitiedoeleinden.
Van partners in het regionale netwerk
vraagt het om meer bewustwording van de
relevantie van eigen kennis en netwerken voor
acquisitiedoeleinden en van de noodzaak deze
slim te ontsluiten.
▶ In 2016 zal Foreign Investments wederom
aandacht besteden aan het onder de aandacht
brengen van de kansen en mogelijkheden van
Zuid-Holland onder het relevante netwerk en zal
het netwerk tevens ‘afgetast’ worden voor wat
betreft strategische leads.
▶ We zullen de contacten met het NFIA-, NBSO-
en Innovatie Attaché-netwerk, ambassades en
consulaten onderhouden en verder uitbouwen.
En deze partijen doelgericht informeren aan
de hand van het sturen het van sectorale value
propositions.
▶ Iedere (buitenlandse) deelname aan een missie
of beurs wordt maximaal benut, door het
samenwerken met de NFIA/NBSO/ambassade/
consulaat ter plaatse en het bezoeken van
17
(potentiële) leads in de regio van het event.
▶ We zullen regionaal en lokaal inventariseren,
kennismaken met en activeren van
intermediairs: banken, makelaars, advocaten-
en accountantskantoren en overige relevante
serviceproviders.
▶ We gaan ons (private) netwerk nog steviger
benutten om (strategische) leads te
inventariseren en mee in contact te komen,
door middel van:
• Afnemen van interviews met key partijen
(per sector) in ons netwerk;
• Organiseren van round table sessies met key
stakeholders;
• Benutten van regionale acquisitie-overleggen
om de reikwijdte van InnovationQuarter te
vergroten.
“I am deeply honoured to have co-signed this MoU in the presence of his Majesty King Willem-Alexander of the Netherlands, during his state visit to China. I am very much looking forward to establish the first China-Holland Innovation Centre in The Hague, in particular to do so in close co-operation with our local partners InnovationQuarter and theNetherlands Foreign Investment Agency.”
Mr. Yuhua Wu, Chairman of GIIC
C. Investor Relations programma verder uitbouwenHet belang van huidige buitenlandse bedrijven en
investeerders voor de regio is groot. Buitenlandse
bedrijven zijn goed voor 23% van alle nieuwe
investeringen in Nederland, en zelfs voor 30% van
de private R&D. Voor Zuid-Holland geldt dat hier
ca. 2.200 buitenlandse bedrijven zijn gevestigd,
waarvan naar schatting zo’n 1.750 binnen de
metropoolregio.
Het Investor Relations (IR) programma zorgt
bij collega-ROM’s en acquisitie-organisaties
gemiddeld voor ruim 20 % van de succesvol
afgeronde investeringscases en in het algemeen
verlopen deze projecten sneller dan nieuwe
projecten. Het betreft dan vooral uitbreiding van
huidige activiteiten of verhuizing naar een nieuwe
(en grotere) vestiging, waar bijvoorbeeld een
R&D centrum aan toegevoegd is. Relatiebeheer
van deze current investors is dan ook belangrijk
voor de regio. Het IR-programma is een expliciet
onderdeel van de opdracht van het ministerie van
Economische Zaken aan de ROM’s. Daarnaast
worden onze IR-activiteiten medegefinancierd
door MRDH en provincie.
Activiteiten:
▶ Verder in kaart brengen van de huidige
buitenlandse investeerders in Zuid-Holland,
mede door het in gebruik nemen van de
database Company Info.
▶ Voeren van +/- 100 IR-gesprekken en opvolging
door IR-manager, i.s.m. accountmanagers,
business developers, NFIA en gemeentelijke
accountmanagers.
▶ Feedback en trends vastleggen in
jaarrapportage ‘Vestigingsklimaat Zuid-
Holland’ met daarin signalen rondom de softe
kant (Quality of Life, het verblijfsklimaat
voor internationaal personeel (huisvesting,
onderwijs, expatcenters, veiligheid, etc.)
en rondom de hardere kant (infra (wegen),
OV, glasvezel), ruimtelijke vraagstukken,
ontwikkeling businessparken, aansluiting
onderwijs, etc.).
Box 4 Foreign Investments / Observaties in 2015
▶ Leadgeneratie vanuit het eigen netwerk (aandeelhouders, incubators, bedrijven uit de regio)
voor Foreign Investments is in 2015 goed op gang gekomen en is zelfs goed voor circa 30%
van het totale aantal leads. We zien hier ook een duidelijk voordeel van het brede netwerk
dat InnovationQuarter heeft vanwege haar drie kerntaken en de integrale werkwijze die we
daarbij hanteren. Hiernaast worden leads gegenereerd via proactieve werkzaamheden zoals
beursbezoeken, en via de NFIA en het Netherlands Office for Science and Technology netwerk
(de Innovatie-Attachés bij de Nederlandse ambassades);
▶ De meeste leads zijn in eerste instantie op zoek naar een foothold in Nederland of Europa.
Het gaat dan vaak om het opstarten van een klein kantoor met enkele medewerkers
ter voorbereiding van meerdere activiteiten in de toekomst. Veelal bestaan deze initiële
activiteiten uit Marketing, Sales en Business Development. Mede vanuit dat perspectief is er
groeiende behoefte aan het opzetten van ‘soft landing hubs’;
▶ Het opstarten van R&D activiteiten ‘vanuit het niets’ komt minder vaak voor. Aangezien
dit een belangrijke doelstelling is voor InnovationQuarter is het van belang hierbij korte
en (middel)lange termijn in ogenschouw te nemen. Zoals het Rathenau-instituut in haar
rapport ‘R&D goes global’ (oktober 2015) heeft aangegeven, is het voor het op peil houden
van de positie van Nederland als innovatieland van het grootste belang dat de inspanningen
op het gebied van strategische acquisitie van R&D bedrijven wordt geïntensiveerd;
▶ Voor alle speerpuntsectoren geldt dat strategische acquisitie (het gericht acquireren van die
partijen, die een aanvulling vormen op het regionale ecosysteem) tijdsintensief is en eerder
impact heeft op de (middel)lange termijn dan op de korte termijn.
▶ Het laten landen van vooral bedrijven in de sector Life Sciences & Health is tijdrovend
gebleken. De trajecten zijn lang en de gevraagde ondersteuning is groot (wat betreft
locatiekeuze, introducties in het netwerk, inzicht in overheidsregelingen et cetera );
▶ Vooral voor de sector Safety & Security wordt zeer veel interesse in onze regio getoond; zowel
wat betreft nieuwe leads als daadwerkelijke landingen.
Activiteiten waar wij in 2016 met betrokken partijen additionele afspraken over willen maken zijn:
▶ Regiobranding
In 2015 hebben wij samen met de MRDH,
en onder auspiciën van de Economische
Programmaraad Zuidvleugel (EPZ), gewerkt
aan het traject regiobranding: de ontwikkeling
van het samenhangende verhaal over de
economische kracht van onze regio. Eind
2015 zal het regioverhaal gereed zijn. De kern
ervan, is dat deze regio gepositioneerd wordt
als ‘a real life testing ground’: dé proeftuin
voor wereldwijde metropoolgebieden,
waar nieuwe cross-sectorale innovaties
bedacht, gemaakt, getest en geëxporteerd
worden. Ondersteund door een sterke
kennisinfrastructuur en uitstekende quality
of life. In 2016 dient deze positionering
19
en bijbehorende marketingboodschap in
samenwerking met de regionale stakeholders
verder te worden uitgerold, geïmplementeerd
en bewaakt. InnovationQuarter is hiervoor
goed gepositioneerd en geëquipeerd, maar het
betreft een additionele taak.
▶ Soft landing spots
Bij het versterken van de samenwerking
met sterke internationale regio’s op
specifieke sectoren kan het zeer goed
werken om wederzijdse soft landing spots
op te zetten. Dat wil zeggen een dedicated
introductieprogramma, inclusief tijdelijk fysieke
werkomgeving, voor buitenlandse bedrijven
in onze regio, en voor bedrijven uit onze regio
in het buitenland. Het langs deze weg heel
gericht scouten en in de regio introduceren van
interessante bedrijven zien we als interessant
middel om internationale hub-to-hub
samenwerking te versterken en als strategische
acquisitietool gericht op zowel buitenlandse
bedrijven als investeerders. Het gaat hier in
eerste instantie om een pilot, waarbij we ons
als eerste samen met Medical Delta richten op
samenwerking met de University of California,
en samen met The Hague Security Delta op de
Ottawa-regio. De begeleiding en kosten hiervan
– zeker wanneer bij succes uitrol naar andere
sectoren wenselijk wordt geacht – zijn echter
van dien aard dat deze niet uit de basiscapaciteit
van InnovationQuarter kunnen worden
geleverd.
21
4. Capital 4.1 Opdracht De doelstelling van Capital is om als proactieve en
betrokken investeerder de toegang tot kapitaal
voor innovatieve (door)startende MKB-bedrijven
en snelle groeiers in Zuid-Holland te vergroten. Om
de financieringen voor deze bedrijven te realiseren
werkt InnovationQuarter samen met vele partners
binnen en buiten de regio. Door een groot netwerk
met private investeerders zorgen we dat ook meer
privaat kapitaal zijn weg vindt naar onze regio
en samen zorgen we voor een grotere financiële
draagkracht om de innovatieve bedrijven in de
regio te financieren.
InnovationQuarter Capital:
▶ Is een publieke, professionele investeerder, met
een ervaren team van investeringsprofessionals
waarin alle disciplines van
ondernemingsfinanciering vertegenwoordigd
zijn.
▶ Is een investeerder in startende, vroege fase
en snelgroeiende innovatieve ondernemingen
in Zuid Holland, zowel binnen de regionale
speerpuntsectoren als de landelijke topsectoren.
▶ Vergroot de toegang naar en de transparantie
van de kapitaalmarkt voor Zuid-Hollandse
ondernemers door bedrijven te informeren en
adviseren over de geschikte bedrijfsfinanciering.
▶ Beschikt over een groot netwerk van nationale
en internationale investeerders om co- en
vervolgfinanciering te maximaliseren. Door te
investeren met co-investeerders weten we de
reikwijdte van ons fonds te verveelvoudigen
(hefboom).
▶ Is een partner voor ondernemers door middel
van financiering en actieve betrokkenheid na
de investering door de inzet op het gebied van
business development en internationalisatie en
een uitgebreid netwerk.
▶ Onderscheidt zich als een actieve en betrokken
▶ investeerder voor een onbepaalde tijd en met
flexibele financieringsstructuren.
▶ Is een fonds met een lange termijn en
revolverend karakter waarbij het rendement
wordt geherinvesteerd in Zuid-Hollandse
innovatieve bedrijven.
“Munisense is a company that not only innovates by developing existing technology wisely, but also has important national and international growth potential by coming up with smart solutions that contribute to improving the living environment in cities.These are the type of companies that South Holland must have.” Gedeputeerde Adri Bom-Lemstra bij bekendmaking investering in het Leidse bedrijf Munisense
Box 5 Capital / Terugblik 2015
▶ Met maar liefst veertien investeringsvoorstellen is er dit jaar een groot aantal aan
investeringsvoorstellen ingediend bij de investeringscommissie, waarop in alle gevallen
ook positief is geadviseerd. In zeven bedrijven is inmiddels daadwerkelijk geïnvesteerd. We
verwachten er tot het jaareinde nog twee te realiseren. Met de bekendmaking van deze
investeringen is er veel aandacht in de pers gegenereerd.
▶ In juli is de eerste exit gerealiseerd: Authasas is verkocht aan de Britse/Amerikaanse
multinational Micro Focus. Micro Focus heeft aangegeven met de overname niet alleen haar
positie in Cyber Security verder te willen versterken, maar ook de vestiging van Authasas
binnen de HSD campus uit te breiden tot hun wereldwijde authenticatie expertise centrum.
▶ Na de overweldigende belangstelling van vorig jaar hebben we de instroom van leads
zowel in kwalitatieve als in kwantitatieve zin goed op peil gehouden. Daarbij is de
spreiding over speerpunten en binnen de regio ook goed. De inhouse pitch donderdagen bij
InnovationQuarter worden door ondernemers in onze regio nog steeds druk bezocht.
▶ Zeer positief is dat door een meer geïntegreerde interne samenwerking tussen de kerntaken
binnen InnovationQuarter het aantal leads vanuit Business Development en Foreign
Investments en vice versa toenemen. En we ook meer toegevoegde waarde weten te creëren
voor onze portfoliobedrijven.
▶ Veel aandacht is in 2015 besteed aan uitbreiding van het InnovationQuarter fonds (onder
meer via een EFRO-aanvraag) en aan de oprichting van UNIIQ, het gezamenlijke Proof-of-
Concept fonds van InnovationQuarter en de kennisinstellingen. Voor beide trajecten wordt
naar verwachting eind 2015 een EFRO-aanvraag ingediend.
▶ In oktober is de eerste Financieringsgids voor Zuid-Holland uitgebracht door
InnovationQuarter. Hiermee hebben ondernemers zowel online als offline een overzicht van
alle financieringsmogelijkheden en adviezen van investeerders.
▶ Met onze huidige investeringen ad € 33,5 mln. (inclusief aangetrokken private financiering)
hebben we nu 7 financieringen gerealiseerd en zijn 140 arbeidsplaatsen gerealiseerd.3
3 Gerealiseerde (direct en indirecte) arbeidsplaatsen binnen 3 jaar na feitelijke investering.
23
4.2 Prestaties Om onze opdracht te verwezenlijken worden door
Capital in 2016 de volgende prestaties geleverd:
1. Realisatie van 10 investeringen In 2016 zal InnovationQuarter Capital aan
minimaal 10 bedrijven risicokapitaal verstrekken.
Daarmee zullen we één van de meest actieve
investeringsfondsen in Nederland zijn.
2. Realisatie van een totaal geïnvesteerd vermogen van € 15 - 17 mln. uitgaande van een gemiddelde investeringsomvang van € 0,8 mln.De verwachting is dat ultimo 2015 ca. € 8 mln.
van het InnovationQuarter fonds gecommitteerd
is. Op basis van de prognose van 10 additionele
investeringen zal ultimo 2016 ca. € 15-17 mln.
geïnvesteerd zijn. Daarbij dient 30-40% van het
totaal geïnvesteerd vermogen gereserveerd te
worden voor vervolginvesteringen. Rekening
houdend met het feit dat de operationele kosten
in de opbouwfase niet gedekt worden uit de
gerealiseerde opbrengsten, zal het initiële eigen
vermogen van € 27,7mln. ultimo 2016 voor ca.
€ 27,7 mln. geoormerkt zijn.
3. Realisatie van een totaal geïnvesteerd vermogen, dat wil zeggen inclusief aangetrokken externe financiering, van € 40 tot 60 mln. Deze KPI betreft de mate van leverage die
InnovationQuarter weet te realiseren bij het
aangaan van de participatie. Het bedrag is inclusief
de investering door InnovationQuarter. Wij gaan
er dus vanuit dat we op elke geïnvesteerde euro
ca. drie euro aan additioneel kapitaal weten aan te
trekken.
4. Genereren en opvolgen (onder andere door doorverwijzing) van minimaal 350 leads. Het betreft hier het totaal aantal aanvragen voor
financiering aan InnovationQuarter. Circa 40% van
de beschikbare
tijd besteedt de investeringsmanager aan het
aanjagen en opvolgen van leads.
Hierin zit ook de tijd die besteed wordt aan het
actief doorverwijzen van ondernemers naar andere
financiers.
5. De gerealiseerde investeringen leiden tot 80-100 (directe en indirecte) additionele arbeidsplaatsen door de ondernemingen waarin InnovationQuarter investeertWe monitoren dit aan de hand van het
investeringsplan van de onderneming en
afhankelijk van de fase waarin de onderneming
zich bevindt. Deze arbeidsplaatsen worden binnen
drie jaar na de feitelijke investering gerealiseerd.
We zetten hiertoe binnen het Capital team 9
FTE in (inclusief investmentmanager UNIIQ);
het team heeft een budget van € 100.000. Dit
budget wordt benut voor onder andere due
diligence onderzoekstrajecten (bijvoorbeeld
inhuur juridische en financiële expertise), inzet van
stagiairs (bijvoorbeeld analisten in opleiding) en
het co-organiseren van evenementen gericht op
financiering.
“InnovationQuarter haalde in september 2015 de NextStage Investormatch Life Science, MedTech& Health naar het LeidenBio Science Park. Een geslaagdevent met een mooie mix van starters en early-stage investeerders, waar veel goedecontacten voor financiering uit voortkwamen. Ook mooie exposure voor ons als park!”
Barbara Brunnhuber, LBSP
4.3 Activiteiten Om bovenstaande prestaties te kunnen leveren
zet Capital, evenals in voorgaande jaren in op het
sourcen van leads, investeren en verankeren van
het fonds in de regio en het vergroten van de trans-
parantie van de aanwezige financiële instrumenten
voor ondernemers. Daarnaast staat 2016 expliciet
in het teken van het inzetten van additionele fonds-
middelen en het vergroten van de toegevoegde
waarde voor portfoliobedrijven. Daartoe worden
de volgende activiteiten ondernomen.
1. Vergroten van het regionaal beschikbaar kapitaal voor innovatiefinanciering
▶ Uit het onderzoek ‘Brandstof voor innovatief
vermogen. Financiering innovatief MKB in RIS-3
sectoren in Zuid Holland’4 blijkt dat er sprake is
van een kapitaalgat van € 48 mln. op jaarbasis
op het gebied van innovatiefinanciering voor
bedrijven in Zuid-Holland. Capital zet in op het
dichten van dit gat op drie manieren: UNIIQ
(in samenwerking met de drie universiteiten),
uitbreiding van het InnovationQuarter fonds en
fonds-in-fonds investeringen.
▶ In het Operationeel Programma Kansen voor
West II staat beschreven dat West-Nederland in
vergelijking met andere grootstedelijke regio’s
in Europa te weinig innoveert. De uitgaven aan
R&D liggen bijna 40% lager dan die in andere
Europese stedelijke regio’s.
▶ Daar staat tegenover dat West-Nederland
beschikt over een excellente wetenschappelijke
R&D infrastructuur. Dat geldt in het bijzonder
voor Zuid-Holland met de aanwezigheid
van onder meer drie topuniversiteiten en
twee medische centra. Achterblijvende
bedrijfsinvesteringen in R&D resulteren in een
lage innovatiesnelheid en een achterblijvende
marktintroductie van nieuwe producten en
diensten. Een specifieke fase waarin financiering
van innovatie en groei in het MKB een probleem
is, is de proof-of-concept fase. Het gaat in
die fase om de omzetting van een idee in een
concreet, vermarktbaar product of dienst. Zowel
het aanbod van kapitaal als de toegang tot
kapitaal vormen in deze fase een knelpunt.
Box 6 Integrale inzet InnovationQuarter tijdens Cyber Security Week
In dezelfde week als de Global Conference of Cyber Space 2015 en de One Conference, vond de
unieke ‘Cyber Security Week’ plaats op de HSD campus in Den Haag. Van 13 t/m 17 april werd
Nederland, en Den Haag in het bijzonder, internationaal op de kaart gezet als dé locatie waar
kennis en innovatie op het gebied van cyber security bijeenkomen.
Voor InnovationQuarter was het voor het eerst dat activiteiten vanuit de drie kerntaken
tegelijkertijd op één event plaatsvonden. Een mooie manier om onze integrale inzet voor het
securitycluster te tonen. Onze bijdrage bestond uit:
▶ Ontvangst handelsmissies Canada en USA
▶ Doing business in the Netherlands: Investment seminar
▶ Drone Zone: beursvloer met de innovaties en trends op het gebied van drones
▶ Safety & Security Investormatch
▶ Interactieve Rabo Geldmarktplaats
25
UNIIQ: unieke samenwerking tussen
kennisinstellingen en InnovationQuarter
▶ InnovationQuarter, de Technische Universiteit
Delft, de Universiteit Leiden/LUMC en het
Erasmus Medisch Centrum hebben, samen
met de provincie en de steden, het initiatief
genomen om UNIIQ op te richten, een proof-
of-concept fonds voor Zuid-Holland. De
initiatiefnemers brengen zowel technologische
(kennisinstellingen) als marktexpertise
(InnovationQuarter) samen. Door
marktexpertise, launching customers, (vervolg)
financiers zo vroeg mogelijk in het proces in
te brengen, neemt de kans dat een innovatie
slaagt sterk toe. De gezamenlijke ambitie van
de initiatiefnemers is dan ook om producten
sneller naar de markt te brengen en sneller rijp
te maken voor volgende financieringsfases.
▶ UNIIQ gaat naar verwachting in Q1 2016 van
start met een fondsvolume van € 22 mln.
Doelstelling is het uitzetten van jaarlijkse 10
-16 converteerbare leningen per jaar bij een
gemiddelde omvang van € 150.000 - 200.000
per lening.
InnovationQuarter fonds: vergroting van
fondsvolume naar € 80 mln.
▶ Via de in 2015 uitgesproken intentie van het
ministerie van Economische Zaken en de
provincie Zuid-Holland om ieder € 15 mln. extra
kapitaal te storten in het fonds, een EFRO-
aanvraag van € 17,3 mln. en een tweede ronde
langs bestaande en nieuwe aandeelhouders is
het de verwachting dat het InnovationQuarter
fonds in 2016 in totaal € 80 mln. (gecommit-
teerd) kapitaal tot haar beschikking krijgt voor
investeringen in innovatiefinanciering.
▶ Om het investeringsvolume verder te vergroten
zal Capital naast het huidige investeringsproces
een Fast Lane introduceren waarbij
ondernemers financieringsaanvragen tot ca.
€ 250.000 (zijnde kleinere financieringen die
niet in aanmerking komen voor UNIIQ) middels
een vast format binnen een korte periode
toegekend kunnen krijgen.
Fonds-in-Fonds investeringen
▶ Met onze aandeelhouders is afgesproken dat
we maximaal 15% van ons fondsvolume kunnen
inzetten voor Fonds-in-Fonds investeringen.
Deze investeringen zijn met name interessant
om additionele (sector)specifieke expertise,
netwerken en leadflow te kunnen aanboren
en/of (sub)fondsvorming mogelijk maken
met private co-investeerders of bijvoorbeeld
corporates.
4 Betreft de in opdracht van provincie Zuid-Holland, Rotterdam en Den Haag door Rebel en Panteia uitgevoerde ex-ante evaluatie ten behoeve van de inzet van EFRO-middelen uit Operationeel Programma Kansen voor West II periode 2014-2020.
2. Proactieve leadsourcingHet sourcen van leads vormt een belangrijk
onderdeel van het werk van Capital, waar veel
tijd in wordt gestoken. Hier worden de vruchten
afgeworpen om tot succesvolle deals te komen.
Ondernemers weten Capital te vinden en Capital
gaat actief de markt op om in contact te komen
met ondernemers. Veel verschillende kanalen
worden gebruikt om met ondernemers in contact
te komen. Capital houdt iedere donderdag inhouse
pitchdagen waar ondernemers de mogelijkheid
krijgen om hun propositie te presenteren
aan de investment managers en investment
managers bezoeken events zoals jurydagen,
sectorbijeenkomsten en netwerkborrels. Daarnaast
wordt het contact met andere investeerders warm
gehouden zodat Capital altijd op de hoogte is van
de laatste marktontwikkelingen en waar mogelijk
betrokken wordt bij interessante deals in de regio
Zuid-Holland.
3. Het beoordelen van ondernemingen en de business scan Alle leads worden zorgvuldig beoordeeld door de
investment managers. In eerste aanleg wordt
gecheckt of de lead binnen de vastgestelde
criteria valt, zoals gevestigd of te vestigen in Zuid-
Holland, actief binnen de regionale en landelijke
speerpuntsectoren, maatschappelijke en/of
economische bijdrage en bewezen product-markt
validatie. Een aantal leads valt af na de eerste
screening. De leads die wel aan de criteria voldoen,
worden uitgebreid bestudeerd door de investment
managers. Gesprekken worden gevoerd en
informatie wordt opgevraagd zodat de business
case helder wordt. In dit proces vallen uiteraard
gaandeweg leads af. Met de leads die het einde van
de trechter halen wordt een investeringsvoorstel
voorbereid en ter advies voorgelegd aan onze
investeringscommissie.
4. Het begeleiden van ondernemingen naar financiers De investeringswereld is ondoorzichtig voor
ondernemers. Veel voorkomende vragen zijn:
Welke venture capital partijen zijn er? Wat is
hun focus? Welke bedragen investeren zij? Naast
de professionele venture capital partijen zijn er
ook zogenaamde business angels actief, welke
nog lastiger te vinden zijn. Het aantrekken van
kapitaal is niet de expertise van de ondernemer.
De investeringsmanagers hebben daarentegen
veel ervaring en een aanzienlijk netwerk binnen
deze wereld. Het netwerk wordt actief ingezet
om ondernemers aan tafel te krijgen bij potentiele
co-investeerders. Meetings worden opgezet om
ondernemers voor te stellen en om te sparren
over proposities. Daarnaast wordt advies
gegeven over RVO-regelingen en alternatieve
financieringsmogelijkheden zoals crowdfunding,
NPEX, NEOS en Qredits.
5. Het investor ready maken van ondernemingen Veel ondernemers die bij Capital aankloppen zijn
nog niet investor ready. Een aantal essentiële zaken
moet nog worden geregeld alvorens het verstandig
is om de markt op te gaan om kapitaal aan te
trekken. Wordt dit niet gedaan dan zal de kans van
slagen een stuk lager liggen. Capital vervult hier
een waardevolle adviserende rol voor startups.
Het investor ready maken van een onderneming
gebeurt op uiteenlopende onderwerpen zoals
advies over het vormgeven en rechttrekken van het
business plan, advies over afspraken en de relatie
tussen aandeelhouders, zorgen dat er crediteuren
overeenkomsten worden vastgelegd en advies over
het opschonen van de balans. Samen met onder
andere regionale incubators zal in 2016 investor
readiness op een hoger plan worden getild.
Daarnaast zullen we als partner meewerken aan
PortXL, het internationale acceleratorprogramma
van het Havenbedrijf Rotterdam, EY en vele andere
partners.
6. Het uitbrengen van termsheets Na een positieve beoordeling van het businessplan
kan er door de investeringsmanager worden toege-
werkt naar het uitbrengen van een termsheet.
Hierin worden de voorwaarden besproken
waaronder InnovationQuarter financiering zou
kunnen verstrekken. Onderdelen van de termsheet
zijn o.a. de financieringsstructuur, de invulling
van beheer en toezicht en opschortende voor-
waarden waaraan minimaal moet worden voldaan
voordat een definitieve overeenkomst (lening of
participatie) kan worden ondertekend. Elk van
de omschreven voorwaarden kan invloed hebben
op volgende investeringsrondes, de zeggenschap
over de onderneming en/of de waardering. Voor
investeerders is het uitonderhandelen van juiste
terms erg belangrijk, omdat dit voor hen een direct
verband heeft met de hoeveelheid risico die zij
lopen.
27
“We hebben met InfraCore een nieuw bouwmateriaal gecreëerd dat zijn plaats aan het veroveren is naast staal, beton en hout. De mogelijkheden zijn haast eindeloos. We zetten de investering in om onze plannen uit te rollen.”
Jan Peeters (CTO van het Rotterdamse Fibercore) na bekendmaking door minister Henk Kamp (Economische Zaken) van investering door InnovationQuarter
7. Het uitvoeren van due diligence trajecten In het begin van het proces gaat de
investeringsmanager grotendeels af op de
informatie die de onderneming aanlevert. Na het
tekenen van de termsheet wordt echter grondig
onderzocht of alle aannames over de onderneming
juist zijn; het due diligence traject. Dit gebeurt op
basis van verschillende facetten: commercieel,
technisch, financieel, fiscaal, juridisch en
organisatorisch. Er kan bijvoorbeeld worden
gekeken of alle contracten juridisch steek houden,
of de technologie daadwerkelijk revolutionair
is, financiële gegevens uit het verleden worden
bekeken alsmede de onderbouwing van de
financiële en commerciële prognose. Veelal rust
deze taak bij de investeringsmanager, maar voor
specifieke onderdelen kan ook de huisjurist of een
externe partij worden ingeschakeld.
Naast het interne besluitvormingsproces vindt
er ook een externe validatie plaats doordat alle
investeringsvoorstellen worden beoordeeld
door een investeringscommissie van externe
professionals; een positief advies is een voorwaarde
om de deal te kunnen sluiten. Wanneer de
investeerders en de ondernemer(s) alle terms
en condities hebben uit onderhandeld, worden
de aandeelhouders- of leningovereenkomst en
eventuele statutenwijziging opgesteld. Met
een officiële bekendmaking van de investering
proberen wij zoveel mogelijk aandacht te laten
uitgaan naar de onderneming. Dit gaat dan ook
gepaard met het overhandigen vvan een zgn.
‘tombstone’ op een event en PR-uitingen op social
media kanalen en in een landelijk krant.
8. Het vergroten van geïnvesteerd vermogen inclusief co-financiering Eén van de doelen van het participatiefonds is om
op te treden als een hefboom, waarbij er naast
elke publieke euro ook private euro’s geïnvesteerd
worden in onze regio. Samen zorgen we voor
een grotere financiële draagkracht om ook in de
toekomst een bijdrage te kunnen blijven leveren
aan volgende groei-rondes van de onderneming.
Verschillende vormen van financiering en
financiers vragen om een uitgebreide kennis van
het financieel instrumentarium en een strakke
coördinatie aan de kant van de ondernemer
om alle terms en condities op elkaar af te
stemmen. Ook komt het voor dat een deel van de
co-financiering afkomstig is van het management
zelf. Onze investeringsmanagers kijken scherp
naar alle voorwaarden en het effect dat deze
kunnen hebben op de onderneming. Deze kennis,
zowel als expertise in het samenbrengen van de
co-investeerders, helpen de ondernemer in het tot
stand brengen van de financiering.
9. Intensieve begeleiding op portfolio companies InnovationQuarter biedt ondernemers meer dan
geld alleen want ook na de investering blijven
wij graag actief betrokken bij de organisatie. Zo
worden er strakke afspraken gemaakt omtrent
de invulling van de beheersfunctie waarbij een
100 dagen-plan, een maandrapportage en
kwartaalrapportage worden gebruikt om de
voortgang te toetsen en waar nodig bij te sturen.
Uiteraard doen wij dit niet alleen want ook het
netwerk en de kennis van collega’s vanuit de
andere teams wordt ingeschakeld om te zorgen dat
de onderneming een vliegende start kan maken.
10. Aanvullende activiteiten voor 2016 ▶ Regionale corporate CEO’s inzetten als
mentor bij portfoliobedrijven
Om CEO’s van de grote corporates in onze
regio dichter te betrekken bij innovatieve start
ups gaan we de management teams van onze
participaties koppelen aan CEO’s. Hierbij snijdt
het mes aan twee kanten, de afstand tussen
innovatie en de corporate wordt kleiner en de
CEO kan de startups begeleiden bij het maken
van strategische keuzes en de scale-up van hun
business.
▶ Flexibele schil van expertise
Komend jaar gaan we extra invulling geven
aan onze toegevoegde waarde voor portfolio
bedrijven door een flexibele schil te vormen van
juridische, fiscale, financiële en HRM-expertise
die voor de bedrijven op uurbasis inzetbaar
is. Zo nemen we veel tijd uit handen van onze
managementteams en kunnen we de benodigde
expertise efficiënt op uurbasis inzetten.
▶ Management development
Samen met de ondernemers bouwen we aan het
opschalen van de bedrijven. Om te kunnen
groeien is het belangrijk om de juiste skills en
expertise in het managementteam aanwezig te
hebben. InnnovationQuarter biedt een tool voor
management teams van onze portfoliobedrijven
om inzicht te krijgen in hun individuele en
teamkracht en kwetsbaarheden. Deze tool
wordt begin 2016 geïntroduceerd onder de
portfoliobedrijven. Het ligt in de bedoeling om
deze ook in 2016 in te zetten in de due diligence
trajecten voorafgaand aan de investering.
▶ Investor in Residence
Om meer buitenlands kapitaal en expertise aan
te trekken zullen we een ‘Investor in Residence’
programma voor internationale investeerders
gaan opzetten, bijvoorbeeld samen met CIC
Rotterdam en andere regionale incubators .
29
Box 7 Capital / Observaties in 2015
▶ In 2014 ontvingen 226 bedrijven in Nederland € 169 mln. als risicokapitaal van venture
capitalists. ROM’s zijn betrokken bij maar liefst 53% van het aantal venture capital
investeringen in Nederland.5 ROM’s richten zich hierbij vooral op risicovollere kleine
investeringen. In dit segment concurreren zij over het algemeen niet of nauwelijks met
reguliere participatiemaatschappijen.
▶ Wel zien we dat steeds meer grote bedrijven aankondigen specifiek te willen gaan investeren
in startups, dat meer internationale fondsen belangstelling tonen voor Nederlandse bedrijven
en dat bestaande Nederlandse VC-fondsen afgelopen jaar meer geld hebben opgehaald.
Verwachting is dan ook dat het aantal investeringen in Nederland behoorlijk zal toenemen.
▶ Beschikbaarheid van financiering voor de Proof-of-Concept fonds is een duidelijk
aandachtspunt, zeker daar waar het universitaire spin-offs betreft. Ook is de investor readiness
van jonge technologische bedrijven een specifiek aandachtspunt.
▶ Een zeer fors deel van de tijd van onze investeringsmanagers gaat naar toeleiding naar kapitaal
en investor readiness.
▶ Verder zien we een stevige groei in het aantal startupinitiatieven en acceleratorprogramma’s
vaak met lokale publieke funding. Opschaling, professionaliteit en waar mogelijk gedeeld
curriculum zijn wat ons betreft hierbij van groot belang.
5 Bron: NVP, ‘Ondernemend vermogen, De Nederlandse private equity and venture capital markt in 2014’, april 2015
31
5.Organisatie & Communicatie 5.1 Organisatie InnovationQuarter heeft zich in 2015 verder
ontwikkeld, zowel qua capaciteit als qua
competenties als qua team. Binnen de teams
Capital, Business Development en Foreign
Investments zijn collectieve trainingen gevolgd
om ofwel kennis op een bepaald terrein aan
te scherpen ofwel competenties verder te
ontwikkelen. Hiernaast hechten we zeer
aan een hoogwaardige kwaliteit van onze
staftaken (teamondersteuning, evenementen,
communicatie, finance & control en HR).
InnovationQuarter investeert op verschillende
manieren in interne kennisdeling en teambuilding.
Niet alleen belangrijk omdat onze medewerkers
in hun externe contacten ambassadeurs van de
gehele organisatie zijn, maar ook om het integrale
werken vanzelfsprekend en makkelijker te maken.
InnovationQuarter wil een organisatie zijn waarin
de volgende waarden leidend zijn: ondernemend,
samenwerkend, professioneel en betrokken.
Medio 2015 is ons eerste
Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO)
uitgevoerd. Het onderzoek had een hoge
respons en een hoge gemiddelde score (7,5) over
alle vragen. Arbeidstevredenheid, organisatie
en externe communicatie zijn de hoogst
scorende onderdelen, arbeidsvoorwaarden en
werkomstandigheden/werkdruk de laagste. Het
MTO zal jaarlijks worden herhaald. We vinden het
immers van belang dat onze medewerkers met
plezier en passie werken aan onze missie!
5.2 Communicatie InnovationQuarter heeft ook als nadrukkelijke
ambitie om de innovatieve kracht van onze
regio veel beter op de (inter)nationale kaart te
zetten. Het directe bereik van onze maandelijkse
nieuwsbrief is inmiddels ca. 6.500 ontvangers.
Nagenoeg dagelijks berichten we daarnaast
via social media. We verwachten eind 2015 ca.
3.000 volgers te hebben op Twitter, meer dan
welke regionale ontwikkelingsmaatschappij
of acquisitieorganisatie in Nederland. Met
onze investeringen en in toenemende mate
ook onze (business development) projecten
weten we veel pers te genereren. Contacten
met onder andere het Financieel Dagblad, RTL,
BNR en diverse regionale media en vakbladen
zijn intensief. Een baanbrekend project als ‘3D
printing in de maritieme sector’ heeft zelfs veel
internationale persaandacht opgeleverd. Ons
netwerk, de vele mooie projecten waar we aan
werken vanuit Business Development, Capital
en Foreign Investment en ons vermogen om de
innovatiekracht van de regio in de spotlights te
zetten kwamen mooi samen op ons IQ jaarevent op
22 juni 2015 in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam.
33
6. Begroting6.1 InleidingDe activiteiten van InnovationQuarter
kunnen onderverdeeld worden in een
tweetal hoofdbedrijven met twee separate
financieringsstromen.
De kosten van het Ontwikkelingsbedrijf worden
gefinancierd door de exploitatiebijdragen van onze
participanten.
Het huidig gestort kapitaal ad € 27,7 mln. miljoen
is beschikbaar voor het doen van investeringen en
dekking van de kosten van het Participatiebedrijf in
de opbouwjaren
Het Participatiebedrijf dekt, na de opbouwfase,
haar kosten door gerealiseerd rendement
op de participaties, leningen en andere
participatieactiviteiten.
InnovationQuarter is op 23 september 2013
opgericht en is operationeel gestart op 1 januari
2014. Gelet op het nog korte bestaan van
InnovationQuarter, wordt het boekjaar 2016 nog
beschouwd als onderdeel van de opbouwfase van
InnovationQuarter.
Bij het presenteren van de begroting 2016 is voor
de volledigheid de realisatie 2014 en de begroting
2015 als vergelijking opgenomen. Wel wordt
hierbij de kanttekening geplaatst dat de realisatie
2014 een verlengd boekjaar betreft, dat loopt van
23 september 2013 (oprichtingsdatum) tot en met
31 december 2014.
6.2 BelastingenInnovationQuarter verricht in principe geen
diensten die door de belastingdienst kunnen
worden aangemerkt als diensten door een
BTW-ondernemer. Derhalve verrekent
InnovationQuarter de betaalde BTW niet met de
fiscus.
Door de invoering van het ‘wetsvoorstel
modernisering vennootschapsbelasting
overheidsondernemingen’ is de verwachting
dat InnovationQuarter vanaf 1 januari 2016
vennootschapsbelastingplichtig wordt.Gezien
het totaal geprognosticeerde resultaat over 2016
(negatief voor Participatiemaatschappij en nihil
voor Regionale Ontwikkelingsmaatschappij) is
echter geen rekening gehouden met deze belasting
in de begroting over 2016.
(in duizenden euro’s) Ref. Begroting 2016 Begroting 2015 2014
PARTICIPATIEBEDRIJF
Opbrengst verkoop participaties - - -
Af:
Aanschafwaarde verkochte Participaties - - -
Liquidatie/ faillissementen - - -
- - -
Transactieresultaat - - -
Afboeking openstaande leningen - - -
-- -
Dotaties aan voorzieningen - - -
Vrijval a.g.v. afboeking i.v.m. verkoop,
liquidatie - --
Mutaties voorzieningen - - -
Ontvangen dividend - - -
Ontvangen rente leningen u/g 499 62 10
Rente deposito’s/ liquide middelen 122 215 -
Overige vergoedingen - - -
Overige opbrengsten 621 277 233
Opbrengsten P-bedrijf (1) 621 277 233
Personeelskosten 1.013 709 612
Directe kosten 164 258 205
Algemene kosten 341 108 131
Kosten P-bedrijf (2) 1.518 1.075 948
Resultaat P-bedrijf (3) (897) (798) (715)
35
6.3 Begroting 2016 Participatie- enOntwikkelingsbedrijf
(in duizenden euro’s) Ref. Begroting 2016 Begroting 2015 2014
ONTWIKKELINGSBEDRIJF
Exploitatiebijdragen 3.739 3.439 3.439
Overige opbrengsten- - 2996
Opbrengsten O-bedrijf (1) 3.739 3.439 3.738
Personeelskosten (2) 2.721 2.425 2.425
Directe kosten (3) 600 500945
Algemene kosten (3) 416 468 372
Kosten O-bedrijf 3.737 3.393 3.505
Resultaat O-bedrijf 2 46 233
OVERIGE ACTIVITEITEN
Opbrengsten 806 512 865
Salariskosten 291 80 328
Directe Projectkosten 515 432 592
Algemene kosten - - -
806 512 810
Resultaat Overige activiteiten (4) - 55
TOTAAL RESULTAAT
INNOVATIONQUARTER(5) (895) (752) (427)
6 Betreft Transitiebudget 2013 (€ 370.000) en renteopbrengsten verantwoord in 2014 (€ 29.000).
6.4 Toelichting op Begroting 2016 Participatiebedrijf
1. Opbrengsten Participatiebedrijf
Gedurende de opbouwfase van InnovationQuarter
en gezien de gemiddeld verwachte looptijd van een
participatie van 5 tot 8 jaar wordt over 2016 geen
verkoopopbrengst Participaties geprognosticeerd.
Ook geeft de huidige stand van zaken bij de
participaties en de ondernemingen waaraan
een lening is verstrekt geen aanleiding om een
afboeking of voorziening te prognosticeren over
2016.
De geprognosticeerde Opbrengsten
Participatiebedrijf over 2016 ad € 621.000 betreffen
derhalve alleen de renteopbrengsten, zijnde:
▶ over de huidige en nog uit te zetten leningen
bij participaties en ondernemingen 2014, 2015
inclusief inschatting nog uit te zetten leningen
komende periode 2015 en 2016 van in totaal
geprognosticeerd over 2016 € 499.000; en
▶ over de beschikbare liquide middelen, gerekend
met een rentepercentage van 0,75% per jaar,
van in totaal geprognosticeerd over 2016
€ 122.000.
2. Kosten Participatiebedrijf
De geprognositiceerde Personeelskosten ad
€ 1.013.000 over 2016 betreffen de loon- en
salariskosten, inclusief pensioen- en sociale lasten
van de verwachte bezetting van Capital (gemiddeld
8,3 fte over 2016) en de toegerekende loon- en
salariskosten van de Directie, Strategie en Staf.
De geprognosticeerde Directe kosten over
2016 ad € 164.000 bestaan onder andere uit
de vergoedingen Investeringscommissie en de
overige kosten direct gerelateerd aan Capital/
Participatiebedrijf.
De geprognosticeerde Algemene kosten ad
€ 416.000 over 2016 betreffen de toegerekende
algemene kosten InnovationQuarter aan het
Participatiebedrijf.
3. Resultaat Participatiebedrijf
Op basis van geprognosticeerde opbrengsten
en kosten van Participatiebedrijf wordt in het
aanloopjaar 2016 nog een negatief resultaat
verwacht ad € 897.000.
37
6.5 Toelichting op de Begroting 2016 Ontwikkelingsbedrijf
1. Opbrengsten Ontwikkelingsbedrijf
In de Begroting 2016 is opgenomen dat in totaal
€ 3.739.000 aan bijdragen ontvangen zal worden
van onze Participanten. Dit is € 300.000 meer dan
was begroot in 2014 en 2015. Dit wordt verklaard
door de additionele toezegging van € 200.000
eind 2014 van de Gemeente Den Haag met ingang
2015 en de toetreding van Gemeente Zoetermeer
per 1 januari 2016 als Participant met een
verwachte exploitatiebijdrage van € 100.000. De
bijdragen van de participanten dienen ter dekking
van de kosten van de Ontwikkelingsactiviteiten,
uitgesplitst in de functies Business Developement
en Foreign Investments.
Met eventuele toetreding van andere Participanten
en wijzigingen van de hoogte van de bijdragen ten
opzichte van 2015 is geen rekening gehouden in de
begroting 2016.
De onderverdeling in de begroting 2016 van de
Exploitatiebijdragen is als volgt zie tabel 1, pag 39
2. Personeelskosten
Een significant onderdeel van de Personeelskosten
zijn de lonen en salarissen, inclusief pensioen
en sociale lasten. Het is de verwachting dat
over 2016 gemiddeld 45,4 fte werkzaam zijn bij
InnovationQuarter (50 personeelsleden) ten
behoeve van de uitvoering van alle activiteiten.
Alle personeelsleden zijn in dienst van Regionale
Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter
BV.
De personeelsomvang is als volgt te verdelen over
de verschillende activiteiten zie tabel 2, pag 39
Als onderdeel van de personeelskosten is een
reservering van 3,0 % van het brutoloon voor
opleidingen en trainingen (€ 87.000) en ook
3,0% als reis- en onkostenvergoeding (€ 87.000)
opgenomen. In de Personeelskosten zijn ook de
vergoedingen van de RvC opgenomen € 70.000
(incl. BTW). De overige Personeelskosten zijn
gebaseerd op contracten, inschattingen of zijn
taakstellend opgenomen in de begroting 2016.
3. Directe en Algemene kosten
De Directe kosten zijn de taakstellende bedragen
voor de out-of-pocket kosten gerelateerd aan de
activiteiten van Business Development, Foreign
Investments.
De Algemene kosten zijn voor het grootste deel
gebaseerd op reeds afgesloten contracten en
daarnaast op calculatorische veronderstellingen/
inschattingen en ervaringen. Voor zover deze
informatie niet beschikbaar is voor bepaalde
categorieën zijn bedragen opgenomen die
taakstellend zijn voor de organisatie. Een
deel van de kosten wordt toebedeeld aan het
Participatiebedrijf.
De onderverdeling van de Algemene kosten is als
volgt zie tabel 3, pag 40
4. Overige Activiteiten
Onder de post Overige activiteiten zijn de
opbrengsten en kosten opgenomen van de
aanvullende opdrachten waarvan wij eind 2015
voorzien dat die in 2016 voor één of meerdere
stakeholders door ons zullen worden uitgevoerd.
Aanvullende opdrachten worden kostendekkend
uitgevoerd door InnovationQuarter. In de prognose
2016 zijn ondermeer de volgende opdrachten
meegenomen:
▶ Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ);
▶ Fondsmanagement en Shared Services (UNIIQ);
▶ Project Maritime Delta 2016.
(in duizenden euro’s) Begroting 2016
Ministerie van Economische Zaken 1.004
Provincie Zuid Holland 1.000
Gemeente Rotterdam 500
Gemeente Den Haag 400
Gemeente Delft 285
Technische Universiteit Delft 150
Gemeente Leiden 100
Gemeente Westland 100
Gemeente Dordrecht/ Drechtsteden 100
Gemeente Zoetermeer7 100
TOTAAL 3.739
(in duizenden euro’s) Begroting 2016
FTE Personeels-
leden
Directie, Staf & Strategie 11,6 13
Business Development 14,0 15
Foreign Investments 8,7 9
Capital8 8,3 10
42,6 47
Overige activiteiten (EPZ, UNIIQ)9 2,8 3
TOTAAL 45,4 50
7 Onder voorbehoud van definitieve besluitvorming
8 Salaris- en loonkosten worden toebedeeld aan Participatiebedrijf.
9 Directe Salaris- en loonkosten worden toebedeeld aan overige activiteiten
Tabel 1. De onderverdeling in de begroting 2016 van de Exploitatiebijdragen
Tabel 2. Personeelsomvang
39
5. Totaal Resultaat
Het totaal resultaat bestaat uit een resultaat van
het Participatiebedrijf, Ontwikkelingsbedrijf en
Overige activiteiten:
Het resultaat van het Participatiebedrijf ad
€ 897.000 (verlies), onderdeel van het totaal
resultaat, betreft de uitkomst van de begroting
2016 van de Participatiemaatschappij.
De exploitatiebijdragen dienen de kosten te
dekken van het Ontwikkelingsbedrijf (Business
Development en Foreign Investments) , het
uiteindelijke saldo is onderdeel van het totaal
resultaat en komt uit op € 2.000 (positief ) in
deze begroting 2016.
(in duizenden euro’s) Begroting 2016
Participatiebedrijf (897)
Ontwikkelingsbedrijf 2
Overige activiteiten -
TOTAAL (895)
(in duizenden euro’s) Begroting 2016
Afschrijvingen 172
Huisvesting 148
Automatisering en Telecommunicatie 165
Organisatiebrede communicatie 105
Accountantskosten en overige fiscale en juridische werkzaamheden 65
Verzekeringen 59
Overige bedrijfskosten 41
757
Toerekening aan Participatiebedrijf (341)
TOTAAL (416)
Tabel 3. De onderverdeling van de Algemene kosten
41